การใชงานเลอยโซยนต

ปรบปรงเมอ กนยายน 2559 สวนแผนงานและประเมนผล

องคการอตสาหกรรมปาไมภาคเหนอบน

เลอยยนต (The Chainsaw) 1.1 สวนประกอบของเลอยยนต

โดยทวไปเลอยยนตมกจะออกแบบคลายคลงกน แมวาแบบ(Model) หรอรนของเลอยยนตจะแตกตางกน แตสวนประกอบส าคญจะเหมอนกน เชน ใบเลอย (Guide Bar) และโซเลอยยนต (Saw Chain) สวนประกอบส าคญของเลอยยนต มดงน

1. ทจบอนหนา 2. โซเลอย 3. ใบเลอย 4. หนามเหลกยดไม 5. โชค 6. ทจบอนหลง 7. ปมบงคบคนเรง 8. ไกบงคบคนเรง 9. ปม เปด-ปด 10. สายสตารท

ต าแหนงของสวนประกอบเลอยยนตดงกลาว ตามทแสดงไวในรปภาพอาจจะแตกตางกนในเลอยยนตแตละแบบ แตละรน

1.2 อปกรณปองกนอนตราย การท างานเกยวกบเลอยยนต มกไดรบอนตรายไดงาย ดงนน เลอยยนตแบบใหมจะออกแบบใหมอปกรณปองกนความปลอดภยมากขนเปนพเศษ เลอยยนตทไมมอปกรณปองกนความปลอดภยดงตอไปน ไมควรน ามาใชงาน

1. กะบงมอถออนหนา เพอปองกนอบตเหตเมอโซเลอยยนตขาด - เปนการปองกนอนตรายและหยดโซเลอยเมอขาด และตกลบ (kick-back) มาโดนมอซายทถอ

เลอยยนตขณะปฏบตงาน 2. สกรยดโซ (chain catcher)

- เพอชวยยดโซไวเมอโซขาด

3. กะบงมอถออนหลง (rear handle guard) - ปองกนมอขวาของพนกงานเลอยยนตทจบถอเลอยยนต ขณะปฏบตงาน

4. เครองลอคปมบงคบคนเรง (throttle control lock-out) - ปองกนไมใหโซเลอยยนตเคลอนท ขณะทก าลงสตารทเครอง

5. เครองกนความสนสะเทอน (anti-vibration devices) - ชวยปองกนไมใหมอถอเลอยยนตสนคลอน

6. ปลอกใบเลอย (guide bar cover) - ปองกนไมใหเกดอนตรายจากโซเลอยยนต ขณะเคลอนยาย

2. อปกรณเพมเตม (Accessories) 2.1 ถงนามนเชอเพลงและหลอลน ถงเครองมอ เพอความสะดวกขณะปฏบตงานในปา พนกงานเลอยยนตจ าเปนจะตองมถงน ามนเชอเพลงและหลอลน (2) ตดตวไปดวย ถงน ามนเชอเพลง ขนาดจ 5 ลตร และถงน ามนหลอลน ขนาดจ 2 ลตร จะสามารถท างานไดนานครงวนหรอเตมวน แลวแตปรมาณงานจะมากหรอนอย ถามความจ าเปนกสามารถไปเอาน ามนจากทพกมาเตมใหมไดอก ในขณะหยดพกรบประทานอาหารกลางวน การเตมน ามนเชอเพลงเลอยยนตทกครง ตองระวงเกยวกบอตราสวนผสมของน ามนใหถกตองดวย การใชเครองตวงทมเครองกรอง (3) จะชวยใหถงน ามนเลอยยนตสะอาดและปองกนเศษผง ไมใหตดลงไปในน ามนไดดวย ควรใชน ามนหลอลนส าหรบเลอยยนตชนดทมคณภาพดเทานน ถาหาน ามนหลอลนชนดทมคณภาพดไมได กควรใชน ามนเครองหรอน ามนเกยรแทน ไมควรน าน ามนเครองทใชแลวมาใชกบเลอยยนตเพราะจะท าใหปมปน ามนเสอมคณภาพเรวขน เมอเตมน าในเชอเพลงทกครงควรจะเตมน ามนเครองเลอยยนตพรอมกนไปดวย โดยเตมน ามนเครองกอนแลวจงเตมน ามนเชอเพลงทหลง ถงเครองมอเลอยยนต จะตองอยในสภาพเรยบรอยพรอมทจะใชงานได และควรน าตดต วไปปฏบตงานดวยเสมอ เครองมอเลอยยนตทจ าเปนมดงน

4. ประแจกระบอก (T-wrench) 5. ตะไบกลม (round file) 6. ปากกาจบไม (clamp) 7. โซเลอยยนตอะไหล (spare chain) 8. เครองกรองอากาศอะไหล (spare air filter) 9. แปรงขนาดเลก (small brush)

2.2 เครองมอเพมเตม

1. เสอเชตแขนยาวสตดกบธรรมชาต 2. กางเกงขายาว 3. รองเทาหมสน 4. หมวกนรภย 5. หนากากนรภย 6. ทอดห 7. ถงมอ 8. ยารกษา

–

–

-

2. อปกรณเพมเตม (Accessories) 2.1 ถงนามนเชอเพลงหลอลน ถงเครองมอ เพอความสะดวกขณะปฏบตงานในปา พนกงานเลอยยนตจ าเปนจะตองมถงน ามนเชอเพลงและหลอลน (2) ตดตวไปดวย ถงน ามนเชอเพลง ขนาดจ 5 ลตร และถงน ามนหลอลน ขนาดจ 2 ลตร จะสามารถท างานไดนานครงวนหรอเตมวน แลวแตปรมาณงานจะมากหรอนอย ถามความจ าเปนกสามารถไปเอาน าในมาเตมใหมไดอก ในขณะหยดพกรบประทานอาหารกลางวน การเตมน าในเชอเพลงเลอยยนตทกครง ตองระวงเกยวกบอตราสวนผสมของน ามนใหถกตองดวย การใชเครองตวงทมเครองกรอง (3) จะชวยใหถงน ามนเลอยยนตสะอาดและปองกนเศษผงไมใหตดลงไปในน ามนไดดวย ควรใชน ามนหลอลนส าหรบเลอยยนตชนดทมคณภาพดเทานน ถาหาน ามนหลอลนชนดทมคณภาพดไมไดกควรใชน ามนเครองหรอน ามนเกยรแทน ไมควรท าน ามนเครองทใชแลวมาใชกบเลอยยนต เพราะจะท าใหปมน ามนเสอมคณภาพเรวขน เมอเตมน ามนเชอเพลงทกครงควรจะเตมน ามนเครองเลอยยนตพรอมกนไปดวย โดยเตมน ามนเครองกอนแลวจงเตมน ามนเชอเพลงทหลง ถงเครองมอเลอยยนต จะตองอยในสภาพเรยบรอยพรอมทจะใชงานไดและน าตดตวไปปฏบตงานดวยเสมอ เครองมอเลอยยนตทจ าเปน มดงน

(4) กญแจกระบอก (T-wrench) (5) ตะไบกลม (round file) (6) ปากกาจบไม (clamp) (7) โซเลอยยนตอะไหล (spare chain)ฅ (8) เครองกรองอากาศอะไหล (spare air filter) (9) แปรงขนาดเลก (small brush)

