Dr. Bualak Petchngam

บทท ๑๐

การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

(Social and Cultural Change)

การเปลยนแปลง (change) หมายถง ความแตกตางทเกดขนตอเนองในชวงเวลาหนงขององคกรหนงซงยงคงตวอยได (Nisbet, อางถงใน สนท สมครการ, 2542, หนา 2) ในปจจบนไมมใครปฏเสธไดวาทกสงในโลกนยอมมการเปลยนแปลงอยเสมอไมมสงหนงสงใดทมสภาพมนคง หากแตยอมเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา สงคมและวฒนธรรมกมลกษณะเชนเดยวกน ไมมสงคมและวฒนธรรมใดหยดอยกบท โดยแทจรงตลอดเวลามการเปลยนแปลงเกดขนเสมออนเปนลกษณะธรรมดาของสงคมมนษย

“การเปลยนแปลง (change) ”

การเปลยนแปลงสงคมมนษย

มงถงการเปลยนแปลงทางโครงสรางของสงคมและระบบความสมพนธ ระหวางสมาชกในสงคม เชน การเปลยนแปลงโครงสรางอายของประชากร ระดบการศกษาของประชาชน อตราการเพมของประชากร การเปลยนแปลงระบบความสมพนธของสงคมแบบชนบทไปสสงคมเมอง การเปลยนแปลงความสมพนธระหวางนายจางกบลกจางจากระบบทปราศจากแบบแผนไปสการจดตงสหพนธกรรมกรและการใชกฎหมายแรงงาน เปนตน

๑. การเปลยนแปลงทางสงคม

เนนการประดษฐของสงคม ทงทเปนการประดษฐทางวตถ เชน รถยนต ไอท และไมใชวตถ

เชน ภาษา ศลปะ ศลธรรม ดนตร การเลนอนเปนประเพณตาง ๆ รวมถงความร ความเชอ คานยม และบรรทดฐานทางสงคม

การเปลยนแปลงสงคมมนษย

๒. การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม

หมายถง ความพยายามทจะเปลยนแปลงโครงสรางของสถาบนสวนใหญในสงคม รวมถงการเปลยนแปลงคานยมส าคญของสงคม อยางรนแรงและรวดเรว การปฏวตมกเกดขนในกรณทสมาชกเกดความรสกไมพงพอใจตอสภาวะในสงคมของตนเมอเปรยบกบความเปนอยในอดต หรอเมอเปรยบเทยบกบสงคมอน ความรสกเชนน เรยกวา Relative Deprivation การปฏวตตองใชระยะเวลายาวนานในการปรบปรงโครงสรางใหมใหคงท

รปแบบการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

๑. การเปลยนแปลงโดยการปฏวต (Revolution)

หมายถง การเปลยนแปลงรปแบบการปฏสมพนธระหวางสมาชก ทละเลกละนอยในระยะเวลาอนยาวนาน การเปลยนแปลงจากสงคมแบบ Mechanical Solidarity อนเปนสงคมเรยบงาย แบบชนบท มคานยมจารตประเพณ เปนเครองยดเหนยวไปสสงคมแบบ Organic Solidarity

รปแบบการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

๒. การเปลยนแปลงแบบคอยเปนคอยไป (Trends)

รปแบบการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

๒. การเปลยนแปลงทเกดขนในชวตประจ าวน (Everyday Change)

เปนการเปลยนแปลงทมนษยไมคอยไดสงเกต ดเหมอนมอทธพลนอย เพราะสมาชกไมรตว แตคนในยคหลงไดสงเกตวามการเปลยนแปลงเกดขนมากมายในชวงเวลานน จนเปนเหตใหเกดการเปลยนแปลงอน ๆ ตามมา เชน ทศนคตตอเรองเกย การท าศลยกรรมเพอความสวยงาม เปนตน

กระบวนการเปลยนแปลง

หมายถง การทสมาชกสงคมรบรรวมกนในขอเทจจรง หรอรบรถงความสมพนธระหวางกนของสงทท าการศกษา

กระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

๑. การคนพบ (discovery)

