สรุปผลการวิจัย เรื่อง ค่าใช้...
TRANSCRIPT
สรปผลการวจย
เรอง
คาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย
สารบญ
ความเปนมาและความส�าคญของปญหา 1วตถประสงคของการวจย 3ขอจ�ากดของการวจย 3ประโยชนทไดรบจากการวจย 5ขอบเขตของการวจย 5ค�าจ�ากดความทใชในการวจย 6วธด�าเนนการวจย 7 - ประชากรและกลมตวอยาง 7 - เครองมอทใชในการวจย 8 - การเกบรวบรวมขอมล 9 - การวเคราะหขอมล 10ผลการวจย 11 - คาใชจายทางการศกษาในภาพรวม 11 - คาใชจายทางการศกษาจ�าแนกตามสถานภาพทางสงคม 14 และเศรษฐกจ - ความสมพนธระหวางผลสมฤทธทางการเรยน 20 กบคาใชจายเอกชนทางการศกษา - การสงเคราะหขอมลจากการสมภาษณ 24 กรณศกษาจงหวดเชยงใหมขอเสนอแนะเชงนโยบาย 26
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 1
สรปผลการวจย
เรอง
คาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย
ความเปนมาและความสำาคญของปญหา
ประ เด นป ญหาหน ง ท ส� าคญของคณภาพการศ กษา ใน
ประเทศไทย คอ ปญหาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนต�า (Low
Student Achievement) ทงทปรากฏในการทดสอบทางการศกษา
ระดบชาตขนพนฐาน เชน คะแนนสอบ O-Net และในการทดสอบ
ระดบนานาชาต เชน ผลการสอบ PISA และ TIMSS ทงน ปญหา
ผลสมฤทธ ทางการ เร ยนของนก เร ยนไทยมป จจ ยท เป นสา เหต
หลายประการ สวนหนงมความเกยวของกบปญหาความไมเทาเทยมกน
ในด านเศรษฐกจของส งคมไทยโดยภาพรวม ซ งหากพจารณา
ความเ กยวข องระหว างผลสมฤทธของนกเรยนกบฐานะทางด าน
เศรษฐกจอย างละเอยด พบว า นกเรยนทมฐานะทางเศรษฐกจด
และเรยนในโรงเรยนทมฐานะทางเศรษฐกจสงคม (Socioeconomic
Status) สง เชน กล มโรงเรยนสาธตของมหาวทยาลยตางๆ จะเปน
กล มนกเรยนทมผลสมฤทธสง ในขณะเดยวกนกล มนกเรยนทมฐานะ
ยากจน และเรยนในโรงเรยนทมฐานะทางเศรษฐกจสงคมต�า จะเปน
กลมทมผลสมฤทธต�า
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย2
จากทกลาวในขางตนความแตกตางทางดานฐานะทางเศรษฐกจ
ของครวเรอน จงเปนปจจยส�าคญทส งผลตอผลสมฤทธของนกเรยน
เหตผลประการหนงเนองมาจากคาใชจายและตนทนทแทจรงทางการศกษา
อยในอตราทสงกวาอตรารฐบาลใหเงนอดหนนทงทางตรงและทางออม
ทงน การทจะบรรลถงเปาหมายทางการศกษาในระดบทมคณภาพสง
ผ เรยนจะตองลงทนทางการศกษาและมคาใชจายอนๆ ทเกยวของใน
การศกษาทเพมขนเชนคาหนงสอเรยนเสรมคาใชจายในการเรยนพเศษ
คาเดนทางคากจกรรมทางการศกษาการหาประสบการณทางการศกษา
นอกเหนอจากหองเรยน เปนตน ดงนน นกเรยนทไมมก�าลงทรพยท
เพยงพอ จะอย ในฐานะท เสยเปรยบอนเนองจากไมสามารถเขาถง
ทรพยากรทางการศกษาไดอยางเทาเทยมขอจ�ากดเหลานท�าใหนกเรยน
ทครอบครวฐานะไมมนคงมแนวโนมทผลสมฤทธทางการเรยนจะอยใน
ระดบต�า
อนง ตนทนคาใชจายทางการศกษา สามารถจ�าแนกตามทมา
ของคาใชจายไดทงจากภาครฐ ภาคธรกจ และภาคครวเรอน แตใน
งานวจยชนนจะเนนศกษาเฉพาะตนทนทเกดจากภาคครวเรอน หรอท
เรยกวาตนทนคาใชจายเอกชน (Privateeducationalexpenditure)
โดยตนทนคาใชจายเอกชนของนกเรยนไทยนน สามารถแบงไดเปน
1.คาใชจายทางตรง(Directexpenditure)ไดแกคาใชจายทครวเรอนจาย
เพอการศกษาเรยนรโดยตรง เชน คาเลาเรยน คาหนงสอเรยน เปนตน
2.คาใชจายทางออม(Indirectexpenditure)ไดแกคาใชจายอนเกยวของ
กบการศกษาแตไมไดสงผลตอการเรยนโดยตรงเชนคาเครองแบบนกเรยน
อปกรณการเรยน คาเดนทางไปกลบ เปนตน 3. ตนทนคาเสยโอกาส
(Opportunitycost)ไดแกรายไดทหายไปจากการไปโรงเรยนหรอการท
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 3
ไมไดชวยท�างานบานรายไดของผปกครองทสญเสยไปจากการน�าเวลาไปเปน
อาสาสมครหรอท�ากจกรรมสนบสนนโรงเรยน
ส�าหรบงานวจยชนนมงศกษาถงตนทนคาใชจายทางการศกษา
ของนกเรยนในระดบชนมธยมศกษา โดยมงเนนทคาใชจายทางตรง
(Directexpenditure)และคาใชจายทางออม(Indirectexpenditure)
โดยไมรวมถงตนทนคาเสยโอกาสเพอวเคราะหมลคารปแบบและแนวโนม