2.2 เครองมอเพมเตม เครองมอดงตอไปน มความจ าเปนจะตองใชประกอบกบเลอยโซยนตในการโคนลมไม เพอใหเกดประสทธภาพมากขน

1. มดเหนบ (matchets) ใชส าหรบตดกงใหม เถาวย เลกๆ นอยๆ ซงสามารถพกตดตวไปไดงาย 2. ลม (wedges) ใชส าหรบชวยใหใบเลอยยนตท างานไดงายขน และยงชวยบงคบทศทางการลมของ

ตนไม ใหลมไปในทศทางทตองการ ลม ควรท าดวยโลหะทออนหรอไม ไมควรใชเหลกกลามาท าลม เพราะจะท าใหโซเลอยยนตไดรบความเสยหายและเศษของโซเลอยยนตอาจจะกระเดนออกมา ท าใหผใชเลอยยนตไดรบอนตราย

3. ขวาน (axe) ใชตดกงไม ตนไมขนาดเลก เถาวลย และใชตอกลม น าหนกของขวานไมควรเกน 1,000 กรม ดามควรยาวประมาณ 70-80 ซม. และควรมทปองกนคมขวานไวดวย

4. ฆอน (hammer) ใชตอกลม ส าหรบการลมไมขนาดใหญ น าหนกของคอนควรใชขนาด 3,000 กรม ดามตรง และยาวประมาณ 80 ซม.

5. ขอหวง (cant hook) ใชส าหรบเกาะยดเสาใหพลกหรอดงลงมา ใชไดกบตนไมขนาดกลาง 6. เครองมอวดไม (taps measure) ซงไดแก เทป หรอไมสดและคาลเปอร

นอกจากน ขอแนะน าเครองมอทเหมาะสมบางอยาง ส าหรบตนไมขนาดเลก 7. เหลกงดลมไมพรอมดวยขอหวง (A Felling Lever with cant hook) 8. ตะขอหรอคม (hook or tongs) ใชส าหรบเกาะไม หรอจบไม

3. พนกงานเลอยยนต (The Operator) 3.1 เครองแตงกาย การแตงกายทเหมาะสมส าหรบพนกงานเลอยโซยนตและผชวยเหลอ ควรแตงกายดงน

1. เสอ เสอเชตแขนยาว หรอเปนเสอคลมแบบเจกเกตสเดน มองเหนงาย ขนาดพอด ไมคบหรอหลวมเกนไป

2. กางเกง ใชกางเกงขายาว 3. รองเทา ควรใชรองเทาบทชนดพนรองเทาไมลน

(non-slip soles) พนกงานเลอยยนตและผชวยจะตองใส

4. หมวกนรภย ทมรระบายอากาศสามารถปองกนกงไมและวตถ อนๆ ทจะหลนลงมาท าใหเกดอนตรายตอพนกงานเลอยยนตขณะปฏบตงาน หมวกนรภยของพนกงานเลอยยนตดงกลาว จะตองม

5. หนากาก เพอปองกนขเลอย และเศษผงอนๆ เขาตาขณะปฏบตงาน

6. เครองเกบเสยง พนกงานเลอยยนตทปฏบตงานประจ าตอเนองเปนเวลานานๆ ควรใสเครองเกบ

เสยง 7. ถงมอ การใชถงมอมประโยชนตอพนกงานเลอยยนตมาก เพราะจะชวยปองกนเศษผง

และสงสกปรกทงหลาย ชวยปองกนไมใหเกดบาดแผล หรอเกดการพกช าอกเสบจากการใชเลอยยนตไดอกดวย

8. เครองปฐมพยาบาลเบองตน ควรมผาพนแผลและเครองมอผาตดงายๆ เพอตกแตงหรอเปดบาดแผล เมอเกดอบตเหตใสไวในกระเปาเสอดวย หนวยงานจะตองมหนวยปฐมพยาบาลเบองตน เพอคอยชวยเหลอพนกงานเลอยยนต เวลาเกดอบตเหตและมอาการสาหสมากไดทนทวงท

3.2 อาหารและสงบารงรางกาย การท างานเกยวกบเลอยยนต เปนงานทหนกและการท างานตดตอกนไปนานๆ ท าใหรางกายเกดความเหนอยออน ดงนน พนกงานจะตองมสขภาพจตด มรางกายสมบรณและมอาหารการกนดพอสมควร พนกงานจะตองกนอาหารกอนไปท างาน และหยดพกรบประทานอาหารตามเวลา ในกรณทพนกงานท างานหนก (ไมเกน 6 ชวโมงท างาน) ควรหยดพกรบประทานอาหาร 2 ครง ครงแรกหลงจากอาหารมอแรก 2 ชวโมง และครงท 21 หลงจากทไดท างานตอไปอก 2 ชว โมง การหยดพกแตละคร งน จะใช เวลาประมาณ 30 นาท อาหาร ควรจะมธาตอาหารทมคณประโยชนตอรางกายครบถวน เชน จ าพวกแปง (ขาว ขาวโพด ขาวสาล ขาวฟาง กลวย มนส าปะหลง) โปรตน (ไข เนอ สตว ปลา) ไขมน (น ามนปาลมโอลฟ น ามนมะพราว เนยเหลว เนยแขง) และวตามน (ผลไม ผกสดตางๆ) ในชวงเวลาทพนกงานตองท างานหนกและอากาศรอน รางกายตองสญเสยน าในรางกาย 3-6 ลตรตอวน ซงการสญเสยน าดงกลาวนจ าเปนตองมการดมน าทดแทน คนงานจงควรจะน าน าไปดมขณะปฏบตงานดวย

4. การใชเลอยยนตขนพนบาน (Basic Handling of The Chainsaw) 4.1 การสตารทเลอยยนต 1. เมอจะท าการสตารทเลอยยนต ควรน าเลอยยนตไปใหหางบรเวณทเตมน ามนเชองเพลงพอสมควร เพอปองกนอบตเหตซงอาจเกดไฟไหมขนได - เพอปองกนไมใหเกดการตกลบ (kickbacks) ควรแนใจวาไมมสวกดขวางอยบรเวณใกลเคยง - ถาเครองยนตเยน ควรตงโชคและปมบงคบคนเรงน ามนไว - ถาท าได ควรวางเทาขวาไวในทจบอนหลง (Rear handle) - ใชมอซายจบทจบเลอยยนตอนหนา (Front handle) โดยใชหวนวมอซายก ารอบทจบใหแนน - ใชมอขวาจบปมสตารทลองกระตกสายสตารทดกอน แลวจงท าการสตารท - เมอเครองยนตตดและจงปลดโชค และปมบงคบเรงน ามนออก 2. ท าการตรวจสอบดวา โซเลอยยนตมน ามนเครองหลอลนเพยงพอหรอไม อยาสตารทเครองเลอยยนตเมอไมไดประกอบใบเลอยและโซเลอยยนต เพราะเครองยนตอาจจะพงได ขณะทท าการเคลอนยายเลอยยนต ควรดบเครองเสยกอน นอกจากการเคลอนยายในระยะใกลๆ เชน การตดไมจากทหนงไปอกทหนง 4.2 หลกเกณฑขนพนฐานในการใชเลอยยนตและการตดไม 1. พนกงานเลอยยนตตองยนโดยใหเทาทงสองแยกกน เทาขางหนงยนออกไปขางหนาใหมนคง และแนใจวาจะไมลน 2. ใชมอซายจบเลอยยนตททจบอนหนา โดยใหหวแมมอก ารอบทจบเพอใหแนใจวาจบแนนแลว 3. จบเลอยยนตใหอยใกลตว และพยายามใหวางน าหนกของเลอยยนตอยบนสวนใดสวนหนงของรางการ หรอบนทอนไมทจะตดนน 4. ขณะใชเลอยยนต ควรอยหางจากผอนอยางนอย 2 เมตร

