องค์ความรู้...

4 Dimensions การบรหารงานสบสวน : กองบงคบการปราบปราม

องคความรและเทคนคการสบสวนสมยใหม

องคความร

และเทคนคการสบสวนสมยใหม

คณลกษณะและคณสมบตของนกสบ

การเปนนกสบนนเปนไดทกคน ไมวาจะเปนราษฎรหรอต�ารวจทกชนยศ

แตทกคนควรรถงเทคนควธการในการสบสวน การทจะเปนนกสบทเกงหรอทด

มประสทธภาพนนเปนเรองทยาก ตองมความมานะอดทน และใชความพยายามสง

บางคดตองอดทน บางคดตองใชเวลาสบสวนหารองรอยเปนระยะเวลานานมาก

ส�าหรบคณสมบตของนกสบทด จงควรยดหลก ๘ ร. คอ “รก รอบร รเรม รวดเรว

รอบคอบ รบผดชอบ ไรรองรอย เรองรางกาย” (วฒ วทตานนท, พล.ต.ท., ๒๕๔๙)

มรายละเอยดดงน

๑.๑ ตองมใจรก

บคคลทจะเขามาเปนสายลบหรอนกสบทดไดนน อนดบแรกตองมใจรก

งานสบสวน กลาวคอ งานใดกตามโดยธรรมชาตของมนษยแลว ถาไดท�างานท

ตนเองรกและชอบแลวยอมประสบความส�าเรจและงานนนกจะบรรลผลตามท



ตองการ แตถาหากถกบงคบใหท�างานทไมชอบและเปนงานทไมถนดและไมมใจ

รกแลว กอาจกอใหเกดปญหาในงานนน โดยเฉพาะงานดานการสบสวนเปนงาน

ทจะตองใชความอดทน อดกลน และตองมความขยนหมนเพยร จงจะท�าใหผลงาน

ออกมาอยางมประสทธภาพ เพราะงานสบสวนเปนงานยาก และตอเนองส�าหรบ

ผ ทจะปฏบตงานในดานน คนทจะมาเปนนกสบทดนนจะตองมความชอบ

ความรก ความเสยสละเพองาน อกทงตองเตมไปดวยความอดทน อดกลน ขยน

และกระตอรอรนในการท�างานอยตลอดเวลา

๑.๒ตองมความรอบร

นกสบทดตองมความรอบร ดงน

๑.๒.๑ ตองร ตวบทกฎหมาย ระเบยบค�าสง กฎขอบงคบ ระเบยบงาน

สารบรรณ ตลอดจนการเขยนรายงานการสบสวน ตองมการศกษาคนควา

อยตลอดเวลา เนองจากปจจบนทงระเบยบ ค�าสง และกฎหมายบางอยางได

เปลยนแปลง แกไขใหม ถายดหลกเกาอยกอาจจะผดพลาดและเกดปญหากบ

ระบบงาน น�าความเสยหายมาสหนวยงานและตนเองได

๑.๒.๒ ตองรจกวธการสบสวนกอนเกดเหตเปนอยางด นกสบทดตองรจก

คนทกวย ทกอาชพ ทกประเภท และจะตองมการสงเกตจดจ�าทด การสบสวนนน

แมวาความผดยงไมเกดนกสบตองเสาะแสวงหาและมความรถงขอมลตาง ๆ ให

มากทสด เพอทจะใชเปนแนวทางในการสบสวนและปองกนอาชญากรรมได

- ความรทวไปในทองถน ตองรจรงหลบตามองเหนภาพตรอกซอย

ตาง ๆ บานบคคลส�าคญ บานนกธรกจ บานในยานชมชนแออด โดยเฉพาะบาน

ในยานทมการกระท�าผดกฎหมาย



- ความรเกยวกบประวตบคคล ไมวาจะเปนบคคลตองหาคดอาญา

หรอบคคลพนโทษ บคคลทเปนภยตอสงคม เจามอสถานบรการ บอนการพนน

พวกซอของเกา มอปน

๑.๒.๓ ร จกแสวงหาขาวจากแหลงขาวสารจากสถานทต าง ๆ เชน

รานอนเตอรเนต รานตดผม อซอมรถยนตตาง ๆ ไนตคลบ หญงบรการ หญงเสรฟ

อาหาร พนกงานตอนรบ รานถายรป รานถายเอกสาร พนกงาน กรรมการบรษท

ขนสง บรษไปรษณย เปนตน บคคลเหลานเปนแหลงขาวทจ�าเปนส�าหรบงาน

สบสวนอยางมาก จงตองรจกบคคลหลากหลายประเภท โดยเฉพาะชาวบาน

ตองสรางความรวมมอใหเกดขน ตองใหเกยรตและยกยองผอน ไมดถก

๑.๒.๔ ตองมความร เรองยทธวธต�ารวจ นกสบทดจะตองหมนฝกฝน

หาความรเรองยทธวธต�ารวจทงหลายไมวาจะเปนยทธวธการปดลอมตรวจคน

การจบกม การใชอาวธ และควรศกษาขอมลของคนรายใหดกอนวาเปนคนราย

ประเภทใด เมายาบา บาคลง จบตวประกน หรอมอปนรบจาง ขอมลเหลานจะเปน

เครองบงชในการตดสนใจของนกสบวาจะตองใชวธใดเขาท�าการจบกม เพอลด

ความสญเสยทจะเกดขนไดตลอดเวลา

๑.๓ ตองมความรเรม

นกสบทดจะต องมความคดร เรมหาแนวทางในการปรบปรงและ

พฒนางานสบสวนใหเกดความสะดวก รวดเรว และมประสทธภาพ จงควร

ด�าเนนการดงน

๑.๓.๑ ปรบปรงตวบคคลฝายสบสวนใหมจ�านวนเพยงพอและมคณภาพ

มความรความสามารถ ไดรบการฝกอบรมใหทนตอวทยาการต�ารวจ แผนใหม

ซงมการพฒนากาวหนาอยตลอดเวลา



๑.๓.๒ ปรบปรงพฒนาการเกบขอมลทะเบยนประวตอาชญากรรมตาง ๆ

ภาพถายคนรายและขอมลทองถนทกระดบ ใหมระบบการเกบรวบรวมทม

ประสทธภาพ มการแยกแยะประเภทของการกระท�าความผด งายตอการคนหา

เมอตองการ และใหมการแลกเปลยนขาวสาร ประสานงานกนระหวางหนวยงาน

เสมอ

๑.๓.๓ น�าเทคโนโลยเขามาชวยในการสบสวน เชน คอมพวเตอร กลองซซ

ทว เครองถายวดโอ โทรศพทมอถอ กลองถายรป เปนตน

๑.๔ ตองมความรวดเรว

นกสบทดจะตองยดหลก รกรบ รวดเรว ทนททนใด เมอมเหตหรอคดเกดขน

จะตองปฏบต ดงน

๑.๔.๑ ตองรบไปทเกดเหตโดยทนท เพราะถาคนรายหลบหนไปไมไกล

สามารถตดตามจบกมไดทน หรอถาคนรายหลบหนไปแลว กจะพบเหนพยาน

หลกฐานไดมากทสด และท�าใหชาวบานเชอถอวาต�ารวจใหความสนใจ และอาจ

พบปะพยานทเหนเหตการณอยบรเวณทเกดเหต

๑.๔.๒ ตองรกษาสถานทเกดเหต เพอใหวทยาการมาท�าการตรวจสถานท

เกดเหต

๑.๔.๓ พยายามตรวจคนทเกดเหตและบรเวณใกลเคยงใหละเอยด

เพอแสวงหาพยานหลกฐานทคนรายทงไว

๑.๔.๔ สอบถามเจาของบานและพยานทเกดเหต เพอหาขอเทจจรง

เบองตนใหมากทสด ส�าหรบใชเปนแนวทางในการสบสวน



๑.๕ รอบคอบ

ผสบสวนจะตองมความละเอยดรอบคอบในการท�างาน ไมวาจะเปน

การตรวจสถานทเกดเหต การตดตามจบกมคนราย การหาขาว การสงเกตจดจ�า

มไหวพรบปฏภาณในการท�างาน ไมตกใจงาย ไมประมาท กระท�าการดวยปญญา

ดงนน จงตองมการเตรยมการณทด ตองมการวางแผนลวงหนา และตองวางแผน

ภายในขดจ�ากดของหนวยใหเกดประโยชนสงสด

๑.๖ รบผดชอบ

นกสบทดจะตองรบผดชอบตอตนเอง เชน มความซอสตย ไมมนสยคดโกง

ไมสรางความเดอดรอนใหกบผอน ไมเลนการพนน ไมประพฤตผดลกเมยผอน

ไมพดปดหรอโกหก, รบผดชอบตองาน เชน มการรายงานผลการปฏบต ไมทงงาน

โดยไมมเหตผล รกษาความลบของหนวย มความจรงใจตองาน และเพอนรวมงาน

และรบผดชอบตอสวนรวม เชน มความสามคคในหมคณะชวยเพอนท�างาน ไมเอา

รดเอาเปรยบ เหนแกสวนรวมมากกวาสวนตว เปนตน

๑.๗ ไรรองรอย

นกสบทดตองท�างานโดยไรรองรอยทงกอนหนาและหลงท�างานแลว

ตองวางแผนในการสบสวนใหรอบคอบ

๑.๗.๑ กอนท�างาน ตองมการพรางตวหรอปลอมตวเขาไปปฏบตงาน

โดยไมใหผใดเหนรองรอยวามาท�าอะไร ทใด เพอเขากบประชาชนและทองถน

ไดอยางกลมกลน

๑.๗.๒ หลงท�างาน ตองปกปดมใหผใดรวาเปนต�ารวจหรอสายสบเขาไปหา

ขาว เพอความปลอดภยของตนเองและผทเราเขาไปขอขาว



๑.๘ เรองรางกาย

นกสบทดจะตองมการฝกฝน ออกก�าลงกาย เตรยมพรอมในเรองก�าลงทจะ

ท�างานไดทกสถานการณ มสภาพจตใจทเขมแขง อดทน โดยเฉพาะการตดตาม

จบกมคนรายในพนททรกนดารหรอพนทปา

โดยสรป นกสบทมคณภาพนนตองมใจรก มความวรยะ อตสาหะ มความ

ฉลาดไหวพรบและมงมนทจะท�างานนนใหประสพผลส�าเรจ ไมทอถอยหรอ

สบสวนเพยงครง ๆ กลาง ๆ แลวกหยด บางครงเมอพบอปสรรคกหมดความพยายาม

ไมทดลองหาวธการสบสวนดานอนตอไป จงตองระลกเสมอวาอาชญากรรม

ทกประเภทตองทงรองรอยหรอพยานหลกฐานไวเสมอ พยานหลกฐานนนพบได

ในทเกดเหตหรอบรเวณใกลเคยงนนเอง ขนอยกบตวนกสบวาสามารถทจะคนพบ

พยานหลกฐานดงกลาวหรอไม นอกจากนนจะตองอาศยความรทางวทยาการ

ต�ารวจเขามาปรบใชในการสบสวน การน�าพยานหลกฐานทไดจากการสบสวน

เขามาสส�านวนซงมรายละเอยดในการสบสวนตงแตกอนเกดเหตจนสามารถ

จบกมคนรายได และสามารถน�าพยานบคคลมาเบกความยนยนการกระท�าผด

จนศาลพพากษาคดลงโทษผกระท�าผด จงถอวาไดท�าหนาทโดยครบถวนสมบรณ

แลว

เทคนคและวธการสบสวน

โดยหลกทว ๆ ไปนน ไมมต�าราการสบสวนใด ๆ ทจะสามารถระบไดอยาง

แนนอนวา วธการสบสวนอยางไรจงจะท�าใหการสบสวนประสบความส�าเรจได

เนองจากการสบสวนเปนศลปะทสลบซบซอนและละเอยดออนจ�าเปนทจะตอง

ปรบเปลยนเทคนค ยทธวธการปฏบตใหเหมาะสมตามลกษณะคดและความมงหมาย

ของการสบสวนอยเสมอ นอกจากนนการสบสวนยงจะตองอาศยประสบการณ



และความสามารถเฉพาะบคคลเขาชวยเสรมอกดวย จงเปนเรองทไมอาจระบได

แนนอนตายตวลงไปไดทเดยว

อยางไรกตาม เพอเปนแนวทางในการศกษาเทคนคและวธการสบสวน

อนจะเปนประโยชนตอการน�าไปประยกตใชในทางปฏบตตอไป จงไดสรปเทคนค

และวธการสบสวนบางประเภททส�าคญ ๆ และเปนทนยมใชในวงการต�ารวจสากล

ซงมหลายวธการ (คงเดช ชศร, พล.ต.ต., ๒๕๕๑) ไดแก

๒.๑ การสมภาษณและการซกถาม(InterviewingandInterrogation)

ความสามารถในการซกถามและการสมภาษณ นบเปนเทคนคพนฐานทม

ความส�าคญทสดส�าหรบเจาหนาทสบสวนทกคน ศลปะในการสมภาษณและ

ซกถามเปนเรองทละเอยดออน จะตองอาศยการฝกและประสบการณจนเกดความ

ช�านาญ จะท�าใหไดรบขอเทจจรงจากผทถกซกถามหรอสมภาษณไดดยงขน

มขอทนาสงเกตวาการใชเทคนคซกถามหรอสมภาษณนบวามความแตกตางกน

ในรายละเอยดและวธปฏบตอยบาง กลาวคอ

๒.๑.๑ การสมภาษณ (Interview) มกเปนกรณทตองอาศยความสมครใจ

ของผใหถอยค�าเปนส�าคญ ตองมเทคนคในการจงใจใหตอบค�าถามโดยความ

สมครใจ การสมภาษณมกใชกบการสอบสวนผเสยหายหรอพยาน

การถามปากค�าผเสยหายมหลกการถาม ดงน

- วน เดอน ป เวลา กบสถานทเกดเหต อย ณ ต�าบล อ�าเภอ โดย

แจงชด

- ใหสงเกตอาการและกรยาของผเสยหาย เมอกลาวถงเหตการณ

ทส�าคญ ตลอดจนพฤตการณตาง ๆ อนเกยวกบเหตการณนน ๆ



- ใครเปนผกระท�า รจกหรอเพยงแตจ�าได หรอจ�าไมไดเลย ถารจกชอ

ใหระบไวทกชอ ถาไมรตองถามรปพรรณของผกระท�าผดไวใหละเอยดเทาทจะ

จ�าได ถาสามารถระบชอบดา มารดา ภรยา บตร หรอญาตของผกระท�าผดไดดวย

ยงด

- เหตทรจกและจ�าได อาศยเหตผลอยางไร เชน เคยรจกกนมากอน

หรอมเหตผลประการใดเปนเหตใหจ�าได

- กรณเกยวกบทรพยเสยหายตองทราบชอ ชนด ราคา พรอมต�าหน

รปพรรณโดยละเอยดเทาทจะรวบรวมได เพอประโยชนในการพจารณาตาง ๆ

เมอพบทรพยทหายไปภายหลง

- ถาผเสยหายไดรบบาดเจบ จะตองสอบสวนปากค�าดวยวาไดถก

ท�ารายดวยอาวธใด มบาดแผลมากนอยเทาใด ถาผเสยหายถงตายจะตองสอบสวน

ทายาทหรอเจาพนกงานเปนผกลาวหาแทนตอไป และตองมรายงานชนสตร

พลกศพตามกฎหมาย

- ใหซกถามถงบคคลผรเหนวา เมอมเหตนนมใครรเหนบาง และใคร

อยใกลเคยงทเกดเหตบาง

- ถาผเสยหายไดรบบาดเจบ ซงอาจถงตายไดหากรอชาอาจตาย

เสยกอนใหถอยค�า พนกงานสอบสวนตองรบสอบถามปากค�าไวใหได เพอเปน

หลกฐานด�าเนนคดตอไป ยงผเสยหายรตววาตนจะตองตาย เนองดวยบาดแผลนน

ยงจ�าเปนตองจดถอยค�าไวใหชดเจนดวย ผใหการรตววาจะตายแตในขณะท

ใหถอยค�าเขายงมสตสมปชญญะสมบรณ ถาสามารถใหมนายแพทยรเหนรบรอง

ค�าใหการนนดวยยงด ถาไมมนายแพทยกใหมพยานบคคลรบรองถอยค�าของ

ผ เสยหายไวดวยวาขณะทใหถอยค�าแกผ จดบนทกนน ผใหถอยค�ามสตและ

รสกตววาจะตาย เพราะถอยค�าเชนนมน�าหนกทศาลรบฟงไมยงหยอนกวาผตายนน



ยงมชวตอยและไปใหการในศาล ผจดบนทกปากค�าคนใกลจะตายอาจจะเปน

บคคลอนทมใชพนกงานสอบสวนกท�าไดและมผลในทางเปนประโยชนแกคด

เหมอนกน

๒.๑.๒ การซกถาม (Interrogation) ม งไปในลกษณะทต องการ

เอาความจรงหรอรายละเอยดจากปากค�าของผอน แมวาผใหถอยค�าจะไมเตมใจ

ทจะใหขอเทจจรง หรอไมอยากเปดเผยขอเทจจรงกตาม (ศลปะการซกถาม

จงจ�าเปนตองอาศยสภาพแวดลอม บรรยากาศตาง ๆ และกลยทธในการซกถาม

เปนพเศษ) ซงการซกถามมกใชในการสอบสวนผตองหาหรอผตองสงสยหรอ

ผตองโทษ เปนตน

ผซกถามจะตองเขาใจผถกซกถาม โดยแบงตามหลกเกณฑ Ivan Petrov

Paviov (อเวน เพตรอพ พาฟลอฟ นกวทยาศาสตร ชาวรสเซย) ซงท�าการวจยโดย

ท�าการทดลองจากสนข แบงไดเปน ๔ ประเภท คอ

๑. ประเภทอารมณตนเตนงาน (Strong Excitatory)

๒. ประเภทอารมณสนกสนานราเรง (Sanguine Temperament)

๓. ประเภทอารมณเยอกเยน (Calm Inperturbable)

๔. ประเภทอารมณหงดหงดและขนมว (Melancholic)

การเกลยกลอมตอผซกถามหรอการลางสมองจะไดผลดจากประเภทท ๑

และท ๔ เทานน การซกถามผกระท�าผดทจะใหเกดแนวโนมเพอตอบค�าซกถาม

กด ท�าการเกลยกลอมใหเขาเปนพวกกด หรอลางสมองกด จะกระท�าไดผลด

กตอเมอท�าใหเกดชองวางในสมอง คอ ท�าใหคนประสาทเสยกอน (ทงนเปนวธการ

นอกเหนอจากการเกลยกลอมตามธรรมดา) โดยด�าเนนการ ๔ วธ



๑. โดยการท�าใหมความชอกช�าอดโรย ทงทางจตใจและทางกาย

(Exhaustion)

๒. โดยการกอใหเกดความสบสนอลหมานในทางจต (Confusion)

๓. การทรมานใหเกดความเจบปวยรวดราว แกรางกายอยางยดเยอ

(Chronic Physical Pain)

๔. การสรางความหวาดกลว (Fear)

ผ เกลยกลอมจะตองอาศยการสงเกตถงการแสดงออกของบคคลผถก

เกลยกลอมซงเรยกวา พฤตกรรมศกษาถงการแสดงออกของบคคลหรอพฤตกรรม

คอจตวทยานนเอง แตจ�าแนกพฤตกรรมออกไปหลายทาง เชน พฤตกรรมทางการ

ทหาร พฤตกรรมทางการเมอง พฤตกรรมทางดานวฒนธรรมของชาตและบรรดา

ศาสตราจารยของโลกตะวนตกไดน�ามารวบรวมเปนวชาการสอนแกอนชนรนหลง

เรยกวา พฤตกรรมศาสตร (Science of Behavior)

