¹€ทคโนโลยี... · web view- การม ส วนร...
Post on 20-Jan-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
ผลการดำาเนนงานการพฒนางานสงเสรมการเกษตรรปแบบ MRCF ดวย R2R
เรอง สงเสรมและเพมประสทธภาพการผลตขาวหอมกระดงงา
สำานกงานเกษตรอำาเภอตากใบจงหวดนราธวาส
๑. สถานการณและจดเรมตนการดำาเนนงานอาเภอตากใบเปนอาเภอหนงในจานวน ๑๓ อาเภอของจงหวดนราธวาส
มพนทประมาณ ๒๕๓.๔๕ ตารางกโลเมตร หรอ ๑๕๘,๑๒๕ ไร อยทางทศตะวนออกเฉยงใตของ จงหวดนราธวาส ทศเหนอจรดอาวไทย ทศทศตะวนออก ตดตอกบรฐกลนตน (ประเทศมาเลเซย)ทศใต ตดตอกบอาเภอสไหงโก-ลกและอาเภอสไหงปาดทศตะวนตก ตดตอกบอาเภอสไหงปาดและอาเภอเมองนราธวาส
ภาพแสดงแผนทอาเภอตากใบ ตามเขตการปกครอง
อาเภอตากใบแบงเขตการปกครองออกเปน ๘ ตาบล ประกอบดวย ตาบลเจะเห ตาบลไพรวน ตาบลบางขนทอง ตาบลพรอน ตาบลเกาะสะทอน ตาบลศาลาใหม ตาบลโฆษต และตาบลนานาค
ตำาบล พนท รอยละตาราง
กโลเมตรไร
๑.ตาบลเจะเห ๑๑.๔๑๐ ๗,๑๓๑.๒๕๐
๔.๕๐
๒.ตาบลไพรวน ๗๐.๘๙๐ ๔๔,๓๐๖.๒๕๐
๒๗.๙๗
๓.ตาบลบางขนทอง
๕๗.๕๔๙ ๓๕,๙๖๘.๑๒๕
๒๒.๗๑
๔.ตาบลพรอน ๕๑.๕๙๕ ๓๒,๒๔๖.๘๗
๕
๒๐.๓๖
๕.ตาบลเกาะสะทอน
๑๑.๔๑๐ ๗,๑๓๑.๒๕๐
๔.๕๐
๖.ตาบลศาลาใหม
๑๕.๘๗๕ ๙,๙๒๑.๘๗๕ ๖.๒๖
๗.ตาบลโฆษต ๑๙.๘๔๔ ๑๒,๔๐๒.๕๐
๐
๗.๘๓
๘.ตาบลบางนาค ๑๔.๘๘๔ ๙,๓๐๒.๕๐๐ ๕.๘๗รวมทงอำาเภอ ๒๕๓.๔๕๗ ๑๕
๘,๔๑๐.๖๒๑๐๐.๐๐
ลกษณะภมประเทศของอาเภอตากใบ มลกษณะทวไปเปนทราบลมรมฝงทะเลแบบทราบลกคลน เนองจากการทบถมของนาทะเลทาใหมสนทรายเปนแนวยาว สลบกบทลมนาขงอยตลอดป เรยกวา พร และมแมนาท “ ”สาคญ ไดแก
๑.แมนาตากใบ เปนแมนาทเกดจากการเปลยนของกระแสนา ในทะเล ประกอบกบคลนไดซดทรายเขาหาฝงทาใหเปน สนทราย สวนภายในลกเปนแนวยาวจงเกดเปนแมนา ทมความยาวประมาณ ๙ กโลเมตร และไหลไปบรรจบกบ แมนาโก-ลก ทบานตาบา ตาบลเจะเห อาเภอตากใบ
๒.แมนาโกลก เปนแมนากนพรมแดนระหวางประเทศไทย กบมาเลเซย ตนนาอยทอาเภอแวงและไหลลงสอาวไทยท อาเภอตากใบ มความยาวประมาณ ๑๐๓ กโลเมตร แต ชวงทไหลผานอาเภอ ตากใบจะม ความยาวประมาณ ๑๘ กโลเมตร
๓.แมนาบางนรา ตนนาอยทอาเภอสไหงปาด และ ไหลลงสอาวไทยทอาเภอเมองนราธวาสมความยาว ประมาณ ๖๐ กโลเมตร ชวงทไหลผานอาเภอตากใบจะมความยาว ประมาณ ๒๒ กโลเมตร
