ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101...

15
ใบความรู้ที่ 1 รายวิชา การงานอาชีพและเทคโนโลยี (ประดิษฐ์) รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที1 กลุ่มสาระการเรียนรูการงานพื้นฐานอาชีพ ชั้นมัธยมศึกษาปีท5 โรงเรียนคุรุประชาสรรค์ อาเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท ………………………………………………………………………………………………………………... 1. ตัวชี้วัด/ผลการเรียนรู1. วิเคราะห์ระบบเทคโนโลยี 2. วิเคราะห์และเลือกใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมกับชีวิตประจาวันอย่างสร้างสรรค์ต่อชีวิต สังคมและ สิ่งแวดล้อม 2. เนื้อหา ความหมายของงานประดิษฐ์ 1.1. ความหมายของงานประดิษฐ์ งานประดิษฐ์ หมายถึง สิ่งที่จัดทาขึ้น โดยใช้ความคิด สร้างสรรค์ให้เกิด ความประณีต สวยงาม น่าสนใจ เพื่อประโยชน์ที่พึงประสงค์ เช่น งานประดิษฐ์ดอกไม้ ผ้ารองจาน กระเป๋า ตุ๊กตา ที่คั่นหนังสือ กระทงใบตอง บายศรี พานดอกไม้ มาลัยแบบอื่นๆ 1.2. ความสาคัญและประโยชน์ของงานประดิษฐ์ 1. 2.1 ประหยัดค่าใช้จ่าย 1.2.2 ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ 1.2.3 ความเพลิดเพลิน 1.2.4 เพิ่มคุณค่าของวัสดุ 1.2.5 สร้างความแปลกใหม่ที่มีอยู่เดิม 1.2.6 ชิ้นตรงตามความต้องการ 1.2.7 เป็นของกานัลแก่ผู้อื่น2.8 อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทย 1.2.8 เพิ่มรายได้ให้แก่ตนเองและครอบครัว 1.2.9 เกิดความภูมิใจในตนเอง 3. ประโยชน์ของ งานประดิษฐ์ 1. เป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ 2. มีความภูมิใจในผลงานของตน 3. มีรายได้จากผลงาน 4. มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ผลงานใหม่ๆ 5. เป็นการฝึกให้รู้จักสังเกตสิ่งรอบๆ ตัว และนามาใช้ให้เกิดประโยชน์ 4. ลักษณะของงานประดิษฐ์ 1. งานประดิษฐ์ทั่วไป เป็นงานที่บุคคลสร้างขึ้นมาจากความคิดของตนเองโดยอาศัยการเรียนรู้จากสิ่งรอบๆ

Upload: others

Post on 11-Jul-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

ใบความรท 1 รายวชา การงานอาชพและเทคโนโลย (ประดษฐ) รหสวชา ง32101 ภาคเรยนท 1 กลมสาระการเรยนร การงานพนฐานอาชพ ชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนครประชาสรรค อ าเภอสรรคบร จงหวดชยนาท ………………………………………………………………………………………………………………... 1. ตวชวด/ผลการเรยนร 1. วเคราะหระบบเทคโนโลย 2. วเคราะหและเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบชวตประจ าวนอยางสรางสรรคตอชวต สงคมและสงแวดลอม 2. เนอหา ความหมายของงานประดษฐ 1.1. ความหมายของงานประดษฐ งานประดษฐ หมายถง สงทจดท าขน โดยใชความคด สรางสรรคใหเกดความประณต สวยงาม นาสนใจ เพอประโยชนทพงประสงค เชน งานประดษฐดอกไม ผารองจาน กระเปา ตกตา ทคนหนงสอ กระทงใบตอง บายศร พานดอกไม มาลยแบบอนๆ 1.2. ความส าคญและประโยชนของงานประดษฐ 1. 2.1 ประหยดคาใชจาย 1.2.2 ใชเวลาวางใหเกดประโยชน 1.2.3 ความเพลดเพลน 1.2.4 เพมคณคาของวสด 1.2.5 สรางความแปลกใหมทมอยเดม 1.2.6 ชนตรงตามความตองการ 1.2.7 เปนของก านลแกผอน2.8 อนรกษศลปวฒนธรรมไทย 1.2.8 เพมรายไดใหแกตนเองและครอบครว 1.2.9 เกดความภมใจในตนเอง 3. ประโยชนของ งานประดษฐ 1. เปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชน 2. มความภมใจในผลงานของตน 3. มรายไดจากผลงาน 4. มความคดรเรมสรางสรรคผลงานใหมๆ 5. เปนการฝกใหรจกสงเกตสงรอบๆ ตว และน ามาใชใหเกดประโยชน 4. ลกษณะของงานประดษฐ 1. งานประดษฐทวไป เปนงานทบคคลสรางขนมาจากความคดของตนเองโดยอาศยการเรยนรจากสงรอบๆ

