บรรยายสรปจงหวดนครปฐม ป 2560

 

 

 

 

  

สานกงานจงหวดนครปฐม

โทรศพท 0 3434 0155-6 โทรสาร 0 3434 0158

สารบญ หนา

แผนทจงหวดนครปฐม

สญลกษณจงหวดนครปฐม

ยทธศาสตรจงหวดนครปฐม

ขอมลพนฐานจงหวดนครปฐม

๑. สภาพทวไป

๑.๑ ประวตความเปนมา ๑

๑.๒ ทตงและอาณาเขต ๑

๑.๓ สภาพภมประเทศ ๒

๑.๔ สภาพภมอากาศ ๒

๒. สภาพการเมองการปกครอง

๒.๑ เขตการปกครอง ๓

๒.๒ ประชากร ๔

๒.๓ การบรหารราชการ ๔

๓. สภาพเศรษฐกจ

๓.๑ ผลตภณฑมวลรวมจงหวด 4

๓.๒ การเกษตรกรรม 5

๓.๓ การใชพนทและการถอครองทดน 7

๓.๔ การอตสาหกรรม 8

๓.๕ การพาณชยกรรม 9

๓.๖ การเงนการคลง และการธนาคาร ๑0

3.7 การประกนภย 11

๓.8 การแรงงาน 11

๓.9 สหกรณ ๑3

๓.10 การพฒนาชมชน ๑4

๓.๑1 องคกรพฒนาภาคเอกชน ๑8

๔. สภาพสงคม

๔.๑ การศกษา ๑9

๔.๒ การศาสนา 20

๔.๓ การวฒนธรรม/ประเพณ 22

๔.๔ การสาธารณสข 26

๔.๕ การสวสดการสงคม 30

๔.๖ อาชญากรรมและยาเสพตด 31

๔.๗ การสาธารณภย 32

๕. สภาพโครงสรางพนฐาน

๕.๑ ไฟฟา 33

๕.๒ แหลงนา 34

๕.๓ การคมนาคม 35

๕.๔ โทรศพท 35

๖. สภาพการทองเทยว

๖.๑ อาเภอเมองนครปฐม 36

๖.๒ อาเภอกาแพงแสน 37

๖.๓ อาเภอสามพราน 37

๖.๔ อาเภอนครชยศร 38 ๖.๕ อาเภอบางเลน 40 ๖.๖ อาเภอดอนตม 40 ๖.๗ อาเภอพทธมณฑล 40

สญลกษณจงหวด

ตราประจาจงหวดนครปฐม

รปเจดยองคใหญ และมมงกฎตดอยทพระปฐมเจดย เจดยองคใหญ หมายถง องคพระปฐมเจดยทพระโสณะและพระอตระไดสรางขน มงกฎ หมายถง พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ผทรงอปถมภ สรางองคพระปฐมเจดยตอเตม ใหสงใหญสงางาม ตามทปรากฏอยในปจจบน

จงหวดนครปฐม ใชอกษรยอวา “นฐ” คาขวญของจงหวดนครปฐม

“สมโอหวาน ขาวสารขาว ลกสาวงาม ขามหลามหวานมน สนามจนทรงามลน พทธมณฑลคธาน พระปฐมเจดยเสยดฟา สวยงามตาแมนาทาจน”

ธงประจาจงหวดนครปฐม

ตนไมประจาจงหวด

ชอพรรณไม : จน ชอวทยาศาสตร : Diospyros decandra lour ชอวงศ : EBENACEAE ชออน : จน, อน, จนอนจนโอ, จนลกหอม, จนขาว เปนตน

วสยทศนจงหวด : (Vision)

“เปนแหลงผลตสนคาเกษตร อตสาหกรรมทปลอดภยไดมาตรฐานสากล การทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรม และประชาชนมคณภาพชวตทด”

พนธกจ : (Misson) 1. ยกระดบการผลตสนคาและอตสาหกรรม ใหมคณภาพ มความปลอดภย ไดรบการรบรองมาตรฐานระดบสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม 2. พฒนาการคาการลงทนททนตอยคสมคร ใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภค ตลาดทงในและตางประเทศ 3. สงเสรมการทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมใหมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานทางการทองเทยว และพฒนาขดความสามารถในการแขงขนใหอยในระดบตนของประเทศ 4. พฒนาคนใหมคณภาพ มความรคคณธรรม มทกษะการดารงชวตอยางเหมาะสม การสรางสงคมทเขมแขง ตลอดจนการสรางกระบวนการมสวนรวมในการพฒนาประเทศทกระดบ 5. การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตใหคนความอดมสมบรณ การดแลรกษาคณภาพสงแวดลอมใหอยในเกณฑมาตรฐาน สนบสนนการมสวนรวมของชมชน และสรางภมคมกนรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยธรรมชาต เปาประสงครวมตามแผนยทธศาสตร : (Objectve) 1. เศรษฐกจของจงหวดมการเตบโตอยางตอเนองและมนคง ประชาชนมรายไดเพยงพอตอการดารงชพและพนจากขดความยากจน 2. เพมจานวนรายไดจากการทองเทยว 3. ประชาชนมคณภาพชวตทด มภมปญหา มภมคมกน สงคมมความเขมแขง และมศกยภาพพรอมรบการเปลยนแปลง 4. ทรพยากรธรรมชาตไดรบการดแลรกษาใหเกดความสมดลและคณภาพสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐานทกาหนด ประเดนยทธศาสตร : (Strategic lssues) 1. การพฒนาคณภาพ การเสรมสรางความปลอดภย และยกระดบมาตรฐานในการผลต การตลาด และการสงออกสนคาเกษตรและอตสาหกรรม 2. การเพมขดความสามารถในการแขงขนดานทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรมใหอยในระดบตนของประเทศ 3. การพฒนาคณภาพชวตประชาชน การเสรมสรางความมนคงและสงคมคณภาพอยางยงยน

ยทธศาสตรจงหวดนครปฐม

ประเดนยทธศาสตรท 1 การพฒนาคณภาพ การเสรมสรางความปลอดภย และยกระดบ มาตรฐานในการผลต การตลาด และการสงออกสนคาเกษตรและ อตสาหกรรม เปาประสงคเชงยทธศาสตร สนคาเกษตรและอตสาหกรรมของจงหวดมคณภาพ มความปลอดภย ผานการรบรองมาตรฐานสากล ตวชวด 1. อตราการเพมขนของมลคาเพมผลตภณฑมวลรวมจงหวด 2. อตราการเจรญเตบโต GPP ณ ราคาคงท (เฉลย 3 ป ยอนหลง) 3. อตราการเจรญเตบโต GPP ภาคอตสาหกรรม (เฉลย 3 ปยอนหลง) 4. อตราการเจรญเตบโต GPP ภาคเกษตร (เฉลย 5 ป ยอนหลง) 5. รอยละของจานวนแปลง/ฟารมทผานการรบรองมาตรฐาน (GAP และ Halan) 6. รอยละทเพมขนของรายไดจากการจาหนายผลตภณฑชมชน (OTOP) 7. จานวนการสรางงานอาชพจากผลตภณฑชมชน (OTOP) 8. รอยละทเพมขนของรายไดจากการจาหนายผลผลตการเกษตรทสาคญ (ขาว กลวยไม สมโอ พชผก และออย) ตอหนวยการการผลต/ป) กลยทธ 1. สงเสรมการพฒนาองคความรใหเกดคณคา พฒนาเทคโนโลย สรางนวตกรรมเพมคณภาพและปรมาณการผลต 2. เพมประสทธภาพการผลต การแปรรปแบบครบวงจร เพอเพมมลคาและพฒนาปจจยพนฐาน เพอลดตนทนการผลต 3. พฒนาระบบการผลตและเพมประสทธภาพการตรวจรบรองมาตรฐานตามความจาเปนในการแขงขน และพนธสญญาทางการคาและบรการลกคา 4. สงเสรมการคา การลงทน และเพมชองทางการจดจาหนายทมประสทธภาพ ดวยกลไกฐานการผลตเดยวและตลาดเดยว ตามกฎบตรอาเซยน ประเดนยทธศาสตรท 2 การเพมขดความสามารถในการแขงขนดานทองเทยวเชงประวตศาสตร และวฒนธรรมใหอยในระดบตนของประเทศ เปาประสงคเชงยทธศาสตร รายไดจากการทองเทยวเพมขน ตวชวด 1. รอยละทเพมขนของรายไดจากการทองเทยว (เฉลยยอนหลง 3 ป) 2. รอยละทเพมขนของจานวนนกทองเทยว (เฉลยยอนหลว 3 ป) 3. จานวนแหลงทองเทยวทไดรบการพฒนาผานเกณฑมาตรฐานการทองเทยวเชงนเวศ

กลยทธ 1. พฒนาปจจยพนฐานและระบบโลจสตกสดานการทองเทยวและทรพยากรการทองเทยวรองรบการเตบโตของอตสาหกรรมการทองเทยวทงระบบ 2. พฒนาผลตภณฑและการบรการดานการทองเทยวรองรบการเตบโตของนกทองเทยวในประเทศอาเซยนและนกทองเทยวกลมพรเมยม 3. พฒนาระบบการบรหารจดการและศกยภาพบคลากรทางการทองเทยว 4. พฒนาดานการตลาดและประชาสมพนธดวยชองทางทหลากหลาย ทนสมย เปนสากลแบบเขาถง ตอเนอง จงใจ

ประเดนยทธศาสตรท 3 การพฒนาคณภาพชวตประชาชน การเสรมสรางความมนคงและสงคม คณภาพอยางยงยน เปาประสงคเชงยทธศาสตร ประชาชนมคณภาพชวตทด สงคมมความเขมแขง และมศกยภาพรองรบความเปลยนแปลง ตวชวด 1. สดสวนของคดยาเสพตดลดลง/ป 2. คาเฉลย O-net ชน ม.3 กลมสาระการเรยนรหลกเพมขนรอยละ 3 ตอป 3. รอยละการลดลงของการเจบปวยในโรคสาคญของพนท 5 อนดบแรก 4. รอยละ อปท.มการจดการขยะมลฝอยทถกหลกวชาการ 5. จานวนสาธารณปโภคขนพนฐาน (ถนน) ไดรบการพฒนาปรบปรงใหดขน/ป 6. อตราการลดลงของคดอาชญากรรมทสาคญทกประเภท 7. จานวนหมบานชมชนทไดรบการพฒนาเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยง 8. รอยละคาเฉลยความสขของประชาชน (Gross Provincial Happiness: GPH) กลยทธ

1. เสรมสรางภมคมกนความเขมแขงทางสงคมและพฒนาคณภาพชวตของประชาชน ใหมศกยภาพรองรบการเปลยนแปลง 2. เสรมสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน 3. พฒนาระบบบรการสาธารณสขและการบรการสงคมขนพนฐานของจงหวดใหมคณภาพและบรการเชงรก 4. อนรกษ ฟนฟ และควบคมการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางคมคาและเปนธรรม เปนฐานการพฒนาเศรษฐกจ การเกษตร และสงคมทยงยน

ขอมลพนฐานจงหวดนครปฐม ๑. สภาพทวไป ๑.๑ ประวตความเปนมา “นครปฐม” เปนออารยธรรมสาคญทมประวตความเปนมายาวนานในแผนดนสวรรณภม จากหลกฐานทางประวตศาสตรกลาววา เมองนครปฐมแตเดมนนตงอยรมทะเล เปนเมองเกาแก มความเจรญ รงเรองมานบตงแตสมยสวรรณภม และเปนราชธานสาคญในสมยทวารวด ในยคนนนครปฐมเปนแหลงเผยแพรอารยธรรมจากประเทศอนเดย ซงรวมทงพทธศาสนา นครปฐมจงเปนศนยกลางของความเจรญ มชนชาตตางๆ อพยพเขามาตงถนฐานอยเปนจานวนมาก ตอมาไดเกดความแหงแลงขนในเมองนครปฐม เพราะกระแสนา ทไหลผานตวเมองเปลยนเสนทาง ประชาชนจงอพยพไปตงหลกแหลงอยรมนา และสรางเมองใหมขนชอ “เมองนครไชยศร” หรอ “ศรวชย” นครปฐมจงกลายเปนเมองรางมาเปนเวลาหลายรอยป จนกระทงพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ขณะททรงยงผนวชไดธดงคไปพบพระปฐมเจดย และทรงเหนวา เปนเจดยองคใหญไมมทใดเทยบเทาครนเมอไดครองราชย จงโปรดฯ ใหกอเจดยแบบลงกาครอบองคเดมไว โดยใหชอวา “พระปฐมเจดย” ทรงปฏสงขรณสงตางๆ ในบรเวณองคพระปฐมเจดยใหมสภาพดและโปรดฯ ใหขดคลองเจดยบชาเพอใหการเสดจมานมสการสะดวกขน ตอมาในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดเรมกอสรางทางรถไฟสายใตผานเมองนครปฐม ซงขณะนนยงเปนปารก พระองคจงโปรดฯ ใหยายเมองจากตาบลทานา อาเภอนครชยศร มาตงทบรเวณ องคพระปฐมเจดยเหมอนเชนครงสมยโบราณ ครงในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว โปรดฯ ใหสรางพระราชวงสนามจนทร เปนทเสดจแปรพระราชฐานและฝกซอมรบแบบเสอปา โดยโปรดฯ ใหตดถนนเพมขนอกหลายสาย รวมทง สรางสะพานเจรญศรทธาขามคลองเจดยบชาเชอมระหวางสถานรถไฟกบองคพระปฐมเจดย ตลอดจนสราง พระรวงโรจนฤทธทางดานทศเหนอขององคพระปฐมเจดยและบรณะองคพระปฐมเจดยใหสมบรณสวยงาม ดงทเหนอยในปจจบน และไดโปรดใหเปลยนชอจากเมอง “นครไชยศร” เปน “นครปฐม” ๑.๒ ทตงและอาณาเขต ๑.๒.๑ ทตง จงหวดนครปฐมเปนจงหวดหนงในภาคกลางดานตะวนตก ตงอยบรเวณลมแมนาทาจน ซงเปนพนทบรเวณทราบลมภาคกลาง โดยอยระหวางเสนรงท ๑๓ องศา ๔๕ ลปดา ๑๐ พลปดา เสนแวงท ๑๐๐ องศา ๔ ลปดา ๒๘ พลปดา มพนท ๒,๑๖๘.๓๒๗ ตารางกโลเมตร หรอ ๑,๓๕๕,๒๐๔ ไร เทากบรอยละ ๐.๔๒ ของประเทศ และมพนทเปนอนดบท ๖๒ ของประเทศ อยหางจากกรงเทพมหานครไปตามเสนทางถนนเพชรเกษม ๕๖ กโลเมตร หรอตามเสนทางถนนบรมราชชนน (ถนนปนเกลา – นครชยศร) ๕๑ กโลเมตร และตามเสนทางรถไฟ ๖๒ กโลเมตร โดยมอาณาเขตตดตอดงน ๑.๒.๒ อาณาเขต ทศเหนอ ตดตอกบอาเภอสองพนอง จงหวดสพรรณบร ทศใต ตดตอกบอาเภอกระทมแบน อาเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร และอาเภอบางแพ จงหวดราชบร ทศตะวนออก ตดตอกบอาเภอไทรนอย อาเภอบางใหญ อาเภอบางกรวย จงหวดนนทบร และเขตทววฒนา เขตหนองแขม กรงเทพมหานคร อาเภอบางไทร จงหวดพระนครศรอยธยา ทศตะวนตก ตดตอกบอาเภอบานโปง อาเภอโพธาราม จงหวดราชบร และอาเภอทามะกา อาเภอพนมทวน จงหวดกาญจนบร

๒

๑.๓ สภาพภมประเทศ สภาพภมประเทศของจงหวดนครปฐมโดยทวไปมลกษณะเปนทราบ ถงคอนขางราบเรยบ ไมมภเขาและปาไม ระดบความแตกตางของความสงของพนทอยระหวาง ๒–๑๐ เมตร เหนอระดบนาทะเลปานกลาง สภาพพนทโดยทวไปลาดจากทศเหนอสทศใต และตะวนตกสตะวนออกมแมนาทาจนไหลผานจากทศเหนอ ลงสทศใต พนททางตอนเหนอและทางตะวนออกเฉยงเหนอสวนใหญเปนทดอน สวนพนททางตอนกลางของจงหวดเปนทราบลม มทดอนกระจายเปนแหงๆ และมแหลงนากระจาย สาหรบพนทดานตะวนออก และดานใตเปนทราบลมรมฝงแมนาทาจน มคลองธรรมชาตและคลองซอยทขดขนเพอการเกษตรและคมนาคมอยมาก พนทสงจากระดบนาทะเล ๒–๔ เมตร ๑.๔ สภาพภมอากาศ ๑.๔.๑ ปรมาณนาฝน จากสถตขอมลปรมาณนาฝนของจงหวดนครปฐม โดยใชขอมลของสถานอตนยมวทยานครปฐม ยอนหลง ๕ ป (๒๕๕๕ - ๒๕๕๙) ปรมาณนาฝนจะอยในชวง ๗๐๐ - ๑,๑๐๐ มลลเมตร ฝนตกมากทสดป ๒๕๕๘ วดได ๑,๑๗๕.๑ มลลเมตร จานวนวนทฝนตก ๙๐ วน สวนฝนตกนอยทสดในป ๒๕๕๗ วดได ๗๕๙.๗ มลลเมตร จานวนวนทฝนตก ๑๐๑ วน

จานวนปรมาณนาฝนเปรยบเทยบยอนหลง ๕ ป (ป ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ป พ.ศ. ปรมาณนาฝน (มม.) จานวนวนทฝนตก ๒๕๕๕ ๑.๐๙๕.๑ ๑๒๕ ๒๕๕๖ ๙๕๗.๔ ๑๓๔ ๒๕๕๗ ๗๕๙.๗ ๑๐๑ ๒๕๕๘ ๑๑๗๕.๑ ๙๐ ๒๕๕๙ ๗๙๐.๖ ๑๑๘

ทมา : สถานอตนยมวทยานครปฐม 1.4.2 อณหภม จากสถตขอมลอณหภมของจงหวดนครปฐม โดยใชขอมลของสถานอตนยมวทยานครปฐม เปรยบเทยบยอนหลง ๕ ป (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) ปรากฏวาอณหภมโดยทวไปอยในเกณฑปกต สาหรบอณหภม สงทสด วดได ๔๑.๔ องศาเซลเซยส เมอวนท ๑๑ เมษายน ๒๕๕๙ และอณหภมตาทสด วดได ๑๐.๐ องศาเซลเซยส เมอวนท ๒๔ มกราคม ๒๕๕๗

แสดงอณหภมเปรยบเทยบยอนหลง ๕ ป (ป ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙)

ป พ.ศ. อณหภมเฉลยสงสด

อณหภมเฉลยตาสด

อณหภมเฉลย อณหภมสงทสด

อณหภมตาทสด

๒๕๕๕ ๓๓.๙ ๒๓.๗ ๒๘.๘ ๓๙.๕ ๑๘.๔ ๒๕๕๖ ๓๓.๔ ๒๒.๓ ๒๗.๙ ๔๐.๑ ๑๒.๐ ๒๕๕๗ ๓๓.๘ ๒๒.๐ ๒๗.๙ ๓๙.๐ ๑๐.๐ ๒๕๕๘ ๓๖.๘ ๒๑.๐ ๒๘.๙ ๓๔.๐ ๒๐.๔ ๒๕๕๙ ๓๔.๓ ๒๓.๙ ๒๙.๑ ๔๑.๔ ๑๑.๐

