file.siam2web.comfile.siam2web.com/cmmba/herbert_alexander_simon.doc · web...

1

ศาสตราจารย เฮอรเบรต เอ. ไซมอน (1916-2001)

(องกฤษ: Herbert A. Simon) แหงมหาวทยาลยคารเนก - เมลลอน ทเมองพตตสเบอรก มลรฐเพนซลเวเนย เปนนกเศรษฐศาสตร ชาวอเมรกน ซงไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร สำาหรบป ค . ศ . 1978

American sociologist : Noted expert in Public Administration , Computer Science, Cognitive, Psychology and Philosophy,

HERBERT ALEXANDER SIMON (H.A. SIMON) (1916-

นกรฐศาสตร

นกเศรษฐศาสตร

นกสงคมวทยา

นกจตวทยา

2

Nobel Prize in Economics,1978. National Medal of Science 1986. WHO IS HE?

ศาสตราจารยเฮอรเบรต ไซมอน เกดทมลวอค มลรฐวสคอนซน(Wisconsin) สหรฐอเมรกา เม อวนท 15 มถนายน ป ค.ศ. 1916 (พ.ศ. 2459) บดาเปนวศวกรไฟฟาทมาจากเยอรมน และเปนผประดษฐอปกรณไฟฟาคอ เกยรไฟฟา ซ งตอมากไดรบปรญญาเอกกตตมศกดจากมหาวทยาลยแหงหนง ส ำาหรบมารดานนเปนนกเปยโนทมบรรพบร ษทมาจากรงปรากและเมองโคโลญ โดยมาตงรกรากอยในอเมรกา 3 ชวคนแลว

เฮอรเบรต ไซมอนเขาศกษาในมหาวทยาลยชคาโกในป ค.ศ. 1933 โดยตงเขมวาจะเป นน กสงคมศาสตรเชงคณตศาสตร (mathematicalsocial scientist) ดงนน จงไดเลอกศกษาวชาตางๆ เชน เศรษฐศาสตร , รฐศาสตร, คณตศาสตรช นสง, สถตคณตศาสตร ทงนโดยมความประทบใจในการสอนของเฮนร ชลทสซงเปนศาสตราจารยทางเศรษฐมตและเศรษฐศาสตรคณตศาสตรทชคาโกในสมยนน เฮอรเบรต ไซมอนสำาเรจชนปรญญาตรในป ค.ศ. 1936 จากนนกไดงานเปนผชวยนกวจยทมหาวทยาลยแคลฟรเนยทเบรกลย โดยในระหวางนนกเปนนกศกษาปรญญาเอกของมหาว ทยาล ยช ค า โ ก ( University of

3

Chicago ) จนกระท งส ำาเรจการศกษา โดยม Henry Schultz เป นอาจารยท ปรกษา เขาเร มอาชพในหนวยงานการปกครองทองถนแหงหนง ไดรบต ำาแหนงแหงเกยรตยศมากมายในฐานะนกวชาการและผใหคำาปรกษา เปนศาสตราจารยวชาคอมพวเตอรศาสตรและจตวทยาทมหาวทยาลยคารเนก-เมลลอน ทพทสเบกรส (Carnegie – Mellon) ความสนใจในตอนตนต อป ญหาการประเมนประสทธภาพของวธการตางๆของการปกครองทองถนนำาเขาไปสสาขาใหมของ “การวจยปฏบตการ (operation research) “ ทำาใหเขาได ท ำาการศกษาคนควาเก ยวกบกระบวนการตดสนใจโดยใชคอมพวเตอรอเลคทรอนกสเปนสงเรงเราความคดของมนษยไดสำาเรจและไดเปนผเสนอทฤษการตดสนใจทไดรบการยอมรบอยางกวางขวางในเวลาตอมา และในป ค.ศ.1978 เขาไดรบรางวลโนเบลในสาขาวชาเศรษฐศาสตรอกดวย อกทงเปนนกเขยนทโดดเดน สรางสงผนวกทสำาคญใหกบมโนทศนการตดสนใจ หนงสอของเขา Administrative Behavior เปนการสรางคณงามความดทสำาคญใหกบแนวคดทางการบรหาร ในแงทวา ไดนำาเสนอแนวคดใหมทมความส ำาคญยงตอการพฒนาทฤษฎการบรหาร ทฤษฎการตดสนใจทพยายามวเคราะหวธทคนทำาการตดสนใจจรงๆ ส งท เป นอปสรรคตอการตดสนใจ และประสทธภาพทดกวาของการตดสนใจ ไดวเคราะหพฤตกรรม

4

มนษยในรปของการชอบมากกวาในคณคาของกระบวนการตดสนใจ

เฮอรเบรต ไซมอนกลบคนสชคาโกในป ค.ศ. 1942 และไดเขารวมในทมงานวจยของ Cowles Commission ซงในขณะนนมนกเศรษฐมตชนนำารวมงานวจยกนอยทนนหลายคน อาทเชน จาคอป มารชาค, ทจาลลง โคพมานส, เคนเนท แอรโรว, ลอรนซ คลายน, ดอน พาทนกน, ลโอ เฮอรวคส รวมทงนกเศรษฐศาสตรทมชอเสยงอกหลายคน เชน ออสคาร ลางเอ (Oscar Lange) , ฟรกโก โมดกลอาน (Franco Modigliani) และ มลตน ฟรดแมน (Milton Friedman) เปนตน ในโอกาสนน เฮอารเบรต ไซมอนกรสกวา ไดรบความรทางเศรษฐศาสตรเพมเตมขนมาอกมาก เชนไดศกษาตำารา General Theory ของเคนสทขยายผลใหเขาใจไดลกซงขน โดยผานแบบจำาลองทางคณตศาสตรของเจมส มด, จอหน ฮคส, และ ฟรงโก โมดกลอาน, และไดสมผสกบเทคนคทางเศรษฐมตทแปลกใหมทนำาเสนอ โดยแรกนาร ฟรสช และนำามาศกษาโดยทมงานวจย Cowles Commission

5

ผลงานทโดดเดน : Logic Theory Machine , General Problem Solver และ Bounded Rationalityความเชยวชาญ : ปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence), กระบวนการคดทางจตวทยา (Cognitive psychology), กระบวนการคดทางวทยาศาสตร (Cognitive science) , วทยาการคอมพวเตอร (Computer science), เศรษฐศาสตร (Economics), การบรหารงานสาธารณะ (Public administration) , การจดการ(Management) , ปรชญาวทยาศาสตร (Philosophy of science) ,สงคมวทยา (Sociology) และรฐศาสตร (Political science) ผลงานวจยทงหมดถกตพมพและเปนทยอมรบ เปนหนงในนกวทยาศาสตรทางสงคมทมอทธพลมากทสดของศตวรรษท 20

รางวลทไดรบ : 1975 – Turing Award , 1978 – Nobel Prize in Economics จากผลงานคนควาวจยในกระบวนการตดสนใจในองคกรทางเศรษฐศาสตร (The decision –making process within economic organization) , 1986-National Medal of

6

Science และ 1988 – von Neumann Theory Prizeถงแกกรรม : 9 กมภาพนธ ป ค.ศ. 2001 (อาย 84 ป) ทเมองพทสเบรก รฐเพนซลวาเนย