Page 2: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

ตว น ามาดดแปลง หรอเรยนรจากต ารา เชน การประดษฐของใชจากเศษวสด การประดษฐดอกไม 2. งานประดษฐทเปนเอกลกษณไทย เปนงานทไดรบการสบทอดมาจากบรรพบรษในครอบครวหรอในทองถน หรอท าขนเพอใชงานหรอเทศกาลเฉพาะอยาง เชน มาลย บายศร งานแกะสลก 5. ประเภทของงานประดษฐ งานประดษฐตางๆ สามารถเลอกท าไดตามความตองการและประโยชนใชสอย ซงอาจแบงประเภทของงานประดษฐตามโอกาสใชสอยดงน 1. ประเภทใชเปนของเลน เปนของเลนทผใหญในครอบครวท าใหลกหลานเลนเพอความเพลดเพลน เชน งานปนดนเปนสตว สงของ งานจกสานใบลานเปนโมบาย งานพบกระดาษ 2. ประเภทของใช ท าขนเพอเปนของใชในชวตประจ าวน เชน การสานกระบง ตะกรา การท าเครองใชจากดนเผา จากผาและเศษวสด 3. ประเภทงานตกแตง ใชตกแตงสถานท บานเรอนใหสวยงาม เชน งานแกะสลกไม การท ากรอบรป ดอกไมประดษฐ 4. ประเภทเครองใชในงานพธ ประดษฐขนเพอใชในงานเทศกาลหรอประเพณตางๆ เชน การท ากระทงลอย ท าพานพม มาลย บายศร 6. วสดอปกรณทใชในงานประดษฐ การเลอกใชวสดอปกรณในการประดษฐชนงานตองเลอกใหเหมาะสมจงจะไดงานออกมามคณภาพ สวยงาม รวมทงตองดแลรกษาอปกรณเครองใชเหลานใหอยในสภาพใชงานไดตลอดเวลา และสามารถแบงออกเปนประเภทตางๆ ไดดงน 1. ประเภทของเลน - วสดทใช เชน กระดาษ ใบลาน ผา เชอก พลาสตก กระปอง - อปกรณทใช เชน กรรไกร เขม ดาย กาว มด ตะป คอน แปรงทาส 2. ประเภทของใช - วสดทใช เชน กระดาษ ไม โลหะ ดน ผา - อปกรณทใช เชน เลอย ส จกรเยบผา กรรไกร เครองขด เจาะ 3. ประเภทของตกแตง - วสดทใช เชน เปลอกหอย ผา กระจก กระดาษ ดนเผา - อปกรณ เชน เลอย คอน มด กรรไกร ส แปรงทาส เครองตอก 4. ประเภทเครองใชในงานพธ - วสดทใช เชน ใบตอง ดอกไมสด ใบเตย ผา รบบน - อปกรณทใช เชน เขมเยบผา เขมรอยมาลย คม คน เขมหมด การเลอกใชและบ ารงรกษาอปกรณ มหลกการดงน 1. ควรเลอกใชใหถกประเภทของวสดและอปกรณ

Page 3: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

2. ควรศกษาวธการใชกอนลงมอใช 3. เมอใชแลวเกบไวใหเปนระเบยบเรยบรอย 4. ซอมแซมเครองมอทช ารดใหพรอมใชเสมอ