ทมา : สถานอตนยมวทยานครปฐม

๓

1.4.3 การกระจายของฝน ปรมาณฝนทตกในพนทจงหวดนครปฐม จากขอมลฝนของสถานฝนอาเภอตางๆ และสถานอตนยมวทยานครปฐม จากสถตยอนหลง ๕ ป (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) ทาใหทราบวา ปรมาณนาฝนจะอยในชวง ๕๐๐ – ๑,๕๐๐ มลลเมตร โดยพนททมฝนมากทสด ไดแก พนทอาเภอสามพราน เมอป ๒๕๕๕ วดได ๑,๕๐๑.๖ มลลเมตร จานวนวนทฝนตก ๙๒ วน สวนพนททมฝนตกนอยทสด ไดแก อาเภอบางเลน เมอป ๒๕๕๖ วดได ๒๖๙.๔* มลลเมตร จานวนวนทฝนตก ๒๗* วน

ปรมาณนาฝนของสถานฝนในจงหวดนครปฐมเปรยบเทยบยอนหลง ๕ ป (๒๕๕๕ – ๒๕๕๙) รหสสถาน ชอสถาน ๒๕๕๕ ๒๕๕๖ ๒๕๕๗ ๒๕๕๘ ๒๕๕๙

ปรมาณฝน วนตก

ปรมาณฝน วนตก ปรมาณฝน วนตก

ปรมาณฝน วนตก

ปรมาณฝน วนตก

๔๕๑๐๐๑ เมองนครปฐม

๑,๓๘๙.๒ ๙๔ ๘๘๗.๘* ๕๘* ๙๕๓.๒ ๗๕ ๑๐๑๓.๖ ๖๔ ๑๐๙๙.๙ ๘๖

๔๕๑๐๐๒ นครชยศร ๗๘๒.๕ ๘๓ ๖๓๗.๑* ๔๗* ๕๘๒.๖ ๕๙ ๘๕๔.๕ ๓๕ ๖๒๔.๑ ๖๒ ๔๕๑๐๐๓ กาแพงแสน ๑,๑๓๘.๖ ๗๘ ๗๘๘.๕* ๕๓* ๙๕๑.๐ ๖๒ ๑๐๘๔.๐ ๕๗ ๑๐๔๙.๘ ๗๘ ๔๕๑๐๐๔ สามพราน ๑,๕๐๑.๖ ๙๒ ๑,๒๓๙.๙* ๗๔* ๘๔๙.๑ ๕๘ ๑๑๕๑.๖ ๔๕ ๑๓๓๘.๗ ๗๑ ๔๕๑๐๐๕ ดอนตม ๑,๑๘๒.๖ ๖๓ ๔๙๕.๕* ๓๐* ๕๖๖.๒ ๕๑ ๑๐๖๘.๕ ๔๗ ๗๗๓.๗ ๖๑ ๔๕๑๐๐๖ บางเลน ๙๖๙.๑ ๖๓ ๒๖๙.๔* ๒๗* ๖๑๔.๙ ๔๙ ๖๗๕.๐ ๓๙ ๔๖๑.๒* ๒๙* ๔๕๑๓๐๑ สอต.นฐ. ๑,๐๙๕.๑ ๑๒๕ ๙๕๗.๔ ๑๓๔ ๗๕๙.๗ ๑๐๑ ๑๑๗๕.๑ ๙๐ ๗๙๐.๖ ๑๑๘

หมายเหต * หมายถง ไดรบขอมลไมครบสมบรณ ** หมายถง ขอมลผดปกต (มากผดปกต) ไมใชขอมลนเนองจาก Personal error สอต.นฐ. หมายถง สถานอตนยมวทยานครปฐม สงกดกรมอตนยมวทยา กระทรวงดจตอลเพอเศรษฐกจและสงคม

ทมา : สถานอตนยมวทยานครปฐม อาเภอกาแพงแสน โทร. ๐-๓๔๓๕-๑๙๔๕ ๒. สภาพการเมองการปกครอง ๒.๑ เขตการปกครอง จงหวดนครปฐมแบงเขตการปกครองออกเปน 7 อาเภอ 106 ตาบล 904 หมบาน สาหรบการบรหารราชการสวนทองถน ประกอบดวย องคการบรหารสวนจงหวด 1 แหง เทศบาลนครนคร 1 แหง เทศบาลเมอง 4 แหง เทศบาลตาบล 189 แหง และองคการบรหารสวนตาบล 93 แหง

ตารางแสดงการแบงเขตการปกครอง อาเภอ ป พ.ศ.

ทตง พนท (ตร.ม.) จานวน

ตาบล จานวนหมบาน

จานวน เทศบาลนคร

จานวนเทศบาลเมอง

จานวน เทศบาลตาบล

จานวนอบต.

ระยะทางจาก

จงหวดรวม รอยละ

๑. เมองนครปฐม ๒๔๓๙ ๔๑๗.๔๔ ๑๙.๓ ๒๕ ๒๑๔ ๑ 1 5 ๒1 ๙๒. สามพราน ๒๔๓๙ ๒๔๙.๓๔๗ ๑๑.๕ ๑๖ ๑11 - ๓ ๒ ๑๒ ๒๘๓. นครชยศร ๒๔๕๒ ๒๘๔.๐๓๑ ๑๓.๑ ๒๔ ๑๐๘ - - 3 ๒2 ๒๑๔. บางเลน ๒๔๓๙ ๕๘๘.๘๓๖ ๒๗.๑ ๑๕ ๑๘๐ - - ๔ ๑๕ ๕๕๕. กาแพงแสน ๒๔๔๙ ๔๐๕.๐๑๙ ๑๘.๗ ๑๕ ๒๐๔ - - ๑ ๑๕ ๓๓๖. ดอนตม ๒๕๐๘ ๑๗๑.๓๕๔ ๗.๙ ๘ ๖๙ - - ๑ ๖ ๓๘๗. พทธมณฑล ๒๕๓๙ ๕๒.๓ ๒.๔ ๓ ๑๘ - - ๒ ๒ ๔๐

รวม - ๒,๑๖๘.๓๒๗ ๑๐๐ ๑๐๖ ๙04 ๑ 4 ๑8 ๙3 -(ทมา : ททาการปกครองจงหวด, สานกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวด)

๔

๒.๒ ประชากร จงหวดนครปฐมมประชากรจานวนทงสน 903,629 คน เปนชาย จานวน 433,619 คน หญง จานวน 470,010 คน ครวเรอน จานวน 377,570 ครวเรอน

ตารางจานวนประชากรและครวเรอน ป พ.ศ.2559 ณ วนท 31 ธนวาคม 2559 อาเภอ ชาย หญง รวม จานวนครวเรอน

อาเภอเมอง 132,992 145,490 278,482 109,383 อาเภอกาแพงแสน 61,787 66,876 128,663 38,168 อาเภอนครชยศร 52,442 57,873 110,315 42,314 อาเภอดอนตม 23,492 24,795 48,287 14,422 อาเภอบางเลน 45,935 47,124 93,059 31,853 อาเภอสามพราน 97,966 107,349 205,315 121,215 อาเภอพทธมณฑล 19,005 20,503 39,508 20,215 รวม 433,619 470,010 903,629 377,570

(ทมา : ททาการปกครองจงหวดนครปฐม) ๒.๓ การบรหารราชการ จงหวดนครปฐม แบงสวนการบรหารราชการออกเปน 3 สวน ไดแก ๑) สวนราชการบรหารสวนกลางในจงหวด (ทขนตรงตอสวนกลาง) มจานวน ๖๖ หนวยงาน เปนหนวยงานในสงกดกระทรวง ทบวง กรมอนๆ จานวน ๔๘ หนวยงาน หนวยงานในสงกดกระทรวง มหาดไทย จานวน ๔ หนวยงาน และหนวยงานอสระ จานวน ๑๔ หนวยงาน ๒) สวนราชการบรหารสวนภมภาค มจานวน 31 หนวยงาน เปนหนวยงานในสงกดกระทรวง ทบวง กรมอนๆ จานวน ๒3 หนวยงาน หนวยงานในสงกดกระทรวงมหาดไทย 8 หนวยงาน ระดบอาเภอ แบงเปน ๗ อาเภอ ๑๐๖ ตาบล ๙๐4 หมบาน ๓) สวนราชการบรหารสวนทองถน แบงออกเปน องคการบรหารสวนจงหวด จานวน ๑ แหง เทศบาลนคร จานวน ๑ แหง เทศบาลเมอง จานวน 4 แหง เทศบาลตาบล จานวน ๑8 แหง และองคการบรหารสวนตาบล จานวน ๙3 แหง ๓. สภาพเศรษฐกจ ๓.๑ ผลตภณฑมวลรวมจงหวด สภาพทางเศรษฐกจของจงหวดนครปฐมในป ๒๕๕7 พบวา ประชาชนมรายไดเฉลยตอหว 256,501 บาทตอป โดยทงจงหวดมผลตภณฑมวลรวมจงหวด อนกรมใหม ตามราคาประจาป 261,676 ลานบาท รายไดสวนใหญขนอยกบสาขาการผลตอตสาหกรรมมากทสด คดเปนมลคา 152,251 ลานบาท หรอรอยละ 58.2 รองลงมาเปนสาขาการขายสง การขายปลก การซอมแซมยานยนต จกรยานยนต ของใชสวนบคคล และของใชในครวเรอน คดเปนมลคา 31,554 ลานบาท หรอรอยละ 12.1 สาขาเกษตรกรรม การลาสตว และการปาไม คดเปนมลคา 18,620 ลานบาท หรอรอยละ 7.1 สาขาตวกลางทางการเงน คดเปนมลคา 9,514 ลานบาท หรอรอยละ 3.6 และสาขาการบรการดานอสงหารมทรพย การใหเชา และบรการทางธรกจ คดเปนมลคา 8,575 ลานบาท หรอรอยละ 3.3 สวนทเหลออกประมาณ 41,161 ลานบาท หรอรอยละ 15.7 กระจายอยในสาขาการผลตอนๆ

๕

กราฟแสดงผลตภณฑมวลรวมจงหวดนครปฐม ป พ.ศ. ๒๕๕7

(ทมา : สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต)

(โดย : สานกงานสถตจงหวดนครปฐม) ๓.๒ การเกษตรกรรม จงหวดนครปฐม มพนทเกษตรกรรม จานวนทงสน ๗๙6,662 ไร คดเปนรอยละ ๕๘.78 ของพนททงจงหวด การเกษตรกรรมเปนสาขาการผลตทสาคญของจงหวดนครปฐม ประชากรรอยละ 17.07 ประกอบอาชพเกษตรกรรม อาชพเกษตรกรรมทสาคญ ไดแก การทานา ทาไร ทาสวนผลไมและพชผก การเลยงสตวและการเพาะเลยงสตวนา ระบบการเกษตรในจงหวดนครปฐม จดเปนเขตเกษตรกาวหนา เพราะเกษตรกรมศกยภาพสง สามารถเรยนรวทยากรแบบใหมๆ มการนาเทคโนโลยทางการเกษตรมาใชมากขน และมการวางแผนจดการการผลตเพอเชอมโยงการสงออก รวมทงระบบชลประทานทด โดยอาศยแหลงนาจากลมแมนาเจาพระยา ทาจน และแมกลอง พชเศรษฐกจททารายไดใหจงหวด ไดแก ขาว ออย ไมผล พชผกตางๆ และไมดอกไมประดบ ๓.๒.๑ การกสกรรม ในป พ.ศ. 2559 จงหวดนครปฐมใชพนทเพาะปลกแยกเปนพนทใชทานาป จานวน 334,211 ไร ทานาปรง จานวน 199,203 ไร พชไร จานวน 80,668 ไร ไมดอกไมประดบ จานวน 17,614 ไร

พชเศรษฐกจทสาคญของจงหวดนครปฐม ไดแก 1) ขาว จงหวดนครปฐมมการทานาปละ 2 ครง คอ ขาวนาปและขาวนาปรง โดยขาวนาป

เปนขาวทเพาะปลกในชวงเดอนพฤษภาคม – ตลาคม และจะเกบเกยวในชวงเดอนสงหาคม – มกราคม สวนขาวนาปรงเปนขาวทเพาะปลกในชวงเดอนพฤศจกายน – เมษายน และจะเกบเกยวในชวงเดอนกมภาพนธ – สงหาคม แตเนองจากจงหวดนครปฐมมระบบชลประทานทสมบรณ จงสามารถปลกขาวไดตอเนองตลอดป คอ สามารถปลกได 2 ป 5 ครง สาหรบผลผลตขาวฤดการผลตป พ.ศ.2559 ของจงหวดม ดงน

(1.1) ขาวนาป จากสถตการปลกขาวพบวา ป พ.ศ. 2558/2559 มปรมาณผลผลตรวมประมาณ 242,463 ตน มเนอทเพาะปลก จานวน 334,211 ผลผลตเฉลยตอไร 733 กโลกรม

(1.2) ขาวนาปรง จากสถตการเพาะปลกพบวา ป 2558/2559 มปรมาณผลผลต รวมประมาณ 147,644 ตน มเนอทเพาะปลก จานวน 199,203 ผลผลตเฉลยตอไร 742 กโลกรม

๖

2) ออยโรงงาน พชไรทสาคญของจงหวดนครปฐมอกชนดหนง โดยในป พ.ศ. 2559 จงหวดนครปฐมมเนอทเพาะปลก จานวน 75,443 ไร มผลผลตออยโรงงานรวมประมาณ 1,047,148 ตน ผลผลตเฉลยตอไร 13,880 กโลกรม

3) ไมผล การทาสวนผลไมนบเปนอาชพหนงทราษฎรทาการเพาะปลกมาก สาหรบผลไมทมชอเสยงของจงหวด ประกอบดวย มะพราวนาหอม สมโอ มะมวง ฝรง ชมพ มะนาว กลวยนาวา กลวยหอม ลาไย ฯลฯ มเนอทเพาะปลก จานวน 73,369 ไร ผลผลตรวมประมาณ 117,159 ตน ผลผลตเฉลยตอไร 1,596 กโลกรม

4) พชผก มการปลกกนทวไป นอกจากจะใชบรโภคภายในจงหวดนครปฐมแลว ยงสงไปจาหนายยงจงหวดขางเคยง เชน กรงเทพฯ อกดวย ซงพชทปลกกนมาก ไดแก ขาวโพดฝกออน กระเจยบเขยว พรกขหนใหญ หนอไมฝรง ผกคะนา แตงกวา ถวฝกยาว ผกกวางตง ผกคนไช ผกช ผกบงจน ผกบงนา ผกกะเฉด กระชาย ตนหอม ฯลฯ มเนอทเพาะปลก จานวน 75,579 ผลผลตผกรวมประมาณ 132,523,760 กโลกรม ผลผลตเฉลยตอไร จานวน 1,753 กโลกรม

5) ไมดอกไมประดบ จงหวดนครปฐมเปนแหลงเพาะปลกกลวยไมทสาคญ และมไมดอก ไมประดบอนๆ เชน กหลาบ มะล บว ดอกรก ดาวเรอง จาป ฯลฯ จงหวดนครปฐม มเนอทเพาะปลก รวมประมาณ 17,614 ไร สวนใหญอยในเขตอาเภอสามพราน นครชยศร พทธมณฑล และบางเลน ๓.๒.๒ การปศสตว

ป พ.ศ. ๒๕๕8 จงหวดนครปฐม มการเลยงสตวเพอการบรโภคและการคาสตวทนยมเลยง ๓ ลาดบแรก ไดแก ไก มจานวน 11,210,550 ตว เปด มจานวน 2,158,884 ตว และสกร มจานวน 213,510 ตว เปนตน ตามตารางดงน

ตารางแสดงจานวนสตวในจงหวดนครปฐม ป พ.ศ. ๒๕๕8

อาเภอ โคนม โคเนอ กระบอ สกร แพะ แกะ ไก เปด เมองนครปฐม

8,201 20,690 101 109,415 3,806 65 1,449,343 1,199,573

สามพราน 79 775 22 41,785 189 27 74,816 6,986 นครชยศร - 3,316 140 13,302 419 35 3,967,754 193,977 บางเลน 60 3,919 9 7,821 695 72 4,554,847 612,083 กาแพงแสน 13,480 14,309 158 36,452 3,721 832 883,252 95,903 ดอนตม - 3,110 36 4,735 724 - 272,819 16,296 พทธมณฑล - 31 14 - - 3 7,719 34,066

รวม 21,820 46,150 480 213,510 9,554 1,034 11,210,550 2,158,884(ทมา : สานกงานปศสตวจงหวดนครปฐม)

๓.๒.๓ การประมง จงหวดนครปฐมประกอบอาชพประมงนาจดเปนสวนใหญ ผลผลตของสาขาประมงโดยทวไปไดจากการเพาะเลยงสตวนา มเกษตรกรทาการประมงทงสนจานวน 8,390 ราย พนททาการประมงมจานวนทงสน 90,153.14 ไร สตวนาทนยมเลยง ไดแก ปลานาจด กงกามกราม กงขาว ปลาสวยงาม จระเข และสตวนาอนๆ มผประกอบการดานการประมงทงสน 198 ราย ประกอบดวย ผคาปจจยการผลต/ผคา ผรวบรวมสตวนา/แพปลา ทาขนปลา/โรงงานอตสาหกรรมผลตภณฑสตวนา/กลมและผแปรรปสตวนา/ผนาเขา ผสงออกสตวนา และผลตภณฑสตวนา ทงน ในป พ.ศ. ๒๕๕8 มผลผลตจากการเพาะเลยง 65,782.56 ตน มลคา 6,685.89 ลานบาท ดงน

๗

ตารางแสดงจานวนผลผลตดานการประมงจงหวดนครปฐม

ตารางแสดงจานวนพนทเพาะเลยงสตวนาจงหวดนครปฐม ป พ.ศ. ๒๕๕8

อาเภอ พนทเพาะเลยงสตวนา (ไร) รวมพนทเลยง ทงสน (ไร) กงขาว กงกามกราม ปลานาจด ปลา

สวยงาม จระเข สตวนาอน ๆ

เมองนครปฐม 4,056 3,624 5,471 414 12 155 13,731.80 สามพราน 2,057 291 3,481 7 65 25 5,925.54 นครชยศร 4,048 309 4,069 288 2 125 8,840.25 บางเลน 7,697 2,089 10,357 49 0.25 65 20,266.45 กาแพงแสน 8,954 19,801 1,344 38 43 48 30,227.50 ดอนตม 6,648 130 3,396 31 9 11 10,224 พทธมณฑล 5 - 930 1 - 2 937.60

รวม 33,465 26,253 29,046.29 828 129.75 431.10 90,153.14 (ทมา : สานกงานประมงจงหวดนครปฐม)

๓.๓ การใชพนทและการถอครองทดน ป พ.ศ. ๒๕๕๙ จงหวดนครปฐมมพนทการออกเอกสารสทธ รวมทงสน ๔๖๙,๓๒๐ แปลง

๑,๑๘๒,๓๓๕ ไร – งาน ๒๗.๖ ตารางวา โดยจาแนกตามประเภทเอกสารสทธ ดงน ๓.๓.๑ โฉนดทดน มจานวน ๔๖๐,๙๓๐ แปลง ๑,๑๓๒,๑๑๑ ไร ๑ งาน ๘๙.๕ ตารางวา

๓.๓.๒ หนงสอรบรองการทาประโยชน (น.ส. ๓ ก) มจานวน ๓,๗๖๓ แปลง ๑๑,๗๕๒ ไร ๓ งาน ๙๑.๙ ตารางวา ๓.๓.3 หนงสอรบรองการทาประโยชน (น.ส. ๓) มจานวน ๔,๖๒๗ แปลง ๓๘,๔๗๐ ไร ๒ งาน ๔๖.๒ ตารางวา ๓.๓.๔ ใบจอง (น.ส. ๒) มจานวน ๑๘๓ แปลง เนอท – ไร – งาน – ตารางวา ๓.๓.๕ แบบแจงการครอบครอง (ส.ค. ๑) มจานวน ๔๐๘ แปลง เนอท ๑,๓๙๕ ไร – งาน ๙๕.๔ ตารางวา (ทมา : สานกงานทดนจงหวดนครปฐม)

อาเภอ ชาวประมง (ราย)

