ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิด...

46 สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกน ปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561

ปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตและปญหาสขภาพในผสงอาย ต�าบลปากน�า

อ�าเภอเมองสมทรปราการ จงหวดสมทรปราการ

Factors correlated to accidental and health problems in elderly

in Pak Nam sub-district,

MueangSamutprakan district, Samutprakan

นพเกา บวงาม ส.ม. (อนามยสงแวดลอม)* Noppakao Buangam M.P.H (Environment Health)*

กาญจนา นาถะพนธ วท.ม. (วทยาการระบาด)** Ganjana Nathapindhu M.Sc.(Epidemiology)**

*โรงพยาบาลสมทรปราการ *Samutprakarn Hospital

**คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน **Faculty of Public Health, Khon Kaen University

บทคดยอ

การศกษาครงนเปนการวจยเชงวเคราะหแบบภาคตดขวาง มวตถประสงคเพอศกษาความชกของการเกด

อบตเหตและปญหาสขภาพในผสงอายต�าบลปากน�าอ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวดสมทรปราการกลมตวอยาง

คอ ผสงอายทมอายตงแต 60ปขนไปจ�านวน 486คนแบงเปน 2 กลม คอสมาชกชมรมผสงอายโรงพยาบาล

สมทรปราการจ�านวน162คนกบไมเปนสมาชกชมรมผสงอายจ�านวน324คนเกบขอมลโดยใชแบบสมภาษณวเคราะห

ขอมลโดยใชสถตพรรณนาไดแกรอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานค�าต�าสดคาสงสดและสถตอนมานส�าหรบ

วเคราะหปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตใชสถตถดถอยพหโลจสตก(Multiplelogisticregression)น�าเสนอคาOdd

ratioและชวงเชอมน95%ก�าหนดระดบนยส�าคญทางสถต0.05

ผลการวจยพบวาความชกของการเกดอบตเหตในชวง6 เดอนทผานมาคดเปนรอยละ63.37โดยพบความ

ชกในสมาชกชมรมผสงอายรอยละ58.64และไมเปนสมาชกชมรมผสงอายรอยละ65.74สวนใหญเปนผสงอายตอน

กลาง(70-79ป)รอยละ47.40อบตเหตทพบ3อนดบแรกไดแกการพลดตก/หกลมสมผสถกแรงกระแทก/ชน

และสมผสความรอน/ของรอนรอยละ49.18 ,26.95และ25.72ตามล�าดบซงเกดอบตเหตภายในบานมากทสด

รอยละ54.12ผลการวเคราะหปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตคราวละหลายปจจยพบวาสถานภาพการเปนสมาชก

ชมรมอายลกษณะบานแสงสวางภายในบานราวบนไดและการมประวตเคยเกอบเกดอบตเหตมความสมพนธอยาง

มนยส�าคญทางสถต(p-value<0.05)กลาวคอผสงอายทไมเปนสมาชกชมรมเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวาผสง

อายทเปนสมาชกชมรม1.73 เทา(95%CI=1.08-2.76)นอกจากนปญหาสขภาพของผสงอายพบวาสวนใหญม

ดชนมวลกายเกนเกณฑรอยละ34.16มโรคประจ�าตวรอยละ77.57โรคทพบ3อนดบแรกไดแกโรคความดนโลหต

สงโรคไขมนในเลอดสงและโรคเบาหวานรอยละ77.72,36.87และ36.34ตามล�าดบและมปญหาเกยวกบสายตา

รอยละ83.95และการเคลอนไหวรอยละ61.93

ค�ำส�ำคญ: ความชกอบตเหตผสงอายปจจยทมผล

47สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกนปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561

Abstract

Thiscross-sectionalanalyticresearchaimedtostudytheprevalenceofaccidentsandhealthproblemsin

theelderlyinPakNamSub-district,MueangSamutprakanDistrict,Samutprakan.Thestudygroupof486elderly,

aged60yearsandupwards,wasdividedinto2sub-groups:162membersfromtheelderlycluband324from

non-members.Datacollectedwasbyinterviewing.Dataanalyticalbydescriptivestatistics:percentage,mean,

standarddeviation,lowest-highestvaluesanddeductivestatisticstoanalysistherelationshipforvariousfactors

withmultiplelogisticregressionastopresentoddratioand95%reliabilityrange,Sigat0.05

TheResults:Prevalenceofaccidentsin,totalthepast6monthswas63.37%withthatintheElderlyclub

memberswas58.64%andinthenon-memberswas65.74%.Mostofthemid-elderly(aged70-79years)was

at44.44%.Thefirst3accidentswerefallingdown,beingonimpacting/hitingandtouchingheat/hotthingsat

49.18,26.95and25.72%,respectively.Theaccidentswerefonudmostsin-houseat54.12%.Thefindingsof

relationshipbetweenfactorsandaccidentoccurrencesrevealedthatmembershipstatus,age,housefeature,house

andraillightingandhistoryonthevergeofaccidentsweresignificantlyrelated(p-value<0.05):thenon-members

weremoreaccident-pronethanthemembers1.73times(95%CI=1.08-2.76).Abouttheirhealthproblems,

mostwerefoundwithoverbodymassat34.16%personalillnessat77.57%,whilethefirst3illnesseswerehigh

bloodpressure,highcontentoffatinbloodanddiabetesat77.72,36.87and36.34%,respectivelyincluding

eyeproblemsat83.95%andmovementat61.93%.

