6. enhancing financial access for startups by byambaa

2014 оны 11-р сарын 10 Л.Бямбаа

ГАРААНЫ КОМПАНИУДЫН САНХҮҮЖИЛТИЙН МЕХАНИЗМЫГ БОЛОВСРОНГУЙ БОЛГОХ НЬ

MONGOLIAN ENTREPRENEURSHIP SUMMIT

2014

Агуулга

1.  Гарааны компаниудын санхүүжилтийн загвар олон улсад

2.  Санхүүгийн зах зээл, санхүүжилт Монголд

3.  Гарааны компаниуд санхүүжилт хэрхэн татах вэ?

Санхүүгийн зах зээл

Санхүүгийн зах

Мөнгөний зах

Хөрөнгийн зах

Таваарын зах

Компани, аж ахуйн нэгж

Засгийн газар

Хөрөнгө оруулагчид: банк, даатгал, сан Санхүүжилт

Хөрөнгө оруулалт

Forex зах

Дериватив зах

Үл хөдлөх хөрөнгийн зах

Санхүүжилтийн хэрэгсэл

Богино хугацаат Банкны зээл Зээлийн шугам

САНХҮҮЖИЛТ: ӨР ТӨЛБӨР

Энгийн хувьцаа Давуу эрхийн хувьцаа Хөрвөх бонд

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ: ӨӨРИЙН ХӨРӨНГӨ

САНХҮҮЖИЛТИЙН ХЭРЭГСЭЛ

Дунд хугацаат Бонд Зээл

Санхүүжилтийн загвар олон улсад

-5000

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

0 5 10 15 20 25 Дундаж

орлого,

сая

T

Ажиллаж байгаа жил

Хөгжлийн үе шат дахь компанийн тоо

Гэр бүл Angel Crowd

Venture PE funds IPO

Хөрөнгө оруулалтын сангийн төрөл

Хөрөнгө оруулалтын сан

Венчур сан

Хедж сан

Хувийн хөрөнгө оруулалтын сан

Иргэд, компанийн орлого

Мэргэжлийн хөрөнгө оруулагч

Мэргэжлийн хөрөнгө оруулагч

Төсөв ЖДҮ дэмжих төсөл

Ашигт малтмалын орлого

Хувьцаа, багцын хөрөнгө оруулалт

Гарааны компаниуд

Эрсдэл өндөр, Эрсдэл тараан байршуулах

ЖДҮ-ийг томруулах, үйл ажиллагааг нь

тэлэх, ХХК

Сан Санг бүрдүүлэх орлого

Сангийн зориулалт

Богино, дунд

Дунд

Богино, дунд

Дунд

Сангийн хугацаа

Хувийн тэтгэврийн сан

Ажилтан, ажил олгогчийн шимтгэл

Тэтгэврийн хуримтлал Удаан

Компанийн хувьцаа эзэмшигчийн бүтэц

50 50

Үүсгэн байгуулагч Найз

37.5

37.5

5 20

Үүсгэн байгуулагч Найз Ах Опшин

19.5

19.5

2.6 13.5

44.9

Үүсгэн байгуулагч Найз Ах Опшин Венчур сан

17.6

17.6

2.4

12.4

30

20

Үүсгэн байгуулагч Найз Ах Опшин Венчур сан Олон нийт

Кэйс: Twitter   2006 онд үүсгэн байгуулагдсан Jack

D o r s e y, E v a n W i l l i a m s , B i z Stone, Noah Glass

  Анх US 57 сая долларын санхүүжилт авсан

  2009 онд Institutional Venture Partners and Benchmark Capital, Union Square Ventures, Spark Capital and Insight Venture Partners,

  2010 оны 8-р сард Digital Sky Technologies тэргүүтэй хөрөнгө оруулагч нараас US 800 сая долларын санхүүжилт босгосон нь түүхэнд хамгийн томд тооцогддог.

  2010 оны сүүлчээр US 200 сая долларын санхүүжилт татсан , тухайн үед компанийн үнэлгээ US 3.7 тэрбум доллар орчим байсан.

  2011 оны 3 дугаар сард, 35,000 хувьцааг тус бүрийг US 34.50 доллараар зарсан Sharespost, улмаар компанийн үнэлгээ US 7.8 тэрбум хүрсэн.

  2011 оны 12-р сард, Саудын ханхүү Alwaleed bin Talal US 300 сая долларын хөрөнгө оруулалт хийсэн, тухайн үед үнэлгээ US 8.4 тэрбум доллар болжээ.