อะไรเปนสาเหตใหแสดงออกซงพฤตกรรม ไดศกษาและคนควาถงมลฐาน

แลวสรปได ดงน

๑. ทฤษฎสญชาตญาณ เชน การตองการในกาม ความหว ความกลวภย

๒. ทฤษฎการคดหาเหตผล เปนผลตอบสนอง

๓. ทฤษฎประสบการณ เปนสงทไดพบเหนหรอผานมาจากชวตจรง เชน เดก

เลกเขาใกลกองไฟจะถอยออกมา และเดกจะจดจ�าเอาไวในสมองสวนหนา เมอโต

ขนมาเดกคนนนจะไมจบไฟ



๔. ทฤษฎความสมพนธกบสงแวดลอมรอบตวเรา เชน ความสนใจ ความ

รสกเหน ความตองการ เปนตน

การเกลยกลอมเปนการใชค�าพดหรอการเขยนเพอมงใหเกดความเชอถอ

และการกระท�าโดยใชหลกพฤตกรรมของมนษย ผเกลยกลอมตองกระท�าโดย

มวตถประสงคทดและมมารยาทของการเกลยกลอม การเกลยกลอมในทนมใช

การเกลยกลอมใหตายใจ หลอกลอ หรอเกลยกลอมใหรวมประพฤตชวหรอ

เกลยกลอมชกจงใหหลงผดเปนชอบ แตหมายถงการตดตอกบผอนดายวาจา

หรอลายลกษณอกษรเพอใหเชอและเหนพองดวยแลวปฏบตตามภายหลงจาก

ผ ถกเกลยกลอมไดคดใครครวญแลววาดวาชอบ การใชวาจาหรอหนงสอได

เปนผลส�าเรจนน จ�าเปนตองอาศยการแสดงออกของบคคลผเกลยกลอมใหถกตอง

ตามโอกาสทเรยกวา พฤตกรรม และจรยธรรม

หลกการเกลยกลอมทไดผล

๑. ละเวนจากการใชถอยค�าหรอส�านวนทเขาใจยาก

๒. พยายามอธบายถอยค�าและส�านวนทใชใหเปนทเขาใจแจมแจง

๓. ถาจ�าเปนตองใชถอยค�าทเขาใจยาก กควรหาศพทของถอยค�าทมความ

หมายเดมวาอะไร เชน มะเรง มความหมายวาโรคเนอราย

๔. อธบายความหมายและหนาทของค�านน ใหเปนทเขาใจกนได เชน

ค�าวา “พฒนา” มความหมายแคไหน และเกยวของกบผเกลยกลอมอยางไร

๕. พยายามอธบายเปรยบเทยบใหฟงจนเขาใจแจมแจง

๖. การแยกอทาหรณหรอตวอยางเพอขยายความ



ดงนน ผทท�าการสมภาษณและซกถามจะตองค�านงถงสทธเสรภาพของ

ประชาชนตามกฎหมายเปนส�าคญ เพราะหากการซกถามเกดขนเพราะการละเมด

สทธเสรภาพตามกฎหมายแลว กจะไมเปนผลตอการสบสวนแตประการใด

จะตองท�าการซกถามดวยความเปนธรรมและใชเทคนคการซกถามทเหมาะสม

แกสถานการณเสมอ อยางไรกตามการสมภาษณและการซกถามกไมอาจท�าให

การสบสวนไดผลส�าเรจเสมอไป ดงนนจ�าเปนอยางยงทจะตองแสวงหาพยาน

หลกฐานอยางอนมาประกอบการด�าเนนการดวย

๒.๒ การใชเครองมอจบเทจ(LieDetectororThePolygaph)

เครองจบเทจใชไดในกจการต�ารวจมาเปนเวลานาน และวงการต�ารวจ

ทวโลกกยงนยมใชอยโดยทวไป อยางไรกตามเครองจบเทจเปนเพยงอปกรณพเศษ

ทชวยในการซกถามใหมผลดขนเทานน และการใชเครองจบเทจจะไดผลดกตอเมอ

ไดด�าเนนการใชเครองจบเทจในทองทออกแบบไวโดยเฉพาะ และมการเตรยมการ

ทถกตอง ซงจ�าเปนตองอาศยเจาหนาทผช�านาญโดยเฉพาะ จงสามารถซกถาม

และทราบการตอบสนองทางอารมณของผถกซกถามจากเครองจบเทจได ปจจบน

ตองสงตวผตองหาไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากรด�าเนนการ

๒.๓ การตรวจสถานทเกดเหต(CrimeSceneSearch)

ดงทไดกลาวมาแลววา การแสวงหาพยานหลกฐานเพอประโยชนในการ

สบสวนคดนน จ�าเปนอยางยงทจะตองอาศยวตถพยานตาง ๆ ทเกยวของกบคด

นน ๆ เปนแนวทางในการสบสวน และเพอพสจนความผดของผตองหาใหศาล

พจารณาลงโทษ การสบสวนในสถานทเกดเหต นบเปนหวใจส�าคญของการเรม

ดานสบสวน เทคนคและวธการตรวจสถานทเกดเหตจะไดกลาวในโอกาสตอไป



๒.๔ การตรวจสอบจากแผนประทษกรรม(ModusOperandi

Searches)

การตรวจสอบแผนประทษกรรมคนรายจากทะเบยนประวตอาชญากรรม

ทมวธการกระท�าผดคลายกนนน เปนแนวทางหนงทท�าใหการสบสวนไดผลด

เนองจากคนรายคนเดยวกนหรอกลมเดยวกนมกมวธการกระท�าผดทคลายกน

อยางไรกตามแผนประทษกรรมมกใชประโยชนในคดส�าคญ ๆ บางประเภทเทานน

แตบางครงคดทวไปอาจจะไมสามารถสรปแนวทางการสบสวนไดจากแผน

ประทษกรรม กได

๒.๕ การหาขาวจากประชาชนขางเคยง (Neighborhood

Contacts)

ในบางคดซงเกดในยานทพกอาศยหรอมประชาชนทอาศยอยในบรเวณ

ใกลเคยงทเกดเหต การเขาไปสบสวนหาขาวจากประชาชนทอยในบรเวณนน

อาจไดรบขาวทเปนประโยชนตอการคลคลายคดเพมเตมได โดยเฉพาะอยางยง

ผบงคบบญชาระดบสงของหนวย ซงเขาไปตดตอขอความรวมมอจากประชาชน

จะไดรบความรวมมอและใหความไววางใจเชอถอมากขน

การหาขาวจากประชาชนใกลเคยงทไดผลนน มกกระท�าหลงจากเกดเหต

ไมนานจนเกนไป เนองจากประชาชนมกพบเหนโดยบงเอญ และบางเรอง

หากปลอยเอาไวนานกอาจไมสนใจจดจ�าหรอลมไปได

๒.๖ การเยยมเยยนสอบถามผเสยหายเพมเตม(Second

ContactwithComplainants)

หลงเกดเหต แมวาจะไดท�าการสอบสวนปากค�าผเสยหายหรอเจาทกข

ไวแลวกตาม การตดตามผลและออกไปเยยมเยยนพบปะซกถามผเสยหายหรอ

เจาทกขเพมเตมอกครงหนงหลงจากเกดเหตแลว จะชวยใหไดรายละเอยดเพมเตม



ทเปนประโยชนได เพราะผเสยหายมโอกาสทบทวนเหตการณตาง ๆ ไดดขน

นอกจากนนวธการนยงไดผลดในดานการประชาสมพนธและเสรมสรางความ

อบอนใจแกประชาชนอกทางหนงดวย

๒.๗การคาหาขาวและรายละเอยดจากแหลงขอมลทวไป

(ExploitingAvailableSourcesofInformation)

ในปจจบนหนวยงานตาง ๆ ทงของรฐบาลและธรกจเอกชนมระบบวธการ

เกบรวบรวมประวตบคคลและทะเบยนตาง ๆ ซงสามารถใชประโยชนในการ

สบสวนได เชน กองทะเบยนส�านกงานต�ารวจแหงชาต กรมราชทณฑ กรมสรรพากร

กรมทะเบยนการคา ทวาการอ�าเภอ เขต แขวงตาง ๆ กรมไปรษณย กองตรวจคน

เขาเมอง กองการตางประเทศ กองทะเบยนบตรประชาชน โรงเรยน สถานศกษา

สโมสร สมาคมเอกชนตาง ๆ องคการโทรศพท สมดโทรศพท บรษทประกนภย

ธนาคาร สหภาพ สหกรณ เปนตน

๒.๘ การตงประเดนในการสบสวน (Establishing the

ElementsofCrime)

ในกรณซงยงไมอาจสรปใหแนชดวาคดแตละคดเกดจากสาเหตใดกนแน

มกนยมใชวธการตงประเดนการสบสวนทอาจเปนไปได (จากพยานหลกฐาน

เทาทรวบรวมไดในขณะนน) จากนนจงพยายามสบสวนพสจนความเปนไปได

ของแตละประเดน ประเดนใดซงมหลกฐานวาเปนไปไมไดกตดทงไป การสบสวน

ตดตามกจะแคบเขา และเขาสเปาหมายในทสด

หวใจส�าคญของการสบสวนโดยวธน จ�าเปนอยางยงทจะตองอาศย

ประสบการณและการพสจนประเดนตาง ๆ อยางถงทสด ในตางประเทศ เชน

สหรฐอเมรกา หนวยต�ารวจบางแหงจะม “ผเชยวชาญการตงประเดนการสบสวน

(Case Preparation Specialist)” โดยเฉพาะเพอวางแนวทางการสบสวนในคด

ส�าคญ ๆ



๒.๙ การใชสายลบ(UseofInformants)

การสบสวนโดยการใชสายในการสบสวนและรายงานขาวนน เปนวธการท

นยมกนมากทสด และเปนวธการทปรากฏผลไดรวดเรวแนนอนทสด ทงนขนอยกบ

คณภาพและความนาเชอถอของสายวาจะดเพยงใด ในตางประเทศมงบประมาณ

สวนหนงส�าหรบเปนคาตอบแทนอยางเปนทางการ

ขอพจารณาบางประการเกยวกบการสบสวนโดยใชสายน จะตองระมดระวง

ความนาเชอถอของสายแตละคนดวย และยงตองค�านงถงการคมครองปองกน

ความลบของสายลบ เพอความปลอดภยไวเปนพเศษดวย หวหนาฝายตองมการ

เลอกใชสายและตดตามผลงานของสายโดยใกลชด

หลกในการเลอกสายลบ มดงน

- ใชหมแมวมองไปเลอกดในเขตพนท น�ามาเปนสายลบพจารณาความ

เหมาะสมตามความถนด

- ใชวธเขาไปคยตสนทกบเขาเพอท�าความรจกวาบคคลนนเปนคนชนดใด

มภาวะจตใจเปนอยางใด สามารถท�างานใหเราไดหรอไม

- เมอไดตวคนทเปนสายลบแลวตองน�ามาฝกหด (Training) เพอใชในการ

ปฏบตงาน

ปจจบนนการสบสวนโดยการใชสายไดพฒนาออกมาในรปแบบของความ

รวมมอจากประชาชนทวไปในการแจงขาวมากขน ทงนเนองจากขาดงบประมาณ

ในการตอบแทนสาย และสายบางคนมพฤตกรรมแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบ

เปนตน อยางไรกตามการใชสายกยงเปนวธการหนงทจ�าเปนส�าหรบการสบสวน

แกงคคนรายส�าคญ ๆ ใหไดผล



๒.๑๐การเฝาจด(นงโปง)และการสะกดรอย(Fixed-surveiliance

&Intelligence)

เพอการสบสวนแคบเขาจนสามารถระบผ อยในขายตองสงสยได หรอ

การสบสวนเพอทราบความเคลอนไหว และพฤตกรรมของบคคลใดบคคลหนง

เจาหนาทสบสวนอาจจ�าเปนตองออกไปท�าการเฝาจด (นงโปง) และสะกดรอย

สงเกตพฤตกรรมของบคคลนน ๆ โดยไมใหผถกตดตามรตว

การเฝาจดและการสะกดรอยอาจใชเจาหนาทต�ารวจเองหรอใชสายกได

หวใจส�าคญของการสะกดรอยคอ การพรางตวและความแนบเนยนแยบยลในการ

ตดตาม แตวธการนเปนวธการทตองสนเปลองก�าลงเจาหนาทมาก จงไมอาจท�าการ

เฝาจดสะกดรอยไดอยางกวางขวางจ�าเปนตองเลอกเฉพาะกรณทจ�าเปนจรง ๆ

เทานน

๒.๑๑การดลาดเลา(TheSiteSurvey)

ในบางกรณการเฝาจดและการสะกดรอยไมอาจด�าเนนการได แตบางครง

กอนเขาจบกมหรอลงมอจโจมตรวจคนสถานทและบคลใด ๆ จ�าเปนตองไดรบ

ทราบรายละเอยดจรง ๆ ของสถานท เสนทางอยางถกตอง อาจจ�าเปนตองสบสวน

โดยวธการดลาดเลา หรอการตรวจสงเกตโดยไมใหเปาหมายรตว วธการดลาดเลา

จ�าเปนอยางยงตองอาศยการพราง และความแนบเนยนเพอไมใหเปนทผดสงเกต

การใชวทยาการต�ารวจควบคกบงานสบสวนสอบสวน

การสบสวนในปจจบนจ�าเปนตองน�าวทยาการต�ารวจเขามาสนบสนนโดย

การใชเครองมอทางวทยาศาสตรหรอเทคโนโลยเขามาชวย เชน การใชเครองมอ

ทางวทยาศาสตรท�าการตรวจพสจน ดเอนเอ (DNA) อาวธปนเครองกระสนปน

ตรวจเปรยบเทยบลายมอในเอกสาร ลายพมพนวมอ เขมาดนปน การใชเครอง



เอกซเรย เครองตรวจโลหะวตถระเบด การใชเครองคอมพวเตอร การใชเครองดกฟง

เปนตน (วฒ วทตานนท, พล.ต.ท., ๒๕๔๙)

ส�านกงานต�ารวจแหงชาตไดเลงเหนถงความส�าคญของวทยาการสมยใหม

จงพยายามทกวถทางทจะสนบสนนงานดานการสบสวน และน�ามาเปนประโยชน

ในกระบวนการยตธรรมใหมากยงขน ไดพฒนาขดความสามารถของเจาหนาท

ต�ารวจใหมความรความเขาใจในวทยาการสมยใหมอนไดแก งานพสจนหลกฐาน

งานดานทะเบยนประวตอาชญากรรม งานนตเวช ตลอดจนน�าเอาเทคโนโลยอน ๆ

เขามาใชในการสบสวนดงตวอยางตอไปน

๓.๑ รองรอยตางๆทพบในทเกดเหตสามารถน�ามาตรวจ

พสจนได ตวอยางเชน

- รอยพมพลายนวมอ นวเทา สามารถตรวจพสจนเปรยบเทยบและยนยน

ตวบคคลได

- รอยเจาะ งด ตดฟน เปนรอยทเกดจากการใชเครองมอชนดไหน

- รอยฟนกด เปนรอยฟนของผตองสงสยหรอไม

- รอยเครองหมายตาง ๆ เปนรอยเครองหมายของสงใด หรอของผใด

๓.๒ เอกสารและวตถปลอมแปลงสามารถน�ามาตรวจพสจน

ไดตวอยางเชน

- เอกสารตาง ๆ ใครเปนผเขยนขอความหรอเปนผเซนตชอ และมการปลอม

แปลงเอกสารเกดขนหรอไม ตลอดจนพสจนหาขอความจากเอกสารลบตาง ๆ

- วตถปลอมแปลง เชน เงนตรา เครองหมายการคา แสตมป มการปลอม

แปลงหรอไม มวธการปลอมแปลงอยางไร



๓.๓ อาวธปนเครองกระสนปนจะน�ามาตรวจพสจนใน

ประเดน

- หวกระสนปนและปลอกกระสนปนนน ยงมาจากอาวธปนกระบอก

เดยวกนหรอไม

- รอยคราบดนปนทปรากฏบนเครองแตงกายของผเสยหายแสดงถง

ระยะหางของคนรายทใชอาวธปนยง

- การสลดของปลอกกระสนออโตเมตกแสดงระยะการยงได

- ใครเปนเจาของปน

๓.๔เลอดคราบอสจจะตรวจไดวาเปนเลอดมนษยหรอสตว และ

จดอยในหมใด มรปลกษณะ DNA อยางไร

๓.๕เสนผมเสนขนจะตรวจไดวาเปนชนดไหน บางกรณอาจจะตรวจ

ไดถงวาไดถกดงหรอฉกขาดจากสวนใด

๓.๖วตถระเบด จะตรวจไดวามกลไกการท�างานอยางใด เปนวตถ

ระเบดชนดไหน

๓.๗ พยานหลกฐานทเปนเศษชนสวนเลกๆไดแก

- เศษแกว กระจก จะตรวจพสจนวา เศษแกวแตกออกโดยใชแรงทบ

หรอใชกระสนปนยงทางดานใด และแตกมาจากวสดชนใด

- เศษผง เศษดน จะพสจนไดวามาจากแหลงใด

- เศษส จะพสจนไดวาเปนสชนดใด เหมอนกบสทตดกบวตถอนทเปน

พยานหลกฐานหรอไม



จะเหนไดวาบรรดาวตถพยานตาง ๆ ใหคณคาในการสบสวนสอบสวน

เปนอยางมาก ถาหากพบวตถพยานอยางหนงอยางใดในตวผตองสงสยหรอ

ภายในบานพก สามารถน�ามาตรวจพสจนเปรยบเทยบกบวตถพยานทพบ

ในทเกดเหต สามารถน�าไปใชยนยนผกระท�าผดไดแนนอนยงขน รวมทงยงใชเปน

หลกฐานพสจนผบรสทธปราศจากมลทนออกไปจากคด หรอประเดนตองสงสยได

ความสมพนธระหวางการสบสวนกบการสอบสวน

การสบสวนกบการสอบสวนตางมความส�าคญไมยงหยอนกวากน แตความ

ส�าเรจในการคลคลายอาชญากรรมทจะบรรลเปาหมายโดยสมบรณและเปนท

ยอมรบนนจะตองด�าเนนการผสมผสานกนอยางมระบบ โดยยดหลกความถกตอง

รวดเรว และความเปนธรรมเปนหวใจส�าคญ (คงเดช ชศร, พล.ต.ต., ๒๕๕๑)