ถาหากเปนไปไดควรใชใบเลอยขนาดสนทสดเสมอ เพราะจะท าใหพนกงานถอเลอยยนตไดสะดวก และลดการเสยงตออบตเหตทอาจเกดขนได

1. วธการตดไมโดยใชโซเลอยยนตหมนไปขางหลง (Baokward-running) เปนวธทงายทสดและปลอดภยทสด การหมนของโซวธนจะดงเลอยยนตเขาไปในเนอไม

2. วธการตดไมโดยใหโซเลอยยนตหมนไปขางหนา (Forward-running) ตองใชความพยายามมากกวา เพราะวามนจะผลกเลอยยนตใหออกจากตนไมและจากตวพนกงานเลอยยนต ดงนน การตดไมโดยวธน จงควรใชเฉพาะในกรณทการใชเลอยยนตตามวธแรกไมสะดวกเทานน

3. วธการตดไมโดยใชปลายใบเลอยควรหลกเลยงอยางยง เพราะจะเปนสาเหตท าใหเกดการ “ตกลบ” (Kickback) การตกลบของใบเลอยอยางทนททนใด เปนอนตรายตอพนกงานเปนอยางมาก การตกลบอาจจะเกดขนในขณะทโซเลอยยนตสมผสกบกงไมหรอทอนไม หรอเมอใบเลอยถกไมหนบขณะตดไม จงควรตองระมดระวง

4. ถาจะตองใชเลอยยนตตดไม ขนแรกควรใชดานขางของใบเลอยตดไมใหเปนมมเสยกอนแลวจงยกใบเลอยขน แลวใชปลายใบเลอยเจาะไมเขาไปอยางระมดระวง

5. การลมไมขนพนฐาน (Basic Tree Frlling) 5.1 การเตรยมการลมไม การลมไม เปนงานทมอนตรายมากทสดในการปฏบตงานในปา ซงตองการคนงานทมความช านาญ และตองมการวางแผนการท างานอยางรอบคอบ 1. การลมไมเปนหม ควรจะตองก าหนดระยะหางของคนงานทเขาลมไมไวใหมากพอสมควร เพอไมใหตนไมลมลงมาทบพนกงานลมไมคนอนๆ โดยค านวณระยะทางลมของตนไมจากความยาวของตนไม 2 ตน ส าหรบในปาทไมสามารถเหนตนไมไดชดเจน ควรก าหนดระยะทางเผอไวเทากบความยาวของตนไม 4 ตน การก าหนดทศทางของตนไมทจะลมควรตดสนใจอยางรอบคอบ ซงขนอยกบทศทางทจะบงคบใหตนไมลม หรอการใชลม การเอนของตนไม ลม สงกดขวางทางลมของตนไม และสงกดขวางบนพนดน นอกจากนน ควรมองหาทางหลบภยในขณะทไมลมลงไวดวย 2. เมอก าหนดทศทางลมของตนไม (a) ไวแลว เครองมอและอปกรณตางๆ ควรวางไวในดานตรงกนขามกบทศทางทตนไมลมขางหลงตนไม (b) ท าการแผวถางพนทรอบๆ ตนไมทจะท าการโคนใหเตยน (c) ถางทางหลบภยขณะทตนไมลมลงใหเตยนไว 2 ทาง และไกลพอทคดวาปลอดภย (d) และทางวงหลบภยทง 2 ดานน ควรท ามมทางดานขางกบแนวดานหลงของตนไม 45 องศา 3. รอบๆ โคนตนไมทจะท าการโคนลม ควรใชมดหรอขวานถากเปลอกตามแนวรอบๆ บรเวณทจะตดใหเรยบกอน เพอเปนการปองกนไมใหโซเลอยทอเรวเกนไป

5.2 การลมไมขนาดเลก ไมขนาดเลก เชน ไมตดสางขยายระยะ (Thinning) โดยปกตจะใชพนกงานเลอยยนตเขาด าเนนการเพยงคนเดยว สวนการลดกงหรอตดทอนกงไม (Delimbing) นน จะใชขวานโดยใชคนงานเปนหม ตงแต 2 คนขนไป การตดทอนกงไมน ถาคนงานรจกวธ ใช เลอยยนตแลว จะไดเปรยบกวาการใชขวานมาก ตนไมทมขนาดของเสนผานศนยกลางทโคนตน ประมาณ 60 ซม. และมรปทรงปกต จะสามารถบงคบใหตนไมลมไปในทศทางทตองการไดงาย หลงจากทพนกงานลมไมไดก าหนดทศทางการลมไมของตนไมแลว (1) และถางวชพชบรเวณโคนตน และท าทางหลบภยในขณะไมลมไวแลว กใชเลอยยนตท าบากหนา (undercut) (2) กอน การบากหนาควรบากใหลกเขาไปในเ น อ ไ ม ป ร ะ ม า ณ 1 / 5 – 1 / 4 ข อ งเสนผาศนยกลางของตนไม และพยายามบากหนาใหชดดนเพอจะไดใชประโยชนจากเนอไมใหมากทสด นอกจากนน การตดไมทเหลอตอไวสงอาจจะท าใหไมสะดวกตอการปฏบตงานในภายหลงไดเหมอนกน การบากหนาควรท ามมประมาณ 45 องศา การท าบากหนา ควรใชเลอยยนตตดเปนแนวเฉยง (3) 45 องศากอน (obliquecut) แลวจงตดตามแนวนอน (horizontal cut) โดยจะพยายามใหแนวนอนพบกบแนวเฉยงเปนเสนตรง การท าบากหนา ควรหนหนาไปตามทศทางการลมของตนไม เปนมม 90 องศา การบากหนามความส าคญส าหรบการลมไมมาก ถาเราท าบากหนาไมถกตองตามหลกเกณฑ กอาจจะท าใหทศทางการลมของตนไม ไมเปนไปตามทศทางทตองการ ส าหรบไมเนอออน บางทตอไมทรบน าหนกมกเกดการแตกฉกกอนทไมจะลมลง ซงจ าเปนตองท าการบากเนอไมทปลาย (Terminated) ดานขางทงสองดาน (5) ของแกนกลาง (hinge) (6) การท าลดหลง (back cut) (7) จะตองพยายามใหอยแนวนอน และแนวอยสงกวาแนวของบากหนา ประมาณ 2.5 – 5 ซม. ถาตดตนไมทท าการลมมขนาดเลกกวาใบเลอย การลดหลงสามารถท าไดงายโดยการใชเลอยยนตลดหลงเพยงครงเดยวและดานเดยว (8) แตถาตนไมมขนาดใหญกวา การลดหลงจะตองใชเลอยยนตตดหลงหลายครงและหลายดาน (9)

