achka simi kawsaypura yachay mastarinapaq … · achka simi kawsaypura yachay mastarinapaq...
TRANSCRIPT
ACHKA SIMI KAWSAYPURA YACHAY
MASTARINAPAQ UNANCHASQA
Ayllukunata ñawpaq tapurikuy
Paqarichinapaq allichakuy
Qichwa
MINISTERIO DE EDUCACIÓN
DIRECCIÓN GENERAL DE EDUCACIÓN BÁSICA ALTERNATIVA, INTERCULTURAL BILINGÜE Y DE SERVICIOS EDUCATIVOS EN EL ÁMBITO RURAL (DIGEIBIRA)
DIRECCIÓN DE EDUCACIÓN INTERCULTURAL BILINGÜE (DEIB)
PLAN NACIONAL DE EDUCACIÓN INTERCULTURAL BILINGÜEMatriz de Planificación Estratégica
© MINISTERIO DE EDUCACIÓNCalle del Comercio N.° 193, San BorjaLima, Perú Octubre de 2015
Hecho el Depósito Legal en la Biblioteca Nacional del Perú: BNP: N° 2015-14837Tiraje: 1000 ejemplares
Impreso por: RCD IMEX PERU E.I.RL.Av. Salaverry 2580 dpto. 202 - Jesús María - Lima RUC: 20550182352 Impreso en el Perú / Printed in Peru.
Índice
Siglas y abreviaturas 4Presentación 5Matriz de planificación estratégica (desarrollado) 7Finalidad 7Objetivo general 7Objetivo específico 01: Acceso, permanencia y culminación oportuna 8
Resultados específicos:
1.Mejora del acceso y permanencia a servicio EIB2.Culminación oportuna en la EIB
Estrategias (1, 2, 3, 4 y 5)
ActividadesObjetivo específico 02: Currículo pertinente 14
Resultado específico:
Instancias de Gestión Educativa Descentralizada (IGED) im-plementan currículos pertinentes y aseguran la dotación, dis-tribución oportuna y uso de recursos educativos para la EIB
Estrategias (1, 2, 3 y 4)
Actividades
Objetivo específico 03: Formación docente 19Resultado específico:
Docentes EIB suficientes y calificados para coberturar la de-manda de EIB en todas las etapas, niveles y modalidades del sistema educativo
Estrategias (1, 2, 3 y 4)
Actividades
Objetivo específico 04: Gestión descentralizada y participación social 24Resultado específico
Modelo de gestión para la diversidad con enfoque territorial atiende realidades diversas y contribuye a la mejora de lo-gros de aprendizajes en EIB
Estrategias (1, 2, 3 4 y 5)
Actividades
4
SIGLAS Y ABREVIATURAS
CEBA Centro de Educación Básica AlternativaCETPRO Centro de Educación Técnico ProductivoCGIE Comisión de Gestión Intergubernamental de EducaciónCNE Consejo Nacional de EducaciónCONEI Consejo Educativo InstitucionalCONEIB Comisión Nacional de Educación Intercultural y BilingüeCOPALE Consejo participativo local de educaciónCOPARE Consejo participativo regional de educaciónMINCU Ministerio de CulturaDCN Diseño Curricular NacionalDEBA Dirección de Educación Básica AlternativaDEIB Dirección de Educación Intercultural Bilingüe DIGEIBIRA Dirección General de Educación Básica Alternativa, Intercultural Bilingüe y de Servicios Educativos
en el Ámbito RuralDRE Dirección Regional de EducaciónEBA Educación Básica AlternativaEBE Educación Básica EspecialEBR Educación Básica RegularECE Evaluación Censal de EstudiantesEIB Educación Intercultural BilingüeEIT Educación Intercultural para Todos y TodasIE Institución EducativaIESP Instituto de Educación Superior PedagógicaIIEE Instituciones EducativasIGED Instancias de Gestión Educativa DescentralizadaL1 Lengua maternaL2 Segunda lenguaLRM Ley de Reforma MagisterialMINEDU Ministerio de EducaciónNEXUS Sistema de Administración y Control de PlazasNNA Niños, Niñas y AdolescentesOIT Organización Internacional del TrabajoONG Organización No GubernamentalPELA Programa Educativo Logros de AprendizajePEN Proyecto Educativo Nacional al 2021: la educación que queremos para el PerúPIP Proyecto de Inversión PúblicaPRONIED Programa Nacional de Infraestructura EducativaRER Red Educativa RuralROF Reglamento de Organización y FuncionesSPE Secretaría de Planificación Estratégica del MINEDUSSII-PER Sistema de Seguimiento e Información a la Implementación de los Proyectos Educativos Regiona-
les del CNETIC Tecnologías de la información y comunicaciónUGEL Unidad de Gestión Educativa LocalUMC Unidad de Medición de la Calidad Educativa del MINEDUUNESCO Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la CulturaUNICEF Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia
5
RIQSICHIKUYPiruw suyunchikqa achka achka simiyuq, achka achka llaqtayuqmi. Allpanpim 54 hatun llaqtakuna 47 simikunata rimastin tiyanku. Imaymana rikchaq kawsayqa hatun suyunchikpaqqa allin punim, kay rikchaykunam yachanakunapiqa imaymana ruraykunawan qawana, chaymi Achka Simi Kawsaypura Yachay (ASKAY) llamkaypas rikurimun Kawsaypura Yachaypas (KAY) rikurimun.
Kaynam YACHAY KAMAQ (MINEDU) allin takyasqa llamkay qispichinapaq kawsaypurata hapiykun, chaynam imaymana rikchaq llaqtakunapiqa allin umayuq warmakunata qispichinqa, allin yachaykunam kanqa.
Lliw Piruw suyu yachakuqkunam kawsakuyninkumanhina siminkumanhina qispinankupaq punkukuna kicharisqa kanan, kaynam imaymana rikchaq ayllukuna kasqanmanhina Piruw suyu runahina, Awya Yala runahina, Tiqsi muyu runahina kuyakuywan qawachikunqa.
Kaynam lliw runankuna llaqtankupaq allin chanichasqa qurimanhina tikrakun. Kaynam imaymana kayninku, iñikuyninku, yachayninku, takiyninku, tusuyninku ima llaqtanpa kallpanhina rikurin.
ASKAYqa ayllukunapa wawankuna yachachinanpaqmi puririchkan, ASKAyqa qaritapas warmitapas chay kaqllatam qawan, ASKAYqa allin, ASKAYqa allin sumaq takyasqa yachaykunatam ayllu runakunaman qaywan.
Ayllu yachakuqkunaqa (wawakuna, warmakuna, maqtakuna, sipaskuna, yuyayniyuq warmi qarikuna)kikinkupa siminpi, kawsayninpi yachachisqaqa allintam yachanku, kaynam huk rikchaq kawsaykunamanpas kicharisqa kanku, kastilla simitapas allinta rimanqaku hinallataqmi inlis simitapas huk karu runakunawan rimananpaq yachanqa. Kaynam ASKAYqa lliw runakunapa kawsayninmanhina siminmanhina yachachisqa kananpaq qimipayan, hinallataqmi ayllu simin chinkaypiña tarikuptin yapamanta kallpachachin, kaynachiki yapamanta sapinmanhina kuyakuynin yapamanta waytarimunqa.
Achka Simi Kawsaypura Yachay Mastarinapaq Unanchasqaqa llamkaqkunapa rurananmi kan, kay unanchasqam ASKAYta imaymana yachay wasikunapi allinta kallpachachinqa.
Achka Simi Kawsaypura Yachay Mastarinapaq Unanchasqa maytuqa tapupakuspa, tapupakuspa, huñunakuspa, huñunakuspa qispichisqa maytum. Kay llamkaytam ASKAYU, DIGEIBIRA ukunpi kaq llampu sunquwan umacharqa.
Kamachikuytawan unanchasqa maytu purichiyninqa lliw Piruw suyu ukupi llamkaq yachay wasikunam, llaqtakunapa qullanankunam puririchinanku.
Kay unanchasqa maytupa munayninqa kaymi: 2021 watapaqa ASKAY kamachisqanmanhina lliw wawakuna, warmakuna, maqtakuna, sipaskuna, yuyayniyuq warmi qarikunam allin chuyachasqa sumaq yachayta chaskichkananku.
6
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
7
1.1.
PA
QAR
ICH
INAP
AQ A
LLIC
HAK
UY
QIS
PINA
PAQ
Ayllu
pi t
iyaq
wawa
kuna
, wa
rmak
una,
sipas
kuna
pas,
kura
q ru
naku
napa
s qi
spisq
a ya
chay
kuna
ta a
ypas
pa p
acha
pi s
umaq
kaw
say
puriy
pi
yana
paku
nank
upaq
chur
asqa
kana
n.
Llap
a ay
pana
Tupa
chisq
a yac
haym
an ya
ykuq
llap
alla
n ay
lluku
nam
anta
yach
akuq
kuna
: waw
akun
a, wa
rmak
una,
irqik
una,
wayn
a sip
asku
na, k
uraq
runa
kuna
pas a
llin
tupa
qnin
yach
ayta
aypa
nank
u, ch
aypa
qmi A
chka
Sim
i Kaw
sayp
ura Y
acha
y chu
raka
mun
. Cha
yqa r
urak
unqa
tuku
ynira
q sim
i rim
asqa
kuna
ta, tu
kuyn
iraq
ayllu
kuna
llaq
taku
na ka
wsay
nint
a hun
tata
qaw
arisp
a.
