ενοτητα 33η η ρωσική επανάσταση

33ΕΝΟΤΗΤΑ πΗ ρωσική ε ανάσταση

Οι διανοητές Καρλ Μάρξ και Φρίντριχ Ένγελς

διατύπωσαν τη θεωρία για την  πάλη των τάξεων :

• Η σύγκρουση ανάμεσα στην κυρίαρχη αστική τάξη και στην εργατική θα γεννήσει την επανάσταση.

• Η επανάσταση θα αλλάξει την κοινωνία και θα οδηγήσει στον κουμμουνισμό

• Στη Ρωσία σημειώνεται σοσιαλιστική επανάσταση (Οκτώβριος 1917) και

• με τη συνθήκη του Μπρεστ- Λίτοφσκ(3 Μαρτίου 1918) η Ρωσία αποσύρεται ηττημένη από τον πόλεμο.

Η κρίση του τσαρικού καθεστώτος

τέλη του 19ου - αρχές του 20ού αι.:

Το 85% περίπου του πληθυσμού ήταν αγρότες.

Τα μεγαλύτερα κτήματα ανήκαν σε γαιοκτήμονες.

Οι καλλιεργητές ζούσαν σε άθλιες συνθήκες.

Συχνές εξεγέρσεις: αίτημα για αναδασμό της γης

• σε ορισμένες περιοχές της Ρωσίας σημειωνόταν αξιόλογη βιομηχανική ανάπτυξη.

• Οι εργάτες ζούσαν εξίσου άθλια με τους αγρότες.

• συχνές οι εργατικές εξεγέρσεις,

που συνήθως καταστέλλονταν με αιματηρό τρόπο.

Η κρίση του τσαρικού καθεστώτος

Ρωσοϊαπωνικός πόλεμος 1904-1905

• Η Ρωσία ηττήθηκε.

Η Ιαπωνία από τη μία και η Ρωσία απ' την άλλη σφίγγουν με σχοινιά μια ανήμπορη Κορέα. Σκίτσο από το βρετανικό περιοδικό Punch

Κορέα

Μαντζουρία

Το 1905 ξέσπασε επανάσταση

Διαδηλώσεις στην Τιφλίδα

1905-1906: Νέα επανάσταση στη Μόσχα που πνίγηκε στο αίμα.

Ο τσάρος που κυβερνούσε

απολυταρχικά αναγκάστηκε

να δεχθεί την εκλογή

ενός νομοθετικού σώματος (Δούμα).

θεσπίστηκε η

συνταγματική μοναρχία.

Νικόλαος Β΄

Η έκρηξη του Α' Παγκόσμιου πολέμου (1914)

Επιδείνωσε την κατάσταση.Η επιστράτευση εκατομμυρίων Ρώσων παρέλυσε την

οικονομία

Οι συνθήκες ζωής των λαϊκών τάξεων ήταν τραγικές.

Ο ρωσικός στρατός αντιμετώπιζε προβλήματα στα πεδία των μαχών.

Στη μάχη του Τάνενμπεργκ σκοτώθηκαν περίπου 30.000 και αιχμαλωτίστηκαν περ.95.000 (191.000)

Η υψηλή κοινωνία της Ρωσίας

Στην Αγία Πετρούπολη, λίγους μήνες πριν το πολεμικό 1914, στο ανάκτορο της κόμισσας Ελισαβέτας Σουβάλοβα δίνεται ο μεγάλος χορός της «Έγχρωμης Περούκας» (προσέξτε την κόμμωση των κυριών).

Εδώ είναι συγκεντρωμένη όλη η υψηλή κοινωνία της εποχής. Οι νεαροί αξιωματικοί (όλοι ανεξαιρέτως αριστοκρατικής καταγωγής) δεν γνωρίζουν τις «κατώτερες» ψυχές (χιλιάδες εξαθλιωμένους). Θα συναντηθούν μαζί τους, εξ ανάγκης με όρους ισότητας, λίγους μήνες αργότερα, στα αμμώδη δάση και στα έλη του Τάννενμπεργκ: αμφότεροι θα σφαγιαστούν από τους Γερμανούς. Ως γνωστόν, δεν υπάρχει τίποτε δημοκρατικότερο από τον θάνατο.

Τη δεκαετία πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

χιλιάδες εξαθλιωμένοι μουζίκοι έχουν

μετατραπεί σε φθηνά εργατικά χέρια στις

μεγάλες πόλεις.

Οι εργαζόμενοι στοιβάζονται σε

τεράστια υπνωτήρια όπου συγκατοικούν

πολλές μαζί οικογένειες.

