หนา 1

ใบความรท� ๑

เร�อง การประยกตใชทศนธาตและการออกแบบ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ทศนธาต (Visual Elements)

ในทางศลปะหมายถง สวนประกอบของศลปะท�สามารถมองเหนได เปนสวนประกอบสาคญของศลปะท�นามาจดใหประสานกลมกลนเกดเปนงานศลปะ การนาทศนธาตมาประยกตใชในงานศลปะ จด (Dot)

การนาจดมาสรางสรรคในงานทศนศลปจะม ๒ ลกษณะใหญๆ คอ ๑.ใชเพ�อแสดงความงามของช3นงานและสรางมต เปนการนาจดมาใชเพ�อแสดงความงามของรปดวยการจดรวมกลมกนใหมคาน3าหนกออนแก เพ�อใหเกดความรสกทางมต แสดงลกษณะเฉพาะของลวดลายจดในธรรมชาต

ภาพ ราตรประดบดาวเหนอแมน3 าโรน เทคนคสน3 ามน ศลปน วนเซนต ฟาน กอก(Vincent Van Gogh) ใชการแตมสดวงดาวพราวแสงเปนจดบนทองฟาดวยน3 าหนกออนแกตดกนดงามตา

ภาพวาดรปผเส3อบนกอนหน เทคนคสอะครายลก ใชสขาวแตมเปนจดลวดลายปกผเส3อเพ�อเพ�มความงดงามใหกบภาพ

หนา 2

๒.ใชเพ�อแสดงตาแหนงรวมสายตาของภาพ เปนการนาจดมาใชเพ�อแสดงตาแหนงรวมสายตาของภาพ ใชหลกทศนยวทยาของการมองเหนตามสภาพจรง เพราะจากโครงสรางวตถจะไปรวมกนอยท�จดรวมสายตา (Vanishing Point) ซ� งต3งอยบนเสนระดบสายตา จดรวมสายตาจะชวยทาใหภาพวตถท�เขยนมความแตกตางกนท3งขนาดและระยะ วตถท�อยใกลตาจะมขนาดใหญถาอยไกลตากจะมขนาดเลกลงไปเร�อยๆ

ภาพแสดงการนาจดมาใชเพ�อแสดงตาแหนงจดรวมสายตาของภาพ

เสนระดบสายตา

จดรวมสายตา

ภาพวาดแสดงการใชจดเพ�อแสดงในเร�องของน3 าหนกออนแก

หนา 3

เสน (Line)

การนาเสนมาสรางสรรคในงานทศนศลปจะม ๓ ลกษณะใหญๆ ๑.ใชเพ�อการรางภาพผลงาน เปนการนาเสนมารางภาพในการวาดเสนในงานจตรกรรม ภาพพมพ งานออกแบบ เขยนแบบใหเกดเปนรปราง รปทรง ขนาดและสดสวนรวมท3งรายละเอยดอ�นๆเพ�อกาหนดรปแบบและโครงสรางของผลงาน

๒.ใชเพ�อแสดงอารมณความรสก เปนการนาเสนมาใชแสดงความรสกของภาพใหผชมเกดความรสกคลอยตาม

ภาพแสดงการใชเสนในการรางภาพผลงาน

ภาพแสดงการนาเสนมาออกแบบผลตภณฑ

ภาพวาดโมนาลซา ศลปน ลโอนาโด ดาวนช�(Leonardo Da Vinci') ศลปนไดนาความงามของเสนโคงมาใชไดอยางสมพนสอดคลองกบอารมณและความรสกของภาพทาใหภาพมความออนโยน

หนา 4

๓.ใชเพ�อแสดงมตของภาพ เปนการนาเสนมาใชรางภาพในงานทศนศลปเพ�อลวงตาใหเกดความรสกในดานมต วามระยะใกล ไกล หรอเคล�อนไหว

ภาพแสดงการนาเสนมาใชเพ�อแสดงอารมณและความรสกทาใหภาพดมคณคาย�งข3น

ภาพแสดงการใชเสน นามาสรางใหภาพเกดมต มความต3น ลก ระยะใกลไกล ส�งท�อยใกลตวเราจะมขนาดใหญและอยไกลจะมขนาดเลกลงไปตามลาดบ