1 sa
pa
aypa
na
Llapa
llan
yach
akuq
kuna
: wa
waku
na,
warm
akun
a, irq
ikun
a, wa
yna
sipas
kuna
, kur
aq
runa
kuna
pas
siste
ma e
duca
tivo
nisq
api A
SKAY
man
ya
ykus
pa, m
ana
qipa
spap
as
lluqs
ipus
papa
s wa
tanp
a tu
paqn
inm
anhi
na
tuku
spa
qisp
inan
ku.
2 sa
pa a
ypan
a
ASKA
Ypi y
acha
-yk
una c
huya
qi
spin
anpa
qqa
may
tuku
napa
s, hu
k yan
apak
u-qk
unap
as, im
a ya
chay
taqi
sqak
u-na
pas,
imay
nata
m
chay
yach
ayku
na
aypa
nank
upaq
pas
qillq
asqa
kuna
ka
nanp
unim
.
3 sa
pa a
ypan
a
Yach
achi
ykun
a alli
n ka
nanp
aqm
i ASK
AY
yach
achi
qkun
a al
linta
lla
mka
nank
upaq
ka
mas
qa
yach
ayku
na
-pro
gram
a ni
sqak
una-
kana
n,
chay
wanm
i pi
siq A
SKAY
ya
chac
hiqk
unat
a hu
ntap
achi
na.
4 sa
pa a
ypan
a
Ayllu
kuna
pa
suyu
kuna
pa
simin
ta u
yaris
pam
ka
mac
hiku
ykun
a qi
spich
ina k
anqa
, ch
aypa
qmi
ayllu
pi ll
apan
ka
mac
hiqk
una
ASKA
Y nisq
ata
yana
pana
nku,
ki
kink
uman
ta
qisp
ispa
chuy
ata
yach
anan
kupa
q,
ASKA
Y ni
sqan
man
hina
qi
llqas
qaku
nayu
q ka
nank
upaq
lla
mka
ykun
a ka
nan.
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
8
1 sa
pa a
ypan
a: Ya
chay
was
iman
yay
kuy,
taky
ay, k
aqlla
npi t
ukuy
Llapa
llan
yach
akuq
kuna
: waw
akun
a, wa
rmak
una,
irqik
una,
wayn
a sip
asku
na, k
uraq
runa
kuna
pas t
upac
hisq
a yac
hay A
SKAY
man
yayk
uspa
, man
a qip
aspa
pas l
luqs
ipus
pa-
pas w
atan
pa tu
paqn
inm
anhi
na t
ukus
pa q
ispin
anku
.
Sapa
tarin
aQa
warin
apaq
Qawa
richi
qBa
llari-
naW
atan
wat
an ll
allip
ana
Rura
qku-
na20
1620
1720
1820
1920
2020
21
1) Ll
apal
lan
ayllu
kuna
man
ta
yach
akuq
kuna
ASK
AY
nisq
aman
yayk
uspa
nku
chay
pi
tuku
nank
ukam
a kan
anku
paq
imap
as h
unta
pana
.
2) Ll
apal
lan
yach
akuq
kuna
m
ASKA
Yman
yayk
uspa
nku
wat
anpa
tu
paqn
inm
anhi
na tu
pach
isqa
yach
ay ka
mac
hiku
sqan
man
hina
tu
kuna
nku.
Sapa
pac
hakm
anta
(%
) ayll
ukun
apa
wawa
nkun
a (In
icial
) AS
KAY u
kupi
yach
ay
chas
kiqk
una.
NEXU
S ni
sqap
iAy
llu si
mi r
imaq
Yach
achi
qkun
a wa
qayc
hasq
a taq
iAS
KAYp
i may
tu ll
amka
qkun
apa
willa
kuyn
in.
52%
60%
70%
75%
80%
85%
90%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
(%
) ayll
ukun
apa w
ar-
man
kuna
(prim
aria
) AS
KAY u
kupi
yach
ay
chas
kiqk
una.
.
NEXU
S ni
sqap
iAy
llu si
mi r
imaq
Yach
achi
qkun
a wa
qayc
hasq
a taq
iAS
KAYp
i may
tu ll
amka
qkun
apa
willa
kuyn
in.
52.6
%60
%70
%75
%80
%85
%90
%
Sapa
pac
hakm
anta
(%
) ay
lluku
napa
ma-
qta s
ipas
kuna
(sec
un-
daria
) AS
KAY u
kupi
ya
chay
chas
kiqk
una.
NEXU
S ni
sqap
iAy
llu si
mi r
imaq
Yach
achi
qkun
a wa
qayc
hasq
a taq
iAS
KAYp
i may
tu ll
amka
qkun
apa
willa
kuyn
in.
0%5%
10%
20%
30%
40%
50%
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
9
Sapa
pac
hakm
anta
(%
) lla
qtan
pa si
min
rim
aq ya
chak
uq
warm
akun
a (Pr
imar
ia)
ASKA
Yman
yayk
uspa
ut
qayll
a tuk
uqku
na.
Man
a qa
llari-
nayu
q
MIN
EDU
DRE
UGEL
Pach
akm
anta
(%)
hayk
am t
ukuy
rikc
haq
simik
una r
imaq
m
aqta
sipa
s yac
haku
-qk
una (
Secu
ndar
ia)
ASKA
Yman
yayk
uspa
wa
tanp
i tup
aqni
n-m
anhi
na tu
kuqk
uqna
.
Man
a qa
llari-
nayu
q
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
10
1 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
ASKA
Y mat
ipan
apaq
ki
pupi
will
akuy
kuna
-ta
pas y
upay
kuna
tapa
s ch
uras
pa h
urqu
spa
ima k
amac
hiyk
unat
a rik
urich
iy.
Chay
kipu
pi yu
pay w
i-lla
kuyk
unaq
a ASK
AY-
man
yach
ayku
nam
an
yayk
uq, y
acha
qkun
a-pa
q, tu
kuqk
unap
aq
imam
kam
achi
ku-
ykun
a mat
ipan
apaq
ka
nan.
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
m Ya
chay
Ka
may
uq w
asik
unam
an A
SKAY
pi ki
-pu
pi ka
q wi
llaku
ykun
ata y
upay
ku-
na h
urqu
nku
allin
yach
ayku
nam
an-
ta ka
mac
hiku
ykun
a kan
anpa
q.
Sin
línea
de
bas
eM
INED
U
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
m H
atun
Su
yuku
napi
Yach
ay K
amay
uq W
asi
wasik
unam
an A
SKAY
pi ki
pupi
ka
q wi
llaku
ykun
ata y
upay
kuna
hu
rqun
ku al
lin ya
chay
kuna
man
ta
kam
achi
kuyk
una k
anan
paq.
Sin
línea
de
bas
eDR
E
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
m Ta
ksa S
u-yu
kuna
pi Ya
chay
kam
ayuq
was
ipi-
kuna
m A
SKAY
pi ki
pupi
kaq
willa
ku-
ykun
ata y
upay
kuna
hur
qunk
u al
lin
yach
ayku
nam
anta
kam
achi
kuyk
una
kana
npaq
.
Sin
línea
de
bas
eUG
EL
1 ru
rana
Kim
sant
in ka
mac
hiku
qkun
a was
ipi (
Piru
w M
ama S
uyu
, Hat
un S
uyu,
Taks
a Suy
u) ll
amka
qkun
apaq
ASK
AY ki
pupi
yupa
ykun
ata w
illak
uyku
nata
hu
ntap
ayta
pas h
urqu
ytas
yach
anan
kupa
q ya
chac
hiy a
paku
nam
.
2 ru
rana
Iskay
Sim
pi ka
wsay
pura
Yach
ay –
ASKA
Y cha
skiq
yach
akuq
kuna
ta, y
ayku
qkun
ata,
tuku
qkun
ata q
awar
ispa k
amac
hiku
ykun
a chu
rana
paqm
i lla
mka
ykun
a kan
an.
1 sap
a ayp
ana
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
11
2 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
EIB
nisq
api l
lapa
llan
yach
akuq
kuna
paq
allin
chuy
a yac
ha-
ykun
a kan
anpa
qmi
yach
ay w
asik
unat
a, pr
ogra
ma n
isqak
una-
tapa
s asw
an ak
llarin
a ka
nqa.
Imay
nam
ASK
AY
yach
ay ka
nanp
aqpa
s, im
akun
am A
SKAY
pa
qarin
anpa
qpas
pu-
ririn
anpa
qpas
kana
n,
ayllu
kuna
pa ka
wsas
-qa
nman
, rim
asqa
n-m
anhi
na, m
ayqa
n AS
KAY t
upas
qanm
an-
hina
chur
anap
aq.
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
m
ASKA
Y yac
hay w
asik
una a
llin
riqsip
asqa
chuy
a yac
hach
iyta
mira
chin
.
NEXU
S ni
sqap
iAy
llu si
mi r
imaq
Ya
chac
hiqk
una
waqa
ycha
sqa t
aqi
ASKA
Ypi m
aytu
lla
mka
qkun
apa
willa
kuyn
in;
PELA
, RER
nio
sqa-
pi ki
pu w
illak
u-yn
in.
53%
58%
65%
73%
80%
87%
95%
MIN
EDU
DRE
UGEL
1 ru
rana
ASKA
Y hay
kam
llap
an ya
chak
uqku
na ch
aym
anhi
nach
u ya
chac
hiy l
lam
kayk
una c
hura
kusq
aman
ta q
awar
iy ru
rar.