Keywords: prevalence,accident,elderly,factorscorrelated

บทน�ำ

ประเทศไทยจดเปนอนดบท 2 ในกลมสงคมสงวย

ของอาเซยน รองจากประเทศสงคโปรและอก 10 ป

ขางหนา(พ.ศ.2564)ประเทศไทยจะกลายเปน“สงคม

สงวยอยางสมบรณ :AgedSociety”(1)วยผสงอายจะม

ปญหาสขภาพทแตกตางกบวยอนๆ เพราะเมออายมาก

ขนกจะท�าใหมโอกาสเจบปวยจากโรคตางๆสงขน เปน

ผลมาจากการเสอมของรางกายตามอาย(2)อบตเหตใน

ผ สงอายโดยเฉพาะการพลดตกหกลมเป นปญหา

สาธารณสขทส�าคญ และเปนสาเหตการตายอนดบ 2

รองจากอบตเหตทางถนนส�าหรบประเทศไทยมผสงอาย

เสยชวตกวา1,000คนหรอเฉลยวนละ3คนโดยเพศ

ชายมอตราการเสยชวตสงกวาเพศหญงถง3เทาในขณะ

ทเพศหญงมอตราความชกการพลดตกหกลมภายใน6

เดอนทผานมาสงกวาเพศชาย1.5เทา(3)ในสหรฐอเมรกา

ผสงอายจะไดรบบาดเจบถงขนเสยชวตได3ทางคอลน

หกลม (พบมากทสด)อบตเหตรถชนและแผลไฟไหม

นอกจากนอบตเหตทเกดขนในผสงอายยงสงผลกระทบ

ตอรางกาย รกษาตวนานท�าใหเกดแผลกดทบ สญเสย

ความสามารถในการด�าเนนกจวตรประจ�าวน เกดภาวะ

ทพพลภาพระยะยาวดานสขภาพจตขาดความมนใจใน

การใชชวตประจ�าวน และเกดภาวะซมเศรา และดาน

เศรษฐกจสงผลใหคาใชจายของระบบบรการในผสงอาย

ท เกดอบตเหตเพมขนอยางชดเจนทวโลก ส�าหรบ

ประเทศไทยตองเสยคาใชจายในการดแล4.7-9แสน/

คน (3) เนองจากผสงอายตองใชระยะเวลาในการรกษา

และฟนฟนานกวาวยอนหรอไมสามารถกลบมาหายเปน

ปกตได

จากรายงานของโรงพยาบาลสมทรปราการ พ.ศ.

2558พบวาต�าบลปากน�ามผสงอายเกดอบตเหตเปน

อนดบ 1 และมประชากรผ สงอายอาศยอย มากทสด

จ�านวน4,487คนดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษาความชก

ของการเกดอบตเหต และปญหาสขภาพในผสงอาย

ต�าบลปากน�า โดยแบงเปน 2 กลม คอ สมาชกชมรม


ผสงอายโรงพยาบาลสมทรปราการและผสงอายทไมเปน

สมาชกชมรมผสงอายซงผสงอายในชมรมเปนกลมบคคล

ทมโอกาสในการดแลตนเองดานสขภาพเพราะมกจกรรม

ทจะเสรมความรในดานตางๆทเหมาะสมตามวยเพอใช

เปนขอมลพนฐาน/แนวทางในงานสงเสรมสขภาพใหกบ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ในเครอขายบรการ