จากผลงานคนควาวจยในกระบวนการตดสนใจภายในองคการทประกอบการเศรษฐกจ ซ งในปจจบนมได ถกผกขาดโดยผประกอบการเพยงคนเดยว หากเปนการตดสนใจรวมกนของบคลากรหลายคนในองคการนนๆ

ผลงานทางวชาการของไซมอนแผไกลไปจากบรรดาสาขาวชาทไดรบมอบหมายใหสอนในมหาวทยาลยคอ รฐศาสตร , การบรหาร, จตวทยาและวชาทเกยวกบขอมลขาวสารหรอสารสนเทศ ศาสตราจารยเฮอรเบรตไซมอนมผลงานในหลายสาขาวชาอนๆซงรวมถงทฤษฎวทยาศาสตร , คณตศาสตร, สถตประยกต, “โอเปเรชน แอนาไลซส ” , เศรษฐศาสตร, และการบรหารธรกจ ในทกๆ สาขาวชาทไดท ำาการคนควาวจย, ไซมอนจะมเร องทส ำาคญมาบอกกลาว, ซงทถอเปนหลกกคอ ทานศาสตราจารยจะไดพฒนาแนวคดของตนเองในสาขาวชานน ถงระดบทสามารถใชเปนฐานส ำาหรบการศกษาหาขอมลตอไปได

อยางไรกตามกตองถอวา เฮอรเบรต ไซมอนเปนนกเศรษฐศาสตรในความหมายทกวางทสดของค ำาวา นก“

7

เศรษฐศาสตร และชอเสยงเกอบทงหมดกจะเกยวของกบ”ตำาราวาดวย โครงสรางและกระบวนการตดสนใจภายในองคการทประกอบการเศรษฐกจ, ซงเปนอะไรทคอนขางจะใหมในแวดวงของการวจยทางเศรษฐศาสตร

ในวชาเศรษฐศาสตรยคกอนๆ ไมไดมการแยกกนระหวางกจการธรกจ (enterprise) และผประกอบการ (entrepreneur) อกทงยงไดตงเปนสมมตฐานวา ผประกอบการมเปาประสงคเพยงประการเดยวคอ การทำาผลกำาไรใหไดมากทสด (profit maximization) ความมงหมายของทฤษฎวาดวยองคกรธรกจดงกลาว มเพยงใหใชเปนหลกเกณฑสำาหรบการศกษาพฤตกรรมของตลาดเปนภาพรวม, มไดหมายถงพฤตกรรมในแตละองคกรแตประการใด ตราบใดทธรกจเหลานยงประกอบดวยหนวยงานเลกๆ ทบรหารจดการแบบธรกจในครอบครว กไมมอะไรทนาสนใจตอเมอธรกจมขนาดใหญขน ซงการบรหารจดการกบความเปนเจาของหรอผถอหน ไดแยกออกจากกนมากขนและมากขน, บรรดาลกจางกเรมทจะกอตงสหภาพแรงงาน, อตราการขยายกจการกเพมสงขน, ขณะทการแขงขนกนในเชงราคา ไดเปลยนไปเปนการแขงขนในเชงคณภาพและบรการในระหวางธรกจทมจำานวนลดนอยลงกวาเดม, ตรงนแหละทพฤตกรรมของธรกจแตละบรษทจะมความนาสนใจเพมขน

8

ตงแตทศวรรษ 1930 มาแลว เมอนกเศรษฐศาสตรไดเหนการศกษาวจยองคการในสาขาวชาการอนๆ กหนมาใหความเอาใจใสตอโครงสรางของธรกจตลอดจนกระบวนการตดสนใจในทศทางทแตกตางไปจากเดม ศาสตราจารยเฮอรเบรต ไซมอนไดมผลงานซงมความสำาคญอยางยงในการพฒนาแนวใหมน ซงปรากฏในหนงสอทเปดฉากยคใหมซงมชอวา Administrative Behavaior (1947) และในขอเขยนอนๆทตามมา

เฮอรเบรต ไซมอนวาดภาพของบรษทเปนระบบทอาจ

ปรบเปลยนได ซงระบบดงกลาวนประกอบดวยชนสวนตางๆ ทงทเปนกายภาพ, บคคลและสงคมซงประกบเขาดวยกนดวยเครอขายการตดตอสอสารระหวางกนและโดยความเตมใจของบรรดาสมาชกในองคกรทจะรวมมอกนดำาเนนงานไปสเปาหมายอนเดยวกน ประเดนทถอวาเปนของใหมในความคดของไซมอนทเดนชดทสดกคอ การทปฏเสธขอสมมตฐานของทฤษฎเศรษฐศาสตรดงเดมวา กจการธรกจหมายถงผประกอบการทเปนสพพญญ, มเหตมผลและมง

9

แสวงหาผลกำาไรสงสด ศาสตราจารยเฮอรเบรต ไซมอนไดเปลยนขอสมมตฐานดงกลาว เปนกลมบคคลทรวมกนตดสนใจในการดำาเนนงานของธรกจ ซงขดความสามารถในการดำาเนนการอยางมเหตมผลมขอบเขตจำากด อนเนองมาจากการขาดความรในผลทตามมาภายหลงการตดสนใจ และทมาจากขดความสามารถของบคคลและกลมบคคลเมอบคคลกลมดงกลาวไมสามารถทจะเลอกดำาเนนการในทางทดทสดไดกจำาเปนจะตองพอใจกบทางเลอกทเหนวาพอจะรบได ดงนน บรษทหรอองคการเอกชนจงมไดมงแสวงหาผลกำาไรสงสด แตจะคนหาทางออกทพอจะรบไดในปญหาทรนแรงซงตองเผชญ ซงการนอาจจะหมายถงวา จะมเปาหมายในการดำาเนนงานหลายประการทขดแยงกนอย แตจะตองใหบรรลถงในขณะเดยวกน แตละบคคลทมสวนรวมในการตดสนใจในกจการธรกจไดพยายามทจะคนหาทางออกทพอใจสำาหรบปญหาตางๆ โดยการนนกไดนำาเอาการแกไขปญหาของบคคลอนๆ มาพจารณารวมดวย

ทฤษฎและขอสงเกตของไซมอนอนเกยวกบการตดสนใจในปญหาตางๆ ขององคการ สามารถนำาไปประยกตใชในระบบและในเทคนคของการวางแผนธรกจ การจดสรรงบประมาณ และการควบคมดแลซงดำาเนนการกนอยในธรกจสมยปจจบน ตลอดจนในการบรหารรฐกจดวยทฤษฎของเฮอรเบรต ไซมอนดงกลาวน อาจจะไมหรหรา อกทงไมสจะเขา

10

กบการวเคราะหเศรษฐกจเปนสวนรวมมากเทากบทฤษฎผลกำาไรสงสดทรจกกนมาแตดงเดม แตกเปนทฤษฎทเปดกวางมากกวา สำาหรบความเขาใจและการพยากรณสถานการณตางๆ เชนในกรณการปรบเปลยนกลวธในการตลาดภายใตการแขงขน การเลอกซอหลกทรพยเพอเปนการลงทน และการเลอกประเทศทจะไปลงทน เหลานเปนตน งานวจยทางเศรษฐศาสตรธรกจและการบรหารจดการสมยใหม สวนใหญจะอาศยแนวความคดของศาสตราจารยไซมอน