สภาพภมอากาศเปนแบบรอนชน ๒ ฤดคอฤดรอน ระหวางเดอนมนาคมถงเดอนมถนายนและฤดฝน ระหวางเดอนกรกฎาคมถงเดอนกมภาพนธของป ถดไปฝนตกมากทสดคอระหวางเดอน พฤศจกายน ถงเดอนธนวาคมของทกป
ภาพแสดงแหลงนา และพนทนาทวมซาซากของอาเภอตากใบ
อาเภอตากใบ มพนททาการเกษตร ๘๔,๓๗๓.๕๐ ไร เปนพนทเพอการทานามากทสดคอ๔๓,๐๑๒ ไร แยกเปนพนทนาจรง ๒๐,๘๙๓.๕๐ ไร และเปนนาราง ๒๒,๑๒๗.๕๐ รองลงมาเปน ยางพารา ปาลมนามน และไมผล ตามลาดบ ตาบลทมการทานามากทสดคอตาบลเกาะสะทอน ตาบลโฆษต และตาบลพรอน พนทเพาะปลกขาวสวนใหญอยในโซนนงทเหมาะสมแกการทานา S ๑ และ S ๒ จานวน ๓๓,๖๗๗ ไร
51%
29%
14% 6%
แผนภมแสดงพนททำาการเกษตรของอำาเภอตากใบ
ขาว ยางพารา ปาลมนามน ไมผล
1%5% 17%
15%
4%29%
26%3%
แผนภมแสดงพนทปลกขาวของตำาบลตางๆ
ในอำาเภอตากใบเจะเหไพรวนพรอนบางขนทองศาลาใหมเกาะสะทอนโฆษตนานาค
ภาพท ๓ แสดงพนทตาบลทมการทามากกวา 3,๐๐๐ ไร
พนธขาวทเกษตรกรในอาเภอตากใบใชเพาะปลกมากทสดคอพนธซบกนตงซงเปนพนธขาวพนเมองทใหผลผลตสง ทนทานตอโรค และยงเปนทนยมของคนในทองท แตเนองจากตนทนการผลตขาวทสงขนประกอบกบราคาขาวพนธซบกนตงทคอนขางตา โดยราคาขาวเปลอกอยทประมาณ
1%5% 17%
15%
4%29%
26%3%
แผนภมแสดงพนทปลกขาวของตำาบลตางๆ
ในอำาเภอตากใบเจะเหไพรวนพรอนบางขนทองศาลาใหมเกาะสะทอนโฆษตนานาค
1 ๓ บาท/กโลกรม นอกจากพนธขาวซบกนแลว ยงมขาวพนธหอมกระดงงาอกหนงสายพนธ ทเปนขาวพนเมองดงเดมของชาวตากใบ มลกษณะพเศษคอมสแดง นม และมกลนหอมคลายดอกกระดงงา ซงเปนเอกลกษณเฉพาะตวของขาวชนดน เหมาะแกการแปรรปเปนขาวกลอง และซอมมอ
ขาวหอมกระดงงา เพาะปลกมากมากในตาบลพรอน ประมาณรอยละ ๖๐ ของพนท ซงเปนตนกาเนนของขาวพนธหอมกระดงงา โดยในสมยอดตชาวนามกจะปลกไวเพอนาไปถวายพระสงฆในโอกาสสาคญตางๆ และใชในการหงรบแขกบานแขกเมอง ปจจบนกลมแมบานเกษตรกรบานโคกอฐ-โคกใน ไดนาขาวหอมกระดงงามาแปรรปเปนขาวกลอง และขาวซอมมอเพอเพมมล จาหนายในราคากโลกรมละ ๖๐ บาท ซงพบวาเปนทตองการของตลาด และผบรโภคทใสใจในเรองของสขภาพ เนองจากขาวหอมกระดงงามคณคาทางโภชนาการทสง โดยเฉพาะวตามนอ, บ 1 และสารกาบา (GABA)แตเนองจากผลผลตทขาวหอมกระดงงาไมเพยงพอตอความตองการของผบรโภค ประกอบกบตนทนการผลตขาวทสง (๔,๒๗๕ บาท/ไร) และผลตขาวหอมกระดงงาทคอนขางตา (๔๐๐ กโลกรม/ไร) เมอคดถงตนทนการผลตแลวอยท ๑๐.