ใบความรท 2 รายวชา การงาน ฯ(ประดษฐ) รหสวชา ง32101 ภาคเรยนท 1 กลมสาระการเรยนร การงานพนฐานอาชพ ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนครประชาสรรค อ าเภอสรรคบร จงหวดชยนาท ………………………………………………………………………………………………………………... 1. ตวชวด/ผลการเรยนร 1. อธบายวธการท างานเพอการด ารงชวต 2. สรางผลงานอยางมความคดสรางสรรค และมทกษะท างานรวมกน 3. มทกษะกระบวนการแกปญหาในการท างาน 4. มทกษะในการแสวงหาความรเพอการด ารงชวต 5. มคณธรรมและลกษณะนสยในการท างาน 2. เนอหา งานประดษฐทเปนเอกลกษณไทย 1. งานใบตอง งานประดษฐดอกไมใบตอง เปนเอกลกษณทางวฒนธรรมของไทยทมมาชานาน ใชในงานพธตาง ๆ ในสมยกอนงานใบตองประดษฐขนโดยใชสวนประกอบของตาง ๆ ของตนกลวย เชน ใบกลวยและกาบกลวยมาประดษฐเปนบายศร กระทงดอกไม กระทงลอย พานพม แจกนดอกไม ลวนมาจากสงทสามารถสญสลายไดเองตามธรรมชาต แมวาในปจจบนน กระแสทางเทคโนโลยเขามามบทบาทในสงคมไทย แตงานประดษฐจากใบตองเหลานกยงไดรบการสบทอด และสบสานงานฝมอในแขนงนใหคงอยสบไป ใบตอง คอ ใบของกลวย ตนกลวย เปนตนไมทมความเกยวพนธกบวถชวตของคนไทย เปนอยางยง ประโยชนจากกลวยไดทงตน ทงปล และผลกลวยมารบประทาน เชน ตน ตนกลวยมกาบกลวย ทสามารถฉกฝอยตากแหงท าเปนเชอกกลวยได สามารถท าเปนอาหาร กาบกลวยใชแกะสลกเปนลวดลายไทยประกอบฐานจตกาธาน ฐานเชงตะกอน เรยกวา “ลายแทงหยวก” ปล (ดอก) ใชเปนเครองเคยงรบประทานสด ย า หรอตม

Page 4: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

กะท กาบปลใชตกแตงประดบเปนกลบดอกไม หรอเครองประกอบการจดดอกไม และผล ใชรบประทานทงสกดบ สามารถน ามาประกอบอาหารทงคาวและหวาน เปนตน ใบ น ามาใชงานโดยน ามาเปนภาชนะส าหรบใสขนมหรออาหารตาง ๆ อาท ขนมกลวย ขาวเหนยวปง ขาวตมมด หอหมก ฯลฯ เนองจากมความทนทานตอความรอน นอกจากนยงนยมน ามาประดบพานรวมกบดอกไม เพอใชในงานพธการตาง ๆ อกดวย ศลปะงานใบตอง เปนงานประดษฐแบบไทยอกแบบหนง ทมความละเอยดออน สลบซบซอน และท าไดยาก ตองอาศยความช านาญ ทงการเลอกใบตอง ถาเลอกไมดใบตองอาจฉกขาดไดงาย จงตองอาศยศกษาเรยนรจากผเชยวชาญ งานใบตองสามารถท าไดหลายแบบทงฉก กรด เจยน ตด พบ มวน เยบ ถก สาน ใหเปนรปลกษณะตาง ๆ ตามความตองการ ในอดตทผานมา มนษยพยายามเรยนรทจะด ารงชวตอยทามกลางธรรมชาต โดยเนนความกลมกลนในรปแบบของการพงพาอาศยซงกน ความเปนอยภายใตกรอบของการรบและการใหอยางเหมาะสม สงของเครองใชตาง ๆ ซงมนษยไดดดแปลงมาจากธรรมชาต ลวนแลวแตจะมการน าไปใชใหเหมาะสม และมความสมดลกบธรรมชาต ศลปะงานใบตองเรมมมาตงแตสมยใดนน ไมปรากฏหลกฐานทแนนชด มใชเฉพาะเปนสวนประกอบของงานดอกไมและใชเปนภาชนะใสขนมและอาหารเทานน ในสวนของวฒนธรรม งานฝมอตาง ๆ ทบงบอกถงความเปนเอกลกษณไทย ตองยอมรบวาบรรพบรษของเราชางคดและประดษฐผลงาน อนสวยงามททรงคณคาเอาไวใหเยาวชนรนหลงไดเหนและเรยนร กบผลงานเหลานนเพอชวยกนพฒนางานฝมอใหคงอยสบไป (พรยพรรณ พรสขสวสด : 2547) งานใบตองมมากมายหลายชนดไมวาจะเปนการประดษฐกระทงลอย, บายศร, พานขนหมากขนหมนการประดษฐถาดใบตอง ในการประดษฐงานใบตองจะตองมการเตรยมวสดอปกรณทใชในงานทเหมาะสมเพอชวยลดเวลาในการท างานและยงท าใหงานทออกมามคณภาพและสวยงามโดยพจารณาจากการเลอกชนดของใบตอง กรรไกร เขม ดาย ฯลฯ