2 ru
rana
ASKA
Y uku
pi ya
chay
was
ikun
a, pr
ogra
ma n
isqak
una p
aqar
ichin
apaq
pas h
unta
pana
paqp
as al
lin ta
kyas
qa ya
chay
kuna
pur
ichin
apaq
mi i
map
as
aklla
risqa
llam
kayk
una r
uray
. 3
rura
naAS
KAY n
isqa h
unta
pana
paq
tuku
y rik
chaq
llam
kayk
una p
aqar
ichiy
1 sap
a ayp
ana
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
12
3 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wari-
chiq
Balla
rina
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
ASKA
Ypi y
acha
ku-
qkun
a lla
palla
nku
man
a sas
acha
kusp
a, m
ana q
ipak
uspa
-lla
tuku
nank
upaq
wa
kin
kallp
acha
qkun
a ru
naku
nawa
n wa
siku-
nawa
npas
kam
achi
-na
kuy k
anqa
.
Piku
nam
ASK
AYta
kallp
a-ch
aq ru
nata
pas,
wasik
una-
tapa
s min
karik
uspa
m h
uk
riman
akuy
ta q
ispich
ina;
pa
ykun
awan
mi y
acha
ku-
qkun
a lla
palla
nku
man
a sa
sach
akus
pa al
linta
ya
chas
pa tu
kuna
nkup
aq
kallp
anch
ay ka
nqa.
Sapa
pac
hakm
anta
(%)
hayk
am ay
llu ru
nayu
q ha
tun
suyu
kuna
Gob
ier-
nos R
egio
nale
s nisq
am
ASKA
Yta l
lam
kana
nku-
paq
chur
anku
, icha
qa
waki
n ka
llpan
chaq
ka
mac
hiqk
unaw
an w
asi-
kuna
wan
ima k
uska
.
Pach
akm
anta
(%
) kus
kan
(50)
Hat
un
Suyu
Kam
achi
-ku
qkun
ataq
CG
IE n
isqa-
pika
mac
hiy
qillq
akun
api-
pas
ASKA
Yta
mañ
akun
ku.
80%
90%
100%
--
-DR
E
Sapa
pac
hakm
anta
(%)
ayllu
runa
yuq
hatu
n su
yuku
na A
SKAY
una
n-ch
asm
anhi
na ll
amka
-na
paq
kallp
anch
aypi
ya
napa
kunk
u.
Pach
akm
anta
(%
) hay
kam
ay
llu ru
nayu
q Ha
tun
Suyu
ku-
na G
obie
rnos
Re
gion
ales
ni
sqak
una h
u-ñu
pi ru
rasq
a lla
mka
ykun
ata
puric
hink
u.
20%
40%
60%
80%
100%
-DR
E
1 ru
rana
Llapa
llank
u ya
chak
uqku
na al
linta
yach
aspa
, man
a qip
aspa
lla tu
kuna
nkup
aq im
a sas
acha
kuyk
unat
aq ka
nman
, cha
ykun
ata q
awar
ispa w
akin
ku-
nawa
n ka
mac
hina
kuy.
2 ru
rana
ASKA
Y kal
lpan
chaq
kuna
wan
yana
pach
ikun
apaq
pi k
asqa
nkut
apas
, may
pi ka
sqan
kuta
pas r
iqsir
iy.
3 ru
rana
Llapa
llank
u ya
chak
uqku
na al
linta
yach
aspa
, man
a qip
aspa
lla A
SKAY
pi tu
kuna
nkup
aqm
i kam
achi
kuqp
as ya
napa
kuqk
unap
as w
asip
ura h
uñun
aku-
napa
q hu
k tak
yasq
a rim
anak
uy q
ispich
iy.
1 sap
a ayp
ana
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
13
4 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wari-
chiq
Balla
rina
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
ASKA
Ypi y
acha
y wa
sikun
a alli
nta
purin
anpa
q im
apas
hu
ntap
ay.
Chay
qa A
SKAY
paq
yach
ay
wasik
unam
allin
taky
asqa
sa
yaric
hisq
a kan
an, ic
haqa
im
a ayll
upi m
aypi
tarik
us-
qanm
anhi
na, y
acha
kuqk
u-na
pa ya
chay
mun
asqa
nku-
man
-hin
a.
Sapa
pac
hakm
anta
(%)
hayk
am A
SKAY
yach
ay
wasik
una
allin
rura
sqa
iman
kuna
pas h
unta
sqa
kaqy
niyu
q.
MIN
EDU
DRE
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
(%)
Hatu
n Su
yuku
napi
Go-
bier
no R
egio
nal n
isqap
i ha
ykam
llam
kayk
una
Proy
ecto
s nisq
akun
a ka
mac
hiku
sqan
man
-hi-
na A
SKAY
paq
yach
ay
wasik
una
rura
kuch
kan.
DRE
1 ru
rana
Yach
ay w
asik
unap
a allp
anku
na al
lin ta
kyas
qa ri
qsisq
aña k
anan
paq
rura
ykun
a2
rura
naM
ay im
a ayll
upi t
arik
usqa
nman
hina
ASK
AY ya
chay
was
ikun
a hat
arich
inap
aqpa
s im
anku
na h
unta
pana
paqp
as ll
amka
y una
ncha
ykun
a3
rura
naAS
KAY y
acha
y was
ikun
a say
arich
inap
aq h
unta
pana
paqp
as ll
amka
ykun
a4
rura
naYa
chan
a was
ikun
a say
arich
inap
aqpa
s kaq
nink
una h
unta
pana
paqp
as P
iruw
mam
a suy
upi, h
atun
, tak
sa su
yuku
napi
pas y
anap
akuy
kuna
.
1 sap
a ayp
ana
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
14
2 sa
pa a
ypan
a: K
usa
yach
ay ta
qi w
an m
unac
hisq
a ta
piAS
KAYp
i yac
hayk
una c
huya
qisp
inan
paqq
a may
tuku
napa
s, hu
k yan
apak
uqku
napa
s, im
a yac
hay t
aqisq
akun
apas
, imay
nata
m ch
ay ya
chay
kuna
aypa
nank
upaq
pas
qillq
asqa
kuna
kana
npun
im.
Sapa
tarin
aQa
warin
apaq
Qawa
richi
qBa
llari-
naW
atan
wat
an ll
allip
ana
Rura
qku-
na20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Suyu
kuna
pi ll
aqta
kuna
pi ya
chay
qa
waqk
una A
SKAY
yach
ay ta
qisq
akun
a-pa
chur
asqa
nman
hina
llam
kach
inku
, ch
aym
anta
, may
tuku
nata
pas,
huk
yana
paku
qkun
atap
as ka
qnin
pi ay
pusp
a ch
ayku
nawa
n ya
chac
huqk
una l
lam
ka-
nank
uta q
awar
inku
.
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
AS
KAY w
awak
unap
aq ya
chay
wa
sikun
ataq
, war
mak
unap
aq
yach
ay ta
qi q
illqa
sqa n
is-qa
nman
hina
uku
pi ll
amka
-ch
kank
u.
Kusk
acha
q hu
ñupa
wi
llaku
ynin
.30
%40
%49
%58
%67
%76
%85
%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
(%)
hayk
ataq
ASK
AY w
awak
una-
paq,
war
mak
unap
aq ya
chay
wa
sikun
a may
tuku
nata
pas
huk y
acha
y yan
apak
uqku
na-
tapa
s cha
skiq
kank
u.
74%
80%
85%
90%
95%
100%
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
-ta
q ya
chay
was
ikun
a ayp
usqa
AS
KAY m
aytu
kuna
wan
yana
-pa
chik
uspa
yach
achi
chka
nku;
ich
aqa q
illqa
sqa w
illak
uyku
-na
nisq
anm
anhi
na.
30%
40%
50%
60%
75%
90%
100%
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
15
1 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Suyu
kuna
pi ya
chay
ta
qisq
akun
ata m
asta
-ris
pa A
SKAY
pa n
isqan
qi
llqas
qaku
nata
qa
waris
pa k
allp
a-ch
aspa
llam
kay
Ayllu
pa ka
wsa-
ynin
man
hina
rim
ayni
nman
hina
ya
chay
taqi
sqak
u-na
ta m
atas
taris
pa
suyu
kuna
pa, a
ylluk
u-na
pa tu
pasq
anm
an-
hina
yac
hayk
una
kana
npaq
llam
kayk
u-na
pur
irina
n. C
ha-
ypim
yach
aypu
rapa
s rim
anak
unqa
ku.
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
taq
Hatu
n Su
yuku
napi
yach
ay ka
-m
aqku
na ya
chay
taqi
sqak
unat
a rik
chaq
llaq
tank
unap
aq q
illqa
s-qa
kuna
ta ch
urar
qunk
u.
23%
33%
43%
50%
65%
80%
100%
DRE
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
taq
taks
a suy
ukun
api y
acha
y kam
a-qk
una y
acha
y taq
ina a
yllun
kuna
pi
purir
inan
paq
qillq
asqa
kuna
ta
qisp
ichirq
anku
.
30%
40%
50%
65%
75%
85%
100%
UGEL
1 ru
rana
Imay
nam
yach
ayku
na ay
pana
qill
qasq
api h
apip
akus
qa su
yuku
napi
ASK
AYpa
q pu
ririch
iqku
nata
pas y
acha
y taq
ikun
atap
as p
aqar
ichin
ku.
