::กองนโยบายและแผน สำนักงาน...

1

สวนท 1 บทนำ�

1. คว�มสำ�คญและคว�มค�ดหวงตอระบบอดมศกษ�ในก�รพฒน�ประเทศ

ในการพฒนาประเทศตามเปาหมายวสยทศนเชงนโยบายของประเทศทมงเนนเปลยนระบบเศรษฐกจ แบบเดมไปสระบบเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม เพอใหประเทศไดมโอกาสพฒนาเปนกลมประเทศทม รายไดสง ซงโมเดลนจะสำาเรจไดตองใชแนวทางสานพลง โดยมงเนนการมสวนรวมของภาครฐ ภาคเอกชน ประชาชน สถาบนการศกษาและสถาบนวจยตาง ๆ เพอขบเคลอนไปในทศทางเดยวกน อดมศกษามบทบาทสำาคญในการพฒนากำาลงคนทมศกยภาพและความสามารถระดบสงในสายวชาการ ระดบมนสมอง (Brainpower) และวชาชพดานตาง ๆ (Manpower) ซงในปจจบนพบวา กำาลงคนระดบสงทม คณสมบต ความรความสามารถ ตรงตามความตองการของประเทศยงมจำานวนไมเพยงพอทจะรองรบ อตสาหกรรมอนาคต รวมถงความตองการผลการศกษาวจยเพอพฒนากระบวนการผลตไปจนถงการสราง นวตกรรมสนคาและบรการจำานวนมาก อนจะนำาไปสการเพมขดความสามารถในการแขงขนและการขบเคลอน เศรษฐกจของประเทศอยางยงยน

2. ทำ�ไมตองปฏรประบบอดมศกษ�

2.1 ระบบอดมศกษาเปนระบบทมความซบซอน อยภายใตระบบอดมศกษาใหญของประเทศ มพระราชบญญตการอดมศกษาพ.ศ.2562 เปนกฎหมายแมบททมผลบงคบใชกบสถาบนอดมศกษาทกประเภท ภายใตการกำากบดแลของกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม มแผนยทธศาสตร อดมศกษาระยะยาว 20 ป (2561-2580) เปนแผนนำาทางในการดำาเนนงาน นอกจากนนยงมพระราชบญญต

2

สถาบนอดมศกษาของแตละกลมและแตละสถาบนอดมศกษาทเปนองคกรนตบคคลเปนกรอบดำาเนนงานของ สถาบนภายใตกฎหมายทกำาหนด เมอบรบทเปลยน นโยบายระดบชาตและแนวคดเกยวกบบทบาทอดมศกษา ตอการพฒนาประเทศเปลยน ระบบอดมศกษากตองปรบเปลยนใหทน โดยคำานงถงขอกฎหมายทเกยวของ บางมาตราทเปนขอจำากดในการดำาเนนงานของสถาบนอดมศกษาตามแผนพฒนาประเทศไทย 4.0 ตองมการ ปรบปรงแกไขเพอไมใหเปนอปสรรคตอการดำาเนนงานของสถาบนอดมศกษาในการตอบสนองตอนโยบาย ระดบชาตอยางมประสทธภาพ

2.2 เอกสารแผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป (2561–2580) ของกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ไดรายงานผลการศกษาวเคราะหการเปลยนแปลงของปจจยภายนอกทเกดขนในระบบตางๆ ของเศรษฐกจและสงคม โดยเฉพาะความกาวหนาอยางกาวกระโดดของเทคโนโลยดจทล ระบบเชอมตอ ขอมลของทกสง (IoT) ปญญาประดษฐ (AI) อนเปนปจจยเรงการเปลยน แปลงวถการปฏบตงานในระบบยอย อน ๆ ของโลกและของประเทศ ใหเปนไปดวยความรวดเรวมากยงขน ระบบอดมศกษาเปนระบบยอย (Sub-system) ในระบบใหญของสงคม (Social system) แนนอน วาการเปลยนแปลงของระบบใหญและระบบยอยอน ๆ ในสงคมโลก ยอมมผลกระทบตอระบบการศกษาและ อดมศกษาทเปนระบบยอยในระบบใหญนนดวย รปแบบการผลตของระบบอดมศกษาอยในยคเปลยนผานจาก รปแบบ Supply side ส Demand side ตองทำางานรวมกบระบบยอยอน ๆ อนมความสมพนธซงกนและกน ระบบอดมศกษาจงตองปฏรปตนเองใหสามารถทำางานรวมกบระบบอนในบรบททเปลยนแปลงของศตวรรษท 21 ไดอยางมประสทธภาพ