5.2 ขอควรระวงในการบากหนาและลดหลง การลมไมทใชความรอบคอบ จะท าใหการท างานปลอดภยมากขน เกดความสะดวกในการปฏบตงานในเวลาตอมา ลดการสญเสยเนอไม ดงนน การลมไมจงควรกระท าดวยความระมดระวงและพถพถนมากทสด โดยพจารณาดตนไมทจะท าการโคนลมกอนวาโคนลมไมยากงายเพยงใด การบากหนาเปนขนตอนทส าคญทสดในการลมไม

1. เมอจะท าการบากหนา ตองกระท าอยางระมดระวงเพราะการบากหนาเปนการก าหนดทศทางการลมของตนไม การบากหนาอาจจะตรวจสอบไดโดยการมองดตามแนวของมอจบอนหนา 2. การบากตามแนวทแยงลงมา (a) การบากตามแนวนอน (b) และการลดหลง (c) ตองไม ใหมากเกนพอด จนเกดรอยซ าซอนกน (ดงรป) การบากหนาและลดหลงจะตองเหลอแกนกลางไวใหพอด เพอใหเกดความสมดลและท าใหไมเกดการแตกลน หรอบดออกจากตอไมและเปนเหตใหการลมของตนไมไมเปนไปตามทศทางทตองการ 3. กอนเรมท าลดหลง พนกงานเลอยยนตตองรองบอกใหสญญาณเตอนใหผอนทราบ 4. เครองมอประกอบการลมไมทส าคญ เชน ลม (a) หรอเหลกงด (b) อาจมความจ าเปนตองใชชวยในการตอกหรองดบงคบใหตนไมลม หลกจากทไดท าการลดหลงเสรจแล วแตตนไมย ง ไมยอมลมลง ในทนททตนไมสมลงพนกงานเลอยยนตตองรบถอยหนออกไปตามเสนทางทท า ไว เพอใหปลอดภยจากตนไมลม หรอเศษไม กงไมทหกลวงหลนลงมาพรอมกบไมลม

5.4 การลมไมขนาดใหญ

1. ตนไมทมขนาดเสนผาศนยกลางยาวมากกวา 2 เทาของความยาวใบเลอยการบากหนาจะตองท าจาก 2 ดาน และเพอปองกนไมใหตนไมหนบใบเลอยจะตองบากหนาตามแนวนอนกอน แลวจงบากหนาตามแนวเฉยงลงมาตดกบแนวนอนภายหลง 2. ตอไปใชปลายใบเลอยตดเนอไมเขาไปใหถงศนยกลางล าตน โดยตดเขาไปทางดานของบากหนา (a) ระดบเดยวกบแนวนอนของบากหนา (notch) โดยใหมแกนกลาง (hinge) เหลออยทง 2 ดานของตนไมหนาอยางนอย 5 ซม. (c) แลวจงท าการลดหลง (b) การลดหลงจะตองอยในระดบสงกวาแนวนอนของบากหนา ไมนอยกวา 10 – 20 ซม. (d) 3. ส าหรบตนไมทมพพอน (buttresses) ขนาดเลก ไมควรตดพพอนออกกอนเพราะจะมความปลอดภยมากกวา ถาเราปลอยพพอนไวเชนนน ถามความตองการทจะตองตดพพอนออก เพอความสะดวกในการขนยายกสามารถท าไดสะดวกกวา เมอไดโคนลมไมลงแลว (a) แตถาใบเลอยสนเกนไปทจะท าการโคนไมทมพพอนมาก กจ าเปนตองตดพพอนออกกอนท าการโคนลมไมเหมอนกน (b) ซงการตดพพอนออกกอนในกรณนจะชวยท าใหการลมไมงายขน

5.5 การลมไมเอน ถาตนไมทจะท าการลม เอนทงน าหนกของล าตนไปทางเดยวกบทจะท าการลมเทคนคดงตอไปน จะชวยหลกเลยงไมใหเกดการแตกราวของเนอไม และเลอยยนตถกไมหนบ (Pinching) 1. ส าหรบไมขนาดเลก หลกจากท าการบากหนา (a) แลว การท าลดหลงจะตองแบงออกเปน 3 สวน โดยท าการลดหลงทางดานทง 2 ดานเสยกอน (b) แลวจงท าการลดหลงสวนทเหลอภายหลง (c) 2. ส าหรบไมขนาดใหญ การท าบากหนา (a) ตองไมลกมากกวา ¼ ของเสนผาศนยกลางของตนไม มฉะนน ใบเลอยจะถกไมหนบได แลวการท าลดหลงจะตองใชปลายใบเลอยตดเจาะเขาไปทางดานขางล าตน ดานหนงกอน (b) ถาเปนไมขนาดใหญ จะตองใชใบเลอยตดเจาะเขาไปทางดานขางอกดานหนง (c) ดวย เนอไมสวนทเหลอ (d) ใหใชเลอยยนตตดเปนมมทแยงลงมายงแนวทท าการลดหลงไวกอนแลว 3. การลมไมทเอนประมาณ 30 องศา สามารถท าไดโดยท าบากหนา (a) ใหหนไปตามทศทางทจะใหไมลม (b) มมของบากหนาทางดานทไมเอน (c) จะตองเลกกวามมของบากหนาทางดานทศทางทไมลม (d) และใชลม (e) ใสทางดานทไมเอน เพอตอกชวยบงคบทศทางการลมของไมดวย

6. การลมไมขนาดใหญในปาโซนรอน (Felling of Large Tropical Trees) 6.1 การวางแผนปฏบตงานในปาธรรมชาตทมไมแนนหนา ปาธรรมชาตในโซนรอนมความแตกตางกบสวนปา (Man-made forests) เปนอยางมาก ตนไมในปาธรรมชาตทไดขนาดน าออกมาใชท าประโยชนได ขนอยกระจดกระจายไมสม าเสมอปรมาตรและจ านวนตอเนอทต า ดงนน ในกรณเชนนการวางแผนลวงหนาเปนพเศษจะชวยใหการท าไมสะดวกขน ท าใหการท างานงายขน ปลอดภยกวาและมประสทธภาพมากขน 1. แผนทส ารวจไม (Stock map) “แผนทส ารวจไม” คอแผนททท าขนเพอแสดงต าแหนงของไมยนตนในปาทคดเลอกเพอท าการโคนลม และแสดงรายละเอยดเกยวกบสภาพภมประเทศ เชน ล าหวย แมน า ดนและหน รวมทงไมลมขอนนอนไพร (Windfalls) กจะตองท าบญชส ารวจไวดวยแผนทส ารวจไม จะตองจดท าขนระหวางทเจาหนาทเขาไปท าการส ารวจไม โดยแบงเนอทออกเปนแปลงๆ ตามความเหมาะสม ทเจาหนาทเขาไปท าการส ารวจมา 2. แผนทปฏบตการ (Operation map) “แผนทปฏบตการ” ไดมาจาก “แผนทท าไม” นนเอง โดยแสดงรายละเอยดเพมเตมเกยวกบ ถนน (a) หมอนไม (b) สะพาน (c) และทางชกลากไม (d) แผนทปฏบตการมประโยชนส าหรบพนกงานผปฏบตงานภาคสนามเปนอยางมาก คนงานลมไมทกหมจะตองมแผนทปฏบตการ หมละ 1 ชด แผนทปฏบตการทใชส าหรบพกตดตวไปขณะปฏบตงาน ควรมมาตราสวน 1 : 5,000 และครอบคลมพนทประมาณ 4 เฮกแตร (200 x 200 เมตร) (a) ถนน (c) สะพาน (b) หมอนไม (d) ทางชกลากไม 6.2 หมลมไมและอปกรณการลมไม โดยปกตหมลมไมมกประกอบดวยคนงาน 3 คน คอ 1. พนกงานเลอยยนต (The Operator) ซงเปนบคคลทไดรบการฝกอบรมในเรองการใชเลอยยนต การลมไม และมความร ในเรองการบ ารงรกษาเลอยยนตเปนอยางด 2. ผชวย (The Assistant) เปนผคอยชวยเหลอพนกงานเลอยยนต เชน การใชลม การตระเตรยมงาน รวมทงการใชเลอยยนตแทนเมอพนกงานเลอยยนตเหนอย 3. ผชวยเหลอ (The Helper) หรออาจจะเรยกวา “ลกมอ” กได มหนาทคอยชวยเหลอการปฏบตงานทกอยาง รวมทงการถอเครองมอ ลมไมและเตมน ามนเลอยยนตดวย