กลาวโดยสรป เมอมคดอาชญากรรมเกดขน ผรบผดชอบในการสบสวน

จะตองด�าเนนการเพอตอบค�าถามใหไดวา

- อาชญากรรมนนเกดขนไดอยางไร

- ความผดเกดขนทใด ณ จดใด

- เกดขนเมอใด

- เหตจงใจหรอท�าไมจงเกดการกระท�าผดขน

- ผกระท�าผดไดกระท�าอยางไรบาง

เพอตอบปญหาดงกลาว ผรบผดชอบจะตองอาศยการสบสวนตรวจสถานท

เกดเหตขนอยางรบดวน เพอหารองรอยหลกฐานและขอมลเกยวกบการกระท�าผด



ตวผกระท�าผด เสนทางหลบหน และทซงคาดวาผกระท�าผดหลบหนไปซอนตวอย

ขณะเดยวกนกตองรบท�าการสอบสวนผเสยหาย หรอผเคราะหรายตลอดจนพยาน

หลกฐาน โดยตองท�างานแขงกบเวลา เพราะยงเนนชาไปเพยงใดเทากบเปดโอกาส

ใหผกระท�าผดหลบหนไกล หรอกลบเกลอนรองรอยหลกฐานไดมากยงขนเพยงนน

๔.๑ ความส�าคญของงานการสบสวนคดอาชญากรรม

ความม งหมายของการสบสวนเปนการเสาะแสวงหาขอเทจจรงและ

รวบรวมพยานหลกฐานแหงคดอาชญากรรมตาง ๆ เพอ ๑) ร ตวผกระท�าผด

๒) ผกระท�าผด ไปอยทใด และ ๓) เสาะหาพยานหลกฐานตาง ๆ มาพสจน

การกระท�าผด ความส�าเรจดงกลาวขนอยกบองคประกอบในการท�างานดงน

๔.๑.๑ บคลากรทใชในการสบสวนควรคดเลอกบคคลทมความรความ

สามารถและถนดในงานการสบสวน และมความคดกาวหนาในวทยาการสมยใหม

ทตองหมนปรบปรงใหทดเทยมกบเทคโนโลยสมยใหมอยเสมอ เพอใหเทาทน

อาชญากรทมการพฒนารปแบบของการประกอบอาชญากรรม อยางไมหยดยง

ไมเปนผทท�าลายรองรอยพยานหลกฐานในทเกดเหตเสยเอง โดยรเทาไมถงการณ

เปนคนชางสงเกตและละเอยดรอบครอบในการคดพจารณา และการด�าเนนงาน

ทกขนตอน

๔.๑.๒ ขอเทจจรงหรอขาวคราวทถกตอง ซงเรมจากการสบสวน ตรวจสถาน

ทเกดเหต การล�าดบเหตการณยอนหลงอยางถกตองแมนย�า จะน�าไปสการสบสวน

หาขอเทจจรงหรอขาวไดเทยงตรง ทงนโดยอาศยศลปะการซกถามปากค�าอยาง

ช�านาญเขาชวยเพอสกดขอเทจจรงจากค�าบอกเลาของพยานทพยายามเบยงเบน

ความจรง หรอเพราะอยากดง รเทาไมถงการณ

๔.๑.๓ เครองมอชวยในการสบสวนคดอาชญากรรมตาง ๆ นบเปน

ปจจยส�าคญยงอกประการหนงของการสบสวนและการสอบสวนคลคลายคด



ผรบผดชอบสบสวนอาชญากรรมยคปจจบนไมมงเนนเอาขอเทจจรงจากการ

สบสวนมาประตดประตอ โดยอาศยพยานบคคลเปนหลกพสจนการกระท�าผด

เพราะอาจผดพลาดคลาดเคลอนจากความเปนจรงไดมาก พยานอาจกลบค�า

ในชนสอบสวนและชนศาลได พงมงเนนการสบสวนพสจนการกระท�าผดและ

ตวผกระท�า โดยอาศยการพสจนหลกฐานทางวทยาการเปนหลกในบางกรณ

แมจะรตวผกระท�าผดโดยอาศยการสบสวนจากพยานบคคลจนเปนทนาเชอถอได

วาผนนกระท�าผดจรง แตกอนจะมการจบกมด�าเนนคดอาชญากรรมนนมน�าหนก

นาเชอถอโดยอาศยเครองมอชวยตาง ๆ ทางวทยาการต�ารวจ เชน เครองมอ

ตรวจพสจนเกยวกบอาวธปน การตรวจลายนวมอแฝงดวยเครองคอมพวเตอร

การตรวจดวยเครองเอกซเรย การตรวจพสจนเสนผม เสนขน น�าอสจ หมเลอด

รวมถงการใชสนขดมกลน และเครองตรวจพสจนเสยง (Voice Identification)

เปนตน ตองน�ามาใชอยางชาญฉลาดเทาททางราชการต�ารวจหรอหนวยงานขางเคยง

จะพงมและพสจนได

๔.๑.๔ การน�าบทบาทของเหตผลมาใชอยางสมเหตสมผล ขอนนบวา

เปนปจจยอกประการหนงทผรบผดชอบในการสบสวนพงยดถอเปนหลกประจ�าใจ

ในการปฏบตงานวาขอเทจจรงกด รองรอยพยานหลกฐานตาง ๆ ในทเกดเหตกด

รองรอยทปรากฏผดปกตจากตวผเสยหายและตวผตองสงสยกด จะตองสมเหต

สมผล โดยตองใชวจารณญาณทด และใชหลกสามญส�านกหรอ ตามหลกบทบาท

ของเหตผล จะบงเกดผลแหงการกระท�าตรงตามทสบสวนไดมาหรอปรากฏอยตาม

สภาพทเหนหรอไม ถาใชหลกดงกลาวแลวปรากฏมขอเทจจรงหรอรองรอยปรากฏ

สอดคลองกนจงรบฟงได พงหลกเลยงความเชออนเกดจากอคตจะท�าใหการ

สบสวนผดพลาดได



๔.๑.๕ การสบสวนโดยพจารณาจากแผนประทษกรรมของคนราย

น�าไปสการระบตวผกระท�าผด มบอยครงโดยเฉพาะคดอาชญากรรม อนเกดจาก

การกระท�าของคนหลายอาชพ ซงยอมมแผนประทษกรรมเปนเอกลกษณของตน

อาจใชในการสบสวนตรวจสอบจากแผนประทษกรรมของคนรายทไดพจารณา

กลนกรองทงจากสถานทเกดเหต พยานบคคล และพยานเหตผลแวดลอมกรณ

แลวสามารถสบสวนไดวาคนรายนนเปนใครหรอกลมใด ทเคยมแผนประทษกรรม

เชนนนมากอน โดยอาศยขอมลจากกองทะเบยนประวตอาชญากร หรอจากสถาน

ต�ารวจแตละพนท ซงอาจไดภาพถายผกระท�าผดพมพลายนวมอ หรอสามารถ

สเกตซภาพคนรายเปนทางสบสวนจบกมตวผกระท�าผดได

๔.๒ ความส�าคญของงานการสอบสวนคดอาชญากรรม

โดยทประเทศไทยเรายดหลกกฎหมายในการพสจนคดตามระบบกลาวหา

ทเรยกวา “Aaccusatorial System” การพจารณาของศาลรบฟองขอเทจจรงและ

พยานหลกฐานโดยยดหลกตวบทกฎหมาย และแนวคดพพากษาของศาลสง

เปนกรอบส�าคญ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๒๒๗

บญญตไวเปนหลกฐานในการพจารณาพพากษาคดของศาลไทยวา “ใหศาลใช

ดลยพนจชงน�าหนกพยานหลกฐาน ทงปวง อยาพพากษาลงโทษจนกวาจะแนใจ

วามการกระท�าผดจรง และจ�าเลย ไดกระท�าผดหรอไม ใหยกประโยชนแหงความ

สงสยนนใหจ�าเลย”

กลาวโดยสรปวา การพจารณาของศาลไทยเรายดหลกการตามระบบกลาวหา

เปนหนาทของฝายโจทยจะตองพสจนจน (ศาล) สนสงสยวาจ�าเลยนน ไดกระท�า

ผดจรง จงจะพพากษาลงโทษได ซงแตกตางจากระบบไตสวน (Inqusitorial System)

ทศาลเปนผไตสวน และมลกขนเปนผพจารณาฟงขอเทจจรง และชวาจ�าเลย

กระท�าผดจรงหรอไม อยางในหลายประเทศทเจรญแลวใชอยความยากล�าบาก



จงอยทการสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานชนสอบสวน จะตองกระท�าอยาง

ละเอยดรอบคอบ โดยตองรวบรวมพยานหลกฐานทงปวงอยางเตมรปเสมอ

ไมวาผตองหาจะรบสารภาพหรอไมกตาม ซงจะตองไดรบความรวมมอจากอยการ

ในการน�าสบพยานหลกฐานอยางสมบรณทกคดดวย

การด�าเนนการทส�าคญในการสอบสวนดอาญา ผรบผดชอบควรยดแนวทาง

หลกการในการด�าเนนการ ดงน

๔.๒.๑ ด�าเนนการสอบสวนพยานหลกฐานทงปวง ตงแตเบองตน ทมการ

รองทกข/กลาวโทษควบคไปกบการสบสวนทกระยะ กลาวคอ เมอปรากฏขอเทจ

จรงหรอขอมลหลกฐานจากการสบสวนเทาทฟงได ผรบผดชอบสอบสวนตองเรง

สอบสวนรวบรวมเขาไวในส�านวนการสอบสวนทกระยะ จงจะถอวา มขอเทจจรง

หรอพยานหลกฐานเชนนน สวนทการสบสวนไดมานอกเหนอจากนนยงรบฟงเปน

ขอเทจจรงหรอพยานหลกฐานในทางคดหาไดไม จนกวาจะไดมการสอบสวนพยาน

หลกฐานนนเขาสส�านวนคดความแลว

๔.๒.๒ การสอบสวนในคดส�าคญ หรอ คดอกฉกรรจ หรอคดทมการใช

เครองมอพเศษในการกระท�าผด ควรมการถายภาพ หรอถายวดทศนประกอบการ

สอบสวนดวย เพอใหเปนไปตามหลกการพสจนคดในชนศาลจนสนสงสย และ

กระท�าโดยผรบผดชอบชนผใหญรวมสอบสวนดวย จะชวยใหศาลหรอประชาชน

ทวไปสนทใจวา การสอบสวนนนกระท�าโดยชอบธรรมและนาเชอถอวาผกระท�าผด

จรงตามขอกลาวหา

๔.๒.๓ การสอบสวนค�าสารภาพของผตองหา และการจดใหผตองหาน�าช

ทเกดเหตประกอบค�ารบสารภาพ แมวานกนตศาสตรสากลจะเหนและยดมน

ในหลกการวาการมงเนนคนหาพยานหลกฐานจากผตองหาหรอผตองสงสย



เปนสงทไมถกตอง แตโดยทการพจารณาตามกระบานการยตธรรมทางอาญา

ของไทย เปนระบบกลาวหาดงกลาวมาแลว ซงฝายกลาวหามหนาทตองพสจน

จนสนสงสย ศาลจงจะพพากษาลงโทษได ดงนจงมค�าพพากษาของศาลฎกา

หลายเรอง พพากษาเปนบรรทดฐานไววา ค�าสารภาพทสอบสวนไดมาโดยชอบ

และผตองหาน�าชทเกดเหตประกอบค�ารบสารภาพไดถกตองนน รบฟงโทษ

ผกระท�าผดได (ค�าพพากษาฎกาท ๕๒/๒๔๙๘, ๕๔๐/๒๕๐๔, ๑๕๙๙/๒๕๐๘,

๒๗๔๐/๒๕๑๕, ๕๕๙/๒๕๑๗ และ ๒๒๕๙/๒๕๑๗)

หลกส�าคญในการสอบสวนคดอาญาทผตองหารบสารภาพ คอผรบผดชอบ

สอบสวนจะตองสอบสวนผตองหา และพยานหลกฐานโดยละเอยดเตมรปแบบ

เสมอนหนงไมมค�ารบสารภาพ และสอบสวนพสจนใหเหนวามขอเทจจรงหรอ

เหตการณเกดขนจรงตามค�ารบสารภาพทกขนตอน โดยจดใหผตองหารบสารภาพ

น�าชทเกดเหตดวยความสมครใจเพอประกอบคดดวย จะชวยใหค�ารบสารภาพ

มน�าหนกทศาลรบฟงไดมนคงยงขน

๔.๒.๔ การใชดลยพนจกนผตองหาหรอผมสวนรวมกระท�าผดไว เปนพยาน

ในบางคดทขาดพยานหลกฐานส�าคญไมเพยงพอทจะใหศาลลงโทษไดอาจจ�าเปน

ตองพจารณาสอบสวนกบผตองหาบางคน หรอผมสวนรวมการกระท�าผดของ

อาชญากรทเปนตวการส�าคญในชนศาล เรองนผรบผดชอบสอบสวนตองพจารณา

อยางรอบคอบ เพราะเปนดาบสองคม กลาวคอเมอบคคลผตกเปนผตองหา

ถกสอบสวนกนไวเปนพยาน แมจะไดรบอนมตจากผมอ�านาจสงการตามระเบยบ

โดยชอบแลว ไมตดอ�านาจของพนกงานอยการทจะสงฟองผตองหานนตอศาลได

เพราะไดมการสอบสวนแจงขอหาแกผตองหาแลว พนกงานอยการมอ�านาจ

สมบรณตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๑๔๓ สงฟอง

หรอไมฟองได เปนดลยพนจของพนกงานอยการ ซงอาจแตกตางกบความเหน



ของพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ และผรบผดชอบสอบสวนอาจถกมองวาปฏบต

หนาทไมสจรต เพอชวยเหลอผตองหา ล�าพงค�ารบและค�าซดทอดของผตองหา

เชนกน ไมมน�าหนกทางคดในชนศาลพจารณา

แตถามการสอบสวน กนผมสวนรวมกระท�าผดไวเปนพยานกอนทผนน

ตกเปนผตองหา ไมมระเบยบการต�ารวจไมเกยวกบคดหรอระเบยบใดก�าหนดไวใน

ทางปฏบตถอวาผรบผดชอบสอบสวนอาจใชดลยพนจของพนกงานสอบสวนตาม

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๑๓๑ ซงบญญตวา “ใหพนกงาน

สอบสวนรวบรวมหลกฐานทกชนดเทาทสามารถจะท�าได เพอประสงคจะทราบ

ขอเทจจรงและพฤตการณตาง ๆ อนเกยวกบความผดทถกกลาวหาและเพอจะรตว

ผกระท�าผด”

แตพงระมดระวงจะตองไมปรากฏขอเทจจรงในส�านวนการสอบสวนวาม

พยานหลกฐานยนยนหรออาจชใหเหนไดวาผนนไมมสวนกระท�าผดทางอาญาได

เพราะถามขอเทจจรงปรากฏเชนนนแลวพนกงานสอบสวนละเวนไมสอบสวน

ด�าเนนคดในฐานะผตองหา ผรบผดชอบสอบสวนคดนนยอมตองรบผดชอบในการ

ละเวนการปฏบตหนาทโดยมชอบตามกฎหมายดวย และอาจถกมองวาชวยเหลอ

ผกระท�าผดเสอมเสยตอชอเสยงและความเชอถอในสงคมดวย



หลกการตามระเบยบการต�ารวจเกยวกบคด มหลกการส�าคญก�าหนดไว พอ

สรปไดดงน

๑) ผนนตองไมใชตวการส�าคญในคดนน

๒) ผนนเปนผรเหนเหตการณและตวผกระท�าผดในคดนน เปนประโยชน

แกคดทงในชนสอบสวนและชนศาลพจารณา

๓) มความจ�าเปนจรงตามรปคด เพราะคดนขาดพยานยนยน ถาไม

สอบสวนกนไวเปนพยานจะท�าใหไมพอฟองใหศาลพจารณาลงโทษตวการทกระท�า

ผดได

๔) จะตองไมปรากฏขอเทจจรงในชนสอบสวนวา ผนนเขาขายทจะตอง

ตกเปนผตองหา หรอถกสงฟองดวย

๕) จะตองเปนทแนใจของพนกงานสอบสวนผรบผดชอบวา จะสามารถ

น�าตวผนนไปเบกความในชนศาลพจารณาได

๔.๒.๕ การอ�านวยการสอบสวนคดอาชญากรรมทรายแรง หรอคดส�าคญ

หรอเปนทนาสนใจของประชาชน ควรกระท�าในรปคณะพนกงานสอบสวน (ไมใช

คณะท�างานสอบสวน) เพอใหมผรบผดชอบระดบสงตามความหนกเบาหรอความ

เหมาะสมแกรปคดมผหนงเปนหวหนาพนกงานสอบสวน สามารถสงการอยางม

เอกภาพ และแบงหนาทกนท�าอยางถกตองและรอบคอบ ทงนโดยอาศย

ประสบการณ และความช�านาญของพนกงานสอบสวนหลายคนจากหนวยงาน

สอบสวน มาชวยด�าเนนการสอบสวนใหเสรจสมบรณถกตองรวดเรวและเปนธรรม

อยางแทจรง



๔.๓ ความสมพนธและความไมลงรอยกนระหวางการสบสวน

กบการสอบสวนคดอาญา

แมวาตามสภาพขอเทจจรงงานการสบสวนกบการสอบสวน มความส�าคญ

ไมยงหยอนกวากน กลาวคอ การสอบสวนจะส�าเรจสมบรณไดตองอาศยพนฐาน

ในการสบสวนทด และการสบสวนทจะด�าเนนไปไดอยางถกตองไมหลงทาง

ตองอาศยผลการสอบสวนทดประกอบดวย แตในโลกแหงความเปนจรงแลว

มกปรากฏอยเสมอวา ผรบผดชอบการสบสวนกบผรบผดชอบการสอบสวนมกม

ความเหนแตกตางไมลงรอยกนอยเสมอ บางครงเปนอปสรรคตอการจบกมด�าเนน

คดผกระท�าผด บางแหงมการชงดชงเดนกนระหวางฝายทรบผดชอบการสบสวน

กบฝายทรบผดชอบการสอบสวน เกดความเสยหายตอรปคดได หนทางแกไข

ในเรองนเหนวานาจะอยในวสยทจะแกไขได โดย

๔.๓.๑ จดใหมผอาวโสทมความรความสามารถ และมประสบการณใน

การสบสวนและสอบสวนเปนหวหนารบผดชอบควบคมอ�านวยการสบสวนและ

สอบสวนอยางมเอกภาพ

๔.๓.๒ กรณมผสบสวนและผสอบสวนหลายคน ตองหมนประชมปรกษา

เรงรดตดตามผลความคบหนาและสรางความเขาใจกนทกฝาย โดยการรบฟงผ

ปฏบตงานดวยเหตผล ไมถอเอาความเหนของตนเปนสงถกตองแตผเดยว

๔.๓.๓ การรบฟงปะตดปะตอขอเทจจรงและการกระท�าผด จะตองไดมา

จากหลกฐานในส�านวนการสอบสวนเปนหลก สวนขอเทจจรงทไดจากการสบสวน

ทยงไมสามารถสอบสวนเขาสส�านวน ควรเพยงรบฟงประกอบไว จนกวาจะมการ

สอบสวนยนยนอยางมเหตผลหรอหลกฐานฟงได จงจะถอวาขอเทจจรงและตว

บคคลทกระท�าผดเชนนนจรง



๔.๓.๔ มงใชการพสจนหลกฐาน โดยอาศยเครองมอชวยทางวทยาศาสตร

เปนหลกใหมากขน จะชวยขจดขอคดเหนแตกตางใหหมดไป เพราะการพสจนโดย

เครองมอทางวทยาศาสตรทศาลรบรองแลวยอมเชอถอได

๔.๓.๕ ประการทส�าคญยงคอผสบสวนและผสอบสวนจะตองมจตวญญาณ

ของความเปนผรกษากฎหมายอาชพอยางแทจรง สรางจตส�านกในงานใหมงผล

ในการทจะคลคลายใหไดตวผกระท�าผด และพสจนความผด ใหเหนประจกษ

ชนศาลตามกระบวนการยตธรรมโดยถอวาความส�าเรจเปนผลของทมงาน มใชคน

ใดคนหนงจะกระท�าส�าเรจโดยล�าพงคนเดยว หรอฝายเดยว

๔.๔ สามารถสรปความสมพนธการสบสวนและการสอบสวน

ดงน

๔.๔.๑ งานการสบสวนและงานการสอบสวนตางมความส�าคญทดเทยม

กนไมยงหยอนกวากน และจะตองสอดประสานกนอยางใกลชด

๔.๔.๒ งานการสบสวนและงานการสอบสวนเปนงานในกระบวนการชนตน

ทมความส�าคญยงยวด พงระลกและยดมนใจความถกตอง รวดเรวและเปนธรรม

ตามกฎหมายเปนส�าคญ มงใชวทยาการสมยใหม ซงมเทคโนโลยกาวไกล มาใชใน

การสอบสวนพสจนในคดมากยงขน เพราะการพสจนโดยพยานบคคล อาจผดพลาด

ไมแนนอน

๔.๔.๓ ผรบผดชอบสบสวนกบผรบผดชอบสอบสวน พงรรกสามคค หากม

ความแตกตาง ควรรบฟงกน และหาขอยตดวยเหตผลและหลกฐานปราศจากทฐ



การใชเครองมอเทคโนโลยในงานสบสวน

ปจจบนเทคโนโลยกาวหนาอยางรวดเรว การปฏบตงานของฝายสบสวน

นอกจากใชความสามารถเฉพาะตวบคคล ความรความสามารถประสบการณ

การเรยนร จากการปฏบตงานแลว มความจ�าเปนทจะตองใชเครองมอทาง

เทคโนโลยมาสนบสนน จงจะท�าใหการสบสวนมประสทธภาพยงขน โดยจะขอ

กลาวเฉพาะสวนทส�าคญ ๆ ดงน (วฒ วทตานนท, พล.ต.ท., ๒๕๔๙)