๖๙ บาท/กโลกรม ซงถอไดวาเปนตนทนทยงสงอย ทางจงหวดนราธวาส ไดกาหนดแนวทางในการเพมผลผลตขาวหอมกระดงงาขนตามพนทตางๆ ในขนตอนแรกคอ การลดตนทนการผลตขาวหอมกระดงงาลง เพมผลผลตขาวตอไรใหมากขน โดยใหใชปยอนทรย ปยพชสด เพอลดตนทนสาหรบการเพมผลผลต และบรณาการรวมกบศนยวจยพนธขาวปตตานในการพฒนาปรปปรงสายพนธใหพนธขาวหอมกระดงงาเปนขาว GI ของนราธวาส
ตาบลพรอน มพนท 32,247 ไร เปนพนทเพาะปลกขาว 3,628.25 ไร เกษตรกรสวนใหญมอาชพหลกคอการทานา และเปนตาบลทเหมาะแกการทานา เนองจากตงอยเขตพนทโซนนงทเหมาะสม มระบบชลประทานททวถง ผลตขาวพนธหอมกระดงงา รอยละ 25 ของพนท และทสาคญ มกลมแมบานเกษตรกรผลตขาวซอมมออยในพนท จงทาใหตาบลพรอนเปนตาบลทมศกยภาพในมตของ คน พนท สนคา
60%25%
15%
ปรมาณการผลตขาวพนธตางๆของ ตำาบลพรอน อำาเภอตากใบ
ซบกนตง หอมกระดงงา พนธอนๆ
คาไถ28%
คาเมลดพนธ4%
คาปย30%
คารถเกบเกยว14%
คาจางคนปกดำา23%
แผนภมแสดงรอยละของตนทนการผลต
ขาวหอมกระดงงา
ดวยเหตขางตนทไดกลาวมา และการศกษาโซนนงการทาการเกษตรของอาเภอตากใบ พบวาพนทสวนใหญเหมาะสมแกการทานา (S ๑ + S ๒) ทาใหสานกงานเกษตรอาเภอตากใบ จงหวดนราธวาสไดเลงเหนถงโอกาสในการเพมรายไดใหแกเกษตรกรผทานา โดยจดทาโครงการสงเสรมและเพมประสทธภาพการผลตขาวหอมกระดงงา ตามระบบสงเสรมการเกษตรมตใหม (MRCF System )
๒. เปาหมายในการดำาเนนงาน(ในพนท S1 + S2)แผนระยะสน (แผน ๑ ป)- ลดตนทนการผลตขาวหอมกระดงงาไดมากกวารอยละ ๑๐- เพมผลผลตจาก ๔๐๐ กโลกรมตอไร เปน ๔๒๐ กโลกรมตอไร
แผนระยะกลาง(แผน ๓ ป)- ขยายพนทเพาะปลกเปน ๒,๕๐๐ ไร ในป ๒๕๖๐- ผานการรบรองเปนพนธขาว GI
แผนระยะยาว (แผน ๕ ป)- ผลตเมลดพนธขาวหอมกระดงงาคณภาพเพอการจาหนาย
๓. แนวทางการดำาเนนงานสานกงานเกษตรอาเภอตากใบ ดาเนนการขบเคลอนการเพม
ประสทธภาพการผลตขาวหอมกระดงงาในพนทตาบลตากใบ จงหวดนราธวาส โดยใชแนวทางตามระบบสงเสรมการเกษตรมตใหม MRCF ดงน
การจดทำาฐานขอมล และวเคราะหขอมล (M : Mapping)- วเคราะห SWOT พนท คน สนคา