กระบวนการเปลยนแปลง

กระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

หมายถง การประมวลสงทคนพบและสงทสงคมเคยน าไปใชใหเกดประโยชนตาง ๆ มาสรางเปนสงใหม - สงประดษฐทเปนวตถ ( Material Invention) - สงประดษฐทไมใชวตถ (Nonmaterial Invention)

๒. การประดษฐ (Invention)

กระบวนการเปลยนแปลง

กระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

๒. การประดษฐ (Invention) (ตอ)

องคประกอบของการประดษฐ - รปทรง ( form ) - สวนประกอบและการท าหนาทของสงประดษฐ(function) - ประโยชนทน าไปใช (meaning) - หลกของสงประดษฐนน (principle)

กระบวนการเปลยนแปลง

- การแพรกระจายเปนกระบวนการสองทาง (two-way process) - การแพรกระจายเปนกระบวนการเลอกสรร(selective process) - การแพรกระจายองคความรไดน าไปสการดดแปลงแกไขใหมในสงคมของผรบ (modification)

กระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

๓. การแพรกระจาย (Diffusion)

กระบวนการเปลยนแปลง

การเปลยนแปลงเปนสงทหลกเลยงไมได บางสงคมมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในขณะทบางสงคมมการเปลยนแปลงนอยมากปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงสงคมในอตราทแตกตางกนเหลาน นกสงคมวทยาไดสรปไว ๕ ประการ คอ ๑. จ านวนประชากร ๒. การเปลยนแปลงของสงแวดลอม ๓. เทคโนโลย และสงประดษฐใหม ๆ ๔. การเปลยนแปลงทางวฒนธรรม ๕. การเกดขนของพฤตกรรมรวมหมและขบวนการสงคม

อตราการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

เฮอรเบรต สเปนเซอร ;

ทฤษฎการเปลยนแปลบงทางสงคมแบบเสนตรง ( linear model )

ปจจยทท าใหสงคมมการพฒนามขนาดใหญขน เกดจากปจจยภายในของสงคมนนเอง การรวมกนของระบบสงคมยอยใหกลายเปนระบบสงคมขนาดใหญ กอใหเกดการเปลยนแปลงลกษณะทางกายภาพของสงคม (organic ) และองคความรความคดภายในสงคมนนดวย ( Superoganic )

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

ขนตอนของการพฒนาองคสงคม ๑. สงคมขนาดเลกไมซบซอน และปราศจากหวหนา ๒. สงคมขนาดเลกไมซบซอน มหวหนา ๓. สงคมทมความซบซอน ๔. สงคมทมความซบซอนเปนสองเทา ๕. สงคมทมความซบซอนเปนสามเทา

เฮอรเบรต สเปนเซอร ;

ทฤษฎการเปลยนแปลบงทางสงคมแบบเสนตรง (linear model) (ตอ)

ระบบทนนยมประกอบไปดวยคนสองกลมใหญไดแก ชนชนนายทน และชนชนกรรมกร ชนชนนายทนเปนเจาของปจจยการผลต นายทนจะเปนผตดสนใจเรองการผลตทกอยาง

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

คารล มารกซ;

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

ปจจยส าคญทน าไปสการเปลยนแปลงทางสงคม คอ การแขงขนกนระหวางนายทน เมอใดทมสงประดษฐใหม ๆ สนคาตวใหม ๆ นายทนจะพยายามแขงขนเพอใหสนคาของตวเองสามารถขายออกไดมากกวา เพอเปนกลวธทเรยกรองใหคนซอของไดมากทสด และหยดการแขงขนลงทราคาใดราคาหนง

คารล มารกซ; (ตอ)