3. แนวคดก�รปฏรประบบอดมศกษ�

3

แนวคดการปฏรประบบอดมศกษา เพอใหสถาบนอดมศกษาสามารถขบเคลอนการเปลยนแปลงไปใน ทศทางใหมทตองการจะเกยวของใน 4 เรองหลก ประกอบดวย

3.1 Re-Orientation การกำาหนดทศทางของระบบอดมศกษาใหม ปรบทศทาง บทบาท ความรบผดชอบ สถานะ กลมเปาหมาย รวมทงความชอบธรรมในการดำารงอยของสถาบนอดมศกษา เพอรองรบบรบทของโลกและของประเทศทเปลยนแปลงไป

3.2 Re-Profiling การปรบยทธศาสตรของสถาบนอดมศกษา การประเมนตนเอง กระบวนการพฒนาตนเองตามยทธศาสตรเพอใหสถาบนอดมศกษาสามารถนำาเอาจดเดนและศกยภาพความเขมแขงใน 4 พนธกจหลกมาใช เพอตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศ ทงในสถานการณปจจบน และอนาคตไดอยางยงยน

3.3 Re-Structure การปรบเปลยนโครงสรางการผลตกำาลงคน การวจย เทคโนโลยและนวตกรรม โครงสรางบคลากรและ การบรหารงานบคคล โครงสรางตนทน รายได คาใชจายในระบบอดมศกษา โครงสรางการทำางานรวมกนของ ภาครฐ ภาคอตสาหกรรม ภาคเอกชน กบสถาบนอดมศกษาในฐานะเปน Service Provider ใหมประสทธภาพ เพมขน ตอบสนองภาคผผลตในฐานะผใชผลผลตทเกดจากสถาบนอดมศกษา เพอบรณาการใหเกดการ เชอมโยงระหวางหนวยงานอยางมเอกภาพ และเพมประสทธภาพการบรหารจดการทมคณภาพทงในเชง นโยบายและคณภาพอดมศกษา

3.4 Re-Organization การจดองคกรเพอการบรหารระบบอดมศกษาใหม โดยเฉพาะองคกรภาครฐทมหนาทในการกำากบ ดแล กำาหนดนโยบาย มาตรฐาน การจดสรรทรพยากร การตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลอดมศกษา การ สรางความเปนอสระในการบรหารจดการภายใน

4

สถาบนอดมศกษา เพอใหการขบเคลอนศกยภาพอดมศกษา ใหม เปนกลไกสวนหนงของการพฒนาประเทศไดอยางเตมขดความสามารถและศกยภาพบนพนฐานของหลก ธรรมาภบาล

4. ก�รนำ�แนวคดก�รปฏรประบบอดมศกษ�ทง 4 เรองสก�รปฏบต

เพอใหสถาบนอดมศกษาแตละแหงไดใชความสามารถและศกยภาพของตนเองอยางม ประสทธภาพ การปฏรประบบอดมศกษาจะใชวธการกำาหนดกลมสถาบนอดมศกษาออกเปน 4 กลม เรยกวา

ก�รกำ�หนดกลมอดมศกษ�เชงยทธศ�สตร (Strategic focus) ซงเปนเครองมอเชงระบบของรฐ ในการ เสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ทตองอาศยทรพยากรบคคลทมความรความ สามารถ และทกษะทจำาเปน สอดคลองกบยทธศาสตรชาตและทศทางการพฒนาอดมศกษาตามกรอบแผนอดมศกษา ระยะยาว 20 ป ภายใตจดเดนและศกยภาพของสถาบนอดมศกษา ดวยการสนบสนนทรพยากรอยางม ประสทธภาพ การกำาหนดกลมสถาบนอดมศกษาเชงยทธศาสตรเปนการขบเคลอนเชงระบบ เพอสนบสนนการ ปฏรปสถาบนอดมศกษาใหขบเคลอนไปสทศทางทตองการ

สถ�บนอดมศกษ�ตองปฏรประบบก�รบรห�รจดก�รสถ�บนใหมประสทธภ�พ มเปาหมายท ชดเจน ใชหลกธรรมาภบาล มระบบประกนคณภาพการจดการศกษา การมสวนรวมของบคลากรและการ ทำางานแบบรวมมอกบหนวยงานอนในการจดการศกษา ทงน การดำาเนนงานการกำาหนดกลมสถาบนอดมศกษา เชงยทธศาสตร (University Re-positioning Building Block) (ดงแผนภาพท 1)