ผลผลตจากธรรมชาต

(ตน)

มลคาการผลต(บาท)

ผเพาะเลยง (ราย)

ผลผลตจากการเพาะเลยง(ตน)

มลคาการผลต (บาท)

เมองนครปฐม

- - - 1,278 9,812 726,905,500

สามพราน 44 519 9,150,000 1,137 4,123.50 251,040,000 นครชยศร 85 1,100 15,100,000 911 6,515.40 699,150,000 บางเลน 57 1,500 11,540,000 2,205 16,850.80 1,700,100,000 กาแพงแสน - - - 2,065 15,950 1,851,004,576 ดอนตม - - - 546 9,862.50 1,202,480,500 พทธมณฑล - - - 251 2,670.40 255,200,000

รวม 186 3,119 35,790,00 8,393 65,782.60 6,685,880,576

๘

๓.๔ การอตสาหกรรม ในป พ.ศ.2560 จงหวดนครปฐมมโรงงานจานวน ทงสน 3,325 แหง จานวนเงนลงทนประมาณ 116,480.80 ลานบาท การจางงาน 163,814 บาท เปนชาย 82,435 คน เปนหญง 81,358 คน กาลงการผลตทงสน 4,538,665 แรงมา

ตาราง จานวนโรงงานแยกตามหมวดอตสาหกรรม ป พ.ศ.2560 ท หมวดรายการ จานวน

โรงงาน จานวนคนงาน เงนลงทน แรงมา

ชาย หญง รวม

1 อตสาหกรรมการเกษตร 161 2,049 1,357 3,406 2,655.62 102,690

2 อตสาหกรรมอาหาร 412 17,098 16,513 33,611 12,157.58 900,356

3 อตสาหกรรมเครองดม 58 1,906 1,487 3,393 6,227.23 289,624

4 อตสาหกรรมสงทอ 253 7,606 12,635 20,241 12,079.99 1,093,131

5 อตสาหกรรมเครองแตงกาย 58 2,542 10,516 13,058 1,050.55 11,388

6 อตสาหกรรมเครองหนง 16 491 705 1,196 80.41 4,149

7 อตสาหกรรมไมและผลตภณฑจากไม 98 1,448 1,068 2,516 1,187.65 36,036

8 อตสาหกรรมเฟอรนเจอรและเครองเรอน 52 1,229 608 1,837 595.96 10,173

9 อตสาหกรรมกระดาษและผลตภณฑ จากกระดาษ

55 897 654 1,551 1,334.28 132,441

10 อตสาหกรรมสงพมพ 51 1,048 900 1,948 1,462.13 13,933

11 อตสาหกรรมเคม 306 3,995 3,530 7,525 4,965.91 75,503

12 อตสาหกรรมปโตรเคมและผลตภณฑ 8 50 15 65 140.30 3,476

13 อตสาหกรรมยาง 63 10,278 -4,767 5,511 8,701.69 352,283

14 อตสาหกรรมพลาสตก 406 4,011 15,039 19,050 10,488.43 339,747

15 อตสาหกรรมอโลหะ 159 1,484 5,539 7,023 2,529.76 65,486

16 อตสาหกรรมโลหะ 74 1,484 514 1,998 1,432.20 74,153

17 อตสาหกรรมผลตภณฑโลหะ 309 5,674 2,142 7,816 3,478.93 64,230

18 อตสาหกรรมเครองจกรกล 89 1,771 479 2,250 965.40 17,350

19 อตสาหกรรมไฟฟา 130 3,746 3,969 7,715 2,693.56 39,812

20 อตสาหกรรมขนสง 200 4,862 1,497 6,359 2,776.87 52,107

21 อตสาหกรรมอนๆ 367 6,769 8,976 15,745 39,476.36 860,597

รวม 3,325 80,438 83,376 163,814 116,480.80 4,538,665

ทมา : สานกงานอตสาหกรรมจงหวดนครปฐม ขอมล : ณ วนท 16 มถนายน 2560

๙

๓.๕ การพาณชยกรรม จงหวดนครปฐมเปนศนยกลางทางการคาของภมภาคตะวนตกและเปนชมทางการขนสง การขนถายสนคามายาวนาน โดยทางรถไฟ รถยนต และการขนสงสนคาเกษตรทางนาเพอเขาสตลาดกรงเทพฯ รวมทง มความไดเปรยบทางดานทาเลทตงประกอบกบโครงสรางพนฐานของจงหวดมการพฒนา การเกษตรในทกดาน จงกอใหเกดการลงทนอตสาหกรรมตอเนองจากการเกษตรไดเปนอยางด และรวดเรว ทาใหโครงสราง ทางเศรษฐกจของจงหวดกระจายไปสสาขาตางๆ และมความมนคง จนกลายเปนศนยกลางทางพาณชยกรรมขนาดใหญ ทงน ในป พ.ศ. ๒๕๕8 มผประกอบธรกจซงจดทะเบยนธรกจใหม รวมทงสน จานวน 897 รายจานวนทนจดทะเบยนรวมทงสน 2,113,027,0๐๐ บาท

ตารางแสดงการจดทะเบยนธรกจใหมจงหวดนครปฐม ป พ.ศ. ๒๕54 – ๒๕๕8

ป พ.ศ. จานวนผจดทะเบยนธรกจ จานวนราย ทน (บาท)

2554 759 2,199,820,000 2555 793 1,609,425,500 2556 896 2,406,642,5๐๐ 2557 816 2,030,977,000 2558 897 2,113,027,000

(ทมา : สานกงานพาณชยจงหวด) ตารางแสดงการจดทะเบยนแยกเปนประเภทธรกจ

ป พ.ศ. ๒๕๕8 ลาดบ ประเภทธรกจ บรษทจากด หางหนสวนจากด/หางหนสวนสามญ

นตบคคล จานวนจดทะเบยน (ราย)

ทนจดทะเบยน (ลานบาท)

จานวนจดทะเบยน(ราย)

ทนจดทะเบยน (ลานบาท)

๑. เกษตร/ปาไม/ประมง 7 15,000,000 - - ๒. เหมองแร 3 3,000,000 - - ๓. อตสาหกรรม/หตถกรรม 124 684,050,000 16 11,340,000 ๔. สาธารณปโภค 23 30,000,000 4 2,400,000 ๕. กอสราง 84 187,000,000 29 31,000,000 ๖. ขายสง/ขายปลก/โรงแรม/รานอาหาร 280 480,100,000 71 60,470,000 ๗. ขนสง/คมนาคม/คลงสนคา 29 45,000,000 6 6,000,000 ๘. การเงน/ประกนภย/อสงหารมทรพย/

บรการธรกจ 176 523,767,000 41 29,900,000

๙. บรการสงคม/บรการสวนบคคล - - - - ๑๐. อน ๆ 4 4,000,000 - -

รวม 730 1,971,917 167 141,110,000

(ทมา : สานกงานพาณชยจงหวด)

๑๐

๓.๖ การเงน การคลง และการธนาคาร ๓.๖.๑ การเงน การคลง

ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕9 จงหวดนครปฐมจดเกบรายได จานวน 44,338.49 ลานบาท ตากวาปงบประมาณ 2558 จานวน 472.30 ลานบาท หรอลดลงรอยละ 1.05

ตารางสรปผลการจดเกบรายไดของจงหวดนครปฐม ปงบประมาณ พ.ศ. 2559

(หนวย : ลานบาท) ทมาของรายได ปงบประมาณ

2559 ปงบประมาณ

2558 เปรยบเทยบปนกบปท

แลว ประมาณการปงบประมา

ณ 2559

เปรยบเทยบปนกบปทประมาณการ

จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. สรรพากรพนทนครปฐม

11,683.65 9,979.95 1,703.70 17.07 9,758.66 1,924.99 19.73

2. สรรพสามตพนทนครปฐม

32,300.10 34,558.48 - 2,258.38 - 6.53 34,368.80 - 2,068.71 - 6.02

3. ธนารกษพนทนครปฐม 19.91 15.11 4.80 31.78 13.77 6.14 44.62 4. สวนราชการอน 334.84 257.26 77.58 30.61 - - - รวมรายไดจดเกบ 44,338.50 44,810.80 - 472.30 - 1.05 44,141.23 197.26 0.45

(ทมา : สานกงานคลงจงหวดนครปฐม) ในปงบประมาณ พ.ศ. 2559จงหวดนครปฐมไดรบการจดสรรงบประมาณรายจายประจาป จานวน 8,353.90 ลานบาท คดเปนรอยละ 91.70 ของเงนประจางวด โดยงบประจาสามารถเบกจายได 5,835.00 ลานบาท คดเปนรอยละ 98.80 ของเงนประจางวดและงบลงทนสามารถเบกจายได 2,518.90 ลานบาท คดเปนรอยละ 78.61 ของเงนประจางวด

ตารางแสดงผลการเบกจายงบประมาณจงหวดนครปฐม (หนวย : ลานบาท)

รายการ เงนประจางวด เบกจาย คงเหลอ จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

งบประจา 5,906.00 64.83 5,835.00 98.80 71.00 1.20 งบลงทน 3,204.30 35.17 2,518.90 78.61 685.40 21.39 รวม 9,110.30 100.00 8,353.90 91.70 756.40 8.30

(ทมา : สานกงานคลงจงหวดนครปฐม) ๓.๖.๒ เงนฝากและเงนสนเชอ ในป พ.ศ. 2559 จงหวดนครปฐมมเงนฝาก รวมทงสน 243,699.86 ลานบาท โดยเพมขน

จากเดอนเดยวกนกบป พ.ศ. ๒๕๕8 จานวน 9,864.66 ลานบาท คดเปนรอยละ 4.22 สวนเงนสนเชอ มจานวน 154,403.56 ลานบาท โดยเพมขนจากเดอนเดยวกนป 2558 จานวน 2,222.54 ลานบาท คดเปนรอยละ 1.46 โดยสนเชอทเพมขนจะเปนสนเชอทปลอยของทงสถาบนการเงนภาครฐและภาคเอกชนจากปจจยสนบสนนตางๆ ทงอตราดอกเบยทอยในระดบตาและมาตรการกระตนเศรษฐกจของภาครฐทสงผลตอยอดการปลอยสนเชอ เชน มาตรการกระตนการลงทนขนาดเลก มาตรการการเงนการคลงเพอสงเสรม

๑๑

SMEs ในระยะเรงดวน มาตรการการเงนการคลงเพอการกระตนเศรษฐกจภาคอสงหารมทรพย เปนตน รวมถงการแขงขนการปลอยสนเชอของธนาคารพาณชยทสอดรบกบนโยบายรฐบาล

ตารางแสดงเงนฝากและสนเชอจงหวดนครปฐม ป พ.ศ. ๒๕๕9

(หนวย : ลานบาท) รายการ เงนฝาก เงนสนเชอ

ณ ๓๑ ธ.ค. ๕9

ณ ๓๑ ธ.ค. ๕8 สง/(ตา) รอยละ ณ ๓๑ ธ.ค. ๕9 ณ ๓๑ ธ.ค. ๕8 สง/(ตา) รอยละ

ธ. พาณชย 175,921.00 169,501.00 6,420.00 3.79 105,324.00 101,303.00 4,021.00 3.97

ธ. ออมสน 40,279.17 39,531.57 747.60 1.89 13,128.33 17,671.29 (4,542.96) - 25.71

ธ.อ.ส. 2,873.17 3,465.81 (592.64) - 17.10

25,801.09 23,918.53 1,882.56 7.87

ธ.ก.ส. 24,626.52 21,336.82 3,289.70 15.42 10,150.14 9,288.20 861.94 9.28

รวม 243,699.86 233,835.20 9,864.66 4.22 154,403.56 152,181.02 2,222.54 1.46

(ทมา : สานกงานคลงจงหวดนครปฐม) ๓.7 การประกนภย ในป พ.ศ. ๒๕๕8 จงหวดนครปฐมมขอมลสาขาบรษทประกนภย ดงน 3.7.1 การประกนวนาศภย 1) สาขา จานวน 22 บรษท รวม ๒3 สาขา สาขายอย จานวน ๒ บรษท รวม ๒ สาขา และสาขาเฉพาะเพอการชดใชคาสนไหมทดแทน จานวน 5 บรษท รวม ๕ สาขา ๒) ศนยบรการบรษท จานวน ๓ บรษท รวม ๓ สานกงาน - ตวแทนประกนวนาศภย จานวน ๑2 บรษท รวม ๓๑ สานกงาน - นายหนาประกนวนาศภยบคคล จานวน 4 สานกงาน 3.7.2 การประกนชวต 1) สาขาของบรษทประกนชวต จานวน 8 บรษท รวม ๑2 สาขา 2) ตวแทนประกนชวต จานวน ๓ บรษท รวม ๑๘ สานกงาน

[ทมา : สานกงานคณะกรรมการกากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย ภาค 10 (นครปฐม)] ๓.8 การแรงงาน ๓.8.๑ สถานประกอบกจการและลกจาง ในป พ.ศ ๒๕๕๙ จงหวดนครปฐมมสถานประกอบกจการทงหมด ๖,๗๔๕ แหง จานวนลกจางทงหมด๒๐๖,๖๕๕ คน ในจานวนนเปนสถานประกอบกจการขนาดใหญมลกจาง ๑,๐๐๐ คนขนไป จานวน ๑๕ แหง มจานวนลกจาง ๒๕,๙๘๔ คน

สถานประกอบกจการ ทมจานวนลกจาง

จานวนสถานประกอบกจการ (แหง)

จานวนลกจาง (คน)

หมายเหต

๑-๔ คน ๒,๔๔๘ ๕,๗๐๑ ๕-๙ คน ๑,๗๗๙ ๑๒,๓๑๘

๑๐-๑๙ คน ๘๕๕ ๑๑,๖๗๔ ๒๐-๔๙ คน ๙๐๕ ๒๘,๗๓๑

๑๒

สถานประกอบกจการ ทมจานวนลกจาง

จานวนสถานประกอบกจการ (แหง)

จานวนลกจาง (คน)

หมายเหต

๕๐-๙๙ คน ๓๔๘ ๒๔,๖๖๗ ๑๐๐-๒๙๙ คน ๒๙๙ ๕๐,๑๔๘ ๓๐๐-๔๙๙ คน ๖๐ ๒๓,๕๐๕ ๕๐๐-๙๙๙ คน ๓๖ ๒๓,๙๒๗ ๑,๐๐๐ คนขนไป ๑๕ ๒๕,๙๘๔

รวม ๖,๗๔๕ ๒๐๖,๖๕๕ (ทมา : สนง.สวสดการและคมครองแรงงานจงหวดนครปฐม)

3.8.2 ผสมครงาน ตาแหนงงาน และการบรรจงาน ในป พ.ศ. 2559 จงหวดนครปฐมมสถตผสมครงานจานวนทงสน 7,139 คน เปนชาย

จานวน 2,971 คน หญง 4,168 คน ตาแหนงงานวางจานวนทงสน 6,995 อตรา เปนชาย จานวน 772 อตรา หญง 164 อตรา และไมระบ จานวน 6,059 อตรา การบรรจงานจานวนทงสน 6,154 คน เปนชาย จานวน 2,488 คน หญง จานวน 3,666 คน

ตารางแสดงจานวนผสมครงาน ตาแหนงงานวาง และการบรรจงาน ป พ.ศ. 2554 – 2559

ประเภท

ป พ.ศ. 2554

ป พ.ศ. 2555

ป พ.ศ. 2556

ป พ.ศ. 2557

ป พ.ศ. 2558

ป พ.ศ. 2559

1. ผสมครงาน 7,498 7,077 8,744 7,356 7,356 7,139 2. ตาแหนงงาน 8,001 6,068 8,462 8,213 8,213 6,995 3. การบรรจงาน 6,855 6,873 8,333 7,014 7.014 6,154

(ทมา : สานกงานจดหางานจงหวดนครปฐม) ณ วนท 30 กนยายน 2559

3.8.3 สถานการณแรงงานตางดาว จงหวดนครปฐมเปนแหลงอตสาหกรรมการผลตขนาดใหญทตองใชแรงงานจานวนมาก

ซงรายไดหลกของจงหวดนครปฐมมาจากภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตรกรรม จงมการขาดแคลนแรงงานไทยทาใหผประกอบการมความจาเปนตองจางแรงงานตางดาวเพอใหกจการดาเนนการไดอยางตอเนอง จากการตดตามขอมลแรงงานตางดาวในพนทจงหวดนครปฐม ณ เดอนมกราคม ๒๕๖๐ พบวา จานวนแรงงานตางดาว คงเหลอทงสน ๙๙,๐๗๘ คน นายจาง ๒๓,๙๖๔ คน ดงน

ตารางแสดงจานวนแรงงานตางดาวทไดรบอนญาตทางาน ป พ.ศ. 2560

ประเภท คนตางดาว (คน)

นายจาง (ราย)

๑.๑ แรงงานตางดาวระดบฝมอเขาเมองโดยถกกฎหมาย (รวม BOI) ๒,๒๖๕ ๖๒๒ ๑.๒ แรงงานตางดาวอยในความดแลของกรมการปกครอง (พนทสง) ๔,๒๔๖ ๑,๔๒๐ ๑.๓ แรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองตามมต ครม. 15 มกราคม ๒๕๕๖ (MOU กรณพเศษ)

(๑) เมยนมา ๘,๙๐๓ คน (๒) ลาว ๖๖ คน (๓) กมพชา ๓๙๘ คน

๙,๓๖๗

๗,๖๑๔

๑๓

ประเภท คนตางดาว (คน)

นายจาง (ราย)

๑.๔ แรงงานตางดาวทผานการพสจนสญชาต (๑) เมยนมา ๒๘,๔๖๑ คน (๒) ลาว ๒,๐๑๔ คน (๓) กมพชา ๘๖๘ คน

๓๑,๓๔๓

๗,๘๐๔

๑.๕ แรงงานตางดาวนาเขาถกกฎหมาย (ตาม MOU) (๑) เมยนมา ๙,๙๙๘ คน (๒) ลาว ๙๙๙ คน (๓) กมพชา ๑,๓๒๓ คน

๑๒,๓๒๐

๑,๔๕๙

๑.๖ แรงงานตางดาวตามประกาศ คสช. (จดทะเบยน ณ ศนย OSS) ณ วนท ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๕๙ (๑) เมยนมา ๓๐,๙๔๒ คน (๒) ลาว ๑,๕๘๒ คน (๓) กมพชา ๖,๒๓๔ คน - ผตดตามเมยนมา ๕๓๓ คน - ผตดตามลาว ๔๓ คน - ผตดตามกมพชา ๒๐๓ คน

๓๘,๗๕๘

๕,๐๔๕

รวม ๙๙,๐๗๘ ๒๓,๙๖๔ ทมา : สานกงานจดหางานจงหวดนครปฐม

๓.๙ สหกรณ ในป พ.ศ. ๒๕๕๙ จงหวดนครปฐม มสหกรณและกลมเกษตรกรรวมทงสน ๙๓ แหง โดยสามารถจาแนกไดเปนสหกรณในภาคการเกษตร ๒๑ สหกรณ สหกรณนอกภาคการเกษตร ๕๒สหกรณ และกลมเกษตรกร ๒๐ กล ม มสมาช กสหกรณและกล ม เกษตรกรท งส น ๘๐ ,๓๒๒ ราย มปร มาณธร กจรวมท งส น ๑๕,๔๘๕,๗๐๙,๓๙๒.๕๙ บาท โดยมรายละเอยดดงน

๓.๙.๑ สหกรณภาคการเกษตร ๑) สหกรณการเกษตร จานวน ๑๘ สหกรณ มสมาชก ๓๔,๕๑๘ ราย ๒) สหกรณประมง จานวน ๑ สหกรณ มสมาชก ๑๗๑ ราย ๓) สหกรณนคม จานวน ๒ สหกรณ มสมาชก ๓๙๙ ราย