ของการใชจายทางการศกษาของครวเรอนจ�าแนกตามสถานภาพทางสงคม
และเศรษฐกจ รวมไปถงศกษาความสมพนธของคาใชจายเอกชนตางๆ
ทครวเรอนลงทนกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน
วตถประสงคของการวจย
1. เพอศกษาเปรยบเทยบคาใชจายเอกชนทางการศกษาของ
นกเรยนทมาจากสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจทแตกตางกน
2. เพอศกษาความสมพนธระหวางคาใชจายเอกชนทางการศกษา
กบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน
ขอจำากดของการวจย
1. การเกบรวบรวมขอมลครงนเปนขอมลจากนกเรยนระดบ
ชนมธยมศกษาปท 4 ในปการศกษา 2555 แตผลสมฤทธทางการเรยน
ใชคะแนนO-Netของนกเรยนในระดบชนมธยมศกษาปท3และคาใชจาย
ทางการศกษาเปนคาใชจายทนกเรยนใชจายในชวงทเรยนในระดบชน
มธยมศกษาปท3เนองจากชวงระยะเวลาในการเกบขอมลอยในชวงเดอน
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย4
กรกฎาคม–กนยายนในขณะทการสอบO-Netจะจดสอบในชวงเดอน
กมภาพนธท�าใหไมสามารถเกบขอมลจากนกเรยนระดบชนมธยมศกษา
ปท3ได
2. การเกบรวบรวมขอมลครงน เกบจากนกเรยนระดบชน
มธยมศกษาปท 4 ในระบบประเภทสามญศกษาในสถานศกษาสงกด
ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ส�านกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษา และส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน
เทานน ไมรวมถงสายอาชวศกษา การศกษานอกระบบ และนกเรยน
ในสงกดอน
3. คาเฉลยของคาใชจายทางการศกษาในรายการตางๆ
เปนคาเฉลยของผทระบขอมลคาใชจายเทานน ในการค�านวณคาเฉลย
จะไมรวมถงผไมระบคาใชจาย
4. การวจยคร งน จะมการใชขอมลเช งคณภาพท ไดจาก
การสมภาษณเปนกรณศกษาของจงหวดเชยงใหมแตอาจไดขอมลไมครบ
ทกดานเนองดวยขอจ�ากดในดานเวลาของการเกบรวบรวมขอมล
5. ขอมลเชงปรมาณทใชเปนขอมลภาคตดขวาง (cross-
sectional)ท�าใหไมสามารถควบคมตวแปรอนๆไดทงหมดผลการวเคราะห
ขอมลจงเปนเพยงcorrelationไมใชcausalrelationship
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 5
ประโยชนทไดรบจากการวจย
1. เพอใชเปนขอมลอางองในเรองสภาพคาใชจายเอกชน
ทางการศกษาของนกเรยนไทย ความแตกตางของคาใชจายเอกชน
ทางการศกษาระหวางครอบครวทมสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม
แตกตางกน และระดบความสมพนธของคาใชจายเอกชนทางการศกษา
กบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน
2. เปนขอมลใหกบหนวยงานทางการศกษาทเกยวของใชใน
การวางแผนและวเคราะหตนทนคาใชจายทางการศกษาในการใหเงนอดหนน
รายหวในจ�านวนและรปแบบทเหมาะสมตอสถานการณปจจบน
3. เปนขอเสนอแนะเชงนโยบายใหกบผบรหารเพอใชในการ
ตดสนใจวางนโยบายทางการศกษา
ขอบเขตของการวจย
งานวจยชนนจะศกษาเกยวกบคาใชจายเอกชนทางการศกษา
โดยศกษาทงคาใชจายทางตรง ซงคอคาใชจายทครวเรอนจายโดยตรง
เพอการศกษาของนกเรยน เชนคาเลาเรยนคาหนงสอเรยนฯลฯและ
คาใชจายทางออม เชนคาเครองแบบนกเรยนคาใชจายในการเดนทาง
การบรจาคเงนสนบสนนใหโรงเรยน ฯลฯ เพอวเคราะหการใชจาย
ทางการศกษาของครวเรอน จ�าแนกตามสถานภาพทางสงคมและ
เศรษฐกจและศกษาความสมพนธของคาใชจายเอกชนทครวเรอนลงทน
กบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย6
คำาจำากดความทใชในการวจย
คาใชจายเอกชนทางการศกษา หมายถง คาใชจายตางๆ ท
เกยวของกบการศกษาทนกเรยนและผปกครองเปนผรบภาระนอกเหนอจาก
คาใชจายทรฐบาลสนบสนนแบงไดเปน3ลกษณะคอ
1. คาใชจายทางตรง ไดแก คาใชจายทครวเรอนจายเพอ
การศกษาเรยนรโดยตรงเชนคาเลาเรยนคาหนงสอเรยนเปนตน
2. คาใชจายทางออมไดแกคาใชจายอนเกยวของกบการศกษา
แตไมไดสงผลตอการเรยนโดยตรงเชนคาเครองแบบนกเรยนคาอปกรณ
การเรยนคาเดนทางไปกลบเปนตน
3. ตนทนคาเสยโอกาสไดแกรายไดทหายไปจากการไปโรงเรยน
หรอการทไมไดชวยท�างานบาน รายไดของผปกครองทสญเสยไปจาก
การน�าเวลาไปเปนอาสาสมครหรอท�ากจกรรมสนบสนนโรงเรยน
ประเภทของคาใชจายเอกชนทางการศกษาหมายถงประเภท