งานใบตองสามารถแบงเปนประเภทตามลกษณะการน าไปใชงานได ดงน 1. ประเภทใชหอหรอบรรจอาหาร ซงงานใบตองประเภทนพบเหนไดโดยทวไปในชวตประจ าวนในยคหนงใบตองไมไดรบความนยม เนองจากความทนสมยและความสะดวก ของพลาสตก แตปจจบนไดมการรณรงคใหลดใชพลาสตก จงมการน าใบตองกลบมาใชในชวตประจ าวนอกครง งานใบตองประเภทใชหอหรอบรรจอาหารไดแก การหอแบบตางๆ กระทงถาดใบตองและกระเชา

Page 5: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

2. ประเภทกระทงดอกไม มหลายรปแบบ ซงในแตละแบบพฒนาและสรางสรรคไดอยางสวยงาม กระทง ทก ๆ แบบสามารถน าไปใชไดหลายโอกาส เชน ใชเปนเครองสกการบชาพระรตนตรย ใชเปนเครองสกการะพระมหากษตรยและพระราชวงศ, ชดขนหมาก เปนตน

3. ประเภทกระทงลอย กระทองลอย คอ ภาชนะส าหรบใสดอกไม ธป เทยน สงของ ทลอยน าได สวนใหญประดษฐจากใบตองซงใชในเทศกาลวนลอยกระทง

Page 6: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

4. ประเภทบายศร บายศร คอ ภาชนะทตกแตงสวยงามเปนพเศษ เพอเปนส ารบใสอาหารคาว หวานในพธสงเวยบชาและพธท าขวญตางๆ ทงพระราชพธและพธของราษฎร บายศรหลวง” คอ บายศรทใชในการประกอบราชพธตาง ๆ สวน “บายศรราษฎร” คอ บายศรทใชส าหรบสามญชนทวไป แตหากจ าแนกตามการน าไปใช สามารถจ าแนกไดหลายแบบ เชน บายศรเทพ, บายศรพรหม, บายศรใหญ, บายศรบลลงก บายศรตน, บายศรปากชาม เปนตน ดวยบายศรเปนสงส าคญเกยวของกบความเปนความตาย การประดษฐบายศรจงตองระมดระวง ประดษฐองคประกอบตองครบถวน และความระมดระวงการน าไปใชอยางเหมาะสม เพอความเปนมงคลสรสวสดในชวต

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง งานประดษฐจากใบตอง เปนงานประณตใชฝมอและทกษะความช านาญ ใบตองมหลายชนดแตทมคณสมบตเหมาะสมในการประดษฐทสด คอ ใบตองกลวยตาน วสด อปกรณทตองใชในงานใบตอง จ าเปนตองจดเตรยมไวใหเหมาะสมกบชนงาน และมประสทธภาพ ดงน