2 ru
rana
Suyu
kuna
pi A
SKAY
pur
irich
iqku
nata
pas y
acha
y taq
ikun
atap
as sa
pich
achi
nku
3 ru
rana
Suyu
kuna
pi p
uriri
chiq
kuna
tapa
s ASK
AY ya
chay
taqi
kuna
tapa
s tak
yach
ispa p
urich
inku
.4
rura
naSu
yuku
napi
, yac
hay w
asik
unap
i, suy
ukun
api A
SKAY
pur
irich
iqku
nata
pas A
SKAY
yach
ay ta
qiku
nata
pas t
akya
chisq
anku
ta q
awap
ayay
.5
rura
naSu
yuku
napi
ASK
AY p
uriri
chiq
kuna
tapa
s ASK
AY ya
chay
taqi
kuna
tapa
s tak
yach
isqan
ku im
ayna
tuku
sqan
ta w
illak
unan
kupa
q al
licha
y.
2 sap
a ayp
ana
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
16
2 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Llaqt
akun
apa k
aw-
sayn
inm
anhi
na
simin
man
hina
ASK
AY
yach
ay w
asik
unap
i rik
chaq
yach
achi
yku-
nata
(lla
mka
ykun
ata)
ta
kyac
hink
u
Imay
na ll
amka
ku-
ynin
wan
ASKA
Y al
licha
kuy:
Llaq
ta
ukup
i ASK
AY ll
amka
y, ka
wsay
sim
i kal
l-pa
chac
hiq,
ayllu
wa
waku
napa
q AS
KAY,
simim
anhi
na ka
w-sa
yman
hina
ASK
AY
llam
kay.
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
taq
ASKA
Y waw
akun
apaq
(ini
cial),
ya-
chay
was
ikun
a ASK
AY ka
wsay
sim
i ka
llpan
chac
hiq
purir
ichich
kan.
35%
35
%45
%55
%65
%75
%85
%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
taq
ASKA
Y war
mak
unap
aq (p
rimar
ia),
yach
ay w
asik
una A
SKAY
kaws
ay
simi k
allp
anch
achi
q pu
ririch
ichka
n.
24%
24%
34%
44%
54%
64%
74%
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
taq
ASKA
Y waw
akun
apaq
(ini
cial),
wa
rmak
unap
aq (p
rimar
ia) y
acha
y wa
sikun
a lla
qta u
kupi
ASK
AY
llam
kayt
a pur
irich
ichka
n.
10%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
was
i ay
lluku
nata
q ki
msa
(0-3
) wat
ayuq
wa
rmak
una w
iñac
hiy l
lam
kayp
i ku
skac
hach
ikun
ku.
200
500
550
600
650
700
750
1 ru
rana
Iskay
Sim
ipi K
awsa
ypur
a Yac
hayk
una A
SKAY
nisq
anm
anhi
na ll
amka
na p
uriri
chiy.
2 ru
rana
Iskay
Sim
ipi K
awsa
ypur
a Yac
hayk
una A
SKAY
nisq
anm
anhi
na ya
chac
hiqk
unat
a, es
pecia
lista
nisq
a kam
ayuq
kuna
ta A
SKAY
pi ya
chay
sapa
kana
nku-
paq
kana
nkup
aq ya
chac
hiy.
3
rura
naYa
chay
was
ikun
api, A
SKAY
pi q
illqa
sqap
a nisq
anm
anhi
na ya
chay
was
ikun
api i
may
nam
apar
ikuc
hkan
chay
kuna
qat
ipan
a lla
mka
y.
2 sap
a ayp
ana
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
17
3 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wa-
richi
qBa
llari-
na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
ASKA
Ypi l
lam
kana
-pa
q ay
llu si
mik
u-na
pipa
s, ka
stilla
sim
ipip
as q
illqa
sqa
may
tuku
na
rura
ytap
as ch
a-ni
ncha
ytap
as
llam
kana
m ka
nqa.
ASKA
Ypaq
ayllu
ku-
napa
sim
inku
pipa
s, ka
stilla
sim
ipip
as
may
tuku
nata
, ku
mpa
q CD
nisq
ata
qisp
ichin
apaq
qa
rura
q ya
chac
hiqk
u-na
tam
kallp
anch
a-na
, hin
aspa
pas a
llin
rura
napa
q qi
llqas
-qa
tapa
s alli
ncha
rina
kanq
a.
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
m H
atun
Suy
ukun
a AS-
KAYp
aq m
aytu
kuna
ta h
uk ya
chay
yana
paku
qkun
a-ta
pas r
uran
ku.
32%
14
45%
59%
73%
86%
100%
-DR
E
Pach
akm
anta
(%) r
una a
ylluk
unap
i hay
kam
kiki
n sim
inku
pi ri
qsip
asqa
may
tu ru
raqk
unap
a.40
%60
%80
%10
0%-
--
DRE
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
sim
ikun
apita
q AS
KAYp
aq
may
tuku
na ru
rasq
a kac
hkan
.48
%60
%73
%85
%10
0%-
-
MIN
EDU
DRE
UGEL
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
ASK
AY ya
chay
was
ikun
ataq
ay
llu si
mik
unpi
imay
man
a may
tuku
na ch
aski
q ka
n.74
%80
%85
%90
%95
%10
0%-
MIN
EDU
DRE
UGEL
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
ASK
AY ya
chay
was
ikun
ataq
ka
stilla
sim
ipi m
aytu
kuna
chas
kiq
kan.
MIN
EDU
DRE
UGEL
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
ASK
AY ya
chay
was
ikun
ataq
ka
stilla
sim
ipi m
aytu
kuna
chas
kiq
kan.
.Si
n lín
ea
de b
ase
20%
40%
60%
75%
90%
100%
MIN
EDU
DRE
UGEL
1 ru
rana
Sim
ikun
a qill
qayn
inpi
huk
llawa
na ll
amka
y2
rura
naAS
KAYp
aq h
ayka
ima m
aytu
kuna
taq
huk y
anap
akuq
kuna
taq
kana
n, ch
ay w
atur
ikuy
. 3
rura
naAS
KAYp
aq m
aytu
kupa
s huk
yana
paku
ykun
apas
rura
y. 4
rura
naAS
KAYp
aq ru
rasq
a may
tuku
nata
pas h
uk ya
napa
kuqk
unat
apas
suyu
napi
, ayll
ukun
api r
iqsir
ichisp
a cha
ninc
hay
5 ru
rana
Chas
ti TIC
nisq
a yan
apak
uqku
nawa
n lla
mka
napa
q ya
chac
hiqk
una k
allp
anch
ay6
rura
naAS
KAY y
acha
y was
ikun
apaq
ASK
AYpi
rura
sqa m
aytu
kuna
aypu
napa
q ra
kina
paq
ima l
lam
kayk
una p
urich
iypi k
allp
anch
ay7
rura
naAS
KAY y
acha
y was
ikun
apaq
ASK
AYpi
rura
sqa m
aytu
kuna
imay
na ya
chak
uqku
na ll
amka
sqan
kuta
yana
paku
napa
q pa
qaric
hisp
a lla
mka
y chu
ray.
2 sap
a ayp
ana
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
18
4 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
ASKA
Y lla
mka
ypi
yach
ayku
na q
awar
i-na
paqp
as tu
purin
a-pa
qpas
rura
ykun
a ka
nan.
ASKA
Ypi c
hask
iq ya
chak
uqku
-na
pa q
ispisq
a yac
hayn
inku
na
qawa
rinap
aqpa
s tup
urin
apaq
qa
tuku
y qill
qasq
a rur
anak
unam
qi
spich
isqa k
anan
.
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
AS
KAY y
acha
y was
ikun
a-ta
q ch
ay ya
chay
tupu
-na
q qi
llqas
qa ru
raku
na-
ta h
unta
chich
kank
u.
MIN
EDU
DRE
UGEL
1 ru
rana
ASKA
Ypi y
acha
ykun
a cha
ninc
hana
paqp
as tu
puna
paqp
as A
SKAY
qill
qasq
a nisq
anm
anhi
na q
awar
iy, ic
haqa
Piru
w M
ama S
uyup
i yac
hay t
upuy
ap
akus
qanw
an tu
pach
isqa k
anan
. 2
rura
naAS
KAYp
i yac
hayk
una c
hani
ncha
napa
qpas
tupu
napa
qpas
ASK
AY q
illqa
sqap
a chu
rasq
anhi
na ll
amka
ykun
a chu
ray
3 ru
rana
ASKA
Ypi y
acha
y tup
unap
aq ll
amka
ykun
a chu
rasq
a hun
tapa
y.4
rura
naAS
KAYp
i yac
hay t
upuy
kuna
imay
na ll
uqsis
qanm
anhi
na ta
qwiri
spa c
huya
ncha
y.
2 sap
a ayp
ana
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
19
3 sa
pa a
ypan
a: A
maw
ta q
ispi
chin
aYa
chac
hiyk
una a
llin
kana
npaq
mi A
SKAY
nisq
api y
acha
chiq
kuna
allin
ta ll
amka
nank
upaq
kam
asqa
yach
ayku
na -p
rogr
ama n
isqak
una-
kana
n, ch
aywa
nmi p
isiq
ASKA
Y ya
chac
hiqk
unat
a hun
tapa
chin
a.
Sapa
tarin
aQa
warin
apaq
Qawa
richi
qBa
llari-
naW
atan
wat
an ll
allip
ana
Rura
qku-
na20
1620
1720
1820
1920
2020
21
ASKA
Ypi y
acha
ykun
a mañ
akus
qan-
man
hina
yach
achi
qkun
a alli
n qi
spisq
a ya
chay
niyu
q ka
nank
u, ic
haqa
llap
an
wawa
kuna
paq,
war
mak
unap
aq, m
aqta
sip
asku
napa
q ya
chac
hina
nkup
aq ay
pa-
nank
u.