ของรายจายดานการศกษาของครวเรอนไดแกคาเรยนพเศษคาหนงสอเรยน
คาเครองแบบนกเรยนคาเดนทางคาทพกเปนตน
สถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจของนกเรยน หมายถง
สภาพทวไปและพนฐานดานครอบครวของนกเรยนประกอบดวยทตงของ
ครวเรอนอาชพของผปกครองรายไดของครอบครวหนสนของครอบครว
ระดบการศกษาของผปกครองและอายของผปกครอง
สถานศกษาหมายถงโรงเรยนของรฐและเอกชนในระบบทอยใน
สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานส�านกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษาส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 7
ลกษณะของสถานศกษา หมายถง สภาพพนฐานทวไปของ
โรงเรยนไดแกทตงสถานศกษาและระดบการศกษาของคร
ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหมายถงคะแนนทไดจาก
การทดสอบทางการศกษาแหงชาตขนพนฐาน(O-Net)ของนกเรยนระดบ
มธยมศกษาตอนตน
วธดำาเนนการวจย
ประชากรและกลมตวอยาง
1. ประชากรทใชในการศกษา
ประชากรทใชในการศกษาครงน เปนนกเรยนระดบชน
มธยมศกษาปท4ประเภทสามญศกษาทก�าลงศกษาในสถานศกษาสงกด
ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ส�านกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษา และส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน
(ในปการศกษา2554มนกเรยนจ�านวน466,296คน)
2. กลมตวอยางทใชในการศกษา
กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน คอนกเรยนระดบชน
มธยมศกษาปท 4 ประเภทสามญศกษาทก�าลงศกษาในสถานศกษา
สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานส�านกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษา และส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน
จ�านวน 2,600 คนขนไป โดยใชวธการก�าหนดกลมตวอยางของ
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย8
Cohen (1988)* ก�าหนดระดบความเชอมนท .05 อ�านาจการทดสอบ
เทากบ.10
ทงนกลมตวอยางทใชในการวจยขางตนไดมาโดยการสมแบบ
หลายๆขน(Multi-StageSampling)เปนการสมตวอยางประชากรโดยแบง
ประชากรออกเปนล�าดบชนตางๆแบบลดหลนโดยท�าการสมประชากรจาก
หนวยหรอล�าดบชนทใหญกอนหลงจากนนจงท�าการสมหนวยทมล�าดบใหญ
รองลงไปทละชนๆจนถงกลมตวอยางในชนทตองการ ซงการสมตวอยางในงานวจยครงนเรมจากการแบงภาคของประเทศไทยเปนกรงเทพมหานคร
และปรมณฑลภาคกลางและภาคตะวนตกภาคเหนอภาคตะวนออกเฉยง
เหนอภาคใตและภาคตะวนออกหลงจากนนท�าการสมในระดบจงหวด
ระดบสถานศกษาและระดบนกเรยน
เครองมอทใชในการวจย
เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบสอบถามจ�านวน
2ฉบบประกอบดวยแบบสอบถามส�าหรบสถานศกษาและแบบสอบถาม
ส�าหรบนกเรยนและผปกครองโดยแตละฉบบมรายละเอยดดงน
ฉบบท 1 แบบสอบถามสำาหรบสถานศกษา เปนขอค�าถาม
เกยวกบขอมลพนฐานของสถานศกษา ประกอบดวย ชอสถานศกษา
รหสสถานศกษาสงกดทอยทตงจ�านวนนกเรยนจ�านวนผบรหารคร
และบคลากรทางการศกษาระดบการศกษาสงสดของครผสอนวทยฐานะ
___________________________________________________* Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for behavioral sciences (2nded.)
Hillsdale,NJ:Erlbaum.
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 9
ของครจ�านวนชวโมงสอนของครในโรงเรยนประสบการณการสอนของคร
ความเพยงพอของครบคลากรทางการศกษาและทรพยากรทางการศกษา
ในโรงเรยนและกจกรรมเพอสงเสรมและพฒนาคณภาพผเรยน
ฉบบท 2 แบบสอบถามสำาหรบนกเรยนและผปกครอง
มขอค�าถามแบงเปน3สวนดงน
สวนท1 ขอมลนกเรยนประกอบดวยขอมลทวไปคาใชจาย
เกยวกบการศกษาและขอมลผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน
สวนท 2 ขอมลผปกครอง ประกอบดวย ขอมลทวไป ขอมล
สถานภาพทางเศรษฐกจของครวเรอน และความตองการเกยวกบการ
ชวยเหลอดานคาใชจายทางการศกษาของผปกครอง
สวนท 3 ขอคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม มลกษณะเปน