Page 7: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

1. ใบตองตาน มผวเปนมน สเขยวเขม ไมแหงกราก เหนยวนม ไมเปราะ ไมฉกขาดงาย มความหนาบางพอเหมาะ สของใบตองจะไมตกตดอาหาร ถงแมจะถกความรอน 2. กรรไกร ขนาดและรปรางเหมาะมอ น าหนกเบาและคมตลอดปลาย เวลาจบ นวทงหมดเขาชองไดพอด ตดใบตองใชกรรไกรขนาดใหญ ตดดายใชกรรไกรขนาดเลก 3. เขมมอ ถางานละเอยดชนเลกมากใชเบอร 9 ถางานปกตใชเบอร 8 เลอกทแขงแรง รกวางและตวยาว 4. เขมหมด ชนดหวมกใชในบางครงทตองการกลด หรอตรงใหอยกบทชวคราว สวนชนดหวเลกใชบอย ตองเลอกตวยาวและปลายแหลม 5. ไมกลด ขนาดเลกแหลมแขงแรง ใชไมตดผวหรอใกลผว 6. ดาย สเขยวเขมหรอสด าเบอร 60 ใชสองเสนดกวาเสนเดยว เพราะใชเสนเดยวจะมความคมตดใบตองใหขาดงาย 7. ผาขาวบาง ส าหรบหอใบตองทฉกแลวหรอหอผลงานทแชน าพอแลว 8. ผาเชดใบตอง ใชผาฝายดกวาผาผสมใยสงเคราะห เพราะนมและดดซมไดดกวา 9. ไมบรรทด เลอกทเหนเสนและบรรทดชดเจน คณคาของงานใบตอง งานใบตองเปนงานทแสดงออกถงเอกลกษณ ภมปญญาของบรรพชนไทยสมยกอนทไดรจกประดดประดอยวสดธรรมชาต มาใชเปนภาชนะหอหมอาหารไดอยางวจตรสวยงามความส าคญและคณคางานใบตอง แบงออกได 3 ดวย คอ 1. คณคาทางวฒนธรรมและสงคม ใบตองกบชวตของคนไทยอยคกนมาตงแตยคสมยโบราณถงปจจบน ซงมการน ามาประดษฐเปนกระทง บายศร พานขนหมาก พานขนหมน ฯลฯ การประดษฐงานใบตองแตละอยางลวนงดงาม ประณต ความสามารถของคนไทยไมมชนชาตใดในโลกเหมอนซงสมควรทอนชนรนหลง จะถอเปนหนาททควรหวงแหน และรกษาไวเปนศลปะและวฒนธรรมประจ าชาตสบไป 2. คณคาทางเศรษฐกจ การประดษฐงานใบตองนสามารถน าไปสรางรายไดใหแกผทมความสามารถทางดานศลปะประดษฐ ไมวาจะเปนการน าไปประกอบอาชพถาวร หรออาชพเสรม เชน การจดท าบายศร การประดษฐกระทงลอย ฯลฯ 3. คณคาทางจตใจ ขณะในการปฏบตงาน ยอมเกดความเพลดเพลน มสมาธ ท าใหผทท างานดานนมจตใจเยอกเยนสขม เกดความภาคภมใจในผลงานทส าเรจ และยงเปนการชวยด ารงเอกลกษณความเปนไทยไดอยางด โอกาสพเศษทใชงานใบตอง ในชวตประจ าวนของคนไทยนน มการน าใบตองมาหอขนม อาหารตาง ๆ เชน การหอ ทรงเตย หอหมก หอขาวตมมด หอขนมสอดไส หอขนมเทยน ฯลฯ นอกจากจะไดรบความสะดวกในการหยบแลว ยงชวยใหอาหารและขนมบางอยางมกลนหอมนารบประทานมากขน และยงสามารถน าใบตองมาประดษฐเปนภาชนะใสอาหาร หรอขนม ไดหลากหลายแบบ เชน กระเชาใบตอง ถาดใบตอง เพอมอบใหบคคลหรอผใหญทเคารพนบถอใน โอกาสพเศษตาง ๆ ซงเปนการแสดงความเคารพนบถอ และยงชวยรกษาเอกลกษณวฒนธรรมไทย ใบตอง มคณคานานปการตอความเปนอยของคนไทยจากอดตจนถงปจจบน สะทอนใหเหนถงรปแบบชวตท

Page 8: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

เรยบงาย การสรางสรรควสดธรรมชาตจนกลายเปนงานประณตศลปทมคณคา และเปนสวนหนงในวถชวตไทย เชน บายศร พานขนหมาก กระทงลอย ซงเปนงานทใชในประเพณทดงามของไทย และยงไดรบการสบทอดมาจนถงทกวนน ใบตอง ถอวาเปนไมมงคล น ามาประดษฐเปนงานประณตศลปใชในงานพธทางศาสนา เชน กระทงดอกไม กระทงสงฆทาน สลากภตร พานพม กรวยอปชฌาย เปนตน