จดแขง จดออน๑. เปนอาชพดงเดมของคนในพนทกอเกดภมปญญาทองถนและปราชญชาวบาน๒. มศนยขาวชมชน และโรงเรยนเกษตรกรใชเปนแหลงเรยนรการผลตขาวหอมกระดงงา๓. มกลมแมบานเกษตรกรเพอแปรรปเปนขาวซอมมอในพนท๔. มระบบชลประทาน
๑. ปญหาดนเปรยวในบางพนท๒. ชาวนาสวนใหญเปนวยสงอาย ขาดลกหลานสานตอ๓. ปจจยการผลตและตนทนการผลตสง๔. ผลผลตเฉลยคอนขางตา๕. ชาวนายงขาดเทคโนโลยใหมๆ ในการพฒนาผลผลตขาว
โอกาส อปสรรค๑. นโยบายการลดตนทนการผลตของเกษตรกร๒. ยทธศาสตรการพฒนาผลผลตขาวของจงหวดนราธวาส
๑. มรสมในชวงของเดอน พฤศจกายน ถงธนวาคม ทาใหมนาทวมทกป๒. การระบาดของหนนา
๓. เปนเขตการคาชายแดน
- ตรวจสอบและจดเกบขอมลการผลต/การตลาด- ปรบปรงแกไขขอมลเกษตรกรทปลกขาวหอมกระดงงาใหเปน
ปจจบน รวมทงจดเกบขอมลทเกยวของเพมเตม เชน พกดทตงแปลง ขอมลเกษตรกร ประเภทการถอครอง ชวงระยะเวลาการปลก การเกบเกยว ปรมาณผลผลต แหลงรบซอ พนทเสยงภยนาทวม ภยแลง ศตรขาวทระบาด ฯลฯ
- ใหเกษตรกร/เครอขายในพนทมสวนรวมในการตรวจสอบความถกตองและจดเกบขอมลเพมเตมโดยใชโอกาสทเกษตรกรมการรวมตวเพอทากจกรรมตางๆ เชน เวทประชาคม ฯลฯ
- ทาการซอนทบขอมล (layer) ทเกยวของตามความตองการใชประโยชน
- วเคราะหสงเคราะหขอมล เพอกาหนดแนวทางในการพฒนาการผลตขาวหอมกระดงงาเพอการลดตนทนการผลตขาวหอมกระดงงาไดมากกวารอยละ ๑๐ และเพมผลผลตขาวจาก ๔๐๐ กโลกรมตอไร เปน ๔๒๐ กโลกรมตอไร รวมทงกาหนดกจกรรมทจะดาเนนการโดยใชเวทการมสวนรวมของภาคเครอขายในทกระดบ
การดาเนนงานตามแนวทางดงกลาวสามารถนาไปใชในการสงเสรมการผลตขาวหอมกระดงงา และใหเกษตรกรสามารถเพมประสทธภาพการผลต ปรบเปลยนวธการผลต พฒนาเกษตรกรใหเปน Smart Farmer ใหสามารถพงพาตวเองไดอยางยงยนตอไป
การพฒนาระบบสอสารเพอเขาถงระยะไกล(R : Remote sensing)
- จดทาระบบตดตอทางโทรศพท / line เพอตดตอสอสารกนระหวางเจาหนาทกบเจาหนาท เจาหนาทกบเกษตรกร และระหวางเกษตรกร กบ เกษตรกรดวยกนเอง
- รวบรวมองคความร ภมปญญา และเทคโนโลยการผลตขาวหอมกระดงงาไวทอาคารศนยเรยนรของหมบาน และตาบล
- รวบรวมองคความรตางๆในการลดตนทนขาว และเพมผลผลตขาวมาเผยแพรใหเวบไซค และ Facebook ของสานกงานเกษตรอาเภอเพอใหเกษตรกรสามารถเขาถงขอมลได
บรณาการภาคเครอขายเพอรวมดำาเนนการ (C : Community Participation)