๕.๑ เครองดกฟงทางโทรศพท เปนการกระท�าทผดกฎหมาย

แตนกสบอาจขออนญาตศาลดกฟงได เชน กฎหมายยาเสพตด เจาหนาทต�ารวจ

และเจาหนาท ป.ป.ส. สามารถยนค�ารองตอศาลขอดกฟงได เครองมอทใชในการ

ดกฟงโทรศพทมอถอมราคาแพงมาก และดกฟงไดในขดจ�ากด ยากกวาการแทบ

หรอโยงจากตพกสายโทรศพทบานหรอโทรศพทสาธารณะ แตปจจบนมเครองมอ

ทดกฟงไดใชอยอยางลบ ๆ

๕.๒ เครองตรวจสารเสพตดตรวจวตถระเบด ปจจบนมเครองมอ

ตรวจทางวทยาศาสตรสามารถหาสารเสพตดจากตวบคคลหรอจากวตถสงของ

โดยงาย เพยงใชกระดาษทมน�ายาเคมไปเชดบรเวณสงของหรอตวบคคลและ

น�าเขาเครองตรวจกสามารถบอกไดวา บคคลหรอสงของนนมสารเสพตดตด

อยหรอไม หากมจะเปนชนดใด หรอหากเปนวตถระเบดกอาจบอกไดวาเปน

ยาเสพตดชนดใด หรอวตถระเบดใด เปนตน เทคโนโลยดงกลาวสามารถชวยเหลอ

ต�ารวจในการตรวจสอบตวบคคลหรอสงของไดงาย

๕.๓ กลองCCTV.ปจจบนมสวนส�าคญอาจตดไวในสถานทส�าคญ

รานทอง ธนาคาร เสนทางการหลบหน เปนตน สามารถใชเกบความเคลอนไหว

ของบคคล สงของ เมอบนทกไวยงสามารถน�ามาเปนพยานหลกฐานด�าเนนคด

กบผกระท�าผดได



๕.๔ กลองถายภาพในเวลากลางคน เปนประโยชนตอการบนทก

ภาพเคลอนไหวของคนรายทกระท�าผด สามารถมองเหนต�าหนรปพรรณของ

ผกระท�าผดไดชดเจนขน

๕.๕ กลองถายวดโอ มความจ�าเปนในการเกบบนทกภาพทงในสถาน

ทเกดเหต ขณะสอบปากค�าพยาน ผ เสยหาย และสามารถน�ามาเปนพยาน

หลกฐานในการด�าเนนคดได

ในภาวะปจจบนศาลรบฟงพยานหลกฐานทเกดจากการตรวจพสจนทาง

วทยาศาสตรมากวา การรบฟงพยานบคคลเบกความเพยงฝายเดยว ดงนนการจะ

น�ามาเปนเครองมอในการสบสวนจงอยทความสนใจ ความเขาใจ รอบร และ

สามารถวเคราะหเครองมอนน ๆ น�าผลการตรวจทางนตวทยาศาสตรทกแขนงมา

ใชใหเกดประโยชนสงสด ในสวนของงานสบสวนจะมบทบาทส�าคญทจะตอง

รวบรวมพยานหลกฐานทกชนดเทาทตรวจพบ เพอตรวจพสจนเปรยบเทยบ

ทางวทยาศาสตร เพอใชเปนพยานหลกฐานยนยนในการกระท�าผดของคนราย

จนศาลรบฟงและพพากษาลงโทษ

การสบสวนเบองตนในสถานทเกดเหต

เจาหนาทต�ารวจซงปฏบตหนาทเกยวของในสถานทเกดเหต ไมวาจะเปน

เจาหนาทสบสวนโดยตรงหรอเจาหนาทสายตรวจหรอต�ารวจอน ๆ กตามควรจะได

ทราบวาตนเองมหนาทซงจะชวยในการสบสวนอยางไร หนาทของแตละคน

อาจแตกตางกนไปบาง จงขอแยกแนวทางการปฏบตทว ๆ ไปและแนวทาง

การปฏบตเฉพาะกรณ ซงหากไดยดถอปฏบตกจะชวยใหการสบสวนมประสทธภาพ

ยงขน (คงเดช ชศร, พล.ต.ต., ๒๕๕๑)

๖.๑ การปฏบตทวๆไปเจาหนาทต�ารวจทกคนควรค�านงถงหนาท

ซงจะตองปฏบตในสถานทเกดเหต ดงน



๖.๑.๑ ประสานงานชวยเหลอเจาหนาทอน ๆ โดยใกลชด การประสานงาน

สนบสนนชวยเหลอกนอยางใกลชดของเจาหนาททก ๆ คน ไมวาจะเปนเจาหนาท

คนแรกทประสบเหตหรอคนแรกทมาถงทเกดเหต เจาหนาทสายตรวจประจ�าเขต

สายตรวจอนในผลด หวหนาสายตรวจ เจาหนาทสบสวน หรอพนกงานสอบสวน

และผช�านาญการดานตาง ๆ จะท�าใหการสบสวนในทเกดเหตบงเกดผลด ทกคน

จะตองถอวาตนเองมหนาททจะตองสนบสนน ชวยเหลอประสานงานกบเจาหนาท

อน ๆ อยางเตมความสามารถเทาทจะท�าได

๖.๑.๒ ใหขอเทจจรงและเสนอแนะใหผบงคบบญชาพจารณา ตดสนใจ

เมอผบงคบบญชามาถงทเกดเหต จะตองรบรายงานเหตและขอเทจจรงโดยดวน

เพอพจารณาหาทางด�าเนนการทดทสด และเมอไดขาวทจะเปนประโยชนเพมเตม

กตองรบแจงผบงคบบญชาทราบทนท

๖.๑.๓ รกษาพยานหลกฐานใหดทสด เมอพบเหนสงใดกตามทอาจเปนวตถ

พยาน อยาเพงแตะตองเคลอนยาย ควรสงเกตลกษณะเทาทพบอยและบนทกไว

โดยละเอยด จดจ�าต�าแหนงทอยรายงานใหเจาหนาทผช�านาญการ ตรวจสถานท

เกดเหตทราบทนท หากจ�าเปนตองเคลอนยายใหเขยนเสนแสดงต�าแหนงไวกอน

๖.๑.๔ จดจ�าสภาพตาง ๆ ในทเกดเหตทนททไปถงทเกดเหต จะตองสงเกต

สภาพแวดลอมรอบ ๆ ทเกดเหต และสภาพทเปนจรงตาง ๆ ในขณะนนไวในคด

ส�าคญรายแรงอาจตองรบจดบนทกไว เชน สภาพแสงไฟ ควน เสยง ยานพาหนะ ฯลฯ

ซงพบในทเกดเหต

๖.๑.๕ รบแจงใหเจาหนาททเกยวของ จะตองรบใหเจาหนาท ทรบผด

ชอบทราบ เชน พนกงานสอบสวน สน.ทองท ผบงคบบญชาทรบผดชอบ

๖.๑.๖ อยาอนญาตใหประชาชน และผไมมหนาทเขาไปในบรเวณทเกดเหต

ประชาชนทอาจสนใจมงดทเกดเหตเพราะความอยากรอยากเหน อาจท�าลาย



พยานหลกฐานโดยไมไดตงใจ จงควรรบก�าหนดบรเวณหามเขา โดยทนททจะท�า

ไดปกตแมญาตพนองคนตายกไมควรใหเขาไปรอคนของผตาย ควรรบแยกออก

ไปสอบสวนตางหากโดยพลน

๖.๑.๗ สนใจหาขาวโดยการฟงใหมาก ในทเกดเหตเจาหนาททกคนควรม

ความตนตว สดบตรบฟงการพดคยใหมาก บางครงคดอาจคลคลายไปไดโดยงาย

จากการใหขอเทจจรงจากพยานซงไมตงใจทจะแสดงตวเปนพยาน

๖.๑.๘ การประสบเหตโดยบงเอญ แมจะไมอยในขณะปฏบตหนาทหรอ

อยนอกเครองแบบซงไมไดปฏบตหนาทโดยตรง แตถาบงเอญไปประสบเหตกตอง

ถอเปนหนาททจะตองใหความสนบสนนชวยเหลอเจาหนาทในทเกดเหตอยางด

ทสด เพราะวาเจาหนาทต�ารวจนอกเครองแบบจะชวยหาขาวไดมาก จนกวาจะ

แนใจวาหมดความจ�าเปนทจะตองชวยเหลอแลว (มเจาหนาทรบผดชอบมาปฏบต

หนาทแลว)

๖.๑.๙ จงอยาพดคยเกนจ�าเปน อยาพดวภาควจารณเกยวกบ ขอสนนษฐาน

ตาง ๆ เกยวกบคด ถามขอคดเหนใหรายงานตอผบงคบบญชาโดยตรงในทเกดเหต

ในทนทจะท�าได การพดถงคดโดยไมจ�าเปนอาจท�าใหเสยผลการสบสวนและ

ประชาชนขาดความเชอถอได

๖.๑.๑๐ จงนกอยเสมอวาจะตองสบสวนคลคลายคดใหจงได เจาหนาท

ทกคนจะตองไมเมนเฉยหรอละเลยตอสงเลก ๆ นอย ๆ ทพอจะด�าเนนการในทางท

จะท�าใหการสบสวนคดไดผลดขน และอยาลมวาประชาชนในทเกดเหตใหความ

สนใจในการปฏบตหนาทของเจาหนาทอยตลอดเวลา การพดถงความสนหวงใน

การสบสวนเปนเรองเสยหายอยางรายแรงทจะตองหลกเลยง

๖.๑.๑๑ พยายามจดบนทกรายละเอยดใหมากทสด เมอพบวาสงใดอาจ

เปนประโยชนตอการสบสวน จะตองรบจดบนทกสวนตวไว ไมควรยกใหเปนหนาท

ของรอยเวรสอบสวนหรอผ ช�านาญ เพราะเจาหนาทแตละคนอาจพบพยาน



หลกฐานแตกตางกนบางอยาง อาจเปนประโยชนในภายหลงได (หากท�าไดควร

รบถายภาพสถานทเกดเหตไวใหมากทสดโดยทนท)

๖.๒ หนาทของผบงคบบญชาในสถานทเกดเหต๖.๒.๑ พจารณาขอเทจจรงและแนวทางปฏบต จากการรายงานของ

เจาหนาทต�ารวจทมาถงทเกดเหตกอน เพอวางแนวทางปฏบตใหถกตอง ใหค�านง

ถงตนเองวาจะเปนผท�าลายพยานหลกฐานในทเกดเหตดวยหรอไม จงตองให

ระมดระวงอยางยง

๖.๒.๒ อ�านวยการปฏบตเบองตน หากเปนกรณตองมการสกดจบกมจะ

ตองรบสงการมอบหมายภารกจสายตรวจและเจาหนาทอนโดยพลน กรณตองไดรบ

การสนบสนนจากหนวยงานอน เชน รถพยาบาล รถรบศพ ผช�านาญ จะตองรบ

ประสานงานโดยทนท

๖.๒.๓ มอบหมายตรวจสอบการรกษาสถานทเกดเหต จะตองดความ

เรยบรอยของการปฏบตของเจาหนาทในทเกดเหตวาอยในลกษณะ เหมาะสม

ถกตองหรอยง หากมเจาหนาทหลายคนกจะตองรบแบงหนาทมอบหมายทนท

๖.๒.๔ ใหค�าแนะน�าและชวยเหลอการปฏบต ตองชแนะการปฏบต

ตอเจาหนาทก�ากบดแลการตรวจสถานทเกดเหต และการสอบถามพยานในท

เกดเหต

๖.๒.๕ สรปขอเทจจรงเบองตนแลวรายงานเหตหนวยเหนอทเกยวของ

๖.๓ หนาทของเจาหนาทต�ารวจคนแรกทไปถงทเกดเหต๖.๓.๑ จบกมคนรายหรอผตองสงสย หากปรากฏแนชดในทนท ทไปถง

ทเกดเหตวาคนรายยงอยในทนนใหท�าการจบกมโดยพลน ถาสามารถท�าได



๖.๓.๒ คนหา ไลตดตามจบกมคนราย หากปรากฏคนรายเพงหลบหน ไปจาก

ทเกดเหต และยงอาจสามารถคนหาตดตามพบได ใหรบท�าการคนหาตดตามจบกม

ในทนท

๖.๓.๓ วทยแจงเหตและรายละเอยดเบองตนแกศนยวทย จะตองรบ

รายงานต�าหนรปพรรณ ยานพาหนะ เสนทางหลบหนของคนรายยงศนยวทย

เพอท�าการแจงสกดจบกม และแจงรอยเวรสอบสวนทองทไปยงทเกดเหต

๖.๓.๔ พยายามรกษาพยานหลกฐานในทเกดเหต เมอคนรายหลบหน

ไปแลวตองรบรกษาพยานหลกฐานในทเกดเหต หามมใหผใดแตะตองเคลอนยาย

จนกวาเจาหนาทผช�านาญจะมาด�าเนนการ

๖.๓.๕ แจงรายละเอยดเบองตนแกเพอนรวมงานทมาทหลง เมอเจาหนาท

อนมาด�าเนนการในทเกดเหต จะตองรบแจงรายละเอยดเบองตน เพอเปนแนวทาง

ด�าเนนการไดถกตองรวดเรว

๖.๓.๖ การปฏบตการของเจาหนาทคนแรกทไปถงทเกดเหตอน ๆ จะแยก

กลาวตามประเภทคดดงตอไปน

๖.๔ การปฏบตของเจาหนาทคนแรกทไปถงทเกดเหตในคดประทษรายบคคล

๖.๔.๑ ชวยเหลอผถกประทษรายทไดรบบาดเจบ ด�าเนนการใหไดรบ

การพยาบาลตามความเหมาะสมโดยดวนทสด

๖.๔.๒ รกษาสถานทเกดเหต เพอมใหพยานหลกฐานถกท�าลาย ตองชแจง

กบประชาชนมใหเขาไปยงเกยวกบสงของตาง ๆ ในบรเวณทเกดเหต จนกวาการ

ตรวจสอบของเจาหนาทจะแลวเสรจ จดหาอปกรณก�าหนดเขตหวงหามโดย

ฉบพลน



๖.๔.๓ รกษาพยานบคคล จะตองหยดและเรยกทก ๆ คนทอยในทเกดเหต

ทนททไปถง ไมควรอนญาตใหคนใดคนหนงเขาไปยงเกยวกบทเกดเหต หรอหลก

เลยงหลบออกไปจากทเกดเหตจนกวาจะไดซกถามไดขอเทจจรง และไดผเกยวของ

ไวแลวนน เพราะโดยปกตพยานบคคลในทเกดเหตเปนพยานทมความส�าคญมาก

ในดานประทษรายตอชวต รางกาย จะตองสอบถาม ชอ ทอย บตรประจ�าตว

ประชาชนของผทอยในทเกดเหต และบนทกไวทกคน (ขอ ๖.๔.๔-๖.๔.๑๘ เปน

หนาทของหวหนาสายตรวจ และพนกงานสอบสวนจะตองใหความสนใจเปน

พเศษ)

๖.๔.๔ สรปขอเทจจรงเบองตน โดยประสานงานกบเจาหนาทคนแรกทมา

ถงทเกดเหต

๖.๔.๕ แยกพยานทนททมโอกาสท�าได ไมควรใหพยานพดคยสอบถามกน

เปนกลม ๆ เพราะอาจสรางความสบสนในการไดขอเทจจรง ถาพยานคนใดมความ

ส�าคญมากควรรบแยกและน�าไปสอบสวนในสถานททเหมาะสม

๖.๔.๖ บนทก จดชอ ทอย ผ เกยวของทกคนทอย ในทเกดเหต รวมทง

ผทเขามาเกยวของกบทเกดเหตภายหลงดวย และตรวจสอบถามความเกยวของกบ

ผถกท�ารายทนท

๖.๔.๗ แจงหนวยเกยวของอนทจ�าเปน เชน พนกงานสอบสวนทองท

เจาหนาทกองพสจนหลกฐาน

๖.๔.๘ ซกถามเบองตนกบพยานส�าคญ ๆ ตามล�าดบทนท เชน

• ประจกษพยานทเหนเหตการณขณะเกดเหตดวยตนเอง

• ผทอยในทเกดเหตในขณะทมเหต (และนาจะรขอเทจจรง ถงแม

จะไมเหนเหตประทษรายกตาม)



• ผทประสบเหตภายหลงจากการเกดเหตไมนาน

• พยานผพบเหนคนรายหรอผตองสงสยหลบหนจากทเกดเหต

• พยานผทไมพบเหนเหตการณ แตเปนผรสาเหตทน�าไปสการเกด

เหตการณทจะเกดขน

• พยานบอกเลา ซงไดรบทราบขาวตาง ๆ (แมจะมน�าหนกนอยใน

การพจารณาคดขนศาล แตกเปนประโยชนมากในการสบสวนคลคลายคด)

๖.๔.๙ ควรแยกท�าการสอบสวนพยานแตละคน การสอบสวนเบองตน

ตองสอบสวนอยางเปนธรรม และมเทคนค (be tactful and cour teous) และเมอ

มประเดนทส�าคญตองจดบนทกการสอบปากค�าใหถกตอง

๖.๔.๑๐ จะตองเปนนกตงขอสงเกตพจารณาค�าใหการอยางรอบคอบ

พงระมดระวงทใหการคลาดเคลอนเกนความจรง เชน พยานทรไปหมดทกเรองเหน

ไปหมดทกตอน ไดยนทกอยางทไมนาจะไดยน เปนตน

๖.๔.๑๑ ตรวจสอบขอเทจจรงโดยทนททพบประเดนทคลาดเคลอน

การเปรยบเทยบน�าหนกความนาเชอถอของปากค�าพยานหลกฐานอนทไดรบ

จะชวยใหคลคลายไปสเปาหมายไดถกจด

๖.๔.๑๒ สอบสวนพยานใหครบประเดน จะตองสอบถามรายละเอยด

จากพยานใหครบประเดน เชน จ�านวนผรวมกระท�าผด, ลกษณะ รปพรรณแตละ

คน, เสนทางหลบหน, พฤตกรรมและการกระท�าของผกระท�าผดกอนหลบหน,

ลกษณะเสยง ส�าเนยงพด และรายละเอยดอน ๆ

๖.๔.๑๓ พยายามระบตวผตองสงสย จากปากค�าพยานและหลกฐานอน ๆ

๖.๔.๑๔ กรณผถกท�ารายใกลถงแกความตาย ใหรบสอบถามปากค�ากอน

ตายเกยวกบผกระท�าผดถาเขาทราบ



๖.๔.๑๕ หากมทรพยสนของผบาดเจบ หรอผเสยหาย ใหบนทกรายละเอยด

ไวดวย

๖.๔.๑๖ ท�าการสอบสวนถามหาขาวเพมเตมจากพยานใกลเคยงสถานท

เกดเหต

๖.๔.๑๗ ประสานงาน ชวยเหลอ ผช�านาญในการตรวจสถานทเกดเหต

๖.๔.๑๘ รายงานผบงคบบญชาทเกยวของทราบตามระเบยบ



๖.๕ การปองกนสถานทเกดเหต(CRIMESCENEPROTECTION)