ในกรณทลมไมมเพยง 2 คน และมไมทจะโคนลมจ านวนมาก “ผชวย” (The Assistant) กจ าเปนจะตองชวยท าหนาทเปนลกมออกต าแหนงหนงดวย หมลมไมน ขณะปฏบตงานจ าเปนตองชวยกนรบผดชอบเกยวกบเครองมอและอปกรณลมไมรวมกน โดยแบงตามความเหมาะสม ดงน 1. พนกงาเลอยยนต รบผดชอบเกยวกบเลอยยนต (ขนาด 6 – 12 แรงมา พรอมดวยใบเลอย ขนาด 45 – 80 ซม.) ถงเครองมอ มดพก หมวกนรภยและถงเวชภณฑเบองตน 2. ผชวย รบผดชอบเครองมอเกยวกบ คอน ลม ขวาน หนฝนมด เทปวด มดพก หมวกนรภย และถงเวชภณฑเบองตน 3. ลกมอ รบผดชอบเครองมอเกยวกบ ถงน ามนเชอเพลง-หลอลน ของเลอยยนต กรวยเตมน ามน ถงน า มดพก หมวกนรภย และถงเวชภณฑเบองตน 6.3 อนตรายจากอบตเหตในปาทบโซนรอน การลมไมในปาทบโซนรอน ทมตนไมขนอยหนาแนนมกมอนตรายเกดขนเสมอ สถตการเกดอบตเหตจะเกดขนสงมากถาท างานโดยปราศจากความระมดระวงเปนพเศษ ความหนาแนนของไมพนลาง (Undergrowth) ท าใหผปฏบตงานล าบากในการหลบภยจากตนไมขณะทไมลมลง บางครงมกงไมแหงคางอยตามเรอนยอดของตนไม ซงผปฏบตงานไมสามารถมองเหน แลวดวยเหตผลเดยวกนนเราไมสามารถคาดคะเนการลมของตนไมเอนไดถกตอง ตนทมอายมากๆ (Over-mature) หรอตนไมทเปนโพรง หรอไมไสผ เมอพนกงานท าการโคนลมไมในปาทบ เถาวลยทยดพนล าตนอาจจะเกยวดงตนไม อนลมลงมาดวย กงไมจากตนไมทโคนลมหรอจากตนไมขางเคยงอาจจะหกลงมาหรอดดกลบ เถาวลยอาจจะขาดและดดกลบไดเชนกน 6.4 ขอควรระวงพเศษเมอเตรยมงานลมไม อบตเหตจากการลมไมในปาโซนรอนทมตนไมขนอยหนาแนนดงกลาวแลวอาจจะลดลงได ถาไดมการเตรยมการเกยวกบทางหลบภย เมอเวลาไมลมลงและแผวถางรอบๆ โคนตนไมทจะโคนใหเตยนเสยกอน เสนทางหลบภยทท าขนเพอใชส าหรบใหพนกงานลมไมวงหลบภย ขณะไมลมลงควรมความยาว 20–30 เมตร พนรศมเรอนยอด ทศทางของเสนทางนตองอยทางดานตรงขามกบทศทางทตนไมลม (1) และควรท ามมกนประมาณ 45 องศาหรอมากกวา การแผวถางบรเวณรอบๆ โคนตนไมทจะท าการลม และการท าทางหลบภยดงกลาวนเปนหนาทของผชวยเหลอ (2) และผชวยพนกงานลมไม (3) ในกรณทพนกงานลมไม (4) ไมมความจ าเปนตองใชผชวยใหชวยเหลองานลมไม กอนทพนกงานลมไมจะท าการลมไม ควรจะไดท าความสะอาดและแกะเปลอกไมรอบๆ โคนตนตรงแนวทจะตดไมเสยกอน (5) เถาวลยทขนพนล าตนไม (6) ทจะท าการโคนลมควรจะไดท าการตดออกใหเรยบรอยเสยกอนดวยเชนกน

6.5 การสรางรานลมไม การโคนลมไมซงขนอยในสภาพพนทซงเปนทลาดชน การลมไมจะท าไดยากมากเพราะพนกงานลมไมไมสามารถยนบนพนดนไดอยางปลอดภย จงไมสามารถจะใชเทคนคการลมไมทเหมาะสมมาใชใหไดผลได เนองจากการท าบากหนาและลดหลงไมสามารถท าไดในระดบทตองการ

ในกรณเชนน ยอมมความจ าเปนตองสรางรานลมไม (Platforms) ขนโดยใชวสดงายๆ สามารถหาไดในบรเวณใกลเคยง การสรางรานลมไมนคนงานทมความช านาญสามารถสรางไดในเวลาอนรวดเรว เมอพนกงานลมไมสามารถยนบนรานได การลมไมยอมท าไดงานกวาและปลอดภยกวา การเสยเนอไมเนองมาจากเทคนคการลมไมไมเพยงพอกยอมไมเกดขน แบบอยางการสรางรานลมไมดงกลาวยอมแตกตางกนออกไป ทงนขนอยกบรปทรงของตนไม สภาพพนท และวสดทใชในการสรางทพอจะหาไดในบรเวณใกลเคยง 6.6 ตนไมทมพพอนเปนแผนบาง ตนไมทมพพอนเปนแผนบางคลายกระดาน

(Plank buttresses) มกพบอยทวไปในปาโซนรอน ซงพพอนดงกลาวนมกเกดขนในไมหลายชนด ซงมขนาดใหญ ตนไมขนาดใหญ ซงมพพอนเปนแผนบางดงกลาวนมกจะมล าตนเปนรปทรงกระบอก (Cylindrical shape) ในระดบทสงจากพนดน ตงแต 3 – 5 เมตรขนไป สวนดานหนาตดของโคนตนทระดบพนดนมกโตกวาและมรปทรงผดปกต การลมไมทมพพอนน ควรลมทระดบเหนอพนดนประมาณ 80 ซม. ทงนเพราะความสงในระดบน เนอไมจะมศนยกลางเพยงพอทจะยดล าตนใหมความมนคงในขณะทพพอนถกตดออก และสามารถบงคบใหตนไมลมลงตามทศทางทตองการ ในกรณท พพอนท โ คนตน ไม ไม สามารถน า ไปใชประโยชนได พนกงานลมไมกสามารถจะตดพพอนทง หลงจากทไดโคนลมไมลงแลว 6.7 วธลมไมทมพพอน 1. ท าบากหนา (a) ทระดบความสง ประมาณ 80 ซม. และบากลกเขาไปในเนอไม ประมาณ 1/3 ของเสนผาศนยกลาง โดยบากตามแนวนอนกอน แลวจงท าการบากตามแนวเฉยงทหลง