สรป ใบตอง คอ ใบของกลวย ตนกลวย เปนตนไมทมความเกยวพนธกบวถชวตของคนไทยเปนอยางยง ประโยชนจากกลวยไดทงตน ทงปล และผลกลวยมารบประทาน โดยเฉพาะใบตองทคนไทยในอดตนยมน ามาใชเปนภาชนะใสอาหารทงคาวและหวาน นอกจากน ยงนยมน าใบตองมาประดบพานรวมกบดอกไม เพอใชในงานพธการตาง ๆ ไมวาจะเปนการประดษฐกระทงลอย, บายศรพานขนหมากขนหมนการประดษฐถาดใบตอง ฯลฯ ในการประดษฐงานใบตองจะตองมการเตรยมวสดอปกรณทใชในงานทเหมาะสมเพอชวยลดเวลาในการท างานและยงท าใหงานทออกมามคณภาพ และสวยงาม โดยพจารณาจากการเลอกชนดของใบตอง กรรไกร เขม ดาย ฯลฯ งานใบตองเปนงานทแสดงออกถงเอกลกษณ ภมปญญาของบรรพชนไทยสมยกอนทไดรจกน าวสดจากธรรมชาต มาใชเปนภาชนะหอหมอาหารไดอยางวจตรสวยงามความส าคญและคณคางานใบตอง แบงออกได 3 ดวย คอ คณคาทางวฒนธรรมและสงคม, คณคาทางเศรษฐกจ และคณคาทางจตใจ ซงในการปฏบตงานแตละครงยอมเกดความเพลดเพลน มสมาธ ท าใหผทท างานดานนมจตใจเยอกเยนสขม เกดความภาคภมใจในผลงานทส าเรจ และยงเปนการชวยด ารงเอกลกษณความเปนไทยไดอยางด

ใบความรท 3 รายวชา การงาน ฯ(ประดษฐ) รหสวชา ง32101 ภาคเรยนท 1

Page 9: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

กลมสาระการเรยนร การงานพนฐานอาชพ ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนครประชาสรรค อ าเภอสรรคบร จงหวดชยนาท ………………………………………………………………………………………………………………... 1. ตวชวด/ผลการเรยนร 1. อธบายวธการท างานเพอการด ารงชวต 2. สรางผลงานอยางมความคดสรางสรรค และมทกษะท างานรวมกน 3. มทกษะกระบวนการแกปญหาในการท างาน 4. มทกษะในการแสวงหาความรเพอการด ารงชวต 5. มคณธรรมและลกษณะนสยในการท างาน 2.งานแกะสลกผกและผลไม งานศลปะดงเดมของไทยนนมอยมากมายหลายอยางหลายแขนง การแกะสลกกเปนงานศลปะอยางหนงทถอเปนมรดกมคาทสบทอดกนมาชานาน เปนงานฝมอทตองใชความถนด สมาธ ความสามารถเฉพาะตว และความละเอยดออนมาก การแกะสลกผกและผลไม เปนการแสดงออกทางวฒนธรรมทเปนเอกลกษณประจ าของชาตไทยเลยทเดยว ซงไมมชาตใดสามารถเทยบเทยมได แตสงทนาเปนหวงทสดในปจจบนนคงจะเปนเรองของการอนรกษ ศลปะแขนงนทมแนวโนมจะสญหายไปและลดนอยลงไปเรอยๆ การแกะสลกผกและผลไมเดมเปนวชาทเรยนขนสงของ กลสตรในรวในวง ทตองมการฝกฝนและเรยนรจนเกดความช านาญ บรรพบรษของไทยเราไดมการแกะสลกกน มานานแลว แตจะเรมกนมาตงแตสมยใดนน ไมมใครรแนชด เนองจากไมมหลกฐานแนชด จนถงในสมยสโขทยเปนราชธาน ในสมยของสมเดจพระรวงเจา ไดมนางสนมคนหนงชอ นางนพมาศ หรอทาวศรจฬาลกษณ ไดแตงหนงสอเลมหนงชอวา ต ารบทาวศรจฬาลกษณขน และในหนงสอเลมน ไดพดถงพธตาง ๆ ไว และพธหนง เรยกวา พระราชพธจองเปรยงในวนเพญเดอนสบสอง เปนพธโคมลอย นางนพมาศไดคดตกแตงโคมลอยทงดงามประหลาดกวาโคมของพระสนมคนอนทงปวง และไดเลอกดอกไมสตาง ๆ ประดบใหเปนลวดลายแลวจงน าเอาผลไม มาแกะสลกเปนนกและหงสใหเกาะเกสรดอกไมอยตามกลบดอก เปนระเบยบสวยงามไปดวยสสนสดสวย ชวนนามองยงนก รวมทงเสยบธปเทยน จงไดมหลกฐานการแกะสลกมาตงแตสมยนน ในสมยกรงรตนโกสนทร พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ทรงโปรดการประพนธยงนก พระองคทรงพระราชนพนธกาพยแหชมเครองคาวหวาน และแหชมผลไมไดพรรณนา ชมฝมอการท าอาหาร การปอกควานผลไม และประดดประดอยขนมสวยงาม และอรอยทงหลาย วาเปนฝมองามเลศของสตรชาววงสมยนน และทรงพระราชนพนธบทละครเรอง สงขทอง พระองคทรงบรรยายตอนนางจนทรเทว แกะสลกชนฟกเปนเรองราวของนางกบพระสงข นอกจากนนยงมปรากฏในวรรณกรรมไทยแทบ ทกเรอง เมอเอยถงตวนางซงเปนตวเอกของเรองวา มคณสมบตของกลสตร เพรยกพรอมดวยฝมอการปรงแตงประกอบอาหารประดดประดอยใหสวยงามทงม ฝมอในการประดษฐงานชางทงปวง ท าใหทราบวา กลสตรสมยนนไดรบการฝกฝนใหพถพถน