ค�าถามปลายเปด
การเกบรวบรวมขอมล
การเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณ คณะกรรมการด�าเนนการ
โดยการสงแบบสอบถามทางไปรษณยดวนพเศษถงสถานศกษาทเปน
กลมตวอยางโดยตรงจ�านวน41แหงนกเรยนทเปนกลมตวอยางจ�านวน
3,039 คน เพอขอความอนเคราะหจากสถานศกษาในการกระจาย
แบบสอบถามใหกบนกเรยนในระดบชนมธยมศกษาปท4ของสถานศกษา
นน โดยแนบหนงสอขอความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามและ
หนงสอชแจงการเกบรวบรวมขอมล ซงสถานศกษาแตละแหงไดท�า
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย10
การรวบรวมแบบสอบถามทตอบเสรจแลวสงกลบคนทางไปรษณย และ
คณะกรรมการด�าเนนการไดน�าแบบสอบถามทไดรบจากการเกบรวบรวม
ขอมลมาตรวจสอบความถกตองสมบรณ
การเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพเพมเตมดวยการสมภาษณ
เชงโครงสรางเปนกรณศกษาเฉพาะจงหวดเชยงใหม โดยเชญผแทน
จากสถานศกษาในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและส�านกงานคณะกรรมการ
สงเสรมการศกษาเอกชนจ�านวน 7 แหง ในจงหวดเชยงใหมเขารวม
การสมภาษณผเขารวมสมภาษณประกอบดวยผบรหารสถานศกษาจ�านวน
7คนครจ�านวน14คนผปกครองจ�านวน23คนและนกเรยนจ�านวน
28คนด�าเนนการสมภาษณในระหวางวนท20-24สงหาคม2555
การวเคราะหขอมล
ขอมลเชงปรมาณแสดงผลการวเคราะหขอมลโดยใชคาสถต
พนฐานในรปความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคา
สมประสทธสหสมพนธจากสมการถดถอยพหคณ
Yij =ß0+ß1PEi+ß2Xi+ß3Sj+ui
Yij =ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนiในโรงเรยนj
PEi =คาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนi
Xi =ภมหลงสวนบคคลและครอบครวของนกเรยนi
Sj =ลกษณะของโรงเรยนj
ui =randomerrorterm
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 11
ขอมลเชงคณภาพกรณศกษาจงหวดเชยงใหมใชการวเคราะหสงเคราะห
เนอหาจากการสมภาษณ
ผลการวจย
การด�าเนนการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของ
นกเรยนไทยปรากฏผลโดยสรปดงน
คาใชจายทางการศกษาในภาพรวม
คาใชจายทางการศกษาของนกเรยนขณะศกษาอย ในระดบ
มธยมศกษาปท 3 ปการศกษา 2554 แบงออกเปนสองสวน คอ
คาใชจายรายวนและคาใชจายรายปดานคาใชจายรายวนประกอบดวย
คาเดนทางไป - กลบโรงเรยน คาอาหาร/คาขนม และคาใชจายอนๆ
กลมตวอยางมคาเดนทางไป-กลบโรงเรยนเฉลยวนละ38.87บาทโดย
มคาใชจายสงสดวนละ 300 บาท ต�าสดวนละ 3 บาท กลมตวอยาง
มคาอาหาร/ คาขนมเฉลยวนละ 59.26 บาท โดยมคาใชจายสงสด
วนละ 300 บาท ต�าสดวนละ 10 บาท กลมตวอยางมคาใชจายอนๆ
เชนคาเครองเขยนคารายงานเงนหองเปนตนเฉลยวนละ34.39บาท
โดยมคาใชจายสงสดวนละ300บาทต�าสดวนละ1บาท
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย12
ตารางท 1 แสดงคาใชจายทใชไปเฉลยตอวน จำาแนกตามประเภท
คาใชจาย (เฉพาะกลมตวอยางทระบคาใชจาย)
ประเภทคาใชจาย จำานวนผระบ
คาใชจาย (คน)
คาตำาสด(บาท)
คาสงสด(บาท)
X S.D
คาเดนทางไป-กลบโรงเรยน
1,958 3 300 38.87 35.95
คาอาหาร/คาขนม
2,973 10 300 59.26 31.39
คาใชจายอนๆ 965 1 300 34.39 36.53
ดานคาใชจายรายปประกอบดวยคาเลาเรยนคาโปรแกรมเสรม
คณภาพคากจกรรมคาหนงสอคาอปกรณคาเครองแบบนกเรยนคาทพก
คาอาหารกลางวนคาธรรมเนยมสมาคมผปกครองและคร / เงนบรจาค
คาเรยนพเศษและคาใชจายอนๆเชนคาตรวจสขภาพคาประกนอบตเหต
คาอนเทอรเนตเปนตนกลมตวอยางมคาเลาเรยนคาโปรแกรมเสรมคณภาพ
คากจกรรมเฉลยปละ8,494.92บาทโดยมคาใชจายสงสดปละ60,000บาท
ต�าสดปละ 100 บาท กล มตวอยางมคาหนงสอ คาอปกรณการเรยน
คาเครองแบบนกเรยนเฉลยปละ 2,743.99 บาท โดยมคาใชจายสงสด
ปละ19,000บาทต�าสดปละ100บาทกลมตวอยางมคาทพกเฉลยปละ
18,281.73บาทโดยมคาใชจายสงสดปละ60,000บาทต�าสดปละ1,500บาท
กลมตวอยางมคาอาหารกลางวนเฉลยปละ4,328.74บาทโดยมคาใชจาย