สขภาพโรงพยาบาลสมทรปราการน�าไปสการวางแผนจด

กจกรรมเพอปองกนอบตเหตและดแลสขภาพในผสงอาย

ไดอยางถกตองเหมาะสมตอไป

วตถประสงคกำรวจย

1. เพอศกษาความชกของการเกดอบตเหตใน

ผสงอายต�าบลปากน�าอ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวด

สมทรปราการระหวางสมาชกชมรมผสงอายและไมเปน

สมาชกชมรมผสงอาย

2.เพอศกษาปญหาสขภาพในผสงอายต�าบลปากน�า

อ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวดสมทรปราการ

3. เพอศกษาปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตใน

ผสงอาย

วธด�ำเนนกำรวจย

· รปแบบกำรศกษำ

การวจยครงนเปนการวจยเชงวเคราะหแบบภาค

ตดขวาง(Cross–sectionalanalyticresearch)เพอศกษา

ความชกของการเกดอบตเหต และปญหาสขภาพใน

ผสงอายต�าบลปากน�าอ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวด

สมทรปราการ เกบขอมลในชวงเดอนมกราคม –

กมภาพนธพ.ศ.2560

· ประชำกรคอผสงอายตงแต60ปขนไปต�าบล

ปากน�าอ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวดสมทรปราการ

จ�านวน4,487คนทงเพศหญงและเพศชาย

· กลมตวอยำง แบงเปน2กลมคอสมาชกชมรม

ผสงอายโรงพยาบาลสมทรปราการและไมเปนสมาชก

ชมรมผสงอายตามเกณฑการคดเขาและค�านวณตวอยาง

โดยใชการค�านวณขนาดตวอยางเพอประมาณคาสดสวน

ของประชากรในกรณททราบจ�านวนประชากร(4)ดงน

เมอN = จ�านวนประชากรผสงอายต�าบลปากน�า

จ�านวน4,487คน,Zα/2

=1.96,p=คาสดสวนจากการ

ศกษาทผานมาของการเกดอบตเหตในผสงอาย เทากบ

54.77[5]และ 2d =0.05ดงนนในการวจยครงนมขนาด

ตวอยางไมนอยกวา352คนจากนนค�านวณสดสวนของ

ผสงอายไดสมาชกชมรมผสงอายจ�านวน28คนและไม

เปนสมาชกชมรมผสงอายจ�านวน324คนแตเนองจาก

จ�านวนตวอยางของสมาชกชมรมผสงอายนอยผวจยจง

เพมกล มตวอยางเปนครงหนงของผ สงอายทไมเปน

สมาชกชมรมผสงอาย จ�านวน162คนดงนน ในการ

ศกษาครงนจะใชขนาดตวอยางทงหมดจ�านวน486คน

กำรสมตวอยำง

· สมำชกชมรมผสงอำย ใชวธการสมแบบเปน

ระบบ(SystematicrandomSample)จากทะเบยนรายชอ

สมาชกของชมรมผสงอาย โรงพยาบาลสมทรปราการ

จ�านวน354คนโดยค�านวณหาชวงของการสมไดชวงของ

การสมกลมตวอยางละ2คนเรมสมจากหมายเลข2จะ

ไดกลมตวอยางคนท1แลวนบตอไปโดยขามทละ2คน

จนไดกลมตวอยางครบตามสดสวนจ�านวน162คน

· ไมเปนสมำชกชมรมผสงอำย ใชวธการสมแบบ

หลายขนตอน(multi-stagesampling)ขนท1สมอยาง

งายโดยการจบฉลากสถานบรการสาธารณสข เครอขาย

โรงพยาบาลสมทรปราการทมเขตพนทรบผดชอบต�าบล

ปากน�าทงหมด4แหงจบฉลากไดศสช.เมองราชาซงม

ประชากรผสงอายจ�านวน1,130คนขนท2สมสดสวน

ของศนยสขภาพชมชนเมองราชาจ�านวน9ชมชนเพอ

ใหประชากรทกหนวยมโอกาสไดรบการสมอยางเทาๆกน

ขนท3สมแบบงาย(SamplerandomSampling)โดยวธ

การจบฉลากแบบไมใสคนจากทะเบยนรายชอผสงอาย

ของศนยสขภาพชมชนเมองราชาในแตละวนตามสดสวน

ทก�าหนดไวทงหมด9ชมชนจ�านวน324คน

เครองมอทใชในกำรวจย

คอแบบสมภาษณทผวจยสรางขนตามกรอบแนวคด

ทไดจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

น�ามาสรางใหสอดคลองกบวตถประสงคของงานวจย


ปรบปรงแกไขโดยอาจารยทปรกษา ผเชยวชาญจ�านวน

3ทานหลงจากนนน�าเครองมอไปทดสอบ(Tryout)ใน

กลมผสงอายทมลกษณะเดยวกบกลมตวอยางจ�านวน

30 คน เพอทดสอบความเขาใจ ความชดเจนและ

เหมาะสมของค�าถาม และน�ามาปรบปรงแกไขเพอให

ใชไดเหมาะสมตอไปและการวจยครงนผานการรบรอง

จากคณะกรรมการจร ยธรรมการว จ ย ในมนษย

มหาวทยาลยขอนแกนตามเลขทHE592299เมอวนท

21ธนวาคม2559

กำรวเครำะหขอมล

ประมวลขอมลโดยใชโปรแกรมStataversion10.0

(ลขสทธของมหาวทยาลยขอนแกน) วเคราะหความชก

ของการเกดอบตเหต ขอมลทวไปขอมลสขภาพสภาพ

แวดลอมการพลาดเกอบเกดอบตเหต(NearMiss)โดย

สถตพรรณนา คอคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐานคาต�าสดสงสดและสถตเชงอนมานวเคราะห

ปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตในผ สงอายคราวละ

หลายตวแปร โดยใชสถตวเคราะหถดถอยพหโลจสตก

(MultivariableLogisticRegression);StepwiseMethod

ดวยเทคนคการวเคราะหแบบขจดออกทละตวแปรโดย

การน�าตวแปรเขาไป ในRegressionModel แสดงคา

AdjustedORและชวงความเชอมน95%ของAdjusted

OR

ผลกำรวจย

1. ลกษณะทวไปของกลมตวอยำง

กลมตวอยางจ�านวน 486 คน สวนใหญเปน

ผสงอายตอนกลาง(70-79ป)รอยละ44.44โดยมอาย

เฉลย71.12 ป (สวนเบยงเบนมาตรฐาน6.92) โดย

มอายต�าสด-สงสด60-93ปเปนเพศหญงรอยละ75.93

เปนเพศชายรอยละ24.07มสถานภาพสมรสครอยละ

52.06จบการศกษาระดบประถมศกษารอยละ62.05

ผสงอายสวนใหญไมไดประกอบอาชพรอยละ67.08ม

รายไดอยระหวาง601–3,000บาทและไมมผดแลหลก

รอยละ68.72 โดยอาศยอยเพยงล�าพงในชวงกลางวน

รอยละ47.33นอกจากนยงมกจวตรทตองท�าประจ�าวน

รอยละ83.74ประกอบดวยท�าความสะอาดบานรอยละ

79.85และประกอบอาหารรอยละ54.55(ตารางท1)