สถ�บนอดมศกษ�แบงออกเปน 4 กลมต�มจดเนนเชงยทธศ�สตร ไดแก

5

1) การวจยระดบแนวหนาของโลก (Global and Frontier Research)

2) การพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม (Techonology and Innovation)

3) การพฒนาชมชนเชงพนท (Area-Based and Community)

4) การผลตและพฒนาบคลากรวชาชพสาขาตาง ๆ (Professional Development)

แผนภาพท 1 แนวคดการดำาเนนงานการกำาหนดกลมสถาบนอดมศกษาเชงยทธศาสตร

โดยมแนวทางการขบเคลอน 3 เรองหลก คอ

1. ก�รกำ�หนดกลมอดมศกษ�เชงยทธศ�สตร (Strategic Focus) โดยพจารณาผลการดำาเนนงาน (Performance) และศกยภาพ (Potential) ของสถาบนทเปนอยหรอมอยแลว มลกษณะบงบอกถงกลม สถาบน (Differentiator) และรวมถงระดบกลมสาขาวชา โดยใหคณะกรรมการสวนกลางและคณะกรรมการ ของสถาบนอดมศกษาพจารณาประเมนเพอทราบวาเปนกลมประเภทใด

2. ก�รขบเคลอนเชงระบบ (System Drivers) เพอสนบสนนทศทางการพฒนาสถาบนอดมศกษาอยางเปนระบบ มปจจยขบเคลอนสำาคญ ซงประกอบดวย

6

1) ระบบประกนคณภาพในอนาคต (Quality Management Framework)

2) เงนสนบสนนการจดการศกษา พจารณาใหสอดคลองกบแผนการดำาเนนงานของสถาบนอดมศกษา โดยใชวธ Value-based Finance

3) ระบบธรรมาภบาล (Governance and Accountability)

4) การมสวนรวมของบคลากรในสถาบนอดมศกษา (Workforce Engagement)

5) รปแบบการทำางานแบบรวมมอกน (Collaboration Facilitation Platform)

3.ก�รจดทำ�แผนยทธศ�สตรก�รพฒน�ต�มจดเนน (Re-positioning Plan) ทเหมาะสมกบ สถาบนอดมศกษาโดยกระบวนการ สราง เพม ลด ตดออก ไปสการปด การปฏรปเปลยนแปลง หรอการสราง โดยทำาเปนขอตกลงการดำาเนนงาน (Performance Agreement) ดวยการสนบสนนของหนวยงานตนสงกด

7

สวนท 2 กระบวนก�รจดทำ�แผนปฏบตก�รต�ม Strategic

Roadmap URU Re-Inventing2.1 กระบวนก�รจดทำ�แผนปฏบตก�รต�ม Strategic Roadmap URU Re-Inventing ของหนวยง�นระดบคณะ มขนตอนก�รดำ�เนนก�รดงตอไปน

2.1.1 ก�รวเคร�ะหสภ�พแวดลอมแบบ Outside in ( เอกส�รประกอบต�มภ�คผนวก 3.1 )

ขนตอนท 1 วเคราะหความตองการจากภายนอก เชน ความตองการของตลาดแรงงานในทองถน ความตองการของผเรยนในปจจบน หนวยงาน ภาครฐและเอกชน ภายในพนทการใหบรการการศกษา กระทรวงตนสงกด (กระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม) และหนวยงานอนๆทเปนหนวยงานทกำากบดแลมหาวทยาลย เพอวเคราะหสถานการณภายนอก ทมผลกระทบโดยตรงตอการจดการศกษาของคณะ/วทยาลย วาในปจจบนมแนวโนมไปในทศทางใด และสงผลกระทบอยางไรตอการดำาเนนงานตามพนธกจของหนวยงาน ( เอกสารประกอบ ตามภาคผนวก 3.1 ขอ 1.1-1.4)