ท าการลดหลงในระดบสงกวาแนวนอนของบากหนา ประมาณ 20 ซม. (หรอมากกวา) เรมตนตนพพอนทางดานขางทง 2 ขาง (b) กอน แลวจงคอยตดพพอนทางดานหลงในภายหลง 2. เทคนคการโคนลมไมน จ าเปนจะตองมการปรบปรงใหเหมาะสมกบรปทรงของตนไมแตละแบบ การบากหนาจะตองท าทพพอน a ทงสองดานกอน ขนตอไปถาไมมพพอนซงอยตรงขามกบทศทางลมของตนไม เชน ในกรณทแสดงในรป 2 น เราจะตองตดจด b กอน แลวจงตดพพอนทอยดานขางทง 2 ดาน (c) แลวจงตดทจด d กท าใหตนไมลมลง 6.8 ตนไมเอนและมพพอน 1. ตนไมเอนไปในทศทางทท าการโคนลม ตนไมทอยในลกษณะดงกลาวน การลมไมมอนตรายมากเพราะวาตนไมจะลมเรวกวาตนไมทตงอยในแนวตรง ท าใหพนกงานลมไมมเวลานอยทจะวงหลบตนไมทจะลมลงมา นอกจากนนเนอไมจะเกดแรงดง (Tension) อาจเปนสาเหตใหเนอไมฉกออกถาการตดตนไมไมท าอยางถกตอง อนดบแรก ตองการท าบากหนา (a) เสยกอน แตไมควรสอดใบเลอยเขาไปในเนอไมลกเกนไป เพราะใบเลอยอาจจะถกไมหนบ การท าลดหลง (b) ใหเรมท าจากดานหลงของแกนกลาง (hinge) ออกมายงดานนอกโดยใหเหลอเนอไมทสวนปลายของพพอน (c)(d) และ (e) ไวเปนแกนยดล าตนกอน อยาเพงตดออกหมด จนกวาจะไดดงเลอยออกมาจากการลดหลงแลว จงใชเลอยตดพพอนทางดานนอกเขาไปใหมตามแนวทแยงลง เรมจากพพอน (c)(d) และ (e) ตามล าดบ ตนไมกจะลมลงตามทศทางทตองการ 2. ตนไมเอนไปคนละทางกบทตองการโคนลม ตนไมทเอนไปคนละทางกบทตองการโคนลมนน เราอาจจะบงคบใหลมลงในทางดานหนงดานใดของทศทางทตนไมเอน โดยใชวธการทคลายๆ กบการโคนลมไมทเปนรปทรงธรรมดาทวไป โดยการท าบากหนาใหท ามมฉากกบทศทางทจะโคนลม (a) โดยใหมมบากหนาทอยทางซาย ซงเปนทางทตนไมเอน (b) แคบกวา แลวจงท าการลดหลงทจด (d)(e) ตามล าดบ

7. การนาไมทตดคางลง (Releasing Lodged Trees) 7.1 โดยใชเครองมอธรรมดา การตดสางขยายระยะ (Thinning) ตนไมในสวนปา มกปรากฏวามตนไมทโคนตดคาง (Lodged tree) กบตนไมอนๆ อยเสมอ อยางไรกตามพนกงานลมไมทมความช านาญแลวมกจะพยายามหลกเลยงโดยพยายามบงคบทศทางใหตนไมลมลงทางดานอนทวาง การบากหนาทถกตอง การเหลอแกนกลางไวพอด การใชลมชวย จะชวยลดการตดคางของตนไมไดมาก แตกไมไดหมายความวาจะชวยแกไขปญหานใหหมดไปเสยทเดยว ขอควรจ า การน าไมคางลงมานนมอนตรายมาก ดงนน 1. อยาเดนหรอท างานใตตนไมทตดคางอย 2. ตองคดใหดกอนทจะตดสนใจวาจะเอาไมทตดคางอยลงไดอยางไร 3. อยาพยายามลมตนไมทมไมตดคางอยลง 4. อยาลมไมอนลงบนตนไมทตดคาง 5. อยาปนขนไปบนตนไมทตดคาง เพอท าการตดกงหรอเรอนยอดโดยหวงจะใหไมหลดขากการตดคาง แนะน าเทคนคบางอยางส าหรบไมตดคางขนาดเลก

หาวสดทเหมาะสม (กงไม ไมทอนกลม) วางบนพนดน เพอกนไมใหตนไมทตดคางเลอนไถล (slide) มาทางดานหลง 1. ตดเนอไมสวนทยงตดอย ซงอาจจะตดอยระหวางตอไมกบโคนตนไม ควรใชขวานจะดกวาเลอยยนต เพราะในกรณนถาใชเลอยยนตอาจจะถกไมหนบได 2. ใชขอหวง (Cant hook) พลกไมลงทางอกดานหนง 3. ใชไมทอนกลมๆ สอดเขาไประหวางตอไมกบปลายของล าตนทตดคาง แลวงดใหไมเลอนมาขางหนา 4. ใชวนซทบงคบดวยมอ (Manual winch) ดงตนไมทคางใหเลอนมาขางหลง 7.2 โดยใชเครองมอพเศษและเครองจกรกล 1. ถาปรากฏวา มไมลมตดคางอยมาก การใช ลอยกไม (sulky) จะสะดวกในการชวยยกไมขนจากตอไมแลวดงไมตดคางลงมา ลอยกไม อาจจะใชในการลากไมเคลอนทไปตามพนดนในระยะใกลๆ ไดดวย ลอยกไมสามารถท าไดงาย โดยโรงงานในทองถนและเหมาะสมกบงานดงกลาว ซงเปนงานทหนกและอนตรายไดเปนอยางด ชวยท าใหการท างานสะดวกยงขน และการใชเครองมอชนดนมขอจ ากดเกยวกบขนาดของตนไมตองมขนาดไมเกน 0.5 ลบ.ม. 2. ส าหรบตนไมทมขนาดใหญ ซงไมสามารถเอาลงไดดวยแรงคน หรอดวยเครองมอธรรมดา จ าเปนตองใชเครองจกรกลขนาดหนก เชน รถแทรคเตอรตนตะขาบโดยใชวนซ ในขณะทท าการวนซตนไมลง

นน รถแทรคเตอรควรอยในจดทปลอดภยจากตนไม ทก าลงลากดงอย วธดงกลาวนมกพบวามการน ามาประยกตใชกนในการท าไมในปาธรรมชาตเขตรอน แตมกไมปรากฏบอยนก 8. การลดกง (Delimbing) 8.1 หลกเกณฑขนพนฐาน 1. ยนในต าแหนงทปลอดภย ในขณะท างานและปราศจากสงกดขวาง 2. ตามองจบอยทเลอยยนตเสมอ และถาสามารถท าใหไดใชชวงขาตอนบนรบน าหนกเลอยยนต ขณะปฏบตงานไวดวย 3. ใชมอจบเลอยยนตใหแนน และในต าแหนงทถกตอง 4. ถาเปนไปได ควรวางเลอยยนตลงบนทอนไมทจะตด เพอใหทอนไมชวยรบน าหนกเลอยยนตไว 5. วางเลอยยนตใหอยในลกษณะทสมดล โดยใชหนามเหลกยดไม (Spikes) เปนตวยดเหนยว