  2013 онд IPO хийхээ зарласан, хувьцааны үнэ 23-25 ам.доллар

  Нийт зах зээлийн үнэлгээ 25 тэрбум доллар

  218 сая идэвхит хэрэглэгч

Монголын санхүүгийн салбарын байдал

ЖДҮ, 40000

Холдинг компани

300

ХК, ТОП 20

-2000 0

2000 4000 6000 8000

10000 12000 14000

0 5 10 15 20 25

Дундаж

орлого,

сая

T

Ажиллаж байгаа жил

Хөгжлийн үе шат дахь компанийн тоо

ХК болох ёсто

й

Дан ганц зээл дээр суурилах нь чөдөр болж байна

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Канад Чили Өмнөд Солонгос

АНУ Монгол

Даатгал Банк Тэтгэвэр ХОС

Монголын санхүүгийн захад зөвхөн банк л ажиллаж байна

28

1 -

21

2008 2009 2010 2011

1.6 1.7 1.9

3.1 3.8

2008 2009 2010 2011 2012

Банкнаас ААН-д олгосон зээлийн хэмжээ, их наяд төгрөг

Хөрөнгийн биржээр боссон нийт хөрөнгийн хэмжээ 75 тэрбум

төгрөг

Санхүүжилтийн боломж Монголд

  Инновацийн тухай хууль

  Хөрөнгө оруулалтын сангийн тухай хууль   Хувийн ХОС

  Хязгаарлагдмал зохицуулалттай

  Олон нийтээс мөнгө татахгүй, зөвхөн өөрийн хөрөнгөөр хөрөнгө оруулна

  Хөрөнгө оруулалтын актив хязгааргүй

  Хамтын ХОС

• Хязгаарлагдмал

• Хэмжээ бага

Гэр бүл, найз нөхөд

• Зардал өндөртэй • Барьцаа шаардлага өндөр

Банкны зээл

• Гадаад сангууд • Дотоод сангууд

Хөрөнгө оруулалт

• Бодлогын дэмжлэг • ЖДҮ дэмжих сан

Төр засаг

Санхүүжилт хэрхэн татах   Та бизнестээ итгэлтэй бол хөрөнгө оруулагч хэзээд олдоно

  Өрсөлдөх орчин:   М о н г о л о о р х я з г а а рл а гд а х г ү й , үүнтэй адил хөрөнгө о р у у л а л т санхүүжилтийн олон улсын түвшинд харах хэрэгтэй

  Бизнесийн модель: г о л д а в у у т а л (харилцагчийн тоо, цаг хэмнэх, ашиг орлого нэмэгдүүлэх гэх мэт)

  Бизнес төлөвлөгөө   Тооцоо, үндэслэл

  Бизнес, санхүүгийн зөвлөх, түнш

  Бизнесийн үнэлгээ   Үнэлж болох юу байна вэ?

Хөрөнгө оруулагч яагаад танд хөрөнгө оруулах ёстой вэ?

  Хөрөнгө оруулагч мөнгө өгнө, та эргүүлээд юу өгөх вэ?

  Хөрөнгө оруулагч Таны юуг худалдаж авч байгаа вэ?

  Өгөөж   Хамгийн багадаа хэд байх вэ?

  Заавал өндөр байх уу?   Өсөлт, стратеги

  Стратеги, хэрэгжүүлэх тактик

  Эрсдэл   Эрсдэл, бууруулах арга

  Гарах стратеги   Хэрхэн, хэзээ

Хөрөнгө оруулалтын хэлцлийн хэлбэр, төрөл

Хувилбар 1 Хувьцаа солилцох

 Хувьцааг шинэ бизнесийн хувьцаагаар солих

Хувилбар 2 Хувьцаа, зээл хосолсон

 Шинэ бизнес дээр бага зэргийн хувь өгөөд удаан хугацааны зээл авах

 Хувьцаанд хөрвөх зээл

Хувилбар 3 Опшин  Нөхцөл хангасан

тохиолдолд хувьцааг үнэгүй, эсвэл тогтсон үнээр худалдаж авах

Хувилбар 4 Давуу эрхийн хувьцаа

 Хөрөнгө оруулагчид давуу эрхийн хувьцаа

зарах

Хувилбар 5 Шууд хөрөнгө оруулалт

 Хамтран хөрөнгө оруулах

Хувилбар 6 Зээл  Цэвэр зээл

Бизнес үнэлгээний арга, аргачлал

  Хөрөнгөд суурилсан   Дансны үнэ   Хөрөнгийн цэвэр үнэ цэнэ   Орлуулах үнэ   Худалдан борлогдох үнэ

  Орлогод суурилсан   Ашгийн үржүүлэгчийн арга

(P/E)   Хорогдуулсан цэвэр мөнгөн урсгалын арга (DCF)

  Нөхцөл байдал, хүндрэл   Татварын болон жинхэн тайлан давхар хөтөлдөг

  Нягтлан бодох бүртгэлээс бусад зорилгоор тайлан бараг гаргаддаггүй

  З а х з э эл и й н т а л а а р мэдээлэл хомс

  Оюуны өмчийн бүртгэл, хамгаалалт сул

  Хийгдэж буй үнэлгээнүүд   Үнэлгээний үр дүн маш ялгаатай гардаг

  Үнэлгээнд ач холбогдол өгдөггүй

14

Анхаарах зүйлс Анхаарах   Монголчууд эрсдэл авах чадвар өндөр

  Бизнесийн боломж өндөр, нээлттэй

  Монголын зах зээлээр хязгаарлагдах шаардлагагүй

  Жижиг компаниар үлдэх, эсвэл том компанийн жижиг хувьтай үлдэх

Болгоомжлох   Техник ур чадвараас гадна борлуулалт, маркетинг, бизнесийн мэдлэг чухал

  Санхүүгээ сайн төлөвлөх, мэдэхгүй бол мэддэг хүнээс нь асуу