ความส�าเรจ หรอความลมเหลวของการสอบสวนคดอาญา ขนอยกบปจจย

๒ ประการ คอ ความละเอยดลออ และความฉบพลนทนทของการสอบสวน

เบองตน ผลของความไมสามารถ หรอความสามารถในการปองกนสถานทเกดเหต

จะท�าใหสามารถรตวผกระท�าผด หรอไมกปลอยใหผกระท�ารอดพนจากการจบกม

ไป

การด�าเนนการอยางไดผล และมประสทธภาพของการปฏบตในเบองตนน

จะกอใหเกดผลส�าเรจของคด เจาหนาทผรบผดชอบในการสอบสวนจะตองรบ

เดนทางมายงทเกดเหต เพราะสถานทเกดเหตเปนแหลงทดทสดทพบพยาน

หลกฐานเกยวกบคดนน วตถพยานสวนส�าคญจะอยยงไมทนจะถกท�าลายสญหาย

ไปโดยเหตอน วตถพยานในรปของอาวธ รองรอยการเจาะงด ลายพมพนวมอ

รอยเทา ยางรถ และเสนใยตาง ๆ อาจก�าลงรอการตรวจสอบจากพนกงานสอบสวน

และผเชยวชาญอย

ความรวดเรวในการเดนทางไปยงทเกดเหต จะตองแขงกบเวลากบการ

เสอมสลายของรองรอยตาง ๆ ในทเกดเหตไปโดยธรรมชาต หรอโดยการกระท�า

ของมนษย เปนตนวา ผเสยหายอาจสนใจเสยกอน ฝน หมะ หรอกระแสลม

อาจท�าลายรองรอยของคนรายใหลบเลอนหรอเสอมสลายไปในเสยวของเวลา

แมแตเพยงเลกนอย อาจท�าใหเกดผลของการเกบรวบรวมพยานหลกฐาน

หรอความลมเหลวในการลาตวคนรายของพนกงานสอบสวน

๖.๖ การรกษาสถานทเกดเหต(PRESETVETHESCENE)

การรกษาสถานทเกดเหต หมายความถงการรกษาต�าแหนงทคดเกดขนให

อยในสภาพเหมอนกบขณะเวลาทอาชญากรไดทงรองรอยไว



เจาหนาทผ รกษาสภาพทเกดเหต ตองปองกนมใหรองรอยทปรากฏอย

ถกลบลางหรอเสอมสลายไป การจบตองสงของตาง ๆ ในทเกดเหต การเหยยบย�า

ลงไป รอยหยดเลอด และรอยเปอนตาง ๆ รวมทงรอยเทา รอยยางรถ จะท�าลาย

คณคาและความเชอถอเกยวกบวตถพยานใหเสยไป

แผนขนแรกในการปองกนสภาพทเกดเหต คอ การรกษาสภาพทเกดเหต

รอไวจนกวาพนกงานสอบสวน ผรบผดชอบจะเดนทางมาถง เพอเรมตนด�าเนนการ

คนหาและรวบรวมพยานหลกฐานตอไป

ขนตอไปปลอยใหเปนหนาทของคณะเจาหนาทในการสอบสวนทจะด�าเนน

การปองกนรกษาวตถพยานมใหถกท�าลาย โดยทงผไมมหนาทเกยวของและ

ผมหนาทเกยวของกตาม

การปองกนรกษาสถานทเกดเหต เปนหนาทความรบผดชอบของเจาหนาท

ต�ารวจคนแรกทเดนทางมาถงทเกดเหต ซงอาจเปนเจาหนาทสายตรวจหรอ

พนกงานสอบสวนกตาม การปองกนนนมใชปองกนแตเพยงจดศนยกลางทเกดเหต

เทานน แตใหขยายอาณาบรเวณไปทวอาณาเขตของสถานทเกดเหตนนดวย เชน

มคดเกดขนในหองหนง กจ�าเปนตองปองกนสภาพทเกดเหตขยายตลอดทวอาคาร

หลงนนดวย และรวมตลอดถงพนทบรเวณทเกยวเนองกบอาคารหลงนนดวย

๖.๗ อยาแตะตองรบกวน(DONOTDISTURBS)

อาชญากรรมยอมทงรอยการกระท�าไว ณ ทเกดเหต รองรอยตาง ๆ ดงกลาว

อาจถกท�าลายใหลบเลอนไดโดยงาย หากปลอยปะละเลยใหบคคลอนเดนเหยยบ

ย�าไปมาในทเกดเหต และอาณาบรเวณทเกยวของ กอนทพนกงานสอบสวนจะเดน

ทางมาถง และด�าเนนตามกรรมวธใหเสรจเรยบรอยกอน หากรองรอยตาง ๆ

ดงกลาวถกท�าลาย หรอท�าใหเปรอะเปอนเลอะเทอะดวยประการใดกตาม อาจท�าให



ผลการตรวจพสจนผดพลาดคลาดเคลอน ไขวเขว ลาชาลง หรออาจผดพลาดไป

โดยสนเชงกได

การปองกนรกษาสถานทเกดเหตจะตองด�าเนนการตอเนองกนไปจนกวาจะ

ไดเขยนแผนทเกดเหตโดยสงเขป ถายภาพประกอบและคนหารองรอยกบวตถ

พยานโดยละเอยดแลวเสยกอน

การเขยนแผนทสงเขปและการถายภาพทเกดเหต ทศาลยอมรบฟงนนตอง

เปนภาพทเกดเหตในขณะเกดเหตอยางแทจรง ถาจ�าเลยสามารถสบตอศาลไดวา

แผนทสงเขปหรอภาพถายทเกดเหตทน�าแสดงตอศาลนน บคคลหรอสงของวตถ

พยานทเกยวของในขณะเกดเหตมไดอยตามทปรากฏอยในแผนทสงเขปหรอ

ภาพถายทเกดเหตแลว น�าหนกความเชอถอของพยานจะลดลง และค�าใหการ

ประกอบของผตรวจสถานทเกดเหตจะถกซกคาน

บคคลทไมมหนาทเกยวของกนไมใหเขาไปในบรเวณทเกดเหต เจาหนาท

รกษาสภาพทเกดเหตปองกนมใหผใด หรอแมแตตนเอง เขาไปหยบแตะตองหรอ

เคลอนทสงของตาง ๆ ในทเกดเหต โดยทวไปตามบานเรอน หรอรานคาเจาบาน

หรอเจาของรานมกจะพยายามระมดระวงหามปรามมใหกระท�าเชนนนจนกวา

การตรวจสถานทเกดเหตจะเสรจเรยบรอยเสยกอน

๖.๘ รอยลายนวมอแฝง(LATENTFINGER)การตรวจรองรอยในทเกดเหต ใหเรมตนจากจดศนยกลางของทเกดเหต หรอ

พบศพ หรอรองรอยแลวคอย ๆ ขยายวงการตรวจออกไปจนทวรอบนอกของสถาน

ทเกดเหตโดยละเอยด รวมทงตามเสนทางเขาออกซงเกยวเนองกบสถานทเกดเหต

นนดวย ดงนอาจพบรองรอยตาง ๆ เชน รอยเทา รอยบนไดพาด และรอยกดอน ๆ

พนยางของรองเทาอาจประทบรอยฝนไวทพนเรยบ ๆ หรอพนดนออน ๆ หรอพนท

เตมไปดวยฝนหนา



๖.๙ รอยเครองมอเจาะงด(TOOLIMPRESSIONS)

รองรอยการเจาะงดอาจพบตรงชองทางเขา – ออก ของคนรายภายในอาคาร

หรอหองตนรภย หรอยานพาหนะเหลานตองคนหาและปองกนรกษาไวรอรบ

การตรวจพสจน

เครองมอเจาะงดชนดใด ๆ กตาม จะทงรองรอยไวกบวตถทมสภาพออนกวา

เครองมอเจาะงดทใชในเครองนน ๆ เสมอ

รองรอยการเจาะงดทตรวจพบในทเกดเหต อาจพสจนไดในลกษณะ

อยางเดยวกบรองรอยททดลองใชเครองมอท�ารองรอยใหปรากฏ ท�านองเดยวกน

การพสจนลายนวมอแฝงของผตองหา

๖.๑๐หวกระสนปน(BULLETS)

หวกระสนทใชแลวซงตรวจพบตกอยภายในทเกดเหต หรอในทใกลเคยง

สามารถชใหเหนถง ขนาด ความกวางล�ากลองของปนทใชยง และประเภทของปน

ดงกลาวดวย การพสจนยงอาจชไดวาหวกระสนดงกลาวยงจากปนกระบอกใดได

อกดวย ซงยอมจะเชอมโยงไปถงเจาของอาวธปนดงกลาว นอกจากนนหวกระสน

ยงอาจตดเศษของเสนใยตาง ๆ มาดวย ซงอาจตรวจพบไดโดยใชกลองจลทรรศน

เราเคยทราบมาวา ผรายฆาคนตายมกจะวางปนคนละแบบ หรอมปากล�ากลอง

กวางคนละขนาดไวใกลศพผตาย เพอพยายามใหเขาใจผดวาเปนการฆาตวตาย

เอง ในกรณเชนนคนรายไดใชปนชนดหนงฆาผตาย แตใชปนอกชนดหนงยงไป

ก�าแพง หรอทพน เพอสรางรองรอยใหพนกงานสอบสวนสบสน

ถาสถานทเกดเหตมไดรบการปองกน หวกระสนปนทใชแลว หรอปลอก

กระสนทตกอยในเกดเหต อาจถกผหนงผใดเตะกระเดนไปทอน หรอตกเขาไปอย

ในทไมอาจคนพบได (ตกบอน�า ตกในหญารก) ยอมท�าใหโอกาสทจะคนพบยาก



มากขน กรณทใครคนหนงไดบงเอญเหยยบลงไปบนวตถพยานชนเลก ๆ ดงน ยอม

เปนการท�าลายหลกฐาน หรอเปลยนสภาพวตถพยานใหเสยไป กรณเชนนเกดขน

เสมอ หวกระสนทช�ารดบบสลายจากการเหยยบโดยบงเอญเชนน ยงจะท�าให

การพสจนเปรยบเทยบของผเชยวชาญยากยงขนไปอก

๖.๑๑เศษกระจกแตก(GLASSFRACMENTS)

แผนกระจกอาจแตกดวยแรงต หรอกระสนจากภายใน หรอภายนอกอาคาร

อาจเปนพยานหลกฐานทมความส�าคญมาก หนาตางกระจกทแตกทะลดวยแรง

กระสนปนผานนน เศษกระจกแตกจะตกหางจากจดทกระทบในกรณทหนาตาง

กระจกถกกระทบดวยวตถอยางอน นอกจากกระสนปนยอมเปนการยากทจะชวา

แรงกระทบดวยวตถอยางอน นอกจากกระสนปนยอมเปนการยากทจะชวา

แรงกระทบนนมาจากภายนอกหรอภายในอาคาร เจาหนาทปองกนสถานทเกดเหต

ตองปองกนเศษกระจกและแผนกระจกแตก มใหผใดเขามายงเกยวหรอจบตอง

หยบถอ เพอเปดโอกาสใหคณะเจาหนาทผตรวจสถานทเกดเหตไดเกบรวบรวมไว

ในทปลอดภย เพอท�าการวเคราะหตอไป

๖.๑๒รอยเปอนตางๆ(STAINS)

รอยเปอนสตาง ๆ รวมทงรอยเปอนเลอด ซงตรวจพบอยในทเกดเหตมกเปน

ตววตถพยานทมคณคาในการสอบสวน แตเลอดทพบอยในทเกดเหตไมตองเปน

เลอดของผเสยหายเสมอไป คนรายทบกเขามาภายในอาคารอาจกระทบกระทง

กบบางสงจนตองมบาดแผล และมเลอดออกมากได

รอยหยดเลอดอาจถกลบลางออก เปอนเลอะเทอะ หรอลบเลอน จากการ

เหยยบย�าของบคคลโดยเผลอเลอ และไปเปรอะเปอนในทอกแหงหนงไดโดยงาย

เจาหนาทผรกษาสถานทเกดเหตพงระมดระวงปองกนขอบกพรองนมใหเกดขน



๖.๑๓การคนหารองรอย(THESEARCH)

เจาหนาทต�ารวจผท�าหนาทปองกนรกษาสถานทเกดเหตจะตองระลกอย

เสมอวา เมอมสงใดภายในพนทนนจะถกละเลยมองขามไป หรอคดวาไมเปนสงท

มความส�าคญทจะตองปองกนการคมครองรกษาสภาพสถานทเกดเหตไวอยาง

เตมท ยอมยงผลส�าเรจในการพสจนผลสรปของคดเปนอยางดเสมอ หลงจากนน

เปนหนาทของผตรวจสถานทเกดเหตจกตองพยายามคนหารองรอยอยางละเอยด

ถถวน เพอใหพบวตถพยานทอาจหาไดทกชนในทเกดเหตนน สงใดทอาจเปน

ประโยชนในการสอบสวน จะตองไมถกละเลยในการตรวจคน

การตรวจคนหารองรอยจะตองไมกระท�าแตเฉพาะในพนททอาชญากรรม

ไดกระท�าขนเทานน แตควรขยายวงการตรวจคนตามเสนทางทคนรายเขามาสท

เกดเหต ตลอดจนเสนทางทคนรายหลบหนออกไปดวย

การตรวจคนตามเสนทางเขา – ออกของคนรายดงกลาวน มกจะพบวตถ

พยานบางชนทคนรายไดทงไวเสมอ เปนตนวาอาจพบเครองประดบประดาบางชน

หรอรองรอยของการกออาชญากรรมของคนรายซงอาจตกหลอน หรอถกขวางทง

ไวในขณะหลบหนอยางรบรอนกได

การตรวจคนสถานทเกดเหต มวตถประสงคเพอจะพบวตถพยานตาง ๆ ทจะ

๑. ชขอเทจจรงในอาชญากรรมครงนน

๒. เพอพสจนใหถงตวอาชญากร

๓. เพอประโยชนในการตดตามจบกมอาชญากรมาฟองรองลงโทษตอไป

กรรมวธในการตรวจคนรองรอยในสถานทเกดเหต ยอมแตกตางไปตาม

ลกษณะการกระท�าผดของแตละราย แตกตางไปตามลกษณะของวตถพยานทจะ

ตรวจคนหา อยางไรกด กมหลกการกวาง ๆ ในการตรวจคนวางไวลวงหนาของการ



ตรวจคนแตละครง เจาหนาทตรวจคนแตละนายจะไดรบมอบหมายใหท�าการ

ตรวจคนหารองรอยอะไร ภายในพนทจากไหนถงไหน มกจะเกดการผดพลาด

ขนบอย ๆ ทเจาหนาทผตรวจคนซงมไดรบการก�าหนดหนาทและขอบเขตพนท

เจาหนาทหวหนาผตรวจคนจะตองไมแตะตองหยบถอ หรอเคลอนยายวตถ

พยานใด ๆ การแตะตองหรอหยบถอวตถพยานจะไมชวยการตรวจคนเสรจเรวขน

แตอยางใด ในการกลบกน กลบเปนการสรางอปสรรคขดขวางความส�าเรจใน

กรรมวธการสอบสวนคดนน

การเดนตรวจโดยไมระมดระวงอาจท�าลายวตถพยานบางชนใหเสยไป

จงควรด�าเนนการตรวจคนหารองรอยดวยความระมดระวง ผตรวจคนไมควรเดน

เขาไปในบรเวณทเกดเหตอยางสงเดช แตควรพนจพจารณาเสยกอนวาควรจะ

เขาไปตรวจทใดกอนหลงตามล�าดบ

ตอไปนเปนหลกการขนมลฐานทวางไวกวาง ๆ ส�าหรบการตรวจคนทวไป

๑. การตรวจจากจดหนงไปยงอกจดหนง (POINT-TO-POING-SEARCH)

เจาหนาทผตรวจคนเดนเขาไปในเขตสถานทเกดเหตจากจดทางเขาตรงไปยงวตถ

พยานชนแรกทมองเหน เมอตรวจพจารณาวตถพยานชนนเสรจแลว จงเดนไปยง

วตถพยานชนตอไปอยถดไปทใกลทสด กระท�าอยางนจนกระทงสดพนทของ

สถานทเกดเหตโดยวธน ผ ตรวจจงหลกเลยงการกระโดดอยางไรความหมาย

จากจดหนงไปยงอกจดหนง วธทควรกระท�าคอ การตรวจเวยนไปทางขวาแบบ

เดนตามเขมนาฬกาแลวยอนกลบแบบทวนเขมนาฬกา ทวนไปทวนมาเชนน

จนครอบคลมทวพนททจะตรวจ

๒. การตรวจแบบแบงภาคพนทออกเปนสวน (SECTOR SEARCH) สถานท

เกดเหตจะถกแบงออกเปนพนทหรอสวนยอยๆ เชน อาคารบานเรอนอาจแบงออก

เปนหอง ๆ หรอเปนชน ๆ ของอาคาร แลวก�าหนดตวเจาหนาทใหท�าการตรวจคน



เปนสวน ๆ ตามทแบงแยกไว วธนโดยปกตใชกบกรณการตรวจพนททเกดเหตท

กวางใหญ เชน ในทโลง เปนตน

๓. การตรวจแบบวงกลมโดยมจดศนยกลางรวมกน (CONCENTRIC

CIRCLE SEARCH) วธการตรวจแบบนเปรยบเสมอนการโยนกอนหนลงไปในบอน�า

จะเกดวงกลมแหลงการกระเทอนแผออกไปรอยๆ จดทกอนหนตกแผวงกวางออก

ไปทกท วธการตรวจคนหารองรอยวธนเปนประโยชน เมอเชอวาวตถพยานซง

ปรากฏอยในชนตนอยทจดศนยกลาง ไดถกเคลอนทออกไป หรอซกซอนอย

หางจากสถานทเกดเหตออกไปไมไกลนก

เรมตนตรวจทศนยกลางพนทสถานทเกดเหตกอน แลวขดเสนวงกลม

หางออกไปจากจดเรมตนเปนวง ๆ ไกลออกไปทกท การกระท�าดงน โอกาสทจะพบ

วตถพยานอาจอยหางออกไปจากจดเรมตนเปนวง ๆ ไกลออกไปทกท การกระท�า

ดงน โอกาสทจะพบวตถพยานอยหางไกลออกไปมากกได ดงนน เจาหนาทผตรวจ

พงกระท�าดวยความตงใจจรง ประกอบดวยความสนใจอยางแทจรง โดยไมตอง

ค�านงถงความยากล�าบาก

การตรวจคนหารองรอยหรอวตถพยานดงกลาวน เปนงานทยากล�าบากของ

เจาหนาทต�ารวจ แตเจาหนาทต�ารวจพงกระท�าดวยความมานะบากบนไมยอทอ

การสอบสวนคดอาญาจะตองสมบรณดวยการพบรองรอยตาง ๆ ในทเกดเหต

แมวางานการคนหารองรอยจะเปนงานยากล�าบาก แตเทาทเปนมาการคนพบวตถ

บางอยางแมวาโดยตวของมนเอง ดจะไมเปนสงสลกส�าคญแตอาจชกจงไปสความ

ส�าเรจในการสอบสวนกได เชน กลองไมขดไฟ กานไมขด หว หรอซองบหรทถกขย

จนยบยย โดยตวของมนเองดจะไรความหมายเสยทเดยว แตสงของแตละอยาง

ทกลาวมาแลวอาจน�าไปสการพสจนตวคนรายได หรอเพมน�าหนกของพยาน

หลกฐานในส�านวนใหพอเพยงทจะฟองรองผตองหาหรอจ�าเลยได



ในยคสมยปจจบนหรออนาคตอนใกลน หลกนยมทผสบสวนมกจะน�ามา

ใชเปนพยานหลกฐานกนอยทวโลกคอ ภาพทไดจากระบบกลองวงจรปด CCTV

ทเกบไวในสถานทตาง ๆ หรอระบบกลองวงจรปดของหนวยงานทงภาคเอกชนและ

รฐวสาหกจ นนคอพยานหลกฐานทส�าคญยง และในโลกปจจบนนกพบวามระบบ

กลองวงจรปดตดตงกนอยทวไปแลว พยานหลกฐานในสวนนอาจเรยกไดวาเปน

ภาพเสมอน “เงาของมนษย (Human Shadow)” ททงไวและเปนรองรอยส�าคญซง

น�ามาใชในการสบสวน ในอนาคตเรายงม Social Network ทกลมวยรนและคนท

ทนสมยรจกน�าเทคโนโลยมาใชเพอการตดตอสอสารแสดงตนทงจรงและเทจ

ปรากฏอยในโลกเสมอน (Ciber World) ทมนษยเขาไปกอปฏสมพนธซงกน

และกน นนกเปนอกชองทางหนงทมนษยทงรองรอยหลกฐานไว ทงนนกสบกควร

ทจะเรยนร Social Network ทกชนดใหด เพอทจะสามารถสบสวนตดตามรองรอย

และพฤตกรรมของความมนษยได

การรวบรวมพยานหลกฐาน

๗.๑ วธการเกบรวบรวมพยานหลกฐาน

จะเกบรวบรวมและจดการกบหลกฐานอยางถกตองไดส�าเรจ ถายดแนว

นโยบายดงตอไปน (พงศพฒน ฉายาพนธ, พ.ต.อ., ๒๕๕๑)