สหกรณภาคการเกษตร ๒๑ สหกรณ มสมาชกทงสน ๓๕,๐๘๘ ราย ปรมาณธรกจของสหกรณภาคการเกษตร จานวน ๒,๔๐๒,๕๙๖,๕๔๔.๒๒ บาท

๓.๙.๒ สหกรณนอกภาคการเกษตร ๑) สหกรณออมทรพย จานวน ๒๕ สหกรณ มสมาชก ๒๓,๙๔๖ ราย ๒) สหกรณรานคา จานวน ๕ สหกรณ มสมาชก ๑๑,๓๐๕ ราย ๓) สหกรณบรการ จานวน ๒๐ สหกรณ มสมาชก ๒,๐๓๐ ราย ๔) สหกรณเครดตยเนยน จานวน ๒ สหกรณ มสมาชก ๖,๐๕๓ ราย สหกรณนอกภาคการเกษตร ๕๒ สหกรณ มสมาชกทงสน ๔๓,๓๓๔ ราย ปรมาณธรกจของสหกรณนอกภาคการเกษตร จานวน ๑๓,๐๗๑,๕๒๑,๘๙๗.๓๗ บาท

๑๔

๓.๙.๓ กลมเกษตรกร ๑) กลมเกษตรกรทานา จานวน ๑๑ กลม มสมาชก ๙๐๕ ราย ๒) กลมเกษตรกรทาไร จานวน ๔ กลม มสมาชก ๓๔๖ ราย ๓) กลมเกษตรกรทาสวน จานวน ๔ กลม มสมาชก ๕๙๙ ราย ๔) กลมเกษตรกรเลยงสตว จานวน ๑ กลม มสมาชก ๕๐ ราย กลมเกษตร จานวน ๒๐ กลม มสมาชกทงสน ๑,๙๐๐ ราย ปรมาณธรกจของกลมเกษตรกร จานวน ๑๑,๕๙๐,๙๕๑ บาท

๓.10 การพฒนาชมชน จงหวดนครปฐม ไดดาเนนการขบเคลอนนโยบายของรฐบาล กระทรวงมหาดไทย และยทธศาสตรกรมการพฒนาชมชน กลมจงหวดภาคกลางตอนลาง ๑ และจงหวด เพอเสรมสรางขดความสามารถของพลงชมชนในการจดการแกไขปญหาของชมชน และสงเสรมผลตภณฑชมชน ใหมการบรหารจดการทมคณภาพและมาตรฐาน รวมทงพฒนาระบบรปแบบวธการพฒนาชมชน ดงน ๑) จดตงคณะกรรมการพฒนาสตร ระดบตางๆ รวม ๙7๖ คณะ ไดแก - คณะกรรมการพฒนาสตรจงหวด (กพสจ.) จานวน ๑ คณะ - คณะกรรมการพฒนาสตรอาเภอ (กพสอ.) จานวน ๗ คณะ - คณะกรรมการพฒนาสตรตาบล (กพสต.) จานวน ๑๐๒ คณะ - คณะกรรมการพฒนาสตรหมบาน (กพสม.) จานวน ๘๖๖ คณะ ๒) จดตงกองทนพฒนาบทบาทสตร มสตร ไ ดสมครเปนสมาชก จานวน ๑๑๖ ,๖๒๕ คน คดเปนรอยละ ๓๐.๗๕ โดยมงบประมาณไดรบอนมตการใชจายเงน จานวน 85,709,357.02 บาท และสงใชเงนยม จานวน 17,370,261 ดงน

ตาราง จานวนเงนกองทนพฒนาบทบาทสตร ป พ.ศ. 2560 เงนกองทนพฒนา

บทบาทสตร

งบประมาณ การอนมตการใชจายเงน การสงใชเงนยม เบกจายแลว

(บาท) จานวนโครงการ

คดเปนรอยละ

จานวนเงน

(บาท)

จานวนโครงการ

คดเปนรอยละ

งบบรหาร 3,163,540 1,643,988.45 - 51.97 - - - งบอดหนน 4,000,000 - - - - - - เงนทนหมนเวยน

40,000,000 28,933,550 150 72.33 - - -

รวม 47,163,540 30,577,538.45 150 64.83 - - - ทมา: สนง. พฒนาชมชนจงหวดนครปฐม

๓) จดใหมอาสาสมครในหมบานและตาบล โดยมผนาอาสาพฒนาชมชน ดงน - อาสาพฒนาชมชนระดบหมบาน ๆ ละ ๔ คน รวม ๓,๔๖๔ คน - ผนาอาสาพฒนาชมชนระดบตาบล ๆ ละ ๒ คน รวม ๒๐๖ คน - ชมรมอาสาพฒนาชมชนนะดบอาเภอ จานวน ๗ คณะ ๒๔๕ คน - ชมรมอาสาพฒนาชมชนระดบจงหวด ๑ คณะ ๓๕ คน ๔) การขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยการสงเสรมการดาเนนกจกรรม ดงน - พฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ - สงเสรมการสรางสมมาชพชมชนในระดบหมบานในระดบหมบาน - จดตงและพฒนากลมอาชพตามแนวทางสมมาชพชมชน

๑๕

๕) สรปผลการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยง (1) หมบานเศรษฐกจพอเพยง ผานตวชวด 6x2 จานวน 930 หมบาน (2) ผลการจดระดบหมบานตามเกณฑประเมนของกระทรวงมหาดไทย - ระดบพออย พอกน จานวน 256 หมบาน - ระดบอยด กนด จานวน 159 หมบาน - ระดบมงม ศรสข จานวน 17 หมบาน (3) หมบานเศรษฐกจตนแบบ จานวน 68 หมบาน แยกเปน - หมบานตนแบบ ระดบพออย พอกน จานวน 34 หมบาน - หมบานตนแบบ ระดบอยด กนด จานวน 17 หมบาน - หมบานตนแบบ ระดบมงม ศรสข จานวน 17 หมบาน ๖) การดาเนนงานศนยเรยนรชมชน - ศนยเรยนรชมชน 25 แหง - ศนยเรยนรชมชนสมบรณแบบ 5 แหง ๗) การดาเนนงานโครงการหนงตาบล หนงผลตภณฑ (OTOP) ป ๒๕๕๘ ดงน

7.๑ การลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP จงหวดนครปฐม มผมาลงทะเบยน OTOP จานวน 799 ราย 1,586 ผลตภณฑ ซงเปนผประกอบการรายเดม ๓56 ราย และผประกอบการรายใหม 443 ราย

7.๒ กลมตามประเภทผประกอบการทลงทะเบยน 1,586 ราย แยกเปน กลมผผลตชมชน 224 ราย ผประกอบการรายเดยว 534 ราย และผประกอบการ SMEs 41 ราย

7.๓ ผลตภณฑ OTOP ทลงทะเบยน ๑,586 ผลตภณฑ แยกเปน ๑) อาหาร 728 ผลตภณฑ ๒) เครองดม 105 ผลตภณฑ ๓) ผาและเครองแตงกาย ๗๗ ผลตภณฑ ๔) ของใช ของตกแตง ของทระลก 359 ผลตภณฑ ๕) สมนไพรทไมใชอาหาร 317 ผลตภณฑ

7.๔ การแบงกลมการพฒนาผลตภณฑ ตาม Segmentation 1) กลม A ดาวเดนสสากล 206 ผลตภณฑ

- อาหาร 65 ผลตภณฑ - เครองดม 25 ผลตภณฑ - ผาและเครองแตงกาย ๑2 ผลตภณฑ - ของใช ของตกแตง ของทระลก 28 ผลตภณฑ - สมนไพรทไมใชอาหาร 7๖ ผลตภณฑ

2) กลม B อนรกษสรางคณคาในกลมลกคาเฉพาะ 85 ผลตภณฑ - อาหาร 2 ผลตภณฑ - เครองดม 0 ผลตภณฑ - ผาและเครองแตงกาย 17 ผลตภณฑ - ของใช ของตกแตง ของทระลก 65 ผลตภณฑ - สมนไพรทไมใชอาหาร 1 ผลตภณฑ

๑๖

3) กลม C พฒนาเขาสตลาดการแขงขน 268 ผลตภณฑ - อาหาร 94 ผลตภณฑ - เครองดม ๒1 ผลตภณฑ - ผาและเครองแตงกาย 16 ผลตภณฑ - ของใช ของตกแตง ของทระลก 35 ผลตภณฑ - สมนไพรทไมใชอาหาร 102 ผลตภณฑ

4) กลม D ปรบตวเขาสหวงโซอปทานการผลต 1,027 ผลตภณฑ - อาหาร 567 ผลตภณฑ - เครองดม 59 ผลตภณฑ - ผาและเครองแตงกาย 32 ผลตภณฑ - ของใช ของตกแตง ของทระลก 231 ผลตภณฑ - สมนไพรทไมใชอาหาร 138 ผลตภณฑ

7.5 รายไดจากการจาหนายสนคา OTOP จงหวดนครปฐม ผลการดาเนนงานจดเกบรายไดจากการจาหนายสนคา OTOP จงหวดนครปฐม ประจาป ๒๕๕9

(เดอนตลาคม ๒๕๕8 - กนยายน ๒๕๕9) จานวน 9,502,043,934 บาท โดยมยอดการจาหนายทเพมขนจากป ๒๕๕8 (จานวน 8,479,236,147 บาท) คดเปนรอยละ 12.06

๘) การคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย ป ๒๕59 มผประกอบการนาผลตภณฑสกระบวนการคดสรรสดยอด หนงตาบล หนงผลตภณฑไทย จานวน 284 ผลตภณฑ และทผานการคดสรรระดบ 1-5 ดาว จานวน 284 ผลตภณฑ เพอทจะนาไปสการพฒนาผลตภณฑ ดงน

ตารางประเภทผลตภณฑทผานการคดสรรระดบ 1-5 ดาว ประเภท ระดบดาว

๕ ดาว ๔ ดาว ๓ ดาว ๒ ดาว ๑ ดาว รวม อาหาร 21 42 25 5 13 106 เครองดม 4 13 1 1 2 21 ผาและเครองแตงกาย 9 22 11 10 3 55 ของใช ของตกแตง ของทระลก 8 15 28 9 2 62 สมนไพรทไมใชอาหาร 8 12 13 3 4 40

รวม 50 104 78 28 28 284 ทมา: สนง. พฒนาชมชนจงหวดนครปฐม

๙) การพฒนาผลตภณฑทมการจาแนกตามคณภาพสนคา ปรมาณการผลต (Quadrant) แบงเปน ๔ กลม คอ กลม A เปนกลมดาวเดน คณภาพสง ผลตไดมาก กลม B เปนกลมเอกลกษณ คณภาพสง ผลตนอยชน กลม C เปนกลมพฒนาคณภาพปานกลางผลตไดมากและ กลม D เปนกลมปรบตวสการพฒนา ผลตงาย ไดจานวนนอย ดงน

ตารางประเภทผลตภณฑจาแนกตามคณภาพสนคา ปรมาณการผลต (Quadrant) ประเภท กลม/จานวนผลตภณฑ

A B C D รวม อาหาร 65 2 94 567 728 เครองดม 25 - 2 59 105

๑๗

ประเภท กลม/จานวนผลตภณฑ A B C D รวม

ผาและเครองแตงกาย 12 17 16 32 77 ของใช ของตกแตง ของทระลก 28 65 35 231 359 สมนไพรทไมใชอาหาร 76 1 102 138 317

รวม 206 85 268 1,027 1,586 ทมา: สนง. พฒนาชมชนจงหวดนครปฐม

๑๐) ผลตภณฑเดนของจงหวดนครปฐมทนาสนใจ ดงน ตารางผลตภณฑเดนของจงหวดนครปฐม

ท ประเภทผลตภณฑ จดเดน ๑ สกรแปรรปนครปฐม เปนผลตภณฑแปรรปทพรอมบรโภคทนท และยงเปนของฝากทถกใจ ๒ สมโอนครชยศร สมโอนครชยศรมรสชาตหวาน อรอย เนอนม ๓ ขาวหลามนครปฐม อตลกษณของขาวหลามนครปฐม คอสะอาด รสชาตกลมกลอม หอม

หวาน มน หอมกลนไม และกระบอกขาวหลามจะมความยาวของปาก และกนกระบอกจะเทากน ปจจบนมการพฒนารสชาตทม ความหลากหลายมากขน เชน รสกระเพรา เขยวหวาน ขาวหลามทรงเครอง ขาวหลามใสถว ขาวหลามสงขยา เปนตน

๔ มะพราวนาหอม สามพราน

รสชาตหอมหวาน เนอนม ทานอรอยและยงสามารถทจะนาแปรรป เปนผลตภณฑตางๆ ทาใหเกดการสรางงานสรางอาชพ สรางรายไดใหกบชมชน

๕ ผาทอมอไทยทรงดา ผาทอลายแตงโมของลาวโซงเปนเอกลกษณของเชอชาต เปนผาทอมอ ดวยกกระตก

๖ จกสานผกตบชวา บางเลน

จดเนนงานจกสานผกตบชวาทใชวตถดบในทองถน ผสานกบภมปญญาของชมชน กอใหเกดเปนผลตภณฑทใชในชวตประจาวน

๗ ขนมเปยะบางเลน เปนขนมเปยะอบเทยนหอมแบบไทยๆ เนอนม โดยใชภมปญญาไทย ในกระบวนการอบเทยน เพอใหผลตภณฑหอม นารบประทาน

๘ นาพรก นาพรก เปนอาหารไทยแทคครวของคนไทยมาแตโบราณ และยงเปนอาหารทมคณคา เพราะนาพรกมสวนผสมของสมนไพรทเปนประโยชน ตอสขภาพ

๙ ผกปลอดสารพษ จดเดนพษผกทไมมสารเคมปองกนและกาจดศตรพชตกคางอย หรอมตกคางอยแตไมเกนระดบมาตรฐานทกระทรวงสาธารณสขกาหนดไว

๑๐ ไขเคมบางเลน เรมดวยการคดไขทมคณภาพจากเครอในฟารม รบประกนในความสะอาดถกหลกอนามย รสชาตดเยยมมเครองหมายเชลลชวนชมรบประกนความอรอย

ทมา: สนง. พฒนาชมชนจงหวดนครปฐม

๑๘

๑๑) การลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP ป งบประมาณ ๒๕๕๘-2559 มผผลต ผประกอบการ OTOP ลงทะเบยนแลว จานวน 799 ราย ๑,586 ผลตภณฑ ดงน

ตารางจานวนผประกอบการและผลตภณฑทมการลงทะเบยนผผลต ผประกอบการ OTOP ท อาเภอ จานวนผประกอบการ จานวนผลตภณฑ ๑ เมองนครปฐม 156 273 ๒ กาแพงแสน 68 210 ๓ นครชยศร 83 213 ๔ ดอนตม 53 95 ๕ บางเลน 100 137 ๖ สามพราน 142 260 ๗ พทธมณฑล 40 75 รวม 654 1,266

ทมา: สนง. พฒนาชมชนจงหวดนครปฐม ๑๒) การดาเนนงานโครงการแกไขปญหาความยากจน ตงแตป ๒๕๓๖ และตอเนองมาจนถงปจจบน มหมบานทไดรบงบประมาณ รวม ๓๖ หมบาน ๆ ละ ๒๘๐,๐๐๐ บาท รวมเปนเงน ๑๐,080,000 บาท เพอเปนเงนทนหมนเวยนสนบสนนการประกอบอาชพสาหรบครวเรอนยากจน ดงน

- จานวนครวเรอนในหมบานเปาหมาย จานวน 1,172 ครวเรอน - จานวนครวเรอนทยมเงน จานวน 962 ครวเรอน เปนเงน 9,661,300 บาท

๑๓) การดาเนนงานกลมออมทรพยเพอการผลต ปจจบนมกลมออมทรพยเพอการผลต จานวน ๑๘๗ กลม สมาชก ๒๓,๖๙๑ คน มเงนสจจะสะสม 220,031,325 บาท ปลอยใหสมาชกก เปนเงน 104,983,735 บาท และการยกระดบการพฒนา ดงน

- ระดบด 93 กลม - ระดบปานกลาง ๔3 กลม - ระดบตองปรบปรง 38 กลม - การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด: กองทนแมของแผนดน - กองทนแมของแผนดน จงหวดนครปฐม ๑89 กองทน - หมบานตนกลากองทนแมของแผนดน ป ๒๕60 จานวน 7 กองทน

๑๔) การตรวจสขภาพกองทนแมของแผนดน - กองทนระดบ A จานวน 41 กองทน - กองทนระดบ B จานวน ๙1 กองทน - กองทนระดบ C จานวน 57 กองทน

๑๕) พฒนาและขยายผลศนยเรยนรกองทนแมของแผนดน จานวน ๑๔ แหง 3.11 องคกรพฒนาภาคเอกชน

จงหวดนครปฐมมองคกรภาคเอกชนซงม วตถประสงคในการพฒนาและชวยเหลอ ดานเศรษฐกจและสงคมโดยรวมของจงหวดทมศกยภาพในอนทจะสงเสรมสนบสนนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดหลายองคกร ไดแก สโมสรไลออนส จานวน 3 แหง สโมสรโรตาร จานวน 7 แหง นอกจากนยงมองคกรภาคเอกชนทเปนกาลงหลกในคณะกรรมการรวมภาครฐบาลและเอกชนเพอแกไขปญหาและพฒนาเศรษฐกจ (กรอ.) จงหวดนครปฐม อก 3 องคกร ไดแก หอการคาจงหวดนครปฐม สภาอตสาหกรรมจงหวดนครปฐม ชมรมธนาคารจงหวดนครปฐม

๑๙

๔. สภาพสงคม ๔.๑ การศกษา

จงหวดนครปฐม เปนจงหวดทมสถานศกษาหลากหลายครบทกสงกดและครอบคลมทกระดบการศกษา ทจะใหบรการทางการศกษาแกเดก เยาวชน และประชาชนในจงหวดนครปฐมอยางทวถงตงแตระดบกอนประถมศกษา จนถงระดบอดมศกษา ซงสถาบนอดมศกษาชนนาและมชอเสยงหลายแหงในจงหวด ไดแกมหาวทยาลยมหดล วทยาเขตศาลายามหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสนมหาวทยาลยราชภฏนครปฐมมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร วทยาเขตศาลายาวทยาลยดรยางคศลป วทยาลยนาฎศลปโรงเรยนนายรอยตารวจสามพราน และมหาวทยาลยเอกชน 1 แหง ไดแกมหาวทยาลยครสเตยน อกทงยงมมหาวทยาลยสงฆ/วทยาลยสงฆ ไดแกมหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย วทยาเขตสรนธรราชวทยาลยในพระราชปถมภ และวทยาลยแสงธรรม

ดานการศกษาขนพนฐานสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต 1 ดแลรบผดชอบการจดการศกษาขนพนฐาน ในเขตอาเภอเมองนครปฐม กาแพงแสน และดอนตม เปนหนวยงานภายใต การกากบดแลของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต 1 จานวน 122โรงเรยน (ไมนบรวมสถานศกษาทจดการเรยนรวมทงสนโรงเรยน 2 แหง) สถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 9จานวน 13 โรงเรยนสถานศกษาเอกชนในสงกดสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนจานวน 18 แหง โรงเรยนสาธตสงกดสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษาจานวน 4 แหง โรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน จานวน 14 แหง และโรงเรยนพระปรยตธรรม สงกดสานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต จานวน 1 แหง รวมสถานศกษาทจดการศกษาขนพนฐาน ในพนทสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐมเขต 1 ทงสน 172 แหง โดยมขอมลพนฐาน ดงน

4.1.1 ดานการศกษาขนพนฐาน ในป พ.ศ. ๒๕๕8 จงหวดนครปฐมมสถานศกษา จานวน 321 แหง แยกเปนสถานศกษา ในพนทสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต 1 จานวน 173 แหง และในพนทสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต 2 จานวน 148 แหง (ทมา : สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต ๑ และ ๒) ดงน