สงสดปละ10,000บาทต�าสดปละ500บาทกลมตวอยางมคาธรรมเนยม
สมาคมผปกครองและคร / เงนบรจาคเฉลยปละ 965.34 บาท โดยม
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 13
คาใชจายสงสดปละ100,100บาทต�าสดปละ100บาทกลมตวอยาง
มคาเรยนพเศษเฉลยปละ 9,479.19 บาท โดยมคาใชจายสงสดปละ
80,000บาทต�าสดปละ1,000บาทกลมตวอยางมคาใชจายอนๆเชน
คาตรวจสขภาพคาประกนอบตเหตคาอนเทอรเนต เปนตน เฉลยปละ
1,820.89บาทโดยมคาใชจายสงสดปละ10,000บาทต�าสดปละ250บาท
ตารางท 2 แสดงประเภทคาใชจายรายป จำาแนกตามประเภทคาใชจาย
(เฉพาะกลมตวอยางทระบคาใชจาย)
ประเภทคาใชจาย
จำานวนผระบ
คาใชจาย(คน)
คาตำาสด(บาท)
คาสงสด(บาท)
X S.D
คาเลาเรยนคาโปรแกรมเสรมคณภาพคากจกรรม
2,299 100 60,000 8,494.92 12,208.92
คาหนงสอคาอปกรณคาเครองแบบนกเรยน
2,029 100 19,000 2,743.99 2,607.73
คาทพก 104 1,500 60,000 18,281.73 16,339.51
คาอาหารกลางวน 446 500 10,000 4,382.74 2,713.55
คาธรรมเนยมสมาคมผปกครองและคร/เงนบรจาค
1,159 100 100,100 965.34 4,778.23
คาเรยนพเศษ 914 1,000 80,000 9,479.19 11,932.72
คาใชจายอนๆ 101 250 10,000 1,820.89 2,684.22
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย14
คาใชจายทางการศกษาจำาแนกตามสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจ
สถานทตงครวเรอน
ผลการวจยพบวาครวเรอนทตงอยในเขตเทศบาลมคาใชจาย
ทางการศกษารายวนและคาใชจายทางการศกษารายปสงกวาครวเรอน
ทตงอยนอกเขตเทศบาล ครวเรอนทตงอยในเขตเทศบาลมคาใชจาย
ทางการศกษารายวนเฉลยวนละ98.48บาทและคาใชจายทางการศกษา
รายปเฉลยปละ 19,146.09 บาท ครวเรอนทตงอยนอกเขตเทศบาล
มคาใชจายทางการศกษารายวนเฉลยวนละ 94.00บาท และคาใชจาย
ทางการศกษารายปเฉลยปละ11,705.21บาท
ตารางท 3 คาใชจายทางการศกษา จำาแนกตามสถานทตงครวเรอน
สถานทตงครวเรอนคาใชจายทางการศกษาเฉลย
รายวน รายป
ในเขตเทศบาล 98.48 19,146.09
นอกเขตเทศบาล 94.00 11,705.21
รวม 95.83 15,597.03
อาชพของผปกครอง
ผลการวจยพบวาอาชพของผปกครองทมคาใชจายทางการศกษา
รายวน 3 อนดบแรก ไดแก พนกงานรฐวสาหกจ นกเรยนมคาใชจาย
ทางการศกษารายวนเฉลยวนละ120.94บาทรองลงมาอาชพประกอบ
ธรกจสวนตวเฉลยวนละ113.69บาทและอาชพรบราชการเฉลยวนละ
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 15
105.25บาทตามล�าดบและอาชพทมคาใชจายทางการศกษานอยทสด
คออาชพรบจางทวไปเฉลยวนละ82.61บาทผปกครองทมอาชพเปน
พนกงานรฐวสาหกจนกเรยนมคาใชจายทางการศกษารายปสงสดเฉลย
ปละ 31,546.89 บาท รองลงมาคอผปกครองทมอาชพรบราชการ
เฉลยปละ 25,440.08 บาท และมอาชพลกจางเอกชน มคาใชจาย
ทางการศกษารายป เฉลยปละ 23,555.12 บาท ตามล�าดบ โดยท
ผปกครองทมอาชพรบจางทวไปนกเรยนมคาใชจายทางการศกษารายป
นอยทสดเฉลยปละ9,155.77บาท
ตารางท 4 คาใชจายทางการศกษา จำาแนกตามอาชพของผปกครอง
อาชพของผปกครองคาใชจายทางการศกษาเฉลย
รายวน รายป
รบราชการ 105.25 25,440.08
เกษตรกร 84.13 7,397.36
พนกงานราชการ/
ลกจางประจ�า
88.80 17,270.10
พนกงานรฐวสาหกจ 120.94 31,546.89
ลกจางเอกชน 103.35 23,555.12
ประกอบธรกจสวนตว 113.69 21,583.29
รบจางทวไป 82.61 9,155.77
อนๆ 93.97 13,743.14
รวม 95.83 15,597.03
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย16
ระดบการศกษาของผปกครอง
ผปกครองทมระดบการศกษาปรญญาตร นกเรยนมคาใชจาย
ทางการศกษารายวนสงสดเฉลยวนละ117.28บาทรองลงมาคอผปกครอง
ทมระดบการศกษาปรญญาโทและเอกเฉลยวนละ112.45บาทและระดบ
การศกษาอนปรญญา/ปวท./ปวส. เฉลยวนละ109.41บาทตามล�าดบ
โดยทผปกครองทมระดบการศกษาประถมศกษามคาใชจายทางการศกษา
รายวนนอยทสด เฉลยวนละ82.06บาทผปกครองทมระดบการศกษา
ปรญญาโทและเอกนกเรยนมคาใชจายทางการศกษารายปสงสดเฉลยปละ
37,092.20 บาท รองลงมาคอผปกครองทมระดบการศกษาปรญญาตร
เฉลยปละ27,668.66บาทและระดบการศกษาอนปรญญา/ปวท./ปวส.
