รายงานผลการวจย

เรอง ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆ

ในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอการคาสนคา

The advantages and disadvantages of tax law co-ordination between Thailand and other countries in Asia region: the case study of reduction in tariffs under

Agreement on ASEAN Free Trade Area affecting goods trade

โดย ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รายงานผลการวจยนไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

2556

DPU

i

ชอเรอง: ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอการคาสนคา ผวจย: ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร สถาบน: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปทพมพ: พทธศกราช 2556 สถานทพมพ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย แหลงทเกบรายงานการวจยฉบบสมบรณ: ศนยวจยมหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ านวนหนางานวจย: 365 หนา

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาและวเคราะหในเชงทฤษฎ (Theoretical Analysis) ถงผลกระทบของการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอการคาสนคา การวจยพบวา ขอตกลงดงกลาวเปนความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาและทางดานกฎหมายภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกอาเซยน เพอสงเสรมใหมการคาขายสนคาภายในภมภาคอาเซยนอยางเสรมากขน โดยการลดอตราอากรขาเขาระหวางกน

การวจยพบวา การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสงผลกระทบดานบวกทส าคญ คอ ลดแรงจงใจของผน าเขาในการหลบหลกและหนภาษศลกากร ลดการบดเบอนของภาษตอการตดสนใจของประชาชนในการซอสนคาทน าเขาจากภมภาคอาเซยน ไมกอใหเกดกรณการผลกภาระภาษทเกบจากสนคาน าเขาออกไปสประเทศทสงออก ไมขดขวางตอการเคลอนยายสนคาระหวางประเทศและลดผลกระทบตอการตดสนใจของประชาชนในการเลอกลงทนในภมภาคอาเซยน สอดคลองกบหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ ชวยใหกฎหมายภาษศลกากรกาวทนตอสภาพการทางเศรษฐกจและการคาของโลกทตองการเปดเสรทางการคา ลดผลกระทบในเชงปรปกษดานการบรโภคทเกดจากการจดเกบภาษศลกากร ลดแรงจงใจของผน าเขาในการกระท าความผดทางศลกากร เพมบทบาทหนาทของกรมศลกากรในการสนบสนนและสงเสรมการคาระหวางประเทศ ลดการทจรตคอรรปชนของเจาหนาทกรมศลกากร สอดคลองกบวตถประสงคของประชาคมอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและกฎบตรอาเซยน และลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ

ผลกระทบดานบวกของการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนใหประเทศไทยเจรจาจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศอนๆ เพมมากขน ผวจยมขอเสนอแนะ 3 ประการ เพอสนบสนนการเจรจาจดท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไปของประเทศไทย ดงน

(1) ในการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไป รฐบาลไทยไมควรใหมการยกเวนอากรขาเขาหรอไมควรใหมการลดอตราอากรขาเขาทต าจนเกนไปหรอควรยดเวลาในการยกเวนหรอในการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทอาจสรางผลกระทบรนแรงอยางตอเนองตอเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

(2) ควรลดอตราอากรขาเขาลงในระดบทเหมาะสม (การลดอตราอากรขาเขาในระดบทเหมาะสม หมายถง การน าผลกระทบดานลบจากการลดอตราอากรขาเขามาเปนปจจยพนฐานสวนหนงในการพจารณาการปรบลดอตราภาษประกอบกบปจจยดานอนๆ)

DPU

ii

(3) ประเทศสมาชกทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสรควรด าเนนการดงน (ก) ประเทศสมาชกตองปฏบตตามขอตกลงอยางเครงครดและครบถวน (ข) เพอชวยใหประเทศสมาชกปฏบตตาม (ก) ประเทศสมาชกควรรวมมอกนจดท าบนทกทเปน

การอธบายขอบงคบทก าหนดอยในขอตกลง (Explanatory Memoranda) (ค) ประเทศสมาชกตองน าขอบงคบภายใตขอตกลงไปบญญตไวเปนกฎหมายภายใน พรอมทง

จดท าบนทกทเปนการอธบายขอบงคบทก าหนดอยในขอตกลง การวจยพบวา การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมไดสงผลกระทบ

เฉพาะดานบวกตอประเทศสมาชกทเขาท าขอตกลง แตยงสงผลกระทบดานลบอกดวย ทส าคญ คอ ไมสนบสนนหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดใหแกรฐบาล ไมสงเสรมตอหลกการด าเนนนโยบายการคลงทางดานหนสาธารณะของรฐบาล ทตองการใหประชาชนมเงนออมเพอใหรฐบาลสามารถกยมเพอกอหนสาธารณะได ไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตงและหลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม ไมชวยแกปญหาเงนเฟอทตองการลดอ านาจซอของประชาชน ไมสามารถถกใชเปนเครองมอทางเศรษฐกจในการควบคมการน าเขาสนคาเพอการคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ ไมสอดคลองกบความหมาย ลกษณะและขอบเขตของภาษศลกากรและวตถประสงคบางประการของภาษศลกากร ลดบทบาทหนาทของกรมศลกากรในการจดเกบภาษจากสนคาน าเขาจากภมภาคอาเซยน ไมสอดคลองกบหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ ทตองการใหมตนทนในการจดเกบภาษและคาใชจายในการปฏบตตามกฎหมายภาษทต า ไมสอดคลองกบหลกการของระบบภาษทด ทตองการใหกฎหมายภาษถกบญญตหรอตราไวโดยรฐสภาซงถอเปนกฎหมายภาษแมบท แตประกาศกระทรวงการคลงและประกาศกรมศลกากรทออกตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนถอเปนกฎหมายภาษล าดบรองทออกโดยองคกรฝายบรหาร และประกาศดงกลาวเกยวของกบการลดอตราภาษซงถอสวนทส าคญของโครงสรางภาษทควรอยภายใตกระบวนการนตบญญตของรฐสภา

ผวจยมขอเสนอแนะ 3 ประการ เพอการปรบปรงกฎหมายและนโยบายภาษศลกากรเพอลดผลกระทบดานลบ ดงน (1) เพอลดความซบซอนของกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองหลายฉบบทเกยวกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบต รวมทงลดความสบสนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตามกฎหมายดงกลาว เพอลดตนทนทเกยวของ ผวจยขอเสนอแนะวา ควรน าขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการเกยวกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบต ทปรากฏอยในกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองหลายฉบบ มารวมอยในกฎหมายแมบทฉบบเดยว ตามระบบการรวบรวมกฎหมาย (Consolidation) ในรปพระราชบญญตของรฐสภา

DPU

iii

กฎหมายแมบทฉบบเดยวทถกรวบรวมขนตามทกลาวขางตนนาทจะสอดคลองกบแนวความคดในเรองระบบภาษอากรทด เพราะเปนกฎหมายภาษทถกตราขนโดยรฐสภา และกฎหมายภาษศลกากรแมบทฉบบนใหอ านาจแกรฐมนตรกระทรวงการคลงและอธบดกรมศลกากรในการออกกฎหมายล าดบรองทเปนกฎเกณฑทางเทคนคเพอก าหนดระเบยบ หลกเกณฑ เงอนไขและพธการใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรหรอขอตกลงระหวางประเทศทจะมตอไปในอนาคต

นอกจากน กฎหมายภาษศลกากรทผวจยเสนอแนะยงสอดคลองกบหลกความแนนอนชดเจนของกฎหมายภาษ และสอดคลองกบหลกความประหยดหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ เพราะลดความซบซอน ลดความสบสนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม อนท าใหตนทนของผทเกยวของลดลง รวมทงการหนภาษของผน าเขา ตลอดจนการทจรตคอรรปชนของเจาหนาทกรม-ศลกากรยอมลดนอยลงอกดวย

แมกฎหมายทเกดขนจากระบบการรวบรวมมขอดดงทกลาว แตกฎหมายทเกดขนจากระบบการรวบรวม (Consolidation) อาจสรางปญหาในการใชกฎหมาย กลาวคอ ถอยค าส านวนในบทบญญตของกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองฉบบตางๆทถกน ามารวบรวมไวในกฎหมายแมบทฉบบเดยวอาจแตกตางกนหรอไมสอดคลองกน เพอแกไขปญหาดงกลาว และเพอใหกฎหมายแมบทฉบบเดยวทผวจยเสนอมความชดเจนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม เพอใหสอดคลองกบหลกความแนนอนชดเจน ผวจยขอเสนอแนะดงน

(ก) ถอยค าส านวนในบทบญญตของกฎหมายแมบทฉบบเดยวทถกรวบรวมขนจากกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองทเกยวของหลายฉบบ ควรถกปรบเปลยนเปนถอยค าส านวนทงาย ชดเจน ไมคลมเครอ ไมออมคอมวกวน และมความสอดคลองกน ไมควรใชภาษาทกระชบมากจนเกนไปดวย รวมทงจะตองไมใชประโยคทยาวมากจนเกนไปในตวบทบญญตของกฎหมายแมบท นอกจากน จะตองไมมถอยค าส านวนทเขาใจยาก หากมค าศพททางเทคนค ควรมบทบญญตอธบายค าศพทเหลานนดวย

(ข) ในเวลาทท าการรวบรวมกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองทเกยวของหลายฉบบใหเปนกฎหมายแมบทฉบบเดยว หนวยงานของรฐบาลทเปนผจดท าและรวบรวมกฎหมายควรจดท าบนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตในกฎหมายแมบทนน (Explanatory Memoranda) ควบคกนไปดวย

(2) ในการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไป รฐบาลไทยควรใหความส าคญตอการยกเวนอากรขาเขาและการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทน วตถดบและสนคากงส าเรจรปทน าเขามาในประเทศเพอใชในการผลตสนคา

(3) ในการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไป รฐบาลไทยควรใหความส าคญกบสนคาทมความจ าเปนตอการอปโภคและบรโภคของประชาชนสวนใหญในประเทศ รฐบาลไทยไมควรใหความส าคญตอการยกเวนอากรขาเขาและการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาฟมเฟอย ทกลมคนทมรายไดสงซงเปนประชาชนกลมนอยของประเทศใชอปโภคและบรโภค

DPU

iv

Research Title: The advantages and disadvantages of tax law co-ordination between Thailand and other countries in Asia region: the case study of reduction in tariffs under Agreement on ASEAN Free Trade Area affecting goods trade Researcher: Assistant Professor Dr.Jirasak Rodjun Institution: Dhurakij Pundit University Year: B.E.2556 Place of publication: Dhurakij Pundit University Place of keeping complete research paper: Dhurakij Pundit University Research Center Page: 365 pp.

ABSTRACT

The objective of this research is to study and theoretically analyze the effects of reduction in import-tariff rates of goods trade under the ASEAN Free Trade Agreement (AFTA). This research has found that AFTA is the cooperation of international trade economic and tariff law of the member countries of ASEAN to promote the more liberalization of trade in goods in ASEAN region by reducing import-tariff rates across ASEAN countries.

This research has found that the import-tariff rate reduction under AFTA has the important positive effects as follows: reduction in importers’ incentive to avoid and evade customs duties, reduction in tax distortion in people’s decisions on the purchase of goods imported from ASEAN region, having no cause for the pushing of tax incidence levied on imported goods back to export countries, having no cause for the obstruction in the international movement of goods and reduction in the influence on people’s decisions on investment choice within ASEAN region, conformity with the principle of international tax cooperation, helping customs duties/tariff law to keep pace with the world’s economic situation and trade that need the liberalization of trade, reduction in the adverse effect of tariff law on consumption, reduction in importers’ incentive to commit customs offences, enhancing the role and duty of Customs Department in relation to the support and promotion of international trade, reduction in the officials’ corruption in Customs Department, conformity with the objectives of ASEAN Community, ASEAN Economic Community and ASEAN Charter, and decrease in international trade barriers.

The positive effects of the import-tariff rate reduction under AFTA encourage Thailand to further negotiate and enter into Free Trade Agreements (FTA) with other countries. The researcher has following 3 suggestions for encouraging Thailand’s negotiation and entering of further FTAs.

(1) In negotiating and entering further FTAs, the Thai government should not exempt import tariffs nor reduce import-tariff rates too low, or prolong the period for the exemption or

DPU

v

reduction of import-tariff rates, for products which are likely to continuingly generate serious impacts on the economy and society of country.

(2) The reduction of import-tariff rates should be set at the optimal level (which means that the negative effects of reduction in import-tariff rates should be taken into consideration as a partially fundamental factor in adjusting the rate reduction together with other factors to be taken into account).

(3) The member countries of FTA should undertake the actions as follows: (a) they should have to strictly and completely abide by rules in the agreement; (b) in order to help FTA partner countries to comply with the rules according to (a), they

should jointly produce Explanatory Memoranda to explain rules in the agreement; (c) FTA partner countries should have to enact the domestic law in accordance with

rules in the agreement together with producing Explanatory Memoranda to explain rules in the agreement.

This research has found that the import-tariff rate reduction under AFTA has the important negative effects on the contracting parties in addition to positive effects as follows: not promoting the principle of sufficiency or revenue-producing principle, not promoting the undertaking of fiscal policy pertaining to the government’s public debt that requires people to have savings to be lent by the government as pubic debt, not promoting the vertical equity of taxation and the principle of equity of income redistribution, not help solving the price-inflation problem that requires the reduction of people’s purchasing power, not having been used as an economic tool for controlling imports for the protection of domestic industries, not conforming with the meaning, characteristic and scope of customs duties and certain objectives of customs duties, degrading the role and duty of Customs Department in relation to the levies of customs duties on imports from ASEAN region, not conforming with the principle of efficiency of taxation that requires low administrative and compliance costs, and not conforming with the idea of a good tax system that requires tax law to be enacted or legislated by Parliament and to be regarded as Parent Act; however, notifications of Ministry of Finance and Director-General of Customs Department being made in accordance with AFTA are regarded as secondary/subordinate/delegated legislation being made by administrative bodies, and such notifications concerning the reduction of tax rate that is regarded as an important/substantial part of tax structure should be subject to the legislative process of Parliament.

The researcher has 3 following suggestions for the improvement of law and policy on tariff to diminish negative effects.

DPU

vi

(1) In order to reduce the complexity of many subordinate tariff laws concerning the reduction of import-tariff rates under AFTA and international agreements with which importers must comply, and in order to lessen the confusion and difficulty in understanding for complying with such laws to reduce relevant costs, the researcher has suggested that rules, regulations, criteria and procedures dealing with the reduction of import-tariff rates under AFTA and international agreements with which importers must comply, which appear in many subordinate tariff laws, should be consolidated into one Parent Act under the system of consolidation in the form of Act of Parliament. The one Parent Act as consolidated in accordance with the above proposal is likely to conform with the idea of a good tax system because it is tax law to be legislated by Parliament; and it empowers Minister of Finance and Director-General of Customs Department to make delegated legislation as technical rules for laying down regulations, criteria, conditions and procedures in compliance with future FTAs and international agreements. Additionally, the one tariff law as recommended above satisfies the principle of certainty of tax law as well as the principle of economy or the principle of efficiency of taxation. This is because it lessens the complexity, confusion and difficulty in understanding for complying, which lowers the costs of relevant parties, including mitigating the tax evasion of importers and the corruption of officials of Customs Department. Although the law arising from the system of consolidation has the aforesaid advantages, the consolidation legislation may create the problem of legal application, i.e. wordings in all the provisions of subordinate tariff laws which are consolidated into one Parent Act are different or inconsistent. To solve this problem and to make the proposed Parent Act clearer and simpler in understanding for complying in order to satisfy the principle of legal certainty, the researcher has the following suggestions. (a) The wordings in the provisions of one Parent Act as consolidated from many relevant subordinate tariff laws should be adjusted to become those which are plain, clear, unambiguous, straightforward and consistent. Language should also not be too tight, and the provisions of the proposed Act should not contain very long sentences. Furthermore, there should not be difficult wordings to comprehend in the provisions of the proposed Act. If there are technical words, there should be the explanatory provisions. (b) At the time of the consolidation of many relevant subordinate tariff laws into one Parent Act, the governmental agency who is responsible for making and consolidating the law should simultaneously produce Explanatory Memoranda to explain the provisions of such Parent Act.

DPU

vii

(2) In negotiating and entering further FTAs, the Thai government should give emphasis on the exemption and reduction of import-tariff rates for capital products, raw materials and semi-products brought into the country for goods production.

(3) In negotiating and entering further FTAs, the Thai government should emphasize goods which necessitate the consumption of most people of the country; the Thai government should not give emphasis on the exemption and reduction of import-tariff rates for luxury products which high-income earners who are the minority group of people of the country consume.

DPU

viii

กตตกรรมประกาศ การศกษาวจยฉบบนส าเรจลงไดดวยความกรณาและความชวยเหลอจากบคคลหลายทาน ผวจย

ขอขอบพระคณทานผเขยนผลงานวรรณกรรม หนงสอ ต ารา ผลงานทางวชาการ รายงานการวจย เอกสารสงพมพ บทความ บทสมภาษณและค าใหสมภาษณ ทผวจ ยไดน าและสกดเอาหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกกฎหมายและขอมลส าคญจากแหลงดงกลาวมาใช เพอชวยในการทบทวนวรรณกรรมและชวยในการวเคราะห รวมทงชวยในการอภปรายทงในแงโตแยงคดคาน (Argument against) และโตแยงสนบสนน (Argument for) ในงานวจยน

ผวจยขอขอบพระคณนกวชาการและเจาหนาทของรฐทผวจยไดไปสมภาษณและไดขอความเหนจากการประชมทางวชาการ คอ ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ คณโชตมา เอยมสวสดกล คณพนธทอง ลอยกลนนท คณจนญญา บณฑกล รองศาสตราจารยภาณน กจพอคา และ ดร.ชชาต อศวโรจน

ทายทสด ผวจยขอขอบคณ คณสรรตน รอดจนทร และเดกหญงจรารตน รอดจนทร (นองโจล) ผซงเปนก าลงใจใหแกผวจยมาโดยตลอดระยะเวลาในการศกษาวจย จนท าใหผวจยประสบความส าเรจในการศกษาวจยในครงน

ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

สงหาคม พ.ศ. 2556

DPU

ก

สารบญ เนอหา บทคดยอ บทคดยอภาษาองกฤษ (Abstract) กตตกรรมประกาศ สารบญ

หนา

i iv viii ก

บทท 1 บทน า 1.1 ความเปนมาและปญหาในการวจย 1.2 ความส าคญของการวจย

1.3 วตถประสงคของการวจย 1.4 สมมตฐานของการวจย 1.5 นยามศพทเฉพาะทส าคญ 1.6 ขอบเขตของการวจย 1.7 วธการศกษาวจย 1.8 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ บทท 2 การศกษาวรรณกรรมทเกยวของ

2.1 ความหมาย ประเภท โครงสรางและวตถประสงคของภาษ และความสมพนธระหวางภาษกบนโยบายการคลงและเศรษฐกจมหภาค

2.1.1 ความหมายของภาษ 2.1.2 ประเภทของภาษ 2.1.3 โครงสรางของภาษ 2.1.4 วตถประสงคของภาษ

2.1.5 ความสมพนธระหวางภาษกบนโยบายการคลงและเศรษฐกจมหภาค 2.2 หลกการจดเกบภาษทด

2.2.1 หลกการจดเกบภาษอากรทดของ Adam Smith 2.2.2 หลกการจดเกบภาษอากรในยคปจจบน

2.3 หลกการและหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ 2.3.1 หลกการของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ 2.3.1.1 หลกความเปนธรรม 2.3.1.2 หลกความมประสทธภาพหรอหลกความเปนกลาง 2.3.2 หลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

1-10 1 3 3 4 5 7 7 9

11-124

12 12 12 13 15 16 18 18 20 22 22 22 24 24

DPU

ข

2.4 ความหมาย ลกษณะ ขอบเขตและวตถประสงคของภาษศลกากร 2.4.1 ความหมายของภาษศลกากร 2.4.2 ลกษณะและขอบเขตของภาษศลกากร 2.4.3 วตถประสงคของการจดเกบภาษศลกากร 2.4.3.1 การจดเกบภาษศลกากรเพอเปนแหลงรายไดของรฐบาล

2.4.3.2 การจดเกบภาษศลกากรเพอรกษาเสถยรภาพภายนอกของระบบเศรษฐกจ 2.4.3.3 การจดเกบภาษศลกากรเพอปกปองคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ 2.4.3.4 การจดเกบภาษศลกากรเพอเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพราคาของผผลตและดดซบก าไรสวนเกนจากผสงออก 2.4.3.5 การจดเกบภาษศลกากรเพอเปนเครองมอเปลยนแปลงของระดบราคาและตนทนการผลตสนคา 2.4.3.6 การจดเกบภาษศลกากรเพอแกไขภาวะสงคม

2.5 หลกการจดเกบภาษศลกากรตามกฎหมายศลกากร 2.5.1 กฎหมายศลกากร 2.5.1.1 กฎหมายวาดวยการศลกากร 2.5.1.2 กฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร 2.5.2 หลกการส าคญของกฎหมายศลกากร 2.5.2.1 เวลาแหงความรบผดในการเสยภาษ 2.5.2.2 ฐานในการค านวณภาษศลกากร 2.5.2.3 พกดอตราศลกากร

2.5.2.4 การยกเวนอากรและการลดอตราอากรเพอประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศและการสนบสนนสงเสรมการสงออกและการคาระหวางประเทศ

2.5.3 ผลกระทบของการจดเกบภาษศลกากร 2.5.3.1 ผลกระทบดานราคาของสนคา 2.5.3.2 ผลกระทบดานการบรโภค 2.5.3.3 ผลกระทบดานการผลต 2.5.4 ความผดทางศลกากร 2.5.4.1 ความผดฐานลกลอบหนศลกากร 2.5.4.2 ความผดฐานหลกเลยงภาษอากร 2.5.4.3 ความผดฐานส าแดงเทจ

2.5.4.4 ความผดฐานน าของตองหามตองก ากดเขามาในหรอสงออก

25 25 26 26 27

28

28

29

29 29 30 30 31 32 33 33 34 34

39 42 42 42 42 43 43 43 43

DPU

ค

นอกราชอาณาจกร 2.5.4.5 ความผดฐานฝาฝนพธการศลกากร 2.5.5 ระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ 2.5.5.1 สนคาผานแดน 2.5.5.2 คลงสนคาทณฑบน 2.5.5.3 การอนญาตใหน าเขาชวคราว 2.5.5.4 วธการ Drawback 2.5.5.5 สหภาพศลกากร 2.5.5.6 เขตการคาเสร 2.5.5.7 ยานอตสาหกรรมเพอการสงออก 2.5.6 เหตผลสนบสนนใหใชภาษศลกากร 2.5.6.1 เหตผลดานอตราการแลกเปลยนสนคา 2.5.6.2 เหตผลในการปกปองอตสาหกรรมแรกเกด 2.5.6.3 เหตผลในการตอสกบคาแรงงานของตางประเทศ 2.5.6.4 เหตผลดานอนๆ 2.5.6.4.1 การปองกนประเทศ 2.5.6.4.2 การอนรกษวฒนธรรมและคานยมทดงาม 2.5.6.4.3 ความไมสมบรณของระบบเศรษฐกจ 2.5.6.4.3.1 ภาวะการวางงาน 2.5.6.4.3.2 การกระตนการลงทน 2.5.6.4.3.3 การตอตานการทมตลาด 2.5.7 หนวยงานราชการทจดเกบภาษศลกากร

2.6 การคาระหวางประเทศ 2.6.1 ขอสนบสนนการคาระหวางประเทศ

2.6.1.1 การคาระหวางประเทศและผลประโยชนทางตรงและทางออม 2.6.1.1.1 ผลประโยชนทางตรง 2.6.1.1.1.1 ผลประโยชนทางดานการผลต 2.6.1.1.1.2 ผลประโยชนทางดานการบรโภค 2.6.1.1.2 ผลประโยชนทางออม 2.6.1.2 การคาระหวางประเทศและการขยายการผลต 2.6.1.3 การคาระหวางประเทศและการขยายฐานของทรพยากร 2.6.1.4 การคาระหวางประเทศและความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ 2.6.1.4.1 การพงพาตลาดตางประเทศ 2.6.1.4.2 ความไดเปรยบของการลงทนดานโครงสรางพนฐาน

44 44 45 45 45 46 46 46 46 47 48 48 48 49 49 49 49 50 50 50 50 51 52 52 53 53 53 53 54 54 54 55 56 56

DPU

ง

2.6.1.4.3 การเพมอปสงคภายในประเทศ 2.6.2 ขอโตแยงการคาระหวางประเทศ 2.6.2.1 ปญหาการพงพาตลาดตางประเทศ 2.6.2.2 ปญหาทางดานการปองกนประเทศ 2.6.2.3 ปญหาเกยวกบความไรเสถยรภาพทางเศรษฐกจ 2.6.2.4 ปญหาการแขงขนจากตางประเทศ

2.6.3 อปสรรคตอการคาระหวางประเทศ 2.6.3.1 มาตรการทไมใชภาษอากรและภาษอากร 2.6.3.2 การใชมาตรการดานโควตา 2.6.3.3 การคอรรปชนในการน าเขาหรอสงออก 2.6.3.4 การคอรรปชนของเจาหนาทกรมศลกากร 2.6.3.4.1 มลเหตการณคอรรปชนในหนวยงานศลกากร 2.6.3.4.2 การปฏรปกรมศลกากรในกระบวนการคาระหวาง ประเทศ 2.6.4 การลดอปสรรคและปจจยในการสงเสรมการคาระหวางประเทศ 2.6.4.1 การปรบลดอากรขาเขา 2.6.4.2 การชดเชยคาภาษอากร 2.6.4.3 การคนอากรขาเขาวตถดบ 2.6.4.4 นโยบายของภาครฐกบการคาระหวางประเทศ 2.6.4.5 การเพมความรและทกษะใหแกประชาชน 2.6.4.6 ระเบยบการคาโลกใหม 2.6.4.7 การรวมกลมทางเศรษฐกจ 2.6.5 การคาระหวางประเทศของไทย

2.7 ขอตกลงเขตการคาเสร 2.7.1 ความหมายของ “การคาเสร” 2.7.2 ลกษณะของ “การคาเสร” 2.7.3 ความหมายของ “เขตการคาเสร” และ “ขอตกลงการคาเสร” 2.7.4 ทฤษฎเบองหลงเขตการคาเสร 2.7.5 ความเปนมาของขอตกลงเขตการคาเสรในโลก 2.7.6 ขอตกลงเขตการคาเสรตางๆในโลกและขอตกลงเขตการคาเสรทไทยท ากบประเทศตางๆในโลก

2.8 ขอตกลงการคาเสรอาเซยน 2.8.1 ประชาคมอาเซยน 2.8.1.1 ความเปนมาของอาเซยน

56 56 57 57 57 58 58 58 59 60 61 61

63 67 68 69 69 70 70 71 71 75 77 78 79 80 81 82

82 84 84 84

DPU

จ

2.8.1.2 เสาหลกของประชาคมอาเซยน 2.8.1.3 กฎบตรอาเซยน 2.8.1.4 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2.8.1.5 บทบาทของประเทศไทยในเวทอาเซยน 2.8.2 เขตการคาเสรอาเซยน 2.8.2.1 ความเปนมาและวตถประสงคของเขตการคาเสรอาเซยน 2.8.2.2 เขตการคาเสรอาเซยนกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

2.9 การลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและขอตกลงอนๆท เกยวเนอง

2.9.1 วธการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน 2.9.2 สนคาทอยในบญชลดภาษ 2.9.3 สนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน 2.9.4 การยกเลกมาตรการทมใชภาษ

2.9.5 ความตกลงการคาสนคาของอาเซยน 2.10 ขอวพากษวจารณเกยวกบประโยชนของการคาเสร ผลกระทบของขอตกลงเขต- การคาเสร และผลกระทบของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอา- เซยนตอไทย

2.10.1 ประโยชนของการคาเสร 2.10.2 ผลกระทบของขอตกลงเขตการคาเสร 2.10.2.1 ผลกระทบในเชงบวก 2.10.2.2 ผลกระทบในเชงลบ 2.10.3 ผลกระทบของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ตอไทย

2.10.3.1 ผลกระทบในเชงบวก 2.10.3.2 ผลกระทบในเชงลบ 2.10.4 ปจจยทจะท าใหไดรบผลประโยชนจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน บทท 3 ขอคดเหนของนกวชาการ เจาหนาทของรฐ และผทเปนทยอมรบเชอถอไดจากการสมภาษณ

3.1 การสมภาษณนกวชาการและเจาหนาทของรฐโดยผวจยในเชงลก 3.1.1 ขอคดเหนเกยวกบประโยชนและผลกระทบในทางบวกของขอตกลง เขตการคาเสรอาเซยน

3.1.2 ขอคดเหนเกยวกบผลกระทบดานลบของขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยน

86 87 89 90 90 91 93

94 94 95 97 97 99

101 101 104 104 105

106 106 108 109

111-124 112 112 116

DPU

ฉ

3.1.3 ขอคดเหนเกยวกบกฎหมายและนโยบายภาษทเกยวของกบการท า ขอตกลงเขตการคาเสร 3.2 บทสมภาษณของผทเปนทยอมรบเชอถอไดทตพมพในสงพมพของทางราชการ

3.2.1 ขอคดเหนเกยวกบประโยชนและผลกระทบในทางบวกของขอตกลง เขตการคาเสร 3.2.2 ขอคดเหนเกยวกบผลกระทบดานลบของขอตกลงเขตการคาเสร 3.2.3 ขอคดเหนเกยวกบการปรบปรงนโยบายทเกยวของกบการท า ขอตกลงเขตการคาเสร

บทท 4 บทวเคราะหขอดและขอเสยของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

4.1 แนวทางการวเคราะห 4.2 วเคราะหผลกระทบของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอการด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคและนโยบายการคลงสาธารณะ 4.3 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยนตามวตถประสงคของภาษ

4.4 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยนตามหลกการจดเกบภาษทด

4.5 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยนตามหลกการของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ 4.6 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยนตามหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ 4.7 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยนตามวตถประสงคของภาษศลกากร 4.8 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยนตามหลกการจดเกบภาษศลกากร 4.9 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยนตามหลกการคาระหวางประเทศ 4.10 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยนตามวตถประสงคของประชาคมอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และ กฎบตรอาเซยน

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

117 122 122 123 124 125-155 125 127 129 130 137 139 139 142 150 155 156-201 156

DPU

ช

5.1.1 สรปผลการวจยเกยวกบความรวมมอทางดานกฎหมายภาษของ ประเทศไทยกบประเทศสมาชกอาเซยน

5.1.1.1 สรปผลหลกการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสร 5.1.1.2 สรปผลการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคา เสรอาเซยน

5.1.2 สรปผลการวจยเกยวกบขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากร ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน 5.1.2.1 ขอดของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร อาเซยน

5.1.2.1.1 สรปผลการวจยทไดมาจากการทบทวน วรรณกรรมในหวขอ 2.10 ของบทท 2 และบทท 3 5.1.2.1.2 สรปผลการวจยทไดมาจากการวเคราะห ในบทท 4

5.1.2.2 ขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคา เสรอาเซยน

5.1.2.2.1 สรปผลการวจยทไดมาจากการทบทวน วรรณกรรมในหวขอ 2.10 ของบทท 2 และบทท 3 5.1.2.2.2 สรปผลการวจยทไดมาจากการวเคราะห ในบทท 4 5.2 ขอเสนอแนะเกยวกบการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน 5.2.1 ขอเสนอแนะจากบทสรปขอดของการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขต การคาเสรอาเซยน 5.2.2 ขอเสนอแนะจากบทสรปขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขต การคาเสรอาเซยน บรรณานกรม ภาคผนวก ก. พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ข. พกดอตราอากรขาเขา ค. พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ฉบบท 5) พ.ศ. 2555 ง. พกดอตราอากรขาออก จ. ของทไดรบการยกเวนอากร

ฉ. ประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน ลงวนท 6 มกราคม พ.ศ. 2555

157 157 158 160 160 161 163 169 169 170 181 182 187 202-204 205-362 205 213 219 224 228 232

DPU

ซ

ช. ประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน (ฉบบท 3) ลงวนท 21 มกราคม พ.ศ. 2551 ซ. ประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน (ฉบบท 4) ลงวนท 18 มถนายน พ.ศ. 2551 ฌ.ประกาศกรมศลกากรท 1/2555 เรอง หลกเกณฑและพธการเกยวกบการยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน ลงวนท 6 มกราคม พ.ศ. 2555

ญ. กฎบตรสมาคมแหงประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต ฎ. สนคาออนไหว ฏ. ความตกลงการคาสนคาอาเซยน (ASEAN Trade in Goods Agreement) ฐ. ค าใหสมภาษณของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ ฑ. บทสมภาษณของผทเปนทยอมรบเชอถอได ฒ. ขอเสนอแนะเกยวกบหลกเกณฑและแนวทางในการจดท าขอตกลงเขตการคาเสร ภายใตหลกการและแนวความคดทางดานเศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศ ประวตผวจย

240 243 249 262 264 268 335 347 352 363-365

DPU

1

บทท 1 บทน า ในการศกษาวจยครงน ผวจยไดก าหนดความเปนมาและปญหาในการวจย ความส าคญของการวจย วตถประสงคของการวจย สมมตฐานของการวจย นยามศพทเฉพาะ ขอบเขตของการวจย วธการศกษาวจย ประโยชนทคาดวาจะไดรบ โดยมรายละเอยดดงน 1.1 ความเปนมาและปญหาในการวจย

เมอวนท 10 พฤศจกายน พ.ศ. 2553 ทานศาสตราจารย ดร.ไพฑรย สนลารตน รองอธการบดฝายวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตยไดเชญผวจยและอาจารยทานอนๆทไดเขยนบทความลงตพมพในหนงสอ “วถเอเชย: ทางเลอกใหมในการบรหารจดการ”1 เพอประชมหารอเกยวกบการปรบปรงหนงสอเลมดงกลาว และทประชมยงไดเหนชอบตามขอเสนอแนะของทานศาสตราจารย ดร.ไพฑรย สนลารตน ใหมการท าการวจยจากเอกสาร (Documentary Research) เกยวกบองคความรดานบรหารจดการแตละดานของเอเชย โดยเนนตามสาขาวชาซงจะแบงออกเปน 4 สวน คอ

(1) บรบทเกยวกบเอเชย (2) ภาพรวมการจดการ: หลกการ แนวคด (3) กรณศกษาของประเทศในเอเชย (4) สรปเปนองคความรการจดการเอเชยตามสาขา ผวจยไดรบมอบหมายจากทประชมใหเปนผรบผดชอบท าการวจยจากเอกสารเกยวกบการ

แสวงหาองคความรดานบรหารจดการเกยวกบกฎหมายของเอเชย2 เมอผวจยไดรบมอบหมายจากทประชมดงกลาวขางตน ผวจยไดใชประสบการณและความ

เชยวชาญทางดานการวจยจากเอกสารท าการศกษาวจยเพอแสวงหาองคความรดานการบรหารจดการเกยวกบความสมพนธดานภาษทเกยวของการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในเอเชยและความรวมมอทางดานกฎหมายภาษทประเทศไทยไดท าขอตกลงกบประเทศตางๆในภมภาคเอเชย โดยผวจยไดท าการวจยจากเอกสารกรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

1 ผวจยไดเขยนบทความเรอง “Thai Tax Administration: Self Assessment” ลงตพมพในหนงสอ “วถเอเชย: ทางเลอกใหมในการบรหารจดการ” จดพมพโดย ศนยวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย เพอเปนหนงสอทใชประกอบในการประชมวชาการ การบรหารและการจดการ ครงท 6 ซงจดขนเมอวนท 21-22 ตลาคม พ.ศ. 2553 ณ มหาวทยาลยธรกจบณฑตย 2 เหตผลทผวจยตกลงเปนผรบผดชอบท าการวจยจากเอกสารเกยวกบการแสวงหาองคความรดานบรหารจดการเกยวกบกฎหมายของเอเชย เนองจากวชากฎหมายไดแบงออกเปนสาขาตางๆ เชน กฎหมายมหาชน กฎหมายอาญา กฎหมายธรกจ กฎหมายการคาระหวางประเทศ กฎหมายภาษอากร และผวจยมประสบการณในการท างานวจยทางดานกฎหมายภาษอากร กลาวคอ ผวจยมประสบการณในการท างานวจย (หรอความช านาญงานดานวจย) จากการศกษาวจยในระดบปรญญาเอกทสหราชอาณาจกร ในการศกษาวจยดงกลาว ผวจยไดถกฝกฝนใหท าการวจยจากเอกสาร โดย (ก) ศกษาและวเคราะห หลกการ แนวความคดและทฤษฎทอยเบองหลงกฎหมายและนโยบายภาษ (Tax Law and Policy) (ข) ศกษาวเคราะหตวบทกฎหมายทเปนหวขอของงานวจย และ (ค) ท าการเสนอแนะทฤษฎใหมทผวจยคนพบ โดยอาศยพนฐานจากการน าหลกการ แนวความคดและทฤษฎไปวเคราะหตวบทกฎหมายทเปนหวขอของงานวจย นอกจากน ผวจยมประสบการณในการเขยนบทความวชาการ/บทความวจยลงตพมพในวารสารทางวชาการทเกยวของกบกฎหมายและภาษอากร และผวจยยงมประสบการณจากการเปนผอานประเมนบทความวชาการ/บทความวจยทงฉบบภาษาไทยและภาษาองกฤษเพอตพมพในวารสารพฒนบรหารศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร และวารสารของมหาวทยาลยบรพา

DPU

2

การวจยกรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน อาเซยนหรอสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East

Asean Nation : ASEAN) ไดจดตงขนเมอวนท 8 สงหาคม พ.ศ. 2510 ในการประชมสดยอดของผน ารฐบาลอาเซยนครงท 4 ระหวางวนท 27-28 มกราคม พ.ศ. 2535 ณ ประเทศสงคโปร อาเซยนไดตกลงตามขอเสนอของไทยใหจดตงเขตการคาเสรอาเซยนหรอ AFTA (ASEAN Free Trade Area : AFTA) ตามกรอบความตกลงแมบทวาดวยการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยน (Framework Agreement on Enhancing ASEAN Economic Cooperation) และความตกลงวาดวยการใชมาตรการก าหนดอตราอากรรวมเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน [Agreement on the Common Effective Preferential Tariff (CEPT) Scheme for the ASEAN Free Trade Area (AFTA)] (ชศกด จรญสวสด, 2548: 196-197)

สาระส าคญของขอตกลงการจดตงเขตการคาเสรอาเซยนน ไดก าหนดเปาหมายการลดภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกใหเหลอรอยละ 0-5 ภายในเวลา 15 ป ตอมาในเดอนกนยายน พ.ศ.2537 ทประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนครงท 26 ไดตกลงเรงการลดอตราภาษศลกากรใหเหลอรอยละ 0-5 ภายใน 10 ป เรมตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2536 และสนสดภายในป พ.ศ. 2546 และน าสนคาเกษตรไมแปรรปเขามาลดภาษภายใต AFTA รวมทงใหทยอยน าสนคาอตสาหกรรมและเกษตรแปรรป ซงเคยไดรบการยกเวนชวคราวมาลดภาษ นอกจากน ใหยกเลกมาตรการจ ากดปรมาณและมาตรการทมใชภาษอนๆตามระยะเวลาทก าหนดดวย (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศอางใน ชศกด จรญสวสด, 2548: 197)

กลาวอกอยางหนง เมอแรกด าเนนการ อาเซยนไดก าหนดเปาหมายทจะลดอตราภาษศลกากรระหวางกนลงเหลอรอยละ 0-5 รวมทงยกเลกมาตรการทมใชภาษภายใน 15 ป เรมตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2536 และสนสดวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2551 ตอมาในป พ.ศ. 2537 อาเซยนไดเรงรดการด าเนนงาน AFTA จากเดม 15 ป เปน 10 ป คอ ใหลดอตราภาษลงเหลอรอยละ 0-5 ภายในวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2546 รวมทงใหน าสนคาอตสาหกรรมและเกษตรแปรรปในรายการทเคยไดรบการยกเวนการลดภาษเปนการชวคราว และสนคาเกษตรไมแปรรปเขามาลดภาษภายใต AFTA ดวย (ชศกด จรญ-สวสด, 2548: 197)

ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเปนแรงขบส าคญทท าใหการคาของไทยกบอาเซยนขยายตวเพมขน โดยเฉพาะในดานการสงออก สนคาสงออกสวนใหญมมลคาการสงออกสงขน ทงในสวนของสนคาเกษตรกรรม สนคาเกษตรแปรรป และสนคาอตสาหกรรม ซงชวยเพมรายไดและมการจางงานเพมขน การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลง AFTA ท าใหสนคาเขามราคาถกลง สงผลใหมการน าเขาสนคาตางๆ โดยเฉพาะสนคาทน วตถดบ และสนคากงส าเรจรปเพมขน ชวยใหการผลตขยายตวและตนทนการผลตลดลง ซงเปนประโยชนตอผประกอบการทงในภาคเกษตรและอตสาหกรรม และเปนประโยชนตอผบรโภคทสนคาอปโภคบรโภคมราคาถกลง (ชศกด จรญสวสด, 2548: 201-203)

DPU

3

นอกจากน ประเทศไทยจะเปนแหลงดงดดการลงทนจากตางประเทศ อนเปนผลจากการทอาเซยนไดกลายเปนตลาดการคาเสรทมขนาดใหญ มประชากรเกอบ 500 ลานคน จงเปนทสนใจของนกลงทนตางประเทศ โดยเฉพาะประเทศไทยซงมความพรอมในหลายๆดาน และตงอยในศนยกลางของภมภาคน (ชศกด จรญสวสด, 2548: 201-203)

แมขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะสงผลกระทบดานบวกตอประเทศไทย ซงชวยสนบสนนและสงเสรมการคาและการลงทนของประเทศไทยในอาเซยน จงมปญหาหรอค าถามเกดขนวา ท าไมรฐบาลไทยหรออาเซยนจงไมเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชยและภมภาคอนใหเพมมากขนอยางตอเนอง เพอสรางความรวมมอและความสมพนธทางเศรษฐกจกบประเทศตางๆในภมภาคเอเชยและภมภาคอนใหเพมมากขนอนจะชวยท าใหมตลาดการคาเสรทมขนาดใหญ ในงานวจยน ผวจยจะคนหาขอดของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเพอสนบสนนใหรฐบาลไทยหรออาเซยนท าการเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆในภมภาคเอเชยและภมภาคอนใหเพมมากขนอยางตอเนอง และคนหาผลกระทบดานลบตอประเทศไทยทท าใหประเทศไทยเสยเปรยบเนองจากการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน นอกจากน ผวจยจะเสนอแนะขอแกไขดานกฎหมายภาษและนโยบายภาษกอนทรฐบาลไทยจะท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆในภมภาคเอเชยและภมภาคอนตอไป 1.2 ความส าคญของการวจย

การวจยนเปนการวจยจากเอกสารเพอศกษาวเคราะหในเชงทฤษฎ (Theoretical Analysis) ของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทรฐบาลไทยไดท ากบประเทศตางๆในอาเซยนวาสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายทเกยวของหรอไม และเสนอแนะมาตรการทางกฎหมายและนโยบายภาษเพอการท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไปกบประเทศอนในภมภาคเอเชยและภมภาคอนใหสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายทเกยวของ

1.3 วตถประสงคของการวจย

วตถประสงคหลกของการวจยนม 2 ประการ คอ (1) เพอท าการศกษาวจยแสวงหาองคความรดานการบรหารจดการเกยวกบความสมพนธดาน

ภาษทเกยวของการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคอาเซยน ซงถอเปนความรวมมอทางดานกฎหมายภาษศลกากรระหวางประเทศไทยกบประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนดวย โดยเฉพาะการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

DPU

4

(2) เพอท าการวเคราะหในเชงทฤษฎคนหาขอดของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนโดยการลดอตราภาษศลกากร เพอสนบสนนใหรฐบาลไทยหรออาเซยนท าการเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆในภมภาคเอเชยและภมภาคอนใหเพมมากขน และคนหาผลกระทบดานลบตอประเทศไทยเนองจากการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทท าใหประเทศไทยเสยเปรยบ นอกจากนผวจยจะเสนอแนะขอแกไขดานกฎหมายภาษและนโยบายภาษทเกยวของกอนทรฐบาลไทยจะท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆในภมภาคเอเชยและภมภาคอนตอไป 1.4 สมมตฐานของการวจย

ในการวจยครงน มขอสมมตฐาน 4 ประการ คอ (1) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรไมไดสงผลกระทบเฉพาะดานบวกตอ

ประเทศสมาชกทเขาท าขอตกลง แตยงอาจสงผลกระทบดานลบตอประเทศสมาชกทเขาท าขอตกลง โดยเฉพาะอาจสงผลกระทบตอภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมในประเทศสมาชกทมประสทธภาพการผลตต า และภาคอตสาหกรรมทไมมศกยภาพในการปรบตวเพมขดความสามารถในการแขงขน

(2) การลดอตราภาษศลกากรและการยกเวนภาษศลกากรส าหรบสนคาน าเขาอยางเหมาะสมรวมทงการลดอตราภาษศลกากรในอตราทเหมาะสมใหสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายภาษทเกยวของ คาดวาจะลดผลกระทบดานลบตอประเทศทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสร นอกจากน ยงคาดวาจะเปนแรงขบส าคญทท าใหการคาของประเทศทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสรขยายตวเพมขน อนจะท าใหสนคาน าเขามราคาถกลง สงผลใหมการน าเขาสนคาตางๆ ซงจะเปนประโยชนตอทงภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมการผลต และเปนประโยชนตอประชาชนทสามารถเลอกซอสนคาอปโภคบรโภคซงมราคาถกลงได ซงคาดวาจะท าใหมการซอขายสนคาอปโภคและบรโภคมากขน อนจะท าใหเศรษฐกจของประเทศทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสรขยายตวเพมขนตามไปดวย

(3) การปฏบตตามพนธกรณหรอขอผกพนของประเทศทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอยางเครงครดและครบถวน คาดวาจะท าใหการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคอาเซยนซงถอเปนความรวมมอทางดานกฎหมายภาษศลกากรระหวางประเทศไทยกบประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนประสบผลส าเรจ

(4) การปรบปรงกฎหมายภาษศลกากรซงเปนกฎหมายทเกยวของโดยตรงกบขอตกลงเขตการคาเสรใหสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายภาษทเกยวของ คาดวาจะท าใหกฎหมายภาษภายในของประเทศไทยสนบสนนและสงเสรมใหความรวมมอทางดานกฎหมายภาษศลกากรระหวางประเทศไทยกบประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนประสบผลส าเรจ

DPU

5

1.5 นยามศพทเฉพาะทส าคญ “ความรวมมอทางภาษ” (Tax Co-ordination) หมายถง ความพยายามทจะท าใหบรรลถง

กฎเกณฑทางดานภาษทสอดคลองกนระหวางประเทศตางๆ3 (Simon James, 1998:144) “การคาเสร” (Free Trade) หมายถง การคาระหวางประเทศซงปราศจากอปสรรค เชน การ

หามน าเขา ก าแพงภาษ โควตาจ ากดปรมาณ (ม.ร.ว.สฤษดคณ กตยากร, 2546: 199) “การคาเสร” (Free Trade) หมายถง การคาระหวางประเทศทรฐบาลประเทศคคาไมสรางสงกด

ขวาง ในการซอขายแลกเปลยนสนคาและบรการระหวางประเทศ ในระบบการคาเสรจะไมมการใชมาตรการกดกนการคาในลกษณะตางๆ อนไดแก ภาษสนคาเขาและสนคาออก การจ ากดปรมาณการน าเขา การหามน าเขา การควบคมเงนตราตางประเทศ การซอขายโดยรฐ การคมครองการผลตภายใน การซอขายสนคาทเจาะจงแหลงผลต ออกกฎหมายลขสทธหรอเครองหมายการคา การทมตลาด การตงกฎเกณฑการตรวจสอบสนคาอยางเขมงวด ฯลฯ มาตรการเหลานลวนมส วนท าใหการคาระหวางประเทศบดเบอนไปมากนอยตางกนไป ในทางตรงขาม ในระบบการคาเสรประเทศตางๆจะผลตเฉพาะสนคาทตนเองมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบและจะน าสนคาทผลตไปแลกเปลยนกบสนคาทตนเองไมไดผลต ท าใหการจดสรรทรพยากรของโลกเปนไปอยางมประสทธภาพ (วนรกษ มงมณนาคนและคณะ, 2542: 152)

“การคาเสร” (Free Trade) หมายถง การคาระหวางประเทศซงไมถกจ ากดโดยโควตาสงเขาหรอก าแพงภาษ หรอการควบคมอยางอนๆซงจะมผลตอการสกดกนการเคลอนไหวโดยเสรของการคาระหวางประเทศ ทฤษฎเศรษฐศาสตรกระแสหลกเสนอวา การเปดการคาเสรระหวางประเทศ จะเพมสวสดการทางเศรษฐกจส าหรบทกฝาย เพราะการแขงขนเสรจะท าใหเราสามารถเลอก ซอสนคาจากประเทศทผลตไดตนทนต าทสด เพราะมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ แตการคาเสรกมขอจ ากดเรอ งคาขนสง อตราแลกเปลยนเงนทผนผวน ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ สามารถจะเปลยนแปลงไดงาย การผลตสนคาเฉพาะอยางตามความช านาญสนคามากเกนไป และซอสนคาอนจากประเทศอนกอาจจะท าใหประเทศมความเสยงเพมขน รวมทงบางประเทศอาจมนโยบายทางการเมองทมงชวยเหลอปกปองเกษตรกรในประเทศของตน มากกวาจะซอสนคาเกษตรจากประเทศอนทผลตไดตนทนต ากวา (วทยากร เชยงกล, 2547: 114-115)

“เขตการคาเสร” (Free Trade Area) หมายถง เขตการคาในภมภาคของโลกซงรวมกลมประเทศทตกลงจะเปดตลาดเสรซงกนและกน เชน AFTA เปนตน (ม.ร.ว.สฤษดคณ กตยากร., 2546: 199)

“เขตการคาเสร” (Free Trade Area) หมายถง อาณาบรเวณทประเทศตางๆมาตกลงกนวาจะใหมการคาระหวางกนอยางเสร โดยเกบภาษใหนอยทสดเพอหารายไดเขารฐเทานน จะไมใชภาษเปนก าแพงขดขวางหรอมอทธพลตอราคาสนคาจากตางประเทศ (วทยากร เชยงกล, 2547: 115)

3 “Tax co-ordination” means the attempt to achieve consistent tax regimes across countries.

DPU

6

“ขอตกลงการคาเสร” (Free Trade Agreement : FTA) หมายถง ขอตกลงการคาเสรระหวางสองประเทศหรอระหวางกลมประเทศ อาจเปนการตกลงเฉพาะอตสาหกรรมหรอสนคาบางชนด โดยมเงอนไขรายละเอยดตางๆแลวแตจะตกลงกน สวนใหญ คอ การลดอตราภาษหรอยกเลกเกบภาษขาเขาระหวางกนและกน (วทยากร เชยงกล, 2547: 115)

“เขตการคาเสรอาเซยน” (ASEAN Free Trade Area) นยมเรยกชอยอวา AFTA ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2534 รฐบาลไทยซงมนายอานนท ปนยารชน นายกรฐมนตร ไดรเรมเสนอตออาเซยนจดตงเขตการคาเสร ส าหรบกลมประเทศสมาชกอาเซยนเพอลดอตราภาษสนคาระหวางประเทศสมาชกใหเหลอเพยงรอยละ 0-5 ภายในเวลา 15 ป นบแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2536 (1 มกราคม พ.ศ. 2551) วธการลดภาษแบงไดเปน 3 สวน คอ (1) กรณทมการเกบอตราภาษสงกวารอยละ 20 ตองลดลงไมใหสงกวารอยละ 20 ภายใน 5-8 ป และลดลงเปนรอยละ 0-5 ภายในเวลาอก 7 ปตอจากนน (2) กรณเรงลดภาษ (Fast Track) เปนรอยละ 0-5 ภายในเวลา 7 ป ประกอบดวยสนคาทระบ 15 กลม และ (3) กรณยกเวนชวคราว (Exclusive List) ส าหรบประเทศสมาชกทยงไมพรอมทจะลดภาษตาม 2 กรณแรกมสทธขอยกเวนชวคราวเปนเวลา 8 ป (วนรกษ มงมณนาคนและคณะ, 2542: 22)

“ภาษศลกากรขาเขาหรอขาออก” (Tariff) หมายถง ภาษซงรฐเปนผก าหนดเพอหารายได เพอคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ และเพอเปนการประทวงรฐบาลอนทตงก าแพงภาษขาเขา, รายการราคา อตราภาษ ฯลฯ, ตารางราคาคาขนสง หรอคาโดยสาร (ม.ร.ว.สฤษดคณ กตยากร, 2546: 426)

“ภาษศลกากร” (Custom Duty หรอ Tariff) หมายถง ภาษทเกบจากสนคาเขาหรอสนคาออก นอกจากน อาจหมายถงรายการทแสดงพกดอตราภาษศลกากรทเกบจากสนคาเขาชนดตางๆ การเกบภาษสนคาเขามมาตงแตครสตศตวรรษท 18 โดยมวตถประสงคตางๆกน ทส าคญไดแก การหารายไดเขารฐ และการคมครองอตสาหกรรมหรอผคาภายในประเทศ ตามปกตการเกบภาษศลกากรขนอยกบภาวะเศรษฐกจของประเทศผจดเกบและภาวะเศรษฐกจโลก ในระยะทเศรษฐกจเฟองฟ ภาษศลกากรจะมความส าคญลดนอยลง แตในภาวะทเศรษฐกจตกต า ประเทศตางๆจะหนมาใชภาษศลกากรเปนเครองมอในการหารายไดหรอปกปองการผลตภายในประเทศมากขน (วนรกษ มงมณนาคนและคณะ, 2542: 275) สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยน (Association of South East Nations : ASEAN) หมายถง สมาคมของกลมประเทศในภมภาคเอเชยอาคเนยทต งขนในป ค.ศ.1967 ประกอบไปดวย บรไน อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย เพอแสวงหาความรวมมอทางเศรษฐกจและสงคมส าหรบภมภาคน ภายหลงไดขยายการรบสมาชกโดยรวม เวยดนาม กมพชา ลาว และพมาไวดวย (วทยากร เชยงกล, 2547: 16)

ขอตกลงการคาเสรอาเซยนหรออาฟตา (ASEAN Free Trade Agreement : AFTA) หมายถง การรวมตกลงจดตงเขตการคาเสรของกลมประเทศอาเซยน ในป ค.ศ. 1992 เพอด าเนนการยกเลกภาษศลกากรและขอจ ากดดานเศรษฐกจการคาระหวางประเทศใหแกกนและกนเพอผลประโยชน

DPU

7

รวมกนของสมาชก และใชเปนขอตอรองกบประเทศอนๆ ขอตกลงนจะมผลเตมทในป ค.ศ. 2008 (วทยากร เชยงกล, 2547: 16)

ผวจยจะกลาวถงนยามศพทเฉพาะทเกยวเนองกนกบนยามศพทเฉพาะทกลาวไวในหวขอน ในบทอนๆของรายงานวจยฉบบนทปรากฏเนอหาของนยามศพทเฉพาะดงกลาวอกดวย 1.6 ขอบเขตของการวจย

การท างานวจยน เพอศกษาวเคราะหในเชงทฤษฎเกยวกบผลกระทบของการลดอตราภาษศลกากรตอการคาสนคา (ไมรวมถงผลกระทบตอการบรการและการลงทน) ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทงขอดและขอเสย โดยจะศกษาและวเคราะหวาการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายทเกยวของหรอไม และผวจยจะท าขอเสนอแนะเพอการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการลดอตราภาษศลกากรซงเปนสาระส าคญในการท าขอตกลงเขตการคาเสรของประเทศไทยหรอของอาเซยนทประเทศไทยเปนสมาชกกอนทรฐบาลไทยจะท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศคเจรจาตางๆตอไปในอนาคต

1.7 วธการศกษาวจย

ระเบยบวธวจย (เครองมอทใชในการวจย การเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล) ของการวจยนซงเปนการวจยเชงคณภาพ ใชการศกษาวจยจากการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารประกอบกบขอมลทไดจากการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ของนกวชาการ เจาหนาทและผทเปนทยอมรบเชอถอได (Authority) หลงจากนน จะสกดเอาขอมลส าคญหรอน าผลทไดมาใชเปนเครองมอชวยในการวเคราะหในเชงทฤษฎ โดยผวจยจะวเคราะหและอภปรายผลการวจยโดยใชภาษาไทยเปนหลก

ตามทกลาวในหวขอขอบเขตของการวจย การวจยในครงน เปนการศกษาวเคราะหในเชงทฤษฎ เกยวกบผลกระทบของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนวาการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวสอดคลองกบหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายทเกยวของหรอไม และจะท าขอเสนอแนะเพอการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการลดอตราภาษศลกากรในการท าขอตกลงเขตการคาเสรของประเทศไทยตอไปในอนาคต ดงนน การศกษาวจยโดยการศกษาจากเอกสารและการสมภาษณจะด าเนนการตามขอบเขตของการวจย ดงน

(1) ในสวนของการศกษาผลกระทบของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ผวจยจะศกษาทบทวนตรวจสอบงานวรรณกรรมทมความเชอมโยงกนและสมภาษณผทเกยวของในประเดนทเกยวของกบความรวมมอทางดานกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศตางๆในอาเซยน โดยผวจยจะศกษาในเชงลกในประเดนขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทประเทศไทยไดท ากบประเทศสมาชกอาเซยนอนๆดวยการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน รวมทงศกษากฎหมายตลอดจนหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายทอยเบองหลงกฎหมายและขอตกลงเกยวกบเขตการคาเสรอาเซยนและการลดอตราภาษศลกากร ซงไดแก รฐธรรมนญ นโยบายเศรษฐกจ-มหภาค แนวความคดและวตถประสงคในการจดเกบภาษ หลกการจดเกบภาษทด หลกการและหลก

DPU

8

ความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ หลกการจดเกบภาษศลกากร หลกการคาระหวางประเทศ ทฤษฎเบองหลงเขตการคาเสร หลกการและวตถประสงคของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ประชาคมอาเซยน กฎบตรอาเซยน และประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

การวจยในสวนนทเปนการวจยจากเอกสาร ผวจ ยจะท าการเกบรวบรวมขอมล (Data Compilation) จากเอกสารทางกฎหมายภาษและเอกสารทางดานความรวมมอทางเศรษฐกจการคาระหวางประเทศทเกยวของมาศกษาทบทวนตรวจสอบ ซงไดแก ตวบทบญญตแหงกฎหมาย (รฐธรรมนญและกฎหมายเกยวกบภาษศลกากรทงกฎหมายแมบทและกฎหมายล าดบรอง) 4 เนอหาพนฐานในแขนงวชาทเกยวของ (กฎหมายภาษและความรวมมอทางเศรษฐกจการคาระหวางประเทศ) หลกการและแนวความคดทางทฤษฎ ขอคด-ขอเขยน สถต ทปรากฏอยในหนงสอต ารา สารานกรม พจนานกรม คมอ วารสาร จลสาร เอกสารประกอบค าบรรยาย เอกสารทางราชการ รายงานผลการวจย วทยานพนธ สงพมพอนๆ (เชน หนงสอพมพรายวน หนงสอพมพรายสปดาห จดหมายขาว) และใน internet ทคาดวาองคกรทเปนผก าหนดนโยบาย เจรจาและท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและทเปนผก าหนดนโยบายภาษศลกากรไดน ามาใชเปนพนฐานในการก าหนดนโยบาย เจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและการลดภาษศลกากร

การวจยในสวนนทเปนการสมภาษณเชงลก ผวจยจะท าการเกบรวบรวมขอมลโดยผวจยจะไปสมภาษณนกวชาการและเจาหนาททเกยวของ รวมทงหาขอมลจากบทสมภาษณของผทเปนทยอมรบเชอถอไดในสาขาทเกยวของทตพมพในหนงสอหรอสงพมพตางๆ

หนงสอต าราสงพมพตางๆและค าสมภาษณของนกวชาการจะชวยท าใหผวจยไดขอมลและทราบถงเนอหาพนฐานในแขนงวชาทเกยวของกบงานวจยรวมทงหลกการและแนวความคดทางทฤษฎทเกยวของ ในขณะทหนงสอต าราสงพมพตางๆและค าสมภาษณของเจาหนาทของรฐ นอกจากจะชวยท าใหผวจยทราบถงเนอหาพนฐาน หลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายทเกยวของแลว ยงจะชวยใหผวจยไดขอมลและทราบถงแนววธปฏบตของทางราชการอกดวย

(2) ในสวนของการวเคราะหผลกระทบของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน หลงจากทผวจยไดศกษาทบทวนตรวจสอบงานวรรณกรรมและสมภาษณผทเกยวของในประเดนทเกยวของกบขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงดงกลาวรวมทงประเดนหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายทเกยวของแลว ผวจยจะสกดเอาขอมลส าคญทไดจากการศกษาวรรณกรรมและการสมภาษณมาใชเพอชวยในการวเคราะหและในการอภปรายทงในแงโตแยงคดคาน (Argument against) และโตแยงสนบสนน (Argument for) เพอใหไดมาซงสงดงตอไปน

(ก) ผลของการวจยในการหาค าตอบวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ในสวนทเกยวกบการคาสนคา) มขอดและขอเสยสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายทเกยวของหรอไม

4 บทบญญตของรฐธรรมนญทเกยวของจะปรากฏอยในบทท 5

DPU

9

(ข) องคความรทจะน าไปใชในการท าขอเสนอแนะเพอสนบสนนขอดและแกไขผลกระทบอนเกดจากขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรดงกลาว

(3) ในสวนของการท าขอเสนอแนะ ผวจยจะท าขอเสนอแนะเพอการปรบปรงกฎหมายและนโยบายทเกยวของกบการลดอตราภาษศลกากรในการท าขอตกลงเขตการคาเสร (ในสวนทเกยวกบการคาสนคา) ของไทยหรอของอาเซยนทประเทศไทยเปนสมาชกอยกบประเทศคเจรจาตางๆในอนาคต

กลาวโดยสรป การวจยในสวน (2) และ (3) ผวจยจะน าขอมลส าคญทสกดไดจากการศกษาเอกสารทางกฎหมายภาษและเอกสารทางดานความรวมมอทางเศรษฐกจการคาระหวางประเทศและทไดจากการสมภาษณมาใชเปนเครองมอหรอวธการ (Approach) ในการใหเหตผลในเชงตรรกศาสตร (Logical Reasoning) และใหเหตผลในทางกฎหมาย (Legal Reasoning) ในการวเคราะหและชวยในการอภปรายทงในแงโตแยงคดคานและกลาวอางสนบสนนขอดและขอเสยการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ในสวนทเกยวกบการคาสนคา) เพอใหไดมาซงผลของการวจยทเปนความรทจะน ามาใชในการท าขอเสนอแนะเพอแกไขปญหาอนเปนหวขอของงานวจย แตจะไมมการน าวธการวเคราะหในเชงคณตศาสตรทางสาขาเศรษฐศาสตร (Mathematical Analysis) มาเปนเครองมอชวยในการวเคราะหขอมล 1.8 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจยนม 4 ประการ คอ (1) การวจยจะน ามาซงองคความรและขอเสนอแนะดานการบรหารจดการเกยวกบความสมพนธ

ทางดานนโยบายภาษทมผลกระทบและเกยวของการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคเอเชย ซงถอเปนความรวมมอทางดานกฎหมายภาษระหวางประเทศไทยกบประเทศตางๆในภมภาคเอเชยดวย โดยเฉพาะการท าขอตกลงเขตการคาเสรซงรวมถงเขตการคาเสรอาเซยน

(2) ผวจยจะน าผลการวจยเกยวกบการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ในสวนทเกยวกบการคาสนคา) ไปประยกตใชในการเรยนการสอนในวชากฎหมายภาษอากรชนสงและกฎหมายการคลงชนสงในการศกษาระดบปรญญาโท

(3) เนองจากผวจยไดน าเสนอผลงานทางวชาการในเชงวเคราะหทางทฤษฎในรปบทความลงในสรรพากรสาสนอยเนองๆ ผวจยจงมชองทางทจะน าเสนอผลการวจยนตอสาธารณะและตอหนวยงานของทางราชการทเปนผก าหนดนโยบายภาษ (Tax-Policy Maker) (นอกเหนอไปจากการเกบส าเนารายงานการวจยไวในหองสมดของมหาวทยาลยเพอการคนควา) และหากหนวยงานของทางราชการดงกลาวไดเหนความส าคญของการวจยนและไดน าขอเสนอแนะทไดจากผลการวจยน ไปใชในการปรบปรงหรอปฏรปนโยบายภาษของรฐบาล และน าไปออกเปนมาตรการทางกฎหมายหรอน าไปปรบปรงแกไขกฎหมายทมผลบงคบใชอยแลวในปจจบน จะถอเปนการน าเอางานวจยไปใชในทางปฏบตไดจรงอยางเปนรปธรรมหรอน าทฤษฎไปสการปฏบตทเปนประโยชนตอประเทศชาตและสงคมโดยสวนรวม ซงประโยชนทไดรบนนาจะมคณคาเกนกวาทผวจยไดอทศก าลงสมองและก าลงปญญาลงไปในการท าการวจย และคมคากบเงนทนทมหาวทยาลยธรกจบณฑตยไดใหแกผวจยเพอสนบสนนการวจยน

DPU

10

(4) การวจยนนาจะเปนตวอยางทดเกยวกบการศกษาวเคราะหวจยศาสตรทมความเชอมโยงกน หรอบรณาการ (Integration) ระหวางเศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศ (International Trade Economics) กบกฎหมายภาษศลกากร (Tariff Law)5

5 ผวจยสามารถท างานวจยชนนส าเรจลงได เปนผลมาจากการทผวจยเคยมประสบการณในการท างานวจยในสหราชอาณาจกร กลาวคอ ผวจยเคยท าการศกษาวจยศาสตรทมความเชอมโยงกนหรอบรณาการระหวางเศรษฐศาสตรการจดเกบภาษ (Economics of Taxation) กบกฎหมายภาษ (Tax Law) อนน ามาซงผลงานวจยทางดานกฎหมายและนโยบายภาษ (Tax Law and Policy) และไดรบปรญญาเอกทางกฎหมายภาษจาก The School of Law, The University of Edinburgh, Scotland, The UK.