8.2 การลดกงไมสนเขา (Conifers) ขนาดเลกหรอขนาดกลาง การลดกงไมน ถาคาจางแรงงานขนต า การใชขวานลดกงไมนาจะเปนวธทดกวาและถกกวาการใชเลอยยนต การลดกงไมโดยเลอยยนตนน พนกงานเลอยยนตจะตองมความช านาญสง ขอแนะน าส าหรบการลดกงไมแบบธรรมดาทวไป พนกงานเลอยยนต จะตองยนทางดานซายของตนไม ใหลดกงไมจากดานโคนไปหาดานปลาย การลดกงไมในแถวแรก เลอยยนตจะเลอยจากซายไปทางขวา จากกง (1) (2) (3) แลวยายไปลดกงไมในแถวตอไป ซงเลอยยนตจะเปลยนเปนเคลอนจากซายไปขวาจากกงท (4) (5) (6) เทคนคดงกลาวน จะเหนวา การลดกง ผ1) (2) (4) (5) โซเลอยยนตจะวงไปขางหนา (Forward-running) หรอ “วงออกจากตวผตด” และการลดกง (3) (6) โซเลอยยนตจะวงมาขางหลง (Backward-running) หรอ “วงเขาหาตวผตด” ในกรณทไมลมลงไมถงพนดน โดยมกงไมดานลางค าพยงอย พนกงานเลอยยนตจะตองตดกงไมกอน 2 แถว แลวจงเคลอนยายไปขางหนาเพอตดกงไมอก 2 แถว (7) เมอตนไมยบลงในระดบพนดนแลวตนไมกจะถกพลกขนมา หลงจากทพนกงานเลอยยนตไดลดกงไมไปจนสดปลายแลว กงไมทเหลอจะถกลดจากปลายสดของตนไมกลบมายงโคนตนอกครงหนงจนหมด (8)

8.3 การลดกงไมขนาดใหญ การลดกงไมขนาดใหญ ตองการความช านาญมากเพอหลกเลยงจาก - ใบเลอยถกไมหนบ - เนอไมฉกแตกเปนแนว - พนกงานไดรบอนตรายจากกงไมดดกลบ หรอหลนใส หรอโดนตนไมกลงมาทบ (Shifting) เปนตน ขอสงเกต 1. การลดกงไมครงแรก ควรท าการลดกงทกดขวางการท างานของพนกงานออกเสยกอน

- การตดทอนกงไมเปนทอนสนๆ ตงแต 2 กงหรอมากกวา จะชวยใหไมเกดอนตรายจากกงไมแตกหรอฉกทโคนกง และท าใหการท างานสะดวกขน (a) (b) (c)

- รกษาบรเวณทท างานใหปราศจากกงไมเกะกะ กดขวาง ขณะปฏบตงาน

2. ขอสงเกตแรงดง (Tension) ในเนอไมนนมความส าคญมาก กงไมขนาดใหญควรตดทางดานลางของแรงกด (Compression) (a) กอน แลวรบดงใบเลอยออกกอนทจะถกไมหนบ แลวจงตดทางอกดานหนงของกงไม (b)

9. การทอนไม (Cross-cutting) 9.1 หลกเกณฑขนพนฐาน การลมไม การลดกง และการทอนไม ควรท าโดยพนกงานชดเดยวกนโดยท างานตอเนองกนไปใหเสรจเรยบรอยเปนตนๆ ไป ในระหวางท าการทอนไม หรอการลดกง ทมขนาดใหญ หนกงานเลอยยนตควรจะตองระมดระวงและสงเกตดวา ใบเลอยจะถกไมหนบหรอไม หรอไมซงทก าลงตดทอนอยนน เมอตดขาดแลวจะกลงมาทบพนกงานไดหรอไม 1. ขณะปฏบตงาน พนกงานเลอยยนตควรจะเลอกยนทางดานทปลอดภยเสมอโดยเฉพาะในพนทซงเปนภเขา 2. ส าหรบไมขนาดเลก พนกงานเลอยยนตไมจ าเปนตองมผชวย การทอนไมขนาดเลกบางทเราสามารถใชเลอยยนตทอนใหขาดไดทเดยว โดยไมตองยกเลอยยนตหลายครง (a) และใชลมเพยงอนเดยวกเปนการเพยงพอส าหรบปองกนไมใหใบเลอยถกไมหนบ (b) 3. ส าหรบไมขนาดใหญ มความจ าเปนตองมผชวยคอยใหความชวยเหลอในการหมายไมทจะตดทอนรวมกบพนกงานเลอยยนต และลกมอจะตองท าการแผวถางบรเวณทจะตองปฏบตงานใหเตยนเพอความสะดวกในการท างานดวย ขณะปฏบตงานผชวยตองคอยดแลใกลชดและใชลมชวยหรอใชเลอยยนตแทน เมอพนกงานเลอยยนตเหนอย กรณทไมมขนาดใหญเกนกวาใบเลอย การทอนไมจ าเปนตองท าหลายๆ ดาน ซงตองมการเคลอนยายเลอยยนตหลายครง (a) (b) (c) (d) โดยวธการตดทอนดงกลาวน สามารถตดทอนไมทมเสนผาศนยกลางโตกวา 2 เทาของความยาวใบเลอย การใชลมมความจ าเปนมาก เพอปองกนไมใหไมหนบใบเลอย ส าหรบไมทมขนาดใหญมากอาจตองใชลม 2 อน เพอปองกนไมใหไมบดจากดานหนง ซงจะท าใหไมหนบใบเลอย กอนทการทอนไมจะเสรจสนลงแลว (e) เมอพจารณาเหนวาไมเรมจะหนบใบเลอย ใหรบเสยบลมเสยกอนเมอตดไมเขาไปลกพอสมควร

9.2 การทอนไมภายใตแรงดง (Tension) 1. ถาเปนไมขนาดเลกอยภายใตแรงดง ตองใชเลอยยนตตดทางดานทอยภายใตแรงกด (a) กอน อยาตดใหลกนก แลวดงใบเลอยยนตออกกอนทจะถกไมหนบแลวตดทางดานทมแรงดง (b) ทหลง 2 – 3 ถาเปนไมขนาดใหญทอยภายใตแรงดง ครงแรกตองตดทจด (a) กอน แลวตอไปใหตดทดานซงอยภายใตแรงกด (b) ใหพยายามสงเกตดทรอยตดของเนอไม ถาไมเรมบบใบเลอยใหรบดงใบเลอยออกกอนทจะถกไมหนบ ตอจากนนใหตดทางดาน (c) และ (d) ตามล าดบ การตดทอนไมตามวธดงกลาวน จะท าใหเนอไมไมแตกตามแนวยาวตลอดล าตนและการหนบใบเลอยกจะไม เกดขน การตดทอนไมทม เทคนคทแตกตางกนออกไป ทงนขนอยกบลกษณะการวางของไม และสภาพพนท เชน กรณทไมวางนอนอยตามแนวพนดน กอาจจะตองน าวธการ ตดเจาะ (Boring cut) มาประยกตใช แตหลกโดยทวๆ ไปกเหมอนกน เชน ขนแรกใช เล อยยนตตดเนอไม เขาไปเพยงบางๆ