นอกจากจะไดรบการยกยอง ในฐานะทคนควาวจยกระบวนการตดสนใจภายในองคการทประกอบการเศรษฐกจแลว เฮอรเบรต ไซมอนกยงมผลงานทมความสำาคญตอวชาเศรษฐศาสตรในอกหลายดาน เชน การทำาใหเขาใจกระบวนการตดสนใจในสถานการณทยงยากซบซอนไดงายขน อนนำาไปสความพยายามทจะแยกแยะระบบสมการทซบซอนดงกลาวโดยใชเทคนคการวเคราะหจากวชาการอนๆ เชน จตวทยา เปนตน เขามาชวยทำาความเขาใจ ดงนนกถอไดวา เฮอรเบรต ไซมอนมบทบาทสำาคญตอการพฒนาวชาการบรหารจดการดวยในขณะเดยวกน

11

ผลงานสำาคญของ SIMON 1. Measuring Municipal Activities

(เขยนรวมกบ Clarence Pidley ในป 1983 ฉบบตพมพครงท 2 ป 1943)

2. Administrative Behavior (1947 ฉบบพมพครงท 1 ป 1957 ฉบบพมพครงท 2)

3. Technique of Municipality Administration (เขยนรวมกบคนอนๆ ในป 1947)

4. Local Planning Administration

12

(ฉบบตพมพและปรบปรงใน ป 1948)5. Public Administration

(เขยนรวมกบ Smithburg และ Thompson ในป 1950)

6. Fundamental Research in Administration(เขยนรวมกบคนอนๆ ในป 1953)

7. Centralization vs. Decentralization in Organizing the Controller ‘s Department (เขยนรวมกบ Kozmetsky , Guetzkow and Tyndall ในป 1954)

8. Model of Man (1958)9. Organizations (เขยนรวมกบ J.G. March

ในป 1958)10. The New Science of Management

Decision (1960 ฉบบปรบปรงป 1977)11. The Shape of Automation (1965)12. The Sciences of Artificial

(1969 ฉบบตพมพครงท 2 ป 1981)

13

13. Human Problem Solving (เขยนรวมกบ A. Newell ในป 1972)

14. Models of Thought (1979)15. Models of Bounded Rationality , and

Other Topics in Economics (2 เลมในป1982)

14

แนวคด / ทฤษฎ ความคดเหนของไซมอนโตแยงทฤษฎองคการแบบดงเดม ดงปรากฏอยในบทความเรอง “The Proverbs of Administration” ซงมแนวคดดงน

1. หลกเกณฑพนฐานของการบรหารทยอมรบไดวาจะทำาใหการบรหารงานมประสทธภาพมากขนคอ

- การทำางานตามความชำานาญของกลมตางๆ ( Specialization)

- การจดใหมอำานาจในการบงคบบญชาในกลมสมาชก ( Hierarchy of Authority)

- การจำากดขอบขายของการควบคมใหมขนาดเลก (Small Span of Control)

- การแบงกลมการทำางานตามจดมงหมาย ตามกระบวนการ ตามกลมลกคาหรอตามสถานท (Grouping the Workers by Purpose ,Process,Person,Place)

2. หลกเกณฑพนฐานของการบรหารมความขดแยงกนเอง เชน

15

- ความขดแยงระหวางการทำางานตามความชำานาญ (Specialization) กบเอกภาพของการบงคบบญชา (Unity of Command) กลาวคอ เอกภาพการบงคบบญชาเนนใหผใตบงคบบญชา รบคำาสงจากผบงคบบญชาเพยงคนเดยว ฉะนนจงไมสามารถรบฟงความคดเหนหรอคำาสงจากผชำานาญการในสายงานของตนได หากผชำานาญการนนไมใชผบงคบบญชาโดยตรงแตอยในสายงานชวยอนๆ เชน สมหบญชโรงเรยนตองรบคำาสงจากครใหญไมใชจากผชำานาญการดานบญชจากอำาเภอหรอจงหวด เปนตน

- ความขดแยงระหวางขอบขายของการควบคมกบการมระดบการบงคบบญชา ในองคการขนาดใหญหากกำาหนดขอบขายการควบคมไวตามหลกเกณฑ คอใหผบงคบบญชา 1 คน มผใตบงคบบญชาไดจำากดจะทำาใหมระดบการบงคบบญชาหลายระดบ ซงทำาใหเกดความลาชาทงในการสงการจากบนลงลางและการรายงานจากลางขนบน และเมอลดระดบการบงคบบญชาใหนอยลงกจะมขอบขายการ

16

ควบคมกวาง ( ผบงคบบญชา 1 คน มผใตบงคบบญชามาก ) กจะเกดการควบคมดแลไดไมทวถง

- ความขดแยงระหวางการแบงกลมการทำางานตามจดมงหมาย ตามกระบวนการ ตามกลมลกคา หรอตามสถานทกบการแบงงานกนทำาตามความชำานาญ เชน ในกรณของวทยาลยพยาบาลทถกจดตงขนโดยระบบการศกษาชมชน ซงมคณะผบรหารจากทองถนเปนผควบคมดแล อาจกลาวไดวาวทยาลยพยาบาลนเปนองคกรทจดตงขนตามวตถประสงค (Purpose) คอเพอการศกษาดานการอนามยของทองถนและไมอยภายใตการควบคมดแลโดยตรงจากกระทรวงสาธารณสข ซงเปนหนวยงานทจดตงขนตามความชำานาญการ (Specialization) เวนเสยแตจะมการเจรจาตกลงกนและองคกรระดบทองถนยนยอมใหองคกรของรฐเขาควบคม แตโดยหลกการแลว การจดตงองคกรตามวตถประสงคของทองถนเชนนกจำาเปนตองให

17

องคกรทเกยวกบการชำานาญการเฉพาะดานแตมวตถประสงคทกวางกวา (Macro) เขาควบคมดวย

3. วธการศกษาทฤษฎการบรหารทไซมอนเสนอ ม 2 วธการ คอ

- การพรรณา (Description) สถานการณทางการบรหารโดยการสงเกตการณขอเทจจรงหรอปรากฏการณทเปนจรง เปนการเกบขอมลในเชงประจกษ (Empirical) โดยเฉพาะการสงเกตการณนยามในเชงปฏบตการของคำาวา “อำานาจ” (Authority) การตดสนใจของสมาชกในองคการ การมอทธพลตอการตดสนใจของคนในองคการ การแบงแยกหนาทโครงสรางทเปนทางการของอำานาจ และระบบการสอความในองคการ

- การวนจฉยโรค (Diagnosis) ของสถานการณการบรหาร เมอเกบขอมลปรากฏการณตางๆ ขององคการโดยการศกษาเชงประจกษ แลวทำาความเขาใจกบจดมงหมายสงสด (Maximization) ของกจกรรมการบรหารองคการเสยกอน เพอจะตรวจสอบดวาอะไรเปนสาเหตใหจดมงหมายนนไม

18

สมฤทธผล โดยเฉพาะในเรองขอจำากดอนเนองมาจากปจเจกชนในองคการใน 3 ประเดนดงตอไปน ควรศกษาใหละเอยดวา ขอจำากดขอใดทเปนอปสรรคคอ