DPU

11

บทท 2 การศกษาวรรณกรรมทเกยวของ

มปจจยหลายอยางทสนบสนนและเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ ภาษอากรถอเปนปจจย

หนงทสนบสนนและเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ เนองจากภาษอากรถอเปนตนทนอยางหนงในการด าเนนธรกจและการลงทนของนกการคาและนกลงทน (ธนภณ แกวสถตย, 2546: 297-298) ประเทศตางๆจงตองมการรวมกลมทางเศรษฐกจเพอจดท าขอตกลงเขตการคาเสรเพอลดอตราภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาน าเขาใหต าทสด การวจยนจงมวตถประสงคทจะศกษาเกยวกบขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทประเทศไทยไดท ากบประเทศตางๆในอาเซยนซงถอวาเปนการรวมกลมทางเศรษฐกจหรอความรวมมอทางดานภาษอากรของสมาชกอาเซยนดวยการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน

นอกจากการศกษาเกยวกบขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนในประเดนการลดอตราภาษศลกากรแลว ผวจยจะวเคราะหวาการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายทเกยวของหรอไม และท าขอเสนอแนะเพอการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการลดอตราภาษศลกากรซงเปนหวใจส าคญในการท าขอตกลงเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยกบประเทศคเจรจาอนๆในอนาคต ดงนน ในบทน ผวจยจะท าการศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองดงตอไปน เพอทจะใชเปนขอมลพนฐานทผวจยจะสกดและน าเอาหลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายทไดไปใชในการวเคราะหผลกระทบทงในขอดและขอเสยการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวในบทท 4 และท าขอเสนอแนะในบทท 5 ตอไปตามล าดบ

1. ความหมาย ประเภท โครงสรางและวตถประสงคของภาษ และความสมพนธระหวางภาษกบนโยบายการคลงและเศรษฐกจมหภาค ซงเปนพนฐานของกฎหมายภาษ

2. หลกการจดเกบภาษทด ซงเปนพนฐานของกฎหมายภาษ 3. หลกการและหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษระหวางประเทศ

4. ความหมาย ลกษณะ ขอบเขตและวตถประสงคของภาษศลกากร ซงเปนพนฐานของกฎหมายศลกากร

5. หลกการจดเกบภาษศลกากรตามกฎหมายศลกากร 6. การคาระหวางประเทศ ซงมผลตอการปรบบทบาทของกรมศลกากรและกฎหมายศลกากร 7. ขอตกลงเขตการคาเสร ซงมผลตอการลดอตราภาษศลกากรตามกฎหมายศลกากร 8. ขอตกลงการคาเสรอาเซยน ซงมผลตอการลดอตราภาษศลกากรตามกฎหมายศลกากร

9. การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและขอตกลงอนๆทเกยวเนอง 10. ขอวพากษวจารณเกยวกบผลกระทบของขอตกลงเขตการคาเสรและผลกระทบของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอไทย

DPU

12

2.1 ความหมาย ประเภท โครงสราง และวตถประสงคของภาษ และความสมพนธระหวางภาษกบนโยบายการคลงและเศรษฐกจมหภาค

ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมเกยวกบความหมาย ประเภท โครงสรางและวตถประสงคของภาษ และความสมพนธระหวางภาษกบนโยบายการคลงและเศรษฐกจมหภาค เนอหาวรรณกรรมในหวขอนสวนใหญน ามาจากต าราของผวจยเองและงานเขยนของนกวชาการทานอนๆทอางองอยในต าราของผวจย รวมทงน ามาจากงานเขยนของปรดา นาคเนาวทม

การทผวจยตองการศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตน เนองจากประเดนหลกของงานวจยน คอ การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน อตราภาษนนถอวาเปนสวนหนงของโครงสรางภาษซงถอวาเปนองคประกอบทส าคญในการก าหนดนโยบายทางดานการคลงของรฐบาลซงนโยบายทางดานการคลงนนถอเปนหนงในเครองมอหลกของการด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคของรฐบาล ดงนน การลดอตราภาษศลกากร (ซงเปนภาษประเภทภาษทางออมทผเสยภาษสามารถผลกภาระไปยงประชาชนผบรโภคได) จงสามารถสงผลกระทบตอการด าเนนนโยบายการคลงและนโยบายเศรษฐกจ-มหภาคของรฐบาลใหบรรลเปาหมายดานใดดานหนงได ดงนน การศกษาทบทวนวรรณกรรมขางตนจะชวยใหผวจยสามารถวเคราะหตอไปไดวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมขอดและขอเสยในดานการสงผลกระทบตอการด าเนนนโยบายการคลงและนโยบายเศรษฐกจมหภาคหรอไมอยางไร

2.1.1 ความหมายของภาษ ภาษ คอ การเกบเงนจากประชาชนในลกษณะเปนการบงคบโดยเจาหนาทของรฐ โดยทประชาชนผถกเกบเงนไมไดรบสงตอบแทนโดยตรงจากรฐ (S. James and C. Nobes อางใน จรศกด รอดจนทร, 2555: 3) ภาษจะถกจดเกบจากการท ากจกรรมทางเศรษฐกจเกอบทกประเภท (เชน การหาและมเงนได การใชจายเงนเพอการบรโภค การมหรอถอครองทรพยสน ฯลฯ) เกอบไมมกจกรรมทางเศรษฐกจใดทรอดพนจากการถกจดเกบภาษ (จรศกด รอดจนทร, 2555: 3) 2.1.2 ประเภทของภาษ ภาษแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆคอ ประเภทท 1 “ภาษทางตรง” (Direct Tax) คอ ภาษทรฐประเมนและจดเกบโดยตรงจากบคคลทกฎหมายประสงคจะใหเปนผจายหรอเปนรบภาระภาษ เชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล (Kath Nightingale, Simon James and Christopher Nobes, S. James อางใน จรศกด รอดจนทร, 2555: 4)

DPU

13

ประเภทท 2 “ภาษทางออม” (Indirect Tax) คอ ภาษทผแบกรบภาระเปนบคคลอนทไมใชบคคลผถกจดเกบภาษหรอผมหนาทเสยภาษ (Kath Nightingale, อางใน จรศกด รอดจนทร, 2555: 4) หรอภาษทสามารถจะถกสงตอหรอผลกภาระไปยงผอนได (S. James, อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 4) เชน ภาษมลคาเพม ภาษธรกจเฉพาะ ภาษศลกากร ภาษสรรพสามต และอากรแสตมป ภาษทางออมจะถกจดเกบจากการประกอบธรกจทเกยวของกบการผลตและการจ าหนายสนคา ซงมจดมงหมายวาภาษนนสามารถถกสงตอหรอผลกภาระไปยงผบรโภคขนสดทายได [โดยการบวกรวมคาภาษเขากบราคาสนคา] ซงจะท าใหราคาสนคาสงขน (S. James, 1998: 80) ผเสยภาษจงมกไมคอยรตววาตนเองเสยภาษทางออม (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 8)

ภาษทางตรง (เชน ภาษเงนได ภาษทรพยสน) เปนภาษทท ารายไดหลกใหแกรฐบาลในประเทศทพฒนาแลว ในขณะท ภาษทางออม (เชน ภาษศลกากร ภาษการคา) เปนภาษทท ารายไดหลกใหแกรฐบาลในประเทศดอยพฒนา (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 8) 2.1.3 โครงสรางของภาษ

โครงสรางทส าคญของภาษอากร คอ (1) หนวยภาษ หนวยภาษ คอ ผทกฎหมายก าหนดใหเปนผเสยภาษ OECD กลาววา “หนวยภาษ [ส าหรบการจดเกบภาษ] อาจเปนบคคลแตละคน (Individual) คสมรส

(Couple) หรอครอบครว (Family)” (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 186) (2) ฐานภาษ S. James and C. Nobes (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 105) กลาววา ฐานภาษ หมายถง สงท

จะตองรบผดในการเสยภาษ เชน เงนได ความมงคง หรอ คาใชจาย ในขณะท Nancy Wall (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 106) กลาววา ฐานภาษ หมายถง แหลงทมาทงหมดของรายไดในการจดเกบภาษ เชน ก าไรของนตบคคลเปนแหลงทมา (ฐาน) ในการจดเกบภาษเงนไดนตบคคล ตวปจเจกชนและเงนไดของปจเจกชนเปนแหลงทมา (ฐาน) ในการจดเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดา สนคาและบรการเปนแหลงทมา (ฐาน) ในการจดเกบภาษมลคาเพม

(3) อตราภาษ S. James (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 73) กลาววา อตราภาษ หมายถง ขอบเขตหรอจ านวน

ทซงภาษถกจดเกบจากฐานภาษ ในขณะท Nancy Wall (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 73) กลาววา อตราภาษ หมายถง สดสวนรอยละทภาษเงนไดหรอภาษจากการใชจายจะถกจดเกบ

การก าหนดวาอตราภาษส าหรบภาษชนดใดชนดหนงจะสงหรอต าหรอจะมจ านวนอตรามากหรอนอยแคไหนเพยงใด (หรอการใหความส าคญแกอตราภาษ) ขนอยกบนโยบายทางการเมองของพรรคการเมองและรฐบาล หรอขนอยกบการใชอตราภาษของรฐบาลเพอใหบรรลเปาหมายของเศรษฐกจมหภาค

DPU

14

ดานใดดานหนง1 เชน รฐบาลลดอตราภาษมลคาเพมทใชจดเกบจากการขายสนคาหรอการใหบรการเพอใหสนคาหรอบรการมราคาต าลง เพอใหประชาชนสามารถซอสนคาหรอบรการไดมากขนเพอเปนการเพมการบรโภคสนคาและบรการเพอกระตนเศรษฐกจของประเทศทอยในภาวะถดถอย หรอเพอใหประชาชนมรายไดเหลอจากการบรโภคมากขนและน ารายไดทเหลอมากขนดงกลาวไปใชจายในการบรโภคอนๆไดมากขนตอไป (จรศกด รอดจนทร, 2555: 74) Professor G. Morse and Professor D. Williams (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 74) กลาวสนบสนนวา “อตราภาษเปนประเดนส าคญทางการเมองและทางเศรษฐกจอยเปนนจ”

(4) วธการช าระภาษ วธการช าระภาษอาจแบงไดเปน 3 วธการ กลาวคอวธประเมนตนเอง วธประเมนโดยเจาพนกงาน

วธหกภาษ ณ ทจาย หรอวธช าระภาษลวงหนา วธการช าระภาษโดยการประเมนตนเอง หมายถง การทผเสยภาษจะตองค านวณภาษตามวธการและยนแบบแสดงรายการเสยภาษ พรอมทงช าระภาษตามจ านวนทค านวณได ภายในก าหนดเวลาทกฎหมายก าหนด วธการช าระภาษโดยการประเมนของเจาพนกงานของรฐ อาจแบงเปน 2 กรณ กรณท 1 กรณทผเสยภาษไมท าการประเมนและช าระภาษดวยตนเอง หรอท าการประเมนแลวแตไมถกตองครบถวนหรอหลกเลยงไมเสยภาษ เจาพนกงานจดเกบภาษของรฐมอ านาจทจะท าการประเมนภาษและแจงจ านวนเงนภาษทตองช าระไปใหผเสยภาษ ซงในกรณนผเสยภาษตองรบผดช าระเงนเพม และ /หรอเบยปรบนอกเหนอไปจากภาษทตองเสยได กรณท 2 กรณทเจาพนกงานจดเกบภาษของรฐ ประเมนเรยกเกบภาษจากผมหนาทเสยภาษโดยไมตองรอใหมการประเมนตนเอง เชน ในกรณจ าเปนเพอรกษาประโยชนในการจดเกบภาษอากร เจาพนกงานประเมนมอ านาจทจะประเมนเรยกเกบภาษจากผตองเสยภาษเงนไดกอนถงก าหนดเวลาได

วธการช าระภาษโดยวธหกภาษ ณ ทจาย หมายถง กรณทผมหนาทจายเงนไดใหผมหนาทเสยภาษเปนผท าการค านวณภาษและหกภาษจากจ านวนเงนทตองจาย แลวน าสงตอเจาพนกงานภายในเวลาทก าหนด ซงภาษทถกหกไวใหถอเปนเครดตของผมหนาทเสยภาษ ซงสามารถน าไปหกออกจากจ านวนภาษทตองเสยเมอถงก าหนดเวลา หรอผมหนาทเสยภาษอากรอาจขอรบคนเงนภาษหากถกหกภาษ ณ ทจายไวมากกวาจ านวนภาษทตองช าระเมอถงก าหนดเวลาได

(5) วธหาขอยตในขอพพาท โครงสรางตาม (5) นเปนการก าหนดโดยกฎหมาย กลาวคอ เมอเกดปญหาขอขดแยงระหวางผเสย

ภาษอากรกบหนวยงานของรฐซงมหนาทจดเกบภาษอากรวาจะตองปฏบตตามขนตอนเพอยตปญหา

1 ในหวขอ 2.1.5 จะกลาวถงเปาหมายของเศรษฐกจมหภาค

DPU

15

อยางไร เชน ถาผเสยภาษเงนไดไมเหนดวยกบการประเมนเรยกเกบโดยเจาพนกงานใหผเสยภาษอทธรณการประเมนตอคณะกรรมการพจารณาอทธรณภายใน 30 วนนบแตวนไดรบแจงการประเมน

(6) การบงคบใหเปนไปตามกฎหมายหรอโทษภาษอากร โครงสรางตาม (6) นเปนวธการลงโทษตามกฎหมาย โทษทางภาษอากรมทงทางแพงและทางอาญา

เชน หากผเสยภาษเงนไดช าระคาภาษไมถกตองครบถวน ตองรบผดเสยเบยปรบ 1 เทา ของจ านวนเงนภาษทตองช าระอกและเสยเงนเพมอก 1.5% ตอเดอนของเงนภาษทตองเสยโดยไมรวมเบยปรบ หรอในกรณทผมหนาทเสยภาษเงนไดมเจตนาละเลยไมยนรายการเสยภาษเพอหลกเลยงหรอพยายามหลกเลยงการเสยภาษตองระวางโทษปรบไมเกน 5,000 บาท หรอจ าคกไมเกน 6 เดอน หรอทงจ าทงปรบ 2.1.4 วตถประสงคของภาษ

รฐบาลจ าเปนตองหาเงนมาใชจายเพอด าเนนการใหเปนไปตามนโยบายดานรายจายสาธารณะและด าเนนการตามหนาทของรฐบาลทไดรบประชามตใหท าการดแลท านบ ารงสขใหแกมวลประชาราษฎรของประเทศ เชน การจดหาสนคาสาธารณะ (Public Goods) (เชน ถนนสาธารณะ การปองกนประเทศ) และ การจดหาสนคามประโยชน (Merit Goods) (เชน การสาธารณสขและการศกษา)

มค าถามเกดขนวา เงนทรฐบาลตองน ามาเปนคาใชจายเพอใหบรรลวตถประสงคของการท าหนาทดงกลาวนน รฐบาลหามาไดจากทไหน ค าตอบกคอ รฐบาลสามารถหารายไดหรอเงนทนทจะน ามาใชจายจากหลายแหลง เชน สามารถหารายไดจากการจดเกบภาษอากร จากการเกบคาธรรมเนยม จากการขายสนคา และจากการกยมเงน เปนตน แมทมาของรายไดของรฐบาลจะมาจากหลายแหลง แตแหลงรายไดทส าคญและใหญทสดคอ แหลงรายไดจากการจดเกบภาษอากร (จรศกด รอดจนทร, 2555: 6)

ดงนน วตถประสงคหลกในการจดเกบภาษอากรของรฐบาล คอ การหาเงนเพอน ามาเปนคาใชจายของรฐบาล นอกจากน การจดเกบภาษอากรยงเปนไปเพอใหบรรลวตถประสงคอนๆอกหลายประการ ดงน

(1) เพอลดความเหลอมล าทางดานรายไดระหวางประชาชน รฐบาลสามารถใชการจดเกบภาษแบบกาวหนาเพอใหบรรลเปาหมายน (จรศกด รอดจนทร, 2555:

30)2 (2) เพอเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ รฐบาลสามารถใชภาษทางออมเพอแกปญหาเศรษฐกจของประเทศทอยในภาวะเงนเฟอ (Inflation)

เพอดงเงนจากมอประชาชน โดยการเพมอตราภาษดงกลาวใหสงขน เพอลดอ านาจซอหรอลดการบรโภคของประชาชนและมผลท าใหรายไดของประชาชนขนตอๆไปลดลง ในขณะท รฐบาลสามารถใชภาษทางตรง (เชน ภาษเงนได) เพอแกปญหาเศรษฐกจของประเทศทอยในภาวะเงนฝด (Deflation) เพราะ

2 ค าอธบายเพมเตมอยในหวขอ 2.2.2 หลกการจดเกบภาษอากรในยคปจจบน ในเรองหลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม

DPU

16

กระทบกระเทอนตอการบรโภคนอยกวาและมผลใหประชาชนใชจายมากขน โดยการลดอตราภาษดงกลาวลง เพอเพมอ านาจซอของประชาชน ซงจะชวยใหการประกอบกจการตางๆ ดขน อนจะท าใหสภาพเศรษฐกจของประเทศกลบคนสภาวะปกต (วทย ตนตยกล อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 6; ปรดา นาค-เนาวทม, 2526: 12)

(3) เพอการควบคมการบรโภคสนคา การน าเขาสนคา และการผกขาดการขายสนคา หากรฐบาลตองการควบคมการอปโภคสนคาฟมเฟอยหรอสนคาทเปนอนตรายตอสขภาพ อนามย

และสงคม รฐบาลสามารถใชภาษทางออม (เชน ภาษสรรพสามต) จดเกบจากสนคาชนดนนๆ เชน สรา ยาสบ และไพ (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 9)

ในกรณทรฐบาลตองการคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ รฐบาลสามารถใชการจดเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขามาจากตางประเทศ ถาสนคาชนดนนเปนสนคาชนดเดยวกบทผลตไดภายในประเทศ การจดเกบภาษศลกากรของรฐบาลเทากบเปนการควบคมการน าเขาสนคาจากตางประเทศ (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 9)

ประการสดทาย รฐบาลสามารถใชภาษอากรเพอแกปญหาการผกขาดการขายสนคาโดยการจดเกบภาษจากการขายสนคาดงกลาวในอตราทสง หากรฐบาลเหนวาการผกขาดการขายสนคานนจะสรางความเดอดรอนใหแกประชาชนทตองซอสนคาในราคาแพงขน (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 9 -10)

(4) เพอการช าระหนสนของรฐ รฐบาลของประเทศทมความจ าเปนตองกยมเงนจากตางประเทศเพอน ามาลงทนสรางปจจยพนฐานทางเศรษฐกจตางๆ (Infrastructure) เพอการพฒนาประเทศ สามารถหารายไดการจดเกบภาษเพอน าไปช าระหนสนทกยมมาดงกลาว (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 11)

(5) เพอเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายทางธรกจ “รฐบาลสามารถใชภาษอากรเปนเครองมอสนบสนนหรอจ ากดการลงทนของธรกจบางประเภทได ทงน เพอประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ โดยการยกเวนการเกบภาษหรอลดอตราภาษใหกบการลงทนของชาวตางประเทศ หรออาจก าหนดอตราภาษศลกากรส าหรบสนคาน าเขาใหสงเพอชวยเหลออตสาหกรรมภายในประเทศ” (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 11)

เพอใหการจดเกบภาษอากรบรรลวตถประสงคหลกและเปาหมายอนๆ รฐบาลจ าเปนตองก าหนดนโยบายภาษและออกกฎหมายภาษรวมทงด าเนนการบรหารการจดเกบภาษใหสอดคลองหรอเปนไปตามหลกการจดเกบภาษอากรทด (Good Principles of Taxation) (จรศกด รอดจนทร, 2555: 6) และหลกการทางกฎหมายภาษระหวางประเทศ ซงจะกลาวในหวขอ 2.2 และหวขอ 2.3

2.1.5 ความสมพนธระหวางภาษกบนโยบายการคลงและเศรษฐกจมหภาค

Roger A. Arnold (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 4) กลาววา เศรษฐกจมหภาค (Macroeconomics) สมพนธกบพฤตกรรมและทางเลอกของมนษย และเกยวของกบเศรษฐกจสวนรวมของประเทศ ในขณะท รตนา สายคณต (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 4) กลาววา เปาหมายของเศรษฐกจ-

DPU

17

มหภาค คอ การเพมขนของการจางแรงงาน การมเสถยรภาพทางเศรษฐกจ3 การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ4 และการกระจายรายไดและความมงคงอยางเปนธรรมหรอเสมอภาคมากขน5

นโยบายการเงน นโยบายทางดานเศรษฐกจระหวางประเทศ และนโยบายการคลง สามารถถกน ามาใชเปนเครองมอเพอใหบรรลเปาหมายของเศรษฐกจมหภาคดงกลาว

นโยบายการเงน (Monetary Policy) เกยวของกบนโยบายของธนาคารกลางในการควบคมดแลปรมาณเงน อตราดอกเบย สภาพการปลอยสนเชอ โดยใชเครองมอทางการเงน เชน การซอขายพนธบตร การก าหนดสดสวนการส ารองเงนของธนาคารพาณชย การเปลยนอตราดอกเบยทธนาคารกลางใหธนาคารพาณชยกได (วทยากร เชยงกล อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 4)

นโยบายทางดานเศรษฐกจระหวางประเทศ (International Economic Policy) เปนนโยบายทเกยวของกบการแลกเปลยนเงนตรา ดลช าระเงน การลงทนและการคาระหวางประเทศ (วทยากร เชยงกล อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 5)

ในแงของนโยบายการคลง (Fiscal Policy) รฐบาลในฐานะผก าหนดนโยบายสามารถใชนโยบายทางดานการคลงเพอใหบรรลถงเปาหมายการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การลดอตราการวางงาน การมเสถยรภาพทางเศรษฐกจ และการกระจายรายไดอยางเปนธรรม (Roger A. Arnold และ Nancy Wall อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 5)

นโยบายการคลงประกอบไปดวยนโยบายดานรายรบและรายจายสาธารณะ นโยบายดานรายรบประกอบดวยการจดเกบภาษและหนสาธารณะ

นโยบายการคลงทประกอบไปดวยนโยบายดานภาษและนโยบายดานรายจายสาธารณะ (Taxation and Public Expenditure Policies) ไดรบการยอมรบวาเปนเครองมอทมประสทธภาพในการกระจายรายไดครงใหมจากคนทร ารวยกวาไปยงคนทยากจนกวาของสงคม เพอใหเกดการกระจายรายไดทมความเสมอภาคมากยงขน หรอเพอลดความเหลอมล าดานรายไดของคนในสงคม โดยรฐบาลสามารถใชนโยบายดานภาษเพอลดจ านวนเงนไดของผมรายไดสง 6 ในขณะเดยวกน รฐบาลสามารถใชนโยบายดานรายจายสาธารณะเพอเพมจ านวนเงนไดของผมรายไดนอยและสรางฐานะความเปนอยของพวกเขาใหดขน7

3 การไมประสบปญหาสภาพเศรษฐกจถดถอยอยางรนแรง การไมเกดภาวะเงนเฟออยางรนแรง การไมเกดปญหาทางดานดลการช าระเงนระหวางประเทศ (รตนา สายคณต อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 4) 4 การขยายตวของรายไดประชาชาตและการเพมขนของผลผลตในระบบเศรษฐกจของประเทศ (วทยากร เชยงกล อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 4) 5 เพอลดความเหลอมล าดานรายไดและเศรษฐกจของคนในสงคม 6 รฐบาลสามารถใชนโยบายดานภาษทางตรง (เชน ภาษเงนได) เพอเกบเงน (คาภาษ) จากเงนไดของผมรายไดสงในจ านวนและสดสวนท สงกวาผมรายไดนอยเพอลดจ านวนเงนไดของผมรายไดสง และใชนโยบายดานภาษทางออม (เชน ภาษมลคาเพมและภาษสรรพสามต) เพอท าใหผมรายไดสงมเงนไดลดลง โดยการใหผมรายไดสงแบกรบภาระภาษในอตราทสงจากการใชจายเงนของพวกเขาในการซอสนคาหรอรบบรการบางอยางทผมรายไดสงนยมบรโภค หรอสนคาและบรการทมลกษณะเปนการฟมเฟอยและมกลมเปาหมายหลก คอ ผมรายไดสง นอกจากน รฐบาลสามารถใชนโยบายดานภาษทางตรง (เชน ภาษเงนได) เพอชวยเหลอไมใหผมรายไดนอยและปานกลางจายภาษมาก โดยการใชอตราภาษสวนเพมทต าในการจดเกบภาษจากเงนไดของพวกเขา หรอยกเวนภาษเงนไดใหแกเงนไดทผมรายไดนอยหรอปานกลางโดย

DPU

18

นอกจากน รฐบาลสามารถใชนโยบายดานหนสาธารณะเพอใหบรรลเปาหมายของเศรษฐกจมหภาค กลาวคอ หากรายรบของรฐบาลจากการจดเกบภาษอากรไมเพยงพอกบรายจายสาธารณะ รฐบาลสามารถกอหนสาธารณะเพอหาเงนมาใชจายใหพอเพยงกบรายจายสาธารณะทมความจ าเปนและเรงดวน หรอกลาวอกอยางหนง หนสาธารณะเปนเครองมอของรฐบาลในการด าเนนนโยบายดานการคลงเชนเดยวกบภาษอากร โดยเงนทรฐบาลไดมาจากการกอหนสาธารณะนนสามารถน ามาใชจายเพอจดสรรประโยชนสาธารณะตามความตองการของประชาชน เพอการบ ารงรกษาซอมแซมทรพยสนซงเปนทนของเอกชน และเพอแทรกแซงระบบเศรษฐกจ ท าใหเศรษฐกจดขน (อรพน ผลสวรรณ สบายรป, 2551: 125, 126, 129, 130) 2.2 หลกการจดเกบภาษทด ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมเกยวกบหลกการจดเกบภาษทด เนอหาในหวขอน ประกอบไปดวยหลกการจดเกบภาษอากรทดของ Adam Smith และหลกการจดเกบภาษอากรในยคปจจบน เนอหาวรรณกรรมในหวขอนน ามาจากต าราของผวจยเองและจากต าราของบญธรรม ราชรกษ

การทผวจยตองการศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตน เนองจากประเดนหลกของงานวจยน คอ การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน อตราภาษนนถอวาเปนสวนหนงของโครงสรางภาษ การทจะบรรลวตถประสงคในการจดเกบภาษ รฐบาลจะตองก าหนดโครงสรางภาษและบรหารจดเกบภาษใหสอดคลองกบหลกการจดเกบภาษทด ดงนน การศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตนจะชวยใหผวจยสามารถวเคราะหวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกการจดเกบภาษทดหรอไมอยางไร 2.2.1 หลกการจดเกบภาษอากรทดของ Adam Smith

ในป ค.ศ. 1776 Adam Smith ไดเสนอหลกการจดเกบภาษทด (Four Canons of Taxation) ไว 4 ประการ ไวในหนงสอ An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations ดงน

สวนใหญหาได หรอปรบเพมคาลดหยอนภาษเงนไดใหแกทคนมรายไดนอยหรอปานกลาง และรฐบาลสามารถใชนโยบายดานภาษทางออม (เชน ภาษมลคาเพมและภาษสรรพสามต) เพอชวยเหลอไมใหผมรายไดนอยและปานกลางแบกรบภาระภาษทมากจนเกนไป เชน ยกเวนการจดเกบภาษจากสนคาและบรการบางอยางทผมรายไดนอยหรอปานกลางโดยสวนใหญบรโภค ซงสนคาและบรการนนไมเปนอนตรายตอสงคมและครอบครวของพวกเขา 7 รฐบาลสามารถใชนโยบายดานรายจายสาธารณะ (ทไดรบเงนอดหนนจากการเกบภาษจากผมรายไดสง) เพอเพมจ านวนเงนไดของผมรายไดนอย โดยจดสรรประโยชนสาธารณะใหแกผมรายไดนอย การจดสรรประโยชนสาธารณะของรฐบาลในดานตางๆชวยท าใหเงนไดของผมรายไดนอยเพมขน เพราะผมรายไดนอยไมตองจายเงนเลย หรอจายแตจายเงนในจ านวนทไมสงเพอการไดมาซงสนคาหรอบรการ และผมรายไดนอยน าเงนทไมตองจายไปเพอการซอหรอรบบรการดงกลาวไปเกบออมหรอลงทนตอไป

DPU

19

(ก) ความเสมอภาค พลเมองของทกๆรฐควรทจะจายเงนเพอสนบสนนรฐบาล ใหใกลเคยงมากทสดเทาทจะเปนไปได

ตามสดสวนความสามารถของพวกเขาแตละคน นนกคอ ตามสดสวนของรายไดซงพวกเขาแตละคนไดรบประโยชนภายใตความคมครองจากรฐ (จรศกด รอดจนทร, 2555: 7) (ข) ความแนนอนชดเจน

ภาษทปจเจกชนแตละคนตองรบภาระจายควรทจะแนนอนชดเจน ไมมการใชอ านาจตามอ าเภอใจ เวลาในการจายภาษ วธการจาย จ านวนภาษทจะตองจาย ทงหมดนควรทจะชดเจนและงายแกผจายภาษ และตอผอนทกๆคน (จรศกด รอดจนทร, 2555: 7)

(ค) ความสะดวกในการจายภาษ ภาษทกๆชนดควรทจะถกจดเกบตามเวลาหรอตามวธการทซงนาทจะสะดวกมากทสดส าหรบผจาย

ภาษ (จรศกด รอดจนทร, 2555: 7) (ง) ความประหยดในการจดเกบภาษ ภาษทกๆชนดควรทจะถกออกแบบทงในแงวธการดงเงนออกไปจากกระเปาของประชาชนท าอยาง

ประหยดทสดและเขาไปยงเกยวกบกระเปาเงนของประชาชนใหนอยทสดเทาทจะเปนไปได นอกเหนอจากเงนทภาษน าเขาไปสคลงสาธารณะของแตละรฐ (จรศกด รอดจนทร, 2555: 7-8)

Simon James และ Christopher Nobes (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 8) ไดน าหลกการจดเกบภาษทดของ Adam Smith มาเรยบเรยงและเพมเตมดงน

(ก) ความเปนธรรมในการเสยภาษ: ปจเจกชนทมความแตกตางกนจายเงนภาษเพอสนบสนนรฐบาลแตกตางกน

(ข) ความแนนอนชดเจนในการจดเกบเสยภาษ: ตองไมมการใชอ านาจตามอ าเภอใจหรอไมมความไมแนนอนชดเจนเกยวกบความรบผดในการเสยภาษ8

(ค) ความสะดวกในการเสยภาษ: ตองสะดวกทงในเรองเวลาและวธการจายภาษ9 (ง) ความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ: คาใชจายในการจดเกบภาษตองมจ านวนเลกนอย

เมอเทยบเปนสดสวนกบรายไดทหามาไดจากการจดเกบภาษ10 และการจดเกบภาษตองหลกเลยงไมใหเกดผลตอการบดเบอนพฤตกรรมของผเสยภาษ (กลาวคอ ภาษตองมความเปนกลาง)

8 ในความเหนของผวจย ความรบผดในการเสยภาษจะขนอย ฐานภาษ อตราภาษ วธการและการค านวณภาษ 9 ในความเหนของผวจย ความสะดวกในการเสยภาษควรรวมถงสถานทในการเสยภาษดวย 10 ในความเหนของผวจย สาเหตทท าใหตนทนในการจดเกบภาษและคาใชจายในการปฏบตตามกฎหมายสง คอ ความยากและความซบซอนของกฎหมายภาษ และการหลบหลกและหนภาษ

DPU

20

2.2.2 หลกการจดเกบภาษอากรในยคปจจบน ผวจยไดพบวาในปจจบนมหลกการจดเกบภาษอากรนอกเหนอจากหลกการท Adam Smith เสนอ

ไวอกหลายประการ เชน หลกความยดหยน (Flexibility) ซงหมายถง โครงสรางและอตราภาษทจดเกบควรทจะสามารถถกปรบเปลยนไดโดยไมยากเกนไปเพอใหรบมอไดกบการเปลยนแปลงของสถานการณทางเศรษฐกจ (Kath Nightingale อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 8) กลาวในท านองเดยวกน โครงสรางของภาษตองเอออ านวยตอการใชเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจและชวยสงเสรมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (บญธรรม ราชรกษ, 2551: 25) นอกจากน The Commission on Taxation and Citizenship (อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 8) ไดเสนอหลกการจดเกบภาษดงตอไปน

(ก) หลกความชอบดวยกฎหมาย (Legitimacy) ในสายตาของประชาชนผเสยภาษ ทงเปาหมายและการท างานของระบบภาษตองมความถกตองตามกฎหมาย

(ข) หลกการยบยงสงทเปนอนตรายตอสงคม (Discouragement of Social Harm) ระบบภาษควรทจะสรางแรงจงใจใหมการลดพฤตกรรมทเปนอนตรายสงคม เชน เมอมการจดเกบภาษจากสรา จะท าใหสรามราคาสงขน และอาจท าใหบคคลเลกดมสรา

(ค) หลกความรวมมอระหวางนานาชาต (International Cooperation) เนองจากมการแขงขนทางดานการจดเกบภาษในระหวางประเทศตางๆอยางรนแรง ประเทศตางๆจงควรรวมมอกนทจะสรางความปรองดองในการจดเกบภาษ

(ง) หลกความพอเพยง (Sufficiency) ระบบภาษควรทจะหารายไดใหรฐบาลอยางพอเพยงเพอทจะสามารถอดหนนรายจายสาธารณะไดในระดบทปรารถนา

(จ) หลกการสงเสรมประสทธภาพในทางเศรษฐกจ (Economic Efficiency) ระบบภาษควรทจะสงเสรมการท างาน การลงทน การออม และความส าเรจของกจกรรมทางเศรษฐกจ11

ตามทกลาวขางตน หลกการจดเกบภาษอากรมอยหลายประการ อยางไรกด ตามความเหนของ

ผวจย รฐบาลควรใหความส าคญเปนพเศษตอหลกการจดเกบภาษอากรดงตอไปน (ก) หลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม (ข) หลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษและในการใหความรวมมอในการเสยภาษ และ (ค) หลกความมประสทธภาพทางเศรษฐกจหรอหลกความเปนกลางของภาษ หากรฐบาลไดด าเนนการออกกฎหมายและด าเนนการบรหารจดเกบภาษภายใตหรอสอดคลองกบ

หลกการตาม (ก) รฐบาลสามารถลดความเหลอมล าหรอความไมเสมอภาคดานรายไดระหวางประชาชน ในขณะเดยวกน หากรฐบาลไดด าเนนการออกกฎหมายและด าเนนการบรหารจดเกบภาษภายใตหรอสอดคลอง 11 หลกการนสามารถท างานไดผลเมอภาษมความเปนกลางตอการท ากจกรรมทางเศรษฐกจ ภาษจะมความเปนกลางถาภาษไมไปบดเบอนทางเลอกในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชน (Kath Nightingale อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 9) หลกการน อาจเรยกวา “หลกความเปนกลางของภาษ”

DPU

21

กบหลกการตาม (ข) และ (ค) รฐบาลสามารถทจะหาเงนเพอน ามาเปนคาใชจายของรฐบาลไดอยางพอเพยง ดวยคาใชจายในการจดเกบภาษและคาใชจายในการปฏบตตามกฎหมายภาษทไมสง นอกจากน การจดเกบภาษจะไมบดเบอนทางเลอกในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชนมากจนเกนไป (จรศกด รอดจนทร, 2555: 9)

หลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม ตองการท าใหความเหลอมล าทางเศรษฐกจหรอความแตกตางดานรายไดระหวางประชาชนในสงคมลดลง เปาหมายในการกระจายรายไดใหเสมอภาคมากขนเพอลดความเหลอมล าดานรายได (หรอความตองการภายใตหลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม) สามารถท าใหบรรลผลไดโดยการทรฐประยกตใชหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตง12ภายใตหลกความสามารถในการจาย13ประกอบกบแนวความคดโครงสรางภาษแบบกาวหนาในการจดเกบภาษ14 (จรศกด รอดจนทร, 2555: 30)

หลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษและในการใหความรวมมอในการเสยภาษทรฐบาลควรตองน ามาประยกตใชในการจดการจดเกบภาษ ตองการใหเจาหนาทผจดเกบภาษบรหารการจดเกบภาษดวยตนทนทต าและไมมการบดเบอนการใชอ านาจรวมทงไมมการเรยกและรบสนบน นอกจากน หลกการนไมตองการใหผเสยภาษท าการหลบหลกและหนภาษ แตตองการใหผเสยภาษปฏบตตามกฎหมายภาษดวยความเตมใจและดวยคาใชจายทต า (จรศกด รอดจนทร, 2555: 55)

หลกความมประสทธภาพในทางเศรษฐกจหรอหลกความเปนกลางในทางเศรษฐกจของภาษ

ไมตองการใหการจดเกบภาษกอใหเกดการบดเบอนตอการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชน หรอตองการใหภาษมผลกระทบตอตนทนและผลประโยชนทเกดการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชนใหนอยทสด เพอกอใหเกดการสญเปลาทางเศรษฐกจทนอยทสด (จรศกด รอดจนทร, 2555: 55) 12

หลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตง หมายถง บคคลทอยในสถานการณทแตกตางกนควรแบกรบภาระภาษทแตกตางกน หรอคนทมรายไดมากจายเงนเพอเปนคาภาษในจ านวนทแตกตางจากคนทมรายไดนอย (หรอคนรวยจายภาษในจ านวนทสงกวาคนจน) (จรศกด รอดจนทร, 2555: 29) นอกจากหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตง ยงมหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวนอน ซงหมายถง บคคลทอยในสถานการณเดยวกนควรถกจดเกบภาษเทากน หรอคนทมรายไดเทากนจายเงนเพอเปนคาภาษในจ านวนทเทากน (จรศกด รอดจนทร, 2555: 29) 13 ตามหลกความสามารถในการจาย ความเปนธรรมในการจดเกบภาษเกดขนได เมอบคคลแตละคนจายภาษตามความสามารถในการจาย ของตน (H.A.Silverman อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 22) หรอกลาวอกอยางหนง หลกความสามารถในการจายสามารถท าใหการจดเกบภาษในสถานการณทเหมอนกนและทแตกตางกนเกดขนได เพราะตามหลกความสามารถในการจาย ประชาชนทมความสามารถในการจายภาษเทากนจะจายภาษเทากน (Professor G. Morse and Professor D. Williams อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 23) ในขณะทประชาชนทมความสามารถในการจายภาษแตกตางกนจะจายภาษแตกตางกน (Otto Eckstein อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 23) ดงนน คนทมความสามารถในการจายภาษสงกวาจะจายภาษในจ านวนทสงกวาคนทมความสามารถในการจายภาษทนอยกวา 14 ตามแนวความคดโครงสรางภาษแบบกาวหนา (Progressive Structure) คอ จ านวนและสดสวนของเงนไดทจายเปนคาภาษจะสงขนเมอเงนไดของผเสยภาษสงขน หรอคนรวยจายภาษในจ านวนและสดสวนทสงกวาคนจน (Hugh Dalton, Cedric Sandford, Martin Schnitzer อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 24)

DPU

22

เพอใหรฐบาลสามารถจดการจดเกบภาษเปนไปตามความตองการของหลกการทงสองดงกลาว กฎหมายภาษ (ไมวาจะเปนกฎหมายแมบทหรอกฎหมายล าดบรอง) และวธการจดเกบภาษจะตองมความงายไมซบซอน บทบญญตของกฎหมายทจงใจใหเกดการหลบหลกและหนภาษตองมจ านวนไมมาก (เพอปดชองโหวในการหลบหลกและการหนภาษของผเสยภาษและยบยงการใชอ านาจตามอ าเภอใจและการเรยกและรบสนบนของเจาหนาทผจดเกบภาษ) และบทบญญตของกฎหมายทกอใหเกดการบดเบอนตอการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชนตองมจ านวนไมมากเชนกน เชน กฎหมายตองไมก าหนดใหมขอยกเวนจากการจดเกบภาษชนดใดชนดหนงเปนจ านวนมาก นอกจากน อตราภาษไมควรทจะสงจนเกนไปหรอตองมอตราภาษทเหมาะสม (จรศกด รอดจนทร, 2555: 55-56) 2.3 หลกการและหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมเกยวกบหลกการทางกฎหมายภาษระหวางประเทศและหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษระหวางประเทศ เนอหาในสวนของหวขอหลกการทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศประกอบไปดวยหลกความเปนธรรมและหลกความเปนกลาง เนอหาวรรณกรรมในหวขอนน ามาจากงานเขยนของศาสตราจารย ดร.สเมธ ศรคณโชต Simon James และ The Commission on Taxation and Citizenship

การทผวจยตองการศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตน เนองจากประเดนหลกของงานวจยน คอ การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ถอเปนความรวมมอทางดานภาษอากรของสมาชกอาเซยนดวยการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน ดงนน การศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตนจะชวยใหผวจยสามารถวเคราะหตอไปไดวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกการและหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศหรอไมอยางไร 2.3.1 หลกการของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ หลกการส าคญของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศมดงน

(1) หลกความเปนธรรม (Equity) (2) หลกความมประสทธภาพ (Efficiency) หรอหลกความเปนกลาง (Neutrality)

(สเมธ ศรคณโชต, 2550: 18-21)

2.3.1.1 หลกความเปนธรรม แนวความคดเกยวกบหลกความเปนธรรมในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ คอ ทก

ประเทศทเกยวของกบเงนไดและการบรโภค ควรตองแบงสรรปนสวนภาษทจดเกบจากเงนไดและการ

DPU

23

บรโภคนนอยางไรจงจะเปนธรรม15 และเกยวของกบการแบงอ านาจการจดเกบภาษอากรระหวางประเทศวาอยางไรจงจะเปนธรรม (สเมธ ศรคณโชต, 2550: 19-20)

ในสวนทเกยวกบการจดเกบภาษเงนไดและก าไร Richard A. Musgrave and Peggy B. Musgrave (อางใน สเมธ ศรคณโชต, 2550: 20) กลาววา ประเทศแหลงเงนได (ประเทศทมเงนไดเกดขน) ควรเปนประเทศทมสทธเกบภาษเงนไดจากเงนไดและก าไร เพยงแตมปญหาวาควรเกบในอตราใด ศาสตราจารย ดร.สเมธ ศรคณโชต (2550: 20) กลาววา “ตามหลกถอยทถอยปฏบตแลว ประเทศแหลงเงนไดควรมสทธเกบภาษเงนไดจากนกลงทนตางประเทศในอตราเทากบทประเทศถนทอยของนกลงทน (ประเทศทนกลงทนมถนทอย) เกบภาษเงนไดจากเงนไดจากแหลงนอกประเทศของนกลงทนนน”

ในสวนทเกยวกบการจดเกบภาษการบรโภค ศาสตราจารย ดร.สเมธ ศรคณโชต (2550: 20) กลาววา

“ปญหาความเปนธรรมขนกบความเปนไปไดในการเพมภาระภาษแกสนคาตางชาตผานทางราคาสนคาบรโภคทเปลยนแปลงไป ถาประเทศใดสามารถมอ านาจครอบง าตลาดสงออกสนคาบางอยางและท าการขนภาษการสงออกสนคานน ตนทนราคาสนคาสงออกยอมสงขน และผบรโภคตางชาตจะตองจายเพมภาระภาษบางสวนทเพมขนจงถกผลกไปสตางประเทศ” ศาสตราจารย ดร.สเมธ ศรคณโชต (2550: 20) กลาวดวยวา “ถามการเกบภาษน าเขา ชาวตางชาตผสงออกอาจตองขายสนคาในราคาต าลง ภาระภาษบางสวนทเพมขนจงถกผลกออกไปสตางประเทศเชนกน ถายอมรบวาผบรโภคในแตละประเทศควรจายภาษการบรโภคสนคาของตนเองแกประเทศของตนเองเทานน การผลกภาระภาษระหวางประเทศดงกลาว กอาจพจารณาไดวาเปนการสวนทางกบความเปนธรรมระหวางแตละประเทศ”

15 ตวอยางเชน “ถา ก. มรายไดจาการท าธรกจในหลายประเทศ รวมทงในประเทศ เอ ดวย ในขณะท ข. มเงนไดในจ านวนทเทากนจากการท าธรกจในประเทศ เอ ประเทศเดยว ปญหาวา ก. ควรจายภาษใหประเทศตางๆ ทเกยวของรวมกนแลวเปนจ านวนเทากบท ข. ซงท าธรกจอยางเดยวกนแตท าในประเทศ เอ ประเทศเดยว หรอไม” (สเมธ ศรคณโชต, 2550:19) (ในความเหนของผวจย ถาพจารณาตามหลกการจดเกบภาษ:หลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวนอน ก. กบ ข. ควรจายภาษเทากน เพราะคนทมรายไดเทากนควรตองจายเงนเพอเปนคาภาษในจ านวนทเทากน) ตวอยางขางตน ศาสตราจารย ดร.สเมธ ศรคณโชต (2550:19) กลาววา “เปนปญหาเกยวกบความเปนธรรมระหวางแตละบคคล ทใชมมมองในระดบสากล (International Sense)” แตจากตวอยางขางตน ถามปญหาวา “ประเทศ เอ ควรให ก. สามารถน าภาษทเสยใหประเทศอนมาหกเปนรายจายในการค านวณภาษทเสยใหแกประเทศ เอ ไดหรอไม (เมอเทยบกบ ข. ทท าธรกจอยางเดยวกนในประเทศเดยวจงไมมรายจายดงกลาวใหหก) ” (ในความเหนของผวจย ถาพจารณาตามหลกการจดเกบภาษ: หลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวนอน ประเทศ เอ ไมควรให ก. สามารถน าภาษทเสยใหประเทศอนมาหกเปนรายจายในการค านวณภาษทเสยใหแกประเทศ เอ เพราะถาประเทศ เอ ยอมให ก. หกรายจายดงกลาว ก. จะจายภาษนอยกวา ข. ซงขดกบหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวนอน) ศาสตราจารย ดร.สเมธ ศรคณโชต (2550:19) กลาววา “นเรยกวาเปนปญหาเกยวกบความเปนธรรมระหวางแตละบคคล ทใชมมมองในระดบชาต (National Sense)”

DPU

24

2.3.1.2 หลกความมประสทธภาพหรอหลกความเปนกลาง แนวความคดเกยวกบหลกความมประสทธภาพหรอหลกความเปนกลางในทางกฎหมายภาษอากร

ระหวางประเทศ คอ “ภาษอากรตองไมขดขวางการเคลอนยายอยางอสระของบคลากร ทน บรการ และสนคาระหวางประเทศ” (สเมธ ศรคณโชต, 2550: 21) หรอ “ภาษอากร...ตองไมเปนสงกดกนหรอจงใจใหมการตดสนใจเลอกวาจะลงทนภายในประเทศด หรอลงทนภายนอกประเทศด” (สเมธ ศรคณโชต, 2550: 20)

หากการจดเกบภาษอากรท างานภายใตหลกความมประสทธภาพ ภาษอากรจะไมเปนอปสรรคตอการท าธรกรรมระหวางประเทศ ท าใหธรกรรมระหวางประเทศเจรญกาวหนา และท าใหการจดสรรทรพยากรในโลกเปนไปอยางมประสทธภาพ (สเมธ ศรคณโชต, 2550: 20-21)

2.3.2 หลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ (International Tax Cooperation)

Simon James (1998: 144) กลาววา ความรวมมอทางภาษ (Tax Co-ordination) หมายถง ความพยายามทจะท าใหกฎเกณฑดานภาษของประเทศตางๆสอดคลองกน

ในขณะท The Commission on Taxation and Citizenship (2000: 108) กลาววา ประเทศตางๆควรทรวมมอกนเพอทจะรกษาไวซงฐานภาษ การจดเกบภาษไมควรทจะไดรบการพจารณาวาเปนเรองภายในประเทศอกตอไป ทงน สวนหนงเปนเพราะในเศรษฐกจระหวางประเทศ บรษทตางๆรวมถงปจเจกชนในบางกรณอาจประกอบธรกจในหลายประเทศ จงมความจ าเปนทจะตองน าเรองการประกอบธรกจระหวางประเทศเขามาพจารณาในการก าหนดกฎเกณฑดานภาษ กลาวอกอยางหนง การจดเกบภาษจะตองถกพจารณาในแงระหวางประเทศดวย เนองจากความแตกตางกนระหวางกฎเกณฑดานภาษภายในของแตละประเทศสงผลกระทบตอการประกอบธรกจระหวางประเทศ การท าขอตกลงแบบทวภาคระหวางประเทศเพอใหมนใจวาการจดเกบภาษจะมความเปนธรรมและมประสทธภาพจงเปนเรองทท ากนมาเปนเวลาหลายปแลว

นอกจากน The Commission on Taxation and Citizenship (2000: 104) ยงกลาววา ในเรองความรวมมอทางภาษอากรระหวางประเทศม 2 ประเดนทตองพจารณา

ประเดนท 1 ขอบเขตความปรองดองทางภาษ (Tax Harmonization) ในตลาดทรวมกลมเปนตลาดเดยว (เชน กลมตลาดรวมยโรป) ขอบเขตความปรองดองทางภาษ

เพอใหการจดเกบภาษเปนอนหนงอนเดยวกนขนอยกบประเภทของการจดเกบภาษทเกยวของ ประเดนท 2 การใชแดนสวรรคส าหรบภาษ (Tax Havens) หลายประเทศไดเสนอใหใชอตราภาษทต าในการจดเกบภาษจากเงนออมและจากเงนก าไรและ

ตองการใหนตบคคลหรอบคคลธรรมดาเปดเผยธรกรรมเกยวกบภาษเพยงเลกนอยหรอไมตองเปดเผยธรกรรมดงกลาวเลย

DPU

25

2.4 ความหมาย ลกษณะ ขอบเขตและวตถประสงคของภาษศลกากร ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมเกยวกบความหมาย ลกษณะ ขอบเขตและวตถประสงคของ

ภาษศลกากรซงเปนฐานของกฎหมายศลกากร เนอหาวรรณกรรมในหวขอนน ามาจากงานเขยนของนกวชาการหลายทาน เชน สมนก แตงเจรญ บญธรรม ราชรกษ ปรดา นาคเนาวทม และ Simon James เปนตน

การทผวจยตองการทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตน เนองมาจากเหตผลทวา ขอตกลงเขตการคาเสรซงเปนประเดนหลกของงานวจยนจะบรรลวตถประสงคไดตอเมอมการการผอนคลายขอจ ากดทประเทศหนงใชในการควบคมแรงงาน ทน และทรพยากรธรรมชาตทประเทศนนมอย และมการใชมาตรการดานภาษศลกากรเปนเครองมอเพอใหบรรลวตถประสงค ดงนน การเขาใจความหมายและวตถประสงคของภาษศลกากรจะชวยในการวเคราะหขอดและขอเสยของการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน 2.4.1 ความหมายของภาษศลกากร

มผใหความหมายของภาษศลกากร (Customs Duties หรอ Tariff) ไวหลายทาน ดงน สมนก แตงเจรญ (2538: 235, 274) กลาววา ภาษศลกากร คอ “การเกบภาษทเปนระบบทมรายการแสดง

พกดอตราภาษทเกบแกสนคาหรอกลมของสนคา” และ “เปนภาษทเลอกปฏบต” Simon James (1998: 38) กลาววา ภาษศลกากร คอ “ภาษทจดเกบจากการน าเขาและสงออก

ภาษศลกากรเปนแหลงรายไดทส าคญอยเรอยมา เพราะวา ในเศรษฐกจหลกทด าเนนอย การคาเปนเปาหมายในการจดเกบภาษทเหนไดอยางชดเจน”16

วนรกษ มงมณนาคนและคณะ (2542: 275) กลาววา ภาษศลกากร หมายถง “ภาษทเกบจากสนคาเขาหรอสนคาออก นอกจากน อาจหมายถงรายการทแสดงพกดอตราภาษศลกากรทเกบจากสนคาเขาชนดตางๆ การเกบภาษสนคาเขามมาตงแตครสตศตวรรษท 18”

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 169) กลาววา ภาษศลกากร หมายถง “ภาษทเกบจากโภคภณฑอยางหนงจากสนคาน าเขาหรอสงออก”

วทยากร เชยงกล (2547: 60-61) กลาววา ภาษศลกากร หมายถง “ภาษซงเรยกเกบจากการสงสนคาเขาหรอการสงสนคาออก”

มาโนช รอดสม (2555: 303) กลาววา ภาษศลกากร หมายถง “ภาษทเรยกเกบจากสนคาทน าเขามาในราชอาณาจกรหรอสนคาทสงออกไปนอกราชอาณาจกร”

บญธรรม ราชรกษ (2551: 153) กลาววา ภาษศลกากร หมายถง “ภาษทเกยวกบการบรโภคทมบทบาทในการท ารายไดใหรฐคอนขางสง”

16 Taxes levied on imports and exports. Customs continued to be an important source of revenue because, in a primarily subsistence economy, trade was a highly visible target for taxation.