ลกษณะสภำพแวดลอมในผสงอำย

กลมตวอยางสวนใหญพกอาศยบานไม2ชนชนบน

เปนไม ชนลางเปนปนรอยละ30.86อาศยนอนอยชน

บน/ขนบนไดรอยละ42.80ลกษณะพนภายในบานเปน

พนปนตางระดบ/ลาดเอยงรอยละ38.07ซงภายในบาน

มสงของวางเกะกะกดขวางรอยละ42.39นอกจากนไมม

ราวบนไดส�าหรบใหผสงอายยดเกาะรอยละ38.48และ

ไมมราวจบในหองน�า/หองสวมรอยละ82.72

2. อตรำควำมชกของกำรเกดอบตเหต ในชวง 6

เดอนทผำนมำ

กลมตวอยางทเกดอบตเหตจ�านวน308คนคดเปน

ความชกรอยละ63.37 เมอพจารณาอบตเหตในแตละ

ประเภทพบวา3อนดบแรกไดแกอบตเหตการพลดตก/

หกลมรอยละ49.18 อบตเหตจากการถกแรงกระแทก

หรอชนรอยละ26.95และอบตเหตจากการสมผสความ

รอน/ของรอนรอยละ 25.72 สวนใหญเปนเพศหญง

รอยละ 79.22 เปนผสงอายตอนกลาง (70-79ป)

รอยละ47.40และมประวตเคยพลาดเกอบเกดอบตเหต

ร อยละ 75 ซงส วนใหญเกดอบตเหตภายในบาน

(ตารางท2)

2.1 ควำมชกของกำรเกดอบตเหตในผสงอำย

ทเปนสมำชกชมรมผสงอำย

กลมตวอยางจ�านวน162คน เกดอบตเหตใน

ชวง 6 เดอนทผานมา จ�านวน 95คนรอยละ 58.64

อบตเหตทพบมากทสดอนดบแรกคออบตเหตการพลด

ตก/หกลมรอยละ43.83ไดแกสะดดหกลมพนตางระดบ

รอยละ25.93รองลงมาสะดดหกลมสงของทวางเกะกะ

รอยละ 17.90 โดยพบในชวงกลางวนรอยละ 32.72

สถานทสวนใหญภายในบรเวณบานรอยละ35.80มความ

รนแรงอยในระดบเลกนอยรอยละ45.06และสาเหตเกด

จากสญเสยการทรงตวรอยละ36.42(ตารางท2)


ตำรำงท 1ลกษณะทวไปของกลมตวอยางระหวางสมาชกชมรมและไมเปนสมาชกชมรม

ลกษณะทวไป

กลมตวอยำง จ�ำนวน (รอยละ)

สมำชกชมรม

(n = 162)

ไมเปนสมำชกชมรม

(n = 324)

รวมทงหมด

(n = 486)

เพศ

-ชาย 17 (10.49) 100 (30.86) 117 (24.07)

-หญง 145 (89.51) 224 (69.14) 369 (75.93)

อำย (ปเตม)

-60–69ป 62 (38.27) 145 (44.75) 207 (42.59)

-70–79ป 82 (50.62) 134 (41.36) 216 (44.44)

-80ปขนไป 18 (11.11) 45 (13.89) 63 (12.96)

คาเฉลย(สวนเบยงเบนมาตรฐาน) 71.87 (6.63) 70.74 (7.04) 71.12 (6.92)

คามธยฐาน(คาต�าสด,คาสงสด) 72 (60.93) 70 (60.91) 71 (60.93)

ประวตเคยเกอบเกดอบตเหต

ลน แตไมไดรบบำดเจบ/ไมหกลม

-ไมเคย 74 (45.68) 189 (58.33) 263 (54.12)

-เคย 88 (54.32) 135 (41.67) 223 (45.88)

ตำรำงท 2 ความชกของการเกดอบตเหตในชวง6เดอนทผานมา


กลมตวอยาง จำานวน (รอยละ)

สมาชกชมรม

(n = 162)

ไมเปนสมาชกชมรม

(n = 324)


(n = 486)

การเกดอบตเหตชวง 6 เดอนทผานมา

- ไมเกดอบตเหต 67 (41.36) 111 (34.26) 178 (36.63)

- เกดอบตเหต 95 (58.64) 213 (65.74) 308 (63.37)

ประเภทของอบตเหต*

- อบตเหตจากการขนสงทางบก 23 (14.20) 37 (11.42) 60 (12.35)

- อบตเหตการพลดตก/หกลม 71 (43.83) 168 (51.85) 239 (49.18)

- สมผสถกพษจากสตว/พช 22 (13.58) 44 (13.58) 66 (13.58)