ทางดานทอยภายใตแรงกดโดยเหลอเนอไมบางสวนตดยดไวบาง แลวตดไมทางดานทอย ภายใตแรงดงทหลง เปนตน 9.3 การทอนไมลมขอนนอนไพร (Windfalls) การทอนไมลมขอนนอนไพรนนมอนตรายมาก เพราะวาเนอมกอยภายใตแรงดงสงบรเวณทจะท างานบางครงกคบแคบ ไมสะดวก และตนไมกยากทจะน าออกมา ตอไมทถกตดทอนขาดจากล าตนอาจจะหลดกลงไปขางหนาหรอขางหลง ดงนนพนกงานเลอยยนตควรจะตองผานการฝกอบรมมาอยางดและมประสบการณมากพอสมควร ในขณะทพนกงานเลอยยนตก าลงท างาน บคคลอนไมควรจะเขาไปยนอยใกล ในบรเวณทมไมลมขอนนอนไพรอยจ านวนมากนน จะตองตดตอไมใหขาดจากล าตนเสยกอนเปนอนดบรก ซงจะท าใหการปฏบตงานในขนตอนตอๆ ไป งายขน แตะถาตองลากไมลมขอขนอนไพรออกไปนอกบรเวณนนทงตน แลวจงท าการลดกงและตดทอนภายหลง กควรจะด าเนนการดวยความรอบคอบดงน 1. จะตองท าการปองกนไมใหตอไมพลก โดยใชค ายนและไมรองรบ (a) (b) หรอใชสายเคเบล (c) ยดไวกอนตามทอนไม 2 -3 ในระหวางตดทอนไมนน ควรระวงเปนพเศษเพราะไมอาจจะขาดจากตอไมไดงาย การตดไมในครงแรกตองตดทางดานทมแรงกด (a) เสยกอน แลวจงตดทาดาน (b) ภายหลง ถาคาดคะเนวาไมจะดดขน (2) ใหตดไมทางดานบนใกลกวาดานลาง หางจากตอไมประมาณ 2-5 ซม. ถาคาดคะเนเหนวาไมจะยบลงดน (3) ใหตดไมทางดานบนหางจากตอไมมาทางปลายไม 2-5 ซม.

10. การสญเสยเนอไมเนองมาจากการทางานทไมถกวธ (Wood Wastage Due To Poor Working Technique) 10.1 การสญเสยเนอไมเนองมาจากการลมไม 1. การลมไมทเหลอตอไมไวสง ยอมแสดงถงประสทธภาพของผปฏบตงานต าและการควบคมงานไมทวถง บางทกเนองมากจากการหมายไมสงเกนไป และอาจเปนเพราะวาคนงานลมไมท างานไดสะดวกกวา เมอลมไมใหตอสงจากพนดน ประมาณ 1 เมตร การลมไมควรจะตองพยายามใหเหลอตอไมไวต าทสด เทาทจะสามารถท าได ยกเวนบางกรณ เชน ไมเปนโพรง หรอไมทมพพอนขนาดใหญ การลมไมใหเหลอตอไมต าทสดน จะชวยลดอตราการสญเสยเนอไมไดอยางมากและท าใหการชกลากมความสะดวกมากกวาดวย ในขณะทคาจางแรงงานอยในอตราทต า แตไมมราคาแพง คณคาของเนอไมทเหลออยทตอไมเพยงตอเดยว อาจมมลคาเทากบคาจางคนงานถงหนงสปดาหหรอมากกวา

2. การสญเสยเนอไมเนองจากการลมไม อาจเกดขนได เนองจากการลมไมโดยไมไดท าการบากหนา หรอบากหนาไมพอ หรอเนองจากท าการบากหนาระดบเดยวกบลดหลง หรอสงกวาลดหลง ซงท าใหเสนใย (Fibers) ของเนอไมทโคนตนฉกขาด ท าใหไมเสยคณภาพและราคาลดลง 3. การบากหนานอยเกนไปจะท าใหเกดอนตรายเปนอยางมาก เนองจากตนไมจะไมลมลงตามแนวยาวของล าตนตามทไดคาดหมายไว การบากหนาถาท าไมถกวธจะท าใหเนอไมเกดฉกทโคนตน ซงท าใหเกดการสญเสยเนอไมและคณคาของไมทสดลงเชนเดยวกน

การลมไมลงในบรเวณทมสงกดขวางบนพนดน เชน พนทเปนแอง หลม (1) พนทเปนเนนดน (2) ขอนไม (3) หรอกอนหน เหลาน ท าใหไมสญเสยคณภาพเปนอยางมาก ตนไมจะเกดการแตกหกเมอลมลงบนสงกดขวาง แมวาตรงบรเวณทแตกหกเสยหายจะนอย แตเนอไมบรเวณใกลเคยงจะเกดรอยราวพาเสยคณภาพและถกตดทงดวย พนกงานลมไมทช านาญและมประสบการณ กอนท าการลมไมจะตรวจดสงกดขวางในบรเวณใหทวโดยรอบคอบเสยกอน และจะพยายามลมไมหลบหลกสงกดขวางทมอยในบรเวณนน ซงสามารถท าไดหลายวธ โปรดจ าไววา แมวาตนไมนนเอนมาก กสามารถบงคบใหลมลงทางดานอนใกลเคยงกบทศทางทตองการถง 30 องศา การลมไมหลบสงกดขวางนน ไมเพยงแตเปนการลดความสญเสยเนอไมลงแตเพยงอยางเดยวเทานน ยงชวยท าใหการท างานสะดวกและรวดเรวขน เพราะไมตองเสยเวลากบการตดทอนไมกดขวางออกโดยไมจ าเปน การแตกหกเสยหายของไมเนอแขงชนดทมราคานนถอวาเปนการสญเสยทมราคาแพงมาก

10.2 การสญเสยเนอไมเนองจากการทอนไม 1 -2 เนอไมอยภายใตแรงดง ถาท าการตดทอนไมทางดานทไมเกดแรงดงจะท าใหเนอไมเกดการฉกขาดไดงาย การใชเลอยยนตอยางมเทคนคและเกดประสทธภาพ จะชวยลดอนตรายและความเสยหายตางๆ ไดมาก จงจ าไวเสมอวา ตดไมทางดานทอยภายใตแรงกด (a) กอนแลวจงคอยตดไมทางดานทอยภายใตแรงดง (b) ในภายหลง 3. การทอนไมลมขอนนอนไพรจากตอไม เนอไมมกจะฉกไดงาย ตามปกตทางดานบนของไมมกจะอยภายใตแรงดง ถาตดไมทางดานนกอนเนอไมจงมกจะเกดการแกไดเสมอ (a) ดงนน ควรตดไมทางดานลาง ซงเปนดานทอยภายใตแรงกดกอน ถาท าไมสะดวกเพราะตนไมอยตดพนดนกใชพลวตกดนออกใหเปนแองทางดานลาง (b) การตดไมในกรณนอาจจะตองใชปลายใบเลอยตดเจาะเขาไปในเนอไมทางดานลางแตตองระวงอยาใหโซเลอยยนตถกพนดน