DPU

26

อนง ภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาสงออกเรยกวา “อากรขาออก” (Export Duty) ภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาน าเขาเรยกวา “อากรขาเขา” (Import Duty)17

สมนก แตงเจรญ (2538: 237) ไดอธบาย “อากรขาออก” หรอ “ภาษสนคาออก” ไววา ภาษสนคาออกเปนภาษทมความส าคญมากในอดตในการแสวงหารายไดใหแกรฐบาล แตการเกบภาษสนคาออกไดลดความส าคญลง เมอมการปฏวตอตสาหกรรมและมการพฒนาการคาใหเสรขนในระยะศตวรรษท 19 เนองจากหลายประเทศตระหนกกนอยางกวางขวางวาการเกบภาษสนคาออกเปนการจ ากดการคา

นอกจากน สมนก แตงเจรญ (2538: 238) ไดอธบาย “อากรขาเขา” หรอ “ภาษสนคาเขา” ไววา ภาษสนคาเขาเปนภาษศลกากรรปแบบหนง ในระยะกอนสงครามโลกครงท 1 การเกบภาษสนคาเขาเปนอปสรรคทส าคญของการคาระหวางประเทศ แตยงคงเปนเครองมอทส าคญของการด าเนนนโยบายการคาระหวางประเทศในการน าใชเปนมาตรการหารายไดของรฐบาล

2.4.2 ลกษณะและขอบเขตของภาษศลกากร (Nature and Scope of Tariff) ภาษศลกากรเปนภาษทมลกษณะและขอบเขตในทางเลอกปฏบต (Discriminatory Tax) กลาวคอ เปนภาษ

ทจะไมเกบจากสนคาทผลตภายในประเทศ แตเปนภาษทเกบจากสนคาทผลตในตางประเทศ (หรอเปนภาษทเกบจากสนคาของประเทศใดกไดทประเทศนนไมไดอยภายใตเขตพนทศลกากรของประเทศทท าการเกบภาษศลกากร) กลาวอกอยางหนง ภาษศลกากรเปนภาษทเกบจากสนคาทไหลผานอาณาเขตพนทศลกากรหนง (Boundary of Custom Area) (สมนก แตงเจรญ, 2538: 235)

โดยทวไป อาณาเขตพนทศลกากร คอ อาณาเขตของประเทศ อยางไรกตาม อาณาเขตพนทศลกากรอาจจะกวางใหญกวาอาณาเขตของประเทศได 2 กรณ กรณแรก คอ อาณาเขตพนทศลกากร ไดรวมถงอาณานคมและดนแดนภายใตอาณตตางๆของประเทศ กรณท 2 อาณาเขตพนทศลกากรกวางใหญกวาอาณาเขตของประเทศในกรณทมการรวมกลมทางเศรษฐกจโดยประเทศตาง ๆ ตงแตสองประเทศขนไป เชน การจดตงสหภาพศลกากร (Customs Union) และตลาดรวม (Common Market) (สมนก แตงเจรญ, 2538: 235)

2.4.3 วตถประสงคของการจดเกบภาษศลกากร

ภาษศลกากรเปนเครองมอในการแสวงหารายไดใหแกรฐบาลตามทกลาวในหวขอ 2.4.1 ทงน เนองจากเปนภาษทอยในอ านาจการจดเกบของรฐบาล นอกจากน รฐบาลยงใชภาษศลกากรเปนเครองมอเพอควบคมนโยบายทางเศรษฐกจทเกยวของกบการตดตอกบตางประเทศ วตถประสงคในการจดเกบภาษศลกากรจงแบงออกเปน 6 ประการ ดงน

17 ในงานวจยน หากกลาวถงภาษศลกากรจะหมายถงอากรขาเขาเปนสวนใหญ

DPU

27

1. เพอเปนแหลงรายไดของรฐบาล 2. เพอรกษาเสถยรภาพภายนอกของระบบเศรษฐกจ 3. เพอปกปองคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ 4. เพอเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพราคาของผผลต และดดซบก าไรสวนเกนจากผสงออก 5. เพอเปนเครองมอทท าใหเกดการเปลยนแปลงของระดบราคาและตนทนการผลตสนคา 6. เพอแกไขภาวะสงคม (บญธรรม ราชรกษ, 2551: 153; ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 170; สมนก แตงเจรญ, 2538: 235)

2.4.3.1 การจดเกบภาษศลกากรเพอเปนแหลงรายไดของรฐบาล

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 170) กลาววา ภาษศลกากรของไทยแตเดมมงจดเกบเพอหารายไดใหแกรฐบาลซงมหลกเกณฑการตรวจสอบคอนขางเขมงวด และปรดา นาคเนาวทม (2526: 170) ไดใหเหตผลในการจดเกบภาษศลกากรเพอเปนการหารายไดใหแกรฐบาลไวดงน

“เนองจากภาษศลกากรเกบจากสนคาเมอน าเขาหรอสงออกโดยตงดานหรอก าหนดเสนทางการขนสงขนทตนทางน าเขาหรอสงออก การจดเกบจงท าไดสะดวกและเปนทางไดเงนภาษอากรจ านวนมากพอทจะเปนรายไดของรฐ โดยเฉพาะประเทศดอยพฒนามกตองพงพาอาศยรายไดจากภาษศลกากรประมาณรอยละ 40 ของรายไดจากการภาษอากรทงหมด โดยใชพกดเพอรายได (Revenue Tariff)” ในขณะทบญธรรม ราชรกษ (2551: 153-154) กลาววา “รายไดจากภาษศลกากรมความสมพนธ

ในทางตรงกนขามกบระดบของการพฒนาประเทศ” โดยบญธรรม ราชรกษ ไดอธบายวา ในระยะทประเทศก าลงเรมพฒนา รฐบาลของประเทศนนจะพงพารายไดจากภาษศลกากรโดยเฉพาะจากอากรขาเขา คอนขางสง เพราะ “ในระยะนน ความตองการน าเขาสนคาจากตางประเทศมมากและเปนภาษทจดเกบไดงาย เพราะผมหนาทเสยภาษศลกากรสามารถผลกภาระภาษไปยงผทเกยวของกบการธรกรรมได” ตอมาเมอประเทศพฒนาสงขน การพงพาการน าเขาสนคาจากตางประเทศลดลง ก าแพงภาษทเกบจากสนคาน าเขาทเคยตงไวกคอยๆลดลง ท าใหรายไดของรฐบาลจากอากรขาเขาลดลง

วนรกษ มงมณนาคนและคณะ (2542: 275) กลาวในท านองเดยวกบบญธรรม ราชรกษวา ภาวะเศรษฐกจของประเทศผจดเกบและภาวะเศรษฐกจโลกเปนตวก าหนดการจดเกบภาษศลกากร ในภาวะทเศรษฐกจของประเทศตกต า ประเทศตางๆจะหนมาใชภาษศลกากรเปนเครองมอในการหารายไดมากขน แตภาษศลกากรจะมความส าคญลดนอยลง ในระยะทประเทศมการพฒนาสงขนและเศรษฐกจของประเทศเตบโต

DPU

28

2.4.3.2 การจดเกบภาษศลกากรเพอรกษาเสถยรภาพภายนอกของระบบเศรษฐกจ บญธรรม ราชรกษ (2551: 154) ไดกลาวเกยวกบวตถประสงคของการจดเกบภาษศลกากรในขอน

ไววา “เสถยรภาพภายนอกของระบบเศรษฐกจ” คอ “เสถยรภาพของดลการคาและดลการช าระเงน” ในกรณทประเทศประสบปญหาดลการคาและดลการช าระเงน รฐบาลจะใชภาษศลกากรเปนเครองมอเพอควบคมการน าเขาเพอแกปญหาดลการคาและดลการช าระเงน กลาวคอ รฐบาลจะปรบพกดอตราภาษศลกากรหรอปรบอตราอากรขาเขาทจดเกบจากสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศใหสงขน ซงจะสงผลใหสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศมราคาสงขน ปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศกจะลดลง ปญหาดลการคาและดลการช าระเงนกจะลดลง

2.4.3.3 การจดเกบภาษศลกากรเพอปกปองคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ

บญธรรม ราชรกษ (2551: 29, 154) กลาววา ภาษศลกากรทเกบจากการน าเขาหรออากรขาเขาเปนภาษทรฐบาลวางรปแบบใหมหนาทหลกหรอใหใชเปนเครองมอเพอคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ โดยบญธรรม ราชรกษ ไดอธบายไวดงน

“ภาษศลกากรเกบจากสนคาทน าเขาเทานน สนคาชนดเดยวกนทผลตภายในประเทศจะไมถกเกบภาษ ดงนน ภาษศลกากรจงมลกษณะเปนก าแพงกนสนคาจากตางประเทศไมใหมาแขงขนกบสนคาภายในประเทศอยางเทาเทยมกน การเกบภาษศลกากรจากการน าเขาจงเกดผลในการคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ” (บญธรรม ราชรกษ, 2551: 154) ในขณะท ปรดา นาคเนาวทม (2526: 170) กลาวในท านองเดยวกนวา หากรฐบาลไมตองการน าเขา

สนคาบางประเภทเพอคมครองอตสาหกรรมขนทารก (Infant Industry) รฐบาลกอาจจดเกบอากรขาเขาจากสนคาประเภทนนในอตราทสง เพอใหสนคาน าเขาประเภทนนมราคาสงจนไมสามารถน าเขามาขายแขงขนกบสนคาทผลตภายในประเทศได นอกจากน ปรดา นาคเนาวทม (2526: 170) ยงกลาววา หากรฐบาลตองการคมครองสนคาทผลตไดภายในประเทศและสนคานนตองเสยภาษสรรพสามต รฐบาลจะจดเกบอากรขาเขาจากสนคาชนดนนทสงเขามาจากตางประเทศในสดสวนเดยวกนกบทสนคาทผลตไดภายในประเทศตองเสยภาษสรรพสามต เพอใหสนคาอยางเดยวกนไดรบภาระภาษเทาๆ กน

สมนก แตงเจรญ (2538: 238) กลาววา ประเทศทก าลงพฒนาในเอเชย แอฟรกา และลาตนอเมรกามกนยมใชอากรขาเขาเปนภาษปกปองคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ นอกจากน สมนก แตงเจรญ (2538: 244) ยงใหความเหนวา การปกปองคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ โดยการจดเกบอากรขาเขาจากสนคาประเภทเดยวทน าเขาจากตางประเทศ จะท าใหสนคาทผลตไดภายในประเทศมปรมาณการผลตเพมขน มราคาขายเพมขน และสรางผลก าไรเพมขน แตอยางไรกตาม หากรฐบาลเลกการจดเกบอากรขาเขาจากสนคาประเภทนน สนคาทผลตไดภายในประเทศทเคยไดรบการปกปองคมครองจะไดรบผลกระทบทนท ดงนน จงมความพยายามทจะใชมาตรการเพอชดเชยความเสยหายใหแกอตสาหกรรมภายในประเทศเนองจากการเลกการเกบภาษศลกากร

DPU

29

2.4.3.4 การจดเกบภาษศลกากรเพอเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพราคาของผผลต (Producer’s Prices) และดดซบก าไรสวนเกนจากผสงออก

บญธรรม ราชรกษ (2551: 29) กลาววา อากรขาออกจดเกบจากผสงออกสนคาไปยงตลาดตางประเทศ โดยทวไป อากรขาออกท าหนาท 2 ประการ คอ

ประการท 1 เปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพของราคาผผลต (เสถยรภาพของราคาผผลต คอ ราคาทผผลตไดรบซงจะมผลตอรายไดของผผลต) กระท าไดโดยการก าหนดอตราอากรขาออกของสนคาสงออกใหมลกษณะเปนอตราเลอนได (Sliding Scale) กลาวคอ พกดอตราศลกากรทจดเกบจากสนคาสงออกใหเปลยนแปลงไปในแตละชวงของระดบราคา เมอราคาสงออกสงขน พกดอตราศลกากรกจะสงขน โดยทวไปอตราเลอนไดดงกลาวจะใชจดเกบจากสนคาเกษตรทมตลาดตางประเทศแนนอน

ประการท 2 ใชเปนเครองมอในการดดซบก าไรสวนเกนจากผสงออกในกรณทผลตภณฑขนปฐมทสงออกนนมก าไรสวนเกน (บญธรรม ราชรกษ, 2551: 154) 2.4.3.5 การจดเกบภาษศลกากรเพอเปนเครองมอเปลยนแปลงของระดบราคาและตนทนการผลตสนคา

สมนก แตงเจรญ (2538: 235, 274) กลาววา วตถประสงคของการเกบภาษศลกากรในระยะเรมแรก คอ การแสวงหารายไดใหแกรฐ ในระยะตอมา ปรากฏวาวตถประสงคดงกลาวไดเปลยนแปลงและพฒนายงขน ในปจจบน ภาษศลกากรไดถกน าไปใชในวตถประสงคอยางอนๆทกวางขวางขน และถกน าไปใชเปนเครองมอทท าใหเกดการเปลยนแปลงของระดบราคาและตนทนการผลตสนคา เนองจากภาษศลกากร (อากรขาเขา) เกบจากสนคาทผลตในตางประเทศโดยไมเกบจากสนคาทผลตไดภายในประเทศ 2.4.3.6 การจดเกบภาษศลกากรเพอแกไขภาวะสงคม

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 170-171) กลาววา รฐบาลสามารถจดเกบอากรขาเขาในอตราสงถงรอยละ 80 ของราคาเพอควบคมปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศเพอปองกนความฟมเฟอยและเพอสขภาพอนามยของประชาชนในประเทศและเพอสงวนเงนตราตางประเทศ สวนสนคาทมความจ าเปนตอการบรโภคของประชาชนในประเทศหรอเพอประโยชนในการปองกนประเทศ (เชน ยารกษาโรค หนงสอต ารา เครองกฬา อาวธยทโธปกรณ) รฐบาลอาจลดหรอยกเวนอากรขาเขาใหหรอเรยกเกบในอตราต า จากทกลาวมาขางตน รฐบาลใชการจดเกบอากรขาเขากบสนคาน าเขาเพอใหบรรลวตถประสงคในการจดเกบภาษศลกากรทกลาวมาขางตนโดยสวนใหญ รฐบาลโดยสวนใหญมกไมใชการจดเกบอากรขาออกกบสนคาสงออก ปรดา นาคเนาวทม (2526: 170-171) ใหขอสงเกตวา ประเทศตางๆ สวนมากมกมขอยกเวนอากรขาออกใหกบสนคาสงออกเพอใหผผลตในประเทศสามารถสงออกสนคาไปแขงขนในตลาดตางประเทศได อยางไรกตาม รฐบาลจดเกบอากรขาออกจากสนคาสงออกนอยชนดเพอเหตผลบางประการ

DPU

30

เชน รกษาระดบราคาสนคาในประเทศ เพออนรกษทรพยากรธรรมชาต และเพอเปนคาใชจายในการสงเสรมสนคาสงออกบางประเภท 2.5 หลกการจดเกบภาษศลกากรตามกฎหมายศลกากร ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมเกยวกบกฎหมายภาษศลกากรซงแบงออกเปนกฎหมายวาดวยการศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร หลกการส าคญของกฎหมายวาดวยการศลกากรและพกดอตราศลกากร ผลกระทบของการจดเกบภาษศลกากร ความผดทางศลกากร ระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ เหตผลในการจดเกบภาษศลกากร และหนวยงานราชการทจดเกบภาษศลกากร เนอหาวรรณกรรมในหวขอน ผวจยน ามาจากงานเขยนและงานวจยของนกวชาการ (บญธรรม ราชรกษ ปรดา นาคเนาวทม สมนก แตงเจรญ และนวลนอย ตรรตน ฯลฯ) และงานเขยนของเจาหนาทกรมศลกากร (วชย มากวฒนสข มาโนช รอดสม และชชาต อศวโรจน)

การทผวจยตองการทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตน เนองมาจากเหตผลทวาขอตกลงเขตการคาเสรซงเปนประเดนหลกของงานวจยนจะบรรลวตถประสงคไดตอเมอมการลดมาตรการกดกนทางการคาทงทางดานภาษศลกากรและทไมใชภาษศลกากร การเขาใจเรองขางตนจะชวยใหผวจยท าการวเคราะหขอดและขอเสยของการท าขอตกลงเขตการคาเสร นอกจากน การทผวจยตองการทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตน เนองมาจากค ากลาวของ Michael H. Lane ทอางถงในนวลนอย ตรรตน (2543: 61) ทวา กรมศลกากรเปนหนวยงานทเปนขอตอทกอใหเกดการคาระหวางประเทศ กรมศลกากรไมใชเปนเพยงหนวยงานทมหนาทจดเกบภาษใหแกรฐบาลเทานน แตยงเปนหนวยงานทจะกอใหเกดความมนคงในทางเศรษฐกจการเมองและสงคม ดงนน การด าเนนงานของกรมศลกากรทโปรงใสยอมสงเสรมและลดอปสรรคทางการคาซงเปนหวใจส าคญของการท าขอตกลงเขตการคาเสร

2.5.1 กฎหมายศลกากร

กฎหมายศลกากรเปนกฎหมายทถกบญญตขนเพอจดเกบภาษจากการน าเขาและสงออกสนคาทกขนตอน กฎหมายศลกากรมขอก าหนดเกยวกบระเบยบวธปฏบตคอนขางมาก จดเปนกฎหมายทมรายละเอยดแบบฟอรมการปฏบตมากทสด (วชย มากวฒนสข, 2551: 25)

ตามมาตรา 10 วรรคแรก แหงพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 “บรรดาคาภาษนน ใหเกบตามบทพระราชบญญตนและตามกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร การเสยคาภาษใหเสยแกพนกงานเจาหนาทในเวลาทออกใบขนสนคาให”

จากบทบญญตของมาตราดงกลาว ภาษศลกากรจะถกจดเกบตามพระราชบญญตศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากรประกอบกน กฎหมายศลกากรจงสามารถแยกพจารณาเปน 2 กลม คอ กฎหมายวาดวยการศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร

DPU

31

2.5.1.1 กฎหมายวาดวยการศลกากร พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 เปนกฎหมายวาดวยการศลกากรและระเบยบพธ

การศลกากร18ฉบบแรกทใชถอปฏบตสบตอมาจนถงปจจบน พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 ไดถกแกไขเพมเตมนบตงแต พ.ศ. 2469 ถง พ.ศ. 2554 รวม 21 ครง ตามความจ าเปนและความเหมาะสมกบสภาพความเปลยนแปลงตามยคสมย (มาโนช รอดสม, 2555: 1-2) กฎหมายศลกากรในปจจบนจงมทงสน 22 ฉบบ ดงตอไปน

1. พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 2. พระราชบญญตศลกากรแกไขเพมเตม (ฉบบท 1) พทธศกราช 2471 3. พระราชบญญตศลกากรแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2472 4. พระราชบญญตศลกากรแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พทธศกราช 2474 5. พระราชบญญตศลกากรแกไขเพมเตม (ฉบบท 4) พทธศกราช 2475 6. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 6) พทธศกราช 2479 7. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 7) พทธศกราช 2480 8. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 8) พทธศกราช 2480 9. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 9) พทธศกราช 2482 10. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 10) พทธศกราช 2483 11. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 11) พทธศกราช 2490 12. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 12) พทธศกราช 2497 13. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 13) พทธศกราช 2499 14. ประกาศของคณะปฏวตฉบบท 329 ลงวนท 13 ธนวาคม พ.ศ.2515 15. พระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 พ.ศ.2528 16. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 14) พ.ศ. 2534 17. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 15) พ.ศ. 2540 18. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 16) พ.ศ. 2542 19. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 17) พ.ศ. 2543 20. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 18) พ.ศ. 2543 21. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 19) พ.ศ. 2548

18 พธการศลกากร (Customs Procedure) เปนกฎเกณฑหรอแนวปฏบตในการด าเนนพธการเพอเสยภาษศลกากรเมอมการน าสนคาเขาหรอสงสนคาออก ซงเปนกฎเกณฑหรอแนวปฏบตทเกยวกบวธการจดเกบอากร วธควบคมสนคา การจดทาเรอ ทาอากาศยาน การควบคมแลกเปลยนเงนตรา ขอหามขอก ากด การเดนเรอ การขนสงทางบก ทางรถไฟและทางอากาศ พธการศลกากรมกก าหนดขนอยางสอดคลองกบความนยมทางการคาระหวางประเทศ (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 169)

DPU

32

22. พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 20) พ.ศ. 254819 (มาโนช รอดสม, 2555, 2-9) พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 เปนแมบทของกฎหมายศลกากร เปนรปแบบ

บทบญญตทเปนลายลกษณอกษร มความชดเจนแนนอน อยางไรกตาม การทพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 ไดถกแกไขเพมเตมตอมาโดยกฎหมายศลกากรหลายฉบบ ท าใหเรองเดยวกนมบทบญญตอยหลายมาตราหรอหลายฉบบ ไมอยในหมวดหมเดยวกน กฎหมายศลกากรจงคอนขางทจะเขาใจยากและเกดการสบสนพอสมควร (มาโนช รอดสม, 2555: 10) แมกระนนกตาม มาโนช รอดสม (2555: 10) ใหความเหนวา “กฎหมายศลกากรจะหยดอยกบทไมได จะตองมการปรบปรงแกไขเพมเตมใหกาวหนาทนสมยตามสภาพการณทเปลยนแปลงอยเสมอ” บญธรรม ราชรกษ (2551: 158) กลาวในท านองเดยวกนวา

“การจดเกบภาษศลกากรของไทยไดววฒนาการตามระดบของการพฒนาเศรษฐกจ ตลอดจนการปรบปรงตามกระแสการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและการคาของโลก รวมทงตามพนธกรณทประเทศไทยตองปฏบตตามภาคอนสญญาระหวางประเทศทไดผกพนไวซงมอยหลายพนธกรณดวยกน” ผวจยจะวเคราะหการปรบปรงแกไขกฎหมายศลกากรเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงตาม

สภาพการณทางเศรษฐกจและการคาของโลก รวมทงตามขอตกลงระหวางประเทศในบทท 4

2.5.1.2 กฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร กฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร หมายถง “กฎหมายทก าหนดวาภาษศลกากรใหคดและเกบกน

อยางไร ทงนเพอประโยชนแกผมหนาทเกบภาษศลกากรในอนทจะเกบภาษไดโดยถกตองและชอบดวยกฎหมายและเพอประโยชนแกผอนในอนทจะทราบวาตนจะตองเสยภาษอากรส าหรบของทน าเขาหรอสงออกหรอไมเพยงใด” (วชย มากวฒนสข, 2551: 25)

กฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากรฉบบแรก คอ พระราชบญญตพกดอตราศลกากร พทธศกราช 2478 ตอมาไดถกยกเลกและบญญตขนใหมตามพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2503 ซงไดมการแกไขเพมเตม 56 ครง เมอประเทศไทยไดน าพกดอตราศลกากรระบบฮารโมไนซ (Harmonized System:

19 มาโนช รอดสม (2555: 9-10) ใหขอสงเกตวา

“การทไมมพระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 5) ตอจากพระราชบญญตศลกากรแกไขเพมเตม (ฉบบท 4) พทธศกราช 2475 เนองจากไดมการก าหนดใหนบกฎหมายศลกากรเรยงตามล าดบของกฎหมายศลกากรแตละฉบบทมผลใชบงคบอย โดยเรมตนจากพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 เปนฉบบแรก ท าใหพระราชบญญตศลกากรแกไขเพมเตม (ฉบบท 4) พทธศกราช 2475 เปนพระราชบญญตศลกากร ล าดบท 5 และไดเรยกชอพระราชบญญตศลกากรฉบบตอมาเปนพระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 6) พทธศกราช 2479 รวมทงไดตดค าวา “แกไขเพมเตม” ออกจากพระราชบญญตศลกากรทบญญตออกมาใชบงคบภายหลงดวย นอกจากน การใชปพทธศกราชของกฎหมายศลกากรแตละฉบบมความแตกตางกนระหวางกฎหมายศลกากรฉบบแรกๆกบฉบบหลงตอๆมา โดยกฎหมายศลกากรทกฉบบถงฉบบท 13 ใช “พทธศกราช” หลงจากนนใช “พ.ศ.” (เฉพาะกฎหมายศลกากรฉบบแรกเทานนทใช “พระพทธศกราช”)”

DPU

33

HS) มาใชตามขอผกพนของประเทศสมาชกองคการศลกากรโลก (WCO) (และตามขอผกพนในฐานะภาคอนสญญาระบบพกดศลกากรฮารโมไนซ) เมอวนท 1 มกราคม 2531 เปนตนมา ประเทศไทยไดตราพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 มาใชบงคบแทนพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2503 ซงมผลใชบงคบอยในปจจบน (มาโนช รอดสม, 2555: 302)

พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2530 ม 2 สวน ประกอบดวย สวนท 1 ตวบทบญญตแหงกฎหมาย ม 21 มาตรา สวนท 2 ภาคผนวก ม 4 ภาค ประกอบดวย - ภาค 1 หลกเกณฑการตความพกดอตราศลกากร ม 6 ขอ - ภาค 2 พกดอตราอากรขาเขา - ภาค 3 พกดอตราอากรขาออก ม 9 ประเภท - ภาค 4 ของทไดรบยกเวนอากร ม 18 ประเภท

2.5.2 หลกการส าคญของกฎหมายศลกากร

หลกการส าคญของกฎหมายศลกากรอาจแบงออกเปน 4 ประการ ดงตอไปน (1) เวลาแหงความรบผดในการเสยภาษ (2) ฐานในการค านวณภาษศลกากร (3) พกดอตราภาษศลกากร (4) การยกเวนอากรและการลดอตราอากรเพอประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ และเพอการ

สนบสนนสงเสรมการสงออกและการคาระหวางประเทศ

2.5.2.1 เวลาแหงความรบผดในการเสยภาษ ตามมาตรา 10 วรรคแรกประกอบกบมาตรา 40 วรรคแรกแหงพระราชบญญตศลกากร

พระพทธศกราช 2469 กอนทผน าของเขาจะน าของใดๆ ออกไปจากอารกขาของศลกากร ผน าของเขาตองปฏบตใหครบถวนตามพระราชบญญตศลกากร และตามกฎหมายอนทเกยวของกบการศลกากร รวมทงตองยนใบขนสนคาโดยถกตอง และเสยภาษอากรจนครบถวนใหแกพนกงานเจาหนาทในเวลาทออกใบขนสนคาใหหรอวางเงนไวเปนประกน การขอวางเงนประกนใหเปนไปตามระเบยบทอธบดกรมศลกากรก าหนด

ดงนน เวลาแหงความรบผดในการเสยภาษศลกากรเกดขนในเวลาทพนกงานเจาหนาทออกใบขนสนคาใหแกผน าของเขา

DPU

34

2.5.2.2 ฐานในการค านวณภาษศลกากร

ปจจยทเปนฐานในการค านวณภาษศลกากรม 3 ประการ คอ สภาพของ ราคาของ พกดอตราศลกากร

สภาพของ คอ สภาพของของทน าเขาหรอสงออก เชน สภาพเกาใชแลวหรอสภาพใหม เปนตน (มาโนช รอดสม, 2555: 101)

ราคาของ คอ ราคาศลกากร กรมศลกากรไดน า “ราคาศลกากร” มาใชแทน “ราคาอนแทจรงทองตลาด” ทเคยใชเปนเกณฑการประเมนคาภาษอากรมาตงแตตน ทงน เพอรองรบระบบราคา GATT ทก าหนดขนมาจากความตกลงวาดวยภาษศลกากรและการคา (General Agreement on Tariffs and Trade หรอ GATT) ทประเทศไทยมพนธกรณตองน ามาใชตามขอผกพนทมตอองคการการคาโลก (World Trade Organization หรอ WTO) ตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2543

หลกการส าคญของระบบราคา GATT คอ การตราคาของทน าเขามาจากตางประเทศโดยยดถอราคาตามทผส งซอในประเทศไดจายไปจรงใหกบผขาย (มาโนช รอดสม, 2555: 101)

ประเทศไทยไดมการแกไขเพมเตมกฎหมายศลกากรเพอใหสอดคลองกบการใชระบบราคา GATT ตามพระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 17) พ.ศ.2543 โดยมทงการยกเลก แกไขเพมเตม และบญญตขนมาใหมในพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 รวมทงใหแกไขเพมเตมมาตรา 10 แหงพระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 9) พทธศกราช 2482 ดวย (มาโนช รอดสม, 2555: 101) 2.5.2.3 พกดอตราศลกากร

พกดอตราศลกากรเปนอกหนงปจจยทส าคญในการค านวณภาษศลกากร วชย มากวฒนสข (2551: 49) ใหความหมาย “พกดอตราศลกากร” ไวดงน “พกดอตราศลกากร หมายถง การแบงกลมสนคาทมการซอขายกนระหวางประเทศออกเปนประเภทและประเภทยอย โดยมเลขรหสก ากบประเภทและประเภทยอยนนๆ และก าหนดอตราคาอากรศลกากรของแตละประเภทยอยเพอใหการแบงกลมหรอประเภททมความละเอยดชดเจนแนนอน” ตามกฎหมายศลกากรของไทย พกดอตราอากรขาเขาอยในภาค 2 พกดอตราอากรขาออกอยใน

ภาค 3 ของภาคผนวกของพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.253020 วชย มากวฒนสข (2551: 49) กลาวดวยวา พกดอตราศลกากรกอใหเกดผลดโดยตรงตอการผลต

การคาและการลงทน กลาวคอ “ชวยใหผผลต ผท าการคาหรอผลงทนสามารถค านวณตนทนของสนคาได 20 โปรดดพกดอตราอากรขาเขาในภาคผนวก ข. และ ค. พกดอตราอากรขาออกในภาคผนวก ง.

DPU

35

อยางแนนอน ท าใหการวางแผนการผลต การคาและการลงทนเปนไปอยางมประสทธภาพ และท าใหเกดความเปนธรรมแกผบรโภค” นอกจากน พกดอตราศลกากรยงมขอดอกหลายประการ ดงน

“(1) เพอใหเกดความสะดวกในการก าหนดอตราอากร การแบงกลมสนคาออกเปนหมวดหมชวยใหการก าหนดอตราอากรท าไดงายและถกเปาหมายตามนโยบายทางการคลงหรอตามสภาวการณทางเศรษฐกจ (2) เพอใหเกดความสะดวกในการจดเกบอากรศลกากร เจาหนาทศลกากรสามารถเกบอากรไดถกตอง เปนธรรมและรดกมขน (3) เพอใหงานดานสถต พกดศลกากรชวยใหการจดเกบขอมลทางสถตสะดวกขน ใหขอมลทถกตองแนนอน สามารถน าไปใชวเคราะหเพอก าหนดนโยบายการเงน การคลงของประเทศหรอผประกอบการน าไปใชในการตดสนใจในดานการคา การลงทน (4) เพอใหเกดความสะดวกทางการคาระหวางประเทศ การสอสาร การอางอง และการใหขอมลตอกนท าใหรวดเรวขน สามารถเขาใจปญหาและแกปญหาไดเรวยงขน (5) เพอเปนการแลกเปลยนสทธประโยชนทางการคา หรอสทธประโยชนทางศลกากรกระท าไดสะดวก ถกตอง และชดเจนยงขนทงในระดบภมภาค หรอการท าความตกลงทางการคาแบบทวภาคหรอพหภาค” (วชย มากวฒนสข, 2551: 50) จากความหมายขางตน พกดอตราศลกากรแยกพจารณาออกเปนประเภทพกดและอตราอากร ประเภทพกด ปจจบนประเทศไทยใชพกดอตราศลกากรภายใตระบบฮารโมไนซ (Harmonized System: HS) ซง

มความเปนมา ดงน การจ าแนกประเภทสนคาภายใตระบบฮารโมไนซ มพนฐานมาจากระบบการจ าแนกประเภท

สนคา “พกดศลกากรเจนวา” (Geneva Nomenclature) ซงเปนระบบการจ าแนกประเภทสนคาทประเทศทวไปยอมรบและใชกนในทางการคา อยางไรกตาม “พกดศลกากรเจนวา” ไมประสบความส าเรจในการเปนระบบการจ าแนกประเภทสนคาทไดมาตรฐาน (วชย มากวฒนสข, 2551: 50)

เพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของเทคโนโลยทางอตสาหกรรมและการพฒนาระบบการคาโลก คณะมนตรความรวมมอทางศลกากร (Customs Co-operation Council : CCC ซงปจจบนมชอเปนทางการวา “องคการศลกากรโลก” (World Customs Organization : WCO) จงไดด าเนนการศกษาพฒนาระบบการจ าแนกประเภทสนคาทเปนสากล โดยอาศยระบบ CCCN และระบบ SITC เปนหลก องคการศลกากรโลก (WCO) ใชเวลาศกษาพฒนาระบบการจ าแนกประเภทสนคาทเปนสากลกวา 13 ป ระบบการจ าแนกประเภทสนคาทเปนสากลจงส าเรจสมบรณมชอเรยกวา “The Harmonized Commodity Description and Coding System” หรอเรยกอกชอหนงวา “พกดศลกากรระบบฮารโมไนซ” ซงเปนระบบทม ความละเอยดมากขนในการจ าแนกประเภทสนคา และประเภทพกดของสนคาถกก าหนดจากชนดและลกษณะการใชงานเปนหลก นอกจากน ยงมการก าหนดค านยามของของบางชนดหรอความหมายใหมของ

DPU

36

ค าใหมเพอใหสอดคลองกบเทคโนโลย รวมทงไดมการปรบปรงหลกเกณฑหรอกฎทวไปในการตความพกดศลกากร พรอมกนนไดกอตงอนสญญาระหวางประเทศฉบบใหมชอ “International Convention on the Harmonized Commodity Description and Coding System” (“อนสญญาระบบพกดศลกากรฮารโมไนซ”) มผลบงคบใชตงแต 1 มกราคม 2531 (วชย มากวฒนสข, 2551: 50)

ประเทศไทยไดเขาเปนภาคอนสญญาระบบพกดศลกากรฮารโมไนซ ตงแตวนท 1 มกราคม 2526 จงตองปฏบตตามพนธกรณทก าหนดในอนสญญาระบบพกดศลกากรฮารโมไนซ ดงน

“(1) ประเทศภาคอนสญญาระบบฮารโมไนซตองจดท ากฎหมายพกดอตราศลกากร อนประกอบดวยการจ าแนกประเภทพกดสนคา ตลอดจนหลกเกณฑการตความการจ าแนกประเภทพกดสนคาใหสอดคลองกบบทบญญตในภาคผนวกของอนสญญาระบบพกดศลกากรฮารโมไนซ (2) สถตของสนคาน าเขาและสงออกของประเทศภาค ตองสอดคลองกบการจ าแนกประเภทพกดศลกากรในระบบฮารโมไนซ โดยใชเลขรหสของประเภท ประเภทยอย หมายเหตของหมวด ของตอนและของประเภทยอยในระบบฮารโมไนซ (3) หากมการแกไขระบบฮารโมไนซ ประเภทภาคอนสญญาระบบฮารโมไนซตองแกไขกฎหมายพกดศลกากรและสถตของสนคาน าเขาและสงออกใหสอดคลองกบการแกไขดงกลาว ทงนนบตงแตวนทการแกไขระบบฮารโมไนซมผลบงคบใช (4) ประเทศภาคอนสญญาระบบฮารโมไนซ ตองจดท าและเปดเผยสถตสนคาน าเขาและสงออกของตนตอสาธารณชน โดยสอดคลองกบเลขรหส 6 ตวของระบบฮารโมไนซ หรอโดยความรเรมของประเทศภาคอนสญญาฯ จะเปดเผยสถตดงกลาวในระดบทเกนกวานนกได หากการเปดเผยทวานมไดตองหามดวยเหตผลพเศษ เชน เปนความลบในทางการคาหรอความมนคงของประเทศ (5) หากประเทศภาคอนสญญาฯ มความขดแยงในการจ าแนกประเภทพกดหรอการตความของสนคา การจ าแนกประเภทพกดของสนคาระหวางกน ใหประเทศภาคอนสญญาฯ ทเปนคกรณกนเจรจาตกลงกนเองใหไดมากทสดเทาทจะกระท าได หากไมสามารถเจรจาตกลงกนไดใหน าขอพพาทนนเสนอคณะกรรมการระบบฮารโมไนซเพอพจารณาและเสนอแนะเพอระงบขอพพาทนน หากคณะกรรมการระบบฮารโมไนซไมสามารถระงบขอพพาทนนได ใหคณะกรรมการฯ น าเรองเสนอคณะมนตรความรวมมอทางศลกากรพจารณาตดสน (6) การจ าแนกประเภทพกดของสนคาตองสอดคลองกบมตของคณะกรรมการระบบฮารโมไนซหรอคณะมนตรความรวมมอทางศลกากร และตองถอปฏบตตามค าอธบายพกดศลกากร (HS Explanation Note: EN/HS) ค าวนจฉยการจ าแนกประเภทพกด หรอค าแนะน าอนๆ เกยวกบการตความระบบฮารโมไนซและขอเสนอแนะ เพอประโยชนในการตความและการใชระบบฮารโมไนซใหเปนไปในแนวทางเดยวกน” (วชย มากวฒนสข, 2551: 51-52)

DPU

37

ประเทศไทยไดยกเลกกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากรเดมทงหมดและตราพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 เพอน าพกดอตราศลกากรระบบฮารโมไนซมาใชใหสอดคลองกบอนสญญาระบบพกดศลกากรฮารโมไนซ ซงมผลบงคบใชตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2531 (วชย มากวฒนสข, 2551: 50)

พกดอตราศลกากรระบบฮารโมไนซก าหนดอยในภาค 1 และภาค 2 ของภาคผนวกในพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2530 นบตงแตพกด HS ฉบบแรกมผลใชบงคบในป พ.ศ.2531 พกด HS ไดรบการแกไขมาแลวรวม 5 ครง คอในป พ.ศ.2535 พ.ศ.2539 พ.ศ.2545 พ.ศ.2550 และพ.ศ.2555 ซงพกด HS 2012 ทมผลใชบงคบในปจจบนถกน ามาใชเมอวนท 1 มกราคม 2555 (มาโนช รอดสม, 2555: 303)

พกดศลกากรฮารโมไนซอาเซยน (ASEAN Harmonized Tariff Nomenclature: AHTN) เปนระบบจ าแนกพกดศลกากรของประเทศสมาชกอาเซยนทถกน ามาใชจ าแนกประเภทสนคาเพอวตถประสงคดานอตราอากรของประเทศสมาชกอาเซยน

AHTN ใชพกด HS ขององคการศลกากรโลก (WCO) และเพมหลกท 7 และ 8 เขาไปรองรบรายการสนคาประเภทยอยตามความตองการในกลมอาเซยน เรยกวาประเภทยอยอาเซยน ทงน AHTN ตงอยบนฐานของ HS ฉบบททนสมยของ WCO ดงนน เมอใดท HS ไดรบการปรบปรงแกไข AHTN จะตองปรบปรงแกไขใหสอดคลองกบการแกไข HS ของ WCO ดวย (มาโนช รอดสม, 2555: 303)

การใชพกด AHTN ระบบเดยวของอาเซยนท าใหเกดความสะดวกดานศลกากร การจดเกบสถตและการลดอปสรรคทางการคา (วชย มากวฒนสข, 2551: 57) อตราอากร

การเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขามาในราชอาณาจกรหรอสนคาทส งออกไปนอกราชอาณาจกรตองเกบตามอตราอากรทก าหนดไวในกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร ทงน ตามท พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530, มาตรา 4 วรรคแรก บญญตไววา “ของทน าหรอพาเขามาในหรอสงออกไปนอกราชอาณาจกรนน ใหเรยกเกบและเสยอากรตามทก าหนดไวในพกดอตราอากรทาย พระราชก าหนดน”

ตามมาตรา 5 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 อตราอากรศลกากรม 2 ประเภท คอ อตราอากรตามราคาและอตราอากรตามสภาพ

ประเภทท 1 อตราอากรตามราคาหรอตามมลคา (Ad Valorem Tariffs) คอ อตราอากรทใชจดเกบภาษศลกากรโดยคดเปนรอยละของราคาหรอมลคาสนคาทน าเขาหรอสงออก (เชน รอยละ 5, รอยละ 10, รอยละ 30 เปนตน) โดยสนคาขาเขาคดจากรอยละของราคา C.I.F (Cost – Freight – Insurance) หรอในกรณการน าเขาจะใชราคา C.I.F เปนฐานในการค านวณภาษ สวนภาษขาออกคดเปนรอยละของราคา F.O.B. (Free on Board) หรอในกรณการสงออกจะใชราคา F.O.B. เปนฐานในการค านวณภาษ (มาโนช รอดสม, 2555: 305; บญธรรม ราชรกษ, 2551: 155; วชย มากวฒนสข, 2551: 60)

DPU

38

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 172) เหนวาการจดเกบภาษศลกากรในอตราอากรตามราคาเปนการจดเกบภาษทเปนธรรม เพราะ “เกบตามมลคาทแทจรงของสนคาน าเขาหรอสงออก สนคาประเภทเดยวกนแตราคาตางกนกตองเสยภาษตางกนตามราคา และการค านวณภาษกท าไดงาย แตผเสยภาษอาจหาวธแสดงราคาหรอมการตราคาสนคาใหต าเพอหลกเลยงภาระภาษได”

ประเภทท 2 อตราอากรตามสภาพ (Specific Tariffs) คอ อตราอากรทใชจดเกบภาษศลกากรโดยคดตามปรมาณ (เชน น าหนก ปรมาตร ขนาดความยาว ตามจ านวนเปนหบเปนหอ) หรอคดตอหนวยหรอตาม 1 หนวยทแนนอนทางกายภาพของสนคาทน าเขาหรอสงออก เชน ชนละ 20 บาท กโลกรมละ 30 บาท ลตรละ 0.05 บาท หลาละ 6 บาท อนละ 6 บาท หรอหนวยละ 6 บาท ของสนคาทน าเขาหรอสงออก (มาโนช รอดสม, 2555: 305; บญธรรม ราชรกษ, 2551: 155; วชย มากวฒนสข, 2551: 60; ปรดา นาค-เนาวทม, 2526: 172))

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 172) กลาววา มผต าหนวา การเกบภาษศลกากรในอตราอากรตามสภาพเปนการจดเกบภาษทไมเปนธรรม เพราะ “สนคาประเภทเดยวกนมปรมาณเทากนแตอาจมราคาตางกน ถาเกบตามวธนแลวจะเสยภาษเทากน สนคาทมราคาต ากวายอมอยในฐานะเสยเปรยบ แตการเรยกเกบอากรตามสภาพกระท าไดงายกวา สามารถปองกนการทจรตในการตราคาสนคาไดดกวา เพราะสามารถควบคมตรวจตราดสภาพและจ านวนทแทจรงของสนคาได”

กรณทของน าเขาหรอสงออกใดทพกดอตราอากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ไดก าหนดไวทงอตราอากรตามราคาและอตราอากรตามสภาพ (การจดเกบแบบผสม) กรมศลกากรจะประเมนภาษทงตามอตราตามราคาและอตราตามสภาพ แลวเปรยบเทยบกน และกรมศลกากรจะใชอตราอากรทเมอค านวณคาอากรศลกากรแลวไดเงนอากรสงกวาเปนเกณฑในการจดเกบภาษศลกากร ทงน เพออ านวยรายไดทางการคลง การก าหนดพกดอตราศลกากรมกจะใชวธการจดเกบแบบผสม ทงน เพอใหบรรลวตถประสงคในการท ารายไดใหมากทสด ตามทพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530, มาตรา 5 บญญตไววา “ของใดทระบอตราอากรทงตามราคาและตามสภาพใหเสยอากรในอตราทคดเปนเงนสงกวา ” (มาโนช รอดสม, 2555: 305; บญธรรม ราชรกษ, 2551: 155)

บญธรรม ราชรกษ (2551: 158) ใหขอสงเกตวา อตราอากรขาเขาลดลงอยางตอเนอง “เพอใหสอดคลองกบระบบเศรษฐกจยคใหมทตองลดการคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศลง เพอสรางความเปนธรรมระหวางกจการขนาดเลกหรอกจการทไมไดรบการสงเสรมการลงทนกบกจการขนาดใหญ และเพอลดความยงยากในการตความ รวมทงระบบการคาของโลกมแนวโนมเปดเสรมากขน”

อนง แมวาพกดอตราอากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 จะก าหนดใหใชอตราตามราคาหรออตราตามสภาพ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรมอ านาจทจะประกาศลด หรอยกเวน หรอเรยกเกบอากรพเศษเพมจากทก าหนดไวแลวกได โดยอาศยอ านาจตามพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ตามทจะกลาวตอไปในหวขอ 2.5.2.4

DPU

39

2.5.2.4 การยกเวนอากรและการลดอตราอากรเพอประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ และการสนบสนนสงเสรมการสงออกและการคาระหวางประเทศ

กฎหมายศลกากรมบทบญญตทก าหนดขนเพอประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ และสนบสนนสงเสรมการสงออกและการคาระหวางประเทศทส าคญทเกยวของกบงานวจยน คอ พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 18) พ.ศ. 2543 และพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ซงแยกพจารณาเปน 5 กรณ ดงน

กรณท 1 พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469, มาตรา 3 ไดใหอ านาจอธบดกรมศลกากรทจะออก

ขอบงคบส าหรบกรมศลกากรตามทเหนวาจ าเปนได โดยสามารถออกกฎระเบยบใหเกดความยดหยนแกการคาระหวางประเทศ รวมทงใหเกดความสะดวกภาคเอกชนดวย (มาโนช รอดสม, 2555: 10)

กรณท 2 พระราชบญญตศลกากร (ฉบบท 18) พ.ศ. 2543 มสาระส าคญ คอ “การจดตงเขตปลอดอากร การ

ขยายขอบเขตของการด าเนนงานของคลงสนคาทณฑบนใหกวางขนกวาเดม และการขยายระยะเวลาและการใชหลกประกนคาภาษอากรส าหรบการคนอากรเพอการสงออกตามมาตรา 19 ทว ตลอดจนการโอนหรอการจ าหนายของใดๆระหวางระบบสทธประโยชนทางภาษอากรตางๆเพอเปนการสนบสนนสงเสรมการสงออกและการคาระหวางประเทศใหเหมาะสมยงขน” (มาโนช รอดสม, 2555, 7)

กรณท 3 พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ไดใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดย

ความเหนชอบของคณะรฐมนตรในการออกประกาศกระทรวงการคลงเพอลดอตราอากร ยกเวนอากร หรอเรยกเกบอากรพเศษส าหรบของใดๆ กไดทพจารณาเหนวาเพอประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ ทงน ตามทพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530, มาตรา 12 บญญตไวดงน

“เพอประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ หรอเพอความผาสกของประชาชน หรอเพอความมนคงของประเทศ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร มอ านาจประกาศลดอตราอากรส าหรบของใดๆ จากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากร หรอยกเวนอากรส าหรบของใดๆ หรอเรยกเกบอากรพเศษเพมขนส าหรบของใดๆ ไมเกนรอยละหาสบของอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรส าหรบของนน ทงนโดยจะก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขใดๆ ไวดวยกได

การประกาศ การยกเลกหรอเปลยนแปลงประกาศในวรรคหนง ใหประกาศในราชกจจา-นเบกษา” บทบญญตในมาตรา 12 ขางตน จงเปนบทบญญตเหนอมาตรา 4 วรรคแรกแหงพระราชก าหนด

พกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ทบญญตวา “ของทน าหรอพาเขามาในหรอสงออกไปนอกราชอาณาจกรนน ใหเรยกเกบและเสยอากรตามทก าหนดไวในพกดอตราอากรทายพระราชก าหนดน”

DPU

40

กรณท 4 พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ไดใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดย

ความเหนชอบของคณะรฐมนตรในการออกประกาศกระทรวงการคลงเพอยกเวน ลด หรอเพมอากร จากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากร เพอปฏบตตามขอตกลงทางการคาระหวางประเทศทเหนวาเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ ทงน ตามทพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530, มาตรา 14 บญญตไวดงน

“เพอปฏบตตามขอผกพนตามสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศทเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร มอ านาจประกาศยกเวน ลด หรอเพมอากร จากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากร หรอประกาศเรยกเกบอากรตามอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากประเทศทรวมลงนามหรอลกษณะตามทระบไวในสญญาหรอความตกลงดงกลาว ทงน จะก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขใดๆ ไวดวยกได” มาตรา 14 ขางตน มสาระส าคญดงน (1) การใชอ านาจตามมาตรา 14 จะตองกระท าเพอปฏบตตามขอผกพนตามสญญาหรอความตกลง

ระหวางประเทศทเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศไทย (2) รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงจะตองไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรกอนจงจะใช

อ านาจตามมาตรา 14 ได คอประกาศยกเวน ลดหรอเพมอากรจากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากร ส าหรบของทมถนก าเนดจากประเทศทรวมลงนามหรอของทมลกษณะตามทระบไวในสญญาหรอความตกลง ประกาศดงกลาวจะก าหนดหลกเกณฑหรอเงอนไขใดๆ ไวดวย “กได” (ชชาต อศวโรจน, 2541: 424) การยกเวนอากรและการลดอตราอากรตามขอตกลงระหวางประเทศมหลายกรณ เชน 1) การยกเวนอากร ลดและเพมอตราอากรตามขอผกพนในความตกลงมารราเกชจดตงองคการการคาโลก 2) การยกเวนอากรตามขอผกพนในความตกลงมารราเกชจดตงองคการการคาโลกส าหรบสนคาเทคโนโลยสารสนเทศ 3) การยกเวนอากรและลดอตราอากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน21 4) การยกเวนอากรศลกากรส าหรบโครงการความรวมมอดานอตสาหกรรมของอาเซยน 5) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน-จน 6) การลดอตราอากรส าหรบการใหสทธพเศษทางการคาระหวางประเทศก าลงพฒนา 7) การยกเวนอากรส าหรบของทมถนก าเนดจากสาธารณรฐสงคโปร

21 โปรดดประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน (ฉบบท 3) ลงวนท 21 มกราคม 2551 ในภาคผนวก ช. และประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน (ฉบบท 4) ลงวนท 18 มถนายน 2551 ในภาคผนวก ซ.

DPU

41

8) การยกเวนอากรส าหรบของทมถนก าเนดจากสาธารณรฐประชาชนจน 9) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากออสเตรเลย 10) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากนวซแลนด 11) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากสาธารณรฐประชาชนบงคลาเทศ 12) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากญปน 13) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน-ญปน 14) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน-สาธารณรฐเกาหล 15) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน-สาธารณรฐอนเดย 16) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน -ออสเตรเลย-นวซแลนด (มาโนช รอดสม, 2555: 313-314) 17) การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน22

บทบญญตในมาตรา 14 ขางตน จงเปนบทบญญตเหนอมาตรา 4 วรรคแรกแหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ทบญญตวา “ของทน าหรอพาเขามาในหรอสงออกไปนอกราชอาณาจกรนน ใหเรยกเกบและเสยอากรตามทก าหนดไวในพกดอตราอากรทายพระราชก าหนดน”

อ านาจของรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงในการออกประกาศกระทรวงการคลงเพอยกเวนอากรและลดอตราอากรตามมาตรา 14 เพอปฏบตตามขอตกลงทางการคาระหวางประเทศน ผเขยนจะน าไปวเคราะหในบทท 4

กรณท 5 นอกจากประกาศกระทรวงการคลงทออกโดยรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเพอยกเวนอากรหรอ

ลดอตราอากรใหแกสนคาบางประเภทบางชนดโดยอาศยอ านาจตามมาตรา 12 หรอมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ซงกลาวในกรณท 4 ขางตนแลว ภาค 4 ของภาคผนวกทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 253023 ไดก าหนดของทไดรบการยกเวนอากรไว 18 ประเภท24 ของทไดรบการยกเวนอากรประเภทท 10 คอ ของทไดรบเอกสทธ ตามขอผกพนทประเทศไทยมอยตอองคการ

22 โปรดดประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน ลงวนท 6 มกราคม 2555 ในภาคผนวก ฉ. และประกาศกรมศลกากรท 1/2555 เรอง หลกเกณฑและพธการเกยวกบการยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน ลงวนท 6 มกราคม 2555 ในภาคผนวก ฌ. 23 โปรดดภาค 4 (ของทไดรบการยกเวนอากร) ของภาคผนวกทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ไดในภาคผนวก จ. 24 วชย มากวฒนสข (2551: 439) กลาววา ของทไดรบยกเวนอากร หมายถง “ของน าเขาหรอสงออกทไดรบการยกเวนอากรศลกากรโดยมเงอนไขอยางใดอยางหนง ...... ของทไดรบยกเวนอากรน มทงหมด 18 ประเภท เปนการยกเวนอากรขาเขา 17 ประเภท และยกเวนอากรขาออก 1 ประเภท โดยมหลกเกณฑและเงอนไขในการยกเวนตามทก าหนดไวในแตละประเภท เชน ยกเวนอากรตามวตถประสงคในการน าของนนเขาหรอสงออก ฐานะพเศษของบคคลผน าเขาหรอสงของออก หรอตามสภาพของของ เปนตน”

DPU

42

สหประชาชาต หรอตามกฎหมายระหวางประเทศ หรอตามสญญากบนานาประเทศหรอทางการทต ซงไดปฏบตตอกนโดยอธยาศยไมตร

2.5.3 ผลกระทบของการจดเกบภาษศลกากร (Effects of Tariff)

การจดเกบภาษศลกากรของรฐบาลสงผลกระทบตอสภาพเศรษฐกจของประเทศ 3 ดานดวยกน คอ ดานราคาของสนคา ดานการบรโภค และดานการผลต (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 172-173) 2.5.3.1 ผลกระทบดานราคาของสนคา

เนองจากภาษศลกากรมลกษณะเปนภาษทางออมทผเสยภาษสามารถผลกภาระภาษตอไปใหผบรโภคได ในกรณทผน าเขาสนคาตองเสยอากรขาเขา ผน าเขาสนคากจะบวกรวมภาษทตนตองเสยเขาไปในราคาสนคาหรอผลกภาระอากรขาเขาไปยงผบรโภค การจดเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาจงเปนผลใหสนคาทน าเขาซงตองรบภาระภาษศลกากรมราคาสงขน ดงนน ภาระภาษศลกากรสวนใหญจงตกอยกบผอปโภคบรโภคสนคาทน าเขามากกวาทจะตกอยกบผผลตสนคาในตางประเทศ (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 173) 2.5.3.2 ผลกระทบดานการบรโภค

การจดเกบอากรขาเขาจากสนคาทน าเขาท าใหสนคาทน าเขาชนดนนมราคาสงขน เมอราคาสนคาสงขน ปรมาณการบรโภคสนคาชนดนนยอมลดต าลง หากสนคาชนดนนสามารถผลตไดภายในประเทศและมคณภาพและราคาใกลเคยงกน เปนไปไดทผบรโภคจะหนมาใชสนคาทผลตไดในประเทศแทน (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 173) 2.5.3.3 ผลกระทบดานการผลต

เมอภาษศลกากรท าใหสนคาทน าเขามราคาสงขนอนท าใหผบรโภคสนคาทน าเขาลดลงและหนไปใชสนคาชนดเดยวกนทสามารถผลตไดภายในประเทศแทน โรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศทท าการผลตชนดเดยวกนกบสนคาทน าเขาและถกเกบภาษศลกากรจะขยายตวขน ท าใหการผลตในประเทศมากขน (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 173)

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 173) ใหความเหนวา “การเกบภาษศลกากรจะท าใหราคาสนคาสงขนเพยงใด ท าใหการบรโภคและการผลตภายในประเทศเปลยนแปลงไปมากนอยเพยงใดนน ยอมจะตองพจารณาถงองคประกอบหลายอยาง อนเปนลกษณะเฉพาะของแตละประเทศ และสวนใหญจะมงศกษาทางดานราคา เพราะการเปลยนแปลงทางดานการบรโภคกด ดานการผลตภายในประเทศกด เปนผลมาจากการปรบปรงเปลยนแปลงของราคาเปนส าคญ”

DPU

43

2.5.4 ความผดทางศลกากร25

ความผดทางศลกากรทพบในการการน าเขาสงออก สามารถจ าแนกออกเปน 5 ประเภท กลาวคอ ความผดฐานลกลอบหนศลกากร ความผดฐานหลกเลยงภาษอากร ความผดฐานส าแดงเทจ ความผดฐานน าของตองหามตองก ากดเขามาในหรอสงออกนอกราชอาณาจกร และความผดฐานฝาฝนพธการศลกากร 2.5.4.1 ความผดฐานลกลอบหนศลกากร การลกลอบหนศลกากร หมายถง การน าของทยงไมไดเสยคาภาษอากร หรอของทควบคมการน าเขาหรอของทยงไมไดผานพธการศลกากรโดยถกตองเขามาหรอสงออกไปนอกประเทศไทย โดยของทลกลอบหนศลกากรอาจเปนของทตองเสยภาษหรอไมตองเสยภาษกได หรออาจเปนของตองหามหรอของตองก ากดหรอไมกได หากไมน ามาผานพธการศลกากร กมความผดฐานลกลอบหนศลกากร ทงน กฎหมายศลกากรไดก าหนดโทษผกระท าผดฐานลกลอบหนศลกากรส าหรบความผดครงหนง ๆ ไวสงสดคอ ใหรบของทลกลอบหนศลกากรและปรบเปนเงน 4 เทาของของราคารวมคาภาษอากร หรอจ าคกไมเกน 10 ป หรอทงปรบและจ า 2.5.4.2 ความผดฐานหลกเลยงภาษอากร การหลกเลยงภาษอากร หมายถง การน าของทตองช าระคาภาษอากรเขามาหรอสงของออกไปนอกประเทศไทยโดยน ามาผานพธการศลกากรโดยถกตอง แตใชวธการอยางใดอยางหนงโดยมเจตนาเพอ มใหตองช าระคาภาษอากรหรอช าระในจ านวนทนอยกวาทจะตองช าระ เชน ส าแดงปรมาณ น าหนก ราคา ชนดสนคา หรอพกดอตราศลกากรเปนเทจ เปนตน ดงนน ผน าเขาหรอสงออกทมความผดฐานหลกเลยงภาษอากรจงมความผดฐานส าแดงเทจอกฐานหนงดวย กฎหมายศลกากรไดก าหนดโทษผกระท าผดฐานหลกเลยงภาษอากรไวสงสดคอ ใหรบของทหลกเลยงภาษอากรและปรบเปนเงน 4 เทาของของราคารวมคาภาษอากร หรอจ าคกไมเกน 10 ป หรอทงปรบและจ า แตในกรณทมการน าของซกซอนมากบของทส าแดงเพอหลกเลยงภาษอากรส าหรบของซกซอน โทษส าหรบผกระท าผด คอ ปรบ 4 เทาของอากรทขาดกบอก 1 เทาของภาษมลคาเพม ภาษสรรพสามต และภาษเพอมหาดไทยทขาด (ถาม) และใหยกของทซกซอนมาใหเปนของแผนดน 2.5.4.3 ความผดฐานส าแดงเทจ การส าแดงเทจ หมายถง การส าแดงใด ๆ เกยวกบการน าเขาหรอสงออกสนคาไมตรงกบหลกฐานเอกสารและขอเทจจรงในการน าเขาและสงออก การกระท าผดฐานส าแดงเทจมหลายลกษณะ ดงน 1. การยนใบขนสนคา ค าส าแดง ใบรบรอง บนทกเรองราว หรอตราสารอยางอนตอกรมศลกากรเปน

25 ขอมลนไดมาจาก website ของกรมศลกากรเมอวนท 20 ธนวาคม 2555, www.customs.go.th

DPU

44

ความเทจ หรอไมบรบรณหรอชกพาใหหลงผดในรายการใดๆกตาม 2. การไมตอบค าถามของเจาหนาทศลกากรทปฏบตหนาทตามกฎหมายดวยความสตยจรง 3. การไมยอมหรอละเลย ไมท า ไมรกษาบนทกเรองราว หรอทะเบยน หรอสมดบญช หรอเอกสาร หรอตราสารอยางอน ๆ ซงกฎหมายศลกากรก าหนดไว 4. การปลอมแปลงหรอใชเอกสาร บนทกเรองราว หรอตราสารอยางอนทปลอมแปลงแลว 5. การแกไขเอกสาร บนทกเรองราว หรอตราสารอยางอนภายหลงททางราชการออกใหแลว 6. การปลอมดวงตรา ลายมอชอ ลายมอชอยอ หรอเครองหมายอยางอนของพนกงานศลกากรซงพนกงานศลกากร นน ๆ ใชในการปฏบตหนาทตามกฎหมาย

การกระท าตามลกษณะทเปนไปตามขอ 1. – ขอ 6. ใหถอเปนความผดโดยมตองค านงถงวาผกระท าผดมเจตนาหรอกระท าโดยประมาทเลนเลอหรอไม ทงน กฎหมายศลกากรไดก าหนดโทษผกระท าผดฐานส าแดงเทจไวสงสด คอ ปรบเปนเงนไมเกน 50,000 บาท หรอจ าคกไมเกน 6 เดอน 2.5.4.4 ความผดฐานน าของตองหามตองก ากดเขามาในหรอสงออกนอกราชอาณาจกร ของตองหาม คอ ของทมกฎหมายหามมใหน าเขาหรอสงออก เชน วตถลามก ของทมการแสดงถนก าเนดเปนเทจ ของทละเมดลขสทธหรอทรพยสนทางปญญา เปนตน สวนของตองก ากด คอ ของทจะน าเขา-สงออกได ตองไดรบอนญาตหรอปฏบตใหครบถวนตามทก าหนดไวในกฎหมายทเกยวของ นนๆ เชน ตองมใบอนญาตน าเขาหรอสงออกของกระทรวงอตสาหกรรมหรอกระทรวงสาธารณสข ตองปฏบตตามประกาศอนเกยวกบฉลากหรอใบรบรองการวเคราะหหรอเอกสารก ากบยา เปนตน ของตองก ากดเหลานหากปฏบตตามเงอนไขทกฎหมายอนๆก าหนดแลว กสามารถน าเขาหรอสงออกได กฎหมายศลกากรไดก าหนดโทษผกระท าผดในการน าของตองหามตองก ากดเขาประเทศไทยโดยไมไดรบอนญาตส าหรบความผดครงหนง ๆ ไวสงสด คอ ใหรบของทหลกเลยงขอหามขอก ากดและปรบเปนเงน 4 เทาของของราคารวมคาภาษอากร หรอจ าคกไมเกน 10 ป หรอทงปรบและจ า 2.5.4.5 ความผดฐานฝาฝนพธการศลกากร ในการน าเขาและสงออกสนคาแตละครงผน าเขาและสงออกจะตองปฏบตใหครบถวนตามทก าหนดไวในกฎหมายศลกากรและกฎหมายอนทเกยวของเพอใหการบรหารและการควบคมการจดเกบภาษอากรและการน าเขา-สงออกเปนไปดวยความเรยบรอย การกระท าผดฐานฝาฝนพธการศลกากรมหลายลกษณะ เชน การปฏบตพธการศลกากรผดทา การขอยนปฏบตพธการศลกากรแบบใบขนสนคาขาเขาตามมาตรา 19 ทว ยอนหลง การกระท าความผดฐานฝาฝนระเบยบทก าหนดไวเกยวกบพธการศลกากร ผฝาฝนจะถกปรบ 1,000 บาท

DPU

45

2.5.5 ระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ ภาษศลกากรจดเกบจากสนคาน าเขาจากตางประเทศทกชนด ภาษศลกากรจะยกเวนใหเฉพาะ

สนคาบางอยางทกฎหมายก าหนดไวเทานน อยางไรกตาม บางประเทศอาจมระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ เพอยกเวนการจดเกบภาษศลกากรหรอใหเสยภาษศลกากรไปกอนแลวขอคนภายหลง (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 173)

ระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษทรจกกนแพรหลาย ไดแก สนคาผานแดน คลงสนคาทณฑบน การอนญาตใหน าเขาชวคราว สหภาพศลกากร เขตการคาเสร และยานอตสาหกรรมเพอการสงออก (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 173-177) 2.5.5.1 สนคาผานแดน (Transit Trade)

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 173-174) อธบายเกยวกบสนคาผานแดนไวดงน “การน าเขาบางกรณเปนแตเพยงการน าสนคาผานเขาไปในอาณาเขตของอกประเทศหนงเทานน มไดน าเขาเพอขายหรอใชบรโภคในประเทศนน ลกษณะของการผานแดนจงเปนเพยงเขามาแคเพยงชวคราวเพอทจะน าออกไปภายหลง การทตองสงสนคาผานแดนอาจเปนเพราะประเทศตนทางหรอประเทศปลายทางไมมทางออกสทะเลหลวง จงตองท าความตกลงขอสงสนคาผานแดน เชน กรณลาวขอสงสนคาผานแดนในไทย เปนตน สนคาทสงผานแดนเชนน ไมตองเสยภาษศลกากรในประเทศทผานการทประเทศหนงยอมใหมการสงสนคาผานแดนเปนการเออเฟอ และอาจได รบประโยชนบางจากคาขนสง การรบฝากสนคาชวคราว แตกอาจมภาระทจะตองคอยควบคมมใหสนคาผานแดนซงไดรบยกเวนภาษนนร วไหลออกมาสตลาดในประเทศได” กอนป ค.ศ. 1921 มการเกบภาษศลกากรจากสนคาทสงผานแดน โดยประเทศหนงจะท าการเกบ

ภาษจากสนคาทท าการขนถาย เดนทางหรอขนสงผานดนแดนของประเทศนนเพอไปสนสดในตางประเทศ การเกบภาษสนคาผานแดนสนสดลงหลงจากมการท าขอตกลงบารเซโลนาวาดวยเสรภาพในการขนสงสนคาผานแดน (Barcelona statue on Freedom of Transit) ในป ค.ศ. 1921 ซงบงคบใหประเทศตาง ๆ ยนยอมใหท าการขนสงสนคาผานแดนได (สมนก แตงเจรญ, 2538: 237) 2.5.5.2 คลงสนคาทณฑบน (Bonded Warehouse)

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 174) อธบายเกยวกบคลงสนคาทณฑบนไวดงน “การน าเขาในบางกรณกเปนการน าเขาเพอสงออกไปยงประเทศอนอกภายหลง (Re-export) สนคาประเภทนมลกษณะคลายคลงกบสนคาทผานแดน แตแทนทจะเดนทางตรงไปยงประเทศปลายทางเลยทเดยว สนคาเหลานจะเกบไวในคลงสนคาทณฑบนเพอน าสงออกตอไป ถาหากสนคานนไมเดนทางออกไปกจะตองเสยภาษศลกากรตามปกต วธการเชนนเปนทางอ านวยความสะดวกแกผส ง

DPU

46

สนคามาสตอกไวเพอจ าหนายตอไปในประเทศอน แตกตองมมาตรการทจะปองกนมใหสนคาเหลานนรวไหลกลบเขาสตลาดภายในประเทศไดอก”

2.5.5.3 การอนญาตใหน าเขาชวคราว

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 174) อธบายเกยวกบการอนญาตใหน าเขาชวคราวไวดงน “เปนการยอมใหผผลตน าสนคาบางอยางซงอาจเปนวตถดบหรอสวนประกอบการผลตเขาประเทศไดโดยไมตองเสยภาษศลกากร แตมเงอนไขก าหนดใหใชสนคาเหลานนผลตเปนสนคาส าเรจรป แลวสงออกไปขายตางประเทศ และเพอใหมการปฏบตตามเงอนไข รฐมกจะควบคมสนคาส าเรจรปทสงออกไปขายตางประเทศตามสดสวนการผลตทใชวตถดบทน าเขามา”

2.5.5.4 วธการ Drawback

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 174) อธบายเกยวกบวธการ Drawback ไวดงน “เปนวธการคลายกบการอนญาตใหน าเขาชวคราว แตแทนทสนคาซงน าเขาจะไดรบการยกเวนภาษศลกากรขาเขา สนคาเหลานนจะตองเสยภาษเชนเดยวกบสนคาน าเขาตามปกตเสยกอน ตอเมอท าการผลตหรอแปรสภาพเปนสนคาส าเรจรป และสงออกไปจ าหนายตางประเทศตามจ านวนทไดสดสวนกนแลว ผผลตอาจจะขอคนภาษทช าระไปแลวได”

2.5.5.5 สหภาพศลกากร (Customs Union)

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 174) อธบายเกยวกบสหภาพศลกากร ไวดงน “เปนความตกลงระหวางประเทศ ซงมพรมแดนใกลชดตดตอกน เพออ านวยความสะดวกแกกนและกนในทางศลกากร โดยก าหนดพกดอตราภาษศลกากรและปรบปรงภาษอนใหอยในระดบเดยวกน หรอยอมใหสนคาของแตละประเทศทเปนสมาชกเขาออกในเขตสหภาพโดยไมตองเสยภาษศลกากร กลายเปน Free Trade Area จะเรยกเกบเฉพาะสนคาจากประเทศนอกสหภาพเทานน สวนมากใชระหวางประเทศทมความสมพนธระหวางกนในทางเศรษฐกจอยางใกลชด และตองพงพาอาศยผลตภณฑของกนและกนอยเปนประจ า เชน สหภาพศลกากรเบเนลกซ (Benelux Customs Union) ระหวางเบลเยยม เนเธอรแลนด และลกเซมเบอรค เพอขยายปรมาณการคาระหวางประเทศใหสงขน เปนตน”

2.5.5.6 เขตการคาเสร (Free Trade Zone)

วรเวทย ธ ารงธญลกษณ อางถงใน ปรดา นาคเนาวทม (2526: 175) อธบายเกยวกบเขตการคาเสร ไวดงน

DPU

47

“เนองจากการน าสนคาเขาบางลกษณะยงไมอาจก าหนดจดหมายปลายทางไดแนนอนหรอยงไมอาจสงไปยงจดหมายปลายทางทนทได ประเทศทมทาอากาศยานหรอทาเรอทเปนทางผานจงวางมาตรการผอนคลายภาระภาษศลกากรโดยตงเปนเขตการคาเสร (Free Trade Zone) ซงเปนเขตจ ากดตงอยททาเรอหรอทาอากาศยาน

สนคาตางประเทศทน าเขามาในเขตนสามารถน ามาตรวจตรา ตกแตง ออกราน แสดง คดเลอก ผสม จ าแนก ท าความสะอาด บรรจหบหอใหม เกบรกษา ประกอบ และแปรรป โดยไมตองเสยภาษและอาจเกบไวไดนานเทาใดกได แตตองเสยคาเกบรกษา ค าโกดง และคาประกนภย จนกวาจะน าสนคานนออกจากทาไปยงประเทศอน แตถาเคลอนยายสนคานนเขามาในประเทศเจาบานกตองเสยภาษศลกากรเชนเดยวกบสนคาธรรมดาทวไป ทงนกเพออ านวยความสะดวกแกสนคาทผานแดน ชวยลดคาใชจายประเภททนและมการด าเนนงานคลองตวขน”

2.5.5.7 ยานอตสาหกรรมเพอการสงออก (Free Export Zone or Export Processing Zone)

ปรดา นาคเนาวทม (2526: 175-176) อธบายเกยวกบยานอตสาหกรรมเพอการสงออกไวดงน “เปนเขตพนททก าหนดไวส าหรบประกอบอตสาหกรรมเพอสงผลตภณฑหรอผลตผลออกไปจ าหนายยงตางประเทศโดยเฉพาะ ทงนไมวาการผลตหรอการแปรรปนนจะกระท าโดยใชวตถดบภายในประเทศ หรอสงวตถดบหรอวตถกงส าเรจรป (Semi-Finished Products) เขามาจากตางประเทศกตาม แตอตสาหกรรมนนจะตองมลทางสงออกไดด ท าเงนตราตางประเทศไดในอตราสง และสมควรจะเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานเปนปจจยผลตส าคญ (Labor Intensived Industry)” เมอพจารณาจากแงเศรษฐกจเปนสวนรวมแลว เปนทยอมรบกนวาการจดตงยานอตสาหกรรมเพอ

การสงออกสามารถอ านวยประโยชน ไดดงน “1. เปนการสงเสรมพฒนากจการอตสาหกรรมของประเทศ โดยเฉพาะอยางยงกจการอตสาหกรรมทมวตถประสงคเพอการสงออกโดยตรง 2. เปนแหลงดงดดเงนทนทงจากภายในและภายนอก 3. เพมพนรายไดเงนตราตางประเทศ 4. เปดโอกาสในการจางงานใหมมากขน 5. มการน าเอาเทคนคใหมๆ ทงดานการผลตและการจดการมาใชในการประกอบการดานอตสาหกรรม 6. มการใชทรพยากรภายในประเทศเปนสวนประกอบ หรอใชเปนปจจยส าคญในการผลต 7. เปดโอกาสใหมการกอตงกจการอตสาหกรรมประเภทใหมๆ ขน 8. เปนการกระจาย (Diversify) ประเภทสนคาสงออกใหมากชนดยงขน

DPU

48

9. ท าใหการควบคมกจการอตสาหกรรม ทงในแงควบคมใหปฏบตตามกฎหมายตลอดจนควบคมภาวะสงแวดลอมเปนพษ อนเนองมาจากกจการอตสาหกรรมสามารถกระท าไดงายเพราะโรงงานอตสาหกรรมมารวมอยบรเวณเดยวกน จงสะดวกตอการด าเนนการควบคม 10. ท าใหรฐบาลมรายไดจากการใหเชาสถานท ตลอดจนรายไดจากการขายสาธารณปการตางๆ” (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 176) ตามประกาศคณะปฏวต ฉบบท 339 ผประกอบกจการอตสาหกรรมในยานอตสาหกรรมเพอการ

สงออกจะไดร บงดเวนการเสยอากรขาเขา และ/หรอภาษการคาส าหรบเครองจกรและวตถดบ ทงทจ าเปนตองใชในการกจการทไดรบอนญาต และน ามาใชในการกอสราง ตามเงอนไขทก าหนดไว สวนยานอตสาหกรรมเพอการการสงออกในตางประเทศนน สวนใหญยกเวนอากรศลกากรใหแกเครองจกร สนคาทน และวตถดบทน าเขามาเพอใชในกจการอตสาหกรรมเพอการสงออกโดยเฉพาะ แตอาจวางเงอนไขไวแตกตางกนตามความเหมาะสมของแตละประเทศ (ปรดา นาคเนาวทม, 2526: 176-177)

2.5.6 เหตผลสนบสนนใหใชภาษศลกากร (Tariff Arguments)

เหตผลทสนบสนนใหมการเกบภาษศลกากรมหลายประการ เหตผลทส าคญไดแก: (1) เหตผลทางดานอตราการแลกเปลยนสนคา (Terms of Trade Argument for Protection) (2) เหตผลในการปกปองอตสาหกรรมแรกเกด (Infant-Industry Argument for Protection) (3) เหตผลในการตอสกบคาแรงต าของตางประเทศ (The Cheap - Labor Argument) (4) เหตผลดานอนๆ (Other Arguments)

(สมนก แตงเจรญ, 2538: 260)

2.5.6.1 เหตผลดานอตราการแลกเปลยนสนคา การเกบภาษศลกากรท าใหประเทศหนงสามารถปรบอตราการแลกเปลยนสนคาของตนใหเกดความ

ไดเปรยบได ซงจะเปนการเพมผลประโยชนทไดจากการสงสนคาออก (สมนก แตงเจรญ, 2538: 262)

2.5.6.2 เหตผลในการปกปองอตสาหกรรมแรกเกด บรษทและธรกจทรเรมการผลตสนคาขนเปนครงแรกจะมตนทนการผลตทสงเนองจากไมมความ

ช านาญงานและไมคนเคยกบเทคนคการผลต รวมทงคนงานไมมความช านาญและมประสทธภาพต า บรษทและธรกจในอตสาหกรรมใหมจงจ าเปนจะตองไดรบการปกปองเปนการชวคราวจากการแขงขนของบรษทและธรกจเกาๆ ทด าเนนมานานในตางประเทศ ภาษศลกากรจงถกน ามาใชเพอปกปองอตสาหกรรมแรกเกด (สมนก แตงเจรญ, 2538: 263)

DPU

49

2.5.6.3 เหตผลในการตอสกบคาแรงงานของตางประเทศ ประเทศทมคาแรงสงกวาประเทศอน อตสาหกรรมของประเทศนจะเสยเปรยบและไมสามารถ

แขงขนกบอตสาหกรรมของตางประเทศทมคาแรงต าได จงมแนวความคดในประเทศทมคาแรงสงในการใชภาษศลกากรปกปองแรงงานของตนหรอใชภาษศลกากรเพอปองกนผลผลตทใชคาแรงต าจากตางประเทศไมใหเขาไปแขงขน ถาไมมการใชภาษศลกากรเพอปองกนผลผลตทใชคาแรงต าจากตางประเทศแลว ผผลตจะเสยหาย คาแรงจะลดลงและมาตรฐานการครองชพของแรงงานจะตกต าลงในทสด (สมนก แตงเจรญ, 2538: 265)

2.5.6.4 เหตผลดานอน ๆ

เหตผลดานอนๆทสนบสนนใหมการเกบภาษศลกากรเพอบรรลเปาหมายทางเศรษฐกจและเปาหมายทมใชทางเศรษฐกจอนๆ ไดแก:

(1) การปองกนประเทศ (National Defense) (2) การอนรกษวฒนธรรมและคานยมทดงาม (Cultural and Social Values) (3) การแกไขความไมสมบรณของระบบเศรษฐกจ (Other Imperfections in the Economy) (สมนก แตงเจรญ, 2538: 267)

2.5.6.4.1 การปองกนประเทศ อตสาหกรรมบางประเภทอาจมความส าคญตอการปองกนประเทศ การใชภาษศลกากรเพอปกปอง

อตสาหกรรมดงกลาวเพอเพมขดความสามารถดานการผลตจงมความจ าเปน นกเศรษฐศาสตรยอมรบวาเปนขอยกเวนของการคาเสร (สมนก แตงเจรญ, 2538: 268)

2.5.6.4.2 การอนรกษวฒนธรรมและคานยมทดงาม สงคมในบางประเทศใหความส าคญแกการประกอบอาชพและการอตสาหกรรมบางประเภทและไม

ตองการใหสงเหลานถกท าลายโดยสนคาน าเขาจากตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงสนคาประเภทหตถกรรมและสนคาพนเมองชนดตางๆทถกแขงขนจากสนคาน าเขาทมราคาต ากวา การใชภาษศลกากรเพอปองกนสนคาน าเขาทมราคาต ากวา สงคมยอมรบไดและยนยอมรบภาระตนทนทเกดจากการปกปองดงกลาว (สมนก แตงเจรญ, 2538: 269)

นอกจากน การน าเขาสนคาประเภทอตสาหกรรมและสนคาจากโรงงานขนาดใหญในตางประเทศทผลตในปรมาณมาก ท าใหเกดการลดลงของการผลตสนคาพนเมองและการหตถกรรมขนาดเลก จงมแนวความคดในประเทศทตองการอนรกษการผลตสนคาพนเมองและการหตถกรรมขนาดเลกเพอรกษาวถชวตดงเดมของประชาชนของตนไว ดวยการใชภาษศลกากรเพอปองกนการน าเขาสนคาประเภท

DPU

50

อตสาหกรรมและการผลตในปรมาณมาก (สมนก แตงเจรญ, 2538: 269 - 270) 2.5.6.4.3 ความไมสมบรณของระบบเศรษฐกจ มาตรการดานภาษศลกากรสามารถน าไปใชเพอแกไขปญหาความไมสมบรณของระบบเศรษฐกจบางประการทประเทศเผชญอย ซงไดแกปญหาดงตอไปน : (1) ภาวะการวางงาน (Unemployment) (2) การกระตนการลงทน (Investment Stimulation) (3) การตอตานการทมตลาด (Anti-dumping)

(สมนก แตงเจรญ, 2538: 271)

2.5.6.4.3.1 ภาวะการวางงาน ในขณะทภาวะเศรษฐกจของประเทศอยในภาวะถดถอย (Recession) การใชภาษศลกากรสามารถ

เพมการวาจางงานได เนองจากภาษศลกากรชวยปองกนสนคาน าเขาจากตางประเทศไมใหเขาไปแขงขนกบอตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลตองการปกปอง อตสาหกรรมทรฐบาลตองการปกปองจงสามารถเพมปรมาณการผลตอนจะสงผลใหเกดการเพมการวาจางงานในอตสาหกรรมนนตามไปดวย (สมนก แตงเจรญ, 2538: 271 - 272)

2.5.6.4.3.2 การกระตนการลงทน การใชภาษศลกากรจะกระตนการลงทนภายในประเทศ เนองจากภาษศลกากรชวยจ ากดการน าเขา

สนคาจากตางประเทศ ในกรณทเปนการจ ากดการน าเขาสนคาประเภทอตสาหกรรม การจ ากดการน าเขาดงกลาวจะกระตนการพฒนาความสามารถดานอตสาหกรรมภายในประเทศและกระตนการไหลเขาของเงนทนจากตางประเทศ อนน ามาซงความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจหรอกอใหเกดภาวะฟนตวจากภาวะถดถอยในประเทศทก าลงพฒนา (สมนก แตงเจรญ, 2538: 272)

นอกจากน การจดเกบภาษศลกากรจากสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศจะเพมสดสวนของการออมตอรายไดของบคคลทร ารวย กลาวคอ บคคลทร ารวยจะซอสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศนอยลง เงนออมของบคคลทร ารวยสามารถน าไปใชจายในการลงทนหรอเงนออมของบคคลทร ารวยชวยเพมทรพยากรส าหรบใชในการลงทน (สมนก แตงเจรญ, 2538: 272 - 273) 2.5.6.4.3.3 การตอตานการทมตลาด

ภาษศลกากรสามารถถกใชเปนมาตรการตอตานการทมตลาด การทมตลาดเปนรปแบบหนงของการเลอกปฏบตในการก าหนดราคา (Price Discrimination) การทมตลาดเกดขนเมอผขายสามารถก าหนดราคา

DPU

51

ขายทแตกตางกนระหวางตลาดภายในประเทศและตลาดตางประเทศ โดยผขายจะคดราคาสนคาสงออกต ากวาราคาขายภายในประเทศ ซงถอวาไมเปนธรรมในทางการคา ภาษศลกากรเปนมาตรการหนงในการตอตานหรอแกไขภาวะการเลอกปฏบตในการก าหนดราคาดงกลาว (สมนก แตงเจรญ, 2538: 273)

2.5.7 หนวยงานราชการทจดเกบภาษศลกากร

หนวยงานราชการทมอ านาจหนาทในการจดเกบภาษศลกากร คอ กรมศลกากรซงเปนหนวยงานสงกดกระทรวงการคลง กรมศลกากรมอ านาจหนาทดงตอไปน

(1) จดเกบภาษและคาธรรมเนยมทเกยวของกบสนคาน าเขา-สงออก (2) ด าเนนการตามกฎหมายวาดวยศลกากร กฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร และกฎหมายอนท

เกยวของ (3) จดเกบภาษสรรพสามตใหกรมสรรพสามต (4) จดเกบภาษมลคาเพมใหกรมสรรพากร (5) ปองกนและการปราบปรามการกระท าผดกฎหมายศลกากรและกฎหมายอนทเกยวของกบการ

ศลกากร (6) ปองกนการลกลอบและหลกเลยงภาษสนคาน าเขาและสงออก (7) ปองกนการคาของตองหาม เชน ยาเสพตด ผลตภณฑหามน าเขาหรอสงออกอน ๆ (8) ปองกนและปราบปรามการคาทไมถกตองตามกฎหมายระหวางประเทศ (9) ตอตานอาชญากรรมขามประเทศทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ (10) ปองกนในการน าเขาสนคาทจะเปนอนตรายตอสขภาพ ความปลอดภย และสงแวดลอมของ

ประเทศ (11) เสนอแนะเพอก าหนดนโยบายการจดเกบภาษอากรในทางศลกากรตอกระทรวงการคลง (12) ด าเนนการเกยวกบการสงเสรมการผลตและการสงออกโดยมาตรการทางภาษอากร (13) สนบสนนและสงเสรมการคาระหวางประเทศ (14) อ านวยความสะดวกตอการคาและการทองเทยวระหวางประเทศเพอสนบสนนการลงทนและ

การขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ (15) สนบสนนระบบการคาทโปรงใสและเปนอนหนงอนเดยวกนทวโลก (16) ปกปองสงคมและประเทศชาต และปฏบตงานอนๆตามทไดรบมอบหมายจากรฐบาล (17) เปนจดตรวจสนคาน าเขาและสงออก (18) เปนจดรวบรวมสถตทางการคาระหวางประเทศ (19) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายก าหนดใหเปนอ านาจหนาทของกรม หรอตามทกระทรวง

หรอคณะรฐมนตรมอบหมาย (มาโนช รอดสม, 2555: 1; วชย มากวฒนสข, 2551: 39; นวลนอย ตรรตน, 2543: 38, 59)

DPU

52

กรมศลกากรใชอ านาจและปฏบตหนาทขางตนภายใตกฎหมายวาดวยการศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร ซงไดกลาวในหวขอ 2.5.1

วชย มากวฒนสข (2551: 25) กลาววา บทบาทและหนาทของกรมศลกากรเปลยนแปลงไปอยางมาก เนองจากกฎหมายศลกากรไดมการแกไขเพมเตมตลอดมาตามความจ าเปนและความเหมาะสมกบสภาพความเปลยนแปลงของแตละยคสมย บทบาทและหนาทของกรมศลกากรจากเดมทมงผลส าเรจในการจดเกบภาษอากรขาเขาและขาออกเปนส าคญเปลยนมาเปนการสนบสนนสงเสรมการคาระหวางประเทศ การควบคมก ากบดแลการน าเขาสนคาทอาจเปนภยอนตรายตอประชาชนรวมตลอดถงการใหสทธประโยชนในดานตางๆ แกผประกอบการ เพอใหสามารถแขงขนในเวทการคาระหวางประเทศและทดเทยมกบนานาอารยประเทศ 2.6 การคาระหวางประเทศ

ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมเกยวกบขอสนบสนนการคาระหวางประเทศ ขอโตแยงการคาระหวางประเทศ อปสรรคตอการคาระหวางประเทศ และการลดอปสรรคและปจจยในการสงเสรมการคาระหวางประเทศ รวมทงการคาระหวางประเทศของไทย เนอหาวรรณกรรมในหวขอนน ามาจากงานเขยนของ ไพฑรย วบลชตกล สมนก แตงเจรญ และรายงานการศกษาวจยเรอง “คอรรปชนกบการคาระหวางประเทศ” ของศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย โดยนวลนอย ตรรตน เปนบรรณาธการ

การทผวจยตองการศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองขางตน เนองจากเหตผลทวาการคาระหวางประเทศไดเกดขนมาเปนระยะเวลานานแลวและประเทศทท าการคาระหวางประเทศไดพบประโยชนจากการซอขายแลกเปลยนสนคาทผลตจากแหลงผลตในหลายๆประเทศ การศกษาเกยวกบขอสนบสนนและขอโตแยงการคาระหวางประเทศ อปสรรคและการลดอปสรรคของการคาระหวางประเทศ จะท าใหเหนถงประโยชน อปสรรคและการลดอปสรรคของการคาระหวางประเทศซงเปนมลเหตทท าใหตองมการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศตางๆเพอท าขอตกลงเขตการคาเสรตางๆซงรวมถงเขตการคาเสรอาเซยน ซงจะชวยในการวเคราะหขอดของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ในขณะท ขอโตแยงการคาระหวางประเทศจะชวยในการวเคราะหขอเสยของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ซงเปนประเดนหลกของงานวจยนเชนกน

2.6.1 ขอสนบสนนการคาระหวางประเทศ

ขอสนบสนนการคาระหวางประเทศทส าคญ คอ ประโยชนของการคาระหวางประเทศ ไพฑรย วบลชตกล (2555: 2) กลาววา เมอการคาระหวางประเทศขยายตว เศรษฐกจของแตละประเทศและของโลกโดยรวมกขยายตวตาม การคาระหวางประเทศมประโยชนอยางยงโดยเฉพาะในชวงทเศรษฐกจของประเทศถดถอย หากสนคาและบรการสามารถเคลอนยายขามพรมแดนไดอยางสะดวกและเสร การคาระหวาง

DPU

53

ประเทศจะชวยกระตนใหเศรษฐกจของประเทศฟนตวและผลกดนการจางงานใหขยายตวไดอยางรวดเรวโดยไมกอใหเกดภาระดานการคลงตามมา

ในขณะเดยวกน สมนก แตงเจรญ (2538: 36) กลาววา เหตผลส าคญทสนบสนนการคาระหวางประเทศ คอ การทการคาระหวางประเทศน ามาซงผลประโยชนของชาต รวม 4 ประการ คอ

1. การคาระหวางประเทศและผลประโยชนทางตรงและทางออม 2. การคาระหวางประเทศและการขยายการผลต 3. การคาระหวางประเทศและการขยายฐานของทรพยากร 4. การคาระหวางประเทศและความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

2.6.1.1 การคาระหวางประเทศและผลประโยชนทางตรงและทางออม 2.6.1.1.1 ผลประโยชนทางตรง

สมนก แตงเจรญ (2538: 36-39) กลาววา ผลประโยชนทางตรงทเกดจากการคาระหวางประเทศแบงเปน 2 ดาน คอ

(1) ผลประโยชนทางดานการผลต (Production Gains) (2) ผลประโยชนทางดานการบรโภค (Consumption Gains)

2.6.1.1.1.1 ผลประโยชนทางดานการผลต

การคาระหวางประเทศกอใหเกดการขยายตวของการผลตสนคาภายในประเทศ กลาวคอ หลงจากทไดเปดการคากบตางประเทศแลว ภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตรกรรมภายในประเทศจะตองท าการผลตสนคาในปรมาณทมากพอเพอสนองความตองการของตลาดภายในประเทศและตลาดตางประเทศ ตวอยางเชน สนคาประเภทขาว ขาวโพด ผลตภณฑมนส าปะหลง และน าตาลทผลตไดภายในประเทศไทย เปนสนคาทพงพาตลาดในตางประเทศคอนขางมาก การคาระหวางประเทศจะท าใหการผลตสนคาประเภทดงกลาวภายในประเทศสามารถขยายตวไดเพมขน

การขยายตวของการผลตสนคาภายในประเทศจะท าใหเกดการวาจางงานภายในประเทศเพมขน การคาระหวางประเทศจงเปนวธการเพมรายไดและการวาจางงาน 2.6.1.1.1.2 ผลประโยชนทางดานการบรโภค

การคาระหวางประเทศท าใหมสนคาบรโภคเพมชนดขน ท าใหฐานะความเปนอยของประชาชนสงขน เนองจากประชาชนมทางเลอกในการบรโภคเพมขน กลาวคอ การคาระหวางประเทศท าใหสามารถสงสนคาเขามาใชบรโภคภายในประเทศ ท าใหประชากรของประเทศนนมสนคาบรโภคถง 2 ชนด ไดแก สนคาทผลตไดภายในประเทศและสนคาทส งเขามาจากตางประเทศ

DPU

54

นอกจากน การคาระหวางประเทศท าใหประชากรของประเทศนนมโอกาสไดบรโภคสนคาทมคณภาพหรอมาตรฐานสงเพมขน สนคาทส งเขาจากตางประเทศตามปกตจะมคณภาพหรอมาตรฐานสงเนองจากมการควบคมมาตรฐานทเหมาะสมและมประสทธภาพ เพราะการผลตในปรมาณมากเพอสงออกไปขายยงตลาดตางประเทศทวโลกมความจ าเปนทจะตองรกษามาตรฐานใหสงเพอยดตลาดและเพอการแขงขนกบสนคาประเภทเดยวกนของตางประเทศ และการผลตในปรมาณมากเพอสงออกสามารถใชเทคนคการผลตทกาวหนา เนองจากขนาดของการผลตมขนาดใหญพอเพอสนองความตองการของตลาดทกวางขวาง 2.6.1.1.2 ผลประโยชนทางออม

Charles P. Kindleberger อางถงในสมนก แตงเจรญ (2538: 39) กลาววา ผลประโยชนทางออมทเกดจากการคาระหวางประเทศ คอ การมโอกาสเรยนรกจกรรมทเกยวของกบการคาทกรปแบบ โอกาสในการเรยนรทส าคญแบงเปน 2 ดาน คอ

(1) การเรยนรและทกษะทางดานเทคโนโลย (2) การเรยนรและทกษะทางดานการจดการหรอการบรหาร เกยวกบการเรยนรใน (1) การคาระหวางประเทศเปดโอกาสใหมการเรยนรเทคนคทางดานการผลต

และน าเอาเทคนคหรอวธการผลตทเหมาะสมและทนสมยมาใชในการผลตสนคาภายในประเทศ เชน เทคนคหรอวธการผลตทางดานเกษตรกรรมและอตสาหกรรม ประเทศทพฒนาแลวในปจจบนหลายประเทศในอดตไดน าเอาเทคนคหรอวธการผลตของตางประเทศเขาไปปรบปรงใชในลกษณะทมประสทธภาพสง

เกยวกบการเรยนรใน (2) การคาระหวางประเทศเปดโอกาสใหมการเรยนรและน าเอาเทคนคทางดานการจดการหรอดานการบรหารจากประเทศทกาวหนาหรอพฒนาแลว ประเทศตางๆจงนยมเปดการคาขายกบตางประเทศ การปดประเทศไมคาขายกบตางประเทศจะท าใหประเทศนนไมมโอกาสทจะไดเรยนรเทคนคดงกลาว

2.6.1.2 การคาระหวางประเทศและการขยายการผลต สมนก แตงเจรญ (2538: 40) กลาววา การคาระหวางประเทศท าใหประเทศทน าเขาสนคาและบรการจากตางประเทศไดมาซงสนคาและบรการในปรมาณและคณภาพทสงกวาทประเทศของตนสามารถผลตได ซงสนคาและบรการดงกลาวสามารถสนองความจ าเปนและความตองการของประชาชนในประเทศของตนได ซงมสวนส าคญในการพฒนาประเทศ 2.6.1.3 การคาระหวางประเทศและการขยายฐานของทรพยากร

สมนก แตงเจรญ (2538: 41-44) กลาววา ลกษณะ ปรมาณและคณภาพของทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรมนษย รวมทงความรและทกษะทางดานเทคโนโลยและดานการจดการ เปนปจจยทส าคญทงทางตรงและทางออมในการสรางเสรมฐานของทรพยากรของประเทศ

DPU

55

การคาระหวางประเทศท าใหฐานของทรพยากรของประเทศขยายตวเพมขน เนองจากแตละประเทศมลกษณะ ปรมาณและคณภาพของทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรมนษย รวมทงความกาวหนาทางดานเทคโนโลยและการจดการหรอการบรหารทแตกตางกน ภาวะความแตกตางดงกลาวท าใหเกดการคาระหวางประเทศ

การคาระหว างประเทศช วยใหแ ตละประ เทศสา มารถน า เอาป จจยการผลตซ ง ไดแ ก ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรมนษย ความกาวหนาทางดานเทคโนโลย การจดการหรอการบรหารทแตละประเทศมอยมาใชรวมกนเพอขยายฐานของทรพยากรของประเทศหนงซงท าใหการผลตของประเทศนนขยายตวเพมขน กลาวอกอยางหนง ในกระบวนการคาระหวางประเทศ แตละประเทศจะท าการผลตตามความถนดหรอท างานตามความถนดจากปจจยทตนมอยอยางจ ากดและใชปจจยทมอยนนรวมกบปจจยและเทคโนโลยจากตางประเทศ การกระท าในลกษณะดงกลาวจะท าใหแตละประเทศขยายฐานของทรพยากรซงเปนปจจยในการผลตและสามารถท าการผลตและสงสนคาออกประเภททตนมความไดเปรยบในการผลต และสงสนคาเขาทตนมความเสยเปรยบในการผลต ท าใหการผลตภายในประเทศสามารถด าเนนตอไปได

การคาระหวางประเทศจงเกดจากปญหาความขาดแคลนและการกระจายของทรพยากรในแหลงหรอประเทศตางๆแตกตางกน ลกษณะ ปรมาณและคณภาพของทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรมนษยทมอยในขณะใดขณะหนง มความสมพนธอยางใกลชดกบระดบความกาวหนาทางดานเทคโนโลย ถาสามารถคนหาและน าเอาทรพยากรมาใชไดมากขน ฐานของทรพยากรกจะขยายตวเพมขน การคาระหวางประเทศท าใหสามารถคนหาและน าเอาทรพยากรมาใชไดมากขน หรอการคาระหวางประเทศท าใหประเทศตางๆสามารถแกไขปญหาความขาดแคลนของทรพยากรภายในประเทศไดในบนปลายของการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ โดยการคาระหวางประเทศท าใหประเทศหนงสามารถขยายฐานของทรพยากรได โดยการใชทน วตถดบ และสนคาทใชแรงงานทมความช านาญงาน ซงถอเปนทรพยากรจากตางประเทศแทนทจะจ ากดอยแตเฉพาะการผลตและการใชทน วตถดบ และสนคาทผลตไดจากแรงงานทไมมความช านาญงานภายในประเทศเทานน

การปฏเสธแนวความคดทางการคาขายกบตางประเทศ โดยใชนโยบายและมาตรการสงเสรมการผลตใหเพยงพอกบความตองการภายในประเทศ โดยไมพงพาทรพยากรจากตางประเทศและใชแต เฉพาะทรพยากรภายในประเทศของตนเองจะท าใหฐานของทรพยากรแคบลง

2.6.1.4 การคาระหวางประเทศและความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

Gerald M. Meier and Robert E. Baldwin อางถงในสมนก แตงเจรญ (2538: 44-46) ไดศกษาถงบทบาทของสาขาสงออก (Export Sector) ของประเทศทก าลงพฒนาในระยะกอนศตวรรษท 19 และพบวา การสงสนคาออกไดสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจใหแกประเทศทก าลงพฒนาดวยเหตผล 3 ประการ คอ (1) การพงพาตลาดตางประเทศ (2) ความไดเปรยบของการลงทนดานโครงสรางพนฐาน

DPU

56

(3) การเพมอปสงคภายในประเทศ 2.6.1.4.1 การพงพาตลาดตางประเทศ การผลตสนคาและบรการภายในประเทศของประเทศทก าลงพฒนาไมอาจพงพาตลาดภายในประเทศได เนองจากประชากรจ านวนมากมฐานะยากจน การคมนาคมไมสะดวก และรสนยมของประชากรยงไมเปลยนแปลงไปในทศทางทบรโภคเพมขน ถงแมวาลกษณะ ปรมาณ และคณภาพของทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรมนษย รวมทงเทคโนโลยทมอยอาจเหมาะสมในการผลตกตาม การขยายการผลตโดยใชทรพยากรประเภทตางๆ และเทคโนโลยทมอยเพอสรางรายไดและการวาจางงานภายในประเทศจงจ าเปนตองพงพาตลาดตางประเทศทมประชากรจ านวนมาก มรายไดสง มการคมนาคมสะดวก และมรสนยมเปลยนแปลงไปในทศทางทบรโภคเพมขน การพงพาตลาดตางประเทศจงเปนทางออกทางเดยวของประเทศทก าลงพฒนาในระยะแรกเรมของการพฒนา 2.6.1.4.2 ความไดเปรยบของการลงทนดานโครงสรางพนฐาน การขยายตลาดภายในประเทศใหกวางขวางโดยวธการลงทนดานโครงสรางพนฐาน ไดแก การสรางถนน สะพาน ทาเรอ กจการรถไฟฯของประเทศทก าลงพฒนาจ าเปนตองใชเงนทนจ านวนมาก ซงเกนกวาความสามารถทจะกระท าได การผลตสนคาเพอสงออกไปขายยงตางประเททมตลาดกวางขวางรองรบ จะท าใหมรายไดเปนเงนตราตางประเทศและรายไดจากการเกบภาษอากรจากการคาระหวางประเทศ ในระยะยาวประเทศเหลานจงจะสามารถลงทนในโครงสรางพนฐานไดโดยวธการสะสมรายไดและเงนตราตางประเทศทไดรบจากการเปดการคาในระยะเรมแรก 2.6.1.4.3 การเพมอปสงคภายในประเทศ การขยายการผลตเพอสงสนคาออกไปขายยงตางประเทศท าใหมการวาจางงานและรายไดเพมขน รายไดเพมขนท าใหประชากรมอปสงคตอสนคาและบรการทผลตไดภายในประเทศเพมขน การผลตสนคาและบรการภายในประเทศสามารถขยายตวไดเนองจากตลาดภายในประเทศกวางขวางยงขน 2.6.2 ขอโตแยงการคาระหวางประเทศ

สมนก แตงเจรญ (2538: 47-50) กลาววา ถงแมวาการคาระหวางประเทศจะมขอดหลายประการ แตในขณะเดยวกนการคาระหวางประเทศถกโตแยงวามขอเสยอยางนอย 4 ประการ คอ

(1) ปญหาการพงพาตลาดตางประเทศ (2) ปญหาทางดานการปองกนประเทศ (3) ปญหาเกยวกบความไรเสถยรภาพทางเศรษฐกจ (4) ปญหาการแขงขนจากตางประเทศ

DPU

57

2.6.2.1 ปญหาการพงพาตลาดตางประเทศ

การทแตละประเทศเลอกท าการผลตสนคาทตนมความไดเปรยบในการผลตแลวน ามาแลกเปลยนกนในทางการคาระหวางประเทศ ถงแมวาการพงพากนดงกลาวจะชวยใหการผลตภายในประเทศสามารถด าเนนตอไปไดและเปนการยกมาตรฐานการครองชพของประชาชนในประเทศทคาขายกนกตาม แตในขณะเดยวกนกแสดงใหเหนวาไดมการพงพาตลาดตางประเทศซงเปนทมาของสนคาและบรการชนดตาง ๆ

ลทธชาตนยมถอวาชาตหรอรฐเปนทมาของอ านาจทางการเมองและความมนคงทางเศรษฐกจ การพงพาตลาดตางประเทศท าใหอ านาจทางการเมองและความมนคงทางเศรษฐกจของชาตลดลง ลทธชาตนยมจงไมเหนดวยกบการคาระหวางประเทศ และตองการใหมการลดการพงพาตางประเทศลงหรอไมมการพงพาตางประเทศเลยเพอรกษาผลประโยชนของประเทศ

2.6.2.2 ปญหาทางดานการปองกนประเทศ

ประเทศทพงพาตลาดตางประเทศจะเกดความยากล าบากในเวลาทเกดสงคราม การสงครามท าใหการคมนาคม - ขนสง การสงสนคาออก การสงสนคาเขา และกจกรรมอนๆตองหยดชะงกลง ประเทศตางๆ ทพงพาการสงสนคาออกและการสงสนคาเขาจะเกดการกระทบกระเทอน และเกดภาวะขาดแคลนสนคาบรโภคทจ าเปน เกดความขาดแคลนอาหาร วตถดบและน ามนเชอเพลง การผลตสนคาบรโภคในประเทศตองหยดชะงกลง เนองจากไมสามารถสงวตถดบและน ามนเชอเพลงจากตางประเทศ วกฤตการณทางเศรษฐกจจะเกดขนภายในประเทศ และการปองกนประเทศจะเกดความยงยากในทสด

อยางไรกตาม ขอโตแยงขางตนอาจออนดอยลงดวยเหตผลทวา การพงพาตลาดตางประเทศชวยเสรมสรางขดความสามารถของประเทศในการปองกนการรกรานของศตร ทงนเนองจากตลาดตางประเทศเปนแหลงทมาของทรพยากรทจะใชในการปองกนประเทศ 2.6.2.3 ปญหาเกยวกบความไรเสถยรภาพทางเศรษฐกจ

เสถยรภาพทางเศรษฐกจไดแก เสถยรภาพของระดบราคาและผลผลต รวมทงเสถยรภาพของรายไดและการวาจางงาน การเปลยนแปลงทางดานความตองการสนคาประเภทตางๆในตลาดตางประเทศและการเปลยนแปลงทางดานการผลตภายในประเทศ เปนสาเหตใหเกดความไรเสถยรภาพ ในขณะทเกดภาวะเศรษฐกจตกต า ประเทศทพงพาอาศยการคาระหวางประเทศมกจะประสบปญหารนแรงทางดานเสถยรภาพของราคาและผลผลต รวมทงเสถยรภาพของรายไดและการวาจางงาน ระดบราคาสนคาบางประเภทอาจสงขน ปรมาณการผลตตกต า ประชากรวางงาน และ รายไดของประชากรตกต า เปนตน

อยางไรกตาม ขอโตแยงขางตนอาจออนดอยลงดวยเหตผลทวา ในทางปฏบตแลว รฐบาลจะตองมมาตรการและนโยบายทางดานเศรษฐศาสตรมหภาค การคาและมาตรการอน ๆ เพอแกไขภาวะไรเสถยรภาพดงกลาว นอกจากน เมอเปรยบเทยบกบผลเสยหายทเกดจากความไรเสถยรภาพกบ

DPU

58

ผลประโยชนของชาตทเกดจากการคาระหวางประเทศแลว ประเทศตาง ๆ ยงคงเลอกเปดการคากบตางประเทศ ซงไดผลประโยชนสงกวา 2.6.2.4 ปญหาการแขงขนจากตางประเทศ

สนคาน าเขาจากตางประเทศอาจเขามาท าลายสนคาบางประเภททผลตไดภายในประเทศ เนองจากสนคาทผลตภายในประเทศไมสามารถแขงขนกบสนคาของตางประเทศได เพราะการผลตสนคาภายในประเทศมตนทนสงและการผลตภายในประเทศเปนอตสาหกรรมแรกเกด (Infant Industry)

ในระยะสนการปกปองอตสาหกรรมแรกเกดภายในประเทศเปนสงทจ าเปนเนองจากอตสาหกรรมดงกลาวยงไมอยในฐานะทสามารถแขงขนกบตางประเทศได การปกปองสนคาและอตสาหกรรมภายในประเทศกระท าไดโดยการเกบอากรขาเขาจากสนคาน าเขา เพอเปนการจ ากดหรอลดการแขงขนจากตางประเทศ

อยางไรกตาม การแขงขนจากตางประเทศอาจมสวนดในระยะยาวในการกระตนใหอตสาหกรรมภายในประเทศ ตองท าการปรบตวและสามารถพฒนาตอไปได ถาปราศจากการแขงขนจากตางประเทศ อตสาหกรรมภายในประเทศจะชกชาและอดอาดในการปรบตว 2.6.3 อปสรรคตอการคาระหวางประเทศ

อปสรรคตอการคาระหวางประเทศ คอ การทรฐบาลใชนโยบายการคาระหวางประเทศทไมใชภาษอากรและภาษอากรเพอปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ และการใชมาตรการดานโควตาเพอควบคมปรมาณการน าเขาและสงออก นอกจากน การคอรรปชนในการน าเขาหรอสงออกสนคากเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ ดวยเชนกน

2.6.3.1 มาตรการทไมใชภาษอากรและภาษอากร ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 42-43) กลาววา

มาตรการทไมใชภาษอากรเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ เนองจากมาตรการดงกลาวมงเพอจ ากดปรมาณสนคาขาเขาเพอคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ ในขณะทมาตรการภาษอากรเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ เนองจากการจดเกบอากรขาเขาเพอเปนรายไดของรฐและเพอเปนการคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศบางประเภท โดยการใชอตราภาษน าเขาวตถดบกบสนคาเพอใชในการผลตทไมเทากน แตกตางตามชนด ประเภท มผลท าใหราคาสนคา บรการ ปจจยการผลต บดเบอนไปจากราคาในตลาดโลก ซงสงผลตอเนองไปยงการผลต การลงทน การน าเขา และการสงออกของสนคา

ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 43) อางถงงานศกษาของไพฑรย วบลชตกล (2540) ซงชใหเหนวา ผลของอตราอากรขาเขาทมตอปจจยการผลตสนคาขนกลางสงผลใหอตสาหกรรมสงออกของไทยซงใชปจจยการผลตสนคาขนกลางทน าเขา มตนทนการผลตทสง

DPU

59

กวาสนคาชนดอนๆ อตราอากรขาเขาจงมผลตอการแขงขนในอตสาหกรรมสงออกของไทยโดยทางออม และเปนตนทนแฝงมากบปจจยการผลต วตถดบ สนคาขนกลางจากตางประเทศ

นอกจากน ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 41-42) ยงไดอางถงงานศกษาของ Supat Supatcharasai (1997) ซงศกษาโครงสรางอตราภาษศลกากรระหวางประเทศตางๆ ซงพบวา โครงสรางอตราอากรขาเขาของประเทศไทยมอตราการคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศทคอนขางสงเมอเปรยบเทยบกบกลมประเทศอตสาหกรรมใหม และต ากวาประเทศในกลมอาเซยนยกเวนมาเลเซย โครงสรางภาษเพอการคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศทคอนขางสงจงเปนภาระของผน าเขาวตถดบและสนคาขนกลางทตองใชในการผลตเพอการสงออก

นอกจากโครงสรางอตราภาษศลกากรสงผลกระทบอยางส าคญตอโครง สรางการผลตในภาคอตสาหกรรมและสงผลกระทบตอการคาระหวางประเทศขางตนแลว ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 38-39) กลาววา ตามขอรองเรยนของภาคเอกชน ภาคเอกชนเหนวาโครงสรางภาษศลกากรมความบกพรอง กลาวคอ ลกษณะของโครงสรางขาดความเปนระบบ มฐานภาษกวาง ลกษณะซบซอน ท าใหภาคเอกชนเสยคาใชจายและเวลามากขน ภาคเอกชนบางกลมจงแกไขปญหาระยะสนโดยการหลบเลยงภาษหรอจายภาษในอตราต า อนท าใหเกดการรวไหลของรายไดรฐบาลจากการจดเกบภาษทเกยวของ เชน ภาษมลคาเพม สรรพสามต และภาษศลกากร หรอภาคเอกชนบางกลมจงแกไขปญหาระยะสนโดยการใหสนบนแกเจาหนาทเพอเรงรดระยะเวลาการท างานของเจาหนาทศลกากร อนน ามาซงการเพมตนทนของสนคา ท าใหผลผลตจากประเทศไทยในตลาดโลกมขอเสยเปรยบดานราคา เนองจากการผลกภาระตนทนการคอรรปชนใหกบผบรโภคผานราคาสนคา

2.6.3.2 การใชมาตรการดานโควตา

สมนก แตงเจรญ (2538: 292-295) กลาววา การทรฐบาลใชมาตรการดานโควตาเกดจากการทรฐบาลตองการจะควบคมปรมาณการน าเขาและสงออกสนคาโดยตรง โดยรฐบาลจะก าหนดปรมาณการน าเขาและสงออกไวในระยะเวลาหนง ซงตามปกตจะอยในรปของปรมาณหรอมลคาใหเปนอสระจากความกดดนของอปสงคและอปทาน โควตาสนคาเขาและโควตาสนคาออกแบงออกเปนประเภทตางๆหลายประเภท ซงมวธปฏบตทแตกตางกนออกไป

รฐบาลสามารถน ามาตรการดานโควตาไปใชไดใน 3 กรณ คอ (1) ใชในกรณทประเทศเกดวกฤตการณดานดลการช าระเงน (2) ใชเพอใหแผนการสนบสนนดานราคาสนคาเกษตรกรรมใหมประสทธภาพ และ (3) ใชเพอใหบรรลวตถประสงคดานความมนคงของชาต

ถารฐบาลใชมาตรการดานโควตาน าเขาเพอจ ากดการน าเขาสนคา จะท าใหปรมาณการสงสนคาเขาประเทศลดลง แตในขณะเดยวกน การลดการน าเขาสนคาจะสงผลกระทบตอความสมพนธทางการคากบประเทศตางๆ นอกจากน แมการใชโควตาน าเขาจะท าใหลดการใชจายคาสนคาเขาใหตางประเทศ ซงจะท าใหการใชจายภายในประเทศเพมขนและท าใหการผลตและวาจางงานภายในประเทศขยายตวกตาม แตการ

DPU

60

ลดลงของการน าเขาสนคาจะสงผลกระทบตอตางประเทศเพราะท าใหสนคาออกของตางประเทศลดลง ประเทศทการสงออกสนคาลดลงจะใชมาตรการตางๆเพอตอบโตหรอเพอเปนการแกแคน นอกจากน การใชโควตาน าเขาจะเกดความกดดนใหเกดภาวะราคาเฟอ รายไดทเปนตวเงนเพมขน สนคาและบรการจะสงออกไดนอยลงเนองจากราคาเพมขนในประเทศทใชโควตา

มาตรการดานโควตาเปนมาตรการทคลายคลงกบมาตรการดานภาษศลกากร กลาวคอ ใช เปนเครองมอในการจ ากดการคาเชงปรมาณเพอการปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ ซงกอใหเกดผลกระทบตอราคา รายได และฐานะดลการช าระเงน รวมทงการใชมาตรการดงกลาวยงเปนการเลอกปฏบตดานความสมพนธทางเศรษฐกจ (แตมาตรการดานโควตามผลในการจ ากดการคามากกวา) 2.6.3.3 การคอรรปชนในการน าเขาหรอสงออก

นวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 2) กลาววา ประเทศไทยเปนประเทศทมระดบการพงพงการคาระหวางประเทศหรอการเชอมโยงกบเศรษฐกจโลกอยในระดบสง แตการคอรรปชนในการน าเขาหรอสงออกสนคาเปนปจจยทเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ เพราะมผลท าใหตนทนของผประกอบการสงขนและท าลายขดความสามารถในการแขงขนของสนคาไทยในตลาดโลก

การคอรรปชนทเกดขนในการน าเขาและสงออกไมใชเรองทเปนปญหาเฉพาะประเทศไทยเทานน แตเปนปญหาส าคญทเกดขนทวโลก World Economic Forum, International Institute for Management Development ซงเปนองคกรทจดท ารายงานเกยวกบ The World Competitiveness Report หรอ Transparency International อางในนวลนอย ตรรตน (2543: 56) ระบวา ประเทศในแถบเอเชยมการคอร-รปชนคอนขางสงโดยเฉพาะอยางยง อนโดนเซย ไทย ฟลปปนส และจน ปญหาการ คอรรปชนนอกจากจะสรางตนทนการผลตและการด าเนนธรกจใหสงขนโดยไมจ าเปน และลดขดความสามารถในการแขงขนของธรกจในเวทโลกตามทกลาวขางตนแลว ยงสงผลใหประชาชนขาดความเชอถอในรฐบาลและกอใหเกดปญหาเสถยรภาพของรฐบาลอกดวย

การคอรรปชนในมมมองของนกธรกจมสาเหตทส าคญ 3 ประการคอ (1) วฒนธรรมเงนใตโตะทด ารงอยเปนเวลานานในกระบวนการน าเขาและสงออก (2) ความซบซอนของการด าเนนงาน กฎ ระเบยบทยงยาก และ (3) การขาดหลกเกณฑมาตรฐานทชดเจนในการตดสนใจ (นวลนอย ตรรตน, บก., 2543: 4-5)

หลายประเทศพยายามทจะลดระดบการคอรรปชนทเกดขนในการคาระหวางประเทศใหนอยลง ตวอยางเชน มาเลเซย สงคโปร และฟลปปนส ไดมการน าเทคโนโลยสมยใหมเขามาใชในการน าเขาและสงออกเพอเพมประสทธภาพและลดปญหาการคอรรปชน อนโดนเซยไดวาจางใหบรษทตางประเทศเปนผด าเนนการในการจดการทางดานการน าเขาและสงออกแทนหนวยงานของรฐเพอแกปญหาการคอรรปชนทเกดขนในระดบรนแรง ไทยเปนประเทศสดทายในกลม [สมาชกอาเซยนดงเดม] ทมการเคลอนไหวทจะปฏรปกระบวนการน าเขาและสงออกสนคาเพอลดปญหาการคอรรปชนอยางจรงจง (นวลนอย ตรรตน, บก., 2543: 2)

DPU

61

2.6.3.4 การคอรรปชนของเจาหนาทกรมศลกากร

ตามทกลาวในหวขอ 2.5.9 กรมศลกากรมหนาทจดเกบภาษจากการน าเขาและสงออกสนคา เปนจดตรวจสนคาน าเขาและสงออก ปองกนการลกลอบและหลกเลยงภาษสนคาน าเขาและสงออก ปองกนการคาของตองหาม จดเกบภาษสรรพสามตใหกรมสรรพสามต และจดเกบภาษมลคาเพมใหกรมสรรพากร กรมศลกากรจงเปนหนวยงานทมบทบาทส าคญตอการคาระหวางประเทศโดยเฉพาะการจดเกบภาษอากรใหกบภาครฐ การอ านวยความสะดวกในการน าเขาและสงออก

อยางไรกตาม จากหนาททเกยวของกบการน าเขาและสงออก งานวจยของผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 10, 38, 47) พบวา กรมศลกากรเปนกรมทถกรองเรยนคอนขางมากในเรองคณภาพการปฏบตงานของเจาหนาทและความไมโปรงใสในกระบวนการท างาน ท าใหภาคเอกชนบางสวนตองจายเงนเพอใหเจาหนาทท างานตามหนาทหรอเพอหลอลนระบบ และเปนชองทางใหภาคเอกชนบางสวนตดสนบนเพอหลบเลยงภาษ หรอเปนชองทางใหเจาหนาทท าการทจรตคอรรปชนโดยรวมมอกบภาคเอกชนทตองการหลบเลยงไมจายภาษหรอจายในอตราทไมถกตอง ปญหาทเกดจากกรมศลกากรนสามารถสรางตนทนทไมจ าเปนตอสนคาสงออกของไทยในตลาดโลก

การรวมมอกนในหลบเลยงภาษศลกากร เชน ภาคเอกชนน าของเขาในชองทางปกต แตตดสนบนเจาหนาทเพอใหประเมนพกดอตราต ากวาทควรจะเปน หรอประเมนราคาต ากวาทควรจะเปน หรอประเมนราคาต ากวาราคาน าเขาจรงๆ หรอเจาหนาทชวยใหภาคเอกชนขอคนภาษมลคาเพม (ภาษซอ) ได ทงทภาคเอกชนไมมการสงออกจรง หรอมการสงออกจรงแตราคาทสงออกไมถกตองหรอภาคเอกชนใชใบก ากบภาษปลอม การหลบหลกภาษศลกากรมผลกระทบไปถงการจดเกบภาษสรรพามตและภาษมลคาเพม โดยเฉพาะอยางยงภาษมลคาเพมมผลกระทบรนแรงมากกวาภาษทค านวณจากมลคาการน าเขา

ในขณะทผลการวจยเรองการคอรรปชนในระบบราชการไทย (2541) โดยผาสก พงษไพจตร สงศต พรยะรงสรรค นวลนอย ตรรตน และสกกรนทร นยมศลป ซงด าเนนการในระหวาง พ.ศ. 2539-2541 อางในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 1) ระบวากรมศลกากรเปนกรมทมการคอรรปชนมากทสด จากการส ารวจขอมลจากนกธรกจจ านวน 430 ราย 2.6.3.4.1 มลเหตการคอรรปชนในหนวยงานศลกากร

ปญหาการคอรรปชนของหนวยงานศลกากรเปนปญหาทเกดขนทวโลก John Crotty อางใน นวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 64) ไดอธบายถง สาเหตพนฐานของการคอรรปชนในหนวยงานศลกากรในประเทศตางๆทวโลก คอ การทรฐบาลเขาไปแทรกแซงในระบบเศรษฐกจอยางมาก การมกฎเกณฑทคลมเครอซงกอใหเกดการใชอ านาจในการวนจฉยของเจาหนาท การขาดซงแนวทางในการท างานทชดเจน การขาดการตรวจสอบ และการขาดระบบควบคม และ John Crotty อางในนวลนอย ตรรตน (2543: 65) ไดอธบายถงปจจยและวธการคอรรปชนของหนวยงานศลกากรไวดงน

DPU

62

(1) ระเบยบการคาระหวางประเทศทยงยากและซบซอนสามารถน าไปสการแสวงหาผลประโยชน และพฤตกรรมทไมสจรตของเจาหนาทได

(2) อตราภาษทสงเกนไปเปนปจจยหนงทสรางแรงจงใจใหธรกจหาทางทจรตเพอลดภาระภาษ เชน การตดสนบนเจาหนาทเพอหนภาษ เปนตน

(3) ขอยกเวน การมขอยกเวนทใหอ านาจแกเจาหนาทในการตดสนใจเปนการสรางโอกาสใหเกดการเรยกและรบสนบนได

(4) ขนตอนทเปนราชการและซบซอน กอใหเกดความยงยากในการด าเนนธรกจ อนน ามาซงการเรยกและจายเงนใตโตะ ยงข นตอนในการน าเขาสงออกมมากเทาใดปรมาณการเรยกและจายเงนใตโตะกจะยงเพมมากขนไปตามนน

(5) ระบบควบคมทออนดอย ถาระบบการตรวจสอบการท างานของเจาหนาทมนอย โอกาสทเจาหนาทจะคอรรปชนยอมมสง

(6) การขาดมาตรการทเปนมาตรฐาน ถามาตรการการลงโทษผทท าผดไมรนแรงพอ การลงโทษดงกลาวจะไมชวยใหการคอรรปชนลดลง

(7) การขาดแคลนมออาชพ บอยครงทผท เขามาท างานในศลกากรตองการเพยงโอกาสในระยะสนทจะสรางความร ารวย แตไมไดตองการทจะสรางความเปนวชาชพหรอมออาชพ ดงนนคนกลมนจะไมสนใจในการพฒนางานใหมประสทธภาพ

Michael H. Lane อางในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 61) กลาววา การคอรรปชนของหนวยงานศลกากรเกดขนเนองมาจากงานศลกากรมลกษณะความรบผดชอบคอนขางกวาง มความซบซอน และมการเปลยนแปลงกฎเกณฑทงภายในประเทศและนอกประเทศอยเสมอเน องจากเงอนไขทางการคาทเปลยนแปลงอยางรวดเรว

ในขณะทนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 56-58) กลาววา กรมศลกากรของไทยเปนหนวยงานทถกอางถงมากทสดวากอใหเกดอปสรรคในการสงออกและน าเขา และเปนชองทางในการกอใหเกดเงนใตโตะ โดยเงนใตโตะดงกลาวอาจจะกอใหเกดการรวไหลในเงนภาษอากรหรอไมกได ปญหาดงกลาวกอใหเกดตนทนทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง และเปนการท าลายการแขงขนระหวางประเทศของภาคเศรษฐกจ ซงสามารถสรปปญหาตางๆทเกดขนโดยยอไดดงน

(1) การมพธการหรอระเบยบขอปฏบตในการน าเขาและสงออกทยงยาก ซ าซอนมากเกนไป (2) การก าหนดระเบยบสนคาทน าเขาและสงออกโดยหนวยงานอน ๆ ทไมใชกระทรวงการคลง โดย

กรมศลกากรมหนาทในการปฏบตใหเปนไปตามระเบยบหรอกฎหมายดงกลาว (3) การมโครงสรางพกดศลกากรทยงยาก ซ าซอน และมการคมครองบางอตสาหกรรม ซง

กอใหเกดตนทนกบอตสาหกรรมอน ๆ และเปนการสรางเงอนไขและเปนภาระใหเกด แกผประกอบการ

DPU

63

(4) วธการประเมนราคาทยงไมมประสทธภาพมากเทาทควร กอใหเกดปญหาและขอโตแยงถงความไมเปนธรรมในการประเมนกบภาคเอกชนและท าใหเกดแนวโนมความตองการในการคอรรปชน

(5) การก าหนดมาตรฐานในการคนอากรตามมาตรา 19 ทว ยงไมสามารถสรางสตรมาตรฐานทเปนทยอมรบโดยทวไป และกอใหเกดความลาชา

(6) มาตรฐานของตวแทนการน าเขาและสงออกยงต า และยงไมมวธการควบคมทมประสทธภาพ (7) ภาคเอกชนยงขาดความร ความเขาใจ และความตองการทจะตอสกบการคอรรปชนอยางถง

ทสด (8) การขาดแคลนเทคโนโลยในการพฒนาระบบทมประสทธภาพ ทงในสวนของกรมศลกากรเอง

และโครงสรางพนฐานของระบบโทรคมนาคม (9) ระเบยบปฏบตของกรมศลกากรไมชดเจน โดยเฉพาะอยางยงค าสงใดทผประกอบการจะตอง

ปฏบต มกจะรกนในหมผปฏบตงานของรฐ (10) ความซบซอนและยงยากของระเบยบปฏบตซงไมสอดคลองกบความเปนจรง มผลให

เจาหนาทไมสามารถปฏบตใหเปนไปตามนนได นอกจากนแลวในบางครงการออกค าสงใหมท าไปโดยไมไดยกเลกค าสงเกา ท าใหเจาหนาทเลอกใชกฎหมายได