Page 10: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

กบการจดตกแตงผก ผลไม และการปรงแตงอาหารเปนพเศษ จากขอความนนาจะเปนทยนยนไดวา การแกะสลกผก ผลไม เปนศลปะของไทยทกลสตรในสมยกอนมการฝกหด เรยนรผใดฝกหดจนเกดความช านาญ กจะไดรบการยกยอง งานแกะสลกใชกบของออน สลกออกมาเปนลวดลายตางๆอยางงดงาม มสลกผก สลกผลไม สลกหยวกกลวยถอเปนงานชางฝมอของคนไทยทมมาแตโบราณ งานสลกจงอยในงานชาง 10 หม เรยกวา ชางสลก ในชางสลกแบงออกยอย คอ ชางฉล ชางกระดาษ ชางหยวก ชางเครองสด สวนชางอก 9 หมทเหลอไดแก ชางแกะ ทมทงชางแกะตรา ชางแกะลาย ชางแกะพระหรอภาพชางหน มชางไม ชางไมสง ชางปากไม ชางปน มชางขผง ชางปน เปนชางขนรปปน มชางปน ชางปนกอ ชางปนลอย ชางปนปน ชางรก มชางลงรก มปดทอง ชางประดบกระจก ชางมก ชางบ บบาตรพระเพยงอยางเดยว ชางกลง มชางไม ชางหลอ มชางหนดน ชางขผง ชางผสมโลหะ ชางเขยน มชางเขยน ชางปดทอง การสลกหรอจ าหลก จดเปนศลปกรรมแขนงหนงในจ าพวกประตมากรรม เปนการประดษฐวตถเนอออนอยางผก ผลไม ทยงไมเปนรปราง หรอมรปรางอยแลวสรางสรรคใหสวยงามและพสดารขน โดยใชเครองมอทมความแหลมคม โดยใชวธตด เกลา ปาด แกะ ควาน ท าใหเกดลวดลายตามตองการ ซงงานสลกนเปนการฝกทกษะสมพนธของมอและสมอง เปนการฝกจตใหนง แนวแนตองานขางหนา อนเปนการฝกสมาธไดอยางดเลศ การสลกผกผลไมนอกจากจะเปนการฝกสมาธแลวยงเปนการฝกฝมอใหเกดความช านาญเปนพเศษ และตองมความมานะ อดทน ใจเยน และมสมาธเปนทตง รจกการตกแตง มความคดสรางสรรค การท างานจองใหจตใจท าไปพรอมกบงานทก าลงสลกอย จงไดงานสลกทสวยงามเพรศแพรวอยางเปนธรรมชาต ดดแปลงเปนลวดลายประดษฐตางๆ ตามใจปรารถนา ปจจบนวชาการชางฝมอเหลาน ถกบรรจอยในหลกสตร ตงแตชนประถมศกษา มธยมศกษามาจนถงอดมศกษาเปนล าดบ ประกอบกบรฐบาลและภาคเอกชนไดใหการสนบสนน จงมการอนรกษศลปะตาง ๆ อยางแพรหลาย โดยเฉพาะการแกะสลกผลงานประเภทเครองจม จนกระทงงานแกะสลกไดกลายเปนสงทตองประดษฐ ตกแตงบนโตะอาหารในการจดเลยงแขกตางประเทศ ตามโรงแรมใหญ ๆ ภตตาคาร ตลอดจนรานอาหาร กจะใชงานศลปะการแกะสลกเขาไปผสมผสานเพอใหเกดความสวยงาม หรหรา และประทบใจแกแขกในงาน หรอสถานทนน ๆ งานแกะสลกผลไม จงมสวนชวยตกแตงอาหารไดมาก คงเปนเชนนตลอดไป ตวอยางการแกะสลกดอกไมแตงกวา 1. เลอกแตงกวาทสด ผวเรยบไมมรอยช าลางใหสะอาด