ตารางแสดงจานวนนกเรยนจาแนกตามระดบการศกษา ป พ.ศ. ๒๕58

ท ระดบการศกษา เพศ รวม จานวนหองเรยน

หมายเหต ชาย หญง

๑. กอนประถมศกษา 12,247 5,737 11,808 528 ๒. ประถมศกษา 35,225 17,309 35,621 1,367 ๓. มธยมศกษาตอนตน 13,122 9,612 18,625 524 ๔. มธยมศกษาตอนปลาย 6,280 7,673 12,506 357 ๕. ระดบ ปวช. 1,091 591 1,448 69 ๖. ระดบ ปวส. 396 403 799 58 รวมทงสน 68,361 68,941 137,302 5,058 จานวนครทงสน 7,085 คน จานวนโรงเรยนในสงกดทงสน 321 แหง

(ทมา : สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต ๑, 2)

๒๐

4.1.2 ดานการศกษาระดบอดมศกษา จงหวดนครปฐมมสถาบนระดบอดมศกษาทงภาครฐ และเอกชน จานวน 8 แหง มนกศกษา จานวน 67,277 คน และอาจารย จานวน 4,190 คน ไดแก มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลรตนโกสนทร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน มหาวทยาลยมหดล วทยาเขตศาลายา มหาวทยาลย ครสเตยน มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย โรงเรยนนายตารวจ และกรมยทธศกษาทหารเรอ ๔.๒ การศาสนา 1) ศาสนาพทธ - วด 227 แหง จาแนกเปน พระอารามหลวง 5 แหง วดราษฎร 222 แหง จาแนกเปน มหานกาย 201 แหง ธรรมยต 25 แหง อนมนกาย 1 แหง - สานกสงฆ 2 แหง - ทพกสงฆ 2 แหง - วดราง 14 แหง - พระอารามหลวง คอ

1. วดพระปฐมเจดย ราชวรมหาวหาร (มหานกาย) อาเภอเมองนครปฐม 2. วดพระประโทณเจดยวรวหาร (มหานกาย) อาเภอเมองนครปฐม 3. วดเสนหา (ธรรมยต) อาเภอเมองนครปฐม 4. วดพระงาม (มหานกาย) อาเภอเมองนครปฐม 5. วดไรขง (มหานกาย) อาเภอสามพราน

- พระภกษ สามเณร มหานกาย พระภกษ 3,981 รป สามเณร 370 รป ธรรมยต พระภกษ 340 รป สามเณร 120 รป อนมนกาย พระภกษ 4 รป สามเณร - รป 2) ศาสนาครสต จาแนกเปน นกายโปรเตสแตนต 18 แหง นกายโรมนคาทอลก 7 แหง

ศาสนสถานของศาสนาครสต คอ (1) นกายโปรเตสแตนต จานวน 18 แหง ดงน 2.1.1 ครสตจกรจนนครปฐม 225 ถ.ราชดารห ตาบลพระปฐมเจดย อาเภอเมองนครปฐม 2.1.2 ครสตจกรบารงธรรม 76 ถ. 25 มกรา ตาบลพระปฐมเจดย อาเภอเมองนครปฐม 2.1.3 ครสตจกรหนองดนแดงรมเยน 71 หมท 5 ตาบลหนองดนแดง อาเภอเมองนครปฐม 2.1.4 ครสตจกรแบพตสตนครปฐม 632/107 ซ.ปรชา ถนนทหารบก ตาบลหวยจรเข อาเภอเมองนครปฐม

๒๑

2.1.5 ครสตจกรกตตคณนครปฐม 188/1 ถ.ราชวถ ตาบลพระปฐมเจดย อาเภอเมองนครปฐม 2.1.6 ครสตจกรพระดารลาดปลาเคา 408/8 หมท 2 ตาบลหนองดนแดง อาเภอเมองนครปฐม 2.1.7 สมาคมครสตจกรความหวง 139/12 ตาบลหนองปากโลง อาเภอเมองนครปฐม 2.1.8 สานกงานครสตจกรภาคท 11 18/41-42 ถ.ทรงพล ตาบลลาพยา อาเภอเมองนครปฐม 2.1.9 ครสตจกรธารนาพ 50/28-29 หมท 4 ม.ศรสามพราน ถ.เพชรเกษม ตาบลทาตลาด อาเภอสามพราน 2.1.10 ครสตจกรสามพราน 49/3 หมท 1 สขาภบาล 13 ซ.ฉตรมงคล ตาบลทาตลาด อาเภอสามพราน 2.1.11 ครสตจกรเทยนสงออมใหญ93/25 หมท 8 ตาบลออมใหญ อาเภอสามพราน 2.1.12 ครสตจกรพระสรของพระเจา 146/1 ถ.ทวาราวด ตาบลหวยจรเข อาเภอเมองนครปฐม 2.1.13 ครสตจกรหนองกราง 40 หมท 3 ตาบลทงลกนก อาเภอกาแพงแสน (ต ปณ. 9 ปทจ.กาแพงแสน) 2.1.14 ศาลาธรรมสระสมม 132 หมท 2 ตาบลสระพฒนา อาเภอกาแพงแสน 2.1.15 ศรสตจกรปลง 145 หมท 3 ตาบลนราภรมย อาเภอบางเลน 2.1.16 ครสตจกรสามแยก 151 หมท 5 ตาบลสามงาม อาเภอดอนตม (ต ปณ.7) 2.1.17 ครสตจกรแหลมกระเจา 6 หมท 2 ตาบลลาลกบว อาเภอดอนตม 2.1.18 ครสตจกรรมเยนตลาดใหมศาลายา 66/21-22 หมท4 ตาบลศาลายา อาเภอพทธมณฑล (2) นกายโรมนคาทอลก จานวน 7 แหง ดงน 2.2.1 วดนกบญเปโตร 20 หมท 3 ตาบลทาขาม อาเภอสามพราน 2.2.2 วดพระเยซเจาเสดจขนสวรรค 2/5 หมท 6 ตาบลทาขาม อาเภอสามพราน 2.2.3 สกการสถานนโคลส ตาบลทาขาม อาเภอสามพราน 2.2.4 วดคาทอลกพระครสตกษตรย 222/4 ตาบลพระปฐมเจดย อาเภอเมองนครปฐม 2.2.5 วดพระตรเอกภาพ บานหนองหน 27 หมท 13 ตาบลโพรงมะเดอ อาเภอเมองนครปฐม 2.2.6 วดนกบญมธธว ตาบลบางภาษ อาเภอบางเลน 2.2.7 วดนกบญอนเดร 1 หมท 3 ตาบลบางภาษ อาเภอบางเลน 3) ศาสนาอสลาม มสยดปากสตาน (ปาทาน) 1 แหง (ศาสนสถานของศาสนาอสลามในนครปฐม มอยแหงเดยว คอ มสยดปากสตาน (ปาทาน) ประเทศไทย จงหวดนครปฐม ตงอยทตาบลพระปฐมเจดย อาเภอเมองนครปฐม ตงขนเปนทางการ เมอ พ.ศ. 2541)

๒๒

๔.๓ การวฒนธรรม/ประเพณ จงหวดนครปฐม มขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม และการละเลนพนเมองสาคญทนยมปฏบตสบทอดกนมาแตโบราณจนถงปจจบน รวมถงงานทจดขนเปนประจาทกป ดงน

1. งานนมสการองคพระปฐมเจดย งานประเพณทมมาแตโบราณ จดขนระหวางวนขนระหวางวนขน 12 คา ถงแรม 4 คา เดอน 12

ของทกป บรเวณองคพระปฐมเจดย เพอบชาพระบรมสารรกธาตและรวมกนบรจาคทรพยบารงรกษาองคพระปฐมเจดยใหมนคงสบตอไป ภายในงานจะมการออกรานจาหนายสนคาพนเมองและ การแสดงมหรสพตางๆ โดยงานนเรมมมาตงแตสมยรชกาลท 4 หลงจากทโปรดเกลาฯ ใหบรณะปฏสงขรณ องคพระปฐมเจดยครงใหญและยงใหขดคลองเจดยบชา ตงแต “บานทานา” มาจนถงกลางเมองนครปฐม 2. งานเทศกาล ผลไม และของดนครปฐม จดขนในชวงเทศกาลตรษจน ปลายเดอนมกราคมถงตนเดอนกมภาพนธของทกป บรเวณ องคพระปฐมเจดย เพอเปนการประชาสมพนธเผยแพรผลตภณฑดานเกษตรกรรมและอตสาหกรรมทมชอเสยงของจงหวด เชน สมโอ มะพราวนาหอม ฝรง กลวย เปนตน สวนผลตภณฑอนๆ ไดแก กนเชยง หมแผน หมหยอง หมหน ขาวหลาม ฯลฯ รวมทงอาหารโตะจนทขนชอ ตลอดจนสนคาทางอตสาหกรรมอนๆ โดยในงานจะม การประกวดผลผลตดานการเกษตรประเภทตางๆ 3. งานมหาธรราชเจาราลก มหกรรมวฒนธรรมจงหวดนครปฐม จดขนในชวงเทศกาลปใหมของทกปเปนเวลา 9 วน 9 คน ณ บรเวณองคพระปฐมเจดย เรมจดเมอปพทธศกราช 2546 จนถงปจจบน โดยมวตถประสงคเพอเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวและสบสานวฒนธรรมไทย ในงานดงกลาวจะมกจกรรมการประกวดตางๆ ไดแก รองเพลง ขบเสภา กลองยาวพนบาน เปนตน การแสดงทางวฒนธรรมพนบาน และการแสดงทางวฒนธรรมของนกเรยน นทรรศการพระราชประวตพระราชกรณยกจรชกาลท 6 และกจกรรมอนๆ อกมากมาย การจาหนายสนคา ทางวฒนธรรม ศนยอาหารของดจงหวดนครปฐม ตลอดจนการจาหนายสนคาตางๆ 4. ประเพณการแหผาหมองคพระปฐมเจดย การนมสการองคพระปฐมเจดยทพทธศาสนกชนนยมกระทา ไดแก การบชาดวยดอกไม ธป เทยนในวนธรรมดาเปนปกต และในวนสาคญทางศาสนา เชน วนวสาขบชา วนมาฆบชา จะมการบชา ดวยการเดนเวยนเทยนทกษณาวตรรอบองคเจดย เพอเปนการทาใหจตใจสงบ นอกจากนยงเชอวาการถวายสงของเครองใชแดพระภกษสงฆจะไดบญกศล โดยเฉพาะการถวายผากาสาวพสตร ซงเปนเครองนงหมแกพระสงฆนนจะไดบญสงมาก พทธศาสนกชนจงนยมถวายผาดงกลาว รวมทงนาไปหมพระธาตเจดยหรอเจดยทบรรจอฐของบรรพบรษของตน โดยเชอวาผาทตนถวายนน นอกจากจะเปนประโยชนตอพระสงฆใชนงหมแลว บรรพบรษผลวงลบไปแลวยงมโอกาสไดรบบญกศลนนดวย จงไดจดพธแหผาหมองคพระปฐมเจดยขน ในงานเทศกาลนมสการองคพระปฐมเจดยเปนประจาทกป จนกระทงเกดเปนประเพณขน 5. ประเพณลอยกระทง ตรงกบชวงงานเทศกาลนมสการองคพระปฐมเจดย จงนบวาเปนสวนหนงของงานองคพระปฐมเจดยดวย ในวนลอยกระทงคนวนเพญเดอน 12 น มประชาชนมาเทยวงานอยางคบคงมากกวาวนอนๆ เปนประจาทกป จดใหมพธลอยกระทงบรเวณคลองเจดยบชาทางดานสะพานเจรญศรทธา 6. ประเพณการถวายพระเพลงพระบรมศพพระพทธเจา วนอฏฐมบชา เปนวนสาคญอกวนหนงครงสมยพทธกาล แตมไดเปนทรจกกนแพรหลาย ตามทปรากฏในพทธประวตวา เปนวนถวายพระเพลงพระบรมศพพระพทธเจา การจดงานเพอราลกถงวนสาคญดงกลาว คงจะมเฉพาะบางทองททนบถอพระพทธศาสนา สาหรบประเพณการถวายพระเพลงพระบรมศพพระพทธเจาของจงหวดนครปฐม จดใหมขนเปนประจาทกปทวดใหมสคนธาราม ตาบลวดละมด อาเภอนครชยศร

๒๓

ตรงกบวนแรม 7 คา เดอน 6 หรอจดหลงวนวสาขบชา 7–8 วน เปนประเพณทชาวบานไดกระทาสบทอด กนมานานนบรอยปแลว 7. ประเพณแหธงสงกรานต เปนประเพณพนบานและเปนสวนหนงของงานเทศกาลสงกรานต ซงปฏบตสบทอดกนมาชานานในหมคนไทยเชอสายลาวครง บรเวณเขตตาบลโพรงมะเดอ อาเภอเมองนครปฐม และในตาบลหวยดวน ตาบลดอนรวก ตาบลลาเหย อาเภอดอนตม ชาวไทยเชอสายลาวครงเหลานเขามาตงถนฐานทามาหากนอยบรเวณดงกลาว มาตงแตรชกาลท 2 แตยงคงยดถอประเพณบางอยางสบทอดกนมาอยางแนนแฟน การแหธงสงกรานตเปนประเพณเกยวกบพทธศาสนาทปฏบตแตกตางไปจากคนไทยกลมอน ในชวงเทศกาลของทกป นอกจากกจกรรมตาง ๆ เชน ทาบญตกบาตร การกอเจดยทราย การสรงนาพระ และการบงสกลอทศสวนกศลถงญาตผลวงลบแลว ยงมประเพณการแหธงหรอทชาวบานเรยกกนวา “ทอดผาปาลาว” ในวนสดทายของงานอกดวย 8. ประเพณการแขงเรอยาว เปนงานประเพณทจดขนเปนประจาทกป บรเวณลมแมนานครชยศร (แมนาทาจน) หนาวดบางพระ อาเภอนครชยศร ประมาณชวงออกพรรษา โดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานโลรางวลแกทมชนะเลศ นอกจากนน ตงแตวนแรม 1 คา เปนตนไป เปนเวลา 1 เดอน จะมการแขงเรอในวนทอดกฐนตามวดตางๆ ทตงอยรมแมนา ซงในชวงดงกลาว วดตางๆ จะมการทอดกฐนหรอถวายผาไตรจวร พรอมเครองอฐบรขารแดพระภกษสงฆอนเปนประเพณสบตอกนมาตงแตสมยโบราณ 9. ประเพณการทาบญขาวจ การทาบญขาวจ เปนประเพณการทาบญชนดหนงของชาวบานวดสระสเหลยม ตาบลดอนรวก อาเภอดอนตม จงหวดนครปฐม ซงสวนใหญชาวบานแถบนมเชอสายลาวครง จงคาดวาประเพณนนาจะรบแบบอยางมาจาก “บญขาวจ” ของชาวไทยภาคอสาน ซงจะทากนประมาณกลางเดอน 3 ของทกป โดยชาวบานบางหมบานจะนดหมายกนวาจดงานทาบญขนบรเวณทโลงกวาง อาจเปนกลางหมบานหรอกลางลานวด สถานทจดไวทาบญนนเรยกวา “ผามบญ” ชาวบานจะนมนตพระสงฆมาจากวดหมบานอนดวย 10. ประเพณไตนามน การไตนามน เปนกจกรรมทางพทธศาสนาอกอยางหนง ซงพทธศาสนกในทองท ตาบล สระสเหลยม อาเภอดอมตม จงหวดนครปฐม ไดปฏบตสบเนองกนมาเปนเวลานานแลว การไตนามน หมายถงการจดประทปโคมไฟ เพอถวายเปนพทธบชาในโอกาสเทศกาลออกพรรษา คอ วนขน 15 คา เดอน 11 ของทกป 11. ประเพณการทาบญกลางบาน เปนงานบญทนาสนใจและแปลกออกไปจากการทาบญอนๆ ของชาวบานหมท 3 ตาบล วดละมด อาเภอนครชยศร ซงกระทากนทกปประมาณกลางเดอนเจด (ขน 15 คา) โดยเชอกนวาการทาบญ ในวนพระนนจะไดบญมากเปนพเศษ เพราะเปนวนปลอยผ การทาบญกลางบานนจะนาเอาความเชอถอผ แบบโบราณเขามาผสมกบพธทางพทธศาสนา 12. ประเพณตกบาตรนาผง การถวายสงของแดพระสงฆดวยการตกบาตรทพทธศาสนกชนถอปฏบตและพบเหนโดยทวไป คอ การตกบาตรอาหารคาวหวานแดพระสงฆทออกบณฑบาตในยามเชา หรอการตกบาตรขาวสารอาหารแหง ในวนเทศกาลสาคญตางๆ นอกจากนยงมการตกบาตรททางวดตางๆ มกจะกาหนดจดใหเปนงานประจาป อนไดแก การตกบาตรเทโว เปนตน แตการตกบาตรทนอยวดจะจดใหมขนกคอ ประเพณตกบาตรนาผง จงนบเปนประเพณหนงทหาชมไดยากในปจจบน สาหรบจงหวดนครปฐมจดใหมขน ณ วดบงลาดสวาย ตาบลบางภาษ อาเภอบางเลน ในวนสารทไทย (วนแรม 10 คา เดอน 10) ดวยพธทเรยบงายและเปนไปดวย ความศรทธาในพระพทธศาสนาอยางจรง โดยตงภาชนะใสนาผงทรองดวยผาเชดหนาขาวบนบาตร (แตเดม