- ประสานงานและบรณาการการทางานกบภาคตางๆ ในพนท ในการจดทาโครงการทงองคการบรหารสวนตาบล อาเภอ กองกาลงทหารในพนท โครงการพฒนาลมนาโก-ลก ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลย
การเกษตรประจาตาบล ศนยบรหารจดการศตรพชชมชน คณะกรรมการหมบาน อาสาสมครเกษตรและสหกรณ อาสาสมครเกษตรหมบาน
- ศนยวจยขาวปตตาน สนบสนนการศกษาวจยพนธขาวหอมกระดงงา เพอขอรบรองพนธกบกรมวชาการตอไป
- ศนยศกษาการพฒนาพกลทองฯ และสถานพฒนาทดนจงหวดนราธวาส ใหการสนบสนนเมลดพนธปยพชสด นาหมกชวภาพ และการตรวจวเคราะหดน
- สานกงานจงหวดนราธวาส ใหการสนบสนนเมลดพนธขาวหอมกระดงงาในปแรกของโครงการ
การกำาหนดเปาหมายการสงเสรมการเกษตรแบบชดเจน (F : Specific Field Service)
- คดเลอกเกษตรกรเปาหมายจานวน ๖๗ ราย ในพนทหมท ๒ ตาบลพรอน ซงเปนเกษตรกรทปลกขาวพนธหอมกระดงงาอยเดม
- อบรมถายทอดความรการผลตขาวหอมกระดงงา และการลดตนทนการผลต โดยเนนการลดการใชปจจยการผลตทฟมเฟอย และละเวนการใชสารเคมทไมจาเปน พรอมทงสงเสรมการใชนาหมกชวภาพควบคกบการใชปยเคม เพอลดตนทนการผลตลงรอยละ ๑๐ และเพมผลผลตใหได 420 กโลกรม/ไร
- สงเสรมการแปรรป และการตลาดขาวหอมกระดงงา โดยการประชาสมพนธผานทางชองทางของ Facebook สานกงานเกษตรอาเภอตากใบ,เวบไซคของสานกงานเกษตรอาเภอตากใบ และการออกแสดงสนคาตามงานตางๆ
๔. ผลทเกดขนจากการนา MRCF มาใชในการพฒนาศกยภาพการผลตขาวหอม
กระดงงาในพนท ตาบลพรอน อาเภอตากใบ จงหวดนราธวาสนน ผลทไดรบมดงน
- ลดตนทนการผลตขาวจาก ๔,๒๗๕ บาท/กโลกรม ลดลงเหลอ ๓,๐๑๕ บาท ซงเปนการลดในสวนของปยอนทรยลงครงหนง เนองจากใชควบคกบปยพชสด และนาหมกชวภาพ และลดในสวนของคารถเกบเกยวลง เนองจากเกษตรกรกลมนใชการลงแขกเกบขาวดวยแกละแทน ทาใหลดตนทนในสวนของคาเกบเกยวได ๑๐๐% เมอคดเปนรอยละของการลดลงของตนทนการผลตเทากบ ๒๙.๒ % (จากเปาหมายทวางไว ๑๐ %)
- เพมปรมาณผลผลตเฉลยกโลกรมตอไร จากเดม ๔๐๐ กโลกรมตอไร เปน ๔๒๕ กโลกรมตอไรจากการถายทอดความรใหแกเกษตรกรทเขารวม
โครงการถงการดแลรกษา และการเฝาระวงการระบาดของแมลงศตรขาว ทาใหผลผลตเพมขนจากเดม