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
hay
ka
yach
achi
qkun
am ay
llupa
sim
inta
pas k
astil
la si
mita
pas
qisp
isqat
a rim
anku
pas q
ill-
qank
upas
ASK
AYpi
waw
aku-
napa
(ini
cial)
warm
akun
apa
(prim
aria
) kas
qanm
anhi
na
yach
achi
nank
upaq
.
Ayllu
sim
i rim
aq ya
cha-
chiq
kuna
waq
aych
asqa
ta
qi.
ASKA
Y yup
aych
asqa
Ya
chay
was
ikun
a. N
EXUS
ni
sqa.
62%
67%
72%
77%
82%
87%
90%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
hay
ka
yach
achi
qkun
am ay
llupa
sim
inta
pas k
astil
la si
mita
-pa
s qisp
isqat
a rim
anku
pas
qillq
anku
pas A
SKAY
pi m
aqta
sip
asku
na (s
ecun
daria
) kas
-qa
nman
hina
yach
achi
nank
u-pa
q.
Man
a qa
llari-
nayu
q
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
m
ASKA
Ypaq
qisp
isqa y
a-ch
achi
qkun
a, wa
waku
nata
wa
rmak
unat
apas
yach
achi
-na
nkup
aq, a
llin
kallp
anch
as-
qa ka
nku.
NEXU
S ni
sqa,
Ayllu
sim
i rim
aq ya
chac
hiqk
una
waqa
ycha
sqa t
aqi
DS ka
mac
hiku
y bon
o ni
sqa c
hask
inan
kupa
q.
23%
35%
%47
%59
71%
83%
90%
Pach
akm
anta
(%) h
ayka
m
ASKA
Ypaq
qisp
isqa y
acha
-ch
iqku
na, m
aqta
sipa
skun
a ya
chac
hina
nkup
aq, a
llin
kallp
anch
asqa
kank
u.
NEXU
S ni
sqap
i, isk
ay
simi r
imaq
yach
aqch
i-qk
una y
upas
qapi
.6%
14%
21%
29%
37%
45%
50%
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
20
1 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
ASKA
Ypi y
acha
chiq
ka
nank
upaq
chay
raq
qisp
iqku
napa
qmi
tupa
qnin
Pro
gram
a de
Form
ació
n ni
sqat
a qi
spich
ina,
chay
napi
lla
palla
n wa
waku
na,
warm
akun
a maq
ta
– sip
asku
na m
aypi
ka
sqan
kum
anhi
na ya
-ch
ay ay
pana
nkup
aq.
ASKA
Ypi y
acha
chiq
ka
nank
upaq
chay
raq
qisp
iqku
napa
qmi
tupa
qnin
Pro
gram
a de
Form
ació
n ni
sqat
a sa
pa su
yupi
mas
tari-
na, a
ylluk
una s
imin
ku
pisis
qanm
anhi
na,
yach
ay m
añak
uy-
nink
uman
hina
,
Pach
akm
anta
hay
kata
q (%
) Isk
ay
Sim
ipi K
awsa
ypur
a Yac
hayp
i wa
waku
nata
(ini
cial)
warm
akun
a-ta
pas (
prim
aria
) pisi
sqan
man
hina
ya
chac
hiqk
una a
llin
kallp
anch
asqa
ka
nku.
23%
35%
%47
%59
71%
83%
90%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Pach
akm
anta
hay
kata
q (%
) Isk
ay
Sim
ipi K
awsa
ypur
a Yac
hayp
i maq
ta
sipas
kuna
paq
(secu
ndar
ia) p
isis-
qanm
anhi
na ya
chac
hiqk
una a
llin
kallp
anch
asqa
kank
u.
30%
40%
50%
60%
70%
85%
100%
1 ru
rana
Hayk
acha
chay
raq
qisp
iqku
na ya
chac
hiq
kana
nkup
aq sa
pank
a ayll
ukun
apa r
imay
ninm
anhi
na, c
hayn
alla
taq
may
pi ka
sqan
kum
anhi
na p
isiya
ynin
-ta
riqs
inap
uni A
SKAY
qill
qasq
apih
ina m
asta
rinap
aq.
2 ru
rana
ASKA
Ypi y
acha
chiq
kana
nkup
aq im
ayna
amaw
taku
na ya
chac
hina
kana
nkup
a lla
mka
naku
nata
qisp
ichin
a, sa
pank
a ayll
ukun
apa s
imin
kum
anhi
na
sapa
suyu
pi p
uriri
chin
anku
paq.
3 ru
rana
ASKA
Ypi y
acha
chiq
kuna
paq
Prog
ram
as n
isqap
a uku
n qi
llqas
qan
nisq
anm
anhi
na ya
chac
hina
paqm
i yac
hay t
aqik
unat
a paq
arich
ispa p
uriri
chin
a, ch
aywa
nmi y
acha
ynin
ku al
lin sa
pinc
hasq
a kan
qa A
SKAY
mañ
akus
qanm
anhi
na q
ispisq
a kan
anku
paq.
4 ru
rana
ASKA
Ypi y
acha
chin
apaq
mi y
acha
chiq
kana
nkup
aq ya
ykyn
anku
paq
qayll
asm
an m
unac
hina
, yay
kuqk
unat
ataq
tuku
nank
upaq
(cha
ypaq
Bec
a 18,
qu
llqiw
an ya
napa
na im
a kan
man
).
5 ru
rana
ASKA
Ypi y
acha
chiy
yach
ay w
asik
unap
i lla
mka
qña y
acha
chiq
kuna
paq
qisp
inan
kupa
qpas
, yac
haku
nank
upaq
pas a
maw
tahi
na q
ispik
unan
kupa
q
yana
pana
.
3 sap
a ayp
ana
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
21
2 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
ra-
qkun
a20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Llapa
n AS
KAYp
i Yac
ha-
chiyk
una h
unta
sqa
kana
npaq
mi P
rogr
a-m
as d
e Fo
rmac
ión
nisq
ata u
nanc
hana
, ch
ayqa
yach
achi
ypi
llam
kaq
yach
achi
qku-
napa
q.
ASKA
Ypi y
acha
y wa-
sikun
api l
lam
kaqñ
a ya
chac
hiqk
unap
aq
aswa
n ya
chay
nink
uta
mat
ipan
anku
paqm
i su
yuku
napi
pro
gra-
mak
unat
a hun
tasq
ata
paqa
richi
spa c
hura
na
kanq
a.
Pach
akm
anta
hay
ka (%
) ASK
AYpi
wa
waku
na w
arm
akun
a yac
hach
i-qk
unat
aq ya
chap
achk
anku
qisp
isqa
kana
nkup
aq.
50%
60%
70%
80%
90%
95%
100%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Pach
akm
anta
hay
ka (%
) maq
ta
– sip
asku
napa
q AS
KAY y
acha
chi-
qkun
ataq
yach
apac
hkan
ku q
ispisq
a ka
nank
upaq
.
0%20
%35
%50
%65
%80
%10
0%19
1 ru
rana
Hayk
acha
yach
ay w
asik
unap
i lla
mka
q ya
chac
hiqk
una s
apan
ka ay
lluku
napa
rim
ayni
nman
hina
, may
pi ka
sqan
kum
anhi
na p
isiya
ynin
ta ri
qsin
apun
i, AS
KAY q
illqa
sqap
ihin
a mas
tarin
apaq
2 ru
rana
Yach
achi
qkun
a Isk
ay S
imip
i Kaw
sayp
ura Y
acha
chiyt
a qay
llas q
ispisq
ata m
asta
rinan
kupa
qmi s
umaq
kaqt
a akl
laris
pa ch
anin
chan
a.3
rura
naYa
chay
was
ikun
api l
lam
kaq
yach
achi
qkun
apaq
ASK
AYpi
allin
qisp
isqa k
anan
kupa
qmi c
hura
sqa p
rogr
amak
unat
a pur
irich
ina.
4 ru
rana
Yach
ay w
asik
unap
i lla
mka
q ya
chac
hiqk
una k
allp
anch
anap
aqm
i yac
hay p
urich
iq ya
chac
hiqk
unap
aq, y
acha
y yan
apak
uqku
napa
qpas
mi P
rogr
ama
nisq
ata u
nanc
hana
.5
rura
naYa
chac
hiqk
una a
ylluk
unap
a sim
inta
rim
ayta
pas q
illqa
ytap
as ch
uya y
acha
nank
upaq
mi h
uk P
rogr
amak
unat
a una
ncha
spa p
urich
ina.
6 ru
rana
Iskay
Sim
ipi K
awsa
ypur
a Yac
hach
iy m
asta
riq ya
chac
hiqk
unat
a lla
mka
ynin
pi ya
napa
ytam
pur
irich
ina,
sapa
llam
kayp
a mañ
akus
qanm
anhi
na.
7 ru
rana
ASKA
Y yac
hach
iy ya
napa
sqap
a rur
unta
chuy
anch
aspa
qay
llasm
an ri
qsich
ina.
3 sap
a ayp
ana
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
22
3 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
raqk
u-na
2016
2017
2018
2019
2020
2021
Iskay
Sim
ipi K
awsa
-yp
ura Y
acha
chiyt
a qi
paq
hina
llata
q ur
u (e
spec
ial)
war
mak
u-na
man
ayllu
kuna
pi
mas
tariq
yach
achi
-qk
unat
a yac
hapa
chiy.