Οι εργάτες αυτοί τρέφονταν συνήθως με μαύρο ψωμί και λαχανόσουπα. Οι απεργίες ήταν

ωστόσο συνηθισμένο φαινόμενο.

Στη φωτογραφία, συσσίτιο για ανέργους λίγο πριν τον Α΄ Παγκόσμιο στην Πετρούπολη (στο

νησί Βασιλέφσκι).

Η επανάσταση του 1905Το 1905 στάθηκε η μεγάλη δοκιμή της επανάστασης του 1917. Πράγματι, τον Ιανουάριο τους έτους αυτού κηρύχτηκε γενική απεργία στα εργοστάσια της

Πετρούπολης. Στις 9 Ιανουαρίου, ημέρα Κυριακή, χιλιάδες άοπλων με εικόνες και πορτρέτα του τσάρου συγκεντρώθηκαν στην πλατεία των χειμερινών ανακτόρων της Πετρούπολης. Ο τσάρος δε δέχτηκε ν` ακούσει τα αιτήματα του πλήθους και διέταξε

τη φρουρά του να διαλύσει τους συγκεντρωμένους, με αποτέλεσμα η χιονισμένη πλατεία να βαφτεί με το αίμα εκατοντάδων νεκρών.

Στις 15 Ιουνίου 1905 στασίασε και το πλήρωμα του καταδρομικού "Ποτέμκιν". Στρατιωτικές στάσεις ακολούθησαν στην Κρονστάνδη, στο στόλο του Εύξεινου, ενώ στις 7 Δεκεμβρίου ξέσπασε γενική απεργία στη Μόσχα, που εξελίχτηκε σε ένοπλη

εξέγερση, η οποία τελικά πνίγηκε στο αίμα. Τα γεγονότα αυτά, μολονότι δεν πέτυχαν, έδωσαν την ευκαιρία στους αγρότες και στους εργάτες να οργανωθούν σε σοβιέτ και

να προετοιμάζονται κατάλληλα για το αποφασιστικό και νικηφόρο χτύπημα. Στο μεταξύ ο τσάρος, κάτω από την πίεση των γεγονότων, παραχώρησε νομοθετικές

συνελεύσεις (Δούμες), που τελικά απέτυχαν στο έργο τους, λόγω της αντίδρασης του τσάρου στις μεταρρυθμίσεις και του απολυταρχικού πρωθυπουργού του Στολίπιν.

Η αστική επανάσταση του Φεβρουαρίου 1917

• Μετά την επικράτησή της,

ανέλαβε προσωρινή κυβέρνηση

μετριοπαθών φιλελεύθερων αστών.

• Οργανώθηκαν τα σοβιέτ

(συμβούλια εργατών και στρατιωτών)

• Ο τσάρος, έχοντας χάσει τον έλεγχο του στρατού, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί (Μάρτιος 1917)

Ο τσάρος Νικόλαος Β και η οικογένειά του δολοφονήθηκαν το 1918

Από συγκέντρωση του κόμματος των Μπολσεβίκων. Ο Λένιν φαίνεται στα δεξιά.

Τάγματα μπολσεβίκων σε πορεία διαμαρτυρίας το 1917.

Αναγνώρισε κάποια ατομικά δικαιώματαΝομιμοποίησε τα σοβιέτΠροετοίμασε τη σύγκληση συνέλευσης για την

κατάρτιση Συντάγματος.• Αρνήθηκε να ικανοποιήσει λαϊκά αιτήματα για:• απόσυρση της Ρωσίας από τον πόλεμο• και αναδασμό της γης.• Η λαϊκή δυσαρέσκεια ενισχύθηκε

Η προσωρινή κυβέρνηση:

•ότι έπρεπε να καταργηθεί η προσωρινή Κυβέρνηση

•όλη η εξουσία να περάσει στα σοβιέτ,

•η γη να μοιραστεί στους αγρότες

•Η Ρωσία να αποσυρθείαπό τον πόλεμο

Οι μπολσεβίκοι

με επικεφαλής

τον ηγέτη του

Λένιν,

Η σοσιαλιστική οκτωβριανήπ ε ανάσταση του 1917

•Τα προβλήματα οξύνονταν•Οι μπολσεβίκοι κυριάρχησαν

από τον Μάιο του 1917 στα σοβιέτ.•Οργάνωσαν νέα επανάσταση

στην Πετρούπολη (25η προς 26η Οκτωβρίου 1917),

που έμεινε γνωστή ωςΟκτωβριανή επανάσταση

Οκτώβριος 1917

Οι μπολσεβίκοι ανέτρεψαν με τη βία την κυβέρνηση και κατέλαβαν την εξουσία.