๒๔

นยมถวายผาเชดหนาแดง ปจจบนเปลยนเปนสขาว) จดประสงคของการถวายนาผงแกพระสงฆน กเพอนาไปเปนสวนประกอบในการกวนขาวกระยาทพย หรอฉนเปนเภสชชนดหนง 13. ประเพณการเผาศพพระมอญ จงหวดนครปฐมมชาวไทยเชอสายรามญอยมากบรเวณตาบลบางภาษ อาเภอบางเลน ซงมศนยกลางอยทวดบงลาดสวาย นบเปนวดทยดถอขนบประเพณแบบรามญไวอยางคอนขางสมบรณ เชน การสวดมนต ทาวตรของพระภกษสามเณร จะสวดเปนภาษามอญทงหมด ชาวไทยเชอสายรามญเหลานอพยพเขามาอาศยอยเปนเวลาชานานแลว สวนใหญมาจากอาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ และมาจากตาบลเจดรว อาเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร โดยมพธกรรมความเชอแปลกไปจากการเผาศพพระภกษทวๆ ไป จะกระทาเฉพาะพระผใหญทมความเคารพนบถอมาก เชน เจาอาวาสวดทมอาวโสสง หรอมบญคณตอชมชนนนมาก 14. ประเพณเลยงผ ชาวลาวครงมความเชอในเรองผบรรพบรษเปนอยางมาก การนบถอผของชาวลาวครง เปนการถอผตามบรรพบรษ 2 ฝาย คอ ผเจานายและผเทวดา การนบถอนมอทธพลตอชาวลาวครงมาก ในแงของ การดาเนนชวต ไมวาจะเปนการประกอบพธกรรมหรอการดารงชพในชวตประจาวน กจะตองไปของเกยวกบ ผบรรพบรษ ชาวลาวครงจะมประเพณเลยงผประจาปในราวอาทตยท 2 ของเดอน 7 เปนประจาทกป ฝายผเจานายจะทาพธเลยงผกอน หลงจากนนกจะเปนการเลยงผเทวดา ศาลของผแตละฝายนน จะตงอยในปาละเมาะใกลๆ หมบาน กวนและคนตนจะเปนผกาหนดเวลาในการจดงานการเลยงผประจาป นอกจากจะเปนการเซนไหวประจาปเพอเปนการสานกและขอขมาลาโทษในสงทไดทาไวแลว ครอบครวทเพงจะแตงงานไปนน ยงถอเอาโอกาสนเปนการบอกกลาวใหผไดรครอบครวของตนมสมาชกเพมขนมา เพราะชาวลาวครงทกคน จะมแบบแผนการปฏบตตอกนมาวาชาวลาวครงจะตองขนผบรรพบรษทกคน ไมวาจะทาการใดๆ กจะตอง แจงใหผไดรทกครง เมอทาพธเลยงผเสรจแลวกจะนาอาหารทเหลอมาเลยงกนเองในหมคนทมารวมงานพธเลยงผของชาวลาวครง 15. ประเพณตกบาตรเทโว การตกบาตรเทโวจะกระทาในวนแรม 1 คา เดอน 11 คอหลงจากวนออกพรรษาแลว 1 วน การตกบาตรเทโวในสมยพทธกาล เมอพระพทธเจาตรสรธรรมแลวและเสดจขนไปโปรดพระพทธมารดา โดยจาพรรษาอย ณ สวรรคชนดาวดงส เปนเวลา 1 พรรษา และเมอออกพรรษาแลวพระองคไดเสดจกลบ มายงโลกมนษย ณ เมองสงกสสนคร การทพระพทธเจาเสดจลงมาจากสวรรคชนดาวดงส เรยกตามภาษาบาลวา “เทโวโรหณะ” ในครงนนบรรดาพทธศาสนกชนผมความศรทธาเลอมใสเมอทราบขาวตางพรอมใจกนไปตกบาตรรอรบเสดจกนอยางเนองแนนจนถอเปนประเพณสบทอดกนมาจนถงปจจบน 16. ประเพณลงขวง เปนประเพณเกยวพาราสของหนมสาวชาวไทยโซง มอสระในการเลอกคครองมาก จะเหนไดจากการทไทยโซงมประเพณทเอออานวยใหชายหญงไดพบปะรจกกน ไดแก ประเพณการลงขวง ในหมบานของไทยโซงจะมลานกวางซงใชเปนลานนวดขาว เรยกวา “ลานขวง” หมบานหนงอาจมหลายขวง นอกจากลานของหมบานแลว ลานในบรเวณบานทสาวใชนงทางานตอนกลางคนกเรยกวา “ขวง” เชนกน ลานขวงเปนสถานททใหโอกาสฝายชายและฝายหญงมาพบปะพดคยกนทาความรจกอปนสยใจคอซงกนและกน เพอเลอกคครองกอนทจะแตงงาน ในตอนกลางคนประมาณทมหรอสองทม หลงจากเสรจงานในตอนกลางวนแลว หญงสาวกลมหนง ประมาณ 3 – 4 คน หรอมากกวานจะลงมานงขวงเปนวงกลม จดไฟไวตรงกลางใหสวางรางๆ และทางานเลกๆ นอยๆ เ ชน งานจกสาน ปนฝายกรอดาย เ ยบปกถกรอย ตาขาว สขาว เปนตน การลงมาทางานเชนนเรยกวา “อยขวง” ซงสามารถทาไดตลอดทงปไมเลอกฤดกาล การอยขวงจะอยกนจนถงเทยงคน ฝายชายกจะเลอกเทยวงานขวงตามทเรยกวา “แอวสาว” มการสนทนากน ทาความรจก และหยอกลอกน

๒๕

เมอฝายชายเกดความพอใจในสาวผใดกจะชกชวนนดแนะกนไปคยตอเมอขวงเลกแลว การไปคยกนกบสาวเชนนเรยกวา “โอสาว” ซงความหมายทแทจรงคอ “จบสาว” นนเองเพราะหากพดคยธรรมดา จะเรยกวา “โอโลม” สถานททพากนไปพดคยอาจจะเปนรมยงขาวรมกองฟางหรอชานเรอน เปนตน การ “โอสาว” อาจจะเลกตอนไหนกได บางคอาจจะถงสวางกมในการ “โอสาว” โดยทวไปจะไมมการลวงเกนกนเพราะเกรงวาจะผดผ จงหวดนครปฐมมคนเชอสายไทยโซงอาศยอยทบานเกาะแรต ตาบลบางปลา และตาบลไผหชาง อาเภอบางเลน ตาบลดอนรวก อาเภอดอนตม และตาบลดอนขอยตาบลสระพฒนา ตาบลสระสมม อาเภอกาแพงแสน 17. ประเพณงานศพของไทยโซง ประเพณงานศพของไทยโซงจะดาเนนขนกตอเมอมคนตายในหมบาน ชาวบานทกครวเรอน จะใหความสาคญกบการตายมาก จะหยดงานการทกอยางททาและมาชวยกนจดการกบงานศพ ในวนแรกทมคนตาย ญาตพนองจะอาบนาแตงตวใหศพ โดยใหใสเสอสดานทมสสน แลวยกศพวางบนแครไมไผททาขนนาไปวางไวใตขอบานตามยาว รองและคลมศพดวยผาไหมหรอผาฝายสขาวหรอแดง บานทมฐานะดจะจดทา “เรอนแส” ครอบศพ เรอนแสเปนมงใหญททาดวยผาขาว หรอจะทาเปนมานลอมรอบศพกได เหนอศพ จะทาราวแขวนผาททอไว นอกจากผาไหมและผาฝายทแขวนไวนกจะม ไขดบหอขาวเหนยวแขวนไวดวย ปลายเทาศพจะวางเครองเซนไหว ในสมยกอนตอนกลางคนจะมการกอกองไฟไวขางบนบานตดกบหองผ เปนสญลกษณของคนตาย และปลอยใหลกทงคน วนรงขนหมอพธทเรยกวา “เขย” จะทาพธบอกทางใหกบผตายเพอใหวญญาณกลบไปเมองแถนบานเกดเมองนอน ซงปจจบนนกเปรยบเสมอนเมองฟาสวรรค สาหรบผตาย หลงจากนนจงหามศพไปเผาทเปาแฮวหรอปาชา โดยใหผเปนลกชายผตายถอธงนาหนาเมอถงปาแฮว หมอพธตองทาพธเสยงทายเพอขอซอทดนสาหรบเผาศพ เมอไดทแลวจงชวยกนถางหญาพรวนดนใหเปนรปสเหลยม แลวปกเสา 4 เสา วางแครบนปลายเสา กองฟนไวใตเสา แลวหมอพธจดไฟเผาไลมด จากนนเจาจะจดไฟ เปนคนแรก วนรงขนญาตจะเกบกระดกและทาพธสงผ คอ สงเสอผาเครองใชไปใหผ เชน ธงสาหรบใหผตายเกาะชายธงไปเมองฟา เสาหลวงเปนพาหนะใหศพขไปเมองฟา เรอนแกวสาหรบเปนบานเรอนใหผตายได อยในเมองฟา เปนตน หลงจากพธสงผแลวตองหาวนททาพธแผวเรอนเพอลางเรอนใหสะอาดเสยกอนทจะ อยอาศยกนตอไปโดยปราศจากทกขโศก เพราะเชอกนวาบานทมคนตายเปนเรอนรายไมสะอาดบรสทธ 18. ประเพณเสนเรอน ประเพณทสบทอดกนมายาวนานตามความเชอตงแตอดตจนถงปจจบน โดยเปนประเพณ ของทาบญบานของชาวไทยทรงดา พธเสนเรอนเรมดวยการนาหมตวผทเลยงไวมาทาพธฆาและชาแหละ ทกะลอหองแลวนาชนสวนตางๆ ไปตมในตอนเชาตรจะจดปานเผอนโดยใสเนอหมไวลางสด และขนมเครองเซนอนๆ ไวดานบน ราวเจดโมงเชาหมอเสนจะประกอบพธเซนผเรอนทกะลอหอง ซงมของสาหรบประกอบพธวางอย ไดแก ปานเผอนบรรจเครองเซน กะแอบขาวเหนยวนงตะเกยบ 1 ค นา 1 ชาม และปบ ผเรอน 1 เลม หมอเสนจะใสเสอฮ และกลาวภาษาไทยโซงรองเรยกใหผเรอนมารบเครองเซน จากนนจะอานรายชอผเรอนทละรายและคบเครองเซนใสลงในชองฝากระดานใหผเรอนแตละรายจนหมดรายชอ ในระหวางนนจะหยดนาลงไปในชองใหผเรอนไดดม เมอเสรจพธจะเอาเครองเซนออกจากเผอนมาแบงปนกนในบรรดาญาตและผรวมงาน จากนนหมอเสน เจาของบาน และญาตจะรบประทานอาหารวมกนในหองผเรอน สวนแขกทมารวมงานรบประทานอยนอกหองผเรอน 19. ประเพณการกนดอง เปนประเพณของไทยโซง จงหวดนครปฐมมคนเชอสายไทยโซงอาศยอยทบานเกาะแรต ตาบล บางปลา และตาบลไผหชาง อาเภอบางเลน ตาบลดอนรวก อาเภอดอนตม และตาบลดอนขอย ตาบลสระพฒนา ตาบลสระสมม อาเภอกาแพงแสน ประเพณการกนดอง คอ ประเพณแตงงานและเลยงฉลองกน พธจะประกอบดวยการเซนไหวผเรอน คอ การบอกกลาวผเรอนใหทราบวาผใดจะมาเปนเขยหรอเปนสะใภ ขนตอนการแตงงานม 3 ขนตอน ขนแรกไปหมนไวกอน เรยกวา สองหรอไปสอง ไดแก การนาผใหญไปเจรจาพดจอง

๒๖

ไวกอน ขนท 2 คอ ฝายชายตองอาสาไปทางานทบานฝายหญงระยะหนงประมาณ 2 – 3 ป เรยกวาอาสา และขนท 3 คอ พธแตงงานจรง เรยกวางานกนดอง คอนดสงตวเจาสาวใหเจาบาวแลวเลยงฉลอง มการเซนไหวผเรอนกนตามประเพณ 20. ประเพณเลนวาวไทย ฤดกาลเลนวาวของคนไทยจะมขนระหวางเดอนกมภาพนธถงเดอนเมษายน เพราะจะมลมมรสมตะวนตกเฉยงใต หรอลมตะเภา พดมาจากอาวไทย คนไทยรจกการเลนวาวมาตงแตสมยกรงสโขทย และถอวาวาวเปนสวนหนงทเปนเอกลกษณของชาตยงยนมาจนถงปจจบน สวนการเลนวาวเพอแขงขน นยมใชวาวจฬาและวาวปกเปาคปรบตลอดกาลของการตอสกลางเวหาของไทย และเปนวาวทมชอเสยงทสดของ ชาตไทย วดสาโรง ตาบลวดสาโรง อาเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม ไดอนรกษและฟนฟการเลนวาวไทย โดยจะจดการสาธตการทาวาวแบบตางๆ การแขงขนการเลนวาว การประกวดวาวไทย และจดนทรรศการเกยวกบวาวไทย ประมาณเดอนเมษายน 21. ประเพณทาขวญขาว “แมโพสพ” ในอดตจะใชววควายไถนา นวดขาว และลากขาวใชแรงคนเกบเกยว ชาวนามความเชอวา ขาวมแมโพสพประจาอย พธกรรมเกยวกบขาวมขนตอนหลายพธดวยกน แตทชาวนามความเชอและสบทอดกนมายาวนานจนถงปจจบน คอ การทาขวญขาว หรอทาขวญแมโพสพ ประเพณทาขวญขาวในปจจบนใกล จะเรมเลอนรางจางหายไป ณ ทชมชนบานคลองบางซอ หมท 10 ตาบลไรขง อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐมไดสบทอดประเพณทาขวญขาวมาตงแตอดตเมอประมาณป พ.ศ. 2487 จนถงปจจบน วนประกอบพธทาขวญแมโพสพจะจดตงปะราพธทศาลแมโพสพ และอนเชญพระคนธารราษฎรจาลอง (ปางขอฝน) ซงเปนพระพทธรปท ใ ชในพธเกยวกบการเกษตรมาโดยตลอด โดยอาราธนาพระสงฆเจรญชยมงคลคาถา ธมจกรกปปวตนสตร เมอเสรจพธสงฆแลวในตอนกลางคนมพธทาขวญ เวยนเทยน บายศรสขวญแมโพสพ รงขนตอนเชาทาบญตกบาตร ถวายภตตาหารแดพระสงฆเปนเสรจพธ โดยจะประกอบพธในวนศกร ของเดอนยของทกป ๔.๔ การสาธารณสข ป 2560 จงหวดนครปฐมมสถานบรการของกระทรวงสาธารณสข ไดแก โรงพยาบาลศนย (ระดบA) 1 แหง จานวนเตยง 722 เตยง โรงพยาบาลชมชน 8 แหง เปนระดบ M2 จานวน 1 แหง ระดบ F1 จานวน 2 แหง และระดบ F2 จานวน 5 แหง จานวนเตยงรวมทงสน 398 เตยง และโรงพยาบาลสงกดกรมการแพทยคอโรงพยาบาลเมตตาประชารกษ 1 แหง (139 เตยง) และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล จานวน 134 แหง นอกจากนยงมโรงพยาบาลสงกดอน ไดแก โรงพยาบาลจนทรเบกษา (กระทรวงกลาโหม) 1 แหง (360 เตยง) ศนยการแพทยกาญจนาภเษก (มหาวทยาลยมหดล) 1 แหง (45 เตยง) รพ.ตลาการเฉลมพระเกยรต (สานกงานศาลยตธรรม) 1 แหง (300 เตยง) และศนยเทศบาล จานวน 2 แหง

สาหรบบคลากรสาธารณสขภาครฐ ไดแก แพทย ทนตแพทย เภสชกร และพยาบาล พบวา อตราสวน แพทย 1 : 2,247 ทนตแพทย 1 : 11,142 เภสชกร 1 : 5,389 และพยาบาล 1 : 447

๒๗

ตารางแสดงจานวนสถานบรการสาธารณสข ในและนอกสงกดกระทรวงสาธารณสข จาแนกรายอาเภอ จงหวดนครปฐม ป 2560

อาเภอ โรงพยาบาลสงกด สธ. รพ.นอก สธ./ อนๆ

ศนยบรการสาธารณสขเทศบาล

จานวนรพ.สต.

ศสม.

รพ. ประเภท เตยง จานวน เตยง เมอง นครปฐม A 722 0 0 2 31 2 กาแพงแสน กาแพงแสน F1 98 1 360 0 24 0 นครชยศร นครชยศร F2 30 0 0 0 24 0 หวยพล F2 60 หลวงพอเปน F2 30 ดอนตม ดอนตม F2 30 0 0 0 10 0 บางเลน บางเลน F1 60 0 0 0 18 0 สามพราน สามพราน M2 60 1 139 0 22 0 พทธมณฑล พทธมณฑล F2 30 2 345 0 5 0

รวม 9 - 1,120 4 844 2 134 2 หมายเหต ขอมลจากกลมพฒนายทธศาสตรสาธารณสข สานกงานสาธารณสขจงหวดนครปฐม

A : Advance-level Hospital โรงพยาบาลทมขดความสามารถรองรบผปวยทตองการการรกษาทยงยากซบซอนระดบเชยวชาญและเทคโนโลยขนสง และมราคาแพง M2 : Middle-level Hospital โรงพยาบาลชมชนขนาด 120 เตยงขนไป ทมแพทยเวชปฏบต หรอแพทยเวชศาสตรครอบครว 3-5 คนและแพทยเฉพาะทางครบทง 6 สาขาหลก สาขาละอยางนอย 2 คน F1 : First-level Hospital โรงพยาบาลชมชนขนาดเตยง 60-120 เตยง F2 : First-level Hospital โรงพยาบาลชมชนขนาด 30-90 เตยง

ตารางแสดงจานวนสถานบรการสาธารณสขนอกสงกดกระทรวงสาธารณสข จาแนกรายอาเภอ จงหวดนครปฐม ป 2560

อาเภอ รพ.เอกชน สหคลนก,เทคนค

การแพทย

คลนก รานขายยาแผนปจจบน/บรรจเสรจ

รานขายยา/ผลตยาแผน

โบราณ จานวน เตยง เวชกรรม ทนต

กรรม พยาบาลและผดงครรภ

แพทยแผนไทย

เมอง 3 465 7 78 33 32 4 138 34 กาแพงแสน 0 0 3 8 5 8 1 25 14 นครชยศร 0 0 2 17 6 16 0 35 8 ดอนตม 0 0 0 0 0 15 0 10 8 บางเลน 0 0 1 6 1 3 0 27 11 สามพราน 0 0 7 42 13 23 6 122 41 พทธมณฑล 1 32 1 8 5 1 1 33 6 รวม 3 397 21 159 63 98 12 390 122

หมายเหต ขอมลจากกลมพฒนายทธศาสตรสาธารณสข สานกงานสาธารณสขจงหวดนครปฐม

๒๘

ตารางแสดงจานวนและอตราสวนบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขตอประชากรของจงหวดนครปฐม ป 2560

ประเภท สาธารณสข เอกชน กลาโหม รวม อตราสวนมาตรฐานตอประชากร

อตราสวนตอประชากร

แพทย 260 62 45 367 1:5,000 1:2,247 ทนตแพทย 70 0 4 74 1:8,000 1:11,142 เภสชกร 122 20 11 153 1:10,000 1:5,389 พยาบาล 1,511 209 123 1,843 1:2,500 1:447 นวก./จพ.สาธารณสข 598 0 0 598 1:1,250 1:1,379 หมายเหต ขอมลจากการสารวจขอมลทรพยากรสาธารณสข กลมพฒนายทธศาสตรฯ สานกงานสาธารณสขจงหวดหวดนครปฐม สถตชพ

ตารางแสดงจานวนและอตราของสถตชพตางๆ ในจงหวดนครปฐม ปงบประมาณ 2559 สถตชพ ประเทศ (2558) 2558 2559

จานวน อตรา จานวน อตรา จานวน อตรา

อตราเกดมชพ 679,502 10.40 6,486 7.87 7,979 9.98

อตราตาย 445,964 6.90 5,857 7.10 5,561 6.96

อตราเพมตามธรรมชาต 233,538 0.40 629 0.08 3,131 0.39

อตราตายทารกอายตากวา 1 ป 4,221 6.20 30 4.63 20 2.50

อตราตายมารดา 167 24.6 0 0 0 0

หมายเหต 1. อตราเกดและอตราตาย ตอประชากร 1,000 คน 2. อตราเพมตามธรรมชาต ตอประชากร 100 คน 3. อตราตายทารก ตอการเกดมชพ 1,000 คน 4. อตราตายมารดา ตอการเกดมชพ 100,000 คน - การเกดมชพ พบวามจานวนเกด 7,979 ราย คดเปนอตราเกดมชพ 9.98 ตอประชากรพนคน ซงเปนอตราทเพมขนจากป 2558 ทผานมา (ตารางท 8) และพบวาเปนอตราทตากวาอตราเกด มชพของประเทศซงเทากบ 10.40 ตอประชากรพนคน

- การตายของมารดาและทารก อตราตายทารก ป 2558 พบวามจานวน 30 ราย คดเปนอตรา 4.63 ตอการเกดมชพ

พนคน ซงเปนอตราทตากวาป 2557 (6.57) และของประเทศ ป 2558 ซงเทากบ 6.50 ตอการเกดมชพพนคน - การตาย จากขอมลสานกบรหารการทะเบยน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย พบวามจานวนการตาย 5,561 ราย คดเปนอตรา 6.96 ตอประชากรพนคน ซงเปนอตราทสงกวาของประเทศ ป 2558 เทากบ 6.90 ตอประชากรพนคน

๒๙

ตารางแสดงจานวน และอตราการตายตอประชากร 100,000 คน ตามลาดบของกลมสาเหตการตาย 10 กลมแรกจงหวดนครปฐมป 2557 – 2558 เปรยบเทยบกบประเทศป 2556