2.6.3.4.2 การปฏรปกรมศลกากรในกระบวนการคาระหวางประเทศ

นวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 58-59) กลาววา การรวมตวทางการคาของประเทศตางๆไดกอใหเกดการคาเสรเพมมากขนและลดอปสรรคทางการคาทส าคญ คอ การลดการกดกนทางการคาในรปของมาตรการตาง ๆ ทางดานภาษอากรและทไมใชภาษอากร ความพยายามในการลดอปสรรคทางการคาจะเปนไปไมไดเลย ถาไมไดมการปฏรปการบรหารจดการทางดานการคาระหวางประเทศ ซงศลกากรเปนฟนเฟองทส าคญยงในกระบวนการดงกลาว หรอกลาวอกอยางหนง ความพยายามลดอปสรรคทางการคาลงทเกดจากมาตรการทางดานภาษและทไมใชภาษลงตองด าเนนการไปพรอมกบการเพมประสทธภาพทางการคาและลดอปสรรคทเกดจากการบรหารจดการของกระบวนการทางศลกากร

ตามทกลาวกอนหนาน ปญหาการคอรรปชนของหนวยงานศลกากรเปนปญหาทเกดขนทวโลก มใชเปนปญหาเฉพาะในประเทศทก าลงพฒนาเทานน การศกษาเรองการคอรรปชนของหนวยงานศลกากรและความพยายามทจะปฏรปศลกากรจงเกดขนทวโลก ในป พ.ศ. 2536 องคกรศลกากรโลก (World Customs Organization) ไดจดใหมการประชมประเทศสมาชกทประเทศทานซาเนย และไดจดท าค าประกาศอลชา (Arusha Declaration) ออกมา เพอเปนแนวทางในการปฏบตงานและลดปญหาการคอรรปชนในหนวยงานศลกากรรวมทงก าหนดกรอบการท างานทางดานศลกากรใหเปนรปธรรมมากขน ศลกากรจากหลายประเทศในเอเชยแปซฟกไดแปลงค าประกาศอลซาและใชเปน Key Words ในการปฏบตงาน 12 ขอ คอ

- กฎระเบยบในการด าเนนการขนต าสด - ความโปรงใส

DPU

64

- ระบบงานอตโนมต - กลยทธในการจดและหมนเวยนผปฏบตงาน - ความรบผดชอบในการบรหารงาน - การตรวจสอบ - จรยธรรมและวฒนธรรมองคกร - การคดเลอกและสรรหา - หลกเกณฑในการปฏบต (Code of Conduct) - การพฒนาวชาชพ - ระบบการตอบแทนทเหมาะสม - ความสมพนธระหวางตวแทนและการน าเขาและสงออก

(นวลนอย ตรรตน, บก. 2543: 65-67) John Crotty อางในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 67-71) ไดเสนอมาตรการตางๆทหนวยงาน

ศลกากรจะตองท าเพอใชในการปองกนและปราบปรามการประพฤตมชอบในหนวยงานศลกากร ซงแนวทางทน าเสนอกเปนไปในแนวทางเดยวกนกบค าประกาศอลซา ทส าคญคอ การมระบบและนโยบายทชดเจน การมระบบและนโยบายทชดเจน ไมเพยงแตเปนนโยบายทางเศรษฐกจทดเทานน แตจะชวยลดการคอรรป -ชนลงอยางมาก โดยรปแบบนโยบายทดควรจะประกอบดวย

(1) มจ านวนอตราภาษนอย เพอกอใหเกดความเปนธรรมและลดแรงจงใจในการคอรรปชนลง (2) มอตราภาษต า เนองจากภาษศลกากรจะไมใชแหลงรายไดทส าคญของภาครฐในอนาคต อกทง

อตราภาษทต ายงเปนการลดแรงจงใจในการจะกระท าผดกฎหมายลงไดดวย (3) ขอยกเวนมนอย เนองจากขอยกเวนตาง ๆ มกจะใหอ านาจกบเจาหนาทในการวนจฉยได (4) ขอกดกนทางการคาทไมใชมาตรการเชงภาษควรมใหนอย เพราะการกดกนทางการคาทไมใช

มาตรการเชงภาษ เชน การสรางกฎระเบยบตาง ๆ ขนมาเพอใหการน าเขาเปนไปไดยาก ซงกฎระเบยบเหลานมกจะถกน ามาใชเปนเครองมอในการคอรรปชนตามไปดวย

(5) ระบบการลงโทษทมประสทธผล ระบบการลงโทษทดตอการทจรตคอรรปชนทงทางภาคเอกชนและเจาหนาทของรฐจะชวยท าใหลดปรมาณการคอรรปชนไดมาก อยางไรกตาม บทลงโทษจะตองมความแตกตางกนระหวางผกระท าผดอยางรายแรงและผกระท าผดเลกนอย

(6) การเปดชองทางใหมการอทธรณ ถงแมจะมระบบภาษทด อยางไรกตาม กยงเปนการยากทจะเขยนกฎหมายไดครอบคลมและมการตความทชดเจนในทางใดทางหนง ดงนน จงตองมการเปดโอกาสใหกบเอกชนทมความเหนขดแยงกบการตความของเจาหนาทใหมชองทางในการอทธรณผานทางศาล และค าตดสนของศาลควรจะเผยแพรใหกบสาธารณชนไดรบทราบดวย

DPU

65

นอกจากน ตามขอเสนอของ John Crotty หนวยงานทางดานศลกากรตองด าเนนการดงน (1) สรางระบบการท างานทกระชบและโปรงใส ทงน เพอลดตนทนในการด าเนนงานของผน าเขา

และสงออก และเปนแนวทางลดโอกาสของการคอรรปชนลงดวย โดยทฝายเอกชนควรจะตองเปนผค านวณการเสยภาษและสงมอบเอกสารตาง ๆ ทจ าเปนใหกบฝายขาราชการเพอท าการตรวจสอบ

(2) พฒนาระบบการบรหารจดการแบบมออาชพ การสรางระบบการบรหารจดการแบบมออาชพ นอกจากจะเปนการเพมประสทธภาพแลว ยงเปนการแกไขปญหาการคอรรปชนดวย บทเรยนจากการปฏรปหนวยงานศลกากรในประเทศพฒนาแลวชวา วธการทดทสดในการจะสรางระบบการท างานทโปรงใส ยตธรรม และมความเปนกลางได กคอจะตองสรางระบบการท างานแบบมออาชพทมความรบผดชอบอยางชดเจนและสามารถถกตรวจสอบไดตลอดเวลา

(3) สรางมาตรฐานการท างาน เพอการตรวจสอบการท างาน และเปนการประเมนผลงานของผปฏบตงานในระดบตาง ๆ ทงเพอเปนการแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขน และเปนการสรางระบบงานทชดเจนกบผปฏบตงาน นอกจากน ผเขามาใชบรการจะสามารถคาดการณไดอยางถกตองในบรการทตนเองจะไดรบ ซงในกรณของศลกากรมาตรฐานการท างานควรประกอบดวย เปาหมายการจดเกบภาษ การสรางมาตรฐานของบรการ เชนระยะเวลาในการออกของ และมาตรฐานในระบบตรวจสอบยอนหลง

(4) จดระบบการตรวจสอบภายในทมประสทธภาพ หนวยงานตรวจสอบภายในจะท าหนาทในการตรวจสอบการด าเนนงานวาเปนไปตามมาตรฐานทต งไวหรอไม หนวยงานตรวจสอบภายในทดจะมผลในการปองกนและปราบปรามการคอรรปชนไดเปนอยางด

ในกรณการปฏรปกรมศลกากรของประเทศไทยในชวงทผานมา นวลนอย ตรรตน (2543: 72-97) พบวา กรมศลกากรไดด าเนนการแกไขปรบปรงกฎหมายศลกากร กฎหมายพกดอตราศลกากร พธการศลกากรและวธปฏบตตางๆใหเอออ านวยตอการผลตสงออก สงเสรมขดความสามารถในการแขงขนทางธรกจระหวางประเทศ ปราบปรามการทจรตคอรรปชนและปองกนการรบเงนใตโตะ โดยสรปคอ

(1) การปรบโครงสรางพกดอตราศลกากร กอนป พ.ศ. 2539 โครงสรางพกดอตราศลกากรยงคงเปนไปเพอเปนแหลงทมาของรายได และใช

เปนก าแพงภาษเพอการคมครองอตสาหกรรมเพอทดแทนการน าเขา พกดอตราภาษศลกากรมมากถง 39 อตรา ตงแตอตรารอยละ 0-100 อยางไรกตาม จากขอตกลงทางการคาในเวทโลกมผลใหประเทศไทยจ าตองลดอตราการคมครองลงจากเดมเพอสงเสรมการคาระหวางประเทศใหขยายตวเพมมากขน มผลใหภาษศลกากรลดความส าคญในฐานะเปนแหลงทมาของรายได ซงความส าคญดงกลาวกไดมการลดลงมาโดยตลอด จากทเคยมสดสวนถงมากกวารอยละ 25 ในอดต ลดลงเหลอไมเกนรอยละ 10 ของรายไดภาษอากรของภาครฐ ทงน โครงสรางอตราภาษอากรใหมจะมเหลอเพยง 6 อตรา ตงแตอตรารอยละ 0-30 ยกเวนสนคาบางประเภททรฐบาลตองการจะควบคม เชน รถยนต เปนตน

DPU

66

กลาวอกอยางหนง การเปลยนแปลงกฎ กตกา การคาโลก ทไดมการก าหนดใหแตละประเทศจะตองมการปฏรปการด าเนนการในการน าเขาและสงออก เชน การจดประเภทพกดศลกากรใหสอดคลองกบประเทศทวโลก หรอการเปลยนแปลงวธการประเมนราคาใหเปนไปตามความตกลง GATTตามขอตกลงขององคการการคาโลก (WTO) ไดมผลท าใหประเทศไทยตองปรบโครงสรางพกดอตราศลกากร

(2) การปรบปรงระบบงานกรมศลกากร กรมศลกากรไดพยายามทจะปรบปรงขนตอนและระเบยบปฏบตในการท างาน เพอใหการท างานม

ความรวดเรวมากขน และลดปญหาเงนใตโตะซงเปนปญหาทกรมศลกากรถกรองเรยนมากทสดจากภาคเอกชน โดยการปรบปรงการท างานทส าคญประกอบดวย การลดขนตอนความยงยากซ าซอนของพธการศลกากร การจดระดบตวแทนออกของระดบด-พเศษ และการจดตงตวแทนออกของไดรบอนญาต (Customs Brokers) ใหสามารถด าเนนการทางพธการและรบผดชอบการเสยภาษ การแกปญหาเกยวกบการคนอากรตามมาตรา 19 ทว ลาชา เชน เรงรดคนเงนค าประกนตามมาตรา 10 ทว ทค งคางใหลดลง ลดอตราอากรเหลอกงหนงของอตราปกต ส าหรบผทน าเขามาเพอสงออก และถาเปนผสงออกระดบพเศษลดเหลอรอยละ 5

(3) การปฏรปพธการศลกากร การปฏรปพธการศลกากรไดกระท ามาอยางตอเน อง การปฏรปทส าคญและกอใหเกดการ

เปลยนแปลงอยางกวางขวางกคอ การน าระบบเทคโนโลยสารสนเทศทเรยกวา EDI (Electronics Data Interchange) เขามาใช ซงมผลท าใหพธการศลกากรใชเวลานอยลง ลดขนตอนในการปฏบตงาน และนาจะมผลท าใหปรมาณเงนใตโตะลดลงไปอกดวย กรมศลกากรน าระบบ EDI มาบงคบใชในกรงเทพ ในวนท 1 พฤศจกายน พ.ศ. 2542 และยกเลกการใหบรการในระบบ Manual กรมศลกากรกลาววา

“กรมศลกากรเลงเหนวา การน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสมเขามาใชเปนสงทจ าเปนและส าคญยงส าหรบรองรบการคาระหวางประเทศในปจจบน ซงนอกจากจะเปนการเพมประสทธและสมรรถนะในการบรหารงานของกรมศลกากรแลว ยงเปนการสนองนโยบายของรฐในการรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศในปจจบนและอนาคต และสงเสรมใหภาคเอกชนสามารถแขงขนในตลาดการคากบตางประเทศ” เมอมการน าระบบ EDI เขามาใชอยางสมบรณแลว ผประกอบการสวนใหญคาดการณวารายไดจาก

การจดเกบภาษของกรมศลกากรจะเพมขน เนองจากการลดลงของขนตอนในกระบวนการศลกากรท าใหการตรวจสอบการจดเกบภาษท าใหงายและจดเกบไดครบถวน กระบวนการศลกากรมความโปรงใสมากขน ตนทนการจายภาษศลกากรใหรฐต ากวาตนทนในการหลบเลยงภาษ อยางไรกตาม ในการคาดการณวาการจดเกบภาษจะเพมขนหรอลดลงนน ผประกอบการไมไดค านงถงเฉพาะการน าระบบ EDI เขามาใช แตพจารณาถงองคประกอบอนๆของการปฏรปกรมศลกากรประกอบดวย เชน การปฏรปโครงสรางพกดอตราภาษ เปนตน

DPU

67

งานวจยของนวลนอย ตรรตน สรปวา (1) การปฏรประบบศลกากรเปนความจ าเปนอยางเรงดวนของประเทศตาง ๆ ทวโลก เพอเพม

ประสทธภาพในการแขงขนและลดการคอรรปชน (2) แนวทางการปฏรปทส าคญมองคประกอบหลกคอ หนง องคประกอบพนฐานในเรองของเงอนไข

สภาวะแวดลอม ความช านาญของบคลากร และความซอสตยสจรตของเจาหนาท สอง องคประกอบทเพมประสทธภาพในการท างาน คอจะตองมการบรหารจดการแบบสมยใหม มการน าเทคโนโลยสารสนเทศเขามาใช และมการวเคราะหขอมลอยางเปนระบบ สาม องคประกอบเสรมทตอยอดในกระบวนการปฏรป ซงไดแก การเพมประสทธภาพในการปราบปราม ระบบตรวจสอบ ระบบการใหฝายเอกชนสามารถรองเรยนได และระบบการบรหารงานทใชวธวเคราะหความเสยงมาชวยในการบรหารและ ส การปฏบตทเปนจรง

(3) การด าเนนการของกรมศลกากรไทย อาจกลาวไดวาอยในแนวทางเดยวกบแนวทางการปฏรปของกรมศลกากรทวโลก เพยงแตล าดบขนของการปฏรปยงอยในขนองคประกอบพนฐาน และก าลงพยายามเขามาอยในขนการปฏรปเพอเพมประสทธภาพ ซงถอวายงคงอยในระยะเรมตน

(4) กรมศลกากรไดด าเนนการปฏรปในหลายประการดวยกนเพอเพมประสทธภาพในการด าเนนงาน ซงการปรบปรงดงกลาวนาจะมผลในระดบหนงในการลดอตราการจายเงนใตโตะ อยางไรกตาม มาตรการทเรยกวา เปนมาตรการทางตรงทนาจะมผลมากทสดไดแก การปรบปรงพธการศลกากร

(5) การน าระบบ EDI เขามาชวยในการด าเนนการแทนระบบ Manual ซงเปนทคาดการณกนวาจะลดการตดตอทางกายภายของเจาหนาทและผด าเนนการลงไปไดอก

(6) การเพมศกยภาพของระบบ EDI ในงานศลกากร กคอ จะตองท าใหระบบสามารถด าเนนการดวยตวเองได ลดการใชระบบ Manual ใหมากทสด ซงระบบจะมประสทธภาพไดตองประกอบดวยการมกฎระเบยบทชดเจน มความแนนอน ไมซบซอน และไมมขอยกเวน จงจะมผลใหสามารถใชตวระบบตรวจสอบกบขอมลทสงเขามาของเอกชนไดอยางอตโนมตโดยไมตองรอการวนจฉยของเจาหนาท ซงกหมายความวาศลกากรจะตองด าเนนการปฏรปกฎระเบยบ ตางๆใหมความชดเจนประกอบกนไปดวย

(7) ศลกากรจะตองปฏรประบบงานอยางรวดเรว เพราะระดบการแขงขนของโลกไดทวความรนแรงเพมขนอยางรวดเรว

2.6.4 การลดอปสรรคและปจจยในการสงเสรมการคาระหวางประเทศ

นอกจากการปฏรปกรมศลกากรในกระบวนการคาระหวางประเทศตามทกลาวในหวขอ 2.6.3.4.2 แลว มาตรการดงตอไปนยงชวยลดอปสรรคและเปนปจจยในการสงเสรมการคาระหวางประเทศ

DPU

68

2.6.4.1 การปรบลดอากรขาเขา การลดอปสรรคในการคาระหวางประเทศอาจใชวธการตามทผาสก พงษไพจตร และชยยศ

จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 39-41) เสนอ คอ การคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศโดยใชมาตรการปกปองดานภาษศลกากร (การใชอตราอากรขาเขา) ควรตองมก าหนดระยะเวลาในการคมครองเฉพาะในชวงอตสาหกรรมเรมตนใหมความเขมแขงเพอใหสามารถแขงขนในตลาดโลกไดตอไป โดยใหเหตผลดงน

การทภาษศลกากรมลกษณะเปนก าแพงภาษทปกปองค าจนอตสาหกรรมภายในประเทศ มงใหความคมครองอตสาหกรรมตนน า ท าใหผผลตภายในประเทศไดร บการสงเสรมใหสามารถตงราคาภายในประเทศสงกวาราคาในตลาดโลก สงผลใหวตถดบทผลตภายในประเทศจากอตสาหกรรมตนน ามราคาภายในประเทศสงกวาราคาในตลาดโลก หมายความวา อตสาหกรรมปลายน าทผลตสนคาส าเรจรปภายในประเทศตองแบกรบภาระตนทนสงกวาทควรจะเปน อตสาหกรรมตนน าจะสามารถขายสนคาไดในราคาแพงกวาราคาในตลาดโลก มโอกาสท าก าไรไดสงกวา และสามารถดงดดทรพยากรทดมคณภาพเขาสอตสาหกรรมไดมากกวา หากอตสาหกรรมตนน าทไดรบการคมครองเปนระยะเวลานานเหลานขาดการปรบปรงหรอพฒนา กยอมจะไมสามารถแขงขนในตลาดโลกไดในทสด นอกจากน เมออตสาหกรรมตนน าหรออตสาหกรรมทไดรบการคมครองจากมาตรการอากรขาเขาซงสวนใหญเปนอตสาหกรรมทดแทนการน าเขาไดรบสงจงใจจากก าไรตอหนวยทสงกวาอตสาหกรรมอน ๆ ทไมไดรบการคมครอง ซงไดสงจงใจนอยกวาหรอไมไดเลย การจดสรรทรพยากรเพอการผลตจงมการบดเบอนโดยมงลงทนในอตสาหกรรมทดแทนการน าเขามากเกนไป และไปผลตในอตสาหกรรมอน ๆ นอยเกนไป

จากเหตผลทภาษศลกากรโดยเฉพาะโครงสรางอตราอากรขาเขามผลกระทบตออตสาหกรรมทงระบบขางตน ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน , บก. (2543: 39-41) จงเสนอใหมการปรบเปลยนระบบภาษศลกากรใหสอดคลองกบสภาพโครงสรางอตสาหกรรม นอกจากน ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน , บก. (2543: 41) กลาววา ภาคเอกชนพยายามผลกดนการปรบเปลยนโครงสรางอากรขาเขาเพอลดภาระตนทนการแขงขนในตลาดโลก แตการเปลยนแปลงโครงสรางอากรขาเขาตองใชระยะเวลาการปรบเปลยน ดงนน ในชวงการปรบเปลยน รฐบาลจงควรก าหนดมาตรการสงเสรมการสงออกของภาคเอกชนโดยผานการใชมาตรการสทธประโยชนทางการเงนและการคลง

นอกจากอตราอากรขาเขามผลกระทบตออตสาหกรรมดงทกลาวขางตนแลว อตราอากรขาเขายงมผลตอการแขงขนในอตสาหกรรมสงออกของไทยโดยทางออมเพราะเปนตนทนแฝงมากบปจจยการผลต วตถดบ สนคาขนกลางทน าเขาจากตางประเทศตามทกลาวในหวขอ 2.6.3.1 ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ, นวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 43-44) กลาววา มความพยายามในการแกไขปญหาความบดเบอนของโครงสรางภาษอากรขาเขามมาโดยตลอด แตไมประสบความส าเรจเทาทควร เนองจากปญหาความตองการรายไดของภาครฐ จวบจนถงตนทศวรรษ 1990 จงไดมการปรบลดอตราภาษ โดย

DPU

69

กระทรวงการคลงไดจ าแนกสนคาทจะด าเนนการปรบลดเปน 20 หมวดใหญ ทยอยปรบลดหมวดสนคาแตละหมวดและพกดรายการ ลดจ านวนจาก 39 หรอ 6 อตรา ดงน

- อตราภาษรอยละ 0 ส าหรบสนคาจ าเปน เชน อปกรณการแพทย ป ย - อตราภาษรอยละ 1 ส าหรบสนคาวตถดบ ชนสวนอเลกทรอนคส พาหนะเพอการขนสงระหวาง

ประเทศ - อตราภาษรอยละ 5 ส าหรบผลตภณฑขนตน สนคาทน - อตราภาษรอยละ 10 ส าหรบผลตภณฑสนคาขนกลาง - อตราภาษรอยละ 20 ส าหรบสนคาส าเรจรป - อตราภาษรอยละ 30 ส าหรบสนคาทตองการการคมครองเปนพเศษ นอกจากน ขอตกลงการคาระหวางประเทศสมาชกในเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) กเปน

แรงผลกดนอกลกษณะทมผลตอการปรบลดโครงสรางภาษอากรขาเขา โดยทยอยปรบลดนบแต พ.ศ. 2534-2554

อยางไรกตาม อตราภาษทช าระจรงในเกอบทกประเภทอตสาหกรรม (ยกเวนอตสาหกรรมรถยนต น ามนพช และอตสาหกรรมเคม) ลดลง หรอต ากวาอตราภาษตามกฎหมายทก าหนด เนองจากประเทศไทยมมาตรการยกเวนภาษหรอสทธประโยชนตางๆ เชน สทธประโยชนสงเสรมการลงทน สทธประโยชนสงเสรมการสงออก ฯลฯ เพอชวยเหลอผประกอบการอตสาหกรรมใหมภาระจากผลกระทบของความล าเอยงจากโครงสรางภาษใหนอยลง 2.6.4.2 การชดเชยคาภาษอากร

ตามทกลาวกอนหนาน อากรขาเขาทเกบจากวตถดบและปจจยการผลตตาง ๆ ทน าเขามาเพอใชผลตสนคาเพอสงออกเปนตนทนแฝงของการผลตสนคาเพอสงออก วธการชดเชยคาภาษอากรซงเปนมาตรการของกระทรวงการคลงสามารถชวยลดตนทนการผลตสนคาเพอสงออก อนเปนการสงเสรมความสามารถในการแขงขนของผสงออกในตลาดโลกและลดอปสรรคในการคาระหวางประเทศไดวธการหนง ตามมาตรการน กรมศลกากรจะจายบตรภาษใหแกผมสทธไดรบเงนชดเชยใหสามารถน าไปช าระภาษอากรเพอลดภาระภาษซงเกบจากวตถดบและปจจยการผลตทน าเขา (ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก., 2543: 45) 2.6.4.3 การคนอากรขาเขาวตถดบ

ตามมาตรา 19 ทว แหง พรบ. ศลกากร ผสงออกสามารถขอคนอากรขาเขาทเกบจากวตถดบทน าเขามาเพอใชในการผลตสนคาเพอสงออก ตามทกลาวกอนหนาน อากรขาเขาทเกบจากวตถดบทน าเขามาเพอใชในการผลตสนคาเพอสงออกเพมตนทนในการผลตสนคาเพอสงออก ดงนน การคนอากรขาเขาดงกลาวมสวนชวยใหตนทนวตถดบในการผลตสนคาของไทยเทากบราคาตนทนในตลาดโลก ซงจะท าให

DPU

70

สนคาทผลตจากไทยมราคาทสามารถแขงขนในตลาดโลกได อนเปนการลดอปสรรคในการคาระหวางประเทศไดอกวธการหนง

กอนการคนอากรขาเขา กรมศลกากรจะท าหนาทตรวจสอบเอกสารทผสงออกน าแสดงซงประกอบดวยรายชอวตถดบ รายชอสนคาทผลต กรรมวธการผลต สตรการผลต พรอมตวอยางวตถดบ สนคาทผลต เนองจากมลคาอากรขาเขาทผสงออกจะไดรบคนขนอยกบปรมาณวตถดบทใชไปในการผลตเพอสงออกเทานนและขนอยกบสตรการผลต อยางไรกตาม ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 45-46) พบวา ปญหาดานระเบยบวธและความไมมประสทธภาพในทางปฏบตของเจาหนาทท าใหการคนอากรขาเขามความลาชา ซงสงผลกระทบตอความสามารถในการแขงขนของผผลตเพอสงออกชาวไทย 2.6.4.4 นโยบายของภาครฐกบการคาระหวางประเทศ

ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก., (2543: 33-35) กลาววา การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศเปนผลมาจากการลงทนจากตางประเทศและการสงออกทขยายตวมากขน กระบวนการคาระหวางประเทศมไดจ ากดเฉพาะสวนทเกยวของดานการน าเขาและสงออกระหวางประเทศคคาเทานน แตยงรวมถงหนวยงานภาครฐซงมบทบาททเกยวของตางๆ เชน หนวยงานดานการเจรจาและการวางขอตกลงทางการคาระหวางประเทศ หนวยงานดานการสงเสรมหรอจงใจใหเกดการการลงทนในประเทศและในภมภาค หรอหนวยงานดานการจดเกบภาษศลกากรและควบคมก ากบการน าเขาและสงออก (โดยกรมศลกากร การทาเรอแหงประเทศไทย และองคการรบสงสนคาและผลตภณฑเปนหนวยงานทมความสมพนธกบธรกจเอกชนดานการน าเขาและสงออกมากทสด ) นโยบายของภาครฐเปนปจจยหนงทก าหนดผลส าเรจและ/หรอเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ

นโยบายการคาของภาครฐทดมไดหมายถงนโยบายเพอมงสงเสรมการสงออกจนไดเปรยบดลการคาแตเพยงอยางเดยว แตยงหมายความรวมถงการเปนสวนหนงของนโยบายเศรษฐกจและหรอนโยบายอตสาหกรรมทมงสรางหรอเพมขดความสามารถในการแขงขนในเศรษฐกจโลก ดงนน นโยบายของภาครฐ (เชน นโยบายอตสาหกรรม นโยบายการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย นโยบายดานแรงงาน กรมพฒนาทรพยากรมนษย รวมถงคณภาพการบรหารจดการและวสยทศนของหนวยงานรฐตางๆ และงานดานกระบวนการศลกากรและการขนสง) ทมงคณภาพความส าเรจของการเพมขดความสามารถในการแขงขนกบเศรษฐกจโลกสามารถทจะลดอปสรรคและเปนปจจยในการสงเสรมการคาระหวางประเทศได 2.6.4.5 การเพมความรและทกษะใหแกประชาชน

สมนก แตงเจรญ (2538: 137) กลาววาประเทศทมประชาชนมความรและทกษะดานเทคโนโลยและดานการบรหารหรอการจดการจ านวนมากและมทรพยากรธรรมชาตมาก ประเทศดงกลาวจะอยในฐานะทท าการแปรเปลยนทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรมนษยใหเปนสนคาและบรการไดมาก ดงนน การเพม

DPU

71

ความรและทกษะดานเทคโนโลยและดานการบรหารหรอการจดการใหแกประชาชนนาจะเปนอกวธการหนงทชวยลดอปสรรคและเปนปจจยในการสงเสรมการคาระหวางประเทศได

2.6.4.6 ระเบยบการคาโลกใหม

ระเบยบการคาโลกใหมเปนอกวธการหนงทชวยลดอปสรรคและเปนปจจยในการสงเสรมการคาระหวางประเทศได

ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ, นวลนอย ตรรตน, บก. (2543, 24-27) กลาววาระเบยบการคาโลกใหมเปนผลจากขอตกลงรอบอรกวยหรอการเจรจารอบทแปดของขอตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา (General Agreement on Tariff & Trade: GATT) ทน ามาซงการจดตงองคการการคาโลก (World Trade organization: WTO) บทบาททส าคญขององคการการคาโลก คอ ด าเนนการผลกดนประเทศสมาชกใหปฏบตตามขอตกลงโดยใชกลไกตาง ๆ เชน การตรวจสอบนโยบายการคาของประเทศสมาชก ด าเนนการแกไขขอขดแยงทางการคา และเปนเวทเจรจาการคาระหวางประเทศและประสานงานกบสถาบนระหวางประเทศอนๆ เชน ธนาคารโลก IMF และ UNCTAD เปนตน

นอกจากขอตกลงรอบอรกวยน ามาซงการจดตงองคการการคาโลกแลว ขอตกลงรอบอรกวยยงน ามาซงขอตกลงเกยวกบมาตรการการลงทนทเกยวกบการคา (Trade Related Investment Measures: TRIMs) ขอตกลงเกยวกบสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา (Trade Related Intellectual Property: TRIPs) และขอตกลงทวไปวาดวยการคาบรการ (General Agreement on Trade in Service) ภายใตขอตกลงเหลาน ประเทศสมาชกในองคการการคาโลกจะตองมการเปดเสรทางการคามากขน และผลทคาดวาจะเกดขนตามมากคอ การแขงขนจากบรษทตางชาตจะมมากขน ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการของเอกชนทฐานความสามารถออนแออาจไมสามารถแขงขนในตลาดโลกไดตอไป

การทระเบยบการคาโลกใหมตองการใหการคามลกษณะเสรมากขน ท าใหประเทศตางๆตองท าการลดภาษศลกากร ท าการปรบเปลยนมาตรการการกดกนทางการคาทไมใชภาษศลกากรใหเปนมาตรการภาษศลกากรมากขน ซงมความแนนอน ชดเจน และความโปรงใสมากกวา และจะตองรบเรงพฒนาเรองมาตรฐานคณภาพสนคา มาตรฐานคณภาพการผลต ตลอดจนใหความส าคญตอมาตรฐานการผลตดานสงแวดลอม สทธแรงงาน สทธมนษยชน

2.6.4.7 การรวมกลมทางเศรษฐกจ

นอกเหนอจากระเบยบการคาโลกใหมแลว การรวมกลมทางเศรษฐกจเปนอกวธการหนงทชวยลดอปสรรคและเปนปจจยในการสงเสรมการคาระหวางประเทศได ในหวขอน ผวจยจะกลาวถงแนวคดและทฤษฎวาดวยการรวมกลมทางเศรษฐกจ (Theory of Economic Integration)

Gunnar Myrdal อางในสมนก แตงเจรญ (2538: 366) กลาววา การรวมกลมทางเศรษฐกจเปนผลมาจากการน าแนวความคดเกาแกของยโรปเกยวกบความเทาเทยมกนของโอกาส (Equality of Opportunity)

DPU

72

มาใชในทางปฏบต กลาวคอ ความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศตงแตสองประเทศขนไปจะสามารถด าเนนไปดวยด ถาประเทศเหลานตางมโอกาสเทาเทยมกนในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ โดยปราศจากการเลอกปฏบต (Discrimination) ทมลกษณะเปนการจ ากดในทางการคา การรวมกลมทางเศรษฐกจเปนกระบวนการยกเลกขอจ ากดในทางการคาหรอยกเลกการเลอกปฏบตทางดานการคาระหวางสองประเทศหรอหลายประเทศ การรวมกลมทางเศรษฐกจจงน าไปสความเปนอนหนงอนเดยวกนหรอความเทาเทยมกนในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจของหลายประเทศทอยภายในภมภาคเดยวกน

กลาวอกอยางหนง การรวมกลมทางเศรษฐกจเปนผลมาจากการขาดความเปนอนหนงอนเดยวกนของประเทศตางๆในการรวมกนด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ กลาวคอ การทประเทศตาง ๆ มอ านาจอธปไตยและมอาณาเขตของตนเองทแนนอน ท าใหเกดปญหาการขาดความเปนอนหนงอนเดยวกนในแงของการรวมกนด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ ไมวาจะเปนดานการคา การเงน และการเคลอนยายปจจยการผลตหรอแมวาจะเปนการด าเนนนโยบายทางเศรษฐกจกตาม การขาดความเปนอนหนงอนเดยวกนเปนสาเหตใหมการเลอกปฏบตระหวางประเทศ การแกไขปญหาดงกลาวมทางเลอกกระท าไดทางหนง คอ การรวมกลมทางเศรษฐกจระหวางประเทศตางๆทเกยวของกบปญหาดงกลาวโดยการยกเลกวธการเลอกปฏบตทางดานการคาระหวางประเทศ (สมนก แตงเจรญ, 2538: 366)

การรวมกลมทางเศรษฐกจทน าไปสความเปนอนหนงอนเดยวกนหรอความเทาเทยมกนในทางการคาระหวางประเทศจงสนบสนนการคาเสรระหวางประเทศทอยในกลมเศรษฐกจนน ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 28, 30) กลาวสนบสนนวา การรวมกลมภมภาคทางเศรษฐกจ (เชน สหภาพยโรป กลมภมภาคทางเศรษฐกจอเมรกาเหนอ (NAFTA) เขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) ความรวมมอทางเศรษฐกจเอเชย-แปซฟค (APEC)) เปนเครองมอส าคญในการสงเสรมการคาเสรภายในประเทศสมาชกเพอสรางเสรมความสมพนธทางการคาและความเขมแขงทางเศรษฐกจและอ านาจการตอรองของสมาชกประเทศในกลมเศรษฐกจนนๆ เชน APEC ซงเปนกลมความรวมมอทางเศรษฐกจขนาดใหญมากมวตถประสงคเพอการปฏบตตามขอตกลงรอบอรกวยและครอบคลมในหลายดานทงการคาสนคาและบรการ การลงทนและทรพยสนทางปญญา

ในขณะท NAFTA มวตถประสงคเพอก าจดอปสรรคทางดานการเคลอนยายของสนคาและบรการรวมทงสงเสรมการลงทน การหามาตรการคมครองสทธในทรพยสนทางปญญา และการจดตงกลไกในการยตปญหาขอพพาทระหวางกน (สมนก แตงเจรญ, 2538: 364)

นอกจากน สธ ประศาสนเศรษฐ อางถงในผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 31) กลาววา การรวมกลมของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเดยวกนเพอเปนภมภาคทางเศรษฐกจมวตถประสงคเพอขยายบทบาท อ านาจ และโครงสรางของประเทศใหมขนาดและโครงสรางทใหญขน มอ านาจมากขนตอการแกไขปญหาอปสรรคและอ านวยความสะดวกใหแกบรรษทขามชาต เนองจากบรรษทขามชาตไดขยายฐานของตนเองไปยงหลายๆ ประเทศ มบทบาทตอการแบงงานกนท าระหวางประเทศ ไดมการรวมกจการเพอเปนพนธมตรทางธรกจมากขนเรอย ๆ ดงนน กระบวนการสะสม

DPU

73

ทนหรอการลงทนของบรรษทขามชาตจงตองการเงอนไขและโครงสรางทเปนอสระมากกวาโครงสรางกฎเกณฑของประเทศใดประเทศหนง การรวมกลมของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเดยวกนเพอเปนภมภาคทางเศรษฐกจจงชวยแกไขปญหาอปสรรคและอ านวยความสะดวกทล าพงเพยงประเทศทมขอบเขตระดบชาตไมสามารถจดการได เพราะการรวมกลมทางเศรษฐกจไดสรางกฎเกณฑทประเทศทอยในกลมเศรษฐกจนนใชรวมกน

จากทกลาวมาขางตน การรวมกลมทางเศรษฐกจ คอ การยกเลกขอจ ากดในทางการคาหรอการยกเลกการเลอกปฏบตทางดานการคาระหวางประเทศ เพอน าไปสการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจทมความเปนอนหนงอนเดยวกนเพราะมขอบงคบการคาทเหมอนกน หรอน าไปสการคาทเสรระหวางประเทศทอยในกลมเศรษฐกจนน อนจะน ามาซงผลทางเศรษฐกจตามทสมนก แตงเจรญ (2538: 376-384) กลาวไวดงน

(1) การเพมการคาและการหนเหการคา (Trade Creation &. Trade Diversion) (2) ผลของการเคลอนยายปจจยอยางเสร (Effects of Free Factor Movements) (3) ผลทางดานพลวตร (Dynamic Effects of Integration) การเพมการคาและการหนเหการคา ผลทางเศรษฐกจของการรวมกลมทางเศรษฐกจประการแรก คอ การใชอปทานของสนคาทมตนทน

การผลตต าของตางประทศแทนสนคาทมตนทนการผลตสงภายในประเทศ ผลทางดานนเกดขนจากการยกเลกภาษศลกากรทมลกษณะเปนการปกปองการผลตภายในประเทศ ตวอยางเชน ในชวงเวลากอนทจะมการจดตงตลาดรวมยโรป อตาลและฝรงเศสเปนประเทศทผลตจกรเยบผา การผลตจกรเยบผาในอตาลมตนทนการผลตทต ากวาในฝรงเศส อยางไรกตาม การผลตจกรเยบผาในฝรงเศสด าเนนอยไดภายใตการเกบภาษศลกากรจากจกรเยบผาทน าเขาจากอตาลเพอปกปองอตสาหกรรมผลตจกรเยบผาในฝรงเศส เมอมการยกเลกภาษศลกากรในฝรงเศสแลว ผบรโภคชาวฝรงเศสจะไดผลประโยชนจากการซอจกรเยบผาในราคาต าทผลตในอตาล และทรพยากรทางเศรษฐกจในฝรงเศสจะหนเหออกจากการอตสาหกรรมผลตจกรเยบผาไปท าอตสาหกรรมการผลตในสาขาอนทมประสทธภาพสงกวา ผลในทางชดเชยการผลตทมตนทนสงภายในประเทศโดยการผลตทมตนทนต าจากตางประเทศ เรยกวา “การเพมการคา” (Trade Creation)

การรวมกลมทางเศรษฐกจอาจกอใหเกดผลเสยทางเศรษฐกจทเรยกวา “การหนเหการคา” (Trade Diversion) แทนทจะเกดการเพมการคากได “การหนเหการคา” เปนภาวะตรงกนขามกบ “การเพมการคา” กลาวคอ มการผลตทมตนทนสงทดแทนการผลตทมตนทนต า “การหนเหการคา” เกดจากการยกเลกภาษ ศลกากรระหวางประเทศสมาชกในกลมเศรษฐกจ และก าหนดภาษศลกากรทมลกษณะเหมอน ๆ กนใชกบประเทศทมไดอยในกลมเศรษฐกจ เชน ถงแมวาตนทนการผลตจกรเยบผาในอตาลจะต ากวาในฝรงเศส แตในขณะเดยวกน ตนทนการผลตจกรเยบผาในสหรฐอเมรกายงต ากวาในอตาล กอนทอตาลและฝรงเศสจะเขาเปนสมาชกในกลมเศรษฐกจเดยวกน ฝรงเศสไดจดเกบภาษศลกากรต าหรอไมจดเกบภาษศลกากรจากจกรเยบผาทน าเขาจากสหรฐอเมรกา ในขณะทจกรเยบผาจากอตาลถกจดเกบภาษศลกากรภายใตการปกปอง

DPU

74

อตสาหกรรมผลตจกรเยบผาในฝรงเศส แตเมออตาลและฝรงเศสไดเขาเปนสมาชกในกลมเศรษฐกจเดยวกนแลว และท าการจดเกบภาษศลกากรทสงจากสนคาทน าเขาจากประเทศทมไดอยในกลมเศรษฐกจนน ผลทตามมากคอจกรเยบผาจากสหรฐอเมรกาในฝรงเศสมราคาสงกวาจกรเยบผาทน าเขาจากอตาลซงไมถกเกบภาษศลกากร หรอกลาวอกอยางหนง แหลงอปทานของจกรเยบผาทมตนทนต าจากสหรฐอเมรกาเปลยนไปเปนการน าเขาจากแหลงผลตทมตนทนสงกวาจากอตาล

ผลของการเคลอนยายปจจยอยางเสร การรวมกลมทางเศรษฐกจบางรปแบบ เชน ในกรณของตลาดรวมปจจยประเภท แรงงาน ทน และ

ผประกอบการยงสามารถเคลอนยายไดอยางเสร การเคลอนยายปจจยอยางอสระทปราศจากการควบคมจะท าใหฐานะความเปนอยของประชากรในตลาดรวมทงมวลดขน

ผลทางดานพลวตร การทมตลาดขนาดใหญขนอนเปนผลจากการรวมกลมทางเศรษฐกจจะท าใหการพฒนาของ

อตสาหกรรมไมหยดชงกและการมขนาดของตลาดทกวางใหญยอมท าใหมโอกาสทางธรกจกวางขวางยงขนในแงของการท างานตามความถนด เชน การผลตชนสวนและอปกรณของรถยนตในสหรฐอเมรกาจะท าการผลตโดยบรษทขนาดใหญหลายบรษท แตปรากฏวาในยโรปซงมตลาดทมขอบเขตแคบกวา ปรมาณการผลตชนสวนและอปกรณของรถยนตของแตละบรษทถกจ ากด อตสาหกรรมรถยนตจงตองท าการผลตชนสวนและอปกรณของตนเอง อตสาหกรรมชนสวนและอปกรณของรถยนตในยโรปจงเกดความเสยเปรยบสหรฐอเมรกา

นอกจากทกลาวขางตน ขนาดของตลาดภายในประเทศทแคบกอใหเกดการกระจกตวของธรกจจ านวนนอยและมการผลตโดยบรษทนอยราย ในขณะทการรวมกลมทางเศรษฐกจจะกระตนใหเกดภาวะของการแขงขนเพมขน ขอบเขตของตลาดทกวางใหญซงเกดจากการรวมกลมทางเศรษฐกจจงเปดโอกาสใหบรษทจ านวนมากและมขนาดทเหมาะสมเกดขนในตลาดดงกลาวได หรอกลาวอกอยางหนง การรวมกลมทางเศรษฐกจเปนการลดอปสรรคของบรษทจ านวนมากในการเขาสธรกจและจะเกดการแขงขนทมประสทธภาพยงขน

ผลทางเศรษฐกจของการรวมกลมทางเศรษฐกจ 3 ประการขางตนเปนผลประโยชนทตกแกประเทศทอยในกลมเศรษฐกจ สมนก แตงเจรญ (2538: 384) กลาววา ผลเสยหายทจะเกดแกประเทศนอกกลมเศรษฐกจตองน ามาพจารณาดวย ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. (2543: 28) กลาววา การรวมกลมภมภาคทางเศรษฐกจมผลกระทบตอประเทศนอกกลมเศรษฐกจใน 2 ลกษณะ คอ (1) การกดกนทางการคาหรอการเลอกปฏบตตอประเทศนอกกลมสมาชก เชน EU หรอ NAFTA ในลกษณะภมภาคทางเศรษฐกจแบบเลอกปฏบต (Discriminatory Regionalism) และ (2) ภมภาคนยมแบบเปด (Open Regionalism) มลกษณะผอนคลายขอกดกนทางการคาภายในกลมประเทศสมาชกพรอมกบการลดขอกดกนทางการคาตอประเทศนอกกลมสมาชกดวย เชน APEC ซงเปนผลดตอระบบการคาแบบพหพาคขององคการการคาโลกมากกวาลกษณะแรก

DPU

75

ในขณะทสมนก แตงเจรญ (2538: 384, 390) กลาวถงผลเสยทจะเกดแกประเทศนอกกลมเศรษฐกจไวดงน

การรวมกลมทางเศรษฐกจจะท าใหประเทศในกลมเศรษฐกจไดผลประโยชนแตในขณะเดยวกนประเทศนอกกลมเศรษฐกจจะไดรบความเสยหายในรปของผลเสยหายดานอตราการแลกเปลยนสนคาทเกดจากการรวมกลมทางเศรษฐกจ เนองจากอตราการแลกเปลยนสนคาของประเทศในกลมเศรษฐกจจะดกวาของประเทศนอกกลมเศรษฐกจ เพราะวา (1) อปสงคของสนคาออกของประเทศทอยนอกกลมเศรษฐกจลดลงและจะเปนผลใหราคาสนคาออกของประเทศดงกลาวลดลง และ (2) อ านาจของการเจรจาดานภาษศลกากรของประเทศในกลมเศรษฐกจซงด าเนนการตอรองเปนหนวยเดยวจะไดเปรยบประเทศอนทมไดเปนสมาชกของกลมทางเศรษฐกจ หรอกลาวอกอยางหนง อ านาจของกลมในการเจรจาตอรองดานภาษศลกากรกบประเทศตางๆจะมสงกวาในกรณทสมาชกแตละประเทศจะแยกเจรจา 2.6.5 การคาระหวางประเทศของไทย ภายหลงสงครามโลก การด าเนนทางดานการคาระหวางประเทศของไทย คอ การยดหยนคลอยตามกระแสการเปลยนแปลงเศรษฐกจโลกาภวตน โดยไทยไดเปดเสรทางการคามากขนอยางตอเนอง การเปดเสรทรวดเรวและเปนรปธรรมอยางชดเจนมากทสดเกดขนภายหลงปลายทศวรรษท 1980 เมอมการเปดเสรทางการคาในลกษณะฝายเดยวและการเจรจาการคาในระดบพหภาครอบอรกวย (ไพฑรย วบลชตกล, 2555: 9) นโยบายการคาระหวางประเทศของไทยเปดเสรในระดบปานกลางเมอเปรยบกบประเทศก าลงพฒนาอนๆ แตเมอเทยบกบประเทศดอยพฒนาแลว ไทยถอว าเปนประเทศทเปดเสรมาก ทศทางของนโยบายการคาไดเปลยนแปลงไปจากการใชมาตรการภาษศลกากรเพอปกปองคมครองอตสาหกรรมทผลตสนคาทดแทนการน าเขาในชวงสองทศวรรษหลงสงคราม มาเปนนโยบายสงเสรมการสงออก (ไพฑรย วบล-ชตกล, 2555: 9-10)

ในชวงปลายทศวรรษท 1980 ถงป 1996 ประเทศไทยเรมใชกลยทธสงเสรมการสงออกเพอน าไปสการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (Export-Led Growth) อยางจรงจง สงผลใหเศรษฐกจขยายตวอยางตอเนองโดยเฉลยรอยละ 9 ตอป ตอมาในชวงวกฤตเศรษฐกจป ค.ศ. 1997 ถง 1999 แมประเทศไทยจะเพมอตราภาษทเรยกวา Surcharge ตามขอตกลงขององคการการคาโลก (World Trade Organization หรอ WTO) เพอผอนคลายปญหาอตราแลกเปลยนและการขาดดลบญชเดนสะพดสะสม แตกเปนการขนภาษเพยงชวคราวในระยะสน ภายหลงจากเศรษฐกจฟนตว ประเทศไทยกด าเนนนโยบายเปดตลาดตามพนธะ GATT/WTO ตามเดม สงผลใหการคาขยายตวและเกดการเปลยนแปลงโครงสรางการผลตและการสงออกจากสนคาทอาศยทรพยากรและแรงงานเขมขนไปสการใชเทคโนโลยสงขน นอกจากน ยงไดรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในปรมาณมาก ซงชวยใหประเทศไทยเปนสวนหนงของเครอขายการแบงกระบวนการผลตในโลก (International Production Sharing) น าไปสการสงเสรมการคาในอตสาหกรรม

DPU

76

เดยวกน (Intra-Industry Trade) ระหวางประเทศไทยกบตลาดโลกควบคกนไปกบการเปดรบการลงทน (ไพฑรย วบลชตกล, 2555: 10) ตงแตกลางทศวรรษท 1980 นอกจากการคาระหวางประเทศของไทยจะเพมปรมาณและมลคาสงขนอยางตอเนองแลว โครงสรางการคากไดเปลยนแปลงไปอกดวย ทส าคญคอโครงสรางการสงออกไดเปลยนแปลงจากการสงออกสนคาทผลตโดยอาศยทรพยากรธรรมชาตเปนหลกในชวงกอนทศวรรษท 1980 เปนสนคาทผลตโดยใชแรงงานมาก ในทศวรรษท 1980 ถงตนทศวรรษท 1990 และในทสดกพฒนาเปนสนคาทใชทนและเทคโนโลยสงขนตงแตทศวรรษท 1990 ถงปจจบน ในเกอบสองทศวรรษทผานมา สนคาสงออกหลกของไทย คอ ชนสวนคอมพวเตอรและสวนประกอบรวมทงเครองไฟฟาและอปกรณ แตในระยะหลง ไทยไดสงออกชนสวนรถยนตเพมมากขนจนไดกลายเปนสนคาสงออกทมความส าคญเปนอนดบตนๆ ของประเทศ สนคาสงออกเหลานสวนใหญจะผลตโดยบรรษทขามชาต ซงจะผลตสนคาแยกยอยตามขนตอนการผลต โดยสนคามลกษณะเปนสนคากงส าเรจรปหรอสนคาขนกลาง ( Intermediate Products) เมอน ามาประกอบกน (Assembling) จะเปนสนคาส าเรจรปหรอสนคาขนสดทาย (Final Products) เพอการอปโภคบรโภคตอไป (ไพฑรย วบลชตกล, 2555: 10) สนคาส าเรจรปและกงส าเรจรปขางตนถกจดไวในอตสาหกรรมหมวดเดยวกน ทงนเพราะสนคากงส าเรจรปแตละชนดเปนสนคายอยทแบงแยกมาจากสนคาส าเรจรป (Product Fragmentation) บรรษทขามชาตทลงทนผลตสนคาส าเรจรปจะไมผลตสนคากงส าเรจรปทงหมดภายในประเทศเดยว แต จะลงทนในประเทศตางๆ ทสามารถเปนฐานการผลตทท าใหตนทนต าทสด นนหมายความวา บรรษทขามชาตทมฐานการผลตสนคากงส าเรจรปในนานาประเทศจ าเปนตองมการน าเขาและสงออกสนคาในหมวดอตสาหกรรมเดยวกนเพอประกอบเปนสนคาขนสดทายกอนสงออกสนคาในหมวดอตสาหกรรมเดยวกนเพอประกอบเปนสนคาขนสดทายกอนสงออกไปตลาดโลกตอไป การลงทนของบรรษทขามชาตในลกษณะขางตนจงกอใหเกดการคาในอตสาหกรรมเดยวกน ( Intra-Industry Trade) การทประเทศไทยมมลคาการคาในหมวดอตสาหกรรมเดยวกนเพมมากขนอยางตอเนองตงแตกลางทศวรรษท 1980 ซงการคาในลกษณะนแตกตางจากการคาดงเดมของประเทศ ในอดตการคาของไทยเกอบทงหมดเปนการคาตางหมวดอตสาหกรรม (Inter-Industry Trade) เชน ไทยสงออกขาวสารซงเปนสนคาในหมวดอตสาหกรรมโรงสขาว และมการน าเขาเครองจกรกลจากหมวดอตสาหกรรมเครองมอเครองจกรซงอยตางหมวดจากอตสาหกรรมโรงสขาวโดยสนเชง (ไพฑรย วบลชตกล, 2555: 11)

โดยสรป ในทศวรรษทผานมา เศรษฐกจไทยเชอมโยงกบเศรษฐกจโลกตามกระแสโลกาภวตนในดานการคาเชนเดยวกบประเทศเปดอนๆ ถงแมจะมความคดเหนบางสวนทเตอนใหระมดระวงขอเสยบางประการของโลกาภวตน แตทกประเทศตางกพยายามแสวงหาผลประโยชนใหไดมากทสดจากการเปดเสรทางดานการคาควบคไปกบกระแสความกาวหนาทางเทคโนโลยทเปลยนแปลงอยางมาก (ไพฑรย วบลชต-กล, 2555: 11)

DPU

77

การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยอเลกทรอนกสและโทรคมนาคมไดสรางความกาวหนาทางดานอตสาหกรรมเครองใชไฟฟา อเลกทรอนกส คอมพวเตอร และสวนประกอบรวมทงเปดโอกาสใหบรรษทขาม-ชาตสามารถแบงแยกการลงทนไปหลายประเทศเพอแสวงหาฐานการผลตสนคาส าเรจรปและสนค ากงส าเรจรปทมตนทนต าทสด สวนความกาวหนาทางเทคโนโลยคมนาคมชวยลดตนทนการโทรคมนาคมและขนสงเปนอยางมาก และท าใหการตดตอสอสารระหวางประเทศโดยเฉพาะทผานทางอเลกทรอนกสเปนไปอยางรวดเรว ดงนน หลายประเทศทวโลกจงสามารถเชอมโยงโครงขายกนอยางสะดวกโดยไดรบประโยชนจากคาใชจายทลดลง รวมทงระยะเวลาการขนสงและสอสารทส นลงเปนอยางมาก ความกาวหนาดงกลาวสรางความเปนไปไดในการทบรรษทขามชาตสามารถแบงแยกกระบวนการผลตสนคาส าเรจรปออกเปนสวนยอยๆ และลงทนผลตสวนยอยในนานาประเทศเพอแสวงหาก าไรรวมสงสด (ไพฑรย วบลชตกล, 2555: 11-12) อยางไรกตาม ไมไดหมายความวาทกประเทศสามารถรองรบการลงทนจากบรรษทขามชาตได ประเทศทบรรษทขามชาตเลอกไปลงทนสวนใหญมลกษณะเฉพาะทางเศรษฐกจทส าคญคอ มนโยบายการคาการลงทนทเปดเสร มระบบเศรษฐกจและการเมองทมเสถยรภาพ รวมทงสงสาธารณปโภคตงแตไฟฟา น าประปา ถนน โทรคมนาคม ตลอดจนสนามบน และทาเรอ มคณภาพและพรอม ส าหรบประเทศไทย ตงแตทศวรรษท 1970 นบเปนหนงในหลายประเทศทไดรบการลงทนจากตางประเทศในสนคาอตสาหกรรมตางๆ มาโดยตลอด ทงน เนองจากไทยมนโยบายการคาทเหมาะสมและเศรษฐกจทพฒนาอยางมนคง ผลไดทเกดขนคอ ประเทศไดรบประโยชนจากการลงทนจากตางประเทศควบคไปกบการขยายตวทางการคาระหวางประเทศ นอกจากน โครงสรางการผลตทมการเปลยนแปลงสงผลใหเศรษฐกจขยายตวในอตราทสงเกนอตราการเจรญเตบโตของเศรษฐกจโลกในหลายทศวรรษทผานมา (ไพฑรย วบล -ชตกล, 2555: 12) 2.7 ขอตกลงเขตการคาเสร

วชย มากวฒนสข (2551: 558) กลาววา เบองหลงของเขตการคาเสร คอ นโยบายการคาเสร (Free Trade Policy) ดงนน ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมในเรองความหมายและลกษณะของการคาเสรกอน หลงจากนนจะทบทวนวรรณกรรมในเรองความหมายของเขตการคาเสร ความหมายของ ขอตกลงการคาเสร ทฤษฎเบองหลงเขตการคาเสร ความเปนมาของขอตกลงเขตการคาเสรในโลก ขอตกลงเขตการคาเสรตางๆในโลกและขอตกลงเขตการคาเสรทไทยท ากบประเทศตางๆในโลกตามล าดบ การทบทวนวรรณกรรมในเรองเหลานจะชวยผวจยในการวเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนซงเปนประเดนหลกของงานวจยนทมฐานมาจากแนวคดหรอทฤษฎเรองการคาเสรและขอตกลงการคาเสร

DPU

78

เนอหาวรรณกรรมในหวขอนน ามาจากงานเขยนของ สมนก แตงเจรญ วนรกษ มงมณนาคนและคณะ ชศกด จรญสวสด นวลนอย ตรรตน วชย มากวฒนสข กรมศลกากร ไพฑรย วบลชตกล และAdam Smith 2.7.1 ความหมายของ “การคาเสร”

นอกจากความหมายของ “การคาเสร” (Free Trade) ทไดกลาวไวแลวในหวขอ 1.5 (นยามศพทส าคญ) ในบทท 1 ยงมผใหความหมายของถอยค าดงกลาวไวอก ดงน

ตามแนวความคดทางเศรษฐศาสตรทอางถงในสมนก แตงเจรญ (2538: 361) “การคาเสร” คอ การลดและยกเลกภาษศลกากรและขอจ ากดการคาเชงปรมาณระหวางสองประเทศหรอมากกวาสองประเทศขนไปเพอใหการคาด าเนนไปอยางเสร การคาเสรเกดขนไดในทางการคาระหวางระบบเศรษฐกจของประเทศสองประเทศหรอมากกวาสองประเทศขนไปหรอเปนไปไดทภาวะการคาเสรจะเกดขนทวโลก

วนรกษ มงมณนาคนและคณะ (2542: 152) กลาวสนบสนนวา “การคาเสร” (Free Trade) คอ การซอขายแลกเปลยนสนคาและบรการระหวางประเทศทรฐบาลของประเทศคคาไมสรางสงกดขวางหรอไมใชมาตรการกดกนในทางการคาระหวางกนในลกษณะตางๆ อนไดแก

- ภาษสนคาเขาและสนคาออก - การจ ากดปรมาณการน าเขา - การหามน าเขา - การควบคมเงนตราตางประเทศ - การซอขายโดยรฐ - การคมครองการผลตภายใน - การซอขายสนคาทเจาะจงแหลงผลต - ออกกฎหมายลขสทธหรอเครองหมายการคา - การทมตลาด - การตงกฎเกณฑการตรวจสอบสนคาอยางเขมงวด

ฯลฯ ในขณะท ชศกด จรญสวสด (2548: 195) และนวลนอย ตรรตน (2543: 58-59) กลาวในท านอง

เดยวกนวา “การคาเสร” คอ การลดอปสรรคหรอการลดขอกดกนทางการคาระหวางประเทศในรปของมาตรการตาง ๆ ทางดานภาษอากรและทไมใชภาษอากร การคาเสรจะเกดขนไดตอเมอมการเจรจาท าความDP

U

79

ตกลงกนระหวางประเทศคคาหรอระหวางประเทศสมาชกภายในกลมเศรษฐกจการคาเพอรวมตวทางการคาและการตอรองทางการคาเพอลดอปสรรคทางการคาระหวางกน26 2.7.2 ลกษณะของ “การคาเสร”

ลกษณะของการคาเสรมดงทจะกลาวตอไปขางลางนซงมความสอดคลองกบความหมายของการคาเสรในหวขอ 2.7.1

“1) ด าเนนการผลตตามหลกการแบงงานกนท า กลาวคอ เลอกผลตแตสนคาทประเทศตนมประสทธภาพในการผลตสงและมตนทนการผลตต า

2) ไมมการเกบภาษคมกน (Protective Duty) เพอคมครองชวยเหลออตสาหกรรมในประเทศแตอยางใด คงเกบแตภาษศลกากรเพอเปนรายไดของรฐ

3) ไมใหสทธพเศษหรอกดกนสนคาของประเทศใดประเทศหนง มการเกบภาษอตราเดยวและใหความเปนธรรมแกสนคาของทกประเทศเทา ๆ กน

4) ไมมขอจ ากดทางการคา (Trade Restriction) ทเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ ไมมการควบคมการน าเขาหรอสงออกทเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ ยกเวนการควบคมสนคาบางอยางทจะเปนอนตรายตอสขภาพอนามย ศลธรรม จรรยาบรรณหรอความมนคงของรฐเทานน” (วชย มากวฒนสข, 2551: 558)

ในขณะทกรมศลกากร (2556.online) ไดกลาวถงนโยบายการคาเสรทคลายคลงกบลกษณะของการคาเสรทกลาวไวขางตน ดงน

“1. การผลตตามหลกการแบงงานกนท า เลอกผลตสนคาทมตนทนการผลตต าและประเทศมศกยภาพในการผลตสนคานนสง

2. ไมเกบภาษคมกน (Protective Duty) เพอคมครองหรอปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ

3. ไมใหสทธพเศษหรอกดกนสนคาของประเทศใดประเทศหนง 4. เรยกเกบภาษในอตราเดยวและใหความเปนธรรมแกสนคาของทกประเทศเทากน ไมม

ขอจ ากดทางการคา (Trade Restriction) ทเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศไมมการควบคมการน าเขาหรอการสงออกทเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ ยกเวนการควบคมสนคาบางอยางทเกยวกบสขภาพอนามยและเปนอนตรายตอมนษยและสนคาทเกยวดวยศลธรรมจรรยาหรอความมนคงของประเทศ”

26 ตามทกลาวในหวขอ 2.6.4.7 ในปจจบน มการจดตงกลมเศรษฐกจการคาหลายกลมในภมภาคตางๆ ไดแก เขตการคาเสรอาเซยน สหภาพยโรป และเขตการคาอเมรกาเหนอ รวมทงความตกลงภายใตองคการการคาโลก (World Trade Organization : WTO) ซงเปนองคกรทจดตงขนเพอดแลการคาระหวางประเทศใหเปนไปอยางเทาเทยมกนเพอลดอปสรรคทางการคาของโลก

DPU

80

2.7.3 ความหมายของ “เขตการคาเสร” และ “ขอตกลงการคาเสร”

นอกจากความหมายของ “เขตการคาเสร” (Free Trade Area) และ “ขอตกลงการคาเสร” (Free Trade Agreement : FTA) ทไดกลาวไวแลวในหวขอ 1.5 (นยามศพทส าคญ) ในบทท 1 ยงมผใหความหมายของถอยค าทงสองไวอก ดงน