ปจจยส าคญทท าใหเศรษฐกจภายใตระบบทนนยมเจรญไดอยางรวดเรว คอ การใชเครองจกรการแทนแรงงานคน ดงนนเพอผลก าไรแกตนเอง หรอใชคนงานใหคมคาจางมากทสด วธการเหลานในทศนะของมารกเชอวาจะน าความหายนะมาสสงคมในทสด ท าใหเกดการแบงชนนนอยางชดเจน และในทสดความขดแยงระหวางชนชนจะน าไปสการตอสเพอการเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจใหม แนวคดของมารกแมจะมสวนถกตองอยมาก แตระบบทนนยมสามารถทจะปรบตวและแกปญหาทมารกกลาวถงได

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

คารล มารกซ; (ตอ)

วฒนธรรมออกเปน ๒ สวน คอ -วฒนธรรมทางวตถ -วฒนธรรมทไมใชวตถ วฒนธรรมทไมใชวตถ มการเปลยนแปลงไดชากวาวฒนธรรมทางวตถ ปจจยหนงทท าวฒนธรรมทไมใชวตถมการเปลยนแปลงชาคอ กลมอนรกษนยมทสญเสยประโยชน

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

วลเลยม ออกเบรน ; ทฤษฎความลาหลง

ปญหาความลาหลงในสงคมปจจบนมมากขน เนองจากสงคมปจจบนมการเปลยนแปลงเกดขนมากมายและตลอดเวลา ท าใหสงคมมเวลาในการปรบสวนตาง ๆ ใหสอดคลองกนนอยมาก

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

วลเลยม ออกเบรน ; ทฤษฎความลาหลง (ตอ)

ความหมายของภาวะทนสมย เปนกระบวนการเปลยนแปลงสงคม ซงประเทศหรอสงคมทมความเจรญดอยกวาพยายามพฒนาใหสงคมของตนเองมลกษณะ ( Characteristics ) เหมอนกบสงคมทพฒนาแลว

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

Daneil Lerner ; ทฤษฎภาวะทนสมย (modernization)

กระบวนการพฒนาไปสภาวะทนสมย (๑) ๑. การใชเทคโนโลยแบบพนบาน เปลยนไปเปนแบบทนสมยหรอของตะวนตก ๒. การเกษตรแบบพงตนเองในนาแปลงเลก เปลยนไปเปนเกษตรกรรมเพอการคา และน าเงนมาซอสนคาอปโภคบรโภค ๓. การอตสาหกรรมทใชแรงงานคนและสตวเปลยนเปนใชเครองจกรกลเปนหลก

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

Daneil Lerner ; ทฤษฎภาวะทนสมย (modernization)

กระบวนการพฒนาไปสภาวะทนสมย (๒) ๔. ระบบสงคมเปลยนจากการใหความส าคญกบชนบทมาสเมอง เนนใหเมองเปนศนยกลางความเจรญ ๕. การเปลยนแปลงทางดานบคลกภาพสมาชก นกสงคมวทยาเหนวาการพฒนาประเทศไปสภาวะทนสมย เปนการพฒนาไปสความขดแยง เพราะการเปลยนแปลงไดน าไปสความขดแยงระหวางระบบประเพณดงเดมกบสภาวะทนสมยทเกดขนในสงคมนน

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

Daneil Lerner ; ทฤษฎภาวะทนสมย (modernization)

กระบวนการพฒนาไปสภาวะทนสมย (๒) ๔. ระบบสงคมเปลยนจากการใหความส าคญกบชนบทมาสเมอง เนนใหเมองเปนศนยกลางความเจรญ ๕. การเปลยนแปลงทางดานบคลกภาพสมาชก นกสงคมวทยาเหนวาการพฒนาประเทศไปสภาวะทนสมย เปนการพฒนาไปสความขดแยง เพราะการเปลยนแปลงไดน าไปสความขดแยงระหวางระบบประเพณดงเดมกบสภาวะทนสมยทเกดขนในสงคมนน

แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมของ

Andre Gunder Frank ; ทฤษฎการพงพง ( Dependency)

Company

LOGO

www.themegallery.com

SSRU.ac.th

Live like you will die tomorrow, learn like you will live forever.

ใชชวตเหมอนมนจะสนสดลงวนพรงน, เรยนรใหเหมอนชวตจะไมมวนจบลง.