อนดบ กลมสาเหตการตาย 2556 2557 2558 จานวน อตรา จานวน อตรา จานวน อตรา

1 มะเรง(รวมเนองอก) 67,692 104.8 878 104.63 975 118.25 2 โรคตดเชอและปรสตอนๆ 41,466 64.6 597 71.14 600 72.77 3 ปอดอกเสบ 21,676 33.5 381 45.40 384 46.57 4 โรคหลอดเลอดสมองใหญ 19,283 30 348 41.47 355 43.06 5 โรคหวใจขาดเลอด 14,422 22.5 306 36.47 307 37.23 6 โรคอนๆของระบบยอยอาหาร 6,036 9.4 174 20.74 176 21.35 7 อบตเหตจากการขนสงอนๆและ

ผลทตามมาของอบตเหตจากการขนสงทงหมด

14,062 21.9 161 19.19 154 18.68

8 ไตวายเรอรง 12,521 19.5 113 13.47 139 16.86 9 สาเหตภายนอกอนๆของการ

เจบปวย การตาย และผลทตามมาทมไดระบไวทอนใด

13,736 21.4 127 15.13 138 16.74

10 เหตการณภายนอกอนๆของการบาดเจบโดยอบตเหตและผลทตามมา ยกเวนการเปนพษ

6,004 9.3 123 14.66 115 13.95

หมายเหต ขอมลจากสานกบรหารการทะเบยน กระทรวงมหาดไทย สาเหตการปวย ผปวยนอก เมอพจารณาตามกลมสาเหตในป 2559 พบวาอตราผปวยนอก กลมโรคทเปนสาเหตสาคญ 3 อนดบแรกพบวาผปวยโรคความดนโลหตสงทไมมสาเหตนา พบอตรา 534.77 ตอประชากรพนคน รองลงมาไดแกโรคเบาหวาน พบอตราปวยเทากบ 368.72 ตอประชากรพนคน และคออกเสบเฉยบพลน และตอมทอนซลอกเสบเฉยบพลน มอตราปวยเทากบ 307.99 ตอประชากรพนคนตามลาดบ (ตารางท 10)

ตารางแสดงจานวน และอตราผปวยนอกตอประชากร 1,000 คน ตามกลมสาเหต 10 อนดบแรก จงหวดนครปฐม ป 2558 – 2559

อนดบ กลมโรค 2558 2559

จานวน อตรา จานวน อตรา

1 ความดนโลหตสงทไมมสาเหตนา 393,843 484.88 440,919 534.77

2 เบาหวาน 276,042 339.85 304,011 368.72

3 คออกเสบเฉยบพลนและตอมทอนซลอกเสบเฉยบพลน 240,140 295.65 253,936 307.99

4 เนอเยอผดปกต 222,338 273.73 231,129 280.33

5 การตดเชอของทางเดนหายใจสวนบนแบบเฉยบพลนอนๆ

185,582 228.48 217,905 264.29

6 ความผดปกตอนๆ ของฟนและโครงสราง 113,383 139.59 127,334 154.44

7 โรคอนๆ ของผวหนงและเนอเยอใตผวหนง 112,335 138.30 124,729 151.28

๓๐

8 พยาธสภาพของหลงสวนอนๆ 83,925 103.32 94,470 114.58

9 โรคอนๆ ของหลอดอาหาร กระเพาะและดโอดนม 78,796 97.01 86,464 104.87

10 การบาดเจบระบเฉพาะอนๆ , ไมระบเฉพาะและหลายบรเวณในรางกาย

69,928 86.09 77,490 93.98

หมายเหต ขอมลจากคลงขอมลสขภาพ (HDC) สานกงานสาธารณสขจงหวดนครปฐม ผปวยใน เมอพจารณาตามกลมสาเหตในป 2559 พบวากลมโรคทเปนสาเหตสาคญ 3 อนดบแรกพบวา โรคปอดบวม มอตราปวยสงทสดเทากบ 280.17 ตอประชากรแสนคน รองลงมาไดแกการบาดเจบระบ เฉพาะอนๆ, ไมระบเฉพาะและหลายบรเวณในรางกาย อตราปวยเทากบ 151.24 ตอประชากรแสนคน และโรคเบาหวาน อตราปวยเทากบ 145.91 ตอประชากรแสนคนตามลาดบ (ตารางท 11)

ตารางแสดงจานวน และอตราผปวยในตอประชากร 100,000 คน ตามกลมสาเหต 10 อนดบแรก จงหวดนครปฐม ป 2558 – 2559

อนดบ กลมโรค 2558 2559

จานวน อตรา จานวน อตรา

1 ปอดบวม 1,378 169.65 2,310 280.17

2 การบาดเจบระบเฉพาะอน ๆ , ไมระบเฉพาะและหลายบรเวณในรางกาย

1,029 126.69 1,247 151.24

3 เบาหวาน 1,169 143.92 1,203 145.91

4 ไขจากไวรสทนาโดยแมลงและไขเลอดออกทเกดจากไวรสอน ๆ

1,029 126.69 1,125 136.45

5 หลอดลมอกเสบเฉยบพลนและหลอดลมเลกอกเสบเฉยบพลน

882 108.59 1,096 132.93

6 ภาวะแทรกซอนอน ๆของการตงครรภ และการคลอด 1,110 136.66 1,060 128.56 7 โรคหลอดลมอกเสบ ถงลมโปงพองและปอดชนดอดกน

แบบเรอรงอน 840 103.42 1,017 123.35

8 หวใจลมเหลว 710 87.41 830 100.67

9 โรคอน ๆ ของระบบทางเดนปสสาวะ 512 63.04 796 96.54

10 การดแลมารดาอน ๆ ทมปญหาเกยวกบทารกในครรภ และถงนาครา และปญหาทอาจจะเกดไดในระยะคลอด

683 84.09 778 94.36

หมายเหต ขอมลจากคลงขอมลสขภาพ (HDC) สานกงานสาธารณสขจงหวดนครปฐม ๔.๕ การสวสดการสงคม

ป พ.ศ. ๒๕๕8 จงหวดนครปฐม มการจายประโยชนทดแทนจากกองทนประกนสงคม จานวนทงสน 24,536 ราย เปนจานวนเงน 36,077,510.13 บาท และจายเงนทดแทนจากกองทนเงนทดแทน รวมทงสน 200 ราย เปนจานวนเงน 3,805,754.24 บาท ดงน

๓๑

ตารางแสดงจานวนผขนทะเบยนและการดาเนนงานกองทนประกนสงคมของจงหวดนครปฐม ป พ.ศ. ๒๕๕8

รายการ จานวน (แหง/คน/ครง)

จานวนเงน (บาท)

จานวนสถานประกอบการ 7,831 แหง - จานวนผประกนตน 267,412 คน - การรบเงนสมทบกองทนประกนสงคม 30,777 ราย 188,636,519.72 การจายประโยชนทดแทน 24,536 ราย 36,077,410.13 - กรณประสบอนตรายหรอเจบปวย 4,174 ราย 2,653,656.20 - กรณคลอดบตร 391 ราย 9,246,275.00 - กรณทพพลภาพ 374 ราย 769,670.20.00 - กรณตาย 125 ราย 3,098,327.30 - กรณสงเคราะหบตร 17,348 ราย 7,189,200.00 - กรณชราภาพ 243 ราย 5,886,651.22 - กรณวางงาน 1,881 ราย 5,907,457.15

(ทมา : สานกงานประกนสงคมจงหวดนครปฐม) ตารางแสดงจานวนผขนทะเบยนและดาเนนงานกองทนเงนทดแทนของจงหวดนครปฐม

ป พ.ศ. ๒๕๕8 รายการ จานวน

(แหง/คน/ครง) จานวนเงน

(บาท) กองทนเงนทดแทน นายจาง 7,166 แหง - ลกจาง 197,293 ราย - การรบเงนสมทบ 340 ราย 416,045.05 การจายเงนทดแทน 200 ราย 3,805,754.24 - คารกษาพยาบาล 75 ราย 2,042,779.54 - กรณตายหรอสญหาย 25 ราย 474,407.65 - กรณสญเสยอวยวะบางสวนของรางกาย 23 ราย 853,787.40 - กรณทพพลภาพ 2 ราย 39,436.80 - กรณลกจางไมสามารถทางานไดตดตอกนเกน ๓ วน 73 ราย 391,251.35 - กรณฟนฟสมรรถภาพของรางกาย 2 ราย 4,091.50

(ทมา : สานกงานประกนสงคมจงหวดนครปฐม) ๔.๖ อาชญากรรม และยาเสพตด ๔.๖.๑ อาชญากรรม ป พ.ศ. ๒๕๕9 จงหวดนครปฐมมคดความผดเกยวกบชวต รางกาย และเพศ รบแจง จานวน 451 ราย สามารถจบกมได จานวน 344 ราย ผตองหา จานวน 450 คน คดเปนรอยละ 76.27 คดความผดเกยวกบทรพย รบแจง จานวน 1,445 ราย สามารถจบกมได จานวน 791 ราย ผตองหา จานวน 1,017 คน คดเปนรอยละ 54.74 คดฐานความผดพเศษ รบแจง จานวน 85 ราย สามารถจบกมได จานวน 63 ราย

๓๒

ผตองหา จานวน 71 คน คดเปนรอยละ 74.12 และคดความผดทรฐเปนผเสยหาย สามารถดาเนนการจบกมได จานวน 5,718 ราย ผตองหา 6,453 คน ดงน

ตารางแสดงสถตคดอาญา 4 กลม ป พ.ศ. ๒๕๕9

ประเภทคด จานวนรบแจง (ราย)

จานวนจบกม ผลการปฏบต(%) ราย คน

กลม 1 ความผดเกยวกบชวต รางกาย และเพศ 451 344 450 76.27 กลม 2 ความผดเกยวกบทรพย 1,445 791 1,017 54.74 กลม 3 ฐานความผดพเศษ 85 63 71 74.12 กลม 4 ความผดทรฐเปนผเสยหาย 5,718 6,453 คน

(ทมา : ตารวจภธรจงหวดนครปฐม) ๔.๖.๒ ยาเสพตด ในป พ.ศ. ๒๕๕9 จงหวดนครปฐม มการจบกมคดความผดเกยวกบยาเสพตด จานวน 3,383 คด มผตองหา จานวน 3,469 คน ประเภทของยาเสพตดทสามารถจบกมไดมากทสด ไดแก แอมเฟตามน (ยาบา) จานวน 2,626 คด ผตองหา จานวน 2,663 คน คดเปนรอยละ 77.62 รองลงมาคอ กญชา จานวน 346 คด ผตองหา จานวน 359 คน คดเปนรอยละ 10.23 ดงน

ตารางแสดงสถตการจบกมยาเสพตด ป พ.ศ. ๒๕๕9

ประเภท คด ผตองหา (คน ) จานวน รอยละ

๑. แอมเฟตามน (ยาบา) 2,626 77.62 2,663 ๒. เฮโรอน - - - ๓. กญชา 346 10.23 359 ๔. สารระเหย 9 0.27 9.00 ๕. กระทอม 117 3.46 132.00 ๖. เคตามน 12 0.35 13 ๗. อลฟาโซแรม 2 0.06 2 ๘. เอกซตาซ (ยาอ) 11 0.33 13 ๙. ไอซ 260 7.69 278

รวม 3,383 100 3,469 (ทมา : ตารวจภธรจงหวดนครปฐม)

๔.๗ การสาธารณภย จงหวดนครปฐม เปนจงหวดทมสาธารณภยตาง ๆ เกดขนไมมากนก ทงน สาธารณภยทเกดขน ไดแก อคคภย วาตภย อทกภย ภยหนาว และอบตเหตทางถนน โดยในป พ.ศ. ๒๕๕8 จงหวดนครปฐมประสบสาธารณภยดงน

๔.๗.๑ อคคภย เกดขน จานวน 46 ครง มพนททไดรบผลกระทบ จานวน 6 อาเภอ ไดแก อาเภอเมอง นครชยศร สามพราน บางเลน กาแพงแสน และดอนตม มผประสบภย จานวน 58 ครวเรอน ทอยอาศยเสยหาย จานวน 34 หลง โรงงาน/สถานประกอบการ จานวน 12 แหง

๓๓

๔.๗.2 วาตภย เกดขน จานวน 29 ครง มพนททไดรบผลกระทบ จานวน 7 อาเภอ มผประสบภย จานวน 461 ครวเรอน ทอยอาศยเสยหาย จานวน 418 หลง งบประมาณทใชชวยเหลอผประสบวาตภย เปนเงนทงสน 59,700 บาท

๔.๗.3 อทกภย เกดขน จานวน 5 ครง มพนททไดรบผลกระทบจานวน 2 อาเภอ ไดแก อาเภอ เมอง และกาแพงแสน รวม 4 ตาบล 21 หมบาน พนทการเกษตรไดรบความเสยหาย จานวน 1,033 ไร มผประสบภย จานวน 300 คน 50 ครวเรอน

๔.๗.4 คดอบตเหตทางถนน ๑) สถตการเกดอบตเหตทางถนน มอบตเหตเกดขน จานวน 621 ครง มผเสยชวต จานวน

๑60 ราย ผบาดเจบ 509 คน มลคาความเสยหาย จานวน 660,360,000 บาท ๒) สถตการเกดอบตเหตชวงเทศกาลปใหม พ.ศ. ๒๕๕8 อบตเหตเกดขน จานวน 59 ครง

มผบาดเจบ จานวน 58 ราย เสยชวต จานวน 8 ราย (ทมา : สานกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดนครปฐม) ๕. สภาพโครงสรางพนฐาน ๕.๑ ไฟฟา 1) ในป พ.ศ. ๒๕๕8 จงหวดนครปฐมมการไฟฟาสวนภมภาคสาขา ทงหมด ๗ แหง มจานวนผใชไฟฟาทงสน 294,636 ราย และหนวยจาหนายไฟฟา จานวนทงสน 4,194,967,746 กโลวตต/ ชวโมง ดงน

ตารางแสดงจานวนการใชไฟฟา ป พ.ศ. ๒๕๕8

ท อาเภอ จานวนผใชไฟ (ราย)

หนวยจาหนายไฟฟา (กโลวตต/ชม.)

จานวนการไฟฟา(แหง)

๑. เมองนครปฐม 96,259 1,027,571,953 ๑ ๒. สามพราน 65,433 1,246,430,445 ๑ ๓. นครชยศร 37,322 669,406,152 ๑ ๔. บางเลน 28,400 590,055,618 ๑ ๕. กาแพงแสน 34,176 301,248,705 ๑ ๖. ดอนตม 15,406 111,360,224 ๑ ๗. พทธมณฑล 17,550 248,894,649 ๑ รวม 294,636 4,194,967,746 ๗

2) จงหวดนครปฐมมผใชไฟฟาฟร จานวน 3,469 ราย หนวยไฟฟาฟร จานวน 71,064,289 กโลวตต/ชม. ดงน (ขอมล ณ เดอนเมษายน 2559)

ตารางแสดงจานวนผใชไฟฟาฟร ท อาเภอ จานวนผใชไฟ

(ราย) หนวยไฟฟาฟร (กโลวตต/ชม.)

จานวนการไฟฟา (แหง)

๑. เมองนครปฐม 702 29,970,204 ๑ ๒. สามพราน 516 15,553,713 ๑ ๓. นครชยศร 622 9,173,635 ๑ ๔. บางเลน 516 5,002,548 ๑ ๕. กาแพงแสน 635 5,957,604 ๑

๓๔

ท อาเภอ จานวนผใชไฟ (ราย)

หนวยไฟฟาฟร (กโลวตต/ชม.)

จานวนการไฟฟา (แหง)

๖. ดอนตม 267 2,746,188 ๑ ๗. พทธมณฑล 211 2,660,398 ๑ รวม 3,469 71,064,289 ๗

(ทมา : สานกงานการไฟฟาสวนภมภาคเขต 3 (ภาคกลาง) นครปฐม) ๕.๒ แหลงนา ๕.๒.๑ ระบบนาประปา ในป พ.ศ. 2559 จงหวดนครปฐมมจานวนททาการประปา จานวน ๒ แหง ดงน 1) นาประปาของเทศบาลนครนครปฐม ซงจาหนายนาในเขตเทศบาลมผใชนา 28,466 ราย ปรมาณนาผลต 29,436,540 ลกบาศกเมตร ปรมาณนาจาหนาย 18,986,568 ลกบาศกเมตร และปรมาณนาสญเสยรอยละ 35.50 (ทมา :สานกงานเทศบาลนครนครปฐม) ๒) นาประปาของการประปาสวนภมภาค มพนทการใหบรการประมาณ 142 ตารางกโลเมตร มผใชนา จานวน 15,052 ราย ปรมาณนาผลต จานวน 646,955 ลกบาศกเมตร ปรมาณนาจาหนาย จานวน 433,825 ลกบาศกเมตร และปรมาณนาสญเสยรอยละ 31.38 (ทมา : การประปา สวนภมภาคสาขานครปฐม) ๕.๒.๒ แหลงนาธรรมชาต จงหวดนครปฐมมแหลงนาธรรมชาตทสาคญ คอ แมนาทาจน (แมนานครชยศร) ไหลผานจงหวดนครปฐมตงแตอาเภอบางเลน สนสดเขตจงหวดนครปฐมทเขตอาเภอสามพราน เปนแหลงนาสายหลก มแมนาหรอลาธาร คลอง จานวน ๗๒๔ สาย สามารถใชงานไดในฤดแลง จานวน ๗๒๓ สาย มหนอง บง จานวน ๒๔ แหง สามารถใชงานไดในฤดแลง จานวน ๒๓ แหง และอนๆ จานวน ๒๒๔ แหง ใชงานไดในฤดแลง จานวน ๒๒๔ แหง ๕.๒.๓ แหลงนาชลประทาน ในเขตจงหวดนครปฐม มแหลงนาประกอบดวย โครงการสงนาและบารงรกษาทสราง แลวเสรจ จานวน ๘ โครงการ คอ

๑) โครงการสงนาและบารงรกษาบางเลน ๒) โครงการสงนาและบารงรกษากาแพงแสน

๓) โครงการสงนาและบารงรกษานครปฐม ๔) โครงการสงนาและบารงรกษานครชม ๕) โครงการสงนาและบารงรกษาพระยาบรรลอ ๖) โครงการสงนาและบารงรกษาพนมทวน

๗) โครงการสงนาและบารงรกษาพระพมล ๘) โครงการสงนาและบารงรกษาภาษเจรญ

มพนทไดรบประโยชนจากโครงการฯ จานวน ๑,๐๓๖,๖๒๖ ไร หรอรอยละ ๗๖.๔๙ ของพนททงจงหวด (ทมา : โครงการชลประทานนครปฐม)

๓๕

๕.๓ การคมนาคม จงหวดนครปฐมมถนนในความรบผดชอบของหนวยงาน ๒ แหง ดงน ๕.๓.๑ แขวงทางหลวงชนบทนครปฐม

ในป พ.ศ. ๒๕๕8 แขวงทางหลวงชนบทนครปฐม มถนนโครงขายทางหลวงชนบทอยในความรบผดชอบทงหมด จานวน 38 สายทาง ระยะทางรวม 466.321 กโลเมตร โดยแยกแตละประเภท ดงน ๑) ทางลาดยาง 466.321 กโลเมตร ๒) ทางคอนกรต - กโลเมตร

โดยแบงหนาทความรบผดชอบในการบารงรกษา ดงน 1) แขวงทางหลวงชนบทนครปฐม รบผดชอบบารงรกษา จานวน 21 สายทาง ระยะทาง

249.518 กโลเมตร 2) หมวดบารงทางหลวงชนบทกาแพงแสน รบผดชอบบารงรกษา จานวน 17 สายทาง

ระยะทาง 216.803 กโลเมตร ตามตารางดงน ตารางแสดงโครงขายสายทางทอยในความรบผดชอบบารงรกษา

ป พ.ศ. ๒๕58 หนวยงาน ระยะทาง

(กโลเมตร)ลาดยาง

(กโลเมตร)แขวงทางหลวงชนบทนครปฐม 249.518 249.518หมวดบารงทางหลวงชนบทกาแพงแสน 216.803 216.803

รวมระยะทางทงสน 466.321 466.321(ทมา : แขวงทางหลวงชนบทนครปฐม)

๕.๓.๒ แขวงทางหลวงนครปฐม ในป พ .ศ . 2559 แขวงทางหลวงชนบทนครปฐม มถนนทอยในความรบผดชอบ

ทขนทะเบยนทางหลวงไว ระยะทางรวมทงสน 574.235 กโลเมตร โดยแยกเปนทางลาดยาง จานวน 368.207 กโลเมตร คอนกรต จานวน 206.028 กโลเมตร และสะพาน จานวน 9,634.61 เมตร ตามตารางดงน

ตารางแสดงทะเบยนสายทางจงหวดนครปฐม ป พ.ศ. ๒๕๕9

ระยะทางขนทะเบยน (กม.)