- สมผสความรอน/ของรอน 35 (21.60) 90 (27.78) 125 (25.72)

- สมผสถกแรงกระแทก/ชน 40 (24.69) 91 (28.09) 131 (26.95)

*ตอบไดมากกวา1ขอ


2.2 ควำมชกของกำรเกดอบตเหตในผสงอำยท

ไมเปนสมำชกชมรมผสงอำย

กลมตวอยางจ�านวน 324คนมผ สงอายเกด

อบตเหตในชวง6เดอนทผานมาจ�านวน213คนรอยละ

65.74หากพจารณาอบตเหต 3อนดบแรกไดแก การ

พลดตก/หกลมรอยละ51.85 ไดแก สะดดหกลมพน

ตางระดบรอยละ32.41รองลงมาลนหกลมพนทเปยกน�า

รอยละ20.68โดยพบในกลางวนรอยละ35.19สถานท

สวนใหญเกดภายในบรเวณบานรอยละ32.72มความ

รนแรงอยในระดบเลกนอยรอยละ47.53และสาเหตเกด

จากสญเสยการทรงตวรอยละ31.17(ตารางท2)

3.ปจจยทมควำมสมพนธกบกำรเกดอบตเหต

3.1วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบ

การเกดอบตเหตคราวละปจจยพบวา เพศอายกจวตร

ประจ�าวนลกษณะพนภายในบานแสงสวางภายในบาน

สงของวางเกะกะหรอกดขวาง ราวบนไดลกษณะพน

หองน�า และการมประวตเกอบเกดอบตเหต มความ

สมพนธกบการเกดอบตเหตอยางมนยส�าคญทางสถต

(p-value<0.05)(ตารางท3)

ตำรำงท 2ความชกของการเกดอบตเหตในชวง6เดอนทผานมา(ตอ)


กลมตวอยาง จำานวน (รอยละ)

สมาชกชมรม

(n = 162)

ไมเปนสมาชกชมรม

(n = 324)


(n = 486)

อบตเหตภำยในบำน* 72 (44.44) 191 (58.95) 263 (54.12)

-หองน�า 7 (4.32) 51 (15.74) 58 (11.93)

-หองนอน 6 (3.70) 86 (26.54) 92 (18.93)

-หองครว 19 (11.73) 71 (21.91) 90 (18.52)

-บรเวณบาน 58 (35.80) 106 (32.72) 164 (33.74)

อบตเหตภำยนอกบำน* 46 (28.40) 61 (18.83) 107 (22.02)

-ทางเทา/ไหลถนน 20 (12.35) 29 (8.95) 49 (10.08)

-วด 16 (9.88) 13 (4.01) 29 (5.97)

-โรงพยาบาล 0 (0.00) 6 (1.85) 6 (1.23)

-ตลาด 14 (8.64) 25 (7.72) 39 (8.02)



ตำรำงท 3ความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบการเกดอบตเหตในผสงอาย:การวเคราะหคราวละปจจย

ปจจยกำรไดรบอบตเหต จ�ำนวน (รอยละ)

OR 95%CI ของ OR p-valueเกดอบตเหต ไมเกดอบตเหต

เพศ

-ชาย 64(54.70) 53(45.30) 1

-หญง 244(66.12) 125(33.88) 1.62 1.06–2.47 0.026**


-60–69ป 135(65.22) 72(34.78) 1

-70–79ป 146(67.59) 70(32.41) 1.11 0.74-1.66 0.605

-80ปขนไป 27(42.86) 36(57.14) 0.4 0.22-0.71 0.002**

กจวตรประจ�ำวน

-ไมม 38(48.10) 41(51.90) 1

-ม 270(66.34 137(33.66) 2.13 1.31–3.44 0.002**

ลกษณะพนภำยในบำน

-เรยบเสมอกน 52(52.00) 48(48.00) 1

-ตางระดบ 256(66.32) 130(33.68) 1.82 1.16–2.84 0.009**

แสงสวำงภำยในบำน

-แสงสวางเพยงพอ 278(61.92) 171(38.08) 1

-แสงสวางไมเพยงพอ 30(81.08) 7(18.92) 2.64 1.13–6.13 0.024**

สงของวำงเกะกะ/กดขวำง

-ไมม 165(58.93) 115(41.07) 1

-ม 143(69.42) 63(30.58) 1.58 1.08–2.31 0.018**

รำวบนได

-ม 172(57.53) 127(42.47) 1

-ไมม 136(72.73) 51(27.27) 1.97 1.33–2.92 0.001**

ลกษณะพนหองน�ำ

-พนลน 52(78.79) 14(21.21) 1

-พนไมลน 256(60.95) 164(39.05) 2.38 1.22–4.43 0.006**


-ไมเคย 128(48.67) 135(51.33) 1

-เคย 180(80.72) 43(19.28) 4.41 2.92–6.66 0.000**


ปจจยกำรไดรบอบตเหต จ�ำนวน (รอยละ)

OR 95%CI ของ OR p-valueเกดอบตเหต ไมเกดอบตเหต

สะดดสงกดขวำง แตไมไดรบบำดเจบ

-ไมเคย 122(48.80) 128(51.20) 1

-เคย 186(78.81) 50(21.19) 3.90 2.62–5.81 0.000**

**ระดบนยส�าคญทางสถต0.05

ตำรำงท 3ความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบการเกดอบตเหตในผสงอาย:การวเคราะหคราวละปจจย(ตอ)