ก. ขอจำากดดานทกษะ นสย หรอการสนองตอบของระบบประสาท

ข.ขอจำากดดานคานยม ความเชอ และความจงรกภกดตอองคการ

ค. ขอจำากดดานความร ความชำานาญในงานและขาวสารขอมล

ขอจำากดทง 3 ประการดงกลาวขางตนนทำาใหปจเจกชนถกจำากดในเรองการใชเหตผลและการตดสนใจ

กำาหนดนำาหนกใหกบเกณฑซงเปนบรรทดฐานในการประเมนการบรหารขององคการ เพราะในการประเมนการบรหารองคการนนอาจใชเกณฑเขาวดความสมฤทธผลขององคการไดหลายประการ นกวจยองคการตองกำาหนดเปนเบองตนเสยกอนวาจะใหวตถประสงคขอใดขององคการเปนสงสำาคญทสดและทรองๆ ลงมา

19

ฉะนนจะเหนไดวาการนำาเอาหลกเกณฑพนฐานของการบรหารองคการตามททฤษฎองคการแบบดงเดมสอนไวนนเปนไดเพยงคำากลาวทเลอนลอยเทานนในการปฏบตการเพอแกไขปญหาขององคการ จำาเปนตองพจารณาดสถานการณขององคการทเปนจรงซงแตละองคการจะไมเหมอนกน พจารณาวาอะไรเปนสาเหตของการไมบรรลสเปาหมายขององคการ จากนนจงกำาหนดวาเปาหมายขององคการแตละเปาหมายอะไรสำาคญทสด ควรใชหลกเกณฑพนฐานทางการบรหารขอใดเขาไปแกไขและควรลดหรอเพมในสงใด เชน ควรมขอบเขตการบงคบบญชาแคบ แตมสายการบงคบบญชายาว หรอควรมขอบเขตการบงคบบญชากวางและมสายการบงคบบญชาสน เปนตน หากแกไขไดดงน หลกเกณฑการบรหารแบบดงเดมนนกจะไมเปนสภาษตอกตอไป

กลาวโดยสรป ทศนะของไซมอนมองวาองคการเปนตาขายของผตดสนใจ ซงมบทบาทสำาคญทงในการกำาหนดและพฒนาองคการ กลาวคอการทจะทำาใหคนงานใหความรวมมอกบองคการไดจะตองกระทำา 2 ประการ คอ การกำาหนดใหยอมรบอำานาจ (Impose Authority) ของผบงคบบญชา โดยการจงใจทงดานตวเงนและทไมใชตวเงน

20

(เกยรตยศชอเสยง) การลงโทษทางสงคม และการทำาใหคนงานควบคมตนเอง (Self control) ไดโดยการทำาใหคนงานมความจงรกภกดตอองคการ ใชมาตรการกำาหนดประสทธภาพและใชการฝกอบรมคนงาน นอกจากนไซมอนยงไดแสดงทศนะเพมเตมอกวา “ตาขายการตดสนใจ ” ซงเปนโครงสรางขององคการนนจะตองเปนการกระจายการตดสนใจ (Decentralized Decision Making) ไปยงสวนลางขององคการดวย

4. ชอทฤษฎ : ทฤษฎการตดสนใจ (Decision – Making Theory)

Herbert A. Simon เปนผนำาตวแบบทางเศรษฐศาสตร หรอตวแบบทยดหลกเหตผล (Economic or Rational Comprehensive Model) ของนกเศรษฐศาสตรชอ Jan Tiobergan มาดดแปลง แลวตพมพหนงสอ ชอ “The Administrative Behavior “ เมอป 1950

หลกการและแนวคด : การตดสนใจ (Decision – making) เปนสงสำาคญของการบรหาร โดยเหนวา ความสำาเรจของการบรหารขนอยกบการตดสนใจท“ด ” และการตดสนใจทดยอมนำาไปสความสำาเรจขององคการ

21

หากการตดสนใจผดพลาดจะทำาใหการบรหารงาน ภายในองคการนนลมเหลวไดในทสด

ในระยะแรก การตดสนใจตามหลกของ Simon จะเปนการตดสนใจโดยพยายามแยก คานยม“ ” ออกจาก ขอ“เทจจรง ” คอเหนวา คานยมเปนเรองของสงทดกวาหรอชอบมากกวา แตขอเทจจรงเปนเรองทยนยนทดสอบได ดงนนการตดสนใจควรจะแยก 2 สงน ออกจากกนใหมากทสด เพอทำาใหการตดสนใจถกตองมากขน

ตอมาในป 1957 Simon ไดเปลยนแปลงแนวความคดเรองพฤตกรรมการตดสนใจทอาศยหลกเหตผล อนเปนกระบวนการตดสนใจทจะตองมความขดแยงเกยวกบเปาหมาย กลาวคอ มการจดลำาดบความสำาคญ การเสนอทางเลอกทเปนไปได การเปรบเทยบทางเลอก และผลของทางเลอกทกำาหนดขน และตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด Simon เหนวาในความเปนจรงแลว ในระบบบรหารนนมขอจำากดหลายประการทจะทำาใหการตดสนใจเลอกไดหลายๆทาง โดยปกตมกสนใจแตขอมลเพยงบางดานเทานน อกทงยงอาจมขอจำากดดานความร ความสามารถและประสบการณ ตลอดจนงบประมาณทจะศกษาเปรยบเทยบ

22

ทางเลอกไดทงหมด นอกเหนอจากนขอมลทสำาคญบางครงกหายากหรอหาไมไดเลย โดยเฉพาะขอมลเกยวกบเหตการณในอนาคต ดงนน ทกคนจงตดสนใจโดยใชหลกเหตผลเพยงสวนหนง (Boumded Rationality) และใชความพงพอใจ (Sastisfacting) อกสวนหนง การตดสนใจจงไมใชเรองของการใหผลไดมากทสด (Maximizing) เรยกวา ก“ารตดสนใจ โดยยดหลกเหตผลแตเพยงบางสวน ”

(Boumded Rationality) อนเปนแนวความคดทอยระหวางการใชเหตผล และ การไมใชเหตผล โดยนกบรหารจะตองตดสนใจเลอกทางเลอกทเขาพงพอใจ (Good) หรอดพอสมควร (Good Enough) เพราะวาเขาไมมความสามารถทจะเลอกทางเลอกทใหเหตผลมากทสด

จาก The Proverbs of Administration : Herbert Simon เขยนไววา หนาทของผบรหาร 7 ประการ ทสำาคญสดมเพยงหนาทเดยวคอ การตดสนใจใหดและถกและนำาไปสการประสานและรวมมอได ทงนการตดสนใจจะดหรอไม ถกตองหรอไมขนอยกบการตดสนใจภายใตหลกการ อยาตดสนใจภายใตความรสกของตวเอง ความเปนจรง หลกหนการตดสนใจของผบรหารภายใตคานยมไมได

23

แตขอใหมนอยทสด อยาใหครอบงำาการตดสนใจ จนกระทงขาดซงการพจารณาหลกการ

การตดสนใจควรยดหลกเหตผล ซงเปนวธทดทสด โดยใหความสำาคญของการตดสนใจวาเปน องคประกอบสำาคญยงในการศกษาเกยวกบองคการจงเสนอใหใชแนวคดของการใชเหตผลทจำากด (Limited or bounded rationality)ซงเปนการตดสนใจทไมอาจจะใหผลทดทสด แตทำาใหเกดความพงพอใจสงสดและมความเปนไปได