หนา 5

รปรางและรปทรง (Shape & Form)

การนารปรางและรปทรงมาสรางสรรคในงานทศนศลปจะม ๓ ลกษณะใหญๆ คอ ๑.ใชเพ�อเปนส�อลกษณะท�ตองการจะถายทอด เปนการนารปรางรปทรงมาใชส�อในส�งท�เราไดรบรมาจากประสบการณหรอจนตนาการและความคดสรางสรรคออกมาเพ�อใหผอ�นเขาใจและรบรไดวาเปนภาพอะไรหรอแสดงถงสญลกษณของส�งใด

การนาเสนมาสรางเพ�อใหเกดการเคล�อนไหวหรอลวงตาวามมต

ภาพแสดงการใชรปรางของมนษยมาส�อเปนสญลกษณ เพ�อแบงวาของหญงหรอชาย เชน ตดหนาหองน3 าเปนตน

ภาพส�อสญลกษณวนฮาโลวน

หนา 6

๒.ใชเพ�อสรางมตของผลงาน เปนการนารปรางและรปทรงมาสรางมตใหกบผลงานใหเกดความต3นลก มระยะใกล ไกล ดวยการนารปรางรปทรงมาจดวางเรยงกน ซอนกน บงกนเพ�อใหเกดระยะของภาพใหมความรสกวามสามมต

๓.ใชเพ�อแสดงอารมณความรสกของผลงาน เปนการนารปรางรปทรงมาใชแสดงความรสกของผลงานใหสอดคลองกบวตถท�ตองการแสดง

ภาพแสดงการนารปรางรปทรงมาวางจดเรยงกนเพ�อใหเกดมตมระยะใกลไกล

ภาพแสดงความงามของภาพมมตจากการนารปทรงมาวางทบซอนบงกนเพ�อใหเกดมตมระยะใกลไกล

ภาพแสดงการนารปรางรปทรงมาใชเพ�อแสดงความรสก ภาพแรกใหความรสกท�ไมม�นคง สวนภาพท�สองใหความรสกม�นคงแขงแรง

หนา 7

แสงเงา (Light & Shade)

การนาแสงเงามาสรางสรรคในงานทศนศลปจะม ๒ ลกษณะใหญๆ คอ ๑.ใชเพ�อแสดงอารมณความรสกของผลงาน เปนการนาน3 าหนกแสงเงามาใชเพ�อกระตนใหผชมงานทศนศลปเกดอารมณความรสกคลอยตาม

๒.ใชเพ�อแสดงมตของผลงาน เปนการนาน3าหนกแสงเงามาใชเพ�อใหเกดความงามทางดานมตดวยการเหน หรอใหรสกวาภาพมระยะใกล ไกล ต3นลก ฯลฯ

ภาพแสดงการใชน3 าหนกแสงเงาในบรเวณท�มมตลก ต3นเพ�อใหเกดความรสกท�นากลว

ภาพการใชน3 าหนกแสงเงาเพ�อใหมองดภาพมอารมณและบรรยากาศตางๆ

ภาพแสดงการใชน3 าหนกแสงเงาเพ�อใหภาพมมตเกดความสวยงาม

หนา 8

ส (Colour)

การนาสมาสรางสรรคในงานทศนศลปจะม ๔ ลกษณะใหญๆ คอ ๑ใชเพ�อแสดงความงามหรอความแตกตางของรป เปนการนาสมาใชเพ�อกาหนด รปรางรปทรงตางๆเพ�อใหเกดความกลมกลน ความแตกตางและจดเดนในการมองเหนสามารถแยกแยะออกวาเปนส�งใด

๒.ใชเพ�อแสดงมตของผลงาน เปนการนาสมาใชเพ�อใหเกดการมองเหนในดานมตมระยะใกล ไกล ลวงตาใหภาพมระยะ

๓.ใชเพ�อแสดงอารมณความรสก เปนการนาสมาใชเพ�อกระตนใหผชมงานทศนศลปเกดอารมณและความรสกคลอยตามอารมณของภาพ