๑. ควรจะท�าเครองหมายไวบนหลกฐานแตละชน (บนภาชนะทใสหรอบน

สงของ) เพอแสดงใหเหนสภาพเดมและสถานทตงเดม ควรบนทกขอมลนลงใน

สมดของผสบสวน



๒. สงของแตละชนใหต�ารวจท�าเครองหมายไวอยางชดเจน เพอแสดงตว

บคคลทพบหลกฐานชนน ในกรณทเปนชนเลกหรอเปนตวอยางของเหลว กใหท�า

เครองหมายไวบนภาชนะทใส

๓. สงของแตละชนควรจะเขยนบอกไวอยางถกตองและสมบรณ ตรงกบ

หมายเลขกลองทใส ประทบตราและลงวนเดนปและเวลาทเกบรวบรวมไว

๔. สงของแตละชนควรจะเกบเขาหอไวตางหาก เอาใสในภาชนะทสะอาด

และมขนาดทถกตอง เพอปองกนมใหเปอนเปรอะหรอเสยหาย

๕. ควรประทบตราแตละหบหอเพอรกษาไวเปนหลกฐาน และปองกนการ

จดการทไมไดรบอนญาต

๖. หลกฐานแตละชนควรแสดงใหเหนถงการจดการอยางถกตอง

หองปฏบตการ (Laboratory) ของหนวยงานเฉพาะของต�ารวจ

เสมยนส�านกงานทเกยวของกบสงของอนเปนหลกฐาน

หองปฏบตการของหนวยงานรฐบาลตาง ๆ

ควรจะบนทกอยางถกตองเกยวกบหลกฐานแตละชน แสดงใหเหน

การรกษาทตอเนองเปนล�าดบ บนทกเหลานควรสะทอนใหเหนถงการเคลอนไหว/

โยกยายหลกฐาน จากจดเดมไปจนถงการจดการขนสดทาย

๗.๒ รวบรวมหลกฐานชนดทมลกษณะเฉพาะ

ผสบสวนการฆาตกรรมมกจะเผชญกบหลกฐานชนดทว ๆ ไป ทเหมอน ๆ กน

ในการสบสวนการฆาตกรรมสวนมาก เชน เลอด กระสนปน และรอยนวมอ

โดยปกตแลวหลกฐานเหลานกจะตกอยภายในสามประเภททเหนไดชดเจน คอ

วตถทางรางกาย วตถอน ๆ และรอยประทบ



๗.๒.๑วตถทางรางกาย

เลอด(เปยก)จ�านวนมากหรอเปนกอง

- ใชทหยอดตาหรอเขมฉดยาสบของเหลวขนมา ถายใสภาชนะท

ฆาเชอแลว (๕ ซซ กพอเพยงส�าหรบท�าการทดลองแลว)

- น�าตวอยางทแชในน�าแขงไปสหองทดลอง (Laboratory) อยางไร

กตามอยางแชแขงเลอด

- ในบางกรณกขนอยกบกฎขอบงคบของศาล สารเคมทกนเนา เชน

Sodium Azide หรอ EDATA ทใชเพอปองกนเลอดเสยหาย

เลอด(เปยก)จ�านวนนอย

- ใชส�าล ๑๐๐% หรอดายฝาย #๘ หรอ แผนผากอส (Gauze Pad)

ซบรวบรวมตวอยางเอาไว

- เอาส�าลหรอแผนผากอสทซบเลอดไว ผงอากาศใหแหง

- น�าใสในหลอดแกวทดลองทฆาเชอแลวหรอภาชนะสะอาดอน ๆ

เลอด(แหง)เปอนพนผวทไมเปนรพรน

- ถามเลอดแหงจ�านวนเพยงพอ ใหใชใบมดโกนทสะอาดหรอมด

ผาตดเลก ๆ ทฆาเชอแลว ขดออกมาจากพนผวแลวเอาใสไวในภาชนะทฆาเชอ

แลว

เลอด(แหง)เปอนพนผวทเปนรพรน(ผา/ไมบงไมไดขดเกลาฯลฯ)

- รวบรวมและมอบสงทมรอยเปอนไปยงหองทดลอง (Laboratory)

ดงทพบ



- หอแยกตางหากเอาใสภาชนะทฆาเชอแลว ถาสงของนนใหญเกน

ไปหรอไมเหมาะสมจะขนสง ใหเอาสวนหนงทมรอยเปอนจ�านวนเพยงพอของ

สงของนน สงไปยงหองทดลองเพอวเคราะห

รองรอยหรอรอยเลอะทไมสามารถขดลงภาชนะได

- ใชล�าส ๑๐๐% หรอแผนผากอส (Guaze Pad) ทท�าใหชนดวยน�า

กลนซบ น�าสงพรอมกบตวอยางทควบคม ใหทดลองตรวจเพอวเคราะหเปรยบเทยบ

- รอยเปอนจะออนตวลงและซมเขาไปในทซบหรอแผนผากอส

- เอาออกผงอากาศใหแหง

- เอาใสในหลอดทดลองทฆาเชอแลวหรอภาชนะ สงไปหองทดลอง

น�าอสจ-รอยเปอนเปยก

- ซบหรอลาง (โดยผตรวจทางการแพทย ถาท�าได)

- ใชทหยอดตาหรอเขมฉดยาสบของเหลว

- เอาไวในหลอดทดลองทฆาเชอแลว

- ใชส�าลหรอแผนผากอสซบ เพอเปนตวอยางของจ�านวนนอยทยงคง

ชนอย

- เอาผงอากาศไวใหแหงทนทและเอาไวในภาชนะทฆาเชอแลว

น�าอสจ-รอยเปอนแหง

- รอยเปอน แหงจะท�าใหผา “แขงเหลอลงแปง” (Starchy)

- ถามนอยบนเสอผาใหมอบสงนนทงหมด โดยระวงไมท�าใหขาดหรอ

ท�าใหบรเวณทเปอนเลอะเทอะ



- บนรางกายใชส�าล ๑๐๐% หรอแผนผากอส (Gauze Pad) ท�าให

ชน ดวยน�ากลนคอย ๆ เอารอยเปอนออก ผงอากาศใหแหง แลวน�าไปไวใน

หลอดแกวทดลองทฆาเชอแลวหรอภาชนะอน

ปสสาวะ

- เอาออกมาโดยใชทหยอดตาหรอแผนผากอส

- เอาใสไวในหลอดแกวทดลองทฆาเชอแลวหรอภาชนะอน

- ถาอยบนเสอผาควรจะมอบเสอผาทงหมดให

เสมหะหรอน�าลาย

- เอาออกไปโดยใชทหยอดตาหรอแผนผากอส

- เอาใสในหลอดแกวทดลองทฆาเชอแลว หรอภาชนะสะอาดอน ๆ

หลงจากแหงแลว

อจจาระ-จ�านวนมาก

- เอาออกดวยทตกเลก ๆ ทสะอาด ผงอากาศใหแหง

- เอาใสในภาชนะทฆาเชอแลว

อจจาระ-จ�านวนนอย

- เอาออกไปดวยส�าลซบ ๑๐๐% หรอแผนผากอสท�าใหชนดวยน�า

กลน แลวผงอากาศใหแหงหรอขดใสภาชนะ

- เอาใสในหลอดแกวทดลองทฆาเชอแลว

อาเจยน

- เอาออกไปดวยทหยอดตาหรอทตกเลก ๆ ขนอยกบจ�านวน

- เอาใสในภาชนะทฆาเชอแลว



ของเหลวทางสรระใด ๆ ทพบ ณ สถานทเกดเหต เชน ปสสาวะ น�าลาย

อจจาระ เหงอ ขห น�ามก ฯลฯ สามารถจดชนดเปนกลมเดยวกนกบเลอด ควรจะ

สงเกตวาใครเปนผขบของเหลานนออกมา

เนอเยอ

- ใชปากคบ คบออกมา

- เอาใสในภาชนะแกวหรอหลอดแกวทดลองทฆาเชอแลว

- สงไปใหแพทยผตรวจสอบ

ผม

ในคดฆาตกรรมทงหมดตองใหไดตวอยางผมและขนจากสวนตาง ๆ ของ

รางกาย ผมและขนเปนหลกฐานทส�าคญ ดงนนแมวาขณะท�าการสบสวนเบองตน

ยงไมไดหลกฐานสวนน แตกยงอาจหาพบไดในเวลาตอมา ซงอาจเปนหลงจากท

ศพถกฝงหรอถกท�าลายแลว ควรจะเอาตวอยางจากสวนตาง ๆ ดวยการดงหรอ

ถอนกจะไดรากขนมา ถาดงหรอถอนขนมาไมไดเพราะสาเหตบางประการกให

ตดผมตรงทใกลชดหนงศรษะกพอ ตวอยางธรรมดาจะประกอบดวยผม ๒๔ ถง

๔๘ เสนโดยประมาณ การเอาผมออกจากศรษะควรจะดงหรอถอนจากหลาย

ต�าแหนง ดงน ดานหนา ดานหลง ขางซาย ขางขวา และขางบน เอารากผมตวอยาง

มาผงอากาศใหแหง

การรวบรวมผมจากทเกดเหต

- ใช ล�าแสงลาดเอยงพนจพ เคราะห พนผวของสถานท เกด

อาชญากรรม ถามผม ขน หรอสงทเปนเสน/เอนหรอใยอยทนน ใหใชคมหรอแหนบ

คบ ใหระมดระวงอยาใหโคงงอหรอขาด



- ใหใชสกอตชเทป (Scotch Tape) หรอแผนปดหนา (Masking) เกบ

สงทเปนเสน/เอนหรอใย (Fibers) หรอผม/ขน

- เอาใสในภาชนะทฆาเชอแลวและปดผนก (ใชกระดาษทพบหรอ

ซองกได)

๗.๒.๒วตถทเปนอาวธปนและเครองกระสน

อาวธ

- ถายภาพไวและตรวจหารอยนวมอ

- ตรวจหารองรอยอน ๆ ซงจะเปนหลกฐาน

- เอาใสในภาชนะพเศษตามขนาด เพอปองกนหลกฐานและปองกน

การจบตอง

- สงไปใหหองแลปอาชญากรรมเพอวเคราะหตอไป

ปน

- ถายภาพในทาเดม

- ตรวจหารอยนวมอ

- ตรวจหาดวยเทคนคพเศษ เชน วธการทางซรม หรอเซรมวทยา กรณ

ถกต/การยงในระยะใกล อาจใหผลเปนเลอด ขน ผม หรอเนอเยอ (Tissue) ถกยาย

ไปสอาวธหรอล�ากลองปน

- เมอตรวจสอบขนตนดงขางบนนแลว ใหเอาลกปนออก/หามไกปน

กอนจะขนสง



- เอาแตละกระบอกเขาหบหอไวในภาชนะทเหมาะสม (ในสถานการณ

ซงจะสงปนไปตรวจสอบด ใหใชกลองกระดาษแขง ใชเชอกลอดไกปน ไปตดกบปลาย

กลองทงสอง ใหปนอยในสภาพแขวน ส�าหรบปน ทใหญกวาน เชน ปนไรเฟล หรอ

ปนลกปราย ใหตดปลายกลอง ทงสองขางเปนรอยบาก แลววางปนพาดลงบน

รอยบากของภาชนะ

- บอกยหอของปน ระบรน เลขหมายประจ�าปน (Serial Number)

ขนาดล�ากลองปน จ�านวนนดทอาวธปนสามารถยงได เชน ปนพกชนดลกโม ๕ หรอ

๖ นด ฯลฯ ในรายงานและบนภาชนะทใส หลกฐาน ทงบอกชนดของการท�าส�าเรจ

แลว เชน แผนจานนกเกล ฯลฯ

- อาวธทงหมดทพบควรท�าเครองหมายเพอบอกชอ/ชนด หลกฐาน

รปพรรณไวใหเรวทสดเทาทจะท�าได ดงตอไปน

ปนพกชนดลกโม ท�าเครองหมายไวบนโครงล�ากลอง

และกระบอกปน

ปนเลกยาวและปนลกปราย (Rifles and shotguns)

ท�าเครองหมายไวบนภาชนะสลก (Bolt) และล�ากลอง

ปน (Barrel)

ปนกงอตโนมต (Semiautomatic weapons)

ท�าเครองหมายไวบนโครง รางเลอน ล�ากลองปน และ

Clips

กระสนปนทไมดานหรอการตรวจกระสน (Live Cartridges or

Rounds of Ammunnition)

- ตรวจหารอยนวมอซงเปนหลกฐานกอนท�าเครองหมาย



- ท�าเครองหมายไวทขางปลอกกระสน

- หบหอ (Package) บอกสถานทพบนดกระสน

ลกกระสนปน

- ควรจะเกบรวบรวมลกกระสนปนโดยไมท�าใหเสยหาย หรอ

ท�าเครองหมายทปนเลกยาว

- ลกกระสนปนทฝงอยในประต ตนไม ฝาผนง ฯลฯ ควรเอาออกมา

โดยเอาสวนหนงของวตถทลกกระสนปนฝงอยออกมาดวย มากกวาจะขดเอา

เฉพาะลกกระสนปน การขดเอาเฉพาะ ลกกระสนปนอาจท�าใหมรอยเพมเขามา

ซงอาจท�าลายคณคารองรอยการเคลอนทของกระสนปนซงเปนหลกฐานได

- ลกกระสนปนทพบควรจะตรวจหาเลอดหรอวสดอน ๆ กอนเกบเขา

หบหอ

- ควรจะท�าเครองหมายไวทฐานของลกกระสนปนหรอทปลายหว

ลกปน

- ควรจะหอลกปนแตละลกแยกตางหาก แลวเอาใสในภาชนะท

เหมาะสม ซงจะปองกนมใหเปรอะเปอนหรอเกดรอยถลอกโดยไมตงใจ

- ควรจะท�าเครองหมายไวทหบหอ เพอแสดงวาเปนอะไรและ

สถานทพบ

- ปลอกกระสนปนทยงออกไปแลว (Cartridges)

- ปลอกกระสนปนทพบ ควรจะท�าเครองหมายไวภายในปลอกกระสน

ทพบ ตรงขอบปลายปาก หรอถาท�าเชนนนไมไดกใหใกลปลายปากมากทสด



- อยาท�าเครองหมายปลอกกระสนปนทพบไวบนหรอใกลสวนฐาน

ซงมเชอปะทปนอยกอน เพราะการตรวจพสจนอาจท�าลายเครองหมายได

- ใหคดเสมอวาเปนไปไดทจะมรอยนวมออยทขาง ๆ ปลอก กระสน

เหลาน แลวใชวธเหมาะสมเกบรกษาเอาไว

- บรรจหบหอลงในภาชนะทแยกตางหาก พรอมกบท�าเอกสาร

ประกอบอยางถกตอง

ปลอกกระสนปนลกปราย (Shotgun Shells)

- ควรใชพลาสตกหรอกระดาษหอในลกษณะเดยวกนกบปลอกกระสนปน

ทยงออกไปแลว

- ใหท�าเครองหมายของสงเหลานไวทดานขางทเปนโลหะของ

ปลอกกระสน

- อยาไดท�าเครองหมายไวทฐานของปลอกกระสนปน

หมอนรองลกปราย (Shotgun Wadding)

- คนพบแลวเอาไปใหหองทดลองตรวจ

- เอาไวในภาชนะทแยกตางหาก

๗.๒.๓วตถทมลกษณะเปนเสนหรอใย(Fibers)

สงทมลกษณะเปนเสนหรอใย เชน ผม ขน อาจจะถายโอนระหวางเหยอและ

ผกระท�าผดเปนผลใหผสบสวนมหลกฐานเพมเตมเขามา ซงสามารถใชกลอง

จลทรรศนสองดและทดลองดวยไมโครเคม (Microchemical testing) สงของ เชน

สงทมลกษณะเปนเสนหรอใย (Fibers) เชอก (Rope) สายปาน (String) หรอเชอก

ชนดฟน (Twine) ควรจะเกบมาตรวจด



เชอก/สายปาน/เชอกฟน

- เกบไฟเบอรดงตอไปน

ใชคมทใชในการผาตด (Forceps)

เทป (Tape) ดทสด

ใชเครองดดฝน (Vacuum Sweeping) ควรสงเกตวาวธนเปนวธ

ทปรารถนานอยทสด เพราะวาจะรวบรวมความเปรอะเปอนไว

มากเกนไป

- การเกบตวอยางโดยใชเทปขางทเหนยว เปนวธปฏบตทดทสด

- เอาตวอยางจากแตละบรเวณใสในภาชนะแตละอน ท�าเครองหมาย

ทเหมาะสม แลวสงไปทหองแลปเพอตรวจสอบ

ผา (Fabric)

- ผาชนทพบ ณ สถานทเกดเหต เอามาตรวจลกษณะของผา เพอดวา

คลายกบผาชนทจะตองตดสนใจหรอไม

ใชคมทใชในการผาตด (Forceps)

ชนดของผาและไพเบอร

นบดาน

ทศทางทไฟเบอรบด

การยอม



- ชนสวนแตละชนทไดมาจากสวนตาง ๆ ของผา เมอเอามาเทยบ

“ประเภท/ลกษณะ” กบผาชนทเปนหลกฐาน “จะเขากนได” เหมอนเปนผาชน

เดยวกนหรอไม

เสอผา (Clothing)

เสอผาแตละชนทเกบรวบรวมไวเปนหลกฐาน ควรจะหอแตละชนเพอ

ปองกนการเปอนเปรอะ ถาเสอผาทจะเกบรวบรวมนนเปยก ควรจะเอาผงลมให

แหงกอนหอ ผสบสวนอาจไดหลกฐานเพมเตมจากเสอผา

- รอยเปอนบนเสอผา อาจจะเอามาเทยบดกบรอยเปอนจากสถานท

เกดเหต เหยอหรอผตองสงสย

- เสอผาของผตองสงสยอาจมเลอดอยคลายของเหยอ

- เสอผาของเหยออาจมน�าลายและหรอน�าอสจ จากผกระท�าผด

- ผม ขน หรอสงทมลกษณะเปนเสนหรอใย (Fibers) อาจมอย

บนเสอผา เอามาเทยบกบผม ขน ทคลายกน หรอไฟเบอรจากสถานทเกดเหต

ทเจาะจงนน หรอสถานทตง (Location) หรอจากเหยอ

- ฉก หรอตดเสอผาทถกอาวธ เอามาเทยบกน เพอแสดงใหเหน

สภาพของเหยอในเวลาทถกท�าราย

- การฝากระยะกระสนบนเสอผา สามารถวเคราะหเพอตดสนใจถง

ระยะทางโดยประมาณทยงปน



กนบหร/ซการ

กนบหรหรอซการทพบในสถานทเกดอาชญากรรม โดยเฉพาะทเปนกนกรอง

ผเชยวชาญดานซรมวทยา (Serologist) สามารถตรวจสอบหาชนดเลอด และบางท

หาองคประกอบอน ๆ เกยวกบก�าเนด เชน เพศของแตละบคคลได ซงเปนผท

ขบน�าออกมาจากอวยวะ

- ใชคมทใชในการผาตด (Forceps) หรอปากคบและตองใหแหงดวย

- วางไวในภาชนะแยกตางหาก เพอปองกนการเปรอะเปอน

- ภาชนะควรท�าเครองหมายอยางเหมาะสม

- สงไปใหตรวจดวยวธซรมวทยา (Serology)