“เขตการคาเสร” เปนการท าความตกลงทางการคาของประเทศอาจเปน 2 ประเทศ (ทวภาค) หรอเปนกลมประเทศ (พหภาค) ทจะรวมมอขจดอปสรรคทางการคาทงทเปนภาษศลกากรและไมใชภาษศลกากร (กรมศลกากร.2556.online)

“เขตการคาเสร” หมายถง การรวมกลมทางเศรษฐกจโดยมเปาหมายเพอลดภาษศลกากรระหวางกนภายในกลมทท าขอตกลงใหเหลอนอยทสดหรอเปนรอยละ 0 และใชอตราภาษปกตทสงกวากบประเทศนอกกลม การท าเขตการคาเสรในอดตมงในดานการเปดเสรดานสนคา โดยการลดภาษและอปสรรคทไมใชภาษเปนหลก แตเขตการคาเสรในระยะหลง ๆ นน รวมไปถงการเปดเสรดานอน ๆ ดวย เชน ดานการบรการ การลงทน เปนตน (กรมศลกากร.2556.online)

“เขตการคาเสร” คอ เขตการคาเสรทเกดจากการรวมกลมทางเศรษฐกจทมการยกเลกขอจ ากดตางๆ ทเปนอปสรรคตอการเคลอนยายของสนคาและบรการระหวางประเทศทเกยวของหรอทเปนสมาชก แตในขณะเดยวกน ในแตละประเทศกยงคงมการใชมาตรการทางดานภาษศลกากร โควตา และเครองมอตางๆทางดานการคากบประเทศอนๆทมไดเขารวมหรอไมไดเปนสมาชก (สมนก แตงเจรญ, 2538: 368)

“เขตการคาเสร” หมายถง รปแบบขนเบองตนของการรวมกลมทางเศรษฐกจ เปนการรวมตวของกลมประเทศทมขอตกลงรวมกนในการขจดอปสรรคบางอยางทางการคา โดยยกเลกการจดเกบภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชก ในขณะเดยวกน ประเทศสมาชกกมอสระในการก าหนดอตราภาษศลกากรทเรยกเกบจากประเทศคคานอกกลม ตวอยางของการรวมกลมแบบเขตการคาเสรทประสบความส าเรจ ไดแก European Free Trade Association ซงปจจบนพฒนามาเปน European Economic Community (วนรกษ มงมณนาคนและคณะ, 2542: 152)

“ขอตกลงการคาเสร” หมายถง ขอตกลงในการรวมกลมเศรษฐกจของสองประเทศทเรยกวา “ขอตกลงทวภาค” (Bilateral Agreement) หรออาจจะมากกวานน อาจเปน 3 หรอ 4 หรอ 5 ประเทศ หรออาจเปนทงภมภาคกไดทเรยกวา “ขอตกลงพหภาค” (Multilateral Agreement) โดยตกลงจดตง “เขตการคาเสร” (Free Trade Area : FTA) ขนโดยมเปาหมายเพอลดภาษศลกากรระหวางกนภายในกลมใหเหลอนอยทสดหรอเปนรอยละ 0 เพอสงเสรมการเปดเสรการคาและการลงทนระหวางกน สงเสรมใหเอกชนเขามามบทบาทในวสาหกจตางๆมากขน ลดบทบาทภาครฐในการด าเนนการตางๆลง พรอมปรบปรงยกเลกกฎหมาย กฎเกณฑตางๆตลอดจนปจจยอนๆทเปนอปสรรคขดขวางตอการคาและการลงทนของตางชาตใหลดลงหรอขจดใหหมดไป (วชย มากวฒนสข, 2551: 557)

DPU

81

เมอ “ขอตกลงการคาเสร” เปนขอตกลงระหวางประเทศเพอจดตง “เขตการคาเสร” เพอลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ ในงานวจยน ผวจยจงใชค าวา “ขอตกลงเขตการคาเสร” แทน “ขอตกลงการคาเสร” 2.7.4 ทฤษฎเบองหลงการคาเสร

ทฤษฎทอยเบองหลงการเปดเสรทางการคาอนน ามาสเขตการคาเสร คอ ทฤษฎไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ (The Theory of Comparative Advantage) หรอทฤษฎวาดวยความไดเปรยบโดยสมบรณ (The Theory of Absolute Advantage)

ตามทฤษฎดงกลาว ประเทศแตละประเทศจะผลตเฉพาะสนคาทตนมความไดเปรยบโดยสมบรณ (Absolute Advantage) กลาวคอ ประเทศแตละประเทศจะเลอกผลตเฉพาะสนคาทเมอเปรยบเทยบกบสนคาอนแลวประเทศตนสามารถผลตไดดวยตนทนทต าทสดหรอมตนทนการผลตตอหนวยต ากวาตางประเทศ แลวน าไปแลกเปลยนกบสนคาทตางประเทศมความไดเปรยบในการผลต การทประเทศแตละประเทศจะผลตเฉพาะสนคาทตนมความไดเปรยบในการผลตแลวน ามาแลกเปลยนกน จะท าใหทกประเทศสามารถบรโภคสนคาทกชนดไดในปรมาณทเพมมากขน จนท าใหสวสดการทางเศรษฐกจ (Economic Welfare) ของแตละประเทศรวมทงของทวโลกสงขน (วชย มากวฒนสข, 2551: 558; Adam Smith อางถงในไพฑรย วบลชตกล, 2555: 14)

หนงสอชอ “The Wealth of Nations” เขยนโดย Adam Smith อางถงในไพฑรย วบลชตกล (2555: 20-25) กลาววา ภายใตทฤษฎขางตน หากแตละประเทศท าการคาเสร แตละประเทศจะไดรบผลไดจาก 2 องคประกอบ ดงน คอ

(1) ผลไดจากความช านาญในการผลต (Gain from Specialization) กลาวคอ ผลไดทเกดจากการทแตละประเทศน าทรพยากรคอแรงงานไปผลตเฉพาะสนคาทตนมความไดเปรยบโดยสมบรณ (Complete Specialization) จนเกดความเชยวชาญและช านาญมากทสด สงผลใหโลกสามารถผลตสนคาตางๆ (เชน เสอผาและเครองจกร) ไดในปรมาณมากเทาทเปนไปไดตามศกยภาพ

(2) ผลไดจากการแลกเปลยนสนคา (Gain from Exchange) กลาวคอ ผลไดทเกดจากการทแตละประเทศน าสนคาทตนมความไดเปรยบและช านาญในการผลต ภายหลงจากการแลกเปลยนซอขาย ทกประเทศสามารถบรโภคสนคาทงสองชนดไดในปรมาณทมากทสดทงๆ ทแตละประเทศผลตสนคาแตเพยงชนดเดยว

กลาวโดยสรป ตามทฤษฎไดเปรยบโดยเปรยบเทยบหรอทฤษฎวาดวยความไดเปรยบโดยสมบรณ การเปดเสรทางการคาท าใหประเทศหนงๆสามารถผลตสนคาซงตนมความไดเปรยบโดยสมบรณหรอผลตสนคาทตนถนดแตเพยงชนดเดยว (Complete Specialization) จนเกดความช านาญและเชยวชาญ สนคาทผลตไดสามารถจ าหนายทงในประเทศของตนและสงออกไปสตลาดตางประเทศสนคาทสงออกไปสามารถแลกเปลยนกบการน าเขาสนคาชนดอนทผลตไดในตางประเทศ

DPU

82

กรมศลกากร (2556.online) กลาวถงแนวคดของการมนโยบายการคาเสรซงคลายคลงกบทฤษฎขางตนไววา ประเทศจะเลอกผลตสนคาทตนเองถนดและมตนทนการผลตต าทสด คอ จะผลตสนคาทคดวาประเทศตนไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ (Comparative Advantage) มากทสด แลวน าสนคาทผลตไดนไปแลกเปลยนกบสนคาทประเทศตนไมถนดหรอเสยเปรยบ โดยแลกเปลยนสนคากบประเทศอนทผลตสนคาแลวไดเปรยบ ดงนน ประเทศทงสองกจะท าการคาตอกนได โดยตางฝายตางสมประโยชนกน (Win-Win Situation)

2.7.5 ความเปนมาของขอตกลงเขตการคาเสรในโลก

ขอตกลงเขตการคาเสรในโลกเกดจากการเปลยนแปลงของเศรษฐกจโลกใน 2 ชวงเวลา ชวงแรกเกดขนระหวางป 1870-1914 และชวงทสองเกดขนตงแตปลายทศวรรษ 1950 ถงปจจบน ในชวงแรกองกฤษซงเปนประเทศมหาอ านาจทางเศรษฐกจไดเรมเปดเสรทางการคาและกระจายกระแสการลดอปสรรคการคาไปสประเทศอนๆ ทวโลก นโยบายการคาขององกฤษไดรบอทธพลมาจากแนวคดวาดวยประโยชนจากการเปดเสรของ Adam Smith ทเผยแพรแนวคดวาดวยผลไดจากการคาเสร ในชวงทสองคอ ยคปจจบน ประเทศทวโลกเรมปรบเปลยนนโยบายการคาและการลงทนใหเปนเสรมากขนภายหลงสงครามโลกครงท 2 ยต โดยประเทศพฒนาไดเรยนรโทษของนโยบายกดกนทางการคาในชวงกอนสงคราม สวนในกลมประเทศก าลงพฒนา การปฏรปนโยบายการคาเรมตนภายหลงประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกพบประโยชนจากการเปดเสรอยางคอยเปนคอยไปตงแตกลางทศวรรษท 1960 (ไพฑรย วบลชตกล, 2555: 3)

ไพฑรย วบลชตกล (2555: 7) ไดขยายความการเปลยนแปลงของเศรษฐกจโลกในชวงทสองไววา ภายหลงสงครามโลกครงท 2 ดชนการเปดเสรซงวดจากมลคาการคาตอรายไดประชาชาตของโลกเพมสงขนจากรอยละ 8 ในป 1960 เปนรอยละ 33 ในป 2007 การเปดเสรทางการคามสวนชวยท าใหเศรษฐกจโลกขยายตวสงเกอบรอยละ 4 ตอป รวมทงประชากรในประเทศก าลงพฒนาหลายประเทศพนจากระดบความยากจน (Poverty Line) 2.7.6 ขอตกลงเขตการคาเสรตางๆในโลกและขอตกลงเขตการคาเสรทไทยท ากบประเทศตางๆในโลก

ขอตกลงเขตการคาเสรมอยในหลายภมภาคของโลก ขอตกลงเขตการคาเสรในยโรปทเปนทรจกกนด ไดแก สมาคมการคาเสรแหงยโรป (European Free Trade Association : EFTA) จดตงขนในป ค.ศ.1960 ประกอบดวยสมาชกเรมแรกจ านวน 7 ประเทศหรอทเรยกกนวาประเทศภายนอกเจดประเทศ (The Outer Seven) ไดแก สหราชอาณาจกร นอรเวย สวเดน เดนมารค สวตเซอรแลนด ออสเตรย และโปรตเกส ในระยะตอมาไดมสมาชกสมทบอกสองประเทศไดแก ฟนดแลนด และไอซแลนด ในป ค.ศ. 1973 สหราช-อาณาจกรและเดนมารค ไดลาออกจากสมาคมการคาเสรแหงยโรปไปเปนสมาชกของประชาคมเศรษฐกจแหงยโรป สมาคมการคาเสรแหงยโรปมวตถประสงคเพอการคอยๆยกเลกภาษศลกากรและโควตาทใชแก

DPU

83

การคาระหวางประเทศทเปนสมาชก โดยทแตละประเทศยงคงมอสระในการด าเนนนโยบายการคาระหวางประเทศกบประเทศอนๆทมไดเปนสมาชก (สมนก แตงเจรญ, 2538: 368)

ขอตกลงเขตการคาเสรมไดจ ากดอยภายในยโรปเทานน หากแตยงไดขยายอยางกวางขวางออกไปยงสวนอน ๆ ของโลกดวย เชน สมาคมการคาเสรแหงลาตนอเมรกน (Latin American Free Trade Asso-ciation: LAFTA) สมาคมการคาเสรแหงแครบเบยน (Caribbean Free Trade Association : CAFTA) (สมนก แตงเจรญ, 2538: 369)

ในสวนทเกยวกบประเทศไทย ประเทศไทยไดลงนามท าขอตกลงเขตการคาเสรทงในระดบทวภาคและระดบภมภาค

ในระดบทวภาค (Bilateral Agreement) ประเทศไทยไดลงนามท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศจนเปนประเทศแรก โดยลงนามเมอวนท 18 มถนายน พ.ศ. 2546 สาระส าคญของขอตกลงดงกลาว คอ การลดภาษระหวางกนในสนคาพกดศลกากรตอนท 07 และ 08 คอ ผกและผลไม ซงมผลท าใหภาษน าเขาสนคาผกผลไมระหวางไทย-จน เปน 0% ตงแตวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2546 เปนตนไป (วชย มากวฒน-สข, 2551: 557) และนบตงแตตนป พ.ศ. 2546 ประเทศไทยไดลงนามท าขอตกลงเขตการคาเสรแบบทวภาคกบอกหลายๆประเทศ เชน บงกลาเทศ บาหเรน อนเดย ออสเตรเลย นวซแลนด ญปน สหรฐอเมรกา เปร สวสเซอรแลนด ฯลฯ

ในอดตทผานมาการท าขอตกลงเขตการคาเสร ประเทศไทยเนนทการเปดเสรการคาสนคา (Goods) โดยลดหยอนหรอยกเวนภาษและอปสรรคทมใชภาษเปนส าคญ แตในระยะตอมาการท าขอตกลงเขตการคาเสร มกเปนการท าขอตกลงทครอบคลมหลายดาน โดยรวมไปถงการเปดเสรในดานการบรการ การลงทน ทรพยสนทางปญญา การพาณชยอเลกทรอนกส เปนตน โดยขอตกลงในลกษณะดงกลาวจะสงกวาขอผกพนกบองคการการคาโลก (WTO) (วชย มากวฒนสข, 2551: 557)

ในระดบภมภาค ประเทศไทยไดลงนามท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆในอาเซยนโดยการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area: AFTA) ซงจะกลาวในหวขอ 2.8 เขตการคาเสรอาเซยนเปนเขตการคาเสรทมมลคาสงในทางการคา นอกจากเขตการคาเสรอาเซยนแลว เขตการคาเสรทมมลคาสงในทางการคา คอ เขตการคาเสรอาเซยน -จน ไทย-ญปน อาเซยน-เกาหล (กรมศลกากร.2556.online)

การเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรในระดบภมภาคทส าคญลาสดทจะมผลกระทบตอประเทศไทย คอ การทอาเซยน จน เกาหลใต ญปน อนเดย ออสเตรเลย และนวซแลนด ไดเปดการเจรจาการจดท าความตกลงพนธมตรทางเศรษฐกจระดบภมภาค (Regional Comprehensive Economic Partnership : RCEP) ขนในการประชมสดยอดอาเซยน (อาเซยน ซมมต) ครงท 21 ทกรงพนมเปญ ประเทศกมพชา ในระหวางวนท 16-20 พฤศจกายน พ.ศ. 2555 การเจรจาจดท าขอตกลงดงกลาวถอวามผลกระทบสงตอเอเชย แปซฟกและประเทศไทย เพราะหากการเจรจาประสบความส าเรจจะท าใหมขนาดตลาดใหญถง 3,358 ลานคน ซงจะกลายเปนเขตการคาเสรทมขนาดใหญทสดในโลก

DPU

84

RCEP เปนความตกลงทจะพฒนาตอยอดจากความตกลงการคาเสรทอาเซยนมอย 5 ฉบบ กบ 6 ประเทศ ใหเปนความตกลงการคาเสรรวมกนฉบบเดยว โดยมอาเซยนเปนศนยกลางของภมภาค ครอบคลมการคาทงสนคา บรการ การลงทน มาตรการการคา และความรวมมอทางเศรษฐกจ หากการเจรจาประสบความส าเรจจะชวยอ านวยความสะดวกทางการคาและการลงทนของภาคเอกชนไดมากยงขน โดยคาดวาจะเรมเจรจาไดในตนป พ.ศ. 2556 และมเปาหมายเจรจาใหแลวเสรจในป พ.ศ. 2558 พรอมกบการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ขอมลจากหนงสอพมพไทยรฐฉบบวนพธท 14 พฤศจกายน 2555 หนา 8) 2.8 ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area : AFTA)

ในหวขอน ผวจยจะศกษาทบทวนวรรณกรรมเกยวกบประชาคมอาเซยนในหวขอยอย 2.8.1 และเขตการคาเสรอาเซยนในหวขอยอย 2.8.2 ซงเนอหาวรรณกรรมประกอบไปดวยความเปนมาของอาเซยน เสาหลกของประชาคมอาเซยน กฎบตรอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน บทบาทของประเทศไทยในเวทอาเซยน ความเปนมาของเขตการคาเสรอาเซยนและความสมพนธของเขตการคา เสรอาเซยนกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เนอหาวรรณกรรมในหวขอนน ามาจากงานเขยนของพชรา โพธกลาง ชศกด จรญสวสด กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ บญธรรม ราชรกษ สภาภรณ ชาญณรงคและจราวไล ธารณ-ปกรณ วนรกษ มงมณนาคนและคณะ ผาสก พงษไพจตรและชยยศ จรพฤกษภญโญ

การทผวจ ยตองการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบเรองขางตน เน องจากเหตผลทวาอาเซยน ประชาคมอาเซยน และประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมวตถประสงคเพอความรวมมอและชวยเหลอกนของประเทศสมาชกอาเซยน ซงรวมถงความรวมมอทางดานเศรษฐกจซงสอดคลองกบขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทมวตถประสงคเพอการลดอปสรรคทางการคาสนคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนดวยการลดอตราภาษศลกากร (อากรขาเขา) ระหวางกน ซงเปนประเดนหลกของงานวจยน 2.8.1 ประชาคมอาเซยน 2.8.1.1 ความเปนมาของอาเซยน

เมอวนท 8 สงหาคม พ.ศ. 2510 ผแทนของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต 5 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย ไดลงนามจดท าปฏญญากรงเทพฯ (Bangkok Declaration) เพอกอตงสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยน (Association of South East Asean Nation : ASEAN) ทวงสราญรมย กรงเทพมหานคร (พชรา โพธ-กลาง, 2555: 8; ชศกด จรญสวสด, 2548: 196; กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 9)

ผแทนทงหาประเทศทเปนผลงนามในปฏญญากรงเทพประกอบดวย 1.พนเอก (พเศษ) ดร.ถนด คอมนตร รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของไทยในเวลานน

DPU

85

2.นายอาดม มาลค รฐมนตรฝายการเมองและรฐมนตรวาการกระทรวงตางประเทศของอนโดนเซย 3.นายตน อบดล ราซค บน ฮสเซน รฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมและรฐมนตรวาการกระทรวงพฒนาการแหงชาตของมาเลเซย

4.นายนารซโซ รามอส รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศฟลปปนส 5.นายเอส. ราชารตนม รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศของสงคโปร

(พชรา โพธกลาง, 2555: 9) วตถประสงคในการจดตงอาเซยนทก าหนดไวในปฏญญากรงเทพฯ ม 7 ประการ คอ

“1.สงเสรมความรวมมอและความชวยเหลอซงกนและกนในทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม เทคโนโลย วทยาศาสตร และการบรหาร 2. สงเสรมสนตภาพและความมนคงในภมภาค 3. เสรมสรางความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ พฒนาการทางวฒนธรรม ในภมภาค 4. สงเสรมใหประชาชนในอาเซยนมความเปนอยและคณภาพชวตทด 5. ใหความชวยเหลอซงกนและกนในรปของการฝกอบรมและการวจย และสงเสรมการศกษาดานเอเชยตะวนออกเฉยงใต 6. เพมประสทธภาพของการเกษตรและอตสาหกรรม การขยายการคา ตลอดจนการปรบปรงการขนสงและคมนาคม 7. เสรมสรางความรวมมออาเซยนกบประเทศภายนอก องคการความรวมมอแหงภมภาคอนๆ และองคกรระหวางประเทศ” ปจจบนอาเซยนมประเทศสมาชกทงหมด 10 ประเทศ ดงน “1. บรไนดารสซาลาม (BRUNEI DARUSSALAM) 2. ราชอาณาจกรกมพชา (KINGDOM OF CAMBODIA) 3. สาธารณรฐอนโดนเซย (REPUBLIC OF INDONESIA) 4. สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (LAO PEOPLE'S DEMOCRATIC REPUBLIC) 5. มาเลเซย (MALAYSIA) 6. สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร (REPUBLIC OF THE UNION OF MYANMAR) 7. สาธารณรฐฟลปปนส (REPUBLIC OF THE PHILIPPINES) 8. สาธารณรฐสงคโปร (REPUBLIC OF SINGAPORE) 9. ราชอาณาจกรไทย (KINGDOM OF THAILAND) 10. สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม (SOCIALIST REPUBLIC OF VIETNAM)” (พชรา โพธกลาง, 2555: 10-11)

ประเทศสมาชกอาเซยนมความรวมมอกนในหลายดาน ความรวมมอของอาเซยนในทศวรรษแรกของการจดตงจะเนนเปาหมายดานการเมองมากกวาความรวมมอทางดานเศรษฐกจ ในขณะทปจจบนจะเนน

DPU

86

ความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาระหวางกนมากขน เนองจากการคาระหวางประเทศในโลกมแนวโนมกดกนการคารนแรงขน ความรวมมอทางเศรษฐกจทส าคญ คอ การจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area: AFTA) ในป พ.ศ. 2535 เพอสงเสรมใหมการคาขายภายในภมภาคอยางเสรมากขน ดวยการลดภาษศลกากรระหวางกน (เขตการคาเสรอาเซยนจะกลาวตอไปในหวขอ 2.8.2) (พชรา โพธกลาง, 2555: 19; ชศกด จรญสวสด, 2548: 196; กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 9)

อยางไรกตาม แมอาเซยนจะเนนเปาหมายความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาระหวางกนมากขนในปจจบน แตอาเซยนกยงคงเปาหมายหลก 3 ประการ ในการจดตงอาเซยนทก าหนดไวในปฏญญากรงเทพฯ คอ

“(1) สงเสรมการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมในภมภาค (2) รกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจและความมนคงในภมภาค (3) ใชเปนเวทแกไขปญหาความขดแยงภายในภมภาค” (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 9)

ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2546 ผแทนของประเทศสมาชกอาเซยนไดลงนามรวมกนในปฏญญาวาดวยความรวมมออาเซยน ฉบบท 2 (Declaration of ASEAN Concord II หรอ Bali Concord II) เพอปรบเปลยนสถานะจากการเปนสมาคมขนเปนประชาคม และประกาศจดตงประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ใหแลวเสรจภายในป พ.ศ. 2563 หรอ ค.ศ. 2020 (พชรา โพธกลาง, 2555: 19) 2.8.1.2 เสาหลกของประชาคมอาเซยน

ประเทศสมาชกอาเซยนไดรบรองปฏญญาชะอ า-หวหนเกยวกบแผนการจดตงประชาคมอาเซยนเมอเดอนกมภาพนธ พ.ศ.2552 สาระส าคญของประชาคมอาเซยน คอ การก าหนดใหมความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยน 3 ดาน หรอเรยกวา “เสาหลกทงสาม” ดงน

(1) ประชาคมการเมองและความมนคงของอาเซยน (ASEAN Political-Security Community: APSC)

ประชาคมนมวตถประสงคเพอใหประเทศสมาชกอยรวมกนไดอยางสนตสข สามารถแกไขปญหาความขดแยงและขอพพาทตาง ๆ ดวยสนตวธ รวมถงความรวมมอของประเทศสมาชกอาเซยนในการตอตานการกอการราย และการสงเสรมระบอบประชาธปไตยและสทธมนษยชน (พชรา โพธกลาง, 2555: 21)

(2) ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) จะกลาวในหวขอ 2.8.1.4

(3) ประชาคมสงคมวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community: ASCC) ประชาคมนมวตถประสงคเพอความเปนดอยดของประชาชนในภมภาคอาเซยน โดยมแผนงาน

ความรวมมอ 6 ดาน คอ

DPU

87

1. พฒนาทรพยากรมนษยใหมการศกษาขนพนฐานทเหมาะสมแกการน าไปประกอบอาชพ 2. พฒนาสวสดการสงคมเพอใหประชาชนมสขภาพดไดรบการบรการทางการแพทยอยางเทา

เทยม 3. พฒนาสงแวดลอมและอนรกษธรรมชาต 4. ลดชองวางการพฒนาประเทศ ใหภมภาคนเจรญเตบโตอยางทดเทยมกน 5. พฒนาดานสทธมนษยชน 6. สรางอตลกษณอาเซยน สงเสรมความเขาใจในความคลายคลงและแตกตางกนของวฒนธรรม

ของแตละประเทศในอาเซยน (พชรา โพธกลาง, 2555: 22)

2.8.1.3 กฎบตรอาเซยน

แนวคดของการจดท ากฎบตรอาเซยนเกดขนในกรอบกระบวนการปฏรปอาเซยนเพอสรางสภาพนต-บคคลของอาเซยนและจดโครงสรางองคกรเพอรองรบการเปนประชาคมอาเซยน โดยมงเนนการสรางนต-ฐานะ (Legal Status) ในเวทระหวางประเทศใหกบอาเซยน จากแนวคดดงกลาว ผน าอาเซยนไดรวมกนลงนามในกฎบตรอาเซยน (ASEAN Charter) ในชวงการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 13 เมอวนท 20 พฤศจกายน พ.ศ. 2550 ณ ประเทศสงคโปร เพอการรวมตวกนเปนประชาคมอาเซยน (กรมเจรจาการคา-ระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 39)

วตถประสงคหลกของกฎบตรอาเซยน คอ 1. เพอใหกระบวนการรวมกลมของอาเซยนมพนฐานทางกฎหมายรองรบ 2. เพอเพมประสทธภาพของอาเซยนในการด าเนนการตามเปาหมายตางๆและในการรบมอความ

ทาทายใหมๆ 3. เพอใหมพนธะสญญาตอกนมากขน หรอเปนการสรางกลไกสงเสรมใหรฐสมาชกปฏบตตาม

ความตกลงตางๆ ของอาเซยน 4. เพอสงเสรมเอกภาพในการรวมตวกนของประเทศสมาชกเพอใหอาเซยนเปนองคกรทใกลชด

และสรางประโยชนตอประชาชนอยางแทจรงมากขน 5. เพอเปนกาวส าคญในการยกระดบการรวมตวกนของประเทศสมาชกไปสการจดตงประชาคม

อาเซยนใหแลวเสรจภายในป พ.ศ. 2558 (พชรา โพธกลาง, 2555: 19-20; กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 39) จากวตถประสงคของกฎบตรอาเซยนขางตน กฎบตรอาเซยนเปนเสมอนธรรมนญหรอเปนกฎหมายท

ประเทศสมาชกอาเซยนมพนธกจตองปฏบตตาม กฎบตรอาเซยนมผลใชบงคบอยางเปนทางการกบประเทศสมาชกตงแตวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. 2551

DPU

88

องคประกอบส าคญในกฎบตรอาเซยน คอ โครงสรางองคกรและสถานะของอาเซยน กระบวนการตดสนใจและกลไกการระงบขอพพาทระหวางประเทศสมาชก กองทนและงบประมาณในการด าเนนกจกรรมตางๆของอาเซยน (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 39) ซงองคประกอบของ กฎบตรอาเซยนประกอบดวยบทบญญต 13 บท 55 ขอ ซงมสาระส าคญดงน วตถประสงคของอาเซยน

“1. เพอสงเสรมและรกษาสนตภาพในภมภาคใหมเสถยรภาพมากยงขน 2. เพอสงเสรมความรวมมอดานการเมอง ความมนคงเศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรมใหแนนแฟนยงขน 3. เพอใหภมภาคอาเซยนเปนเขตปลอดอาวธนวเคลยรและอาวธทมอานภาพท าลายลางสงอน ๆ ทกชนด 4. เพอใหประชาชนและรฐสมาชกของอาเซยนอยรวมกบประชาคมโลกไดโดยสนต 5. เพอสรางตลาดและฐานการผลตเดยวทมเสถยรภาพ ความมงคง มความสามารถในการแขงขนสง 6. เพอบรรเทาความยากจนและลดชองวางการพฒนาในอาเซยน 7. เพอเสรมสรางประชาธปไตย ธรรมาภบาล หลกนตธรรม รวมถง สงเสรมและคมครองสทธ-

มนษยชนและเสรภาพขนพนฐาน 8. เพอความรวมมอในการตอตานอาชญากรรมขามชาตทกรปแบบ 9. เพออนรกษทรพยากรธรรมชาตและมรดกทางวฒนธรรมในภมภาค และสนบสนนการพฒนาอยางยงยนเพอคณภาพชวตทดของประชาชน 10. เพอสงเสรมความรวมมอกนในดานการศกษา วทยาศาสตร และ เทคโนโลย 11. เพอใหประชาชนในภมภาคมความอยดกนด มโอกาสเทาเทยมกน ในการพฒนามนษย สวสดการสงคม และความยตธรรม 12. เพอเสรมสรางความรวมมอในการสรางสภาพแวดลอมทปลอดภย มนคง และปราศจากยาเสพตด 13. เพอสงเสรมใหทกภาคสวนของภมภาคนมสวนรวมและไดรบผลประโยชนจากกระบวนการรวมตวและการสรางประชาคมของอาเซยน 14. เพอสงเสรมอตลกษณของอาเซยนทมความหลากหลายทางวฒนธรรม 15. เพอเปนองคกรทมพลงในการสรางความสมพนธและความรวมมอกบองคกรระหวางประเทศอนๆในเวทโลก” (พชรา โพธกลาง, 2555: 23-24) หลกการของอาเซยนทประเทศสมาชกตองปฏบตตาม “1.เคารพเอกราช อธปไตย ความเสมอภาค บรณภาพแหงดนแดน และอตลกษณแหงชาตของรฐสมาชกอาเซยนทงปวง 2. ผกพนและรบผดชอบรวมกนในการเพมพนสนตภาพ ความมนคง และความมงคงของภมภาค

DPU

89

3. ไมรกรานหรอขมขวาจะใชก าลงหรอการกระท าอนใดในลกษณะทขดตอกฎหมายระหวางประเทศ 4. ระงบขอพพาทโดยสนต 5. ไมแทรกแซงกจการภายในของรฐสมาชกอาเซยน 6. เคารพสทธของรฐสมาชกทกรฐในการธ ารงประชาชาตของตนโดยปราศจากการแทรกแซง การบอนท าลาย และการบงคบจากภายนอก 7. ปรกษาหารอทเพมพนขนในเรองทมผลกระทบอยางรายแรงตอผลประโยชนรวมกนของอาเซยน 8. ยดมนตอหลกนตธรรม ธรรมาภบาล หลกการประชาธปไตยและรฐบาลตามรฐธรรมนญ 9. เคารพเสรภาพพนฐาน การสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน และการสงเสรมความยตธรรมทางสงคม 10. ยดถอกฎบตรสหประชาชาตและกฎหมายระหวางประเทศ รวมถงกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศทรฐสมาชกอาเซยนยอมรบ 11. ละเวนจากการมสวนรวมในการคกคามอธปไตย บรณภาพแหงดนแดน หรอเสถยรภาพทางการเมองและเศรษฐกจของรฐสมาชกอาเซยน 12. เคารพในวฒนธรรม ภาษา และศาสนาทแตกตางของประชาชนอาเซยน 13. มสวนรวมกบอาเซยนในการสรางความสมพนธกบภายนอกทงในดาน การเมอง เศรษฐกจ และสงคม โดยไมปดกนและไมเลอกปฏบต 14. ยดมนในกฎการคาพหภาคและระบอบของอาเซยน” (พชรา โพธกลาง, 2555: 24)

2.8.1.4 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ตามทกลาวในหวขอ 2.8.1.2 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนหนงในความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนหรอหนงในสามเสาหลกของประชาคมอาเซยน

อาเซยนจ าเปนตองเรงจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเนองจากกระแสโลกาภวตนและแนวโนมการท าขอตกลงการรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆ มากขนท าใหอาเซยนตองเรงแสดงบทบาทการรวมกลมดวยความมนคงมากขนกวาแตกอนและปรบปรงการด าเนนการงานใหทนกระแสการเปลยนแปลงดงกลาว โดยเฉพาะอยางยงกระแสการแขงขนทางการคาและการแขงขนเพอดงดดการลงทนโดยตรงทนบวนจะทวความรนแรงมากขนและมแนวโนมจะถายโอนไปสประเทศเศรษฐกจใหมมากขน เชน จน อนเดย และรสเซย เปนตน (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 33)

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนจงมวตถประสงคหลกเพอเปนพลงขบเคลอนใหเกดการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยนเพอใหประเทศสมาชกอาเซยนมเศรษฐกจทม นคงสามารถแขงขนกบภมภาคอน

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมแผนการด าเนนงานทส าคญดงน 1. มตลาดและฐานการผลตรวมกน (Single Market and Single Production Base) 2. มการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน เงนทน และแรงงานฝมออยางเสร

DPU

90

3. ผบรโภคสามารถเลอกสรรสนคา/บรการไดอยางหลากหลายภายในภมภาค และสามารถเดนทางในอาเซยนไดอยางสะดวกและเสรมากยงขน

4. สงเสรมการรวมกลมทางเศรษฐกจเพอใหสามารถแขงขนได โดยใหความส าคญในเร องการคมครองผบรโภค ทรพยสนทางปญญา และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

5. พฒนาเศรษฐกจเพอความเสมอภาคกนของประเทศสมาชก 6. ประสานนโยบายกบนานาชาตเพอใหด าเนนเศรษฐกจไดอยางกลมกลนกบเศรษฐกจโลก (พชรา โพธกลาง, 2555: 22; กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 10, 31) ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากแผนการด าเนนงาน คอ การบรรลวตถประสงคในการรวมกลมทาง

เศรษฐกจเพอเสรมสรางความแขงแกรงทางเศรษฐกจและเพมความสามารถในการแขงขนของอาเซยนในตลาดโลก เนองจากแผนการด าเนนงานจะสงเสรมใหเกดการเปดเสรการเคลอนยายปจจยการผลตระหวางประเทศสมาชกทลกซงและกวางขวางมากยงขน ทงในดานการคาสนคา การคาบรการ การลงทน เงนทน และแรงงาน รวมถงความรวมมอในดานการอ านวยความสะดวกทางการคาและการลงทน เพ อลดอปสรรคทางดานการคาและการลงทนใหเหลอนอยทสดเทาทจะเปนไปได ซงจะน าไปสการพฒนามาตรฐานการครองชพและความกนดอยดของประชาชนภายในประเทศ และลดชองวางการเหลอมล าทางสงคมใหนอยลง (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 33) 2.8.1.5 บทบาทของประเทศไทยในเวทอาเซยน

นบตงแตการกอตงอาเซยนจนถงปจจบน บทบาทของประเทศไทยในอาเซยนมหลายดานทส าคญ คอ 1. ประเทศไทยเปนศนยกลางในการเชอมโยงประเทศตางๆในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต 2. ประเทศไทยเสนอใหอาเซยนจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area: AFTA)

เมอป พ.ศ. 2535 (ซงจะกลาวตอไปในหวขอ 2.8.2) 3. ประเทศไทยเปนเจาภาพจดการประชมอาเซยนวาดวยความรวมมอดานการเมองและความมนคง

ในภมภาคเอเชย - แปซฟก (ASEAN Regional Forum: ARF) เปนครงแรกเมอป พ.ศ.2537 4. ประเทศไทยเสนอใหมการจดท าความตกลงวาดวยการอ านวยความสะดวกการขนสงสนคาผาน

แดนและขามแดน ซงมการลงนามในกรอบความตกลงดงกลาวเมอเดอนธนวาคม พ.ศ.2541 5. ประเทศไทยไดวางรากฐานการจดตงประชาคมอาเซยน (พชรา โพธกลาง, 2555: 14)

2.8.2 เขตการคาเสรอาเซยน

ตามทกลาวในหวขอ 2.6.4.8 การรวมกลมภมภาคทางเศรษฐกจ (เชน สหภาพยโรป กลมภมภาคทางเศรษฐกจอเมรกาเหนอ (NAFTA) เขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) ความรวมมอทางเศรษฐกจเอเชย- แปซฟค (APEC)) มวตถประสงคส าคญเพอการสงเสรมการคาเสรภายในประเทศสมาชก และตามทกลาวในหวขอ 2.8.1.1 เขตการคาเสรอาเซยนเปนความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาระหวางประเทศสมาชก

DPU

91

อาเซยนหรอการรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคอาเซยนเพอสงเสรมใหมการคาขายภายในภมภาคอาเซยนใหมากขน ในหวขอน ผวจยจะกลาวถงความเปนมาและวตถประสงคของเขตการคาเสรอาเซยนและชใหเหนวาเขตการคาเสรอาเซยนเปนสวนหนงของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนดวย

2.8.2.1 ความเปนมาและวตถประสงคของเขตการคาเสรอาเซยน

หลงจากอาเซยนไดกอตงขนแลวในป พ.ศ. 2520 ประเทศสมาชกอาเซยนไดท าขอตกลงการคาสทธพเศษ (Preferential Trading Agreement : PTA) หลงจากนน ประเทศสมาชกอาเซยนไดท าขอตกลงรวมมอดานตางๆตามมาอกหลายโครงการ โดยเฉพาะดานอตสาหกรรมมถง 4 โครงการ ไดแก โครงการอตสาหกรรมอาเซยน (ASEAN Industrial Project : AIP) ป พ.ศ. 2523 โครงการแบงผลตทางอตสาหกรรมอาเซยน (ASEAN Industrial Complementation : AIC) ป พ.ศ. 2524 โครงการรวมทนดานอตสาหกรรมของอาเซยน (ASEAN Industrial Joint Ventures : AIJV) ป พ.ศ. 2526 และโครงการแบงผลตชนสวนยาน-ยนต (Brand-to-Brand Complementation : BBC) ป พ.ศ. 2532 (ชศกด จรญสวสด, 2548: 196)

ภายใตขอตกลงการคาสทธพเศษ (Preferential Trading Agreement : PTA) ประเทศสมาชกอาเซยนไดใหสทธพเศษทางภาษศลกากรดวยการลดอตราภาษศลกากร (อากรขาเขา) ใหแกสนคารวมทงสน 20,916 รายการ ตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2521 เปนตนมา โดยแตละรายการไดรบการลดอตราอากรขาเขาระหวางรอยละ 25-50 จากอตราปกต การใหสทธพเศษทางภาษศลกากรนถอไดวา เปนเครองมอทอาเซยนพยายามสรางขนเพอกระตนใหกระแสการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนขยายตวมากขน (สภาภรณ ชาญณรงค และจราวไล ธารณปกรณ, 2533: 4)

อยางไรกตาม สนคาทไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรตาม PTA มกไมตรงกบความตองการของแตละประเทศ ซงท าใหการคาภายในอาเซยนไมขยายตวมากเทาทควร นอกจากน สนคาบางรายการทไดรบสทธพเศษทางภาษศลกากรตาม PTA ยงตองประสบปญหามาตรการกดกนทางการคา เพราะมการปกปองสนคาประเภทเดยวกนกบทผลตไดภายในประเทศ โดยการใชมาตรการทมใชภาษศลกากร (Non-Tariff Barriers) ท าใหไมสามารถใชสทธพเศษนนอยางเตมท การเจรจาแลกเปลยนสทธพเศษทางภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกอาเซยนจงด าเนนไปอยางเชองชาและไมไดผลเทาทควร (สภาภรณ ชาญณรงค และจราวไล ธารณปกรณ, 2533: 4)

ตามทกลาวขางตน จะเหนไดวา ภายใตขอตกลงการคาสทธพเศษ (PTA) ความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยนไมประสบความส าเรจ ประกอบกบการกดกนทางการคาและการรวมกลมทางเศรษฐกจระหวางประเทศในโลกมเพมมากขน ในขณะทประเทศสมาชกอาเซยนเองกมเศรษฐกจทเตบโตขน ในป พ.ศ. 2532 อาเซยนจงไดเรมน าวธการใหมๆมาใชเพอขยายความรวมมอทางการคาภายในอาเซยนและเพอเพมอ านาจการตอรองของอาเซยนกบประเทศนอกภมภาคอาเซยน โดยอาเซยนตกลงใชอตราภาษศลกากรพเศษทเทากน (Common Effective Preferential Tariff : CEPT) ส าหรบสนคาอตสาหกรรมบางชนดของอาเซยน เปนการน ารอง (รวมทงซเมนต ป ย และเยอกระดาษ) ซงเทากบเปนการรเรมการจดตง

DPU

92

เขตการคาเสรอาเซยน เฉพาะสาขาสนคาอตสาหกรรม (สภาภรณ ชาญณรงค และจราวไล ธารณปกรณ, 2533: 5; ชศกด จรญสวสด, 2548: 196)

ตามขอมลเพมเตมทพบ เขตการคาเสรอาเซยนเกดขนจรงในป พ.ศ. 2535 ในการประชมสดยอดของผน ารฐบาลอาเซยนครงท 4 ระหวางวนท 27-28 มกราคม พ.ศ. 2535 ณ ประเทศสงคโปร นายอานนท ปนยารชน นายกรฐมนตรไทยในชวงเวลานนไดเสนอแนวความคดในการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน โดยไดรบการสนบสนนจากบรรดาผน าประเทศสมาชกอาเซยนอนๆ ในทสดผน าอาเซยน (ตามขอเสนอของไทย) ไดลงนามกรอบความตกลงแมบทวาดวยการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยน (Framework Agreement on Enhancing ASEAN Economic Cooperation) และรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนลงนามความตกลงวาดวยการใชมาตรการก าหนดอตราอากรรวมกนเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (Agreement on the Common Effective Preferential Tariff (CEPT) Scheme for the ASEAN Free Trade Area (AFTA) หรอ CEPT-AFTA) เปนการประกาศเรมตนการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area : AFTA) ทงน จะมการใชอตราภาษพเศษทเทากนเปนกลไกหลกในการลดภาษส าหรบสนคาในเขตการคาเสรอาเซยนใหอยในระดบต าเพยงรอยละ 0-5 ซงรายการสนคาครอบคลมสนคาอตสาหกรรม สนคาทน และสนคาเกษตรแปรรป โดยมความยดหยนใหแกสนคาออนไหวได27 โดยก าหนดใหบรรลวตถประสงคในการจดตงเขตการคาเสรอาเซยนภายในก าหนดเวลา 15 ป เรมตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2536 (สภาภรณ ชาญณรงค และจราวไล ธารณปกรณ, 2533: 5; สมนก แตงเจรญ, 2538: 364; ชศกด จรญสวสด, 2548: 197; กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 10)

เขตการคาเสรอาเซยนมวตถประสงคเพอ (1) ใหการคาภายในภมภาคอาเซยนเปนไปโดยเสร (2) เพมความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมและของสนคาในแตละประเทศสมาชกอาเซยน (3) ดงดดการคาสนคาระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน (4) ขยายตลาดการคาสนคาภายในเขตอาเซยนใหกวางขน (5) ดงดดการลงทนจากตางประเทศนอกภมภาคอาเซยนเขาสภม ภาคอาเซยน (6) เพมอ านาจในการเจรจาตอรองทางการคาสนคากบประเทศนอกภมภาคอาเซยน28 และ (7) เตร ยมพรอมส าหร บสถานการณเ ศ รษฐก จและการคา โลกทจ ะ เปด เสร ย ง ขนจากผล การเจรจาการคารอบอรกวย

27 สนคาออนไหว หมายถง “สนคาทอาจสรางผลกระทบตอเนองอยางรนแรงในทางเศรษฐกจ สงคม หรอการเมอง เมอมการเปลยนแปลงในตลาดสนคานน ตวอยางของสนคาออนไหวไดแก สนคาทมการแขงขนโดยใชราคาเปนส าคญ ซงหากมการลดอตราภาษศลกากรหรอยกเลกเครองกดขวางการน าเขาอนๆจะสงผลกระทบอยางมากตอการด ารงอยของอตสาหกรรมนนภายในประเทศ หรอเปนสนคาทมการจางแรงงานจ านวนมาก หากมการยกเลกหรอลดอตราภาษน าเขาสนคาชนดเดยวกน ยอมจะสงผลกระทบอยางรนแรงตอการจางงาน ดงนน ในการเจรจาลดอตราภาษศลกากร สนคาออนไหวจงมกจะไดรบการยกเวน ตวอยางของสนคาประเภทนในหลายประเทศไดแก สงทอและเหลกกลา เปนตน ” (วนรกษ มงมณนาคนและคณะ, 2542: 261) 28 โดยเฉพาะการเพมอ านาจตอรองกบประเทศพฒนาแลว ซงไดแก สหรฐอเมรกา และประชาคมยโรป ทนบวนจะมการใชมาตรการกดกนทางการคามากขน และกลมประเทศตางๆเหลานมแนวโนมจะรวมตวจดตงเปนกลมเศรษฐกจในลกษณะ Trade Block มากขน ทส าคญไดแก การรวมตวเปนยโรปตลาดเดยวในป ค.ศ.1992 ของกลมประชาคมยโรป (EC) และจะรวมประเทศในเขตตลาดเสรยโรป (EFTA) เขาไปในประชาคมดวย ทางดานสหรฐอเมรกา คานาดา และ เมกซโกกมการรวมตวกนเปนเขตตลาดเสรในอเมรกาเหนอ (NAFTA) (สภาภรณ ชาญณรงค และ จราวไล ธารณปกรณ, 2533: 6)

DPU

93

ภายใตขอตกลงทวไปวาดวยพกดอตราภาษศลกากรและการคาหรอแกตต (GATT) เขตการคาเสรอาเซยนสามารถบรรลวตถประสงคดงกลาวได โดยใชขนาดของตลาดทใหญขนจากการรวมกลมทางเศรษฐกจเปนปจจยดงดดการลงทนจากตางประเทศ29และการลดขอจ ากดและอปสรรคทางการคาระหวางกนภายในภมภาคอาเซยนโดยใหมอตราอากรทจดเกบจากสนคา (อตราอากรขาเขา) ระหวางกนต าทสด รวมทงยกเลกอปสรรคทางการคาทมใชภาษศลกากรระหวางกน ทงน ประเทศสมาชกอาเซยนยงคงมอสระในการก าหนดอตราอากรขาเขากบประเทศนอกกลมอาเซยนไดโดยเสร (ชศกด จรญสวสด, 2548: 197; บญธรรม ราชรกษ, 2551: 164; ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ, นวลนอย ตรรตน, บก., 2543, 29-30; สภาภรณ ชาญณรงค และจราวไล ธารณปกรณ, 2533: 4-6; กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 12) 2.8.2.2 เขตการคาเสรอาเซยนกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ตามทกลาวในหวขอ 2.8.1.4 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศสมาชกอาเซยน โดยมแผนการด าเนนงานดงน

1. มตลาดและฐานการผลตรวมกน 2. สงเสรมการรวมกลมทางเศรษฐกจเพอใหสามารถแขงขนได 3. พฒนาเศรษฐกจเพอความเสมอภาคกนของประเทศสมาชก 4. ประสานนโยบายกบนานาชาตเพอใหด าเนนเศรษฐกจไดอยางกลมกลนกบเศรษฐกจโลก แผนการด าเนนงานประการแรก คอ การมตลาดและฐานการผลตรวมกน ภายใตแผนการน

ประเทศสมาชกอาเซยนจะท าการลดอปสรรคดานภาษศลกากรและมาตรการทมใชภาษ ขจดอปสรรคทางการคา ฯลฯ เพอใหมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน แรงงานมฝมออยางเสร และการเคลอนยายเงนทนทเสรมากขนเพอใหผบรโภคสามารถเลอกสรรสนคา/บรการไดอยางหลากหลายภายในภมภาค และสามารถเดนทางในอาเซยนไดอยางสะดวกและเสรมากยงขน (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวง-พาณชย, 2552: 10, 31, 34) และตามทกลาวในหวขอ 2.8.1.1 และ 2.8.2.1 เขตการคาเสรอาเซยนเปนความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนดวยการลดภาษศลกากรระหวางกนรวมทงยกเลกอปสรรคทางการคาทมใชภาษระหวางกนเพอใหการคาภายในกลมอาเซยนเปนไปโดยเสร สรางความสามารถในการแขงขนของสนคาอาเซยน ดงดดการคาสนคาระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน ขยายตลาดการคาสนคาภายในเขตอาเซยนใหกวางขน ดงดดการลงทนจากตางประเทศนอกภมภาคอาเซยน และสรางอ านาจในการเจรจาตอรองทางการคาสนคากบประเทศนอกภมภาคอาเซยน

29 เขตการคาเสรอาเซยนมประชากรรวมกนประมาณ 583 ลานคน หรอประมาณ 9% ของประชากรโลก (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 47)

DPU

94

ดงนน จากทกลาวมาขางตน จะเหนไดวาเขตการคาเสรอาเซยนมวตถประสงคโดยรวม คอ การสงเสรมใหมการคาขายสนคาภายในภมภาคอาเซยนอยางเสรมากขน ซงสอดคลองกบแผนการด าเนนงานประการแรกของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอกลาวอกนยหนง เขตการคาเสรอาเซยนเปนสวนหนงของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2.9 การลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและความตกลงอนๆทเกยวเนอง

เนองจากประเดนหลกของงานวจยน คอ การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ในหวขอน ผวจยจะไดศกษาทบทวนวรรณกรรมเกยวกบวธการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงดงกลาวในหวขอยอย 2.9.1 และเนองจากสนคาทจะไดรบการลดอตราภาษตองเขาเงอนไข 2 ประการ คอ ประการท 1 ตองเปนสนคาทอยในบญชลดภาษ และประการท 2 ตองเปนสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน ผวจยจะไดศกษาทบทวนวรรณกรรมในประเดนทงสองในหวขอยอย 2.9.2 และ 2.9.3 ตามล าดบ นอกจากน ผวจยจะไดศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองการยกเลกมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษศลกากรในหวขอยอย 2.9.4 เนองจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนซงเปนสาระส าคญหลกของงานวจยนจะบรรลวตถประสงคทตองการใหเกดการคาขายสนคาอยางเสรไดนอกจากการลดอตราภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกอาเซยนแลว ตองขจดอปสรรคทางการคาทมใชภาษระหวางกนดวย และในหวขอยอยสดทาย 2.9.5 ผวจยจะไดศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA) ซงเปนขอตกลงทเกยวเนองกบการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

เนอหาวรรณกรรมในหวขอนน ามาจากงานเขยนของวนรกษ มงมณนาคนและคณะ ชศกด จรญ-สวสด บญธรรม ราชรกษ ผาสก พงษไพจตรและชยยศ จรพฤกษภญโญ กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ สภาภรณ ชาญณรงคและจราวไล ธารณปกรณ

2.9.1 วธการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

ตามทกลาวในหวขอ 2.8.2.1 การจดตงเขตการคาเสรอาเซยนมวตถประสงคเพอการลดอตราภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกอาเซยนภายใตกรอบความตกลงแมบทวาดวยการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยนและความตกลงวาดวยการใชมาตรการก าหนดอตราอากรรวมกนเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (CEPT - AFTA) หลกการทส าคญของความตกลงดงกลาวเมอแรกด าเนนการ คอ การลดอตราอากรขาเขาส าหรบการน าเขาสนคาทมแหลงก าเนดจากประเทศสมาชกในกลมอาเซยนเทานนนบตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2536 ใหเหลอเพยงอตรารอยละ 0 - 5 ภายใน 15 ป (ภายในป พ.ศ. 2551) วธการลดภาษแบงไดเปน 3 สวน คอ

DPU

95

(1) กรณทมการเกบภาษในอตราสงกวารอยละ 20 ตองลดลงไมใหสงกวารอยละ 20 ภายใน 5-8 ป (ระหวาง พ.ศ. 2536 - พ.ศ. 2545) และลดลงเปนรอยละ 0-5 ภายในเวลาอก 7 ปตอจากนน ทงน อตราการลดภาษแตละครงจะตองไมต ากวารอยละ 5 (2) กรณเรงลดภาษ (Fast Track) เปนรอยละ 0-5 ภายในเวลา 7 ป ประกอบดวยสนคาทระบ 15 กลม (กรณนหมายถงสนคารายการใดทมการเกบภาษในอตรารอยละ 20 หรอต ากวารอยละ 20 ในวนท 1มกราคม พ.ศ. 2536 อยแลว ประเทศสมาชกอาเซยนตงแต 2 ประเทศขนไปสามารถตกลงลดอตราภาษระหวางกนใหเหลอรอยละ 0-5 กอนประเทศสมาชกอาเซยนอนๆได รวมทงประเทศสมาชกอาเซยนประเทศใดประเทศหนงยงสามารถด าเนนการลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 0 ไดทนท) และ (3) กรณยกเวนชวคราว (exclusive list) ส าหรบประเทศสมาชกทยงไมพรอมทจะลดภาษตาม 2 กรณแรก มสทธขอยกเวนชวคราวเปนเวลา 8 ป (กรณนหมายถงประเทศสมาชกอาเซยนสามารถขอยกเวนสนคาบางรายการทย งไมพรอมจะลดภาษไดเ ปน การชวคราว (ไมเกน 8 ป) ทงน อาเซยนก าหนดใหมการพจารณาทบทวนขอยกเวนรายการสนคาดงกลาวในปท 8 (พ.ศ. 2544) และหลงจากปท 8 แลว ประเทศนนจะตองลดภาษรายการสนคาทขอยกเวนไวใหเหลอรอยละ 20 อนง ในชวงระหวางการขอยกเวนภาษส าหรบสนคาบางรายการ ประเทศนนจะไมไดรบสทธพเศษของการลดภาษระหวางกนจากประเทศสมาชกอาเซยนอนส าหรบสนคารายการนน)

สนคาทจะไดรบการลดอตราอากรขาเขาไดแก สนคาอตสาหกรรมทกชนด รวมทงสนคาทนและสนคาเกษตรแปรรป ยกเวนสนคาเกษตรทยงไมไดผานการแปรรปและสนคาเกษตรทผานกรรมวธแปรรปขนตนทมการเปลยนแปลงไปจากรปเดมนอยทสด ทงน สนคาทไดรบการลดอตราภาษตองเขาเงอนไข 2 ประการ ดงน

ประการท 1 ตองเปนสนคาทอยในบญชลดภาษหรอ Inclusion List (IL) ของทงประเทศผสงออกและน าเขา

ประการท 2 ตองเปนสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน (วนรกษ มงมณนาคนและคณะ, 2542: 22; ชศกด จรญสวสด, 2548: 197; บญธรรม ราชรกษ,

2551: 164; ผาสก พงษไพจตรและชยยศ จรพฤกษภญโญ, นวลนอย ตรรตน, บก., 2543, 29-30; กรม-เจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 12; สภาภรณ ชาญณรงค และจราวไล ธารณ-ปกรณ, 2533: 6) 2.9.2 สนคาทอยในบญชลดภาษ

สนคาทไดรบการลดอตราภาษภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตองเปนสนคาทอยในบญชลดภาษหรอ Inclusion List (IL) แตเนองมาจากวกฤตการณเศรษฐกจในอาเซยน ในการประชมสดยอดอาเซยนครงท 6 เมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2541 ผน าอาเซยนไดประกาศใชมาตรการระยะสนเพอเรงรดการลงทนจากตางประเทศและฟนฟเศรษฐกจทเรยกวา “มาตรการเขมขน” หรอ Bold Measures ซงรวมถงการ

DPU

96

เรงรดการลดอตราภาษภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน โดยใหสมาชกอาเซยนเดม 6 ประเทศ (ไทย มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร และบรไน ดารสซาลาม) ก าหนดเปาหมายการลดอตราภาษไวดงน: ภายในป พ.ศ. 2546 รอยละ 60 ของสนคาทอยในบญชลดภาษหรอ Inclusion List (IL) ตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 0 ภายในป พ.ศ. 2550 รอยละ 80 ของสนคาทอยในบญชลดภาษหรอ Inclusion List (IL) ตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 0 และภายในป พ.ศ. 2553 รอยละ 100 ของสนคาทอยในบญชลดภาษหรอ Inclusion List (IL) ตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 030

ในขณะทประเทศสมาชกใหมของอาเซยน 4 ประเทศ (กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม) ก าหนดเปาหมายการลดอตราภาษไวดงน: ภายในป พ.ศ. 2546 เวยดนามตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 0-5 ใหมากรายการทสด ภายในป พ.ศ. 2550 ลาวและพมาตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 0-5 ใหมากรายการทสด ภายในป พ.ศ. 2553 กมพชาและพมาตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 0-5 ใหมากรายการทสด และภายในป พ.ศ. 2558 รอยละ 100 ของสนคาของกมพชา ลาว พมา และเวยดนามทอยในบญชลดภาษหรอ Inclusion List (IL) ตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 031 (ชศกด จรญสวสด, 2548: 200-201; กรมเจรจา-การคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 13)

ในสวนของไทย ไทยไดน าสนคาจ านวน 8,300 ประเภทยอยเขามาลดอตราภาษภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน โดยแบงสนคาออกไดเปน 2 สวนคอ

(1) สนคาทอยในบญชลดภาษ (จ านวน 8,287 ประเภทยอย) ตองลดอตราภาษลงเหลอรอยละ 0 ภายในป 2553 และ

(2) สนคาในบญชออนไหวจ านวน 4 กลมสนคา (7 รายการ) ประกอบดวย กาแฟ มนฝรง มะพราวแหงและไมตดดอก (13 ประเภทยอย) จะมอตราภาษสดทาย (Final Rate) ทรอยละ 5 (ไมลดลงเหลอรอยละ 0) ในป 2553

ส าหรบการลดภาษของสนคาทงสองกลม กระทรวงการคลงไดด าเนนการอยางคอยเปนคอยไป เพอใหเวลาในการปรบตวรองรบการแขงขนทเพมมากขนรวมทงไดมการปรบปรงโครงสรางภาษศลกากร

30 อยางไรกด แผนงานภายใตการรวมกลม 12 สาขาส าคญของอาเซยน ไดก าหนดการเรงลดภาษสนคาของสมาชกอาเซยนเดม 6 ประเทศ ใน

9 สาขาหลก ( เกษตร / ประมง / ไม / ยาง / สงทอ / ยานยนต / อเลกทรอนกส / เทคโนโลยสารสนเทศ / สาขาสขภาพ) ใหเรวขนจากภายในป พ.ศ. 2553 เปนภายในป พ.ศ. 2550 ทงน สนคาทจะเรงลดภาษใน 9 สาขาส าคญมจ านวนทงสน 4,272 รายการ โดยประเทศดงกลาวสามารถยกเวนรายการสนคาทไมพรอมเรงลดภาษ (Negative List) ไดไมเกนรอยละ 15 ของจ านวนรายการสนคาทงหมด (กรมเจรจาการคาระหวาง-ประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 27) 31

อยางไรกด แผนงานภายใตการรวมกลม 12 สาขาส าคญของอาเซยน ไดก าหนดการเรงลดภาษสนคาของกมพชา ลาว พมา และเวยดนาม ใน 9 สาขาหลก ( เกษตร / ประมง / ไม / ยาง / สงทอ / ยานยนต / อเลกทรอนกส / เทคโนโลยสารสนเทศ / สาขาสขภาพ) ใหเรวขนจากภายในป พ.ศ. 2558 เปนภายในป พ.ศ. 2555 ทงน สนคาทจะเรงลดภาษใน 9 สาขาส าคญมจ านวนทงสน 4 ,272 รายการ โดยประเทศดงกลาวสามารถยกเวนรายการสนคาทไมพรอมเรงลดภาษ (Negative List) ไดไมเกนรอยละ 15 ของจ านวนรายการสนคาทงหมด (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 27)

DPU

97

เพอเพมความสามารถในการแขงขนและลดตนทนการผลตใหแกผประกอบการทมฐานการผลตในประเทศ (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2552: 13) (รายละเอยดการลดภาษและอตราภาษสนคาทอยในบญชออนไหวของประเทศสมาชกอาเซยนอยในภาคผนวก ฎ) 2.9.3 สนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย (2552: 12-13) ไดอธบายเกยวกบสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยนไวดงน

แตเดม อาเซยนก าหนดวาสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน คอ สนคาทมสดสวนการผลต ภายในประเทศสมาชกอาเซยนประเทศใดประเทศหนง (Local Content) ไมต ากวารอยละ 40 ของมลคาสนคา ตอมาอาเซยนก าหนดวาสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน คอ สนคาทมสดสวนการผลตในอาเซยนประเทศใดประเทศหนงหรอมากกวาหนงประเทศ (ASEAN Content) รวมกนแลวคดเปนมลคาอยางนอยรอยละ 40 ของมลคาสนคา กลาวอกอยางหนง อาเซยนไดน ากฎวาดวยแหลงก าเนดสนคาแบบสะสมบางสวน (Partial Accumulation) มาใช (สดสวนขนต ารอยละ 20)