3.2วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยตางๆ

กบการเกดอบตเหตคราวละหลายปจจยพบวาผสงอาย

ทไมเปนสมาชกชมรมเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวา

ผสงอายทเปนสมาชกชมรม1.73เทา(95%CI=1.08-

2.76)ซงผสงอายตอนปลาย(80ปขนไป)เสยงตอการ

เกดอบตเหตมากกวาผสงอายตอนตน(60-69ป)0.47

เทา(95%CI=0.24–0.92)ลกษณะบานสองชนเสยง

ตอการเกดอบตเหตมากกวาลกษณะบานชนเดยว1.82

เทา (95%CI=1.08–3.07)แสงสวางทไมเพยงพอ

เสยงตอการเกดอบตเหต มากกวาแสงสวางทเพยงพอ

2.83เทา(95%CI=0.98–8.13)และบานทไมมราว

บนไดเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวาบานทมราวบนได

2.22เทา(95%CI=1.40–3.50)นอกจากนผสงอาย

ทเคยลนเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวาผสงอายทไม

เคยลน3.33เทา(95%CI=2.06-5.37)และผสงอาย

ทเคยสะดดสงกดขวางเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวา

ผสงอายทไมเคยสะดดสงกดขวาง 2.67 เทา (95%CI

=1.67-4.27)มความสมพนธตอการเกดอบตเหตอยาง

มนยส�าคญทางสถต(p-value<0.05)(ตารางท4)

ตำรำงท 4ความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบการเกดอบตเหตในผสงอาย:การวเคราะหคราวละหลายปจจย

ปจจย OR95%CI ของ

OR

Adjusted

OR

95%CI ของ

ORadj

p-value

สถำนภำพผสงอำย

สมาชกชมรมผสงอาย 1 1

ไมเปนสมาชกชมรมผสงอาย 1.35 0.92–1.99 1.73 1.08–2.76 0.022**


-60–69ป 1 1

-70–79ป 1.11 0.74-1.66 1.44 0.91-2.27 0.120

-80ปขนไป 0.4 0.22-0.71 0.47 0.24-0.92 0.027**

ลกษณะบำน

-บานชนเดยว 1 1

-บานสองชน 1.01 0.69–1.47 1.82 1.08–3.07 0.025**


ตำรำงท 4ความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบการเกดอบตเหตในผสงอาย:การวเคราะหคราวละหลายปจจย(ตอ)

ปจจย OR95%CI ของ

OR

Adjusted

OR

95%CI ของ

ORadj

p-value

แสงสวำงภำยในบำน

-แสงสวางเพยงพอ 1 1

-แสงสวางไมเพยงพอ 2.64 1.13–6.13 2.83 0.98–8.13 0.041**

รำวบนได

-ม 1 1

-ไมม 1.97 1.33–2.92 2.22 1.40–3.50 <0.001**


-ไมเคย 1 1

-เคย 4.41 2.92–6.66 3.33 2.06–5.37 <0.001**

สะดดสงกดขวำง แตไมไดรบบำดเจบ

-ไมเคย 1 1

-เคย 3.90 2.62–5.81 2.67 1.67–4.27 <0.001**

**ระดบนยส�าคญทางสถต0.05

4. ปญหำสขภำพในผสงอำย

ผสงอายสวนใหญมดชนมวลกายเกนเกณฑรอยละ

34.16ซงพบมากทสดในผสงอายตอนตน(60-69ป)

รอยละ 34.78 โดยมโรคประจ�าตวรอยละ 77.57 ซง

สวนใหญพบในผสงอายตอนกลาง(70-79ป) รอยละ

83.80 โรคประจ�าตวทพบมากทสด คอ โรคความดน

โลหตสงรอยละ60.70และมอาการผดปกตของรางกาย

ไดแก อาการปวดเมอยตามรางกายรอยละ63.37พบ

มากในผสงอายตอนตน(60-69ป)รอยละ68.60โดย

อาการดงกลาวมความถทเกดขนเปนประจ�าทกวนรอยละ

46.50 นอกจากนยงมปญหาเกยวกบสายตารอยละ

83.95และการเคลอนไหวรอยละ61.93

ตำรำงท 5 ขอมลภาวะสขภาพของกลมตวอยางแยกตามกลมอาย

ลกษณะทวไป อำย (ป) จ�ำนวน (รอยละ)

60-69

(n = 207 )

70-79

(n = 216 )

80+

(n = 63)

รวม

(n = 486 )

ดชนมวลกำย (BMI) (kg/m2)

-BMI<18.5(ต�ากวาเกณฑ) 6(2.90) 9(4.17) 2(3.17) 17(3.50)

-BMI18.5–22.9(ปกต) 64(30.92) 75(34.72) 16(25.40) 155(31.89)

-BMI23–24.9(ทวม) 34(16.43) 28(12.96) 18(28.57) 80(16.46)

-BMI25–29.9(อวน) 72(34.78) 70(32.41) 24(38.10) 166(34.16)