๗.๒.๔วตถทเปนเครองเรอนเครองใชและอนๆ

เครองเรอนอยผดท (หรออยกบททสงสย)

- ตรวจหารอยนวมอหรอดวยวธการซรมวทยา (Serology)

- ใชประโยชนในการประกอบเรองราวใหม

เครองมอ (Tools)

เครองมอทผตองสงสยใชในอาชญากรรมควรตรวจดดงตอไปน

- ตรวจหารอยนวมอหรอดวยวธการซรมวทยา (Serology)

- ถาเครองมอมหลกฐานซงเกยวกบการศกษาเรองซรม (Serology) ก

ตองหบหออยางระมดระวง เพอรกษาหลกฐานน



- ถาเครองมอมรองรอยของวตถบางอยางทจะตองเอามาเทยบกบ

ตวอยางทรจกดกใหระมดระวง เพอรองรอยบนวตถนจะไมถกลบออกไป

- สวนหนงของเครองมอทจะตองเอามาเทยบกนตองรกษาไวใหด

- เครองมอทแตกหกและหรอมดทแตกหกสามารถเอามาเขาคหรอ

เทยบกนเพอใหไดชอ/ชนดและหลกฐานทด

- อยาไดพยายามน�าเครองมอทสงสย ทดลองทาบ/วางลงบนรองรอย

ของเครองมอทพบบนพนผวของวตถหรอเอาชนทแตกหกมาตอเขาดวยกน

ยานพาหนะ (Vehicles)

- ถายภาพและตรวจหาดวยวธการทางซรมวทยา (Serology)

- ลางรปหารอยนวมอ

- ตรวจหาสงอน ๆ ทเปนหลกฐาน

- คนหาอาวธ

เอกสาร (จดหมาย บนทก งานประพนธ)

- พจารณางานประพนธทอาจเปนแรงจงใจในคดฆาตวตาย หรอเพอ

หาเทคนคทกาวหนาซงปรากฏในรปคดจากหนงสอ/ต�ารา ทตรวจพบ

- การพจารณาขนตนเกยวกบการจดการกบหลกฐานชนดนกคอ

เกบรกษารอยนวมอซงอาจจะอยบนสงของ

- ควรจะเกบรวบรวมหลกฐานโดยใชปากคบ (Tweezers) หรอ

คมทใชในการผาตด (Forceps) เพอคอย ๆ หยบเอาเอกสาร ขนมา



- สงของแตละชนควรจะเอาไวในหบหอทแยกตางหาก หบหอทดทสด

เปนหบหอทสามารถมองทะลได เนองจากผสบสวนจะตรวจดสงทบรรจอยไดโดย

ไมท�าใหเอกสารเปอนเปรอะดวยรอยนวมอทเพมเขามา

- ถาไมสามารถหาหบหอทมองทะลเขาไปไดกใหอดส�าเนาภาพถาย

ไว ใชปากคบหยบวตถมาวางบนเครอง อดเสรจเกบใสซองหลกฐาน (นจะท�าให

อานและตรวจดสงทบรรจโดยไมรบกวนคณคาของหลกฐานอนเปนเอกสารเดม)

- การท�าเครองหมายหลกฐานชนดน ขนอยกบวาเปนการตรวจดชนด

ไหน ในบางกรณกจะท�าเครองหมายไวทมมดานหลงของกระดาษ สวนในกรณอน ๆ

จะท�าเครองหมายไวทหบหอซงบรรจเอกสารเทานน

- ไมควรพบเอกสาร

- ตรวจหารอยพมพแฝง

- น�าลายบนซองสามารถบอกชนดของเลอดและบางทกอาจวเคราะห

หาเพศเดม

แกว (Glass)

- เศษชนเลกชนนอยควรจะเอาไวในขวดแกวเลก ๆ หรอกลกใส ยาเมด

(Pillbox)

- ควรเอาชนใหญ ๆ ไวในกลองกระดาษแขงทแขงแรงทนทาน

มเบาะรองอยางถกตอง หรอมการปองกนไมใหแตกหกในระหวางขนสง



ดน (Soil)

- เกบรวบรวมตวอยางหลาย ๆ ตวอยางในสถานทเกดเหตจาก

สถานทตงตาง ๆ เนองจากแรและวตถทไดมาจากสงมชวต มหลากหลายภายใน

ระยะทางสน ๆ

- เกบดนจากแตละสถานทตงแตละแหง หนงถวยหรอหนงก�ามอเปน

อยางนอย

- ตองใหแหง

- หบหออยในภาชนะทแยกตางหาก

- ท�าเครองหมายอยางถกตอง เพอบอกชอและสถานทตง

๗.๒.๕รอยประทบ

การตรวจหารอยนวมอ ควรจะสงเกตเหนวาผงโรยหารอยนวมอไมได

ขดขวางการวเคราะหซงเกยวกบการศกษาเรองซรม (Serological) แตสเปรย

ninhydrin และวถทางเคมอน ๆ ทท�าใหมองเหนรอยพมพ อาจขดขวางการทดลอง

ดวยวธการทางซรมวทยา (Serology) ชนดของรอยนวมอแบงออกเปน ๓ ประเภท

๑.รอยพมพพลาสตก รอยประทบเหลานเกดขนเมอนวมอแตะตองหรอ

ประทบบนพนผวทหยนและออนนม เชน ปนฉาบ (putty) ยางไม (gum) บรเวณท

ทาสเสรจใหม ๆ กาวบนแสตมปหรอซอง ขผง (wax) แปงผงปน (flour) ฝนหนา สบ

ไขมน (grease) น�ามนดบ (tar) ยางสน (resin) ดนเหนยว (clay) รอยประทบ

ทไมดอนเกดจากแนวแตกราวจะเหนไดในรอยพมพพลาสตก



๒.รอยพมพทมองเหนได(Visible prints) รอยพมพเหลานเกดขนเมอ

นวมอ ฝามอ หรอเทาซงเปรอะเปอนไปดวยสงแปลกปลอมมาสมผสกบพนผว

ทสะอาด และประทบบนพนผวทงรอยพมพไว (แบบทธรรมดาทสดกคอรอยพมพ

บนฝน) สารตาง ๆ เชน หมก เลอด เขมา ส ไขมน แปงผดหนา น�ามน ฯลฯ เปอนเปรอะ

รองรอยของลายนวมอ เมอมาประทบบนพนผวอกอยางหนง ภาพของรอยนวมอ

กจะปรากฏบนพนผวนน

๓.รอยพมพแฝง (Latent prints) รอยพมพเหลานเกดขนจากผวหนง

ตามธรรมชาตขบเหงอออกมา เมอไขมนหรอสงสกปรกผสมกบของเหลวทถก

ขบออกมาตามธรรมชาตฝากไวบนพนผวนกจะเปนรอยพมพทมนคง รอยพมพแฝง

ซงมองเหนไมไดมกจะพบบนวตถทมพนผวเรยบหรอขดมนหรอบนกระดาษ

รอยพมพแฝงพฒนาเปนรปรางขนโดยวธการโรยฝน หรอทางเคม ในบางเหตการณ

รอยพมพแฝงเหลานสามารถพฒนาเปนรปรางขนบนพนผวทหยาบโดยใชวธการ

ทางเคม

การพฒนารอยนวมอ

๑.การโรยฝ น วธปฏบตทธรรมดามากทสดของการพฒนารอยพมพ

ณ สถานทเกดเหตอาชญากรรมกคอ ใชเทคนค “การโรยฝน” (dusting) เปนการ

โรยฝนหรอกระจายผงแปงไปบนรอยนวมอแลวใชแปรงปดบนพนผวของวตถ

ทสงสยวามรอยพมพ ฝนผงสทใชกนตามธรรมดามากทสดมทงสด�า สน�าเงน สเทา

และ สขาว อยางไรกดแปงฝนโรยรอยนวมอมสอน ๆ อกหลายสสามารถเอามาใช

เพอใหเหนแตกตางไปจากพนหลงแปรงทเอามาใชประโยชนไดประกอบดวย

แปรงขนอฐ ทปดฝนท�าดวยขนนก (feather dusters) ไพเบอรกลาส (fiberglass)

หรอไนลอน (nylon)

เทแปงฝนจ�านวนนอยลงบนกระดาษทสะอาด



ใชแปรงปดแปง แลวใชนวเคาะเอาแปงทมากเกนไปออก

แล วผ สบสวนจะแปรงเบา ๆ บนพนผวของวตถทถกค น

เคาะเปนวางโคงเพอหารอยพมพ

วธปดฝนอกวธหนงกคอ ใชผงแมเหลกเอาแปรงแมเหลกจมลงไปในผงเหลก

ซงจะเกาะตดกบแมเหลกทอยในแปรง เมอผงตะไบเหลกละเอยดถกเกลยเรยบ

ดวยปลายแปรง ผสบสวนกจะใชประโยชนไดเหมอนแปรงอน ๆ ทชวยท�าใหเหน

รอยนวมอ ควรจะสงเกตดวานอกจากรอยนวมอแฝงแลวกอาจจะพบรอยฝามอ

ขอมอ เทา หรอนวเทา ณ สถานทเกดเหตดวย

๒.วธการทางเคม(Chemical Processes) นอกจากผงแปงแลว กยงม

ชดวธการทางเคมซงสามารถเอามาใชพฒนารอยพมพแฝง ไดแก รมควนไอโอดน

(iodine fuming) ninhydrin และ silver nirate ยงไปกวานน ยงมผลอยางนาทง

ในการใชเลเซอรพฒนารอยพมพแฝง เมอพดถงการปฏบตผสบสวนสวนมากยงไม

ไดใชวธการดงกลาวน อยางไรกตามควรจะทราบวาวธการเหลานมประโยชน

ในเหตการณทจ�าเปนตองตรวจสอบดหลกฐานตอไป เพอจะคนพบและพฒนา

รอยพมพแฝงซงเปนหลกฐาน

รอยยางรถยนตและรอยเทา (Tire tracks and Footprints) วสด

หลากหลายชนดอาจทงรอยประทบเหลานไว รอยเทาเปนรอยประทบธรรมดาทสด

ททงไว หรออยใกลสถานทเกดอาชญากรรม ควรจะรวบรวมรอยประทบดวยวธ

ดงตอไปน

๑.ถายภาพไวกอนถายภาพควรท�าความสะอาดรอบประทบใหปราศจาก

สงแปลกปลอม ควรใชแสงไฟชวยเพอจะไดรายละเอยดมากขน ควรจะบอก

มาตราสวนของการวดไวในรปภาพ แลวถายภาพในแนวยาวและถายใกล (close-

up)



๒.การหลอแบบ(casting) ควรจะมยามหรอถงใสอปกรณการหลอแบบ

ไวใช ณ สถานทเกดอาชญากรรม ซงมวสดดงตอไปน

ปนพลาสเตอร (๕ ปอนด)

ภาชนะส�าหรบผสมปน (เปลยนแปลงส�าหรบใชซ�าได)

ไมส�าหรบคน

วสดเสรมท�าใหแขงแรง (ไม เสนลวด ฯลฯ เพอยดใหเปนรปราง)

ทาแชลแลกหรอสเปรยพลาสตก (ท�าใหดนออนหรอฝนแขงเปน

รปราง)

สเปรยน�ามน (oil spray)

๓.การเตรยมแบบหลอ

ท�าความสะอาดเอาวสดทหลดรวงออกไป โดยไมไปรบกวนรอยพมพ

ฉดสเปรยพลาสตกเพอยดใหดนแขงกอนจะพอกพาสเตอร

สรางแบบรอบรอยประทบเพอไมใหดนทะลาย

คอย ๆ เทปนพลาสเตอรทบรอยประทบ

ใชไมเสรมใหมนคง

๔.รกษารอยพมพบนฝน

กอนอนใหถายภาพเอาไว

ใชแผนลอกรอย (ยางด�าทมผวหนาเหนยว) วางดานทเหนยวลง

เหนอรอยประทบ กดรอยประทบ แลวยกแผนลอกรอย (lifter) ออก



รอยเครองมอ (Tool Marks)

รอยเครองมอถาเปนรอยทไมใหญพอ มกใชวธปฏบตเชนเดยวกนกบรอย

เทาและรอยยางรถ นอกจากสวนทมความบกพรองเลก ๆ นอย ๆ เปนพเศษจงจะ

ใชกลองจลทรรศนสองเปรยบเทยบกบเครองมอหรอวตถทเปนปญหา ซงจะเปนการ

ดกวาถาผสบสวนสามารถน�าวตถทมรอยเครองมอออกมา แลวเอาพนผวนนไปให

หองทดลองปฏบตการ ในกรณทท�าเชนนไมได เรากสามารถหลอแบบรอยเครองมอ

ดวยวตถทเปนยางซลโคน (silicone rubber material) การเกบรอยเครองมอ

สามารถท�าไดดงน

- ถายภาพ (photograph) ถายระยะไกลและถายใกล (close-up)

ดวยกลองถายรป

- หลอแบบดวยยางซลโคน หลงจากสเปรยพนผวดวยตวแทนท

ท�าใหซลโคนหลดจากแบบ

บรเวณทเสยหายใหมๆ (Newly Damaged Areas)

เครองเรอนทมความเสยหายปรากฏอย วตถตาง ๆ และบรเวณอน ๆ

ทเสยหายใหม ๆ ชใหเหนวามความรนแรงหรอดนรนตอสกน

- ถายภาพเอาไว

- ตรวจหาดวยวธการทางซรมวทยา (serology)

- ด�าเนนการหารอยนวมอ



๗.๒.๖ รวบรวมหลกฐานรอยกดณสถานทเกดเหต

การจดการอยางถกตองตอหลกฐานซงเปนรอยกด เรมตนทสถานทเกด

อาชญากรรมอนเปนททนกสบคดฆาตกรรมตองเรมใชวธปฏบตการเพอใหแนใจ

วาจะไมถกท�าลายหรอสญหาย ขอแนะน�าใหผ สบสวนถายภาพการบาดเจบ

แบบใด ๆ ทสงเกตเหนบนรางกายขณะทอย ในสถานทเกดเหต ใหเอาใจใส

เปนพเศษตอบาดแผลทมรปทรงอยางไขหรอรอยซงมเสนผาศนยกลางไมนอยกวา

๒ นว

ถายภาพบาดแผลรอยกด

- กลองถายรปทดทสดทใชคอ ชนดถายภาพรอยนวมอซงเปดหนา

กลอง ๑x๑ หรอภาพถายบาดแผลขนาดเทาของจรง

- ใชกฎการวดในภาพถายเพอท�าเอกสารประกอบขนาด กฎทใช

มวาไมควรเปนสขาวเพราะสขาวไมน�าใหสงเสรม สขาวไมชวยใหเดน

- ใชแสงเอยงลาดเพอสงเสรมรอยกดเพอใหรอยกดเดนชด

- จดหาวตถอนเปนทหมายเกยวกบรางกายในรป

- ถายภาพขาวด�าและภาพส

- ถายภาพทงหมดและถายใกล (close-up) เพอใหเหนแตละบาดแผล

- อยาเอาภาพทถายเสยไปทง แตใหเกบฟลมเนกาทฟและภาพถาย

ทงหมดไวเพอเปนหลกฐาน



การลางน�าลาย(Saliva Washings)

- ลางน�าลายจากบรเวณรอยกด เพอหากลมเลอดและตรวจดวยวธ

การศกษาเรองซรม (Serological)

- การลางควรใชน�ากลนลางและส�าล ๑๐๐% เรมตนทรอบนอกแลว

จงลางเขาไปภายในใชทซบแยกตางหากส�าหรบรอยกดแตละแผล (ถาไมมน�ากลน

กใหใชน�ากอก แตใหเอาตวอยางน�าควบคมไวส�าหรบใชตรวจสอบ)

- เอาทซบแตละอนมาผงอากาศใหแหง

- เอาทซบแตละอนไวในภาชนะทแยกตางหากจะใหดใชหลอดแกว

ทดลองทฆาเชอแลว

- เอาทซบน�าลายจากเหยอมาควบคม

- เอาทซบทควบคมมาจากบรเวณของรางกาย หรอสวนรอบนอก

ของบาดแผล มากวาทจะเอาจากรอยแผลทถกกด

- ตดปายตวอยางแตละอนเอาเกบแยกไว



๗.๓ค�าแนะน�าในการเกบรวบรวมพยานหลกฐาน

(คงเดช ชศร, พล.ต.ต., ๒๕๕๑)

ล�าดบ วตถพยานมคณคาเกยวกบ

การสอบสวนอยางไร

ขอควรระวงเกยวกบ

การจบตองวตถพยานหมายเหต

(๑)

๑.๑

ประเภท

อาวธปน

-ปนพก

อาจน�าสบไดจาก

หวกระสนหรอปลอก

กระสน ซงตกอยในท

เกดเหตวาไดใชยงมาจาก

ปนกระบอกนน จากการ

พสจนทางบอลพลาสตก

ปนกระบอกนอาจเกยว

พนกบคดอนอกดวย

การจ�าหนายโอนการ

ครอบครองอาจตรวจดได

ทางทะเบยน

อยาพงเคลอนทจนกวา

จะไดตรวจคนหาลายนว

มอแฝง หยบปนพกขนด

โดยหยบทโกรงไก หรอท

รองดามปน ถาปนบรรจ

กระสนอยจงเอากระสน

ออกเสย

๑.๒ -ปนเลกยาว

ปนเลกสน

ปนเลกยาว สน ซงพบอย

ในทเกดเหตอาจตรงกบ

หวกระสนหรอปลอก

กระสนซงตกอยในทเกด

เหตนนดวย จากการ

พสจนเกยวกบรอยขดขวน

ของกระสนหรอปลอก

กระสน

อาจมความเกยวพนกบ

คดอน ๆ อก

อยาเคลอนยายจนกวา

จะไดตรวจคนหารอย

พมพนวมอเสยกอน

หยบปนขนตรวจโดยจบท

โกรงไกหรอทดามปนหรอ

ทสายสะพาย(ถาม)







๑.๓ -ปนลกซอง(ยาว สน)

การพสจนยงปนลกซองจากปนลกซองทพบอยในทเกดเหต อาจบอกถงระยะทผเสยหายถกยงไดจากการกระจายของเมดกระสนลกซอง รอยทปรากฏจากทายปลอกกระสน อาจเปนปนชนดเดยวกบปลอกกระสนทตกอยในทเกดเหต

(๒)๒.๑

เครองกระสน-หวกระสน

อาจชใหทราบวาใชยงจากปนชนดอะไร(รวอลเวอร ออโตเมตก หรอปนเลกยาว) และขนาดปากกวางล�ากลองเทาใด ถาเราพบอาวธทตองสงสยอาจพสจนไดวาเปนปนทใชยงในคดนนหรอไม

อยากระแทกหรอท�าใหหวกระสนบบสลายดวยเหลกแหลม หรอมด ขณะเกบรวบรวมเขยนบนทกลกษณะของหวกระสนไวภายนอกขวดหรอหลอดบรรจหวกระสนขนาดเลกส�าหรบหวกระสนขนาดใหญนน อาจบนทกขอความดงกลาวไวทปลาย กระสนหรอกนกระสนกได บรรจในขวดหรอหลอดหรอกลองโดยใชวตถนมๆอดแนน มใหคอรนไปกระทบขางภาชนะทบรรจได

เชน การแกะแคะหวกระสนทตดอยบนฝาผนงหองโดยใชเครองมองดออกอยางรนแรง







๒.๒ -กระสนลกปลาย

ขนาดของกระสนลกปลายอาจเปนขนาดเดยวกบกระสนลกปลายทพบอยในความครอบครองของผตองหากได

ไมมความจ�าเปนตองระมดระวงในการเกบรกษากระสนลกปลาย นอกจากบรรจไวในขวดหรอหลอดแกว แลวบนทกลกษณะไวภายนอกเทานน จงคอยๆหยบและหบหอใหเรยบรอย

๒.๓ -กระดาษหมอนปลซ.