ขอจำากดของการตดสนใจ ( Limited or bounded rationality ) จะทำาใหการตดสนใจบกพรองไดแก

1.การตดสนใจอยภายใตคานยม,วฒนธรรม และทศนคตของผบรหาร

2. ขาดซงขอมล (Lack of information) ขาดขอมลและตดสนใจภายใตเวลาฉกเฉน

การบรหารทด ตองพยายามตดสนใจใหดทสดเทาทจะทำาได เพอใหการบรหารมประสทธภาพ

24

5.ทฤษฎเกยวกบประสทธภาพ : ประสทธภาพ (efficiency) และ ประสทธผล (effectiveness) ความหมายของคำาวาประสทธภาพของ Simon คอ ถาพจารณาวางานใดมประสทธภาพสงสดใหดจาก ความสมพนธระหวาง ปจจยนำาเขา (INPUT) กบผลผลต (OUTPUT) ทไดรบ

ประสทธภาพ จงเทากบ ผลผลต ลบดวยปจจยนำาเขา และ ถาเปนการบรหารราชการและองคกรของรฐกควร บวก ความพงพอใจของผรบบรการ (Satisfaction) เขาไปดวย ซงเขยนเปนสตร ดงน

E = ( O – I ) + S โดย E = EFFICIENCY คอ ประสทธภาพของงาน

O = OUTPUT คอ ผลผลตหรองานทไดรบ

I = INPUT คอ ปจจยนำาเขา หรอทรพยากรทางการบรหารทใชไป

S = SATISFACTION

25

การวพากษทฤษ ฎ คลาสสก

งานวพากษหลกการของ Gulick – Urwick

Herbert Simon วพากษหล กการของ Gulick –Urwick เปนอยางมากและอธบายวาเปน “สภาษต ตำานาน คำาขวญ และความโงทคดวาตวเองสำาคญกวาผอน “ เขาตงขอสงเกตวาไมมความเทยงตรงทางวทยาศาสตรและไมมความเหมาะสมทวไป การโจมตหลกการดงกลาวของ Simon มดงน

ก. เอกภาพของการบงคบบญชา ในทศนะของ Simon ผใตบงคบบญชายอมรบคำาสงไมเพยงแตมาจากหวหนาเทานน แตมาจากผเชยวชาญทงหลายดวย หลกการดงกลาวแกปญหาไดนอยกวาในกรณคำาสงของผมอำานาจทสองคนขดแยงกน

ข. ทปรกษา หนวยเสรมและหนวยบงคบบญชา Simon และเพอนรวมงานของเขา Smithburg และ Thompson กลาววา หนวยเสรมและหนวยบงคบบญชามความแตกตางเฉพาะลกษณะของกจกรรมของมน ประการทสอง เขาไมเหนดวยกบแนว

26

ความคดทวากจกรรมของหนวยบงคบบญชามความสำาคญมากกวา ประการทสาม เขาเสยดสแนวความคดทวาหนวยสงเสรมและทปรกษาไมมอำานาจหนาทและควบคมเหนอหนวยบงคบบญชา หนวยสงเสรมมแตใหบรการ และทปรกษากใหแตคำาแนะนำา ทายสดเขาเสยดสในแนวคดททปรกษามความใกลชดกบฝายบรหารมากกวาหนวยบงคบบญชา

ค. อำานาจหนาทและความรบผดชอบ เขายงโจมตหลกการทวา “อำานาจหนาทเหมอนกบความรบผดชอบ ” ในทศนะของเขา หลกการนละเลยการพงพาซงกนและกนของกจกรรมและความจำาเปนในการเอาชนะความรวมมอของหนวยอน

ง.ชวงแหงการควบคม Simon โจมตหลกการดงกลาวโดยแสดงความเหนวาชวงแหงการควบคมทแคบ ซงเปนทพงประสงคจากทศนะหนงปกตจะมผลทไมพงประสงคในการหนวงเหนยวการสอความหมายโดยการเพมจำานวนระดบในองคการ

จ.พนฐานของการจดกลมในองคการ Simon ยงไมเหนดวยกบการวเคราะหการจดกลมของกจกรรม 4

27

p ของ Gulick ในทศนะของ Simon ไมมความแตกต า ง ร ะ ห ว า ง “ ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค (Purpose) ก บกระบวนการ (Process) จะมกในระดบ (degree) เทานน เชนเดยวกบ “ลกคา ” และ “สถานท ” กเปนสวนหนงของวตถประสงค

การวพาษการบรหารเชงวทยาศาสตร

Simon รวมกบ March ไดวพากษการบรหารเชงว ทยาศาสตร ของ Taylor ส ำาหร บ March และ Simon การบรหารเชงวทยาศาสตร “จะเปลยนแปลงกลไกทมวตถประสงคทวไปใหเปนกลไกทมวตถประสงคพเศษทมประสทธภาพมากกวา ” ถงแมแนวทางเชงวทยาศาสตรสนนษฐานเอาไวลวงหนาในการจงใจทเปนตวเงน (Monetery motivation) และเนนการทำางานซำาๆ กตาม แตมนกเสยหายจากจดออนทรายแรง ประการแรก วศวกรฝายผลตไดประสบความสำาเรจในการสงเคราะหมาตรฐานเวลา (Time standard) ในบางกรณ ประการทสอง เขาไมประสบความสำาเรจในการกำาหนดรายละเอยดทางเทคนค (Specification)

28

ทชดเจนสำาหรบการวเคราะหขอมล ประการทสาม “แนวคดของการบรหารเชงวทยาศาสตรควรนำาไปใชกบสงททดลองได แทนทจะเปนมนษยหรอเครองจกร”

พฤตกรรมมนษยและกระบวนการตดสนใจ

1.พฤตกรรมมนษย

พฤตกรรมมนษยเกยวของกบการคดเลอกตวเลอก (Alternative of choice) ทงทรตวและไมรตว การคดเลอกตวเลอกหมายถงการชอบแนวทางการดำาเนนการอยางหนงเหนออกแนวทางหนง ทงตวเลอกและการกระทำามความสมพนธกนโดยตรง Simon ไดวางการเนนไวมากมายในกระบวนการและวธการทประกนถงการกระทำา คำาถามของการตกลงใจใน “สงทจะทำา ” แทนทจะเปน “ทำาจรงๆ ” ไมไดรบความสนใจเพยงพอ การตดสนใจดำาเนนการกบกระบวนการของการเลอกซงกอใหเกดการกระทำา Simon ชใหเหนวาถาไมมความเขาใจอยางลกซงในลกษณะน ซงหยงรากลกลงไปในพฤตกรรมของคนในองคการแลว การศกษาเกยวกบการบรหารกจะไมสมบรณ ดงนนจงเปนสงสำาคญใน

29

การเขาใจกระบวนการทมกอนการกระทำา สงดงกลาวเรยกวา กระบวนการตดสนใจ

2.ขนตอนของกระบวนการตดสนใจ

กระบวนการตดสนใจ (Decision Making Process ) คอการกำาหนดขนตอนในการตดสนใจ แกไขปญหาทเกดขนภายในองคกรอยางมหลกเกณฑ เพอใหไดผลลพธทตองการ Herbert Simon ไดแบงระยะของการตดสนใจเปน 3 ขนตอน ดงน