- ฟ นฟประเพณดงเดมของชมชนและทองถน เชนการสวดนา การลงแขกเกยวขาว และการแหกาขาวใหญซงกอนหนานพธกรรมการแหกาขาวใหญขาดการสานตอ เนองจากเกษตรกรหนมาเกยวขาวดวยรถเกยวแทนการเกบดวยแกละ ซงการแหกาขาวใหญนเปนกศโลบายของคนในอดตในการชวยกนลงแขกเกยวขาว แลวนารวงขาวมาทากาใหใหญเปนพเศษใชเปนสญลกษณแทนขวญขาว แลวแหไปยงยงขาวเจาของนาเพอแลกกบสนนาใจในการลงแขก อาจจะเรยกสนนาใจเปนผลไมตามฤดกาลบาง ขาวปลาอาหารบาง หรอขนมหวานตางๆเปนตน
- ไดรบรถงภมปญญาตางๆในการทานา ของคนทองท เชนการปกทางมะพราวไวเพอใหนกเคาแมวมาอาศยเกาะบนทางมะพราว ชวยในการกาจดหนนา และการใชตนพาหม (หางไหล) ซงเปนพชทหาไดในทองถนมาทาเปนหมกใชในการฉดพนปองกน และกาจดหนอนในนาขาว
- ความมสวนรวมของคนในชมชน- ไดเครอขายทงภาคเกษตรกร และภาคหนวยงานราชการภาคตางๆ
ซงเปนเครองมอและกลไกลสาคญของเจาหนาทเกษตรตาบลในการเปนนกบรหารจดการงานเกษตรในพนท
๕. ปจจยททำาใหประสบผลสำาเรจ- การมสวนรวมของเกษตรกร และภาคตางๆในพนท ถอไดวาเปน
ปจจยทสาคญมากในการดาเนนงานโครงการเพมประสทธภาพการผลตขาวหอมกระดงงาตามระบบการสงเสรมการเกษตรมตใหม MRCF ใหบรรลผลสาเรจ เนองจากการดาเนนงานโครงการนนจาเปนอยางยงทเกษตรตาบล หรอเกษตรอาเภอตองมการบรหารจดการพนทไดครอบคลมในทกๆมต ทงทางดานเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม เชน ในการเพมประสทธภาพการผลตขาวหอมกระดงงา ไมใชเพยงเพอมงเนนปรมาณผลผลตแตเพยงอยางเดยว แตตองคานงถงการบรหารจดการทรพยากรตางๆใหคมคาและเกดประโยชนสงสด เกดการบรณากบหนวยงานตางๆ เกดความสามคค
ของคนในชมชน และเกษตรกรสามารถทจะพงพาตนเองไดหลงจากเสรจสนโครงการ
- การจดเกบและรวบรวมขอมลในพนท การมขอมลทถกตอง และทนสมยจะทาใหเจาหนาทเกษตรสามารถวเคราะห สงเคราะห วางแผน และบรหารจดการกบพนไดอยางมประสทธภาพ เชน การมขอมลพนทนาทวมซาซาก จะทาใหเกษตรกร หรอเจาหนาทเกษตร สามารถวางแผน และรบมอกบเหตการณไดอยางมประสทธภาพทาใหความเสยหายลดนอยลงได หรอการมขอมลพนฐานของเกษตรกร กจะทาใหสามารถวางแผนจดการกบ คน พนท สนคา ไดอยางครอบคลม
- เทคโนโลยในการตดตอสอสาร เปนอกหนงปจจยทสาคญ ทชวยในการตดตอประสานงาน และรายงานผลการดาเนนงาน หรอการเฝาระวงตางๆระหวางการดาเนนงานโครงการ
top related