Η «Οκτωβριανή επανάσταση» των

μπολσεβίκων ανέτρεψε το τσαρικό καθεστώς στη Ρωσία

και εγκαινίασε μια νέα σελίδα στην

παγκόσμια ιστορία εγκαθιδρύοντας το

πρώτο κομμουνιστικό

καθεστώς.

Αμέσως μετά την επανάσταση, η νέα επαναστατική κυβέρνηση, με πρόεδρο τον Λένιν:

έθεσε υπό τον έλεγχό της όλες τις μεγάλες οικονομικές μονάδες (μεγάλα αγροκτήματα, εργοστάσια, τράπεζες, μεταφορικά μέσα κ.ά.)

Ανέθεσε τη διοίκηση των εργοστασίων στα σοβιέτ των εργατών και των μεγάλων αγροκτημάτων στα σοβιέτ των αγροτών και

Αναγνώρισε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στις διάφορες εθνότητες

Οι μπολσεβίκοι:• Θεωρούσαν ότι η Ρωσία δεν είχε θέση στον Α΄Παγκόσμιο

Πόλεμο, γιατί ήταν ιμπεριαλιστικός

• Έκριναν ότι όλες οι δυνάμεις έπρεπε να αφοσιωθούν στην ανασυγκρότηση της χώρας.

• Έτσι υπέγραψε με τη Γερμανία τη συνθήκη Μπρεστ-Λιτόφσκ (3 Μαρτίου 1918)

• Σύμφωνα με αυτή:

• Σταματούσε ο γερμανορωσικός πόλεμος • η Ρωσία παραχωρούσε πολλά εδάφη στη Γερμανία.

Εμφύλιος πόλεμος και ξένη επέμβαση

• Σε λίγο ξέσπασε εμφύλιος ανάμεσα

στους οπαδούς του τσάρου και τους υποστηρικτές της επανάστασης.

• Οι χώρες της Αντάντ (και η Ελλάδα) συμμετείχαν στον πόλεμο υποστηρίζοντας τους τσαρικούς (εκστρατεία στην Ουκρανία).

• Οι συγκρούσεις έληξαν το 1921, με επικράτηση των μπολσεβίκων.

Η ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης

• Η Ρωσία ονομάστηκε:Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών

(ΕΣΣΔ) ή Σοβιετική Ένωση

• Ήταν το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος του κόσμου

Η επίδραση της οκτωβριανής επανάστασης στην Ευρώπη

• Ενίσχυσε την κινητικότητα στις λαϊκές τάξεις σε πολλές χώρες

• Σε αυτό συνέβαλε και η ίδρυση στη Μόσχα το 1919 της Γ΄Διεθνούς

• ή Κομμουνιστικής Διεθνούς • ή Κομιντέρν:

Διεθνής οργάνωση στην οποία εντάχθηκαν όλα τα κομμουνιστικά κόμματα

με σκοπό :την αποτελεσματικότερη οργάνωση της δράσης τους.

• 1918-1919: • εξεγέρσεις που

οδήγησαν στην κατάργηση της μοναρχίας.

• Οι σπαρτακιστές (ριζοσπάστες σοσιαλιστές)

οργάνωσαν επανάσταση αλλά τελικά ηττήθηκαν .

Στη Γερμανία Ρόζα

μπΛούξε ουργκ

Στην Ουγγαρία

Εκδηλώθηκε επανάσταση (1919) επικράτησε για λίγο σοβιετικό καθεστώς που, όμως, ανατράπηκε.

π Μ έλα Κουν

Στην Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία:

• Εκδηλώνονται απεργίες.• Άρχισαν να δημιουργούνται τα πρώτα

κομμουνιστικά κόμματα.• Εμπνέονταν από την Οκτωβριανή

επανάσταση • και μάχονταν για την αναμόρφωση της

κοινωνίας • (όχι μέσω μεταρρυθμίσεων αλλά με επανάσταση)

Στην Ελλάδα ιδρύθηκε το 1918 το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ)

(αργότερα μετονομάστηκε σε

Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας ΚΚΕ).

Aπό το 1ο συνέδριο του ΣΕΚΕ

Ο Καρλ Χάινριχ Μαρξ (Karl Heinrich Marx) (Τριέρη 1818- Λονδίνο 1883) ήταν Γερμανός φιλόσοφος, κοινωνιολόγος,

ιστορικός, πολιτικός οικονομολόγος και θεωρείται ως θεμελιωτής του κομμουνισμού.

ταξική πάλη: τα συμφέροντα των

κεφαλαιοκρατών και των εργαζομένων είναι διαμετρικά

αντίθετα μεταξύ τους.

Φρίντριχ Ένγκελς(Friedrich Engels)

(1820-1895)