1. กจกรรมการคด (INTELLEGENCE) คอการหาโอกาสเพอการตดสนใจ

การหาเหตผลของปญหา

2. กจกรรมการออกแบบ (DESIGN) คอการระบ พฒนา และวเคราะหแนวทางการกระทำาทเปนไปได เปนขนตอนการสรางและวเคราะหทางเลอกในการ

30

ตดสนใจ โดยทางเลอกทสรางขนตองเปนทางเลอกทเปนไปไดในการแกปญหาใหไดประโยชนสงสด

3. กจกรรมทางเลอก (CHOICE) คอการคดเลอกแนวทางการดำาเนนการจากแนวทางการดำาเนนการทมอย ประเมนทางเลอกตางๆทไดจากการออกแบบ

และคดเลอกใหเหลอทางเลอกเดยว ทจะนำาไปใชจรงในการแกปญหา

แนวคดน ตอมา GEORGE HUBER ไดนำามารวบรวมเขากบกระบวนการแกไขปญหา จงทำาใหการตดสนใจและกระบวนการแกไขปญหามทงหมด 5 ขนตอน ทเพมมาภายหลง คอ

4. การนำาไปใช (IMPLEMENTATION)

5. การตดตามผล (MONITORING)

DECISION MAKING CONCEPT

31

Rational Decision Making Model

32

Simon กลาววา ถงแมวาขนตอนทหนงมากอนขนตอนอน นนคอกจกรรมการคดมากอนกจกรรมการออกแบบ และกจกรรมการออกแบบมากอนกจกรรมการเลอก แตละขนตอนในตวมนเองอาจเปนกระบวนการตดสนใจทซบซอน ขนตอนการออกแบบอาจตองการกจกรรมการคดใหมๆ ปญหาในขนตอนหนงสามารถสรางปญหายอยๆ ขนมาไดหลายปญหาสำาหรบขนตอนอนๆ กระบวนการตดสนใจไมไดจำากดแคการดำาเนนการตดสนใจเทานน ยงรวมถงการนำาการตดสนใจออกใชดวย ดงนน ภายหลงไดตดสนในโยบายแลว ฝายบรหารตองนำาออกใช ซงอาจเผชญกบปญหาใหมๆ ทเกยวของกบการตดสนใจ สงดงกลาวอาจนำาไปสการศกษารายละเอยดมากขน สำาหรบ Simon การบรหารเทยบเทากบการตดสนใจ

33

Study of decision-making. Main article: Administrative Behavior

EXHIBIT: Cyert – March – Simon decision making model

คณคาและขอเทจจรงในการตดสนใจ

การเลอกตวเลอกทถกตองสมพนธกบการปฏบตของแตละคน สงดงกลาวสมพนธกบคำาถามของ “คานยม ”

34

ประสทธผลของตวเลอกขนอยกบการมอยของขอมล สงดงกลาวเกยวของกบคำาถามของ “ขอเทจจรง ” ในทศนะของ Simon ตวเลอกแตละตวเกยวของกบจดประสงคของขอเทจจรงและคณคา

คณคาคอการแสดงออกของการชอบมากกวา (Preference) สมมตฐานของคานยมสามารถยนยนไดแตเพยงวามความเทยงตรง ในทางตรงกนขาม ขอเทจจรงคอขอความของความจรง ขอสมมตฐานของขอเทจจรงสามารถพสจนไดดวยวธการทสงเกตได

เมอพดถงเครอขายทซบซอนของกระบวนการตดสนใจแลว Simon ยนยนวา “การตดสนใจแตละครงเกยวของกบการคดเลอกเปาหมายและพฤตกรรมทเหมาะสม”เปาหมายนไมใชจดจบในตวมนเอง มนอาจนำาไปสเปาหมายทหางไกลจนกระทงบรรลจดมงหมายสดทาย “ Simon ยนยนวาการตดสนใจทนำาไปสการคดเลอกเปาหมายสดทายอาจเรยกวา “การตดสนคณคา ” (Value judgement)” องคประกอบของคานยมทมอทธพลเหนอกวาและถามนเกยวของกบการนำาเปาหมายดงกลาวออกใช กจะเรยกวา “การตดสนในขอเทจจรง (Factual judgements)” นนคอ องค

35

ประกอบขอเทจจรงทมอทธพลเหนอกวา ยกตวอยางเชน การตดสนใจวาควรจะใหงบประมาณเพมขนสำาหรบการศกษา สขภาพ หรอการเกษตรหรอไมจะเชอมซงกนและกนกบการตดสนใจในคณคา เมอมการตดสนใจลำาดบกอนหลงแลวการนำาไปใชกขนอยกบการตดสนในขอเทจจรง ตวอยางเชน จำานวนศนยสขภาพเบองตนทจะสราง สถานททจะคดเลอก จำานวนเตยงทจะจดหา ฯลฯ คอการตดสนทสมพนธกบการตดสนใจขอเทจจรง ดงนน ในระบบการบรหารของ Simon ทงขอสมมตฐานทางคณคาและขอเทจจรงจะผสมผสานกน

กลไกของอทธพล

Simon ถอวาองคการเปนระบบซงคนคอกลไกของการตดสนใจ ผบรหารสรางอทธพลหรออำานาจเหนอผใตบงคบบญชาโดยการสรางขอสมมตฐานของขอเทจจรงหรอขอสมมตฐานของคณคาทสมาชกทกคนในองคการใชเพอการตดสนใจ

การตดสนใจทมผมสวนรวมในองคการกระทำาไมวาจะเปนการทำาคณประโยชนใหกบแรงงานหรอผลงทนหรอผถอหนกตาม โดยการเอาอยางแนวคดของความสมดลของ Barnard Simon กลาววา “ ผเขารวมแตละคนยงคงอย

36

ในองคการถาความพอใจทเขาไดรบจากความสมดลของสงจงใจตอการทำาคณประโยชนมมากกวาความพอใจทเขาไดรบถาเขาถอนตว ” จดศนยในความพอใจดงกลาวไดรบการนยามในรปของคาใชจายของโอกาสในการมสวนรวม

“ SATISFICING” TO DESCRIBE DECISION MAKING

37

ในการตดสนใจ ไมวาเพอการมสวนรวมหรอไมกตาม สมาชกไดรบการชนำาจากเปาหมายสวนบคคล แตภายหลงเขาทำาการตดสนใจในทางบวกแลว เปาหมายสวนบคคลกจะอยตำากวาเปาหมายขององคการ ภายใตสงจงใจดงกลาว นนคอความสมดลของการทำาคณประโยชน พนกงานมความเตมใจ “ในการมสวนรวมในแนวทางทกระตอรอรนอยางจรงจงและอทศพลงงานใหกบงานขององคการอยางเตมท”

38

สำาหรบ Simon อทธพลสองประเภทเกดขน นนคออทธพลจากภายใน (Internal influence) ทดำาเนนการผานกระบวนการของเอกลกษณของแตละคนกบองคการ และอทธพลจากภายนอกทดำาเนนการผานองคการ

องคประกอบของกลไกของอทธพล

Simon ไดอธบายรายละเอยดขององคประกอบตางๆ ของกลไกอทธพล โดยใหความสำาคญกบอำานาจหนาทและตรวจสอบอทธพลอนๆ จากภายนอกดวยเชน การฝกอบรม การสอความหมาย และคำาแนะนำา