Qipa
q wa
rmak
una
hina
llata
q ur
ukun
a (e
spec
ial)
yach
achi
-qk
una k
allp
anch
asqa
ka
nank
upaq
qa
Prog
ram
a de
Form
a-ció
n ni
sqat
am ya
chay
wa
si um
alliq
kuna
paq,
ya
chac
hiqk
unap
a-qp
as u
nanc
hana
, pu
ririch
ina h
inal
lata
q tu
puna
allin
man
a al
lin ka
sqan
ta.
Pach
akm
anta
hay
kata
q (%
) qip
aq
warm
akun
awan
hin
alla
taq
huk n
i-ra
q wa
waku
nawa
n AS
KAY p
urich
iq
yach
achi
qkun
a kal
lpan
chas
qa.
Man
a qa
llari-
nayu
q
MIN
EDU
DRE
UGEL
1 ru
rana
Hayk
acha
ayllu
kuna
pi q
ipaq
war
mak
una h
inal
lata
q hu
k nira
q wa
rmak
una y
acha
chiq
kuna
kallp
anch
anap
aq ka
nku,
ASK
AY yu
pay w
illak
uy ki
pupa
wi
llaku
sqan
man
hina
riq
siy.
2 ru
rana
Ayllu
pi q
ipaq
war
mak
una,
urun
iraq
warm
akun
a yac
hach
iqku
na ka
llpan
chan
apaq
Pro
gram
akun
a paq
arich
ispa p
uriri
chiy.
3 ru
rana
Ayllu
pi q
ipaq
pas u
runi
raqp
as w
arm
akun
a yac
hach
iqku
na A
SKAY
yach
achi
sqa q
atip
ay.
3 sap
a ayp
ana
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
23
4 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
waric
hiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
ra-
qkun
a20
1620
1720
1820
1920
2020
21
ASKA
Ypaq
yach
achi
-qk
una y
acha
nank
u-pa
q Ha
tun
Yach
ay
Was
ikun
ata a
llin
kallp
anch
ay.
Iskay
Sim
ipi K
aw-
sayp
ura Y
acha
chiy
yach
achi
qkun
a ka
llpan
chaq
yach
ay
wasik
unat
am al
lin
yach
achi
nanp
aq,
kam
achi
nanp
aq
llaqt
awan
llam
ka-
nanp
aq ka
llpan
chan
a, ch
ayna
pi ya
chac
hi-
qkun
a alli
n qi
spisq
a ka
nanp
aq.
Pach
akm
anta
hay
ka (%
) ISP
nisq
am
allin
riqs
isqa l
lam
kayn
iyuq
ASKA
Y pu
richi
napa
q ya
chac
hiqk
unat
a qi
spich
in.
Man
a qa
llari-
nayu
q
MIN
EDU
DRE
Pach
akm
anta
hay
kam
(%) U
nive
rsi-
dad
nisq
akun
a alli
nta I
skay
Sim
ipi
Kaws
aypu
ra Ya
chac
hiy m
asta
riq
yach
achi
qkun
ata y
acha
pach
in.
Man
a qa
llari-
nayu
q
1 ru
rana
Riqs
inan
chik
mi m
ayqa
n ku
raq
yach
ay w
asik
unac
ha A
SKAY
mas
tariq
yach
achi
qkun
ata q
ispich
in, c
hayt
am ri
qsiri
na, h
inas
papa
s may
qink
unac
ha
riqsip
asqa
kana
npaq
ñan
piña
tarik
unku
chay
tapa
s.2
rura
naRi
mar
inat
aqm
i SIN
EACE
nisq
awan
may
hina
s kan
an A
SKAY
kallp
anch
aq ku
raq
yach
ay w
asi r
iqsis
qa ka
nanp
aq.
3 ru
rana
ASKA
Y pur
ichiq
kura
q ya
chay
was
ikun
atam
kallp
anch
ana a
llin
yach
achi
nanp
aq, k
amac
hina
npaq
hin
alla
taq
llaqt
awan
huñ
uyka
naku
spa s
umaq
lla
mka
nanp
aq.
4 ru
rana
ASKA
Yta k
uraq
yach
ay w
asik
una a
llint
a kal
lpan
chan
anpa
qmi s
umaq
ta yu
yaym
anas
pa u
nanc
hana
llam
kayn
inku
qat
ipan
apaq
, yan
apan
apaq
, tup
u-na
paqp
as, c
hayn
api t
ukuy
pas a
llin
qisp
inan
paq.
5 ru
rana
Ayllu
kuna
pa ya
chay
nin,
rura
ynin
, yuy
aym
anay
nin,
kaws
ayni
ntam
qat
ipan
anch
ik, c
hayn
alla
taq
rimay
nint
a qill
qayn
inta
pas c
hayn
api A
SKAY
pi
yach
achi
y kal
lpan
chak
unan
paq,
yach
achi
qkun
apas
qisp
isqa k
anan
kupa
q.
3 sap
a ayp
ana
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
24
4 sa
pa a
ypan
a: S
uyuk
unap
i ayp
unak
usqa
llam
kayw
an l
laqt
a ya
napa
kuy
Ayllu
kuna
pa su
yuku
napa
sim
inta
uya
rispa
m ka
mac
hiku
ykun
a qisp
ichin
a kan
qa, c
hayp
aqm
i ayll
upi l
lapa
n ka
mac
hiqk
una
ASKA
Y nisq
ata y
anap
anan
ku, k
ikin
kum
anta
qi
spisp
a ch
uyat
a yac
hana
nkup
aq, A
SKAY
nisq
anm
anhi
na q
illqa
sqak
unay
uq ka
nank
upaq
llam
kayk
una k
anan
.
Sapa
tarin
aQa
warin
apaq
Qawa
richi
qBa
llari-
naW
atan
wat
an ll
allip
ana
Rura
qku-
na20
1620
1720
1820
1920
2020
21
ASKA
Ypi a
llin
yach
ayku
na ay
pana
paqm
i m
aypi
kasq
anku
ta q
awar
ispa t
ukuy
lla
mka
ykun
a ASK
AYpi
yana
paku
napa
q ka
mac
hiku
ykun
a pur
irinq
a.
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
su
yupi
yach
ay ka
may
u-qk
unam
ayllu
pa ka
llpan
wan
iskay
sim
ipi k
awsa
ypur
a ya
chay
ta q
ispich
inku
Man
a qa
llari-
nayu
qDR
E
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
Ta
ksa s
uyu
yach
ay ka
maq
wa
sikun
ataq
ASK
AY ll
amka
yta
yana
pana
kusp
a qisp
ichin
ku.
7% 22
14%
28%
42%
56%
70%
84%
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
(%) h
ayka
ya
chay
was
ikun
am A
SKAY
ta
yana
pach
ikus
pa ya
chay
kuna
-ta
qisp
ichin
ku.
35%
35%
45%
55%
65%
75%
85%
MIN
EDU
DRE
UGEL
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
25
1 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wari-
chiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
ra-
qkun
a20
1620
1720
1820
1920
2020
21
ASKA
Ypaq
kipu
pi
willa
kuyk
unat
a yu
payk
unat
a im
a ka
mar
ichisp
a, su
yuku
-na
pita
q lla
mka
richi
s-pa
, pur
irich
iy.
Kana
nmi A
SKAY
pi
yach
ayku
na ta
ripan
a-pa
q ki
pupi
will
aku-
ykun
a yup
ayku
na
chuy
anch
asqa
, pac
ha
risqa
nman
hina
kall-
panc
haku
q, ch
aypi
-ta
qmi q
awar
ikun
an
hayk
am A
SKAY
yach
ay
wasik
una,
hayt
aqm
i isk
ay si
mi r
imaq
ya
chac
hiqk
una,
cha-
ykun
a qip
a pac
hapi
qa
warin
apaq
pas.
Qillq
a kam
achi
kuyw
an ri
qsip
asqa
AS
KAYp
aq ki
pupi
will
akuy
kuna
yu
payk
una k
anan
taq
purir
inan
taq.
Tarip
a-na
paq
willa
ku-
ykun
a m
ana-
raq
qis-
pich
isqa
MIN
EDU
Pach
akm
anta
hay
kam
(%) Y
acha
y Ka
may
uq w
asip
i lla
mka
q ofi
cinak
u-na
kipu
pi w
illak
uyku
na yu
payk
una-
ta A
SKAY
tarip
anap
aq k
amac
hink
u.
50%
80%
100%
--
--
1 ru
rana
ASKA
Y tar
ipan
apaq
kipu
pi w
illak
uyku
na ri
qsiy,
chay
hina
llata
q qa
warin
akun
a chu
ray A
SKAY
una
ncha
sqa p
urich
inap
aq.
2 ru
rana
Kipu
pi w
illak
uyku
na yu
payk
una
tupa
chiy.
3 ru
rana
Kipu
pi w
illak
uyku
na yu
payk
una a
llin
man
a alli
n ka
sqan
qaw
ariy.
4 ru
rana
Kipu
pi w
illak
uyku
na yu
payk
una a
llin
hapi
napa
q ya
chac
hiy.
5 ru
rana
Piru
w su
yupi
hin
alla
taq
suyu
nkun
apip
as ki
pupi
will
akuy
kuna
yupa
ykun
a im
a pu
richi
y.6
rura
naPl
ataf
orm
a virt
ual n
isqa q
ispich
ispa t
upaq
nink
una h
unta
chiy.
4 sap
a ayp
ana
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
26
2 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wari-
chiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
ra-
qkun
a20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Piru
w M
ama S
uyu
su
yunk
unaw
an ku
ska
imay
na A
SKAY
ta ll
aqta
ka
llpan
wan
purir
ichi-
napa
q lla
mka
ykun
ata
paqa
richi
nku.