Page 11: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

2. หนแตงกวาออกเปนสองทอนตามขวาง

3. ควานเมลดออก

4. ใชมดหนแตงกวาแบงเปนสสวน

Page 12: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

5. ผาลงไปโดยเวนโคนไวประมาณ 1 ซ.ม.

6. ใหมดตดกลบใหเปนกลบมนทละดาน

7. ตดกลบมนทงสกลบใหเทาๆกน

Page 13: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

8. น าเกสรทท าจากแครอตมาใสตรงกลางดอก

9. เรากจะไดดอกไมแกะสลกจากแตงกวา แตงกวา 1ลก ท าได 2 ดอก

10. น าไปตกแตงจานอาหารใหสวยงามนารบประทานยงขน

Page 14: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

วธการเลอกซอผกและผลไม มะเขอเทศ เลอกผลทมผวสด ขวสเขยว น ามาแกะสลกเปนดอกไม หรอปอกผวน ามามวนเปนดอกกหลาบ เมอแกะเสรจควรลางดวยน าเยน ใสกลองแชเยน มะเขอ เลอกผลทมผวเรยบ ไมมรอยหนอนเจาะ ขวสเขยวสด น ามาแกะเปนใบไม ดอกไมเมอแกะเสรจควรแชในน ามะนาวหรอน ามะขาม จะท าใหไมด า แครอท เลอกสสมสด หวตรง น ามาแกะเปนดอกไม ใบไม สตวตางๆ เมอแกะเสรจใหแชไวในน าเยน ขง เลอกเหงาทมลกษณะตามรปรางทตองการ แกะเปนชอดอกไม ใบไม สตว เมอน าขงออนไปแชในน ามะนาวจะเปลยนเปนสชมพสวย มนเทศ เลอกหวทมผวสด ไมมแมลงเจาะ แกะเปนรปสตวตางๆ แกะเสรจแลวน าไปแชในน ามะนาวหรอน ามะขาม ผวจะไดไมด า เผอก เลอกหวใหญกาบสเขยวสด น ามาแกะเปนภาชนะใสของ หรออาหาร ดอกไม ใบไม เมอแกะเสรจใหน าไปแชในน ามะนาวหรอน ามะขามจะท าใหมสขาวขน ฟกทอง เลอกผลแกเนอสเหลองนวล น ามาแกะเปนภาชนะ ดอกไม ใบไม หรอสตวตางๆ แกะเสรจแลวใหลางน าแลวใชผาขาวบางชบน าคลมไว มนฝรง เลอกผวสด น ามาแกะเปนใบไม ดอกไม สตวตางๆ เมอปอกเปลอกแลวใหแชไวในน ามะนาวจะไดไมด า แตงโม เลอกผลใหเหมาะกบงานทออกแบบไว น ามาแกะเปนภาชนะแบบตางๆ เมอแกะเสรจใหใชผาขาวบางชบน าคลมไว

Page 15: ใบความรู้ที่ 1 รหัสวิชา ง32101 ภาคเรียนที่ 1krurock.com/moodle3/pluginfile.php/999/mod_resource/content/2/ใบ... ·

เงาะ น ามาควานเอาเมลดออก ใชวนสสนตางๆ หรอสบปะรด หรอเนอแตงโม ยดใสแทน เมอแกะเสรจใหน าไปแชเยน ละมด เลอกผลขนาดพอด ไมเลกหรอใหญเกนไป ไมสกงอม แกะเสรจใหน าไปแชในตเยน สบปะรด เลอกผลใหญ ไมช า แกะเปนพวงรางสาดไดสวยงาม แกะเสรจใหลางดวยน าเยนและน าไปแชเยน สม เลอกผลใหญ แกะเปนหนาสตว เชน แมวเหมยว