1. อำานาจหนาท

อำานาจ หนาทเปนอทธพลจากภายนอกซงเขาใหคำานยามวา เปน”อำานาจในการตดสนใจทชนำาการกระทำาของบคคลอน ” เขาคดคานทจะพจารณาวาอำานาจหนาทเปนปรากฏการณทถกกฎหมายหรอในฐานะพนฐานในการลงโทษอยางเปนทางการตามลำาพง โดยเชอวาบคคลในองคการจะยอมรบอำานาจหนาท (ในรปของคำาสง) ไมใชเพยง

39

เพราะกลวการถกลงโทษ แตเพราะความสนใจในการมสวนรวมของเขาเพอทำาใหเปาหมายขององคการบรรลผลสำาเรจ นอกจากน เขายงกลาววา อำานาจหนาทยงไมจำากดแคความสมพนธของการบงคบบญชาทหวหนาขอใหผใตบงคบบญชาทำาบางสงบางอยาง สงคมปจจบนใหอำานาจหนาทแกผเชยวชาญมากขนและความสมพนธตามสายการบงคบบญชาระหวางหวหนากบผใตบงคบบญชามนอยลง สมาชกขององคการยอมรบขอเสนอของผเชยวชาญเชงหนาทเพราะเขาเชอในความสามารถและอำานาจหนาทของเขา

2.การสอความหมาย

ปญหาการสอความหมายเปนเรองสำาคญในงานของ Simon ไดใหคำานยามการสอความหมายวาเปน “ กระบวนการใดๆ ทสมมตฐานของการตดสนใจถกถายทอดจากสมาชกคนหนงขององคการไปยงอกคนหนง ” นอกจากน เขายงชใหเหนวาการสอความหมายเปนกระบวนการสองทางทขนสเบองบน ลงลาง และทวทงองคการ นอกจากน ยงใหขอสงเกตวาชอง

40

ทไมเปนทางการกมความสำาคญในการถายทอดขาวสาร

ในการจดการกบอปสรรคของการสอความหมาย เขากลาววาอปสรรคทสำาคญสามประการทอาจเกดขนในตอนใดๆ ของ 3 ขนตอนในกระบวนการสอความหมาย คอขนรเรม ขนถายทอด หรอขนรบปญหาบางอยางในกระบวนการสอความหมายไดแกภาษาทไมชด การรบรขาวสารของบคคล ความแตกตางในสถานะ ระยะหางจากภมศาสตร ความกดดนของงาน และการจดการกระทำากบขาวสารขอมลอยางลำาเอยงทงผสงและผรบ

ในทศนะตอปญหาการสอความหมายระหวางองคการ เขาเสนอแนะความจำาเปนของ “การบรการสอความหมาย ” พเศษไมเพยงแตการรวบรวมและการถายทอดขาวสารเทานน แตยงเกบขาวสารในรปของ ความจำา“ ” เชน แฟม หองสมด และเครองคอมพวเตอร ดงนน การสอความหมายทไหลในองคการจงเปนปจจยทสำาคญในการสรางอทธพลตอกระบวนการตดสนใจ

41

3.การฝกอบรม

การฝกอบรมเปนอทธพลจากภายนอกอกอยางหนง เตรยมสมาชกขององคการเพอใหการตดสนใจเปนทนาพอใจ การฝกอบรมอาจเกดขนในสองระดบ หนงในระดบการปลกฝงความเชอทเกยวของกบการใหคณคา และอกระดบในระดบความรและทกษะ ซงเปนการฝกอบรมขอสมมตฐานของขอเทจจรง สาระของมโนทศนของ Simon เกยวกบการฝกอบรมคอการเปลยนแปลง “บคคลทจะทำาตามความตองการจงใจของเขาเองแทนทจะเปนสงเราของคำาสง ” การฝกอบรมผานวธการประชมสมนา หรอผานการสอนอยางเปนทางการสามารถจดการกบอปสรรคของการสอความหมายไดโดยตรงโดยการสงเสรมการพดภาษาเดยวกนของคนในองคการ และใชกรอบอางองเดยวกน

4.ความซอสตยตอองคการ

ความซอสตยตอองคการเปนอทธพลจากภายในทเกดขนผานเอกบคคล ในองคการ สมาชกมแนวโนมในการกำาหนดตวเองกบองคการ เขาทำาการ

42

ตดสนใจโดยพจารณาวตถประสงคและเปาหมายขององคการ แตปญหาเบองตนของความซอสตยตอองคการกคอมนถกจำากดดวยความสนใจของเอกบคคลเองและอทธพลจากภายนอก

DECISION MAKING PROCESS

43

44

45

46

Simon , H.A (1960) , The New Science of Management Decision Harper & Row,

47

Model ‘image

48

49

SIMON ‘s view of problem solving

50

การนำาหลกเกณฑประสทธภาพไปใช

Simon ใหความสนใจกบหลกเกณฑประสทธภาพเปนอยางมากในงานของเขาทมชอวา Administrative Behavior เขายนยนวา “หลกเกณฑเบองตนของการตดสนใจทางการบรหารตองเปนหลกเกณฑของประสทธภาพ แทนทจะเปนหลกเกณฑของความเพยงพอ ” หลกเกณฑประสทธภาพดงกลาว “บงการตวเลอกของทางเลอก (Alternative ) ซงกอใหเกดผลลพธสงสดสำาหรบการใชทรพยากร ” ในทางตรงกนขาม ความพอเพยงสะทอนการวดความสำาเรจ เขาปองกนหลกเกณฑประสทธภาพกบผกลาวหาวาประสทธภาพ “ชนำาความสนใจทงหมดไปยงวธการ แตละเลยจดหมายปลายทาง ” ในการคดคานขอกลาวหาดงกลาว Simon ตอบวาผบรหารทมประสทธภาพจรงๆ ใหความสนใจอยางเพยงพอตอจดหมายปลายทางและคณคาทงหมดทเหมาะสมกบกจกรรม

อยางไรกตาม Simon ลดคาของประสทธภาพเปนหลกเกณฑการปฏบตงานเพอการตดสนใจในภายหลง ในหนงสอ Administrative Behavior ฉบบพมพครงทสอง

51

(1957) เขาพบวาหลกเกณฑประสทธภาพสามารถใชไดกบการตดสนใจในระดบคอนขางตำา

ความมเหตผลและโมเดลการตดสนใจ

Simon ตงเปนคำาถาม ผบรหารทำาการตดสนใจโดยตงอยบนพนฐานอะไร? เขาไดอภปรายขอสมมตฐานของความมเหตผลทงหมด ซงเปนรากฐานของทฤษฎการเลอกในเศรษฐศาสตร ทฤษฎเกม และการตดสนใจเชงสถต เชน ทฤษฎคลาสสกเกยวกบนกเศรษฐศาสตรทรบเอาความมเหตมผลทสมบรณ กบ โมเดล “มนษยเศรษฐกจ” ในทศนะของเขา มนษยเศรษฐกจคดเลอกความมเหตผลซงเพมผลตอบแทนมากทสดเทาทจะเพมได เขาประกาศวา ทฤษฎเศรษฐศาสตรเชงคลาสสกเปน”คำาจำากดความทฟมเฟอยของความมเหตผล ” ทม “ ความสมพนธตอพฤตกรรมทเปนจรงหรอเปนไปไดของมนษย ” เขาปฏเสธมโนทศนของ