ชวยใหทราบถงขนาดปากกวางของล�ากลองของ ปลซ. บรษทผผลตกระสนปลซ.และชนดของดนปน(ทตดเหลออยทหมอนนน)

๒.๔ -ปลอกกระสน รอยเขมแทงชนวน รอยจากเครองคดปลอกกระสนหรอรงเพลงอาจมลกษณะเดยวกบทเกดจากปนของผตองหาไดปลอกกระสนอาจบอกถงแบบของปนทใชดวย

จงพยายามอยาท�าลายพมพนวมอแฝงทอาจตดอยกบกนปลอกกระสนทเปนทองเหลองพยายามตรวจสอบหาลายนวมอแฝงจนแนใจแลวเสยกอน แลวจงจารกขอความอนเปนเครองหมายประจ�าลงบนดานขางของปลอกกระสนตรงปลายปลอกกระสนดานนอกหรอดานใน







๒.๕ -กระสน

ปลซ.

บอกถงขนาดปากกวาง

ล�ากลองของปลซ.

ทใชในคดนน รองรอยท

ปรากฏจากเขมแทง

ชนวน เครองคดปลอก

กระสน ฯลฯ อาจเปนรอง

รอยอยางเดยวกบรอง

รอยทเกดจากปนของผ

ตองหา

ตรวจคนหาลายนวมอ

แฝงกอนทจะท�า

เครองหมายดวยหมก

หรอดนสอกอบปบน

ปลอกกระสน ทเปน

กระดาษ อยาเขยน

ขอความดงกลาวลงบน

ฐานของกระสนสวนท

เปนทองเหลอง

(๓)

๓.๑

เสอผา

-เศษดนปนท

ถกเผาไหมไม

หมด

เศษดนปนดงกลาวอาจ

แสดงถงระยะทางโดย

ประมาณ (ภายใน 3 ฟต)

ระหวางปนกบผเสยหาย

ทถกยง

ชวยนกวทยาศาสตร

ทจะขดวงจดทพบเศษดน

ปนดวยชอลคหรอดนสอ

พบเสอผาใหตรงรอย

เปอนเศษดนปนอยใน

ลกษณะแบบราบ

บรรจเสอผาแตละชน

ทเปอนไวตางหากจากกน

เพอปองกนมใหรองรอย

เลอะเทอะหรอปะปนกน

อยาสลดผาของกลางดง

กลาว

๓.๒ -คราบอสจ คราบอสจอาจตรวจ

พสจนถงบคคลไดในบาง

กรณ การพสจนกลม

เลอดของแตละคน

ผงเสอผาทเปอนคราบ

อสจใหแหงไปตามปกต

อยาใชความรอนหรอใช

พดลมเพอใหแหงเรว







อาจพสจนตวบคคลได

กรณดงกลาวใชส�าหรบ

กรณขมขนกระท�าช�าเรา

เมอตรงรอยเปอนแหง

สนทดแลวจงใชกระดาษ

หอไว อยาพยายามตด

หรอพบถกตรงรอยเปอน

คราบอสจ พบเสอผาโดย

ใหรอยทเปอนอยใน

ลกษณะแบบราบ

จงบนทกไวดวยวา

เมอแรกตรวจพบนน

รอยเปอนคราบอสจนน

ยงเปยกอยหรอแหงสนท

ดแลว

๓.๓ -คราบโลหต ชนตนพสจนวาโลหตนนเปนของมนษยหรอของสตว คราบโลหตอาจพสจนกลมโลหตและปรมาณแอลกอฮอลในโลหตนนได อาจพสจนไดวาคราบโลหตนนเปนของผตองหา หรอของบคคล

๓.๔ -รอยเปอนส คณคาในการพสจนขน

อยกบปรมาณ

และคราบหนาของส

จงหลกเลยงการสลด

เสอผาทรอยเปอนสขอ

ควรระวงเชนเดยวกบ







ทเปอนนน ความส�าคญ

อยทความสามารถทจะ

น�าไปสผลยตของการ

พสจนไดเพยงใด

รอยเปอนสงอนๆทกลาว

มาแลว

(๔)

๔.๑

เครองมอ

เจาะงด

-ขวาน

สวานเจาะไม

สวานเจาะเหลก

ฯลฯ

การตรวจโดยใช

กลองจลทรรศนอาจรได

วาเปนเศษผงโลหะ

เศษผงไม พาสเตอร

ส หรอสงทมลกษณะ

พเศษอนใด อาจพสจน

ถงความเกยวพนระหวาง

เครองมอดงกลาวกบ

รองรอยทปรากฏอยใน

ทเกดเหตได

อยาเพงแตะตอง

เครองมอดงกลาว

จนกวาจะไดตรวจหา

ลายนวมอแลว ปองกน

คมของเครองมอดงกลาว

มใหกระทบกระทงกบสง

อนใด ซงอาจท�าใหการ

พสจนเสยผลโดยเกบไว

ในถงพลาสตก หรอวตถ

อยางอนซงคลายคลงกน

อยาน�าเครองมอไปทาบ

กบรองรอยทพบในทเกด

เหต

๔.๒ รอยเครองมอ

เจาะงด

ความสมพนธระหวาง

เครองมอเจาะงดกบรอย

เจาะงดจะเหนชดมากขน

อยกบความช�ารดสกหรอ

ของเครองเจาะงดตรงท

ใชเจาะงดเมอทดลองใช

เจาะงดจะไดรองรอยท

ถายภาพรองรอยในทเกด

เหตทงระยะไกลและ

ระยะใกลแลว จ�าลองรอง

รอยโดยใชปนปลาสเตอร

ไวดวย ในบางกรณถาพบ

เศษผงไม หรอผงเหลก

ตกอยในทเกดเหต







เกดเหต รองรอยความ

ช�ารดของเครองมอท�าให

การสบคนหาเครองมอ

ดงกลาวแคบเขา

ใหรวบรวมสงพสจนเพอ

คนหา

หรอเปรยบเทยบกบของ

กลางตอไป

(๕)

๕.๑

เสนใยตางๆ

ขนสตว ฝาย

ไนลอน ฯลฯ

จากการตรวจโดยใช

กลองจลทรรศนอาจชได

วา

ก. เปนเสนใยผา

หรอขนสตว

เสนใยจากพช

หรอสงทมนษย

ท�าเทยมขน

ข. สของเสนใย

ค. ผลของการเปรยบ

เทยบ กบสงของชนด

เดยวกน

การหบหอใหแยกโดย

เอกเทศเพอปองกน

มใหเกดการเปอนเปรอะ

และถกท�าลาย ถาใช

ปากคบหยบเสนใยออก

จากภาชนะเดม

ใหตรวจดโดยละเอยดวา

ไมมเสนใยหลงเหลออยท

ปากคบ หรอจากภาชนะ

๕.๒ เสนขน เสนผม จากการตรวจโดยใช

กลองจลทรรศนอาจชได

วาเปนขนชนสวนใดของ

รางกายเปนมนษยหรอ

สตวและมสอะไร

สามารถตรวจเปรยบ

เทยบกบของสงเดยวกน

ไดอกดวย

ท�านองเดยวกบเสนใย

ตาง ๆ







(๖)

๖.๑

โลหต

วตถทเปอน

สามารถน�ามา

ตรวจพสจนท

ส�านกงานได

โลหตนนเปนมนษยหรอ

สตว ถาเปนโลหตของ

มนษย จดอยในกลม

อะไร

จงผงใหโลหตแหง

บนทกเมอแรกตรวจพบ

วา โลหตนนยงเปยกอย

หรอแหงสนทแลวปองกน

คราบโลหตมใหถก

ท�าลายโดยใชกระดาษ

ปดไว แลวยดใหอยกบท

โดยใชผาพลาสตก

ยางเหนยวหรอสกอตเทป

๖.๒ เปอนพน พรม

ก�าแพง ฯลฯ

ลกษณะหยดโลหตท

กระจายหรอหยดอยหรอ

เปนทางไป ยอมแสดงถง

ระยะทศทาง และ

ความเรวในการเคลอนท

จากบาดแผลไปจนถง

ต�าแหนงทพบโลหต

จดหาภาชนะทสะอาด

เชน กะทะ หรอหบคลม

โลหตไว บนกระทะหรอ

หบทครอบหยดโลหตนน

ใหเขยนขอความไววา

ใครเปนผพบ วน เวลาท

พบ ถาคราบโลหตแหง

ดแลวจงพยายามใชมด

บางแซะคราบโลหตออก

โดยไมท�าใหแผนคราบ

โลหตแตก

(๗)

๗.๑

ส

เปอนเครองมอ

เจาะงด

ความส�าคญอยทปรมาณ

ของสในทเกดเหต และส

มาตรฐานชนดเดยวกน

เพอน�ามาเปรยบเทยบกน

วา มมากเพยงใด

กอนแตะตองเครองมอ

เจาะงดใหพยายามตรวจ

คนหาลายพมพนวมอ

พงระมดระวงของเครอง

มอเจาะงด อยาไปท�า







เครองหมายใด ๆ ไวหรอ

กระแทก หรอจบถอโดย

ไมระมดระวง ซงอาจ

ท�าใหรองรอยเสยหายได

๗.๒ เศษส เศษสซงตดมาจากสของ

รถยนต อาจพสจนไดวา

เปนรถยนตของบรษทใด

และสรางปใด เศษสทตก

ตดอยขอบกางเกงอาจ

ตรงกบสทพบในทเกด

เหต

ในกรณการสอบสวนคด

ขบรถยนตชนแลวหน ให

ปองกนรกษาสภาพของส

ทตรวจพบไวจงด เพอน�า

มาเปรยบเทยบกบรอย

ถลอกของสทตวคนรถ

คนทชนแลวหน

(๘)

๘.๑

สราทตกคาง

เหลออยในขวด

เพอแสดงวาน�าในขวด

เปนน�าสรา

บรรจลงในภาชนะอกชน

หนงเพอปองกนมใหขวด

แตก

(๙) เอกสาร

จดหมายและ

ขอความตางๆ

ทเขยนไว

เพอพสจนลายมอวาเปน

ของผเขยนหรอไมนน

ขนอยกบจ�านวนตวอยาง

ลายมอของผนนยงมาก

ยงด เพอน�ามาเปรยบ

เทยบกบลายมอทตอง

สงสย

อยาพยายามแตะตอง

วตถทขอความเขยนไว

แมวาจะเปนแผน

กระดาษกตาม จนกวาจะ

ไดตรวจสอบลายนวมอ

เสยกอน

๙.๒ เอกสารทถก

แกไข

(โดยไมสจรต)

เพอตรวจรองรอยการ

แกไขเปลยนแปลง

ขอความ การขดลบหรอ

การปลอมแปลงเอกสาร

บรรจเอกสารของกลางไว

ในซองในสภาพเดมของ

แผนเอกสารโดยไมตองพบ

แลวเขยนขอความ







เกยวกบเอกสารนนไวบน

เปลอกของซองอกชนหนง

โดนเขยนเสยกอนทจะน�า

เอกสารนนบรรจของถาจะใหดยงขน ควรสงเอกสารไปยงเจาหนาทเพอตรวจหารอยลายพมพนวมอซงอาจปรากฏอยบนเอกสารนนกอนทจะเปดซองออก

๙.๓ เชค(ตวแลกเงน)

ถาสามารถหาลายมอตวอยางของผเขยนเชคมาไดหลายชอมาเปรยบเทยบลายมอในเอกสารของกลาง กยงจะเปนประโยชน

อยาพบหรอท�าเชคยบยย บรรจซองหรอสอดไวในแฟมเอกสารแบบ 2 ขา หรอแฟมอยางอนทคลายคลงกน

๙.๔ เชคทเขยนจ�านวนเงนและหมายเลขล�าดบเชคดวยเครองเมคะนค

เปรยบเทยบเชคของกลางกบเชคอน ๆ ทใชกบเครองมอนน

สงเชคของกลางทเปนตนฉบบไปตรวจพสจนมใชฉบบส�าเนาหรอภาพถาย เชคของกลางนนอยาเพมจบตอง จนกวาจะไดตรวจหารอยพมพนวมอแลวเสยกอน อยาทดลองใชเครองเมคะนคนนดวยตนเอง ใหเปนหนาทของ







ผเชยวชาญการพเศษ บนทกจ�านวนทปรากฏบนเครองเมคะนคขณะตรวจพบ

(๑๐)

๑๐.๑

รอยกดตาง ๆ

รอยรองเทา

รอยเทา

ถาผตองหาใชรองเทาทม

ลกษณะผดปกตมาก

เพยงใดยงเปนการงายใน

การพสจนตวบคคลเกยว

กบกรณนมากขนเพยง

นน เชน เกยวกบแบบ

ของรองเทาหรอพน

รองเทาและความช�ารด

สกหรอของรองเทาทไม

ซ�าแบบใคร

ปองกนรกษา

ปนปลาสเตอรทจ�าลอง

รอยเทามใหแตกหก

บบสลาย ถายภาพรอย

เทาจากทงในระยะไกล

และระยะใกล

และวางไมบรรทดแสดง

ความยาวไวใกลกบ

รองรอยทถายไวดวย

(๑๑) ยาพษตางๆ การผาตดกระเพาะไปตรวจ

จะทราบไดวาผตายไดตาย

เพราะยาพษชนดใด

ถาผเสยหายยงมชวตอย

การรวายาพษอะไรท

ผเสยหายกลนเขาไป

จะท�าใหแพทยใหการ

รกษาอยางถกตอง

การรวาเปนยาพษชนดใด

ยงชวยใหพนกงานสบสวน

สอบสวนถงแหลง

ซองกระดาษ ขวด

ภาชนะอยางอน ซงสงสย

วาอาจมยาพษหลงเหลอ

ตดคางอยใหเกบรวบรวม

ไว เพอประโยชนในการ

สอบสวนหาพยาน

หลกฐานใหรวบรวมยา

ทกชนดทเกบไวในตยาใน

บานทเกดเหต รวมทง

แกวน�าซงเพงใชดมยา

พษเขาไปใหม ๆ และรวม







จ�าหนายและท�าการจบกม

ผตองหาไดดวย

ทงเครองดมตาง ๆ

ทเหลออยบางสวน

ในขวดตาง ๆ อกดวย

(๑๒) ยารกษาโรค

ตาง ๆ

ยาอนตราย

หรอยาจ�าพวก

เสพตดใหโทษ

การวเคราะหของผ

เชยวชาญจะแสดงออก

มาวา ยารกษาโรคของ

กลางนนเปนยาเสพตดให

โทษหรอไม

เพยงแตค�ารบสารภาพ

ของผใชยาทสงสยวาเปน

ยาเสพตดเทานน ยงไม

เปนขอพสจนเพยงพอวา

ยานนตองเปนยาเสพตด

เสมอไปซงผลของการ

วเคราะหของผเชยวชาญ

อาจแสดงวา ยานนมใช

ยาเสพตดใหโทษกได

ยารกษาโรคทตอง

สงสยไมควรถายออกจาก

ขวด หรอภาชนะเดม

เกบรกษารวบรวม

กระปอง หบ ซอง หรอสง

ทหอหมซงเกยวของกบ

วตถพยาน

ยาเสพตดใหโทษ

ของกลาง ถาเปนผงหรอ

ของเหลวใหชงน�าหนกไว

ถาเปนเมดใหนบจ�านวน

เมดไว แลวจดบนทกไว

ใน สมดบนทกประจ�าตว







(๑๓)

๑๓.๑

เศษแกว

เศษแกวแตกท

ตกอยในทเกด

เหต กรณ

อบตเหต เหต

รถชนแลวหน

อาจวเคราะหถงชนดของ

แกวโคมของรถ ซงอาจ

ทราบไดวาเปนกระจก

โคมชนดใด ส�าหรบ

รถยนตทผลตออกมาในป

ใดซงเกยวของกบ

อบตเหตรายนนเศษแกว

อาจน�ามาเปรยบเทยบ

กบโคมรถของผตองหา

หากพบในภายหลงได

ถายภาพเศษแกวแตกใน

ทเกดเหต จากระยะไกล

และในระยะใกลเสยกอน

แลวจงเกบรวบรวมไว

เศษแกวตางๆดงกลาวให

เรยงไวหาง ๆ โดยให

เหลยมตาง ๆ เขากนได

เทาทสามารถจะท�าได

แลวปดทบใหอยกบทโดย

ใชสกอตเทป

อยาเกบเศษแกวใน

ภาชนะทเปนโลหะซงอาจ

ท�าใหเศษแกวแตกเพม

ขน

(๑๔)

๑๔.๑

เศษดน

เกดจากกรณ

รถชนแลวหน

ตวอยางดนบางสวนอาจ

หลนจากบงโคลนหนารถ

ของทงสองคนขณะเกด

อบตเหตชนกนลงพนท

เกดชนกนนนตวอยางดน

ดงกลาวอาจน�ามาเปรยบ

เทยบกบดนทบงโคลนรถ

ของผตองหาหากพบรถผ

ตองหาในภายหลง

บรรจตวอยางดนใหมาก

พอไวในภาชนะและเขยน

สลากขอความทเกยวของ

กบดนนนสงไปใหผ

เชยวชาญวเคราะห







๑๕ เครอง

คอมพวเตอร

และอปกรณ

สอบนทก

ขอมลในฮารดสทอาจ

เกยวของกบคด บอก

ความเชอมโยงชวงเวลา

วนเวลาทขอมลถกสราง

ขน ถกลบหรอ

เปลยนแปลง แกไข กอน

และหลงเกดเหต

ตรวจยดอปกรณ

คอมพวเตอรและสอ

บนทกขอมลตาง ๆ

โดยใหระบอปกรณและ

สอบนทกทเกยวของ

ก�าหนดล�าดบความ

ส�าคญของอปกรณ

และสอบนทกขอมล โดย

พจารณาจากความ

เกยวของของพยาน

หลกฐานกบรปคด

จดบนทกรายละเอยด

ตดปายและบรรจของ

กลาง เพอเตรยมขนยาย

จดท�าส�าเนาขอมลท

ตรวจยดจากอปกรณชนด

ตาง ๆ เกบไว

สงของกลางไป

วเคราะหตรวจพสจน

๑๖ อเมล ขอมลในกลองขอความ

ทงรบ-สง อาจใหความ

สมพนธและเชอมโยงกบ

รปคดได

ระบวนเวลา สถานท

ตรวจยด พรอมทงท�า

ส�าเนาขอมลไว







๑๗ เครองโทรศพท หมายเลขเครอง

หมายเลขอม สามารถน�า

มาตรวจสอบการใชงาน

และหาตวผใชได


ตรวจยด โดยใหม

รายละเอยดเกยวกบ

ตวเครองโทรศพทใหมาก

ทสด

๑๘ ซมการด บอกชวงเวลา และการ

ตดตอสอสาร ของผใช


ตรวจยด โดยใหมราย

ละเอยดเกยวกบ

หมายเลข และชนดของ

ซมการด

๑๙ บตรเอทเอม ตรวจสอบกระแสเงน

ความเชอมโยงทางบญช

ของผเกยวของ


ตรวจยด โดยใหม

รายละเอยดเกยวกบ

ชนดของบตร ธนาคาร

ผออกบตร วนเดอนป

หมดอาย ผใชบตร

องค์ความรู้...

Documents