ตวอยางเชน เวยดนามสงสนคาทมสดสวนการผลตภายในประเทศของตนรอยละ 20 มาไทย สนคาของเวยดนามดงกลาวไมถอวาเปนสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน ซงไมไดรบการลดอตราอากรขาเขาจากไทยหรอไมไดรบสทธประโยชนตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจากไทย แตไทยสามารถน าสนคาดงกลาวของเวยดนามมาใสในสดสวนการผลตภายในประเทศของไทยเพม หากเพมจนถงรอยละ 40 และสงออกไปประเทศสมาชกอาเซยนอน สนคาของไทยถอวาเปนสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน ซงไดรบการลดอตราอากรขาเขาจากประเทศสมาชกอาเซยนอน หรอไดรบสทธประโยชนตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจากประเทศสมาชกอาเซยนอน

ลาสดอาเซยนไดเรมน ากฎการแปลงสภาพอยางเพยงพอ (Substantial Transformation) มาใช กลาวคอ สนคาทแปรรปไปจากวตถดบอยางมาก โดยในกรณทมประเทศทเกยวของกบการผลตมากกวาหนงประเทศ จะถอวาสนคานนมแหลงก าเนดจากประเทศสดทายทมการเปลยนแปลงอยางมากเกดขน โดยพจารณาจากการเปลยนพกดศลกากรซงน ามาใชกบสนคาบางประเภทแลว ไดแก สงทอและเครองนงหม แปงขาวสาล ผลตภณฑอะลมเนยม และเหลก เปนตน

2.9.4 การยกเลกมาตรการทมใชภาษ (Non-Tariff Barriers : NTBs) ตามทกลาวในหวขอ 2.8.2.1 เขตการคาเสรอาเซยนมวตถประสงคเพอการลดขอจ ากดและอปสรรคทางการคาระหวางกนภายในกลมอาเซยนโดยใหมอตราอากรระหวางกนต าทสด รวมทงยกเลกอปสรรคทางการคาทมใชภาษระหวางกน

DPU

98

ชศกด จรญสวสด (2548: 200-201) ไดอธบายการยกเลกมาตรการทมใชภาษไวดงน “การยกเลกมาตรการจ ากดปรมาณ (Quantitative Restrictions) และมาตรการทมใชภาษ

อนๆ (NTBs) ซงความตกลงวาดวยการใชมาตรการอตราภาษพเศษเทากนส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน ก าหนดวาเมอสนคาหนงๆ มการลดภาษลงเหลอรอยละ 20 หรอต ากวา กตองยกเลกมาตรการจ ากดปรมาณน าเขาทนท และใหทยอยยกเลกมาตรการทมใชภาษอนๆ ภายในเวลา 5 ปตอมา

แมวาการด าเนนการเพอยกเลก NTBs ระหวางสมาชกอาเซยนดวยกน ไมมความคบหนาเทาทควร แตกอยระหวางการเรมด าเนนการอยางจรงจง เรมจากการจดท าฐานขอมลเกยวกบมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษของอาเซยนรายประเทศ จดหมวดหมของมาตรการเหลานนวามาตรการใดทประเทศสมาชกสามารถกระท าได และมาตรการใดทไมสามารถกระท าได กอนเขาสข นตอนการพจารณายกเลกมาตรการซงมลกษณะทกดกนทางการคาโดยตรงตอไป

ในขณะเดยวกน อาเซยนไดเรงปรบประสานมาตรฐานสนคาและจดท าความตกลงการยอมรบรวม (Mutual Recognition Arrangements : MRAs) เพออ านวยความสะดวกทางการคา ซงเทากบเปนการลดอปสรรคทางการคาทมใชภาษระหวางกน โดยไดเรมด าเนนการปรบประสานมาตรฐานสนคา 20 กลม สวนใหญเปนเครองใชไฟฟา เชน เครองปรบอากาศ ตเยน วทย และโทรทศน เปนตน ในชวงของการจดท า MRAs นน ปจจบนอาเซยนไดจดท าความตกลงวาดวยการยอมรบรายสาขา ส าหรบอปกรณไฟฟาและอเลกทรอนกส (Electrical and Electronic Equipment) และความตกลงวาดวยการยอมรบรวมวาดวยการรบรองการขนทะเบยนผลตภณฑเครองส าอาง (ASEAN MRA on Product Registration Approvals for Cosmetics) และอยระหวางการจดท า MRAs ส าหรบสนคายาและอาหาร (Prepared Foodstuff)

ส าหรบสนคาเกษตรกไดมการปรบประสานมาตรการดานสขอนามยพชในสนคาเกษตร 14 ชนด เชน ขาว มะมวง มะพราว ขง กาแฟ เปนตน และไดปรบประสานระดบสงสดของสารตกคางจากยาฆาแมลงในพชผกตางๆ นอกจากน เพอลดอปสรรคและขยายการคาในอาเซยนส าหรบวคซนสตว อาเซยนยงไดจดพมพชดคมอวคซนสตวทประกอบดวย คมอหลกเกณฑการรบรองหองทดสอบวคซนสตว มาตรฐานวคซนสตว มาตรฐานอาเซยนส าหรบอตสาหกรรมวคซนสตว และกฎระเบยบการจดทะเบยนวคซนสตวในอาเซยน”

DPU

99

2.9.5 ความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA)32 ตามทกลาวในหวขอ 2.8.2.1 เขตการคาเสรอาเซยนถกจดตงขนภายใตกรอบความตกลงแมบทวา

ดวยการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยนและความตกลงวาดวยการใชมาตรการก าหนดอตราอากรรวมกนเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (CEPT-AFTA)

นบตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2536 ซงเปนวนเรมตนการบงคบใชความตกลง CEPT-AFTA ประเทศสมาชกอาเซยนมกมขอขดแยงในเรองการตความบทบญญต และการหลกเลยงไมปฏบตตามพนธกรณ ตวอยางเชน มาเลเซยขอชะลอการลดภาษศลกากรส าหรบสนคายานยนต อนโดนเซยและฟลปปนสขอชะลอการโอนยายรายการสนคาขาวและน าตาล เวยดนามขอชะลอการลดภาษสนคายานยนต ไทยใชมาตรการทมใชภาษกบน ามนปาลม เปนตน ท าใหอาเซยนสญเสยความนาเชอถอในสายตาของประชาคมโลก

เมอเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2550 ทประชมรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยน (AEM Retreat) จงเหนชอบใหมการทบทวนและปรบปรงความตกลง CEPT-AFTA และทประชม AFTA Council ครงท 21 เมอเดอนสงหาคม พ.ศ. 2550 มมตใหด าเนนการปรบปรงความตกลง CEPT-AFTA ใหมความทนสมยทดเทยมกบกฎเกณฑทางการคาในระดบสากลใหเปนความตกลงทครอบคลมประเดนทางการคาทกเรอง เพอสงเสรมใหอาเซยนมการเคลอนยายสนคาอยางเสร เพอมงไปสการเปนตลาดเดยวและฐานการผลตรวม และเพอเตรยมความพรอมของประเทศสมาชกในการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนภายในป พ.ศ. 2558

การด าเนนการปรบปรงความตกลง CEPT-AFTA น ามาสความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA)33 โดยรฐมนตรเศรษฐกจอาเซยนได ลงนามความตกลงในชวงการประชมสดยอดอาเซยน ครงท 14 เมอวนท 26 กมภาพนธ 2552 ณ อ าเภอชะอ า จงหวดเพชรบร ความตกลง ATIGA ไดพฒนาตามรปแบบความตกลงการคาสนคาทวไป โดยการปรบกฎเกณฑทางการคาทงดานมาตรการภาษและทมใชภาษใหชดเจนและรดกมเขมงวดมากขน แตกระบใหมความยดหยนทเพยงพอส าหรบประเทศสมาชกอาเซยนใหม (กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม) ดวย และมการน าหลกการอนทใชอยในสากลมารวมในความตกลง รวมทงปรบปรงเนอหาใหสอดคลองกบความตกลงการคาสนคาระหวางอาเซยนกบประเทศคเจรจาอนๆ โดยไมมการเปลยนแปลงสทธและพนธกรณทมอยเดม

สาระส าคญของความตกลง ATIGA ความตกลง ATIGA ครอบคลมมาตรการทส าคญตอการสงออกและน าเขาสนคาอยางเสรระหวาง

ประเทศสมาชก 10 ประเทศ ซงประกอบดวยหลกเกณฑเรองการลดและยกเลกมาตรการทางภาษตามตารางการลดภาษตามพนธกรณของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน การยกเลกอปสรรคการคาทมใชภาษ การก าหนดใหใชมาตรการทมใชภาษศลกากรไดเฉพาะเรองทจ าเปน โดยมแผนงานและกรอบระยะเวลาทชดเจน 32 ผวจยเรยบรยงหวขอนจากเอกสารของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย (2552: 14) และเอกสารชอเรอง “ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA” จดท าโดยกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย 33 โปรดดในภาคผนวก ฏ

DPU

100

เพอปองกนปญหาการหลกเลยงการปฏบตตามพนธกรณของประเทศสมาชก การสงเสรมใหมการอ านวยความสะดวกทางการคาในภมภาคอาเซยน หลกปฏบตดานศลกากรโดยองหลกการสากล หลกเกณฑในการใชมาตรฐาน กฎระเบยบทางเทคนค กระบวนการตรวจสอบและรบรองมาตรการสขอนามยและสขอนามยพช และมาตรการเยยวยาทางการคา การเพมเตมกฎเกณฑทางการคาทวไปทส าคญไวในความตกลง ATIGA โดยอาศยแนวทางจากความตกลงขององคการการคาโลก เชน หลกการปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง การปฏบตเยยงคนชาต มาตรการเยยวยาทางการคา และความโปรงใส เปนตน เปนการอดชองโหวในความตกลง CEPT-AFTA เดม

อยางไรกตาม ความตกลง ATIGA ไดก าหนดใหมขอยกเวนจากการปฏบตตามขอผกพนไวดวย เชน บทบญญตเรองการแกไขหรอการระงบการใหขอลดหยอนชวคราว บทบญญตเรองขอยกเวนทวไป เปนตน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากความตกลง ATIGA ความตกลง ATIGA จะชวยจดระบบเขตการคาเสรอาเซยนใหเปนระบบทองกฎ ระเบยบมากขนใช

งานงายยงขน มความโปรงใส เพราะกฎเกณฑตางๆ ก าหนดชดเจน สะดวก ตอการตรวจสอบพนธกรณของประเทศสมาชก ท าใหมนใจวามความสอดคลองกบความตกลงอนๆ ทเกยวของกบการคาสนคา สงเสรมใหเกดความรวมมอในทกภาคสวน

อยางไรกตาม อาเซยนตองเตรยมการรบมอกบปญหาทคาดวาจะเกดขนอนเนองมาจากการบงคบใชความตกลง ATIGA ไมวาจะเปนปญหาในทางปฏบต โดยอาเซยนตองมการหารอระหวางประเทศสมาชกดวยกนเพอหาแนวทางหรอรปแบบเพอใหประเทศสมาชกสามารถปฏบตตามพนธกรณไดอยางสมบรณ หรอปญหาดานความไมชดเจนและคลมเครอของถอยค าในบทบญญต ซงอาเซยนอาจพจารณาใชแนวทางแกปญหาตามกรณตวอยางทปรากฏในองคการการคาโลก

เมอศกษาตวอยางการรวมกลมทางเศรษฐกจทประสบความส าเรจดงเชนการจดตงเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ (North America Free Trade Area: NAFTA) ของสหรฐอเมรกา แคนาดา และเมกซโก NAFTA ไดใหความส าคญกบกฎเกณฑทางการคาทมความชดเจนและละเอยดซบซอน ซงเนนใหภาคสมาชกปฏบตตามพนธกรณอยางเครงครด เชน การปฏบตตอภาคสมาชกเยยงคนชาต การขจดอปสรรคทางดานการคาทงในเรองมาตรการทางภาษซงก าหนดขนตอนและกรอบระยะเวลาในการยกเลกภาษศลกากรอยางชดเจน โดยแบงกลมสนคาตามล าดบความส าคญและความพรอมของภาคสมาชก และก าหนดมาตรการยกเลกอปสรรคการคาทมใชภาษหลายมาตรการ รวมทงผลกดนเรองการลดขนตอนพธการศลกากรเพอเปนการอ านวยความสะดวกทางการคา เปนตน และปจจยส าคญทท าใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจและการคาภายในภมภาคอยางเหนไดชด คอ การปฏบตตามขอผกพนของภาคสมาชกอยางเครงครด

ดงนน การทความตกลง ATIGA ก าหนดแผนการด าเนนงานอยางชดเจนและมรายละเอยดครบถวนทงในดานมาตรการทางภาษและมาตรการทมใชภาษ โดยมแนวทางเชนเดยวกบ NAFTA คาดไดวา

DPU

101

กฎเกณฑภายใตความตกลง ATIGA จะเปนสวนส าคญทสนบสนนใหประเทศสมาชกอาเซยนสามารถปฏบตตามพนธกรณไดอยางเครงครดและครบถวน และปองกนการหลกเลยงการปฏบตตามพนธกรณโดยอางเหตผลทางการเมอง เศรษฐกจ หรอสงคมเหมอนในอดต และจะเปนสวนส าคญทเสรมสรางความเชอมนใหกบผน าเขาและผสงออกภายในภมภาคเดยวกนและภมภาคอนดวย

การรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยนจะประสบความส าเรจได การปฏบตตามความตกลง ATIGA อยางเครงครดของประเทศสมาชกทกประเทศถอเปนปจจยทส าคญ เนองจากท าใหเกดการทลายก าแพงขอกดกนและอปสรรคทงหลายระหวางประเทศสมาชก ซงจะสงผลใหการคาระหวางประเทศสมาชกขยายตวมากขน มการขยายตลาดภายในภมภาคและขยายฐานการตลาดไปสประเทศนอกภมภาคอกดวย ท าใหปรมาณการคาในภมภาคจะเพมขน มการเพมขดความสามารถในการแขงขน ตลอดจนท าใหอาเซยนสามารถเพมอ านาจการตอรองกบประเทศนอกกลมไดเปนอยางด 2.10 ขอวพากษวจารณเกยวกบประโยชนของการคาเสร ผลกระทบของขอตกลงเขตการคาเสรและผลกระทบของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอไทย

ในหวขอน ผวจยจะกลาวถงขอวพากษวจารณเกยวกบประโยชนของการคาเสรและเขตการคาเสร ผลกระทบของขอตกลงเขตการคาเสร ผลกระทบของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอไทย และปจจยทจะท าใหไดรบผลประโยชนจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามล าดบ การทบทวนวรรณกรรมในเรองเหลานจะท าใหผวจยไดพบขอวพากษวจารณของนกวชาการทานอน ซงสามารถน ามาใชสนบสนนหรอคดคานผลการวเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนของผวจย ซงเปนประเดนหลกของงานวจยน

เนอหาวรรณกรรมในหวขอนน ามาจากงานเขยนของ Adam Smith ไพฑรย วบลชตกล สมนก แตง-เจรญ กรมศลกากร วชย มากวฒนสข ชศกด จรญสวสด ผาสก พงษไพจตรและชยยศ จรพฤกษภญโญ 2.10.1 ประโยชนของการคาเสรและเขตการคาเสร

ตามทกลาวในหวขอ 2.7.1 การคาเสร คอ การคาระหวางประเทศทไมมสงกดขวางหรอมาตรการกดกนในทางการคาระหวางประเทศทคาขายกน ท าใหแตละประเทศสามารถเลอกผลตเฉพาะสนคาทเมอเปรยบเทยบกบสนคาอนแลวประเทศตนสามารถผลตไดดวยตนทนทต าทสด หรอแตละประเทศจะเลอกผลตเฉพาะสนคาทตนมความไดเปรยบโดยสมบรณเพราะตนมความช านาญในการผลต แลวน าไปแลกเปลยนกบสนคาทอกประเทศหนงผลตขน ตามทฤษฎไดเปรยบโดยเปรยบเทยบหรอทฤษฎวาดวยความไดเปรยบโดยสมบรณตามทกลาวในหวขอ 2.7.4

DPU

102

การทประเทศตางๆผลตเฉพาะสนคาทตนเองมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบหรอไดเปรยบโดยสมบรณและน าสนคาทผลตไปแลกเปลยนกบสนคาทตนเองไมไดผลตกอใหเกดผลด ดงน

(1) การจดสรรทรพยากรการผลตอยางมประสทธภาพทงภายในและระหวางประเทศ หรอการคาเสรท าใหการจดสรรทรพยากรของโลกเปนไปอยางมประสทธภาพ

(2) การแลกเปลยนซอขายสนคาระหวางแหลงผลตทมความไดเปรยบในการผลตสงสดหรอตนทนการผลตตอหนวยต าทสด (Adam Smith อางในไพฑรย วบลชตกล, 2555: 14)

กลาวอกอยางหนง การคาเสรชวยใหแตละประเทศสามารถบรโภคสนคาในปรมาณเพมมากขนเมอเทยบกบกอนเปดประเทศ โดยแตละประเทศไดประโยชนจากการสงออกสนคาทตนมความถนดในการผลตโดยจ าหนายในราคาสงขนในตลาดโลก และน าเขาสนคาทตนไมมความถนดในการผลตในราคาทต ากวาการผลตดวยตนเอง สวสดการทางเศรษฐกจของประเทศจงเพมขนจากผลได 2 ประการ คอ ผลไดจากการใชประโยชนจากความเชยวชาญในการผลตสนคาสงออก และผลไดจากการแลกเปลยนการสงออกกบการน าเขาสนคาราคาต าจากตางประเทศ (Adam Smith อางถงในไพฑรย วบลชตกล (2555: 20-25)

ผลดขางตนมสวนชวยใหประชากรของโลกมรายไดประชาตสงและสรางความมงคงทางเศรษฐกจใหแกประเทศตางๆทคาขายกนอยางเสร (Adam Smith อางในไพฑรย วบลชตกล, 2555: 14)

สมนก แตงเจรญ (2538: 235) กลาวสนบสนนวา การคาเสรเปนนโยบายทดทสด (The Best Policy Instrument) ในการกอใหเกดผลประโยชนแกโลกและประเทศทคาขายกน เพราะการคาเสรท าใหผลผลตของโลกเพมขนสงสดและผลประโยชนของการคาเสรจะตกอยกบประเทศทท าการคาขายกน เนองจากการคาเสรเปนการผอนปรนขอจ ากดทประเทศหนงใชในการควบคมแรงงาน ทน และทรพยากรธรรมชาตทประเทศนนมอย

ในขณะท วชย มากวฒนสข (2551: 560-561) กลาววา “ประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสรระหวางกนจะไดรบประโยชนในดานตางๆ ดงน

ขอแรก คอ ไดพนธมตรทางการคา เพราะขอตกลงเขตการคาเสรจะน าไปสความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางกน กเหมอนกบการท าการคาของพอคาทวไปทใครมเพอนมาก ในหลายหลายวงการ ยอมไดเปรยบในการท าธรกจ ประเทศกเชนกน จากการท าขอตกลงเขตการคาเสรทกวาจะตกลงกนได ตองมการประชมรวมกนหลายรอบ ในหลายระดบตงแตผน าประเทศ รฐมนตรกระทรวงทเกยวของ อธบด ขาราชการ และนกธรกจ ยอมน าไปสสายสมพนธทางการคาระหวางประเทศทด ความรวมมอทางเศรษฐกจดานตางๆกจะตามมา

เหนไดวา การท าขอตกลงเขตการคาเสรของไทยนนไมไดมแผนจะจดท ากบเฉพาะประเทศทเปนคคาส าคญอยาง สหรฐฯ ญปน หรอ จนเทานน แตยงมท าขอตกลง หรออยระหวางการเจรจาเพอท าขอตกลงกบประเทศใหมๆทเราไมคอยไดคาขายดวยมากนก อยางเปร หรอบาหเรน ซงประเทศเปรเปนประตการคาส าคญสตลาดอเมรกาใต ขณะทบาหเรนเปนชองทางเขาสตลาดตะวนออกกลาง

DPU

103

ตลาดใหมๆเหลานในเชงยทธศาสตรการคาระหวางประเทศในระยะยาวแลว เปนตลาดทไทยเรานาจะเขาไปคาขายดวยมากขน เพอน ามาทดแทนตลาดเดมๆทการแขงขนรนแรงขนทกวน

ขอทสอง การพฒนามาตรฐานสนคาและมาตรฐานดานสขอนามย เพราะประเทศคเจรจานน จะก าหนดมาตรการความรวมมอในการลดอปสรรคทางการคาระหวางกนทกๆดาน ซงมาตรฐานสนคาเปนประเดนหนงทนยมยกขนมาเปนขออางในการปฏเสธการน าเขา เมอคดจะเปดการคาเสรทางหนวยงานภาครฐของทง 2 ฝาย กจะมความรวมมอดานมาตรฐานสนคาระหวางกน รวมถงการก าหนดขนตอนวธการตรวจสอบมาตรฐานรวมกน ผสงออกเองกจะไดขอมลมากขนในการน ามาปรบปรงมาตรฐานของตวเองใหดขน และเมอเขตการคาเสรขยายวงกวางออกไป สนคาทผานมาตรฐานของประเทศ กสามารถสงเขาไปขายในประเทศอนๆไดงายขน

ในดานมาตรฐานดานสขอนามย ประเดนนกเปนอกประเดนหนงทสนคาสงออกของไทยมปญหากบหลาย ๆ ประเทศจากการถกตกลบ ในกรอบขอตกลงเขตการคาเสรทางไทยเองกมการก าหนดกรอบความรวมมอกบประเทศคเจรจาเพอหาแนวทางแกไข เชน กบทางรฐบาลจนมขอตกลงในการทจะเปลยนเจาหนาทตรวจสอบมาตรฐานดานสขอนามยระหวางกน เพอใหการตรวจสอบท าทตนทางเพยงครงเดยวจากเจาหนาทของทง 2 ชาต ท าใหปญหาสนคาโดนปฏเสธปลายทางจากมาตรฐานสขอนามยนาจะลดนอยลง

ขอทสาม ดานการลงทนระหวางประเทศ ขอตกลงเขตการคาเสร ในระยะยาวจะขยายขอบเขตไปสการบรการและการลงทนระหวางประเทศ เมอมการลดอปสรรคในดานการลงทนของทง 2 ฝาย กมโอกาสทตางชาตจะเขามาลงทนในไทยเพอเปนฐานในการผลตแลวสงไปขายยงประเทศทมขอตกลงเขตการคาเสรกบไทย

อกดานหนง นกลงทนไทยกจะไดรบความสะดวกมากขน ในการไปลงทนท าธรกจในประเทศทจดท าขอตกลง FTA กบเรา อยางทางออสเตรเลยกเปนตลาดทนาสนใจทนกธรกจไทยจะไปลงทนเปดรานอาหารหรอสปาทนน

ขอสดทาย เปนประโยชนในดานการบรหารดมานส ซพพลายของสนคาทงทผลตภายในประเทศและน าเขาจากตางประเทศ จากขอตกลง FTA ทชวยใหไทยมตลาดในการระบายสนคาออกสตางประเทศไดมากขน และท าใหเรามแหลงซอสนคาทหลากหลายมากขนไมวาจะเปนวตถดบ ปจจยการผลต หรอสนคาอปโภค บรโภค ทเราผลตเองไมไดหรอผลตไดไมด จะชวยใหเมอผลผลตในประเทศเชนในกลมสนคาเกษตรลนตลาดจนราคาตกต า กจะมชองทางระบายสนคาออกสตางประเทศไดงายขน

ในดานการน าเขาปจจยการผลต หากประเทศคคาเดมของเราประสบปญหาวาจะเปนตนทนการผลตทสงขนหรอมวกฤตทคาดไมถง ผประกอบการไทยทตองใชปจจยการผลตนนกสามารถหาแหลงซอจากประเทศอนไดหลากหลายขน ท าใหเรามอ านาจตอรองมากขนดวย”

DPU

104

ในขณะท กรมศลกากร (2556.online) กลาววา “ในภาพรวมการท า FTA นาจะมประโยชนดงน

1. ลดอปสรรคทางการคาทงทเปนอปสรรคทางภาษ และทมใชภาษ 2. เพมมลคาในทางการคาระหวางประเทศสมาชก 3. เพมโอกาสการสงออก ไดตลาดใหม และขยายตลาดเดม 4. เพมขดความสามารถในการแขงขน 5. สรางอ านาจตอรองทางเศรษฐกจ การเมอง 6. ใหความรวมมอทางดานศลกากร การแลกเปลยนความร ขอมลการลกลอบ หลกเลยงและสนคาอนตราย สนคาละเมดลขสทธ

7. พฒนาศกยภาพทางเศรษฐกจ และดงดดการลงทนจากตางประเทศ 8. ความรวมมอทางเศรษฐกจอน ๆ และเทคโนโลยการผลต 9. สรางความสมพนธใหใกลชดยงขน”

2.10.2 ผลกระทบของขอตกลงเขตการคาเสร

กรมศลกากร (2556.online) กลาววา “ในภาพรวมแลวการท า FTA มทงผลดและผลกระทบ แตคเจรจาไดพยายามศกษารวบรวม

ขอมล และเจรจาเพอใหตางฝายตางพอใจไดรบผลประโยชนมากทสด หรอไดรบผลกระทบนอยทสด อยางไรกตาม สภาพแวดลอมเฉพาะและสภาพแวดลอมทวไปของคเจรจาจะแตกตางกนไป

ในแตละ FTA หากจะวเคราะหแตละดานของแตละ FTA จะมบางกลมอตสาหกรรม บางกลมสนคาไดประโยชน บางกลมสนคาไมไดรบผลกระทบ ส าหรบกลมสนคาทไดรบผลกระทบ การเจรจากสามารถยดเวลาในการลดหรอยกเวนภาษออกไปจนกวาภาคการผลตจะสามารถปรบตวได หรอภาครฐจะเขามาชวยเหลอเยยวยาชดเชยผลกระทบเหลานน”

ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมเกยวกบผลกระทบทงในเชงบวกและเชงลบของขอตกลงเขตการคาเสร 2.10.2.1 ผลกระทบในเชงบวก

วชย มากวฒนสข (2551: 558-559) กลาววา การท าขอตกลงเขตการคาเสรจะกอใหเกดผลกระทบในเชงบวกกบประเทศ 5 ประการ ดงน

“(1) ตามหลกเศรษฐศาสตร การใชนโยบายการคาเสรจะกอใหเกดความมประสทธภาพ ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ (Comparative Advantage) การแบงงานกนท า (Division of Labor) และ

DPU

105

การประหยดตอขนาด (Economy of Scale) ซงท าใหเกดผลผลตเปนจ านวนมาก ตนทนการผลตต าลง ผบรโภคสามารถบรโภคสนคาทดและมคณภาพราคาเปนไปตามกลไกตลาดอยางแทจรง (2) เขตการคาเสรจะท าใหมตลาดทกวางขน การสงออกจะงาย สะดวกมากขน การคาระหวางกนจะเพมมากขน เมอเปนคส ญญาความตกลงกนแลว การเจรจาขจดอปสรรคทางกา รคาตางๆ นอกเหนอจากภาษจะมมากขนและงายในการเจรจา นอกจากนจะมการกระจายแหลงวตถดบมากขน ท าใหวตถดบทน าเขามราคาถกลงและตนทนการผลตต าลง (3) ผลพลอยไดจากการท าเขตการคาเสร คอ กระตนใหมการลงทนจากตางประเทศมากขน อตสาหกรรมทรฐบาลเคยใหการปกปองจะตองพยายามปรบตวเพอทจะสามารถตอสแขงขนได กรณนจะเปนผลดทางออม คอ ท าใหอตสาหกรรมตางๆ ภายใตเขตการคาเสรนนมความสามารถในการแขงขนมากขน (4) การจดท าเขตการคาเสรในลกษณะพหภาค เชน กลม AFTA หรอกลม EU มผลท าใหกลมนนๆ นอกจากจะตลาดการคาทกวางขนแลว สนคายงสามารถสนองความตองการในกลมเองได รวมทงยงท าใหมอ านาจในการตอรองและอ านาจเจรจาระหวางประเทศเพมมากขนทงในระดบทวภาคและในระดบภมภาค เพราะถารอ WTO หรอจะหวงพง WTO ทจะมาเปนผลไกในการเปดตลาดการคาเสรคงจะตองรออกนาน (5) การจดท าเขตการคาเสร มนยทางดานการเมองระหวางประเทศอยดวย คอ การเขาไปใกลชดกบอกประเทศหนง เทากบวาเปนการถวงดลอ านาจกบอกประเทศหนง ตวอยางเชน การท าเขตการคาระหวางอาเซยนกบจน มนยทางการเมอง คอ จนจะมบทบาทและอทธพลทางเศรษฐกจทางการเมองเพมขนในอาเซยน และถาสหรฐอเมรกาตองการจะถวงดลอ านาจจนกตองเขามาท าเขตการคาเสรกบประเทศในภมภาคนดวย ซงเปนเหตผลทางการเมองทแทรกอยในเร องของการจดท าเขตการคาเสร ซงจะตองน ามาพจารณาดวย”

2.10.2.2 ผลกระทบในเชงลบ

วชย มากวฒนสข (2551: 559-560) กลาววา การท าขอตกลงเขตการคาเสรจะกอใหเกดผลกระทบในเชงลบกบประเทศ 6 ประการ ดงน

“(1) กระทบตออตสาหกรรมทเกดใหม ซงเปนอตสาหกรรมทตองการใหรฐบาลปกปอง ไมมความสามารถในการทจะไปแขงขนในเวทโลกอยางเพยงพอ เพราะฉะนนถาหากมการจดท าเขตการคาเสร อตสาหกรรมเหลานจะถกกระทบจากสนคาราคาถกของประเทศคตกลงเขตการคาและอาจตองลมหายไปได (2) ประเทศทเปนคตกลงจดท าเขตการคาเสรอาจมโครงสรางการสงออกสนคาเหมอนกน ท าใหเกดการแขงขนกนเองโดยมสนคาประเภทเดยวกนมาตตลาดสนคาในประเทศทดอยกวา เพราะฉะนนโครงสรางการผลตสนคาประเภทเดยวกนจะท าใหเกดการแขงขนทางการคาทไมเกอหนนกน

DPU

106

(3) การจดท าเขตการคาเสรแบบทวภาคหรอแบบภมภาคจะเปนการท าลายระบบการคาระบบ พหภาค หรอเปนการท าลายการคาโลก ซงตามความเปนจรงแลวตามหลกเศรษฐศาสตรระบบทดทสด (The Best Option) คอ WTO กลาวคอ ถาจะมเขตการคาเสรนน กควรจะเปนเขตการคาของทงโลกรวมกน (4) ในการจดท าเขตการคาเสรคหนงจะไปกระตนใหประเทศอนตองแขงขนทจะท าเขตการคาเสรเพมขนเพราะฉะนน FTA จะน าไปสความสบสนและความขดแยงทางการคามากขน เชน ประเทศ A ท า FTA กบประเทศ B สองประเทศจะไดประโยชนตอกน ตอมาประเทศ B ท า FTA กบประเทศ C แตวาประเทศ C จะถกกดกนทางการคาเพราะเปนประเทศนอกกลมประเทศ FTA ระหวางประเทศ A กบประเทศ B ท านองเดยวกน ประเทศ A จะถกกดกนทางการคาเพราะเปนประเทศนอกกลมประเทศ FTA ระหวางประเทศ B กบประเทศ C ประเทศทไดรบประโยชนสงสดคอ ประเทศ B ดงนน ยงม FTA มากขนเทาใด ความสบสนและความขดแยงทางการคายงทวความรนแรงมากขนเทานน (5) ในการเจรจาท าเขตการคาเสรระหวางกน สวนใหญแลวประเทศใหญหรอประเทศทพฒนาแลวจะไดเปรยบขณะทประเทศเลกหรอประเทศทก าลงพฒนาจะเสยเปรยบ เพราะประเทศเลกจะไมมอ านาจในการตอรอง ดงนน ในการทจะไปเจรจากบประเทศใหญๆ เชน สหรฐอเมรกา ญปน เปนตน ตองใชความระมดระวงเปนอยางมาก (6) การจดท าเขตการคาเสรอาจจะท าใหประเทศหนงเขาสสภาวะการพงพาทางเศรษฐกจประเทศหนงมากเกนไปเรยกวา Over Dependency นอกจากนน ยงมผลในการเบยงเบนทศทางการคา (Trade Diversion) ท าใหประเทศคตกลงเขตการคาเสรหนมาคาขายกนเองมากขน หลงจากทมการเปดเสรใหแกกนแตยงคงมอปสรรคการคากบประเทศอนๆ จงอาจจะท าใหไมมการน าเขาจากประเทศทตนทนการผลตต ากวาไดดวย”

2.10.3 ผลกระทบของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอไทย

ในหวขอน ผวจยจะทบทวนวรรณกรรมเกยวกบผลกระทบทงในเชงบวกและเชงลบของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอไทย 2.10.3.1 ผลกระทบในเชงบวก

ชศกด จรญสวสด (2548: 201-203) ไดกลาวถงผลกระทบในเชงบวกของเขตการคาเสรอาเซยนตอไทยไว 5 ประการ ดงน

“(1) [เขตการคาเสรอาเซยน] เปนแรงขบส าคญทท าใหการคาของไทยกบอาเซยนขยายตวเพมขน โดยเฉพาะในดานการสงออก กอนการจดตง [เขตการคาเสรอาเซยน] ในป พ.ศ. 2535 ไทยมการคากบอาเซยนราว 10,031.5 ลานดอลลารสหรฐ และเพมขนเปน 37,024 ลานดอลลารสหรฐในป พ.ศ.

DPU

107

2547 นบเปนคคาส าคญทสดของไทย แซงหนาญปนทเคยเปนคคาอนดบ 1 ของไทยในปกอนหนา และนบวนอาเซยนจะทวความส าคญมากขนเปนล าดบ

ในดานการสงออก ในชวงเวลาดงกลาวกเพมขนมากเชนกน และปจจบนอาเซยนเปนตลาดสงออกอนดบหนงของไทยตอเนองมาตงแตป พ.ศ. 2545 โดยในป พ.ศ. 2547 ไทยสงออกไปอาเซยนมลคา 21,245 ลานดอลลารสหรฐ สนคาสงออกทมมลคาสง เชน คอมพวเตอร น ามนส าเรจรป แผงวงจรไฟฟา และเคมภณฑ เปนตน ส าหรบการน าเขา กมการขยายตวเชนเดยวกน แตเปนไปในอตราทต ากวาการขยายตวของการสงออก ในป พ.ศ. 2547 ไทยน าเขาจากอาเซยนมลคา 15,779 ลานดอลลารสหรฐ จงท าใหไทยเปนฝายไดดลการคากบอาเซยน โดยในป พ.ศ. 2547 ทผานมา ไทยไดดลการคากบอาเซยนเปนมลคา 5,466 ลานดอลลารสหรฐ (2) สนคาออกสวนใหญมมลคาการสงออกสงขน ชวยเพมรายไดเงนตราตางประเทศ ทงน การสงออกขยายตวเพมขน ทงในสวนของสนคาเกษตรกรรม สนคาเกษตรแปรรป และสนคาอตสาหกรรม ซงจะชวยใหสาขาเศรษฐกจตางๆ มรายไดและมการจางงานเพมขน

สนคาทมลคาการสงออกเพมขนมาก - สนคาเกษตรกรรม เชน ขาว น าตาลทราย และยางพารา เปนตน

- สนคาเกษตรแปรรป เชน อาหารทะเลแปรรป อาหารทะเลกระปอง ผลตภณฑ ขาวสาล และอาหารส าเรจรปอนๆ อาหารสตว สงปรงรสอาหาร เปนตน - สนคาอตสาหกรรม เชน เครองคอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบเคมภณฑ กระดาษ เยอกระดาษและผลตภณฑ เมดพลาสตก รถยนต อปกรณ และสวนประกอบและแผงวงจรไฟฟา เปนตน

(3) อตราภาษทลดลงท าใหสนคาเขามราคาถกลง สงผลใหมการน าเขาสนคาตางๆ โดยเฉพาะสนคาทน วตถดบ และสนคากงส าเรจรปเพมขน ชวยใหการผลตขยายตวและตนทนการผลตลดลง ซงในสวนนจะเปนประโยชนตอผประกอบการ ทงทอยในภาคเกษตรและอตสาหกรรม

สนคาทน วตถดบและสนคากงส าเรจรปทมมลคาน าเขาเพมขนมาก ไดแก เครองจกรไฟฟาและสวนประกอบ คอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ แผงวงจรไฟฟา สวนประกอบ อปกรณ โครง/ตวถงรถ เคมภณฑ ป ย แกวและผลตภณฑเครองดนเผา กงสดแชเยนแชแขง กระดาษ กระดาษแขงและผลตภณฑ ไขมนและน ามนพช หลอดและทอโลหะ และเหลก (4) ผบรโภคจะไดประโยชนจากการทสนคาอปโภคบรโภคมราคาถกลง โดยมสนคาทมคณภาพและรปแบบหลากหลายใหเลอกซอ สนคาอปโภคบรโภคทมมลคาน าเขาเพมขนมาก ไดแก เครองใชไฟฟา สบ ผงซกฟอกและเครองส าอาง ธญพชและธญพชส าเรจรป ผลตภณฑไม เครองแตงเรอน เครองดมประเภทน าแร ผกผลไมและของปรงแตงทท าจากผกผลไม กาแฟ ชา เครองเทศ (5) ไทยจะเปนแหลงดงดดจากการลงทนจากตางประเทศ อนเปนผลจากการทอาเซยนไดกลายเปนตลาดการคาเสรทมขนาดใหญ มประชากรเกอบ 500 ลานคน จงเปนทสนใจของนกลงทน

DPU

108

ตางประเทศ โดยเฉพาะประเทศไทยซงมความพรอมในหลายๆ ดาน และตงอยในศนยกลางของภมภาคน” ในขณะทสมพงษ เฟองอารมณ (2552: 128) ไดกลาวถงขอดของเขตการคาเสรอาเซยนตอไทยไว 6

ประการ ดงน “(1) การลดภาษของอาเซยนจะท าใหสนคาไทยทสงออกไปอาเซยนมราคาถกและสามารถแขงขนกบประเทศนอกกลมได (2) การลดภาษของไทยจะท าใหมการน าเขาวตถดบและสนคากงส าเรจรปจากอาเซยนในราคาถก ซงจะมผลตอการลดตนทนการผลตและเพมขดความสามารถในการสงออก (3) ผบรโภคสามารถบรโภคสนคาอปโภค บรโภค ในราคาถก (4) การขยายฐานตลาดจะท าใหอาเซยนเปนแหลงดงดดการลงทนจากตางประเทศ โดยเฉพาะประเทศไทยมความไดเปรยบในหลายดาน เชน สงอ านวยความสะดวก แรงงานทมประสทธภาพ ขนาดของตลาด ลกษณะสงคมเปด และการเปนประตสอนโดจน ท าใหประเทศไทยนาจะเปนแหลงดงดดการลงทนไดมากกวาประเทศอน (5) การแขงขนภายในอาเซยนจะท าใหเกดการปรบปรงประสทธภาพและพฒนาเทคโนโลย (6) การขยายการน าเขาและการสงออกภายในอาเซยนจะท าใหประเทศไทยลดการพงพาการคากบกลมอน”

2.10.3.2 ผลกระทบในเชงลบ ชศกด จรญสวสด (2548: 203-204) ไดกลาวถงผลกระทบในเชงลบของเขตการคาเสรอาเซยนตอ

ไทยไว 2 ประการ ดงน “(1) การลดภาษ [ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน] อาจสงผลกระทบตอการเกษตรกรรมและอตสาหกรรมในประเทศทมประสทธภาพการผลตต า โดยเฉพาะอตสาหกรรมทไมมศกยภาพในการปรบตวเพมขดความสามารถในการแขงขนหรออตสาหกรรมทตองใชเวลาในการปรบตวนานมาก เนองจากอตสาหกรรมเหลานจะไมสามารถแขงขนกบสนคาจากประเทศอาเซยนทมราคาถกกวาได ซงผลกระทบดงกลาวนจะเกดขนกบทงอตสาหกรรมทผลตสนคาเพอจ าหนายภายในประเทศและอตสาหกรรมทผลตเพอสงออก โดยเฉพาะสนคาส าเรจรปบางชนด เชน น ามนพช สงทอ (ผาผน เสนดาย เสนใยประดษฐ) เหลก เครองใชไฟฟา และเครองอเลกทรอนกสบางชนด เคมภณฑ เปนตน (2) สนคาทไดรบผลกระทบจากการลดภาษใน [เขตการคาเสรอาเซยน] อกกลมหนง ไดแก สนคาส าเรจรปทมการลดภาษใน [เขตการคาเสรอาเซยน] แลว แตเปนสนคาทตองใชวตถดบน าเขาจากนอกอาเซยน ซงมอตราภาษอยในระดบสง เชน วตถดบของเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส วตถดบประเภทวสดสนเปลองทน ามาผลตเฟอรนเจอร (กาว เคมภณฑ เหลก สวเนยร อปกรณ

DPU

109

ตางๆ) เคมภณฑและวสดประกอบสนคาเครองหนงและรองเทา จากอตราภาษวตถดบทสงดงกลาวท าใหตนทนการผลตสงและสนคาส าเรจรปทผลตภายในประเทศมราคาแพงกวาสนคาส าเรจรปทน าเขาจากอาเซยน จงไมสามารถแขงขนได ซงเปนสงทควรเรงรดการปรบโครงสรางอตราภาษตามขนตอนการผลตใหเรวทสดเทาทจะเปนไปได

อยางไรกด ประเทศอาเซยนนอกจากเปนคคาทส าคญของไทยแลว ยงเปนคแขงทส าคญของไทยในการสงออกไปตลาดสหรฐอเมรกา สหภาพยโรป และญปนดวย เนองจากตางกเนนทจะพฒนาและสงออกสนคาอเลกทรอนกส และสนคาทใชแรงงานเปนหลก เชน สงทอ เสอผา รองเทา เปนตน ซงไทยจะตองประสบกบการแขงขนจากอนโดนเซยและเวยดนาม นอกจากน ประเทศอาเซยนยงมวตถดบคลายกน เชน ยางพารา เปนตน จงตางแขงขนกนในการสงออกยางพาราและผลตภณฑยางดวย” ในขณะทสมพงษ เฟองอารมณ (2552: 128-129) ไดกลาวถงผลเสยของเขตการคาเสรอาเซยนตอ

ไทยไว 2 ประการ ดงน “(1) อตสาหกรรมทเพงเรมกอตง เชน อตสาหกรรมปโตรเคม อาจเสยเปรยบในการแขงขนกบสงคโปร ซงประกอบการมานานและตงตวไดแลว (2) อตสาหกรรมทประเทศไทยเสยเปรยบดานตนทนวตถดบ เชนน ามนปาลม จะมปญหาการแขงขนกบมาเลเซยและอนโดนเซย อยางไรกตาม ไทยไดแกไขปญหา โดยพยายามลดภาษน าเขาสนคาดงกลาวใหชาลงเทาทจะท าได โดยจะเรมลดภาษในป ค.ศ. 2001 เพอใหมเวลาปรบตวอยางเพยงพอ”

2.10.4 ปจจยทจะท าใหไดรบผลประโยชนจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนถอเปนลกษณะของการรวมกลมภมภาคทางเศรษฐกจแบบเลอกปฏบตซงเปนชองทางส าคญของการสรางอ านาจการตอรองและการขยายตลาดการคาการลงทนใหเพมมากขน พรอมกบเปนชองทางดงดดการลงทนจากตางประเทศ อยางไรกตาม แมเขตการคาเสรอาเซยนจะเออประโยชนใหกบประเทศสมาชกอาเซยน แตผลประโยชนจะตกอยกบประเทศสมาชกใดกขนอยกบปจจยความพรอมภายในของประเทศนนๆดวย (ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ , นวลนอย ตรรตน, บก., 2543, 29, 31)

ปจจยความพรอมภายในประเทศ ไดแก ระบบสาธารณปโภค ความพรอมดานทรพยากรมนษย คณภาพแรงงาน ระบบกฎหมาย นโยบายภาครฐ ฯลฯ ประเทศไทยจะไดรบผลประโยชนจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไดมากนอยเพยงใดจงขนอยกบปจจยความพรอมภายในประเทศดงกลาว นอกจากน ภาคธรกจเอกชนในประเทศไทยในฐานะผผลตตองปรบตวใหไดภายใตมาตรฐานและระเบยบของสงคมโลก การปรบตวใหไดตามมาตรฐานและระเบยบเหลานตองการการลงทนและการสงเสรมจากภาครฐ เพราะหากปรบตวไมไดยอมหมายถงการถกกดกนจากประเทศคคามากขน และหมายถงผลกระทบตอ

DPU

110

ประโยชนทางเศรษฐกจทจะไดรบ (ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ, นวลนอย ตรรตน, บก., 2543, 31)

ในขณะทวชย มากวฒนสข (2551: 561) กลาววา “ในทางปฏบตเขตการคาเสร เปนเรองทตองพจารณาดวยความระมดระวงและค านงถงความไดเปรยบและเสยเปรยบ ภาครฐตองใชทรพยากรตาง ๆ รวมทงบคคลากรทมความรความสามารถ เพอการวางแผนอยางเปนระบบและรอบคอบ โดยหนงในการเจรจาเขตการคาเสร คอ การก าหนดกฎเกณฑเกยวกบแหลงก าเนดสนคา (Rule of Origin)34 ทรดกม”

34

กฎเกณฑเกยวกบแหลงก าเนดสนคาทชดเจนปจจบนอยในความตกลง ATIGA ในภาคผนวก ฏ

DPU

111

บทท 3 ขอคดเหนของนกวชาการ เจาหนาทของรฐ และผทเปนทยอมรบเชอถอได

จากการสมภาษณ

ตามทกลาวในบทท 1 และบทท 2 การวจยนมวตถประสงคทจะศกษาขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและวเคราะหวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงดงกลาวสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายทเกยวของหรอไม หรอกลาวอกอยางหนง ผวจยจะท าการวเคราะหวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงดงกลาวสงผลกระทบทงดานบวกและดานลบตอประเทศทเขาท าขอตกลงโดยเฉพาะประเทศไทยอยางไร รวมทงท าขอเสนอแนะเพอสนบสนนการท าขอตกลงเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยกบประเทศคเจรจาอนๆตอไปในอนาคต หากผวจยพบวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงดงกลาวสงผลกระทบในดานบวก และท าขอเสนอแนะเพอลดผลกระทบดานลบทเกดจากการท าขอตกลงเขตการคาเสร ซงรวมถงการปรบปรงกฎหมายและนโยบายภาษทเกยวของโดยตรงกบการท าขอตกลงเขตการคาเสร

นอกจากน ตามทกลาวในบทท 1 การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพโดยใชการศกษาวจยจากการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารประกอบกบขอมลทไดจากการสมภาษณผทเกยวของในเชงลก หลงจากนน ผวจยจะสกดเอาขอมลส าคญทไดมาใชเปนเครองมอชวยในการวเคราะหในเชงทฤษฎทงในแงสนบสนนและโตแยงคดคาน เพอใหไดมาซงผลของการวจยวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายทเกยวของหรอไม และเพอใหไดมาซงองคความรทจะน าไปใชในการท าขอเสนอแนะเพอสนบสนนขอดและแกไขผลกระทบอนเกดจากขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรดงกลาว

ในการศกษาวจยโดยการสมภาษณ ผวจยไดท าการเกบรวบรวมขอมลโดยผวจยไดไปสมภาษณนกวชาการและเจาหนาทของรฐทเกยวของในเชงลก1 (ขอมลทไดจากการสมภาษณปรากฏอยใน

1 นกวชาการและเจาหนาทของรฐทผวจยสมภาษณมรายชอ ดงน

- ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ (เจาหนาทกรมสรรพากร กระทรวงการคลง และอาจารยพเศษทางดานกฎหมายภาษในมหาวทยาลยหลายแหง)

- นางสาวโชตมา เอยมสวสดกล (ผอ านวยการสวนบรหารงานอาเซยน ส านกงานยทธศาสตรและการบรณาการสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย)

- นายพนธทอง ลอยกลนนท (ผอ านวยการสวนประมวลขาว ส านกสบสวนและปราบปราม กรมศลกากร กระทรวงการคลง) - นางสาวจนญญา บณฑกล (ผอ านวยการสวนการรวมกลมทางเศรษฐกจ 1 ส านกการรวมกลมทางเศรษฐกจ กรมเจรจาการคา

ระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย) - รองศาสตราจารยภาณน กจพอคา (อดตเจาหนาทกรมสรรพากร กระทรวงการคลง และอดตประธานกรรมการประจ าสาขาวชา

นตศาสตร สาขาวชานตศาสตร มหาวทยาลยส โขทยธรรมาธราช ปจจบน อาจารยประจ าสาขาวชานตศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช)

- ดร.ชชาต อศวโรจน (อดตผอ านวยการกลมงานกฎหมาย กรมศลกากร ปจจบน ทปรกษากฎหมายกระทรวงการคลง และอาจารยพเศษคณะนตศาสตรและคณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร)

DPU

112

ภาคผนวก ฐ.) นอกจากน ผวจยไดคนควาหาบทสมภาษณของผทเปนทยอมรบและเชอถอไดในสาขาทเกยวของ (Authority) ทตพมพในสงพมพของทางราชการ2 (ขอมลทไดจากบทสมภาษณปรากฏอยในภาคผนวก ฑ.) ในบทน ผวจยไดสกดเอาขอมล (ขอคดเหน) ทส าคญทไดจากการสมภาษณในประเดนดงตอไปนมาแสดงไว เพอประโยชนในการน าไปใชเปนเครองมอชวยในการใหเหตผลสนบสนนหรอโตแยงคดคานการวเคราะหและการสรปผลการวจยรวมทงการท าขอเสนอแนะของผวจยในบทท 4 และบทท 5 ตอไปตามล าดบ

(1) ประโยชนและผลกระทบในทางบวกของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรซงรวมถงขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

(2) ผลกระทบดานลบทเกดจากการการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรซงรวมถงขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

(3) ขอเสนอแนะเพอการปรบปรงกฎหมายและนโยบายภาษทเกยวของกบการท าขอตกลงเขตการคาเสรซงรวมถงขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

3.1 การสมภาษณนกวชาการและเจาหนาทของรฐโดยผวจยในเชงลก 3.1.1 ขอคดเหนเกยวกบประโยชนและผลกระทบในทางบวกของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

จากการสงเคราะหความคดเหนของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ ผวจยพบวาขอด ประโยชนและผลกระทบในทางบวกทเกดจากการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร (ซงรวมถงผลกระทบดานบวกของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนดวย) ม 15 ประการ ดงน

(1) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรสงเสรมการคาระหวางประเทศ (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.) เมอพจารณาความสมพนธระหวางเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area: AFTA) กบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community:

2 ผทเปนทยอมรบและเชอถอไดทมบทสมภาษณในสงพมพของทางราชการ มรายชอดงน (ต าแหนงทปรากฏ เปนต าแหนงในเวลาทบคคลผนนใหสมภาษณ)

- ศาสตราจารย เกยรตคณ นายแพทยเกษม วฒนชย (องคมนตร) - นายเกรกไกร จรแพทย (อดตรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย) - นายมชย ฤชพนธ (ประธานสภารางรฐธรรมนญ) - นายประมนต สธวงษ (ประธานสภาหอการคาแหงประเทศไทย) - นายไพบลย พลสวรรณา (รองประธานสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย) - ดร.นลสวรรณ ลลารศม (ประธานคณะกรรมการอปสรรคการคาทมใชภาษและกฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา สภาอตสาหกรรม

แหงประเทศไทย) - นายอดศกด ตนตวรวงศ ( ประธานสมาคมธนาคารไทย) - นายพรศลป พชรนทรตนะกล (เลขาธการสภาหอการคาแหงประเทศไทย) - ดร.ธนวฒน พลวชย (ผอ านวยการศนยพยากรณเศรษฐกจ มหาวทยาลยหอการคาไทย) - นายพรมล กลบบว (กรเมต ฟารม)

DPU

113

AEC) เขตการคาเสรอาเซยนถอเปนสวนหนงของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เพราะเขตการคาเสรอาเซยนตองการสงเสรมการคาขายสนคาอยางเสร ในขณะทประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไมเพยงแตตองการสนบสนนใหเกดการคาขายสนคาอยางเสรแลว ยงสนบสนนทางดานการบรการ การลงทนและการเคลอนยายเงนทนอยางเสรอกดวย (ด โชตมา เอยมสวสดกล ในภาคผนวก ฐ.)

(2) ผลจากการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน สนคาไทยเมอน าเขาไปขายในประเทศทเปนภาคสมาชกของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะมราคาถกกวาสนคาของประเทศอนทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน หรอกลาวอกอยางหนง การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะท าใหไทยสงสนคาออกไปขายยงประเทศในอาเซยนไดในราคาทถกลง เพราะขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหทกประเทศทท าขอตกลงตองลดอตราอากรขาเขาตามบญชลดภาษเชนเดยวกน3 (ด โชตมา เอยมสวสดกล, พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

(3) ผลจากการลดอตราภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาน าเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน การสงออกของไทยจะขยายตวเพมขน เพราะตนทนการผลตต าลง อนเปนผลมาจากการเปดโอกาสใหมการน าเขาวตถดบหรอสนคากงส าเรจรปจากประเทศในอาเซยนทน ามาใชในการผลตในราคาทถกลง (ด โชตมา เอยมสวสดกล, จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(4) การท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนน าไปสการปรบโครงสรางการผลตและการคาสนคาในประเทศ หรอท าใหประเทศมการปรบตวในการผลตและในการคาสนคามากขน (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(5) ผลจากการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ผประกอบการในประเทศไทยจะไดรบประโยชน โดยเฉพาะประโยชนจะตกแกผประกอบการทมความสามารถในการแขงขนกบตางประเทศ เพราะสนคาทผประกอบการผลตไดจะถกสงไปขายยงตลาดทมประชากรเพมมากขน จากแตเดม สนคาทผลตไดในประเทศไทยจะถกน าไปขายในตลาดภายในประเทศใหแกประชากร 60 ลานคน แตเมอมการเปดเสรทางการคาในอาเซยน สนคาทผลตไดจะถกน าไปขายในตลาดทกวางใหญขนทมประชากรอยางนอย 600 ลานคนในภมภาคอาเซยน (ด พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

(6) ผลจากการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน สนคาน าเขาจากประเทศคแขงของไทยในอาเซยนไดรบการลดอตราภาษเหลอรอยละ 0 (ยกเวนสนคาออนไหว) ท าใหสนคาน าเขาจากประเทศคแขงในอาเซยนมราคาถกลง การน าเขาสนคาทมคณภาพจากอาเซยนในราคาทถกลงจะเพมมากขน ในขณะทสนคาทน าเขาจากประเทศภายนอกอาเซยนจะไมไดรบประโยชนจาก

3 สนคาทมแหลงหรอถนก าเนดจากอาเซยนตามทปรากฏรายการอยในบญชลดภาษทงหมดไดรบการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 ขณะทสนคาออนไหว (เชน สนคาเกษตรพนฐาน) ไดรบการลดอตราภาษลงเหลอรอยละ 0 ถง รอยละ 5 (หรอยงคงถกเกบภาษศลกากรในอตราไมเกนรอยละ 5) (ด โชตมา เอยมสวสดกล, จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

DPU

114

การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ด โชตมา เอยมสวสดกล, ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ, พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

(7) การท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ท าใหประเทศทเขาท าขอตกลงเปนพนธมตรกนโดยจะประสานกฎและระเบยบการคาระหวางประเทศใหเขากนมากขน (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(8) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรไมขดกบหลกการจดเกบภาษระหวางประเทศ เพราะการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรไมไดกดกนการจดเกบภาษมลคาเพม (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.)

(9) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสรไมขดกบหลกการจดเกบภาษทด เพราะการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรไมกระทบกระเทอนตอหลกการจดเกบภาษมลคาเพม (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.)

(10) ขอตกลงเขตการคาเสรสนบสนนในดานการน าเขาสนคาทนเพอการผลตสนคา เมอการผลตและขายสนคามากขน รฐบาลกสามารถจดเกบภาษเงนไดและภาษมลคาเพมตามประมวลรษฎากรไดเพมขน (ด รศ.ภาณน กจพอคา ในภาคผนวก ฐ.) ถาพจารณาทางดานปรมาณการขายสนคา เมอสนคามากขน การบรโภคสนคาภายในประเทศกมากขนตามไปดวย ท าใหเกบภาษมลคาเพมจากการขายสนคาไดมากขน แตถาพจารณาทางดานราคาสนคาตอหนวย ภาษมลคาเพมอาจลดนอยลง เพราะฐานภาษลดลง เนองจากราคาสนคาไมรวมภาษศลกากร (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.)

(11) การลดอตราภาษศลกากรลงตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอาจท าใหประเทศในอาเซยนเลอกท าการผลตสนคาทตนไดเปรยบในการผลตแลวสงสนคาออกมาขายในประเทศไทย ประเทศไทยจงอาจไมผลตสนคาชนดนน เพราะสนคาน าเขาราคาถกกวาราคาของสนคาทผประกอบการในประเทศไทยผลตเอง เชนน จงมค าถามวา ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะน าไปสปญหาหรอท าใหเกดปญหาการพงพาตลาดตางประเทศหรอพงพาสนคาจากผผลตในอาเซยนหรอไม ความคดเหนในเรองน คอ ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะไมน าไปสปญหาการพงพาตลาดตางประเทศหรอพงพาสนคาจากผผลตในอาเซยน เพราะกอนหนาการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ประเทศไทยกพงพาสนคาทผลตในตางประเทศอยแลว ทงน เปนไปตามนโยบายการคาพนฐานทแตละประเทศตองเชอมโยงการคาสนคาระหวางกนเพอน าไปสการสงออกสนคา และน ารายไดจากการผลตและสงออกมากระตนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ ขอตกลงเขตการคาเสรเปนเครองมอในการสนบสนนและผลกดนนโยบายการสงออกดงกลาว (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(12) มค าถามวาการลดอตราภาษศลกากรลงตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะท าใหประเทศไทยเสยเปรยบดลการคาหรอไม เพราะขอตกลงดงกลาวอาจท าใหประเทศไทยน าเขาสนคาจากประเทศอนในอาเซยนเพมมากขน ความคดเหนในเรองน คอ ประเทศไทยไมนาจะเสยเปรยบดลการคา เพราะประเทศไทยเปนผสงออกสนคาเกษตรสทธ เชน น าตาล ในขณะทประเทศอนโดนเซยเปนตลาดอนดบหนงของประเทศไทย

DPU

115

ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหมการคาสนคาระหวางประเทศในอาเซยนและน าเขาสนคาจากประเทศในอาเซยนเพมมากขน ถาผประกอบการผลตและขายสนคาในประเทศไทยสามารถปรบตวแขงขนกบสนคาน าเขาจากตางประเทศไดทน ประเทศไทยกจะไมเสยเปรยบดลการคา แตถาผประกอบการผลตและขายสนคาในประเทศไทยไมสามารถปรบตวไดทน ประเทศไทยกไมสามารถแขงขนกบประเทศอนได ประเทศไทยกจะเสยเปรยบดลการคา ถาประเทศไทยตองน าสนคาเขาจากประเทศในอาเซยน

ประเทศไทยมศกยภาพในการสงออกอาหารและสนคาอตสาหกรรม นอกจากน ประเทศไทยมฝมอในการประกอบรถยนตและเปนฐานการผลตรถยนตในภมภาคอาเซยน การคาในอาเซยนมลกษณะ complement คอ การน าเขาชนสวนและอะไหลมาประกอบในไทยและสงออกสนคาส าเรจรปไปขายในประเทศอน ประเทศไทยตองพยายามรกษาความไดเปรยบน (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(13) หลกการคาระหวางประเทศ คอ การคาระหวางประเทศควรมความเสรหรอไมมอปสรรคทางการคาระหวางประเทศคคา ความตองการใหเกดการคาเสรสวนหนงท าไดโดยการลดอตราภาษศลกากร การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงสนบสนนหลกการคาระหวางประเทศ แตการคาเสรอาจกอใหเกดเหตการณการเบยงเบนทศทางการคา (Trade Diversion) แมกระนนกตาม การท าขอตกลงเขตการคาเสรในวงกวางจะเกดเหตการณ Trade Diversion ลดนอยลง (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(14) ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดปญหาหรออปสรรคทเกดจากการท าขอตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา (General Agreement on Tariffs and Trade : GATT) การท าประชามตรวมกน (Consensus) ระหวางประเทศทเปนสมาชกของขอตกลง GATT ในเรองการลดอตราภาษศลกากรท าไดยากกวาการท าประชามตรวมกนระหวางประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน เพราะในขณะทท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะมประเทศเขารวมเจรจานอยกวาการท าขอตกลง GATT จงท าใหการตกลงเกยวกบการลดอตราภาษศลกากรระหวางกนท าไดงายกวาการท าขอตกลง GATT การท าขอตกลง FTA หรอ AFTA จงชวยลดชองวาง (Gap) ของ GATT4 (ด ดร.อาทตย ศรทธา-วรสทธ ในภาคผนวก ฐ.) อยางไรกตาม การรวมกลมทางเศรษฐกจทมขนาดใหญจะดกวาการรวมกลมทางเศรษฐกจทมขนาดเลก เพอผลประโยชนทางการคาโดยรวมในการหาแหลงสนคาและวตถดบ (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(15) มค าถามวา ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะท าใหการน าเขาสนคาจากประเทศทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลงลดนอยลงหรอไม และจะท าใหสนคาทน าเขาจากประเทศดงกลาวมราคาสงกวาสนคาทน าเขาจากประเทศทเปนภาคสมาชกของขอตกลงหรอไม รวมทงท าใหสนคาน าเขาจาก

4 อนง ผวจยพบขอมลวา ตงแตป 2543 หลงการประชม WTO ท Seattle ลมเหลว ประเทศสมาชกเรมหนไปท า FTA ซงเปนอกทางเลอกหนงในการแขงขนเปดเสร โดยเฉพาะประเทศคคาส าคญของไทยเองตางกมการท า FTA มาก เชน สหรฐฯ ญปน จนและสหภาพยโรป เปนตน หากไทยไมท ากอาจสญเสยตลาด เนองจากประเทศอนไดเปดตลาดระหวางกนไปแลว ถายงชาไทยจะยงเสยเปรยบ (กรมเจรจา-การคาระหวางประเทศ FTA Fact Book หนา 39)

DPU

116

ประเทศทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลงขายไมไดในประเทศไทยหรอไม ความคดเหนในเรองน คอ ไมจ าเปนเสมอไป ขนอยกบประเภทและคณภาพสนคา (เชน สนคาจากประเทศจนเขามาขายในไทยเปนจ านวนมาก แตคนในประเทศอาจไมนยมบรโภค) (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.) นอกจากน ในทางปฏบต ประเทศทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลงเขตการคาเสรอาจจะไปลงทนในประเทศทเปนภาคสมาชกของขอตกลงกได (ด รศ.ภาณน กจพอคา ในภาคผนวก ฐ.) 3.1.2 ขอคดเหนเกยวกบผลกระทบดานลบของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

จากการสงเคราะหความคดเหนของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ ผวจยพบวาผลกระทบดานลบทเกดจากการการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร (ซงรวมถงผลกระทบดานลบของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนดวย) ม 4 ประการ ดงน

(1) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอาจกอใหเกดปญหาแก ผประกอบการหรอผผลตสนคาในประเทศไทย เพราะ

(ก) การแขงขนในการขายสนคาในประเทศจะสงขน (เพราะสนคาน าเขามจ านวนมากขน) (ข) สนคาของประเทศทเปนคแขงทางการคาของไทยในอาเซยนจะมราคาถกลง (ค) สนคาของไทยตองท าการปรบปรงคณภาพ/ราคาใหสามารถแขงขนไดกบสนคาทมราคาถก

ลงทน าเขาจากประเทศคแขงในอาเซยน ถาผประกอบการหรอภาคอตสาหกรรมการผลตสนคาของไทยไมสามารถปรบตวในเรองคณภาพ/ราคาของสนคาใหสามารถแขงขนได โดยเฉพาะอตสาหกรรมทไมมความสามารถในการแขงขนกบตางประเทศหรอไมสามารถแขงขนกบตางประเทศไดอยางดพอ อาจจะประสบปญหาจากการเปดการคาเสร จนอาจท าใหตองออกไปจากอตสาหกรรมการผลตสนคา นอกจากน ถาผประกอบการผลตและขายสนคาในประเทศไทยไมสามารถปรบตวไดทน ประเทศไทยกไมสามารถแขงขนกบประเทศอนได ประเทศไทยกจะเสยเปรยบดลการคา ถาประเทศไทยตองน าสนคาเขาจากประเทศในอาเซยน

(ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ, โชตมา เอยมสวสดกล, พนธทอง ลอยกลนนท, จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

รฐบาลตองมการเตรยมความพรอมทางดานนโยบายเพอแกไขภาคการผลตทออนแอใหสามารถแขงขนกบสนคาน าเขาทราคาถกลงได รวมทงรฐบาลควรหา/น ามาตรการตางๆมาใชเพอสนบสนนและเสรมสรางศกยภาพใหแกผประกอบการในประเทศไทย (ด จนญญา บณฑกล, ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.)