Suyu
kuna
kam
achi
lla
qtap
a kal
lpan
wa
Iskay
Sim
ipi K
aw-
sayp
ura
Yach
achi
y ka
mac
hina
npaq
un
anch
asqa
npi
yana
pay.
Pach
akm
anta
hay
ka (%
) Yac
hay
Kam
ayuq
Hat
un S
uyuk
unam
(DR
E)
llaqt
a kal
lpan
wan
ASKA
Y kam
achi
-na
npaq
qisp
ichin
ku.
0%14
%23
%36
%50
%64
%77
%
Pach
akm
anta
hay
ka (%
) Yac
hay
Kam
ayuq
Taks
a Suy
ukun
am ll
aqta
ka
llpan
wan
ASKA
Y kam
achi
nanp
aq
qisp
ichin
ku.
7%25
14
%28
%42
%56
%70
%84
%
1 ru
rana
Llaqt
akun
apa a
ylluk
unap
a tiya
sqan
imah
ina k
asqa
n su
tinch
ay.
2 ru
rana
Yach
ay w
asik
unap
a ayll
unpa
a mañ
akuy
nin
riqsiy
.3
rura
naAy
llupa
kasq
anm
anhi
na I
skay
Sim
ipi K
awsa
ypur
a Ya
chac
hiy –
ASKA
Y pur
ichin
apaq
riq
siy.
4 ru
rana
Ayllu
pa ka
sqan
man
hina
tup
aqni
n Isk
ay S
imip
i Kaw
sayp
ura
Yach
achi
y –AS
KAY k
amac
hina
paq
riqsiy
.5
rura
naAS
KAY y
acha
y was
ikun
ata k
awsa
ynin
kum
anhi
napa
s sim
i rim
asqa
nkum
anhi
napa
s ayll
ucha
spa k
amac
hina
paq
kallp
anch
ay.
6 ru
rana
Ayllu
pi ya
chay
was
ikun
apas
llap
an P
iruw
suyu
pi ya
chay
kayu
qpas
ASK
AYpi
kallp
anch
asqa
nkut
a lla
qtam
an m
ayhi
na q
awar
ichin
anku
paq
chur
ariy.
7
rura
naAS
KAY P
iruw
suyu
pi ka
may
uqku
napa
kallp
anwa
n pu
ririn
anpa
q ka
mac
hiku
q qi
llqak
unat
a paq
arich
iy.
4 sap
a ayp
ana
Cons
ulta P
revia
a los
Pueb
los In
dígen
as u
Origi
nario
s / M
iniste
rio de
Educ
ación
27
3 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wari-
chiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
ra-
qkun
a20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Iskay
Sim
ipi K
aw-
sayp
ura Y
acha
chiy
sum
aq q
ispin
anpa
q pu
richi
qkun
a ka-
nanp
aq ya
chac
hiy.
Iskay
Sim
ipi K
awsa
ypu-
ra Ya
chac
hiy -
ASKA
Y su
maq
qisp
inan
paqm
i ya
chay
was
ikun
ata
sum
aq p
urich
inan
paq
imay
man
ata y
anap
aspa
ka
llpan
chay
.
Pach
akm
anta
hay
ka (%
) yac
hay w
a-sik
unam
Isk
ay S
imip
i Kaw
sayp
ura
Yach
achi
y -AS
KAY p
urich
inan
paq
kallp
anch
asqa
.
30%
2635
%45
%55
%65
%75
%85
%M
INED
UDR
EUG
ELPa
chak
man
ta h
ayka
(%) y
acha
y wa
si um
alliq
kuna
m al
lin ka
llpan
-ch
asqa
Isk
ay S
imip
i Kaw
sayp
ura
Yach
achi
y –AS
KAY p
urich
inan
paq.
30%
35%
45%
55%
65%
75%
85%
1 ru
rana
Ayllu
chas
qa ya
chay
was
ikun
a kam
achi
q ch
ayhi
nalla
taq
yana
paq
kallp
anch
asqa
kana
npaq
suyu
kuna
pi ll
amka
y una
ncha
spa m
asta
risqa
.2
rura
naYa
chak
uqku
nawa
n ta
yta m
amak
unaw
anpa
s huñ
uyka
naku
spa k
amac
hina
paq
unan
chas
pa m
asta
risqa
.3
rura
naTu
paqn
in ya
chay
was
ikun
api A
SKAY
pur
irisq
an q
awan
apaq
, rur
ayku
na q
atip
anap
aqpa
s yan
apan
apaq
pas u
nanc
hay.
4 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wari-
chiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
ra-
qkun
a20
1620
1720
1820
1920
2020
21Isk
ay si
mip
i kaw
-sa
ypur
a yac
hayp
i –A
SKAY
paq
kam
a-ch
ikuy
kuna
suy
uku-
napi
apak
unan
paq
yach
achi
y..
Iskay
sim
ipi k
awsa
ypur
a ya
chay
pi- A
SKAY
kam
achi
-na
kuy s
umaq
ta a
parik
u-na
npaq
llap
an h
atun
taks
a su
yuku
napi
llam
kaqk
unat
a ya
chap
achi
na ka
nqa.
Sapa
pac
hakm
anta
(%)
hayk
ata-
cha
iskay
sim
ipi k
awsa
ypur
api
llam
kaqk
unat
a kay
llam
kay a
payp
i ya
chap
achi
na ka
nqa.
Man
a qa
llari-
nayu
qM
INED
U
1 ru
rana
Llapa
llan
suyu
kuna
pi ka
y isk
ay si
mip
i kaw
sayp
ura y
acha
ypi l
lam
kay
purir
ichin
apaq
mi s
usyu
kuna
pi al
lin ll
amka
qkun
a chu
rana
paq
unan
chan
a ka
nqa.
2 ru
rana
Kay i
skay
sim
ipi k
awsa
ypur
api l
lam
kana
paq
allin
llam
kaqk
una y
acha
pach
inap
aqm
i una
ncha
spa p
uriri
chin
a kan
qa.
3 ru
rana
Serv
ir ni
sqa w
asiw
an ri
may
kana
kusp
am ch
ay is
kay s
imip
i kaw
sayp
urap
i lla
mka
qkun
ata s
umaq
ta ya
chap
achi
napa
q ch
uran
akun
a kan
qa.
4 ru
rana
Kay y
acha
ypi l
lam
kayk
una p
uriri
chisq
ata a
paris
qata
m q
atip
ana
kanq
a.
4 sap
a ayp
ana
PLAN
NAC
IONA
L DE E
DUCA
CIÓN
INTE
RCUL
TURA
L BILI
NGÜE
- MA
TRIZ
DE PL
ANIFI
CACIÓ
N ES
TRAT
ÉGICA
28
5 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wari-
chiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
ra-
qkun
a20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Iskay
sim
ipi
kaws
aypu
rapi
ya-
chac
hina
kuyt
am
kusk
a pur
irich
ina.
Mañ
akus
qank
u-na
tawa
n ku
ska
kay i
skay
sim
ipi
kaws
aypu
rapi
ya
chac
hina
kuy
unan
chat
am
kallp
anch
ana.
Sapa
pac
hakm
anta
hay
ka %
yach
achi
ypi y
a-na
paku
qkun
am (C
OPAR
E, C
OPAL
E ni
sqak
una)
isk
ay si
mip
i kaw
sayp
ura A
SKAY
una
ncha
man
ta
suyu
kuna
papi
yach
ay ka
may
uqku
nam
an w
illar
i-m
unan
ku..
SSII-
PER
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
hay
kach
a % ay
llupa
kaws
akuy
-ni
nman
ta n
anac
hiku
qkun
a hin
alla
taq
llaqt
aman
ta
nana
chik
uqku
napa
s kay
iska
y sim
ipi k
awsa
ypur
a-pi
yach
achi
y una
ncha
man
ta ya
chay
kam
ayuq
kuna
-m
an ri
mar
imun
ku.
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
hay
kach
a % ay
llupa
kaws
akuy
-ni
nman
ta n
anac
hiku
qkun
a hin
alla
taq
llaqt
aman
ta
nana
chik
uqku
napa
s kay
iska
y sim
ipi k
awsa
ypur
a-pi
yach
achi
y una
ncha
man
ta ya
chay
kam
ayuq
kuna
-m
an ri
mar
imun
ku.
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
Kay i
skay
yach
aypi
sim
ipi y
acha
chin
apaq
mi,
hatu
n su
yu u
kupi
ayllu
kuna
nan
achi
kuqk
unap
as
yach
akuq
kuna
pas c
hura
kuna
nku.
3 27
33
33
3
1 ru
rana
Yach
ay w
asim
anta
pach
a hat
un su
yuka
ma c
hura
paku
qkun
am ku
ska k
ay is
kay s
imip
i kaw
sayp
ura y
acha
yman
ta ri
man
akun
anku
hin
alla
taq
kallp
anch
anan
ku, a
ylluk
u-na
man
ta n
anac
hiku
qkun
apiw
an.
2 ru
rana
Kay i
skay
sim
ipi k
awsa
ypur
a yac
hach
iykun
a apa
riym
anm
i qar
i, war
mi w
arm
akun
apas
, sip
asku
napa
s, m
aqta
kuna
pas,
yuya
yniyu
qkun
apas
chay
ayllu
uku
pi n
anac
hiku
-qk
unap
as ch
urap
akam
unan
paqm
i im
ayna
rura
nata
pas p
aqar
ichisp
a pur
irich
ina k
anqa
.3
rura
naKa
y ayll
u na
nach
ikuq
kuna
iska
y sim
ipi k
awsa
ypur
api y
acha
chik
uypa
q ku
ska p
aqar
ichiyp
i, pur
irich
iypi, q
atip
aypi
imam
chu
raku
nank
upun
i.