-BMI≥30(อวนมาก) 31(14.98) 34(15.74) 3(4.76) 68(13.99)


ลกษณะทวไป อำย (ป) จ�ำนวน (รอยละ)

60-69

(n = 207 )

70-79

(n = 216 )

80+

(n = 63)

รวม

(n = 486 )

โรคประจ�ำตว

-ไมม 64(30.92) 35(16.20) 10(15.87) 109(22.43)

-ม 143(69.08) 181(83.80) 53(84.13) 377(77.57)

อำกำรผดปกตของรำงกำย*

-วงเวยนศรษะ 91(43.96) 102(47.22) 30(47.62) 223(45.88)

-หนามด 42(20.29) 53(24.54) 22(34.92) 117(24.07)

-ออนเพลย 58(28.02) 75(34.72) 18(28.57) 151(31.07)

-เหนอยงาย 87(42.03) 86(39.81) 37(58.73) 210(43.21)

-ปวดเมอยตามรางกาย 142(68.60) 125(57.87) 41(65.08) 308(63.37)

ปญหำเกยวกบสำยตำ

-ไมม 44(21.26) 30(13.89) 4(6.35) 78(16.05)

-ม 163(78.74) 186(86.11) 59(93.65) 408(83.95)

ปญหำในกำรเคลอนไหว

-ไมม 100(48.31) 67(31.02) 18(28.57) 185(38.07)

-ม 107(51.69) 149(68.98) 45(71.43) 301(61.93)


ตำรำงท 5 ขอมลภาวะสขภาพของกลมตวอยางแยกตามกลมอาย(ตอ)

กำรอภปรำยผล

อตรำควำมชกของกำรเกดอบตเหต

กลมตวอยางเกดอบตเหตในชวง6เดอนทผานมา

รอยละ63.37โดยพบความชกในสมาชกชมรมผสงอาย

รอยละ58.64และไมเปนสมาชกชมรมผสงอายรอยละ

65.74สวนใหญเปนผสงอายตอนกลาง(70-79ป)รอง

ลงมาผสงอายตอนตน(60-69ป)สวนในผสงอายตอน

ปลาย(80ปขนไป)เกดอบตเหตนอยทสด(2)เนองจากใน

วยนมการท�ากจกรรมนอยและสวนใหญมผดแลอบตเหต

ทพบ3อนดบแรกไดแกการพลดตก/หกลมสมผสถก

แรงกระแทกหรอชนและสมผสความรอน/ของรอน(5)

สาเหตทพบสวนใหญเกดจากสญเสยการทรงตวและการ

มประวตเคยพลาดเกอบเกดอบตเหต(2,6)ทพบวาผสงอาย

ทมประวตเคยเกดอบตเหตจะกลวการหกลมและสวน

ใหญมระดบความรนแรงเลกนอย(7)

ปจจยทมควำมสมพนธตอกำรเกดอบตเหต

ปจจยทมความสมพนธตอการเกดอบตเหตอยางม

นยส�าคญทางสถต ไดแก สถานภาพสมาชก นนคอ

ผสงอายทไมเปนสมาชกชมรมผสงอายเสยงตอการเกด

อบตเหต มากกวาผสงอายทเปนสมาชกชมรมผสงอาย

1.73 เทา เนองจากผสงอายทเปนสมาชกชมรมจะไดรบ

กจกรรมในการดแลตนเองในทกเดอนโดยพบวาผสงอาย

ตอนปลาย (80 ปขนไป) เสยงตอการเกดอบตเหต

มากกวาผสงอายตอนตน(60-69ป)0.47เทา(6)ทพบ

วาผสงอายตงแต 80ปขนไปมโอกาสเสยงตอการเกด


อบตเหตหกลมประมาณ3 เทา ของผสงอายทมอาย

60-69 ป อาจเปนเพราะการเปลยนแปลงทางดาน

รางกายและลกษณะบานสองชนเสยงตอการเกดอบตเหต

1.82เทาแสงสวางทไมเพยงพอภายในบานเสยงตอการ

เกดอบตเหต2.83เทาและบานทไมมราวบนไดใหผสง

อายเสยงตอการเกดอบตเหต2.22เทานอกจากนการม

ประวตเคยพลาดเกอบเกดอบตเหตเคยลนแตไมไดรบ

บาดเจบ/ไมหกลมเสยงตอการเกดอบตเหต 3.33 เทา

และผสงอายทสะดดสงกดขวางแตไมไดรบบาดเจบเสยง

ตอการเกดอบตเหต 2.67 เทา(2)ทพบวาผสงอายทม

ประวตเคยเกดอบตเหต จะมโอกาสเสยงตอการเกด

อบตเหต6.38เทา

ปญหำสขภำพในผสงอำย

ผสงอายสวนใหญมดชนมวลกายเกนเกณฑซงพบ

มากทสดในผสงอายตอนตน(60-69ป)อาจเนองจาก

วยสงอายมกจกรรมทสามารถท�าไดโดยทไมตองออกแรง

มากหรอสวนใหญเพยงแคพกผอนอยทบานเฉยๆจง

ท�าใหรางกายไมไดเผาผลาญ โดยพบโรคประจ�าตวมาก

ทสดในผสงอายตอนกลาง(70-79ป)พบ3อนดบแรก

คอ โรคความดนโลหตสง โรคไขมนในเลอดสง โรค

เบาหวานนอกจากนยงมปญหาเกยวกบสายตาและการ

เคลอนไหวพบสงมากในผสงอายตอนกลาง(70-79ป)