ขนตอนท 2 ประเมนศกยภาพภายในองคกร โดยประเมนหนวยงานของตนเองในดานตางๆ เชน ศกยภาพดานโครงสรางและระบบการบรหารงานของหนวยงาน ศกยภาพดานรปแบบการจดการเรยนการสอน ศกยภาพดานทกษะความร ความเชยวชาญของบคลากร สายวชาการและสายสนบสนน ศกยภาพดานหลกสตร/สาขาวชา ทมอยในปจจบน วามเรองอะไรบางทตองรบดำาเนนการแกไข ปรบปรง หรอพฒนา เพอใหไปสอดรบกบสถานการณภายนอก ( เอกสารประกอบตามภาคผนวก 3.1 ขอ 2.1- 2.6)

8

ขนตอนท 3 การกำาหนดจดเนนในการดำาเนนงานในระยะ 3 ป พ.ศ. 2564-2566 เชน พจารณาวางเปาหมายหลกในการพฒนา คณะ/วทยาลย ตามจดเนน (Re-positioning Plan) ผานกระบวนการ สราง เพม ลด ตดออก ไปสการปด การปฏรปเปลยนแปลง ( เอกสาร ประกอบตามภาคผนวก 3.1 ขอ 3.1.-34)

2.1.2 ก�รจดทำ�แผนปฏบตก�ร ต�ม Strategic Roadmap URU Re-Inventing ประจำ�ปงบประม�ณ พ.ศ. 2564-2566 และก�รจดทำ�ขอเสนอโครงก�รประจำ�ปงบประม�ณ พ.ศ. 2564 ( เอกส�รประกอบต�มภ�คผนวก 3.2-3.4)

ขนตอนท 1 ศกษาคมอการประเมนตนเองกำาหนดกลมสถาบนอดมศกษาเชงยทธศาสตร กลมท 3 การพฒนาชมชนเชงพนท ( Area-Based and Community ) (เอกสารประกอบตามภาคผนวก 3.4) เพอใชเปนแนวทางในการจดทำาแผนปฏบตการตาม Strategic Roadmap URU Re-Inventing ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2564-2566 และการจดทำาขอเสนอโครงการประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2564

ขนตอนท 2 จดทำาขอเสนอโครงการประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2564 ( เอกสารประกอบตามภาคผนวก 3.2) โดยในการพจารณาโครงการประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2564 มหลกการและแนวทางการพจารณาโครงการดงตอไปน

9

หลกก�รพจ�รณ�เบองตน

กระทรวงอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ไดกำาหนดหลกการพจารณาโครงการทเสนอขอรบงบประมาณในปงบประมาณ พ.ศ. 2564 ดงตอไปน

1)พจารณาความพรอมและ performance ของคณะ/วทยาลย ทจะดำาเนนงานตามโครงการทเสนอ

2)พจารณาความซำาซอนจากงบประมาณตามพนธกจทหนวยงานไดรบอยแลว

3) ใหความสำาคญกบ impact โครงการทเสนอ4) ใหความสำาคญกบโครงการทบรณาการกบหนวยงานภายนอก ใน

ลกษณะดำาเนนการรวมกนหรอมหาวทยาลยเปนทปรกษาใหหนวยงานภายนอก

5)มหาวทยาลยกลมท 3 การพฒนาชมชนเชงพนท ( Area-Based and Community ) มเปาหมายในการดำาเนนงาน ไดแก

1. การสรางชมชนนวตกรรม2. นวตกรรมทางสงคมและนวตกรรม ทสามารถผลตไดเองใน

ประเทศเพมขน (SocialInnovation)

3. Social Entrepreneur 4. งานวจยเชงพนท 5. กำาลงคนตามความตองการของพนทโดยดำาเนนการผานกจกรรม Reskill/Upskill -

Borderless Education - Life Long Learning - หลกสตรทเนนการพฒนาพนทอยางยงยน - สรางผนำาในการพฒนาพนท - สรางเครอขายความรวมมอกบชมชน/ทองถน - บรณาการรวมกบหนวยงานภาครฐ (กระทรวง/ อปท.) และชมชน เพอพฒนา

10

อตสาหกรรมชมชน และพนท - การวจยและพฒนาพนท/ชมชนเขมแขง/ยงยน พฒนาผประกอบการชมชน

กรอบกจกรรมก�รดำ�เนนก�ร 7 กจกรรมหลก ทตอบโจทย Reinventing University

กระทรวงอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ไดกำาหนดกจกรรมทมหาวทยาลยสามารถเสนอโครงการทตอบโจทยการ Reinventing University 7 กจกรรมดงตอไปน