4 ru
rana
Llapa
n ru
naku
nawa
n ku
ska k
ay is
kay s
imip
i kaw
sayp
ura p
aqar
ichiym
an, p
uriri
chiym
an, q
atip
aym
anwa
n ch
urap
akam
unan
kupa
qmi i
may
na ch
urak
amun
anku
paqp
as
paqa
richi
na p
uriri
chin
a kan
qa.
5 ru
rana
Iskay
sim
ipi k
awsa
ypur
a yac
hach
ikuy
pa m
añak
usqa
nkun
a qun
anku
paqm
i ista
ruwa
n hu
k qul
lqiyu
qkun
awan
yana
pana
kusp
a chu
rapa
kuna
npaq
pur
irich
ina k
anqa
.6
rura
naAS
KAYm
anta
will
akuy
llap
anm
an ch
ayan
anpa
qmi c
hura
naku
na ka
nqa.
4 sap
a ayp
ana
5 im
ayna
llam
kana
Qawa
rinap
aqQa
wari-
chiq
Balla
ri-na
Wat
an w
atan
llal
lipan
aRu
ra-
qkun
a20
1620
1720
1820
1920
2020
21
Iskay
sim
ipi
kaws
aypu
rapi
ya-
chac
hina
kuyt
am
kusk
a pur
irich
ina.
Mañ
akus
qank
u-na
tawa
n ku
ska
kay i
skay
sim
ipi
kaws
aypu
rapi
ya
chac
hina
kuy
unan
chat
am
kallp
anch
ana.
Sapa
pac
hakm
anta
hay
ka %
yach
achi
ypi y
a-na
paku
qkun
am (C
OPAR
E, C
OPAL
E ni
sqak
una)
isk
ay si
mip
i kaw
sayp
ura A
SKAY
una
ncha
man
ta
suyu
kuna
papi
yach
ay ka
may
uqku
nam
an w
illar
i-m
unan
ku..
SSII-
PER
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
hay
kach
a % ay
llupa
kaws
akuy
-ni
nman
ta n
anac
hiku
qkun
a hin
alla
taq
llaqt
aman
ta
nana
chik
uqku
napa
s kay
iska
y sim
ipi k
awsa
ypur
a-pi
yach
achi
y una
ncha
man
ta ya
chay
kam
ayuq
kuna
-m
an ri
mar
imun
ku.
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
Sapa
pac
hakm
anta
hay
kach
a % ay
llupa
kaws
akuy
-ni
nman
ta n
anac
hiku
qkun
a hin
alla
taq
llaqt
aman
ta
nana
chik
uqku
napa
s kay
iska
y sim
ipi k
awsa
ypur
a-pi
yach
achi
y una
ncha
man
ta ya
chay
kam
ayuq
kuna
-m
an ri
mar
imun
ku.
30%
45%
60%
75%
90%
100%
DRE
UGEL
Kay i
skay
yach
aypi
sim
ipi y
acha
chin
apaq
mi,
hatu
n su
yu u
kupi
ayllu
kuna
nan
achi
kuqk
unap
as
yach
akuq
kuna
pas c
hura
kuna
nku.
3 27
33
33
3
1 ru
rana
Yach
ay w
asim
anta
pach
a hat
un su
yuka
ma c
hura
paku
qkun
am ku
ska k
ay is
kay s
imip
i kaw
sayp
ura y
acha
yman
ta ri
man
akun
anku
hin
alla
taq
kallp
anch
anan
ku, a
ylluk
u-na
man
ta n
anac
hiku
qkun
apiw
an.
2 ru
rana
Kay i
skay
sim
ipi k
awsa
ypur
a yac
hach
iykun
a apa
riym
anm
i qar
i, war
mi w
arm
akun
apas
, sip
asku
napa
s, m
aqta
kuna
pas,
yuya
yniyu
qkun
apas
chay
ayllu
uku
pi n
anac
hiku
-qk
unap
as ch
urap
akam
unan
paqm
i im
ayna
rura
nata
pas p
aqar
ichisp
a pur
irich
ina k
anqa
.3
rura
naKa
y ayll
u na
nach
ikuq
kuna
iska
y sim
ipi k
awsa
ypur
api y
acha
chik
uypa
q ku
ska p
aqar
ichiyp
i, pur
irich
iypi, q
atip
aypi
imam
chu
raku
nank
upun
i.
4 ru
rana
Llapa
n ru
naku
nawa
n ku
ska k
ay is
kay s
imip
i kaw
sayp
ura p
aqar
ichiym
an, p
uriri
chiym
an, q
atip
aym
anwa
n ch
urap
akam
unan
kupa
qmi i
may
na ch
urak
amun
anku
paqp
as
paqa
richi
na p
uriri
chin
a kan
qa.
5 ru
rana
Iskay
sim
ipi k
awsa
ypur
a yac
hach
ikuy
pa m
añak
usqa
nkun
a qun
anku
paqm
i ista
ruwa
n hu
k qul
lqiyu
qkun
awan
yana
pana
kusp
a chu
rapa
kuna
npaq
pur
irich
ina k
anqa
.6
rura
naAS
KAYm
anta
will
akuy
llap
anm
an ch
ayan
anpa
qmi c
hura
naku
na ka
nqa.
LENGUA FAMILIALINGÜÍSTICA
ALFABETO OFICIAL DEPARTAMENTOS DONDE SE HABLA
1. achuar jíbaro En trámite de RD Loreto
2. aimara aru Sí (RM 1218-85-ED) Moquegua, Puno, Lima, Madre de Dios y Tacna
3. amahuaca pano No Madre de Dios, Ucayali
4. arabela záparo En proceso Loreto
5. ashaninka arawak Sí (RD 0606-2008-ED) Apurímac, Ayacucho, Cusco, Huánuco, Junín, Pasco y Ucayali
6. awajún jíbaro Sí (RD 2554-2009-ED) Amazonas, Loreto, San Martín, Cajamarca, Callao y Ucayali
7. bora bora En trámite de RD Loreto
8. capanahua pano En proceso Loreto
9. cashinahua pano Sí (RD 0169-2012-ED) Ucayali
10. cauqui aru No Lima
11. chamicuro arawak No Loreto
12. ese eja tacana Sí (RD 0683-2006-ED) Madre de Dios
13. harakbut harakbut Sí (RD 0680-2006-ED) Cusco y Madre de Dios
14. iñapari arawak No Madre de Dios
15. ikitu záparo Sí (RD 021-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Loreto
16. isconahua pano No Ucayali
17. jaqaru aru Sí (RD 0628-2010-ED) Lima
18. kakataibo pano Sí (RD 2551-2009-ED) Ucayali y Huánuco
19. kakinte (caquinte) arawak Sí (RD 0550-2013-ED) Cusco y Junín
20. kandozi – chapra kandozi Sí (RD 2553-2009-ED) Loreto
21. kukama kukamiria tupi-guaraní SÍ (RD 029-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Loreto y Ucayali
22. madija (culina) arawa SÍ (RD 028-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Ucayali
23. maijiki tucano En proceso Loreto
24. matsés pano RD N° 017-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Loreto
25. matsigenka arawak Sí (RD 2552-2009-ED) Cusco, Madre de Dios, Ayacucho y Lima
26. muniche muniche No Loreto
27. murui-muinani huitoto Sí (RD 0107-2013-ED) Loreto
28. nanti arawak No Cusco
29. nomatsigenga arawak Sí (RD 0926-2011-ED) Junín
30. ocaina huitoto En proceso Loreto
31. omagua tupi-guaraní No Loreto
32.
quechua quechua
Sí (RM 1218-85-ED) Amazonas, Ancash, Apurímac, Arequipa, Ayacucho, Cajamarca, Callao, Cusco, Huánuco, Ica, Junín, Lambayeque, Lima, Loreto, Moquegua, Pasco, San Martín, Ucayali, La Libertad, Piura, Puno, Tumbes, Huancavelica
33. resígaro arawak No Loreto
34. secoya tucano Sí (RD 0106-2013-ED) Loreto
35. sharanahua pano Sí (RD 0096-2013-ED) Ucayali
36. shawi cahuapana Sí (RD 0820-2010-ED) Loreto y San Martín
37. shipibo-konibo pano Sí (RD 0337-2007-ED) Huánuco, Loreto, Madre de Dios, Ucayali y Lima
38. shiwilu cahuapana Sí (RD 025-2014-MINEDU/VMGP/DIGEIBIR
Loreto
39. taushiro záparo No Loreto
40. tikuna tikuna En proceso Loreto
41. urarina shimaco En proceso Loreto
42. wampis jíbaro Sí (RD 001-2013-ED, RD 0040-2013-ED)
Loreto, Amazonas y Cajamarca
43. yagua peba-yagua En trámite de RD Loreto
44. yaminahua pano No Ucayali
45. yanesha arawak Sí (RD 1493-2011-ED) Junín, Pasco y Huánuco
46. yine arawak Sí (RD 0220-2008-ED) Cusco, Loreto, Madre de Dios y Ucayali
47. yora (nahua) pano No Ucayali
Relación de lenguas originarias del Perú
Ministerio de EducaciónDirección de Educación Intercultural Bilingüe (DEIB)
Dirección General de Educación Básica Alternativa, Intercultural Bilingüey de Servicios Educativos en el Ámbito Rural (DIGEIBIRA)
Calle del Comercio N.º 193, San Borja, Limawww.minedu.gob.pe