52

“มนษยเศรษฐกจ ” และทฤษฎแบบดงเดมอนๆ ซงมกถกคนพบในสมมตฐานทไมเปนจรงสามประการ

(1) ผตดสนใจเปนผรทกอยาง คอเขามความรเกยวกบตวเลอกทเปนไปไดทงหมดและผลทตามมาในอนาคต

(2) ผตดสนใจมความสามารถในวธการคำานวณทไมมขอบเขต

(3) ผตดสนใจมความสามารถในการจดระเบยบผลทตามมาทเปนไปไดทงหมด

เขายนยนวาทฤษฎใดๆ ทตงอยบนขอสมมตฐานเหลาน “ผดในเบองตน”

อตราความมเหตผลทเปนจรงของมนษยไมใชทงความมเหตผลหรอความไมมเหตผล ตรงกนขาม มนเกยวของกบ “ความมเหตผลทมขอบเขต”

Simon เสนอโมเดล “ มนษยบรหาร ” ในมโนทศนของความมเหตผลทมขอบเขต ขณะทมนษยเศรษฐกจเพมมากทสดเทาทจะเพมได แตมนษยบรหาร “ทำาใหพอใจ ” เขาใหขอสงเกตวา “การตดสนใจของมนษยสวนใหญไมวาเปนเอกบคคลหรอองคการ เกยวของกบการคนพบและการคดเลอก

53

ตวเลอกทนาพอใจ เฉพาะกรณยกเวนเทานนทเกยวของกบการคนพบและการคดเลอกทางเลอกทมประโยชนสงสด ” ดงนน มนษยบรหารจงสามารถตดสนใจโดยไมมองทางเลอกทเปนไปไดทงหมดและสามารถหยบแนวทางการดำาเนนงานซงเปนทนาพอใจหรอดเพยงพอ ในแงของธรกจ ไมไดมองหา

”กำาไรสงสด ” แตเปน “ กำาไรเพยงพอ ” ไมใช “ ราคาสงสด ” แตเปน “ ราคายตธรรม “

เทคนคในการตดสนใจ

จำาแนกเปนการตดสนใจทจดโปรแกรมกบทไมจดโปรแกรม การตดสนใจทจดโปรแกรมคอการตดสนใจทซำาๆ และเปนประจำาวน หรอมการใชระเบยบแบบแผนทแนนอน อาจมการใชเทคนคทางคณตศาสตรของการวจยปฏบตการและคอมพวเตอรเพอจดการกบการตดสนใจทไดจดโปรแกรม สงดงกลาวจะลดขนาดของบคลากรบรหารระดบกลางและขณะเดยวกนกเพมการรวมอำานาจการตดสนใจไวในสวนกลาง ในทางตรงขาม การตดสนใจทไมจดโปรแกรมเปนการตดสนใจทใหม เปนการชแนะในการจดการกบปญหา เชน การตดสนใจนำาเอาวธการหรอสนคาใหมไปใช หรอการสง

54

ลดคาใชจายของพนกงานหรอการตงกจการใหม การตดสนใจทงหมดนเปนการตดสนใจแบบไมตงโปรแกรมเพราะองคการจะไมมรายละเอยดของกลยทธทจะจดการกบสถานการณเหลาน มนษยสามารถคด เรยนรและกระทำาอยางฉลาดในสถานการณใหมๆ หรอทยาก แตเขามแนวโนมทจะมประสทธภาพลดลง คอมพวเตอรราคาแพงแตมประสทธภาพมากกวาในการคำานวณขอมล เทคนคแบบดงเดมตงอยบนการคดเลอกและการฝกฝนผบรหารทมทกษะสง ดงนน การใชคอมพวเตอรและแมแบบการจำาลอง (Simulation models) ทเพมขน การตดสนใจทซบซอนมากขนจะกลายเปนการตงโปรแกรม “โรงงานแบบอตโนมตในอนาคตจะดำาเนนการบนพนฐานของการตดสนใจทจดโปรแกรมทผลตโดยสำานกงานอตโนมตทอยใกลมน”

Simon เนนการพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรสำาหรบการแกปญหาและในการจำาลองทางคอมพวเตอรของกระบวนการแกปญหาโดยยนยนวา “กระบวนการตดสนใจประกอบดวยการปฏบตการจดการกบสญลกษณงาย ๆ”

การทำาคณประโยชน ของ Simon ตอทฤษฎการบรหารโดยเฉพาะทเกยวกบการตดสนใจ ซงเปนทยอมรบกนเปน

55

อยางด ทศนะของเขาเกยวกบประสทธภาพ อำานาจหนาท การรวมอำานาจไวในสวนกลาง ความมเหตผล การสอความหมาย การฝกอบรม และการจำาลองคอมพวเตอรในกระบวนการแกปญหา มกถกกลาวอางถงในตำาราบอย ๆ Bertran Gross กลาววา “ เขาเปนผรเรมทยอดเยยมของโลกในการวจยทางจตวทยา และทฤษฎดานความรความคด (Cognitive) ของกระบวนความคดและในการพฒนาเครองคด ( Thinking machine) การพฒนาของเขารวมถงการจดโปรแกรมคอมพวเตอรในการเลนเกมหมากรก ทฤษฎคณตศาสตรทไดรบการพสจน การแสดงความแตกตางระหวางรปทรงเรขาคณต และแมแตการสรางการออกแบบศลปะนามธรรม ลวนแลวแตทำาใหเขาเปนผนำาในสาขาปญญาประดษฐ (Artificial intelligence) สวน Richard Cyert อธการบดของมหาวทยาลย Carnegie-Mellon ใหขอสงเกตวา Simon เปน “คน ๆ หนงทเขาถงใกลชดทสดในแมแบบ ( Ideal ) ของอรสโตเตลหรอผทมความรกวางขวาง ( Renaissance man)”

56

model of a man

57

The Nobel Prize in Economics was awarded to Herbert Simon in 1978

58

แหลงทมาของขอมล :

- ทฤษฎการบรหาร ตามแนวคดของปราชญตะวนตก THEORIES OF ADMINISTRATION เรยบเรยงโดย ดร. ชาญชย อาจนสมาจาร พม.ศศ.บ., นบ., MED., PH.D.

จดพมพโดยสำานกพมพปญญาชน ป 2551

- ทฤษฎองคการ ORGANIZATION THEORY :รศ. ดร.สมหรา จตตลถากร ภาควชาบรหารรฐกจ คณะรฐศาสตร

ม.รามคำาแหง พมพป 2546

- เทคนควธการใชแนวคดทางทฤษฎในการกำาหนดปญหาและสมมตฐาน ในการวจย

วารสารพฒนบรหารศาสตร,2,80-106 แสวง รตนมงคลมาศ (2514)

- www.geocities . ws สรปนกวชาการทสำาคญและผลงาน

59

MANAGEMENT GURU : H.A. SIMON

เสนอ อาจารย ผศ . พพฒน น นทนาธรณ

จดทำาโดย

60

1.น.ส. ฐตาภรณ กลไพบลย รหสนสต 5515352475

2.นางผกาวรรณ รจาคม รหสนสต 5515352840