1)ปฏรประบบบรหาร จดการกำากบดแลและ พฒนาระบบอดมศกษา ในภาพรวม ใหตอบโจทยประเทศ

2)ปฏรปกลไกการเงน และงบประมาณ การอดมศกษาใหเปน เครองมอผลกดนให สถาบนอดมศกษา ตอบโจทยประเทศมากขน

3)พฒนาและปรบปรงระบบ นเวศใหเออตอการผลตและ พฒนาบณฑตทมคณภาพสง ตอบ โจทยความตองการของ ผใชและรองรบการพฒนาในอนาคต

4) ว�งแผนก�รผลตกำ�ลงคน ใหสอดคลองกบศกยภ�พ ของสถ�บนอดมศกษ� และคว�มตองก�ร ในก�รพฒน�ประเทศ

5) สงเสรมก�รพฒน� คณภ�พนกศกษ�เสรมสร�ง คว�มรและทกษะท�งอ�ชพ ใหพรอมรองรบ ก�รเปลยนแปลง ทจะเกดขนในอน�คต

6) พฒน�ระบบนเวศ นวตกรรมของ สถ�บนอดมศกษ� เพอสงเสรม ก�รพฒน�ผประกอบก�ร ชวย พฒน�เศรษฐกจทงระดบ ทองถนและระดบประเทศ

7) สร�งเสรมและ ก�รเคลอนย�ย บคล�กรศกยภ�พ สงเพอชวยสร�ง คว�มเขมแขงให ภ�ค เศรษฐกจ สงคม และชมชน

11

หมายเหต : จากการประชมเชงปฏบตการ การปรบปรงรายละเอยดประกอบคำาของบประมาณ โครงการพลกโฉมระบบการอดมศกษาของไทย (Reinventing University System) ประจำาปงบประมาณ 2564 วนท 13 – 14 กมภาพนธ 2563 ณ สำานกงานปลดกระทรวงอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ทประชมเนนยำาวา มหาวทยาลยควรเสนอโครงการตอบสนองกรอบกจกรรมท 4-7 เปนหลก โดยใหเสนอ 1 โครงการ 1 แบบฟอรม รายละเอยดแบบฟอรมตาม ภาคผนวก 3.2 และ จดสงมายงกองนโยบายและแผนภายในวนท 25 กมภาพนธ พ . ศ . 2563

ขนตอนท 3 จดทำาแผนปฏบตการตาม Strategic Roadmap URU Re-Inventing ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2564-2566 ( เอกสารประกอบตามภาคผนวก 3.3) โดยมการแบงแผนปฏบตการออกเปน 3 สวนไดแก

สวนท 1 ขอมลพนฐานของคณะ/วทยาลย เชน วสยทศน พนธกจ โครงสรางองคกร โครงสรางการบรหาร

สวนท 2 เปาหมาย จำานวนหลกสตรและจำานวนนกศกษา ภาษาไทย ภาษาองกฤษ หลกสตร Non Degree/Non age group/Training Course หรอหลกสตรทภาคเอกชน มความตองการ ฯลฯ ทเปดดำาเนนการในป พ.ศ. 2563 และหลง Reinvent (พ.ศ.2566)

สวนท 3 แผนปฏบตการและกรอบงบประมาณในป พ.ศ. 2564-2566

12

2.2 ระยะเวล�ก�รดำ�เนนง�นต�ม Roadmap URU Re-Inventing

กจกรรมดำ�เนนง�น ระยะเวล�ดำ�เดนง�น

ผรบผดชอบ

1. นำาเสนอ Strategic Roadmap ตอสภามหาวทยาลย

7 กมภาพนธ 2563

อธการบด

2.ประชมสรางความเขาใจ Strategic Roadmap ตอบคลากรมหาวทยาลย


อธการบด

3. วเคราะหสภาพแวดลอมภายในและภายนอก inside out และ outside in และนำาเสนอประเดนทตองปรบเปลยนแบบพลกโฉมตอมหาวทยาลย

9-19 กมภาพนธ 2563

ทกหนวยงาน

4. วเคราะห หลกสตร Degree/Non-Degree เพอสรางหลกสตรใหม ปรบปรงหลกสตรเดม ชะลอ หรอยบหลกสตร

9-19 กมภาพนธ 2563


5. ขอเสนอโครงการประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2564



6. จดทำาแผนปฏบตการ ตาม Strategic Roadmap URU Re-Inventing ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2564-2566

มนาคม 2563 ทกหนวยงาน

::กองนโยบายและแผน สำนักงาน...

Documents