เฉลยปละ21,314.03บาทตามล�าดบโดยทผปกครองทมระดบการศกษา
ต�ากวาประถมศกษามคาใชจายทางการศกษารายปนอยทสด เฉลยปละ
6,943.22บาท
ตารางท 5 คาใชจายทางการศกษา จำาแนกตามระดบการศกษาของ
ผปกครอง
ระดบการศกษาของผปกครองคาใชจายทางการศกษาเฉลย
รายวน รายป
ต�ากวาประถมศกษา 83.42 6,943.22
ประถมศกษา 82.06 7,307.26
มธยมศกษาตอนตน 89.53 11,149.44
มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 95.87 13,684.38
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 17
ระดบการศกษาของผปกครองคาใชจายทางการศกษาเฉลย
รายวน รายป
อนปรญญา/ปวท./ปวส. 109.41 21,314.03
ปรญญาตร 117.28 27,668.66
ปรญญาโทและเอก 112.45 37,092.20
รวม 95.58 15,531.90
รายไดครวเรอน
ครวเรอนทมรายไดตงแต40,000บาทขนไปนกเรยนมคาใชจาย
ทางการศกษารายวนสงสดเฉลยวนละ117.79บาทรองลงมาครวเรอน
ทมรายไดตงแต20,000-24,999บาทเฉลยวนละ100.78บาทและม
รายไดตงแต30,000-34,999บาทเฉลยวนละ100.64บาทตามล�าดบ
โดยทครวเรอนทมรายไดนอยกวา 5,000 บาท นกเรยนมคาใชจาย
ทางการศกษารายวนนอยทสด เฉลยวนละ 70.20 บาท ครวเรอนทม
รายไดตงแต40,000บาทขนไปนกเรยนมคาใชจายทางการศกษารายป
เฉลยปละ 28,293.80 บาท รองลงมาคอ ครวเรอนทมรายไดตงแต
30,000 - 34,999บาท เฉลยปละ16,954.71บาทและรายไดตงแต
35,000 - 39,999 บาท เฉลยปละ 16,463.18 บาทตามล�าดบ โดยท
ครวเรอนทมรายไดนอยกวา5,000บาทมคาใชจายทางการศกษารายป
นอยทสดเฉลยปละ6,091.35บาท
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย18
ตารางท 6 คาใชจายทางการศกษา จำาแนกตามรายไดครวเรอน
รายไดครวเรอนคาใชจายทางการศกษาเฉลย
รายวน รายป
นอยกวา5,000บาท 70.20 6,091.35
ตงแต5,000-9,999บาท 74.50 7,027.20
ตงแต10,000-14,999บาท 90.05 9,234.64
ตงแต15,000-19,999บาท 88.82 9,833.27
ตงแต20,000-24,999บาท 100.78 13,765.19
ตงแต25,000-29,999บาท 95.29 14,318.98
ตงแต30,000-34,999บาท 100.64 16,954.71
ตงแต35,000-39,999บาท 97.95 16,463.18
ตงแต40,000บาทขนไป 117.79 28,293.80
รวม 96.23 15,902.05
สถานะการกยมเงน
หากจ�าแนกตามการกยมเงนพบวาผปกครองทไมตองการกยม
นกเรยนมคาใชจายทางการศกษารายวนเฉลยวนละ101.40บาทรองลงมา
มความตองการกยมแตไมสามารถกยมไดเฉลยวนละ 84.85 บาท และ
ผปกครองทมการกยมนกเรยนมคาใชจายทางการศกษารายวนนอยทสด
เฉลยวนละ81.12บาทผปกครองทไมตองการกยมนกเรยนมคาใชจาย
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 19
ทางการศกษารายปเฉลยปละ18,212.42บาทรองลงมาผปกครองทม
การกยม เฉลยปละ10,135.184.9บาทและผปกครองทตองการกยม
แตไมสามารถกยมได นกเรยนมคาใชจายทางการศกษารายปนอยทสด
เฉลยปละ9,954.81บาท
ตารางท 7 คาใชจายทางการศกษา จำาแนกตามสถานะการกยมเงน
สถานะการกยมเงนคาใชจายทางการศกษาเฉลย
รายวน รายป
ไมตองการกยม 101.40 18,212.42
ตองการกยมแตไมสามารถกยมได 84.85 9,954.81
มการกยม 81.12 10,135.07
รวม 96.59 16,095.97
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย20
ความสมพนธระหวางผลสมฤทธทางการเรยนกบคาใชจายเอกชนทางการศกษา
การวเคราะหความสมพนธใชแบบจ�าลองเศรษฐมตเชงเสนของ
ความสมพนธระหวางผลสมฤทธทางการศกษา (คะแนน O-Net) กบ
คาใชจายทางการศกษา
Yip
= b0+b
1X
1+b
2X
2+b
3X
3+e
ip
Y = คะแนนสอบO-Netของนกเรยนiในวชาp
X1
= เวคเตอรของคาใชจายทางการศกษาตางๆของนกเรยนi
X2
= เวคเตอรของสภาวะทางเศรษฐกจสงคมของครวเรอน
ของนกเรยนi
X3
= เวคเตอรของปจจยตางๆในโรงเรยน
eip
= คาความคลาดเคลอนของนกเรยนiในวชาp
b = คาสมประสทธของความสมพนธระหวางคะแนนสอบ
O-Netและปจจยตางๆเชนปจจยคาใชจายทางการศกษา
(b1),ปจจยดานสภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน
(b2),ปจจยดานสถานศกษา(b
3)
ก า รว จ ย ได ท� า ก ารว เ ค ร าะห ค ว ามส มพ นธ เช ง ถดถอย
(Regression Analysis) ระหวางผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน
ชนมธยมศกษาปท3ผานทางคะแนนO-Netและปจจยในดานคาใชจาย
ทางการศกษาฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของพอแม รวมไปถงปจจย
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 21
ตางๆในระดบโรงเรยนโดยการวเคราะหเบองตนไดใชวธการหาความสมพนธ
แบบOrdinaryLeastSquare (OLS) เพอหาความสมพนธของปจจย
เหลานกบผลสมฤทธ โดยเลอกวชาหลกสามวชามาพจารณา ไดแก
คณตศาสตรวทยาศาสตรและภาษาองกฤษพบวาเมอวดทางดานรายได
คะแนน O-Net ของวชาหลกทงสามวชา (คณตศาสตร วทยาศาสตร
ภาษาองกฤษ)มความสมพนธทมนยส�าคญทางสถตกบฐานะทางเศรษฐกจ
ของครวเรอนระดบการศกษาของผปกครองและระดบการศกษาของคร
ในขณะทผลกระทบของปจจยคาใชจายทางการศกษา เชน การใชจาย
ในคาเลาเรยน/กจกรรมเสรมในโรงเรยนหรอคาเรยนพเศษนอกโรงเรยน
มผลกระทบในเชงบวกอยางมนยส�าคญตอคะแนนO-Netของทงสามวชา
โดยการเพมขนของคาเลาเรยน/กจกรรมเสรมในโรงเรยนทกๆ1,000บาท
ตอปการศกษา มผลใหคะแนนในวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร และ
ภาษาองกฤษ เพมขน 0.2, 0.22 และ 0.31 คะแนน ตามล�าดบ และ
คาเรยนพเศษนอกโรงเรยนทเพมขนทกๆ 1,000 บาท มผลใหคะแนน
วชาคณตศาสตร วทยาศาสตร และภาษาองกฤษ เพมขน 0.15, 0.15
และ0.12คะแนนตามล�าดบในขณะทเงนบรจาคใหสมาคมครผปกครอง
มผลกระทบในทางลบตอวชาคณตศาสตรวทยาศาสตร
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย22
ตารางท 8 สรปภาพรวมของความสมพนธหลงการวเคราะห สมการ
ถดถอยเชงเสน ระหวางคาใชจายทางการศกษา, สถานภาพ
ทางสงคมและเศรษฐกจ, ลกษณะสถานศกษา และ
ผลคะแนนการสอบ O-Net
ปจจยทมความสมพนธกบ
คะแนนสอบO-Netคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ
รายไดครวเรอน
(ทกๆ10,000บาท
ตอเดอน)
0.07 0.08 0.18**
คาเลาเรยน/กจกรรมเสรม
ในโรงเรยน
(ทกๆ1,000บาท
ตอปการศกษา)
0.2*** 0.22*** 0.31***
คาเรยนพเศษนอกโรงเรยน
(ทกๆ1,000บาท
ตอปการศกษา)
0.15** 0.15* 0.12*
เงนบรจาคใหสมาคมคร
ผปกครอง
(ทกๆ1,000บาท
ตอปการศกษา)
-0.3*** -0.3** -0.2**
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 23
ปจจยทมความสมพนธกบ
คะแนนสอบO-Netคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ
สดสวนของครทมการศกษา
สงกวาปรญญาตร
(ทกๆ10%ของครใน
โรงเรยนทการศกษา
สงกวาปรญญาตร)
0.642** 0.39 0.646**
ผปกครองจบการศกษา
ปรญญาตร
(เทยบกบผปกครอง
จบการศกษาประถมศกษา)
5.53*** 4.71*** 7.14***
ผปกครองจบการศกษา
สงกวาปรญญาตร
(เทยบกบผปกครอง
จบการศกษาประถมศกษา)
5.24** 7.22*** 8.92***
นกเรยนมพนทสวนตวท
บานในการท�าการบาน/
อานหนงสอ
2.8*** 2.5** 3.2***
หมายเหต: ***,** และ * แสดงถงระดบความเชอมนท 99% 95%
และ90%โดยแบบจ�าลองใชวธการประมาณคาแบบOLS
และประมาณคาคลาดเคลอนมาตรฐาน(StandardErrors)
แบบRobustEstimation
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย24
การสงเคราะหขอมลจากการสมภาษณ กรณศกษาจงหวดเชยงใหม
จากการลงพนทจงหวดเชยงใหมเพอเกบขอมลเกยวกบคาใชจาย
เอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทยโดยการสมภาษณผบรหารโรงเรยน
ครระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ผปกครองของนกเรยนระดบชน
มธยมศกษาปท 4 และนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 4 ในโรงเรยน
ทงของรฐและเอกชนทตงอยในอ�าเภอเมองเชยงใหม อ�าเภอสารภ และ
อ�าเภอพราวจงหวดเชยงใหมจ�านวน7โรง(เปนโรงเรยนรฐบาล5โรง
โรงเรยนเอกชน2 โรง) พบวาคาใชจายเอกชนทางการศกษาแบงเปน
คาใชจายทโรงเรยนเรยกเกบจากผปกครองเชนคาเลาเรยนคาหลกสตร
พเศษ คากจกรรม และคาใชจายเพมเตมทโรงเรยนไมไดเรยกเกบ เชน
คาใชจายในการเดนทาง คาหนงสออานเสรม คาเรยนพเศษ คาใชจาย
ทนกเรยนและผปกครองใชจายเพมเตมเปนจ�านวนมากคอคาเรยนพเศษ
และคาใชจายของนกเรยนทมทพกอาศยอยไกลจากโรงเรยนโดยอาจเปน
คาเดนทางไปกลบหรอคาทพกส�าหรบนกเรยนจากตางจงหวดทงนยงพบวา
คาใชจายทางการศกษามความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนนกเรยน
จากครอบครวทมรายไดสงมทรพยากรทสามารถใชจายเพอการศกษาไดมาก
และมทางเลอกในการใชจายเพอการศกษาในรายการตางๆไดอยางอสระ
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 25
ในขณะทครอบครวทมฐานะยากจนไมมทางเลอกในการใชจายเพราะตอง
เลอกใชจายเฉพาะรายการทจ�าเปนเทานน
จากการสอบถามความคดเหนผปกครองและนกเรยนในจงหวด
เชยงใหมเกยวกบการสนบสนนคาใชจายทางการศกษา นกเรยนและ
ผปกครองสวนใหญมความเหนวานกเรยนทศกษาอยในระดบอนบาล
ประถมศกษา มธยมศกษา ควรไดรบการสนบสนนงบประมาณตอคน
เปนจ�านวนเงนทแตกตางกนเพราะแตละระดบชนมคาใช จายและ
ความจ�าเปนในการใชจายดานการศกษาไมเทากนส�าหรบนกเรยนในระดบ
ชนเดยวกนควรไดรบการสนบสนนเปนจ�านวนเงนตอคนทเทากนเพอใหเกด
ความยตธรรมไมล�าเอยงไมกอใหเกดขอขดแยงสะดวกและงายตอการ
ด�าเนนการ แตหากตองการสนบสนนผมรายไดนอยหรอผมผลสมฤทธ
ทางการเรยนสงควรใหในรปแบบของทนการศกษาและเงนชวยเหลออนๆ
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย26
ขอเสนอแนะเชงนโยบาย
ขอเสนอแนะเชงนโยบายทไดจากผลการวจยมดงน
1. กระทรวงศกษาธการควรสงเสรมโอกาสในการศกษาของ
นกเรยนโดยเฉพาะนกเรยนกลมทมพนฐานมาจากครอบครวฐานะยากจน
ผ ปกครองมระดบการศกษาต�า ใหสามารถเขาถงการเรยนการสอนใน
ระดบเดยวกนหรอใกลเคยงกบการเรยนการสอนของโรงเรยนซงนกเรยน
มาจากครอบครวทมฐานะทางเศรษฐกจและระดบการศกษาของครวเรอน
ทสงกวา โดยใชกลไกตางๆ เชน การใชคปองคาใชจายทางการศกษา
การใหการสนบสนนทางการเงนแกนกเรยนอยางแปรผนตามระดบ
เศรษฐฐานะของครวเรอนเพอเปนการจดสรรทรพยากรอยางเปนธรรม
โดยค�านงถงความแตกตางของเศรษฐฐานะของครวเรอนและนกเรยน
เปนส�าคญ
2. งานวจยชนนพบวาคาใชจายทางการศกษาทมผลกระทบ
ตอระดบผลสมฤทธของนกเรยน คอคาใชจายในหลกสตรพเศษตางๆ
ในโรงเรยน และการเรยนพเศษนอกโรงเรยน ในขณะทคาใชจายใน
รายการอนๆเชนคาอาหารคาเดนทางคาหนงสอคาเครองแบบนกเรยน
คาอปกรณการเรยน ไมไดมผลกระทบตอผลสมฤทธทแตกตางกนของ
นกเรยน ดงนน รฐบาลจงควรจะปรบเปลยนล�าดบความส�าคญของ
นโยบายการสนบสนนคาใชจายทางการศกษา ตางๆ อาท นโยบาย
การสนบสนนคาใชจายในการจดการศกษาตงแตระดบอนบาลจนจบ
การศกษาขนพนฐาน โดยมงใหความส�าคญตอคาใชจายทจะมผลกระทบ
ตอผลสมฤทธของนกเรยนสงและโดยมงเนนไปทนกเรยนทอยในกลมยากจน
มากกวา
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 27
3. ปจจยส�าคญทสงผลกระทบตอศกยภาพในการเรยนของ
นกเรยนนอกเหนอจากความพรอมของโรงเรยนและครในการจดการศกษา
คอปจจยดานครอบครว เชนเศรษฐฐานะของครวเรอนสภาพแวดลอม
ในบานการดแลเอาใจใสการใหความส�าคญทางการศกษาของผปกครอง
ดงนนภาครฐจงจ�าเปนทจะตองมการสนบสนนสงเสรมภาคครวเรอน
เพอยกระดบผลสมฤทธของนกเรยนไทยเชนกนอาทการสงเสรมสนบสนน
ใหผปกครองใหความใสใจกบการศกษาของบตรการสนบสนนใหครวเรอน
มสถานทส�าหรบนกเรยนในการท�าการบาน อานหนงสอ การสงเสรม
ใหผปกครองมวธการดแลบตรหลานในดานการศกษาทถกตองสนบสนน
การเพมพนความรการศกษาคณภาพทรพยากรมนษยของผปกครอง
4. นโยบายของรฐบาลในการลดความเหลอมล�าทางสงคมและ
เศรษฐกจของประชาชนในประเทศจะสงผลกระทบโดยตรงตอผลสมฤทธ
ทางการศกษาของนกเรยน ดงนนเปาหมายในระยะยาวทประเทศไทย
ควรมงไปใหถงคอการลดความเหลอมล�าทางดานเศรษฐฐานะของประชากร
ทงทางเศรษฐกจและการศกษาของผปกครองซงการพฒนาปจจยเหลาน
จะสงผลโดยตรงในทางบวกตอผลสมฤทธทางการศกษาโดยรวมของประเทศ
ดงนนรฐบาลจงควรใหความส�าคญกบนโยบายทางเศรษฐกจตางๆทจะท�าให
เกดการพฒนาเศรษฐกจของประเทศอยางมความเสมอภาคเทาเทยมกน
และสงผลตอการลดความเหลอมล�าทางเศรษฐกจของประชากร
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย28
สรปผลการวจยเรองคาใชจายเอกชนทางการศกษาของนกเรยนไทย 29
หนวยงานเจาของเรอง
กระทรวงศกษาธการ
สำานกงานปลดกระทรวง
สำานกนโยบายและยทธศาสตร
โทรศพท 02-6285638-9 โทรสาร 02-2819413