ภาพแสดงการใชสเพ�อใหภาพเกดความงามและแยกความแตกตางของวตถแตละอยาง

ภาพแสดงการใชสทาใหภาพมมต ระยะใกลไกล

ภาพแสดงการใชสแสดงอารมณความรสกใยยามค�าคนและใชสเหลอง สม แสดงถงแสงไฟในยามค�าคน

หนา 9

๔.ใชเพ�อเปนสญลกษณส�อแทนส�งตางๆ เปนการนาสมาใชเพ�อกาหนดเปนสญลกษณส�อแทนส�งตางๆ เชน ในงานจตรกรรมไทยใชสเขยวเปนสญลกษณแทนพระอนทร หรอปายจราจรใชสเหลองแทนการเตอนใหระวง

บรเวณวาง (Space)

การนาบรเวณวางมาสรางสรรคในงานทศนศลปจะม ๓ ลกษณะใหญๆ คอ ๑.ใชเพ�อจดพ3นท� เปนการนาบรเวณวางมาใชในงานทศนศลป มาจดพ3นท�ใหเกดความงามและประโยชนใชสอยอยางเหมาะสม

๒.ใชเพ�อสรางความชดเจนของรปและมต เปนการนาบรเวณวางมาใชในงานทศนศลปเพ�อเสรมความชดเจนของรปรางรปทรง ระยะใกลไกล ชวยใหมองเหนภาพไดชดเจนย�งข3นและมมตไดดข3น

ภาพแสดงการใชสเพ�อเปนสญลกษณแทนส�อความหมายตางๆ เชนปายจราจรสเหลองคอระวง สแดงคอหาม เปนตน

ภาพแสดงการจดบรเวณวางใหกบตวอกษรใหพอดจนเกดความงาม

ภาพแสดงการใชบรเวณวางในการจดพ3นท�เพ�อประโยชนในการใชสอย

ภาพแสดงการใชบรเวณวางเปนพ3นหลงเพ�อสงใหภาพดอกไมเดนข3นหรอมองไดชดเจน

หนา

10

๓.ใชเพ�อใหเกดอารมณความรสก เปนการนาบรเวณวางมาใชในงานทศนศลปเพ�อใหผชมเกดอารมณคลอยตามลกษณะบรรยากาศของผลงานท�แสดงออกใหเกดความรสกตางๆ เชน อางวาง โดดเด�ยวหรออดอดเปนตน

พ)นผว (Texture)

การนาพ3นผวมาสรางสรรคในงานทศนศลปจะม ๔ ลกษณะใหญๆ คอ ๑.ใชเพ�อใหเกดความงามท�แตกตาง เปนการนาพ3นผวลกษณะตางๆมาใชสรางสรรคในงาน

ทศนศลปเพ�อแสดงความงามท�แตกตางกนตามความนยมของแตละบคคล

๒.ใชลวงตาเพ�อสรางมตและขนาด เปนการนาพ3นผวมาใชในงานทศนศลปเพ�อใหเกดความรสกลวงตาในดานมตและขนาดของผลงาน

ภาพแสดงการใชบรเวณวางดวยการลดความทบตนของตนไม ทาใหดานหลงมบรเวณวางดแลวโปรงตารสกสบายไมอดอด

ภาพแสดงการใชพ3นผวท�แตกตางกนในการสรางงานทาใหงานมความงามท�แตกตางกนออกไป

หนา

11

๓.ใชเพ�อกระตนเราอารมณและความรสก เปนการนาลกษณะพ3นผวท�มผลตออารมณของมนษยมาสรางสรรคงานเพ�อใหไดผลตามท�ผสรางตองการ

๔.ใชเพ�อประโยชนในการใชสอย เปนการนาความรดานพ3นผวมาออกแบบสรางสรรคงานดานประยกตศลปเพ�อประโยชนในการใชสอย

ภาพแสดงลกษณะพ3นผวท�แตกตางกนทาใหอารมณความรสกท�แตกตางกน

ภาพแสดงลกษณะพ3นผวท�แตกตางในการนาไปใชสอย