เนองจากวยผสงอายเปนวยทรางกายเรมเสอมถอยท�าให

เกดการเปลยนแปลงของรางกาย

สรปผลกำรวจย

พบวาอตราความชกของการเกดอบตเหตในชวง 6

เดอนทผานมารอยละ63.37โดยพบความชกในสมาชก

ชมรมผสงอายรอยละ58.64และไมเปนสมาชกชมรม

ผสงอายรอยละ65.74จากการวเคราะหความสมพนธ

คราวละปจจยพบวาเพศอายกจวตรประจ�าวนลกษณะ

พนภายในบานแสงสวางภายในบาน สงของวางเกะกะ

หรอกดขวาง ราวบนได ลกษณะพนหองน�า และการม

ประวตเกอบเกดอบตเหต มความสมพนธกบการเกด

อบตเหตอยางมนยส�าคญทางสถตและผลการวเคราะห

ความสมพนธคราวละหลายปจจยพบวาปจจยทมความ

สมพนธกบการเกดอบตเหตอยางมนยส�าคญทางสถต

ไดแก สถานภาพผสงอาย อาย ลกษณะบานแสงสวาง

ภายในบาน ราวบนได และการมประวตเกอบเกด

อบตเหต

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะจำกกำรศกษำ

จากผลการศกษาพบวาอบตเหตทเกดมากทสดคอ

การพลดตก/หกลมและพบปจจยทมความสมพนธตอ

การเกดอบตเหตในผสงอาย อยางมนยส�าคญทางสถต

ไดแกประวตเคยพลาดเกอบเกดอบตเหตสถานภาพการ

เปนสมาชก อาย ลกษณะบาน แสงสวางภายในบาน

ควรมการออกแบบปรบปรงสภาพแวดลอมทงภายในบาน

และภายนอกบานใหเหมาะสมกบการใชชวตประจ�าวน

เพอปองกนอบตเหตทอาจเกดขนกบผสงอายและควร

สงเสรมการจดตงชมรมผสงอายใหมการด�าเนนการอยาง

ตอเนองและเขมแขงในทกชมชนโดยใชกระบวนการทาง

สงคมแบบเปนองครวม

ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไป

การวจยครงตอไปควรศกษาการออกแบบพฒนา

อปกรณทเหมาะสมกบผสงอายภายในบานหรอบรเวณ

รอบๆบานเพอลดการเกดอบตเหตและอาจมการศกษา

ชมชนตนแบบส�าหรบการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม

ส�าหรบผสงอาย

กตตกรรมประกำศ

ขอขอบคณรศ.กาญจนานาถะพนธทใหค�าปรกษา

ค�าแนะน�าตรวจสอบขอบกพรอง ชแนะแนวทางในการ

แกปญหา และขอขอบพระคณผสงอายต�าบลปากน�า

จงหวดสมทรปราการทใหความรวมมอในการศกษาวจย

ครงน


เอกสำรอำงอง

1. ส�านกส งเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวง

สาธารณสข. ค มอแนวทางการฝกอบรมผดแล

ผสงอาย70ชวโมง. ฉบบท 6.นนทบร: โรงพมพ

ส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต;2556.

2. ธนวรรษนส�าก�าปง.ปจจยทมความสมพนธกบการ

เกดอบตเหตในผสงอาย ต�าบลขามปอม อ�าเภอ

พระยนจงหวดขอนแกน.วารสารส�านกงานปองกน

ควบคมโรคท6ขอนแกน2553;18(1):61-9.

3. ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวง

สาธารณสข. [ออนไลน].2557 [เขาถงเมอ 10

กรกฎาคม2559] เขาถงไดจาก http://thaincd.

com/document/file/violence/8.pdf.

4. อรณ จรวฒนกล. ชวสถตส�าหรบงานวจยทาง

วทยาศาสตรสขภาพ.พมพครงท3.ขอนแกน:หจก.

โรงพมพคลงนานาวทยา;2552.

5. วรชาต พรรณะ.สภาพแวดลอมของทพกอาศยทม

ผลตอการเกดอบตเหตในผสงอายแยกตามกลมอาย

ในเขตพนทต�าบลโนนฆองอ�าเภอบานฝางจงหวด

ขอนแกน.วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม2556;

11(1):86-91.

6. เปรมกมลขวนขวาย.ปจจยทเกยวของกบการหกลม

ของผสงอายทอาศยในชมชน[วทยานพนธปรญญา

สาธารณสขศาสตรมหาบณฑต] . ขอนแก น:

มหาวทยาลยขอนแกน;2550.

7. สปราณยมพก.ปจจยทมความสมพนธตอการเกด

อบต เหตในบ านของผ สงอาย จงหวดราชบร

[ วทยานพนธ ปรญญาสาธารณสขศาสตรมหา

บณฑต]. กรงเทพมหานคร:มหาวทยาลยมหดล;

2540.

ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิด...

Documents