ทางลาดยาง(กม.)

ทางคอนกรต(กม.)

ทางลกรง (กม.)

สะพาน (เมตร)

574.235 368.207 206.028 0.00 9,634.61(ทมา : แขวงทางหลวงนครปฐม)

๕.๔ โทรศพท ในป พ.ศ. ๒๕๕8 จงหวดนครปฐมมจานวนเลขหมายโทรศพททงสน 80,264 เลขหมาย โดยแยกประเภทเลขหมายทเปดใชเปนราชการ จานวน 3,391 เลขหมาย บาน 30,052 เลขหมาย ตามตารางดงน

ตารางแสดงบรการโทรศพทในจงหวดนครปฐม ป พ.ศ. ๒๕๕8

จานวน เลขหมาย

เตม

จานวนเลขหมายทเปดใช

ราชการ บาน ธรกจ ทศท. สาธารณะ อน ๆ รวม80,264 3,391 30,052 7,044 859 1,717 21 43,084

(ทมา : บรษท ท โอ ท จากด (มหาชน)

๓๖

๖. การทองเทยว จงหวดนครปฐมจดกจกรรมสงเสรมการทองเทยว และสบสานวฒนธรรมประเพณของไทยอยางตอเนอง รวมทงไดจดทาแผนยทธศาสตรเกยวกบการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวของจงหวด ซงจะทาใหภาค การทองเทยวมการเจรญเตบโตมากขน สถานททองเทยวสาคญในจงหวดนครปฐมไดแก องคพระปฐมเจดย พระราชวงสนามจนทร พทธมณฑล พพธภณฑสถานแหงชาต พพธภณฑหนขผง วดไรขง ตลาดนาดอนหวาย ลานแสดงชางและฟารมจระเขสามพราน ฯลฯ

๖.๑ อาเภอเมองนครปฐม ๖.๑.๑ วดพระปฐมเจดยราชวรมหาวหาร

เปนทประดษฐานของพระรวงโรจนฤทธ พระอารามหลวงชนเอกชนดราชวรมหาวหาร ตงอยในบรเวณใจกลางเมองนครปฐม เปนทประดษฐานองคพระปฐมเจดยอนเกาแกทมอายยาวนานนบพนป และมชอเสยงเปนทรจกโดยทวไปอกทงยงเปนสงทเปรยบเสมอนสญลกษณของชาวจงหวดนครปฐมอกดวย ปชนยสถานสาคญแหงน เ ชอกนวา พระปฐมเจดยเปนเจดยองคแรกทสรางขนในประเทศไทย มพระรวงโรจนฤทธ ประดษฐานในซมวหารทางทศเหนอหนาองคพระปฐมเจดย

๖.๑.๒ พพธภณฑสถานแหงชาตพระปฐมเจดย

ตงอยบรเวณองคพระปฐมเจดยทางดานทศตะวนออก เปนทรวบรวมเกบรกษาโบราณวตถ ซงสวนใหญเปนศลปะสมยทวารวดเปดใหชมวนพธ - วนอาทตย เวลา ๐๙.๐๐ น.- ๑๖.๐๐ น. อตราคาเขาชมคนละ ๒๐ บาท ชาวตางประเทศ คนละ ๑๐๐ บาท (ปดวนจนทรและวนองคาร)

๖.๑.๓ พระราชวงสนามจนทร พระราชวงสนามจนทร ตงอยหางจากองคพระปฐมเจดยไปทางทศตะวนตก ประมาณ ๒ กโลเมตร ในอาณาบรเวณซงเดมเรยกวาเนนประสาท สนนษฐานวาแตเดมคงเคย เปนพระราชวงของกษตรยในสมยโบราณใกลกบเนนปราสาท มสระนาใหญแหงหนง ซงมชอเรยกขานกนมาแตเดมวา สระนาจนทร ครนตอมาพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท ๖ ครงยงดารงพระยศ

เปนสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ มพระราชประสงคทจะสรางพระราชวงทประทบขน ณ เมองนครปฐม สาหรบเปนทประทบแปรพระราชฐานในโอกาสเสดจฯ มาสกการะองคพระปฐมเจดย และเพอประทบพกผอนพระราชอรยาบถ ทรงเลอกจงหวดนครปฐม ดวยเหตททรงคนเคยกบภมประเทศของเมองน โดยไดพระราชทานนามวา "พระราชวงสนามจนทร" (อตราคาเขาชม คนไทย ผใหญคนละ ๓๐ บาท เดกคนละ ๑๐ บาท นกเรยนนกศกษาคนละ ๑๐ บาท ชาวตางประเทศ คนละ ๕๐ บาท หยดวนนกขตฤกษ) ๖.๑.๔ วดพระประโทณเจดย

วดพระประโทณเจดย อยบรเวณอาเภอเมอง รมถนนเพชรเกษมหางจาก องคพระปฐมเจดยไปทางทศตะวนออก ประมาณ ๑ กโลเมตรเศษ องคพระ ประโทณเจดยสง ๕๐ เมตร ฐานสเหลยมจตรส กวางดานละ ๖๐ เมตร มบนได ๕๗ ขน พระปรางคทตงอยบนสดเปนลกษณะแบบรตนโกสนทร วดพระประโทณเจดยไดยกฐานะขนเปนพระอารามหลวงชนตรชนดวรวหาร ภายในบรเวณวด

๓๗

ยงมปชนยวตถ เชน พระเขยวแกว ทะนานทองจาลอง รอยพระพทธบาท หลวงพอโต ซงเปนพระพทธรป ปางมารวชยศลปะสมยเชยงแสน เปนตน ๖.๒ อาเภอกาแพงแสน ๖.๒.๑ สวนปาสมนไพรวดปลกไมลาย

ตงอยทตาบลทงขวาง อาเภอกาแพงแสน หางจากนครปฐมไปตามถนนมาลยแมนประมาณ ๒๐ กโลเมตร เปนสวนสมนไพรประมาณ ๕๐๐ ชนด บนเนอทจานวน ๙๒ ไร มการนวดแผนโบราณ อบสมนไพร และการปฏบตธรรม

๖.๒.๒ สวนพฤกษศาสตรและสวนแสนปาลม ต งอ ยในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน ซ งภายในมหาวทยาลยมโครงการตางๆ ทใหความรแกเกษตรกรและผสนใจ มการจาลองเทคโนโลยเกษตร ระบบชลประทาน อทยานแมลง – ผเสอ แปลงปลกพชและปาลมชนดตางๆ มากมาย

๖.๒.๓ เมองเกากาแพงแสน เปนเมองโบราณสมยทวารวด ปจจบนใชเปนคายลกเสอของจงหวด เมองเกากาแพงแสน สนนษฐานวา สรางขนโดยเมองนครชยศรเพอควบคมเสนทางการคาตามคคลอง เพอสงเสรมการเปนเมองทาศนยกลางคาทางทะเลของ เมองนครชยศร ดงนน ความเจรญและความเสอมของเมองกาแพงแสน จงนาจะเปนไปพรอมๆ

กบเมองนครชยศร การเทยวชมโบราณสถานแหงน จะเนนไปในลกษณะของคนาและคนดนทยงคงสภาพเดมไวอยางชดเจน โดยไมมซากโบราณสถานใดๆ สภาพภายในตวเมองมเนนดนสระนา ตนไมใหญและเปนทอยอาศยของนกนานาพนธ ๖.๓ อาเภอสามพราน ๖.๓.๑ วดไรขง

วดไรขงสรางเมอ พ.ศ. 2394 โดยสมเดจพระพฒาจารย (พก) ซงสมเดจ พระมหาสมณเจากรมพระยาวชรญานวโรรส ไดทรงพระราชทานนามวา วดมงคลจนดาราม แตชาวบานเรยกวาวดไรขง ตามชอตาบล ตงอยท ตาบลไรขง หางจากกรงเทพฯ ๓๒ กโลเมตร มทางเขา ๓ ทาง คอ ทางแยกหนาสถานตารวจ

โพธแกว ทางแยกตรงขามกบสวนสามพราน และทางแยกพทธมณฑลสาย ๕ ๖.๓.๒ ลานแสดงชางและฟารมจระเขสามพราน

ตงอยรมถนนเพชรเกษม หางจากกรงเทพฯ ๓๑ กโลเมตร มเนอทประมาณ ๑๕๐ ไร การแสดงชนชางสงครามยทธหตถ ประกอบแสงสเสยงตระการตา ความนารกของชางแสนรและการแสดงอนๆ

๓๘

๖.๓.๓ สวนสามพราน สวนสามพราน (โรสการเดน) ตงอยรมถนนเพชรเกษมหางจากลานแสดงชาง และฟารมจระเขสามพราน 1 กโลเมตร เปนสถานทพกผอนอยตดแมนานครชยศร ภายในตกแตงเปนสวนดอกไมนานาชนด มหมบานไทยบรรยากาศรมรน เปดทกวน เวลา ๐๘.๐๐ – ๑๘.๐๐ น.

๖.๓.๓ ตลาดรมนาวดดอนหวาย ตลาดรมนาวดดอนหวายตงอย ตาบลบางกระทก อาเภอสามพราน การเดนทางจากกรงเทพฯ ไปตามถนนเพชรเกษมใชทางเขาทางเดยวกบวดไรขงตรงไปอก ๑๐ กโลเมตร เปนตลาดยอนยคทยงหลงเหลอความเปนอดตสมยรชกาลท ๖ ใหเหน

6..3.4 ลองเรอเทยวชมสวนผลไมคลองจนดา

ตลาดนาคลองจนดา ถอวาเปนอกหนงแหลงทองเทยวคนเมองและศนยกลางจาหนายผลไมเกรดเอปลอดสารพษ ตงอยทตาบลคลองจนดา อาเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ตลาดนาคลองจนดาเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษเกษตรกรรม มบรรยากาศเปนธรรมชาต และมบรการนงเรอชมทวทศนสองฝงคลอง รวมทงบงบวทสวยงาม อมอรอยกบผลไมสดๆ จากสวนผลไม มการละเลนกฬาพนบานและกฬาทางนา เชน พายเรอ ชกกะเยอ พายเรอหวใบทายบอด ฯลฯ

๖.๔ อาเภอนครชยศร ๖.๔.๑ พพธภณฑหนขผงไทย

พพธภณฑหนขผงไทย ตงอยบนถนนปนเกลา – นครชยศร กโลเมตรท ๑๓ ตาบลขนแกว เปนสถานทจดแสดงหนขผงไฟเบอรกลาส ซงมความสวยงามและเหมอนจรง

๖.๔.๒ พพธภณฑวถชาวนาไทย พพธภณฑวถชาวนาไทย ตงอยทบานลานแหลม หม ๔ ตาบลวดละมด โดยไดรวบรวมเครองมอเครองใชของชาวนาไทยจดแสดง และบรเวณบานยงเปนสถานทฝกการทาหตถกรรมผกตบชวา

๖.๔.๓ อทยานปลาวดหวยพล อทยานปลาวดหวยพล ตงอยหม 1 ตาบลหวยพลหางจากทวาการอาเภอ นครชยศร ประมาณ 11 กโลเมตร

๓๙

๖.๔.๔ ตลาดนาวดกลางคเวยง ตลาดนาวดกลางคเวยง ตงอยทตาบลสมปทวน มจาหนายอาหาร ผลไมนานาชนด และแพปลาทงยงมบรการลองเรอชมทวทศนแมนานครชยศร ชมวถชวตชมชน และเทยวชมวดตางๆ

๖.๔.๕ วดศรษะทอง เปนวดทรจกกนอยางแพรหลาย เพราะในแตละวนจะมประชาชนนยม มาสกการะบชาพระราหเพอความเปนสรมงคลทวดนเปนจานวนมาก ดวยคตความเชอทวาพระราหนนเปนเทพซงสามารถบนดาลประโยชนและโทษใหเกดขนกบบคคลหรอสงตางๆ ได ดงนน จงเกดพธกรรมในการบชาพระราหขน เพอชวยใหโชครายอนอาจจะเกดขนนน บรรเทาลงหรอกลบแปรเปลยนเปนสงท

ดงามกบชวต 6.4.6 เจษฎา เทคนคมวเซยม (ยนตรกรรมโบราณ)

เปนพพธภณฑรถเกา กอตงขนโดย นายเจษฎา เดชสกลฤทธ นกธรกจชาวไทย เกดจากการไดพบเหนพพธภณฑหลายแหงในทวปยโรปและอเมรกา ทเปนแหลงรวบรวมรถยนตหายากทจดแสดงไวมากมาย จงไดเรมสะสมรถยนตหายากขนบาง โดยเ รมสะสมจากรถ Messerschmitt KR-200 รถการ ตน (Bubble Car) รถคนแรกทนาเขามาจากประเทศสวสเซอรแลนด จนถงปจจบนมยานยนตร

อยประมาณ 500 คน ๖.๔.๗ วดแลนดเมองไม

เมองไม สถานทจดแสดงไมแกะสลกนบหมนชนผสมผสานกบระบบมลตมเดย ซงใหญทสดในประเทศไทยและไดนามาจดแสดงผานเรองราวตางๆ อยางพถพถน ผเขาชมจะไดสมผสถงเรองราวความเปนมาของการกอกาเนดสงมชวตตางๆ ในอดตทนานมาแลวชาวเมองไมมความเชอวาโลกเราเปรยบเสมอนตนไมตนหนง พระเจาสรางทกสงในโลกโดยเรมตน จากดนจดเรมตนของสงมชวตก คอ ตนไม

เพราะรากไมของตนไมเปนสงเดยวทดดพลง จากดนแลวกาเนดเปนสงมชวตไดสงมชวตทเกดตอจากตนไมกคอ สตวปา แลวกเปนมนษยทงมนษยและสตวปาอยดวยกนอยางไมเบยดเบยนกน ชาวเมองไมยงเชอในพระเจาบชาเทพเจา สรางทสกการะเทพเจาไวในเมองแหงหนง แลวชาวเมองไมกยงหาหนทางทจะไปพบกบพระเจา ชาวเมองไมไปทางนาโดยขอทางพญานาคเมอผานโลกใตนาไดแลวชาวเมองไมกจะไปพบกบปากทางเขาสสวรรคทนนจะไดพบกบเหลาเทพเจาตางๆ เพอทจะไปขนบนไดสสวรรคเพอพบกบพระเจา เรองเลาเหลานผานงานไมแกะสลกทมอายมากกวาอายไขของชาวเมองไมเอง แลวนามารวมกนไวทเมองลบแลแหงน เมอออกจากเมองไมทานจะไดพบกบบานแหงศรทธามหาวหารไมแหงเอเชย สถาปตยกรรมอลงการสรางจากไมทงหลงสวนพฤกษชาต ความยาว ๒๐๐ เมตร เรยบรมแมนาทาจน ภายใตบรรยากาศสดชน รมเยน วดแลนดวลเลจ หรอหมบานเมองไม ซงเปนอาคารไมขนาดใหญ ประกอบดวยรานอาหารไทยทหลากหลายและยงมสนคา OTOP ผลตภณฑของหมบานตางๆ ใหทกทานไดเลอกซอเลอกชม เปนของฝากตดมอกลบบาน

๔๐

๖.๕ อาเภอบางเลน ๖.๕.๑ หมบานไทยโซง

ตงอยทตาบลบางปลา อาเภอบางเลน ชาวไทยโซง เปนชาวลาวทถกกวาดตอนเขามาในประเทศตงแตสมยตนกรงรตนโกสนทร ทยงคงอนรกษขนบธรรมเนยมในดานการแตงกายและวถชวตดงเดมไวมการทอผา งานจกรสาน และอนๆ ทนาสนใจ

๖.๕.๒ ตลาดนาลาพญา ตลาดนาลาพญา อยบรเวณหนาวดลาพญา ตาบลลาพญา จากกรงเทพฯ ใชถนนปนเกลา – นครชยศร วดจะอยดานซาย เปนตลาดรมนามสนคาพช ผก ผลไม และอาหารอรอยขนชอของอาเภอบางเลน

6.5.3 ตลาดบางหลวง ร.ศ.122 เปนชมชนเกาแกอายกวา 100 ป เรยกวา ตลาด 100 ป บางหลวง เรมกอตงตลาดตงแตป พ.ศ. 2446 ตงอยรมแมนาทาจน (หรอแมนาสพรรณบร) ดานฝงตะวนตก เปนหองแถวไมสองชนหนหนาเขาหากน ยาวจากหวตลาดถงทายตลาดประมาณ 68 หอง ปจจ บนยงคงสภาพความสวยงามและบรรยากาศ ของสถาปตยกรรมตลาดเกาในอดตไวอยางสมบรณ ทงรปแบบวถชวตทเรยบงาย

การคาขายของคนในชมชน รวมทงประเพณและวฒนธรรมทผสมผสานกลมกลนระหวางวฒนธรรมไทย – จน ทสบทอดกนมาเปนเวลากวา 100 ป วตถประสงคในการสราง ตลาดบางหลวงในอดตเรมจากคนจนไดอพยพมาตงถนฐานทบางหลวงจนกลายเปนชมชนทประกอบการคา จงสรางเปนตลาดเรอนไมสองชน หนหนาเขาหากน โดยสรางตลาดบนกอนเปนตลาดแรก เมอตลาดมความเจรญรงเรองชมชนเรมขยาย ไดมการสรางตลาดลางและตลาดกลาง 6.6 อาเภอดอนตม 6.6.1 ศาลพระโพธสตยกวนอม บานทงพชย

ตงอยเสนทางหลวงหมายเลข 3036 เปนแบบปางสมาธ ศลปะจนโบราณ แกะสลกดวยไมทมอายกวา 1,000 ป การแกะสลกใชไมทอนเดยวตงแตชวงพระพกตรจนถงชวงหนาตก ลงลกปดทอง มขนาดหนาตกกวาง 5.50 เมตร ความสงจากฐานถงยอดปรก 12 เมตร ไดทาพธปฐมฤกษการแกะสลก เมอวนท 29 พฤษภาคม 2550 ณ โรงงานแกะสลกทเมองแตจว ประเทศสาธารณรฐประชาชนจน มพระนามวา “กวนซอมผสก” และไดมพธอญเชญ

องคพระโพธสตวกวนอมขนประดษฐาน เมอวนท 15 มนาคม พ.ศ. 2552 ๖.7 อาเภอพทธมณฑล ๖.7.๑ พทธมณฑล

พทธมณฑล ตงอยทตาบลศาลายา จากกรงเทพฯ ไปตามถนนเพชรเกษม ถงกโลเมตรท ๒๒ แลวเลยวขวาเขาพทธมณฑล สาย ๔ ประมาณ ๘ กโลเมตร หรอไปตามถนนสายปนเกลา – พทธมณฑล ประมาณ ๑๙ กโลเมตร เปนสถานทสาคญทางพทธศาสนา

๔๑

๖.7.๒ การลองเรอเทยวคลองมหาสวสด การลองเรอเทยวคลองมหาสวสด เดนทางจากแยกพทธมณฑลสาย ๔ ถงอาเภอพทธมณฑล ระยะทาง ๑ กโลเมตร จากทวาการอาเภอถงทางเขาวดสวรรณาราม ระยะทาง ๔ กโลเมตร ถงศนยบรการทองเทยวเกษตร (อยตดวด)