(2) ถามองในแงของตนทนการผลต ถาสนคาทผลตจากประเทศทเขาท าขอตกลงการคาเสรมตนทนต ากวาสนคาทผลตในประเทศไทยจะท าใหสนคาทผลตในประเทศไทยเสยเปรยบสนคาทผลตจากประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสร เชน ถาสนคาทผลตจากประเทศในภมภาคอาเซยนท เขาท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมตนทนต ากวาสนคาทผลตในประเทศไทย เมอสนคานนถกน าเขามาในประเทศไทย สนคาดงกลาวกจะไมถกเกบอากรขาเขา ท าใหสนคานนมราคาทไมบวกรวมภาษศลกากร และเมอถกน ามาขายในตลาดภายในประเทศไทย สนคานนจงมราคาต ากวาสนคาทผลตไดในประเทศ

DPU

117

ไทย ท าใหไดเปรยบกวาสนคาทผลตในประเทศไทย (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ, พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

อยางไรกตาม ถามองในแงของภาษมลคาเพม ไมนาจะมการไดเปรยบเสยเปรยบ เพราะสนคาทผลตจากประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสร (เชน ประเทศในภมภาคอาเซยนทท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน) เมอสงเขามาในประเทศไทยยงคงตองถกเกบภาษมลคาในเพมอตรารอยละ 7 (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.)

(3) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนขดกบหลกการจดเกบภาษศลกากร เนองจากภาษศลกากรไมสามารถถกใชเปนกลไก/เครองมอในการปกปองคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลตองการปกปองดแลไดดอกตอไป (ตามหลกการจดเกบภาษศลกากร การใชภาษศลกากร (โดยเฉพาะภาษศลกากรในอตราทสง) ชวยในการปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ) (ด จนญญา บณฑกล, ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ, พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

(4) ประเทศดอยพฒนาซงตองพงพาการน าเขาสนคาจากตางประเทศ อตราอากรขาเขายงคงสงอย ภาษศลกากรจงสนบสนนหลกการจดเกบภาษวาดวยการอ านวยรายไดใหแกรฐ แตเมอประเทศพฒนาทางเศรษฐกจมากขนและท าการคาเสรกบตางประเทศมากขน อตราภาษศลกากรจะลดนอยลง การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงอาจขดกบหลกการจดเกบภาษวาดวยการอ านวยรายไดใหแกรฐ (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.) 3.1.3 ขอคดเหนเกยวกบกฎหมายและนโยบายภาษทเกยวของกบการท าขอตกลงเขตการคาเสร

จากการสงเคราะหความคดเหนของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ ผวจยพบวารฐธรรมนญและพระราชก าหนดพกดอตราศลกากรเปนกฎหมายทเออประโยชนตอการท าขอตกลงเขตการคาเสร (ซงรวมถงขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนดวย) และการด าเนนนโยบายการจดเกบภาษมลคาเพมเกยวโยงกบการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร ดงน

(1) กรมศลกากรเปนหนวยงานของทางราชการทบงคบใชกฎหมายศลกากร บทบาทของกรมศลกากรในปจจบนเปลยนไปจากบทบาทในอดต กรมศลกากรเคยจดเกบภาษไดมากในอดต แตในปจจบน กรมศลกากรมบทบาทมากขนในการเพมความสามารถและประสทธภาพในการแขงขนทางการคาของประเทศ ซงบทบาทดงกลาวลดบทบาทในการจดเกบภาษ กรมศลกากรจงเกบภาษไดนอยกวากรมสรรพสามตและกรมสรรพากร (ด พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

(2) กฎหมายศลกากรแบงออกเปน 2 กลม คอ กฎหมายวาดวยการศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร กฎหมายศลกากรใชมาเปนเวลานานแลว มการแกไขกฎหมายหลายครง ในปจจบนกฎหมายศลกากรทมผลบงคบใชมทงกฎหมายใหมและกฎหมายเกา (ซงไมไดถกยกเลกโดยกฎหมายใหม) รวมกน กฎหมายศลกากรจงมหลายฉบบและมเนอหาจ านวนมาก ซบซอนและยากทจะเขาใจ กฎหมายวาดวยการศลกากรมดวยกน 22 ฉบบ กฎหมายฉบบแรก คอ พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2496 กฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากรเปนกฎหมายทเกยวของกบการท าขอตกลงเขตการคาเสร ทงน ตามมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 รฐมนตรวาการ

DPU

118

กระทรวงการคลงมอ านาจในการออกประกาศกระทรวงการคลงเพออนวตการใหเปนไปตามความตกลงระหวางประเทศได โดยไมตองผานกระบวนการนตบญญตทางรฐสภา (ด ชชาต อศวโรจน ในภาคผนวก ฐ.)

(3) มขอคดเหนวา เพออนวตการใหเปนไปตามความตกลงระหวางประเทศ ควรตองมการออกหรอแกไขกฎหมายภายใน โดยกฎหมายภายในควรตองอางองความตกลงระหวางประเทศ มการก าหนดรายการ (Checklist) วากฎหมายภายในอนวตการครบถวนตามความตกลงระหวางประเทศหรอไม (ด ชชาต อศวโรจน ในภาคผนวก ฐ.) ผวจยเหนวา มาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ใหอ านาจองคกรฝายบรหารในการออกกฎหมายภายในอนวตการใหเปนไปตามความตกลงระหวางประเทศ

(4) มขอคดเหนวา ในการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรจะไมน าไปสการแกไขกฎหมายภายใน พระราชก าหนดพกดอตราภาษศลกากร พ.ศ.2530 ใหอ านาจกระทรวงการคลงในการลดอตราภาษศลกากรไดทนท หลงจากทประเทศไทยไปเจรจาท าขอตกลง การท าขอตกลงเขตการคาเสรจงไมน าไปสการแกไขกฎหมายภายใน แตทงน ขนอยกบผลการเจรจาวามผลในเชงลกหรอไม ถามผลในเชงลกอาจสงผลตอการแกไขกฎหมายภายในได (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(5) ในสวนของการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเพอลดอตราภาษศลกากร นบตงแตป พ.ศ.2535 รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงไดออกประกาศกระทรวงเพอลดอตราภาษศลกากร (ลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศอาเซยน) ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเพอใหเปนไปตามมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดอตราพกดอตราภาษศลกากร พ.ศ.2530 (ด พนธทอง ลอยกลนนท, โชตมา เอยมสวสดกล ในภาคผนวก ฐ.)

(6) ผวจยเคยศกษาพบวา ตามระบบภาษอากรทด กฎหมายภาษควรออกโดยประชาชนหรอควรใหรฐสภา (ซงประกอบดวยตวแทนของประชาชน) เปนผออกกฎหมายภาษ โดยเฉพาะในเรองการลดหรอการเพมอตราภาษตามประมวลรษฎากร และการลดหรอการเพมอตราภาษศลกากรตามกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร หรอกลาวอกอยางหนง อตราภาษเปนโครงสรางภาษทส าคญมผลกระทบตอประชาชนผเสยภาษและเศรษฐกจของประเทศ ควรใหรฐสภาเปนผอนมตการลดอตราภาษหรอออกกฎหมายแมบทเพอลดอตราภาษ5

อยางไรกตาม นกวชาการและเจาหนาทของรฐเกอบทงหมดเหนดวยกบมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ซงถอเปนกฎหมายแมบททใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง (องคกรฝายบรหาร) ในการออกประกาศกระทรวงการคลงทถอเปนกฎหมายล าดบรองเพอลดอตราภาษศลกากรเพอใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสร ตามเหตผลดงน6

5 ด จรศกด รอดจนทร, 2555: 228, 240-243, ตวอยางเชน ในประเทศญปน การออกกฎหมายเพอลดอตราภาษการคาเปนหนาทของรฐสภา 6 แมกระนนกตาม มผเหนวากฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากรตางกบประมวลรษฎากร กฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากรก าหนดใหกรมศลกากรสามารถใชกฎหมายเปนเครองมอในการบรหารงานไดงายขน ไมนาจะใหรฐมนตรออกกฎหมายลดหรอเพมอตราภาษ เนองจากเจาหนาทฝายบรหารมการใชดลยพนจคอนขางสง การลดหรอเพมอตราภาษเปนเรองเกยวกบนโยบายทางดานเศรษฐกจทม

DPU

119

(ก) ประกาศของรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงตามมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ออกมาเพอปฏบตตามผลการเจรจาหรอปฏบตตามขอตกลงเขตการคาเสร (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

(ข) ขอตกลงเขตการคาเสรผานการเหนชอบของรฐสภามากอนแลว โดยรฐสภาเปนผก าหนดกรอบการเจรจาใหร ฐบาลไปเจรจาเพอลดอตราภาษศลกากร การลดอตราภาษศลกากรของรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงจงเปนการปฏบตใหเปนไปตามขอตกลง นอกจากน การลดหรอการเพมอตราภาษเปนเรองทางเทคนคทตองอาศยผเชยวชาญในการพจารณาลดหรอเพมอตราภาษ จงไมเหนวารฐสภาตองเปนผออกกฎหมายภาษการลดหรอการเพมอตราภาษ หรอถารฐสภาใหกรอบไวแลว องคกรฝายบรหารกปฏบตตามได (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.) (ค) ในการลดอตราภาษศลกากรเพออนวตการใหเปนไปตามความตกลงระหวางประเทศ ควรใหรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงมอ านาจในการออกประกาศกระทรวง โดยไมตองผานกระบวนการนต-บญญตทางรฐสภา เพราะกฎหมายสวนใหญทตองน าเขาสรฐสภาเพอการพจารณามกมความลาชา เพราะขนตอนในการออกกฎหมายทางรฐสภาใชเวลานาน การบรหารจดการเกยวกบกฎหมายจะยงยากมากขน ถากฎหมายทกเรองทเกยวกบการจดเกบภาษศลกากรตองผานกระบวนการทางรฐสภา มาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 จงชวยแกปญหาการออกกฎหมายโดยรฐสภาทม ความลาชา (ด พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

(ง) กฎหมายล าดบรองทออกโดยรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเพอลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสร ท าใหการบรหารจดการขอตกลงเขตการคาเสรเปนไปอยางมประสทธภาพ (ด พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.) (7) กฎหมายทเกยวของกบการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสร นอกจากมาตรา 14 แหง พระราชก าหนดพกดอตราภาษศลกากร พ.ศ. 2530 แลว ยงมมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 (8) ในการเจรจาเพอการท าขอตกลงเขตการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนฉบบนบตงแตป พ.ศ. 2554 คณะรฐมนตรตองด าเนนการตามมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 (ด โชตมา เอยมสวสดกล ในภาคผนวก ฐ.)

(9) มาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 ท าใหเกดความสะดวกในการบรหารจดการในการเจรจาการคาระหวางประเทศ โดยใหหนวยงานของรฐบาลทเกยวของสามารถด าเนนกระบวนการเจรจาการท าขอตกลงเขตการคาเสรกบตางประเทศตอเนองไปได (ใหกรมเจรจาการคาระหวางประเทศไปเจรจาในการลดอตราภาษภายในกรอบทรฐสภาเหนชอบ) มาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 จงชวยใหการบรหารจดการขอตกลงเขตการคาเสรเปนไปอยางมประสทธภาพ (ด พนธทอง ลอยกลนนท, โชตมา เอยมสวสดกล ในภาคผนวก ฐ.)

ผลกระทบตอประชาชนทงประเทศ รฐสภาจงควรเปนผออกกฎหมายหรอเปนผมอ านาจในการพจารณาเกยวกบการลดหรอเพมอตราภาษ (ด รศ.ภาณน กจพอคา ในภาคผนวก ฐ.)

DPU

120

(10) ในการท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบใหมๆ หลงป พ.ศ. 2554 คณะรฐมนตรไดปฏบตตามมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ.2550 โดยกอนไปท าการเจรจาการท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบใหมๆกบตางประเทศ คณะรฐมนตรตองเสนอเรองใหรฐสภาอนมตกรอบการเจรจาเพอน าไปใชในการเจรจากบประเทศคเจรจา และเมอการเจรจาเสรจเรยบรอยแลว คณะรฐมนตรตองน าผลการเจรจาเขารฐสภาเพอใหรฐสภาเหนชอบอกครงหนง (ด โชตมา เอยมสวสดกล ในภาคผนวก ฐ.)

ทงน ในการเสนอกรอบการเจรจาเขาสการพจารณาของรฐสภา โดยปกต คณะรฐมนตรจะเสนอกรอบกวางวาการเจรจาจะครอบคลมเรองใดบาง โดยไมไดเสนอวาจะลดอตราภาษทจะจดเกบจากสนคาเหลอรอยละเทาไร เชน กอนทกรมการเจรจาการคาระหวางประเทศจะไปเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศชล คณะรฐมนตรจะไมไดก าหนดอตราภาษทจะลดใหกบสนคาเกษตร เชน จากเดมทเคยเกบรอยละ 15 เหลอรอยละ 5 ไวในกรอบการเจรจาเสนอใหรฐสภาพจารณา (ด ค าถามในการสมภาษณและ โชตมา เอยมสวสดกล ในภาคผนวก ฐ.)

(11) กระบวนการทางรฐสภาไมเปนอปสรรคตอการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสร ตามมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ.2550 กอนหนวยงานของรฐบาลไปท าการเจรจา รฐบาลตองขอใหรฐสภาเหนชอบในกรอบการเจรจากอน แตถาหากก าหนดวา เมอเจรจาท าความตกลงไดแลว ตองน าขอตกลงมาใหรฐสภาเหนชอบในภายหลง กรณนอาจเกดความไมแนนอนวารฐสภาจะอนมตตามทไดไปเจรจา ตกลงไวแลวหรอไม (ด จนญญา บณฑกล ในภาคผนวก ฐ.)

รฐบาลเสนอกรอบการเจรจา

รฐสภาเหนชอบกรอบ

รฐบาลไปเจรจาและไดผลการเจรจา

การจดท าขอตกลง

รมต.คลง ใช ม. 14 ลดอตราภาษ

รฐสภาใหความเหนชอบ

(12) มขอคดเหนวา ควรมการปฏรปกฎหมายศลกากร โดยควรรวมกฎหมายศลกากรเปนกฎหมายฉบบเดยวเพอความสะดวกในการบงคบใช (ด พนธทอง ลอยกลนนท, ดร.ชชาต อศวโรจน ในภาคผนวก ฐ.)

(13) การรวมกฎหมายศลกากรใหเปนกฎหมายฉบบเดยว คอ การน ากฎหมายศลกากรหลาย

DPU

121

ฉบบมารวมกนเปนฉบบเดยว และในกฎหมายฉบบเดยวน ใหแยกเนอหาออกเปนเรองๆรวมทงน าพนธกรณระหวางประเทศทประเทศไทยตองปฏบตตามมาใสไวดวย และมการก าหนดรายการ (Checklist) วาอนวตการครบถวนตามความตกลงระหวางประเทศหรอไม นอกจากน ถอยค าและเนอหารวมทงหลกกฎหมายในกฎหมายฉบบนควรไดรบการปรบปรงแกไขขนจากกฎหมายศลกากรฉบบตางๆ (ด ดร.ชชาต อศวโรจน ในภาคผนวก ฐ.)

(14) ในการเสนอแกไขปรบปรงกฎหมายภาษศลกากรทางรฐสภา กรมศลกากรควรเสนอหลกการและค าอธบายไปพรอมตนรางกฎหมายเปนเรองๆเพอใหรฐสภาผานกฎหมายไดโดยงาย (ด พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.) นอกจากกฎหมายภาษศลกากร มผเหนดวยวาในการออกกฎหมายภาษอนๆ ผเสนอรางกฎหมายควรแนบบนทกค าอธบายตวบทบญญต (หลกการและเหตผล) ไปพรอมกบรางกฎหมาย และเมอมการประกาศใชกฎหมายในราชกจจานเบกษากตองประกาศใชกฎหมายพรอมบนทกค าอธบายตวบทบญญต เพราะเปนหนาทของผรางกฎหมายและหนวยงานทเกยวของควรออกกฎหมายเพอใหประชาชนสามารถตรวจสอบหรอสบคนทมาได ไมวาทางเวบไซตหรอจากหนวยงาน (ด รศ.ภาณน กจพอคา ในภาคผนวก ฐ.)7

(15) นอกจากการปฏรปกฎหมายศลกากรตามแนวทางขางตนแลว พระราชบญญตศลกากร พ.ศ.2546 ไมไดใหอ านาจกรมศลกากรในการตรวจสอบสนคาผานแดน ในการถายล าเปลยนแดน หรอการขนสงสนคาผานแดน กรมศลกากรไดเสนอไปยงรฐสภาใหพจารณาออกกฎหมายใหกรมศลกากรมอ านาจในการตรวจสอบสนคาผานแดนเพอตรวจสอบสนคาทไมพงประสงค เพอรองรบขอตกลงเขตการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ด พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

(16) นอกจากการปฏรปกฎหมายศลกากร มผใหความเหนวา เมอมการท าขอตกลงเขตการคาเสรทก าหนดใหมการปรบลดอตราภาษศลกากรแลว ไมควรแกไขประมวลรษฎากรหรอกฎหมายภาษล าดบรองภายในฉบบใดอกในสวนทเกยวกบภาษมลคาเพมเพอใหสอดคลองรองรบกบขอตกลงเขตการคาเสร เนองจากการท าขอตกลงเขตการคาเสรไมมผลกระทบตอกรมสรรพากร การจดเกบภาษมลคาเพมยงคงอยภายใตหลก Destination Principle กลาวคอ การสงออกสนคาถกเรยกเกบภาษมลคาเพมรอยละ 0 การน าเขาสนคาถกเรยกเกบภาษมลคาเพมรอยละ 7 (ด ดร.อาทตย ศรทธาวร-สทธ ในภาคผนวก ฐ.)

(17) รฐบาลไมควรปรบลดอตราภาษมลคาเพมทใชในการจดเกบจากสนคาทน าเขาเพอใหสอดคลองกบการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสร (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.) ถารฐบาลจะปรบลดอตราภาษมลคาเพมส าหรบการน าเขาสนคาเพอรองรบขอตกลงเขตการคาเสร ร ฐบาลควรปรบลดอตราภาษมลคาเพมส าหรบสนคาทผลตในประเทศดวย เพราะภาษมลคาเพมเกบจากการบรโภคสนคาทงในประเทศและน าเขาสนคาจากตางประเทศ ถามปรบลด

7 อยางไรกตาม มผไมเหนดวยวาในการออกกฎหมายภาษอนๆ ผเสนอรางกฎหมายตองแนบบนทกค าอธบายตวบทบญญต (หลกการและเหตผล) ไปพรอมกบรางกฎหมาย เพราะผตความกฎหมายสามารถดแนวนโยบายประกอบในการตความไดเนองจากเปนกฎหมายทางเทคนค (ด ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในภาคผนวก ฐ.)

DPU

122

อตราภาษมลคาเพมจากการน าเขาสนคาจากตางประเทศ แตไมปรบลดอตราภาษมลคาเพมส าหรบสนคาทผลตในประเทศ จะกอใหเกดความไมเปนธรรม (ด พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

(18) ตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 6 ธนวาคม 2548 เหนชอบใหกรมศลกากร เปนหนวยงานหลกในการจดตง (National single window : NSW) ซงเปนระบบศนยกลางการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคธรกจ ทงภายในประเทศและระหวางประเทศ ท าใหอ านวยความสะดวกแกการน าเขา สงออก และโลจสตก มผใหความเหนวา การจดตง NSW ทกรมศลกากรเปนหนวยงานหลกชวยอ านวยความสะดวกแกการน าเขา สงออก และโลจสตก เนองจากในการน าเขาสงออกมกฎหมายทเกยวของเปน 100 ฉบบและมหนวยงานทเกยวของมากกวา 10 หนวยงาน การจดตง NSW ชวยเชอมโยงขอมลของหนวยงานตางๆและเปลยนระบบการน าเสนอหรอยนเอกสารตางๆ เปนระบบอเลกทรอนกส (ด พนธทอง ลอยกลนนท ในภาคผนวก ฐ.)

3.2 บทสมภาษณของผทเปนทยอมรบเชอถอไดทตพมพในสงพมพของทางราชการ 3.2.1 ขอคดเหนเกยวกบประโยชนและผลกระทบในทางบวกของขอตกลงเขตการคาเสร

จากการสงเคราะหความคดเหนของผทเปนทยอมรบและเชอถอไดในสาขาทเกยวของ (Authority) ในบทสมภาษณทตพมพในสงพมพของทางราชการ ผวจยพบวาประโยชนและผลกระทบในทางบวกของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรโดยทวไป (ซงนาจะรวมถงประโยชนและผลดของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนดวย) ม 10 ประการ ดงน

(1) การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรสรางโอกาสทางการคาสนคาใหแกประเทศทเขาท าขอตกลง(ด พรศลป พชรนทรตนะกล ในภาคผนวก ฑ.)

(2) การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรมประโยชนในมตของการสรางรายไดใหกบประเทศมากขน เนองจากท าใหประเทศไทยสามารถขยายโอกาสในการสงออกสนคาและการบรการไปยงประเทศคเจรจาไดมากขน และยงสงเสรมใหประเทศไทยสามารถเขาไปลงทนในประเทศคเจรจาไดคลองตวมากยงขน (ด ดร.ธนวฒน พลวชย ในภาคผนวก ฑ.)

(3) ผบรโภคจะมสนคาจากตางประเทศใหเลอกมากขนและในราคาทถกลง (ด พรศลป พชรนทรตนะกล ในภาคผนวก ฑ.)

(4) การผลกดนสนคาเกษตรซงถอวามศกยภาพและสนคาอตสาหกรรมหลายชนดทสามารถแขงขนกบประเทศอนไดใหเขาอยในขอตกลงเขตการคาเสร จะท าใหไทยไดรบประโยชน (ด ประมนต สธวงษ ในภาคผนวก ฑ.)

(5) การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรท าใหประเทศไทยขยายขอบเขตทางการคาไดมากขน นอกจากน ยงท าใหประเทศไทยไดรบการลงทน การถายทอดเทคโนโลยการผลต และวตถดบในสงทประเทศไทยขาดแคลนหรอไมมมาผลตเปนสนคาใหเกดเปนมลคาเพม (ด ไพบลย พลสวรรณา ในภาคผนวก ฑ.)

(6) การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรมประเดนส าคญ คอ การเรงลดอตราอากรขาเขาใหต าทสด

DPU

123

หรอเหลอรอยละ 0 ซงจะสงผลใหสนคาน าเขามราคาถก จงถอเปนการเปดตลาดใหมการแขงขนทางการคาสนคาระหวางประเทศทเขาท าขอตกลง (ด ดร. นลสวรรณ ลลารศม ในภาคผนวก ฑ.)

(7) การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรจะเกดประโยชนขนอยกบวสยทศนของผน าแตละประเทศทเขาเปนคกรณในการรกษาประโยชนของประเทศหรอประชาชนของตน (ด มชย ฤชพนธ ในภาคผนวก ฑ.)

(8) ประโยชนจากการจดท าขอตกลงเขตการคาเสรตองพจารณาจากผลประโยชนรวมทงหมดไมใชพจารณาเฉพาะภาคสวนใดภาคสวนหนง (Section) เชน ในเรองของภาคการเงนอาจจะไมไดรบประโยชน แตในภาคอตสาหกรรมหรอเกษตรกรรมจะไดรบประโยชน (ด อดศกด ตนตวรวงศ ในภาคผนวก ฑ.)

(9) การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรจะเกดประโยชนขนอยกบการรบฟงความเหนจากทกๆ ฝายหรอรบฟงความคดเหนรอบดานจากผทเกยวของ เชน ในออสเตรเลย กอนรฐบาลท าขอตกลงเขตการคาเสร จะมการศกษาและประชมกบผทมสวนไดสวนเสยหลายครง (ไมต ากวา 5 ครง) การท าขอตกลงเขตการคาเสร ถารกษาสมดลดๆ แมวาขณะท าอาจจะมความไดเปรยบหรอเสยเปรยบในทางการคาระหวางประเทศทเขาท าขอตกลง แตเมอขอตกลงน ามาซงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแลวประเทศทเขาท าขอตกลงจะไดประโยชนทงหมด (ด ศาสตราจารย เกยรตคณ นายแพทยเกษม วฒนชย ในภาคผนวก ฑ.)

(10) การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรนนมทงผลดและผลเสย เพอใหไดรบประโยชนจากการคาเสรทเปนธรรม (Free and Fair Trade) การเปดการคาเสรตองท าอยางคอยเปนคอยไปและจะตองมมาตรการเพอปองกนผลกระทบทจะเกดขน (Safeguard) เพอไมท าใหผประกอบการในประเทศเกดความเดอดรอน ดงนน การตดสนใจของรฐบาลในการจดท าขอตกลงเขตการคาเสรแตละครงจะตองตงอยบนผลประโยชนโดยรวมของประเทศไทย กอนการเจรจาทกครง ตองมการศกษาอยางรอบดานถงผลกระทบทคาดวาจะเกดขน และหามาตรการเพอปองกนผลกระทบทจะเกดขนดวย (ด เกรกไกร จรแพทย ในภาคผนวก ฑ.)

3.2.2 ขอคดเหนเกยวกบผลกระทบดานลบของขอตกลงเขตการคาเสร

จากการสงเคราะหความคดเหนของผทเปนทยอมรบและเชอถอไดในสาขาทเกยวของ (authority) ในบทสมภาษณทตพมพในสงพมพของทางราชการ ผวจยพบวาผลกระทบดานลบทเกดจากการการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร (ซงนาจะรวมถงผลกระทบดานลบของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนดวย) ม 3 ประการ ดงน

(1) ผลจากการเปดการคาเสรจะท าใหประเทศไทยมคแขงทางการคาเพมขนอกหลายประเทศทอยในกลมอาเซยนดวยกน ซงมศกยภาพในการผลตและสงออกสนคาทไมไดดอยไปกวาประเทศไทย (ดไพบลย พลสวรรณา ในภาคผนวก ฑ.)

(2) ธรกจทขาดศกยภาพในการแขงขนจะไมสามารถสรางโอกาสทางการคาสนคาในประเทศทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสร (ด พรศลป พชรนทรตนะกล ในภาคผนวก ฑ.)

DPU

124

(3) ผบรโภคอาจจะมสนคาจากตางประเทศใหเลอกมากขนและในราคาทถกลง แตผบรโภคกตองระมดระวงในเรองมาตรฐานและความปลอดภยของสนคาทน าเขาดวย (ด พรศลป พชรนทรตนะกล ในภาคผนวก ฑ.) 3.2.3 ขอคดเหนเกยวกบการปรบปรงนโยบายทเกยวของกบการท าขอตกลงเขตการคาเสร

จากการสงเคราะหความคดเหนของผทเปนทยอมรบและเชอถอไดในสาขาทเกยวของ (Authority) ในบทสมภาษณทตพมพในสงพมพของทางราชการ ผวจยพบวาภาครฐและภาคเอกชนควรปรบปรงนโยบายเพอรองรบการท าขอตกลงเขตการคาเสร (ซงนาจะรวมถงเพอรองรบการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนดวย) 2 ประการ ดงน

(1) ภาคการผลตตองก าหนดนโยบายเกยวกบการปรบปรงวธการผลตและโครงสรางทางการผลตใหไดมาตรฐาน ภาคเกษตรกรรมควรก าหนดนโยบายการรวมกลมเกษตรใหมขนาดใหญเพอลดตนทน นอกจากน ภาครฐตองก าหนดนโยบายในการจดสรรเงนมาเพอจดมาตรฐานการผลตใหภาคเอกชน (ด พรมล กลบบว ในภาคผนวก ฑ.)

(2) ธรกจทขาดศกยภาพในการแขงขนจ าเปนตองก าหนดนโยบายเกยวกบการปรบปรงการผลตสนคาใหไดมาตรฐานเพอใหสอดคลองกบความตองการของตลาด และปรบปรงโครงสรางการผลตใหสามารถแขงขนได ซงภาครฐควรเขามาใหความชวยเหลอบางธรกจเพอการปรบปรงการผลตดวย (ด พรศลป พชรนทรตนะกล ในภาคผนวก ฑ.)

DPU

125

บทท 4 บทวเคราะหขอดและขอเสยของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน 4.1 แนวทางการวเคราะห

ในบทท 2 ผวจยพบวาขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนถกจดตงขนภายใตกรอบความตกลงแมบทวาดวยการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยนและความตกลงวาดวยการใชมาตรการก าหนดอตราอากรรวมกนเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (CEPT-AFTA) ซงเปนความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาและความรวมมอทางกฎหมายภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยมวตถประสงคหลก คอ การสงเสรมใหมการคาขายสนคาภายในภมภาคอาเซยนอยางเสรมากขน ดวยการลดภาษศลกากรระหวางกนรวมทงยกเลกอปสรรคทางการคาทมใชภาษระหวางกน ในสวนของการลดภาษศลกากร ภาษทลด คอ อตราอากรขาเขาส าหรบการน าเขาสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน ซงสนคาทจะไดรบการลดอตราอากรขาเขาตองเปนสนคาทอยในบญชลดภาษของทงประเทศผสงออกและน าเขา

ในสวนของประเทศไทย ประเทศไทยไดลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนส าหรบสนคาทอยในบญชลดภาษลงเหลอรอยละ 0 ตงแตป 2553 (ด ภาคผนวก ฉ.) และไดลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาในบญชออนไหวเหลออตราภาษสดทายทรอยละ 5 (ไมลดลงเหลอรอยละ 0) ตงแตป พ.ศ. 2553 (ด ภาคผนวก ฎ.) ซงตอมาความตกลง CEPT-AFTA ไดรบการปรบปรงใหเปนความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA) ซงยงคงหลกเกณฑเรองการลดอตราอากรขาเขาตามตารางการลดภาษตามพนธกรณของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ด ภาคผนวก ฏ.)

การลดอตราอากรขาเขาตามพนธกรณของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเมอพจารณาตามวตถประสงคของการท าขอตกลงแลวมขอด คอ การลดอตราภาษจะท าให (1) การคาภายในกลมอาเซยนเปนไปโดยเสรมากขน (2) ความสามารถในการแขงขนของสนคาอาเซยนสงขน (3) ดงดดการคาสนคาระหวางประเทศในภมภาคอาเซยนมากขน (4) ขยายตลาดการคาสนคาภายในเขตอาเซยนใหกวางขน (5) ดงดดการลงทนจากตางประเทศนอกภมภาคอาเซยนมากขน และ (5) สรางอ านาจในการเจรจาตอรองทางการคาสนคากบประเทศนอกภมภาคอาเซยนมากขน นอกจากน ยงมผสนบสนนขอดของการลดอตราอากรขาเขาตามพนธกรณของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ด ชศกด จรญ-สวสด และสมพงษ เฟองอารมณ ในหวขอ 2.10.3.1 ของบทท 2) นอกจากผลกระทบในเชงบวกหรอขอดแลว การลดอตราอากรขาเขาตามพนธกรณของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนยงถกวพากษวจารณวามผลกระทบในเชงลบตอประเทศไทย (ด ชศกด จรญสวสด และสมพงษ เฟองอารมณ ในหวขอ 2.10.3.2 ของบทท 2)

DPU

126

ในบทน ผวจยจะวเคราะหในเชงทฤษฎโดยการน าเอาขอมลรวมทงหลกการและแนวความคดทางทฤษฎทส าคญทผวจยสกดไดจากการศกษาทบทวนวรรณกรรมและจากการสมภาษณในเชงลกในบทท 2 และบทท 3 มาวเคราะหเพอหาค าตอบวาการลดอตราอากรขาเขาตามพนธกรณของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนผลกระทบในเชงบวกและเชงลบตอประเทศไทยอยางไร กลาวอกอยางหนง ผวจยจะวเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอประเทศไทย ตามหลกการและแนวความคดทางทฤษฎตามทสกดไดจากบทท 2 ซงสนบสนนโดยขอคดเหนและบทสมภาษณในบทท 3 ดงตอไปน

(1) วเคราะหผลกระทบของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอการด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคและนโยบายการคลงสาธารณะ

(2) วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามวตถประสงคของภาษ

(3) วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามหลกการจดเกบภาษทด

(4) วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามหลกการและหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษระหวางประเทศ

(5) วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามวตถประสงคและหลกการของการจดเกบภาษศลกากร

(6) วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามหลกการคาระหวางประเทศ

(7) วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามวตถประสงคของประชาคมอาเซยน กฎบตรอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

อนง ผวจยจะน าขอวพากษวจารณเกยวกบผลกระทบของขอตกลงเขตการคาเสรและผลกระทบของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอไทยในหวขอ 2.10 ของบทท 2 มาวเคราะหประกอบดวย

ผลการวเคราะหในบทน จะน าไปสขอสรปเพอการท าขอเสนอแนะเพอการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการลดอตราภาษศลกากรในการท าขอตกลงเขตการคาเสรของไทยหรอของอาเซยนทประเทศไทยเปนสมาชกอยกบประเทศคเจรจาตางๆในอนาคต1

1 ในป พ.ศ.2552 กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย (2552: 47) กลาววา อาเซยนจะขยายการจดท าขอตกลงเขตการคาเสรออกไปในกรอบทกวางขน ไมวากรอบอาเซยน + 3 (จน ญปน และเกาหลใต) ทเรยกวา East Asia Free Trade Area (EAFTA) หรอในกรอบอาเซยน + 6 (จน ญปน เกาหลใต ออสเตรเลย นวซแลนด และอนเดย) ทเรยกวา Comprehensive Economic Partnership in East Asia (CEPEA) ซงจะสงผลใหขนาดของตลาดและขนาดของเศรษฐกจขยายตวมากขน ขอมลทพบในปจจบน (พ.ศ. 2556) อาเซยนไดจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศดงกลาวทงหมดแลว

DPU

127

4.2 วเคราะหผลกระทบของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอการด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคและนโยบายการคลงสาธารณะ

จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.1.5 ของบทท 2 ผวจยพบวาเปาหมายของเศรษฐกจมห-ภาค คอ การเพมขนของการจางแรงงาน การมเสถยรภาพทางเศรษฐกจ การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และการกระจายรายไดและความมงคงอยางเปนธรรมหรอเสมอภาคมากขน และในหวขอ 2.1.3 ของบทท 2 ผวจยพบวาการก าหนดวาอตราภาษส าหรบภาษชนดใดชนดหนงจะสงหรอต าหรอจะมจ านวนอตรามากหรอนอยแคไหนเพยงใดขนอยกบการใชอตราภาษของรฐบาลเพอใหบรรลเปาหมายของเศรษฐกจมหภาคดานใดดานหนง นอกจากน ในหวขอ 2.10.3.1 (3) ของบทท 2 ชศกด จรญสวสด และในหวขอ 3.1.1 (3) ของบทท 3 โชตมา เอยมสวสดกลและจนญญา บณฑกล กลาวถงผลกระทบของเขตการคาเสรอาเซยนตอไทยวา การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหสนคาน าเขามราคาถกลง สงผลใหมการน าเขาสนคาทน วตถดบ และสนคากงส าเรจรปเพมขน ชวยใหการผลตขยายตวและตนทนการผลตสนคาเพอสงออกลดลง ซงเปนประโยชนตอการผลตเพอการสงออกซงสนคาเกษตรกรรมและอตสาหกรรม ท าใหการสงออกขยายตวเพมขน และตามขอมลทางสถตทอางถงในหวขอ 2.10.3.1 (1) ของบทท 2 หลงจากการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน การสงออกของประเทศไทยไปในภมภาคอาเซยนมมลคาสงขน ซงชวยเพมรายไดเงนตราตางประเทศ และชวยใหสาขาเศรษฐกจตางๆ มรายไดและมการจางแรงงานเพมขน

จากทกลาวมาขางตน เมอพจารณาตามวตถประสงคของการด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคแลว ผวจยเหนวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบในเชงบวก เพราะการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวท าใหบรรลเปาหมายของเศรษฐกจมหภาคโดยท าใหเกดการจางแรงงานเพมขนและสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเนองจากผลผลตในระบบเศรษฐกจของประเทศและรายไดประชาชาตเพมสงขน

อยางไรกตาม เมอพจารณาในดานนโยบายการคลงสาธารณะแลว การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบในเชงลบตอการด าเนนนโยบายการคลงทางดานภาษเพอลดความเหลอมล าดานรายไดระหวางประชาชนและทางดานหนสาธารณะของรฐบาล ซงวเคราะหไดดงน

(1) จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.1.5 ของบทท 2 ผวจยพบวานโยบายการคลงทางดานภาษเปนเครองมอหนงทรฐบาลใชเพอลดความเหลอมล าทางดานรายไดระหวางประชาชนซงเปนเปาหมายหนงของเศรษฐกจมหภาค โดยรฐบาลสามารถใชการจดเกบภาษทงภาษทางตรงและภาษทางออมเพอลดจ านวนเงนไดของผมรายไดสงและเพอชวยเหลอไมใหผมรายไดนอยและปานกลางแบกรบภาระภาษทมากจนเกนไป กลาวคอ ในสวนของภาษทางออม (เชน ภาษมลคาเพม ภาษสรรพสามต ภาษศลกากร) รฐบาลสามารถใชการจดเกบภาษในอตราทสงจากสนคาบางอยางทกลมผมรายไดสงนยมบรโภคหรอสนคาทมลกษณะเปนการฟมเฟอยและมผมรายไดสงเปนกลมเปาหมายหลก และจดเกบภาษในอตราทต าจากสนคาบางอยางทกลมผมรายไดนอยและปานกลางโดยสวนใหญบรโภค

อยางไรกตาม ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.9.2 และ 2.9.5 ของบทท 2 สนคาทไดรบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามบญชลดภาษส าหรบของทมถน

DPU

128

ก าเนดจากอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) (ด ภาคผนวก ฏ.) มหลายรายการและหลายประเภททงสนคาอตสาหกรรมและสนคาเกษตรกรรมซงเปนสนคาททงกลมผมรายไดนอยและผมรายไดสงสามารถเลอกบรโภคได

การทผมรายไดสงสามารถบรโภคสนคาน าเขาทมราคาถกลง ปรมาณเงนในมอของผมรายไดสงยอมจะลดลงไมมาก ซงขดแยงกบการด าเนนนโยบายการคลงทางดานภาษเพอลดความเหลอมล าทางดานรายไดระหวางประชาชนทตองการลดจ านวนเงนของผมรายไดสง เชนน การลดอตราอากรขา-เขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงไมสงเสรมตอการด าเนนนโยบายการคลงดงกลาว

(2) จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.1.5 ของบทท 2 ผวจยพบวา เครองมอหนงทรฐบาลใชเพอใหบรรลเปาหมายของเศรษฐกจมหภาค คอ นโยบายทางดานการคลงซงประกอบดวยนโยบายดานรายรบและรายจายสาธารณะ นโยบายดานรายรบประกอบดวยการจดเกบภาษอากรและหนสาธารณะ รฐบาลสามารถใชนโยบายดานหนสาธารณะเพอใหบรรลเปาหมายของเศรษฐกจมหภาคเมอรายรบจากการจดเกบภาษไมเพยงพอกบรายจายสาธารณะ และรฐบาลไดกอหนสาธารณะเพอหาเงนมาใชจายในการจดสรรประโยชนสาธารณะและการสรางปจจยพนฐานทางเศรษฐกจตางๆทเรงดวนหรอจ าเปน ตลอดจนเพอแทรกแซงระบบเศรษฐกจ เพอทจะท าใหเศรษฐกจมเสถยรภาพและเจรญเตบโต ลดความเหลอมล าดานรายไดและลดการวางงาน

รศ.ดร.อรพน ผลสวรรณ สบายรป (2551: 133-134) กลาววา หากรฐบาลมความจ าเปนทจะตองกอหนสาธารณะภายในประเทศ มาตรการสงเสรมใหประชาชนท าการออมเงนเปนเรองส าคญ หนงในมาตรการสนบสนนการออม คอ การขนอตราภาษสนคาเพอใหประชาชนซอสนคานอยลงเพอใหเหลอเงนออมมากขน

อยางไรกตาม ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.10.3.1 (4) ของบทท 2 ชศกด จรญสวสด และพรศลป พชรนทรตนะกล จากบทสมภาษณในหวขอ 3.2.1 (3) ของบทท 3 สนบสนนขอดของการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนวา ผบรโภคจะไดประโยชนจากการทสนคาอปโภคบรโภคมราคาถกลง โดยมสนคาทมคณภาพและรปแบบหลากหลายใหเลอกซอ ผวจยเหนดวยวาการลดอตราอากรขาเขาดงกลาวท าใหสนคาเขามราคาถกลงซงท าใหคนไทยสามารถเลอกบรโภคสนคาน าเขาไดอยางหลากหลายมากขน2 แตการบรโภคทเพมขนอนเปนผลจากการลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจะท าใหประชาชนเหลอเงนออมนอยหรอไมมเงนออม ซงขดแยงกบมาตรการสงเสรมการออมของรฐบาลทตองการใหประชาชนมเงนออมเพอใหรฐบาลสามารถกอหนสาธารณะโดยการกยมเงนจากประชาชนภายในประเทศไดในเวลาทรายจายสาธารณะสงกวารายรบจากการจดเกบภาษ ดงนน การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงไมสงเสรมตอการด าเนนนโยบายดานหนสาธารณะของรฐบาล 2 จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.1.3 ของบทท 2 ผวจยพบวาหากรฐบาลลดอตราภาษมลคาเพมทใชจดเกบจากการขายสนคาหรอการใหบรการเพอใหสนคาหรอบรการมราคาต าลง ประชาชนจะสามารถซอสนคาหรอบรการไดมากขน ในท านองเดยวกน เมอรฐบาลลดอตราภาษศลกากร (ซงเปนภาษทางออมทจดเกบจากสนคาเชนเดยวกบภาษมลคาเพม) ส าหรบสนคาน าเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรเพอใหสนคาน าเขามราคาต าลง ประชาชนยอมมความสามารถในการซอสนคาน าเขาไดมากขน

DPU

129

4.3 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามวตถประสงคของภาษ

ในหวขอ 2.1.4 ของบทท 2 ผวจยพบวาวตถประสงคหลกในการจดเกบภาษอากรของรฐบาล คอ การหาเงนเพอน ามาเปนคาใชจายของรฐบาล นอกจากน การจดเกบภาษอากรยงเปนไปเพอใหบรรลวตถประสงคอนๆอกหลายประการ เชน เพอเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ เพอการควบคมการน าเขาสนคาเพอการคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ เพอเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายทางธรกจ และเพอการช าระหนสนของรฐ

เมอพจารณาตามวตถประสงคหลกในการจดเกบภาษอากรแลว ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบในเชงลบเพราะการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวท าใหรฐบาลหาเงนจากการจดเกบภาษศลกากรเพอน ามาเปนคาใชจายไดนอยลง นอกจากน เมอพจารณาตามวตถประสงครองในดานอนๆ ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนยงมผลกระทบในเชงลบอกดวย ดงน

(1) การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบในเชงลบเมอพจารณาในแงมมการใชเปนภาษศลกากรเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ ซงวเคราะหไดดงน

ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.1.4 (2) ของบทท 2 ผวจยพบวารฐบาลสามารถใชภาษทางออมเพอแกไขปญหาเศรษฐกจของประเทศทอยในภาวะเงนเฟอเพอดงเงนจากมอของประชาชน โดยการเพมอตราภาษดงกลาวใหสงขน เพอลดอ านาจซอหรอลดการบรโภคของประชาชนซงมผลท าใหรายไดของประชาชนขนตอๆไปลดลง และในหวขอ 2.1.2 ของบทท 2 ผวจยพบวาภาษศลกากรเปนภาษทางออมเชนเดยวกบภาษมลคาเพมทผมหนาทเสยภาษสามารถจะผลกภาระไปยงผอนได

ดงนน หากรฐบาลตองการแกไขปญหาเงนเฟอ รฐบาลสามารถท าไดโดยการปรบเพมอตราอากรขาเขา เนองจากเมอผน าเขาเสยภาษศลกากรส าหรบสนคาน าเขาทสงขนไปแลว ผน าเขากจะบวกรวมภาษศลกากรเขาไปกบราคาสนคาน าเขาและน าไปขายใหประชาชน เมอประชาชนบรโภคสนคาทมราคาสงขน ปรมาณเงนในมอของประชาชนกจะลดลงมาก

ในทางตรงกนขาม รฐบาลไมอาจแกไขปญหาเงนเฟอได หากรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขา เนองจากเมอผน าเขาเสยภาษศลกากรส าหรบสนคาน าเขาทลดลงไปแลว ผน าเขากจะบวกรวมภาษศลกากรทต าลงเขาไปกบราคาสนคาน าเขาและน าไปขายใหประชาชน เมอประชาชนบรโภคสนคาทมราคาถกลง ปรมาณเงนในมอประชาชนกจะลดลงไมมาก เชนน การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงไมสนบสนนการใชภาษทางออมเพอแกปญหาเศรษฐกจของประเทศทอยในภาวะเงนเฟอ

(2) การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบในเชงลบเมอวเคราะหในแงมมการใชภาษศลกากรเพอการควบคมการน าเขาสนคาเพอการคมครองอตสาหกรรมการ

DPU

130

ผลตสนคาภายในประเทศ และในแงมมการใชเปนภาษศลกากรเพอเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายทางธรกจ ดงน

ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.1.4 (5) ของบทท 2 ผวจยพบวา หากรฐบาลตองการคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ รฐบาลสามารถใชการจดเกบภาษศลกากรจากสนคาน าเขา ถาสนคาชนดนนเปนสนคาชนดเดยวกบทผลตไดภายในประเทศ การจดเกบภาษศลกากรของรฐบาลจงเทากบเปนการควบคมการน าเขาสนคาจากตางประเทศ ในท านองเดยวกน ในการด าเนนนโยบายทางธรกจ รฐบาลอาจก าหนดอตราภาษศลกากรส าหรบสนคาน าเขาใหสงเพอชวยเหลออตสาหกรรมภายในประเทศ

ในทางตรงกนขาม หากรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขา เมอผน าเขาเสยภาษศลกากรส าหรบสนคาน าเขาทลดลงไปแลว ผน าเขากจะบวกรวมภาษศลกากรทต าลงเขาไปกบราคาสนคาน าเขาและน าไปขายใหประชาชน เมอประชาชนบรโภคสนคาน าเขาทมราคาถกลง ประชาชนอาจไมเลอกบรโภคสนคาชนดเดยวกนทผลตไดภายในประเทศทมราคาสงกวา เชนน การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงไมสนบสนนการควบคมการน าเขาสนคาจากตางประเทศเพอการคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ

(3) การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบในเชงลบเมอพจารณาในแงมมการใชภาษศลกากรเพอการช าระหนสนของรฐ ซงวเคราะหไดดงน

ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.1.4 (4) ของบทท 2 ผวจยพบวา รฐบาลสามารถหารายไดการจดเกบภาษเพอน าไปช าระหน เง นทกยมจากตางประเทศเพอน ามาลงทนสรางปจจยพนฐานทางเศรษฐกจตางๆเพอการพฒนาประเทศ แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน รายไดของรฐบาลจากการจดเกบภาษเพอน าไปช าระหนเงนทกยมยอมลดนอยลง รฐบาลอาจจ าเปนตองขนอตราภาษชนดอนๆเพอหารายไดใหพอเพยงทจะน าไปช าระหนเงนกใหครบถวนตามสญญาได แตการขนอตราภาษชนดอนๆยอมสงผลกระทบตอประชาชนทเกยวของกบภาษชนดนน 4.4 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามหลกการจดเกบภาษทด

ในหวขอ 2.2.1 และ 2.2.2 ของบทท 2 ผวจยพบวาหลกการจดเกบภาษอากรทดมหลายประการซงหลายหลกการใกลเคยงกน ดงนน ในหวขอน ผวจยจะวเคราะหวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกการส าคญทเกยวของหรอไมอยางไร

เมอพจารณาตามหลกความรวมมอระหวางนานาชาต หลกความแนนอนชดเจน หลกความประหยดในการจดเกบภาษ หลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ หลกความเปนกลางในทางเศรษฐกจของภาษ และหลกการสงเสรมประสทธภาพในทางเศรษฐกจ แลว ผวจยเหนวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบในเชงบวก ซงวเคราะหไดดงน

DPU

131

(1) ตามหลกความรวมมอระหวางนานาชาต (International Cooperation) ทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2 ประเทศตางๆควรรวมมอสรางความปรองดองในการจดเกบภาษเพอลดการแขงขนทางดานการจดเกบภาษระหวางประเทศ

ในหวขอ 2.8 และ 2.9 ของบทท 2 ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมทมาจากความตกลงวาดวยการใชมาตรการก าหนดอตราอากรรวมกนเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (CEPT-AFTA) ซงก าหนดใหประเทศสมาชกอาเซยนใชอตราภาษศลกากรพเศษทเทากนเปนกลไกหลกในการลดภาษศลกากรส าหรบสนคาในภมภาคอาเซยนใหอยในระดบต าเพยงรอยละ 0-5 ซงตอมาความตกลง CEPT-AFTA ไดรบการปรบปรงใหเปนความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ซงประเทศสมาชกอาเซยนยงคงหลกเกณฑเรองการลดอตราอากรขาเขาตามตารางการลดภาษตามพนธกรณของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

ดงนน การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) จงถอเปนความรวมมอในการสรางความปรองดองในการจดเกบภาษระหวางประเทศตางๆในภมภาคอาเซยน ซงสอดคลองกบหลกความรวมมอระหวางนานาชาต ทงน สภาภรณ ชาญณรงค และจราวไล ธารณปกรณ (2533: 2) สนบสนนขอสรปดงกลาวของผวจยวา

“เขตการคาเสรอาเซยน (Asean Free Trade Area : AFTA) เปนขนตอนเบองตนของการรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคอาเซยน โดยการก าหนดขอตกลงรวมกนเพอลดอปสรรคทางภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยจะคอยๆ ลดอตราภาษน าเขาสนคาประเภทตางๆ ทละนอยจนเกดการคาเสรในกลมประเทศอาเซยนในทสด ขณะเดยวกนประเทศสมาชกยงคงมอสระในการก าหนดอตราภาษศลกากรกบประเทศนอกกลมอาเซยนไดโดยเสร” (2) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.2.1 ของบทท 2 หลกความแนนอนชดเจน

(Certainty) ตองการใหกฎเกณฑเกยวกบความรบผดในการเสยภาษหรอกฎเกณฑเกยวกบสงทเปนโครงสรางของภาษ (เชน ฐานภาษ อตราภาษ วธการและการค านวณภาษ) มความแนนอนชดเจน หรอกลาวอกนยหนง กฎเกณฑดงกลาวตองสามารถท าใหผเสยภาษและผจดเกบภาษมองเหนผลลพธลวงหนาได และตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.2.3 ของบทท 2 ผวจยพบวาอตราอากรเปนปจจยหนงทส าคญในการค านวณภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาน าเขา กลาวคอ การเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาตองเกบตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ด ภาคผนวก ข. และ ค.)

นอกจากน ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.9.2 และ 2.9.5 ของบทท 2 ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) สนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนในบญชลดภาษไดรบการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 และในบญชออนไหวเหลออตราภาษสดทายทรอยละ 5 ตงแตป พ.ศ. 2553 ทงน กระทรวงการคลงไดออกประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน และประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจาก

DPU

132

อาเซยนใหเหลอรอยละ 0 (ยกเวนอากร) และรอยละ 5 เพอใหเปนไปตามขอตกลงดงกลาว (ด ภาคผนวก ฉ. ช. และ ซ.)

ผวจยเหนวาการปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาวนาจะสอดคลองกบหลกความแนนอนชดเจนทกลาวมาขางตน เพราะการมประกาศกระทรวงการคลงลดอตราอากรขาเขาส าหรบเขตการคาเสรอาเซยนและส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนท าใหกรมศลกากรและผน าเขาสนคาสามารถมองเหนผลลพธหรอท าใหกรมศลกากรและผน าเขาสนคามความชดเจนในการค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากอาเซยนซงแตกตางจากค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศนอกกลมอาเซยนทตองค านวณตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร

(3) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.2.1และ 2.2.2 ของบทท 2 หลกความประหยดในการจดเกบภาษ (Economy) หรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ (Efficiency of Taxation) ตองการใหมตนทนทต าในการบรหารจดเกบภาษของเจาหนาทและไมตองการใหผเสยภาษท าการหลบหลกและหนภาษ แตตองการใหผเสยภาษปฏบตตามกฎหมายภาษดวยความเตมใจและดวยคาใชจายทต า นอกจากน ผวจยพบวาสาเหตทท าใหตนทนในการจดเกบภาษและคาใชจายในการปฏบตตามกฎหมายภาษสง คอ ความยากและความซบซอนของกฎหมายภาษและการหลบหลกและหนภาษ และเพอใหการจดเกบภาษเปนไปตามความตองการของหลกการดงกลาว กฎหมายภาษ (ไมวาจะเปนกฎหมายแมบทหรอกฎหมายล าดบรอง) และวธการจดเกบภาษจะตองมความงายและไมซบซอน นอกจากน บทบญญตของกฎหมายทจงใจใหเกดการหลบหลกและหนภาษตองมจ านวนไมมาก

เมอพจารณาในแงมมการหลบหลกและหนภาษ ผวจยเหนวาการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนหลกความประหยดหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษทกลาวมาขางตน กลาวคอ นกวชาการภาษเชอกนวาอตราภาษทสงจงใจใหเกดการหลบหลกและหนภาษ ดงนน อตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนในบญชลดภาษตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ทไดปรบลดลงเหลอรอยละ 0 (หรอไมมการจดเกบภาษ) และในบญชออนไหวเหลออตราภาษสดทายทรอยละ 5 ยอมทจะลดแรงจงใจของผน าเขาสนคาในการหลบหลกและหนภาษศลกากร เมอไมมการหลบหลกและหนภาษหรอเมอการหลบหลกและหนภาษลดนอยลง รฐบาลกไมจ าเปนตองใชทรพยากรทางเศรษฐกจทเพมมากขนในการตอตานและตรวจจบการหลบหลกและหนภาษ ซงจะท าใหตนทนในการบรหารจดเกบภาษของรฐบาลลดนอยลง

อยางไรกตาม แมวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสงผลดในดานการลดลงของการหลบหลกและหนภาษตามทกลาวมาขางตน แตเมอพจารณาทางดานความยากและความซบซอนของกฎหมายภาษแลว ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะขดกบหลกความประหยดหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ ซงวเคราะหไดดงน

DPU

133

จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.1 ของบทท 2 และจากการสมภาษณในหวขอ 3.1.3 (2) ของบทท 3 ผวจยพบวากฎหมายศลกากรเปนกฎหมายทมขอก าหนดเกยวกบระเบยบวธปฏบตและมรายละเอยดแบบฟอรมการปฏบตคอนขางมาก นอกจากน กฎหมายศลกากรยงเปนกฎหมายทยากในการเขาใจและสรางความสบสนในการใช ทงน เปนผลมาจากการทกฎหมายศลกากรประกอบดวยกฎหมายหลายฉบบทเขามาเกยวของและไดถกแกไขปรบปรงเพมเตมหลายครง

ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะขดกบหลกความประหยดหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ เนองจากประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน และประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยนใหเหลอรอยละ 0 (หรอไมมการจดเกบภาษ) และรอยละ 5 ทออกมาเพอใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) (ด ภาคผนวก ฉ. ช. และ ซ. ) ท าใหกฎหมายภาษศลกากรมความซบซอนมากขน เพราะประกาศดงกลาวเพมกฎเกณฑในการค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากอาเซยนใหแตกตางไปจากค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศนอกกลมอาเซยนทตองค านวณตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราช-ก าหนดพกดอตราศลกากร3

นอกจากน กรมศลกากรยงไดออกประกาศกรมศลกากรท 1/2555 เรอง หลกเกณฑและพธการเกยวกบการยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน (ด ภาคผนวก ฌ.) ทงน เพอใหเปนไปตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน ประกาศกรมศลกากรฉบบนไดก าหนดระเบยบหลกเกณฑและพธการรวมทงเอกสารและแบบฟอรมทผน าเขาสนคาจากอาเซยนตองปฏบตซงมรายละเอยดคอนขางมากท าใหกฎหมายภาษศลกากรเพมความซบซอนและปฏบตยากขนไปอก

(4) ตามหลกความเปนกลางในทางเศรษฐกจของภาษ (Neutrality) หรอหลกความมประสทธภาพในทางเศรษฐกจหรอหลกการสงเสรมประสทธภาพในทางเศรษฐกจ (Economic Efficiency) ทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2 ระบบภาษควรทจะสงเสรมการท างาน การลงทน การออม และความส าเรจของกจกรรมทางเศรษฐกจ หลกการนสามารถท างานไดผลเมอภาษมความเปนกลางตอการท ากจกรรมทางเศรษฐกจหรอภาษไมเขาไปบดเบอนการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชน หรอภาษมผลกระทบตอตนทนและผลประโยชนทเกดการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชนนอยทสด เพอกอใหเกดการสญเปลาทางเศรษฐกจทนอยทสด

นกวชาการภาษเชอกนวาภาษเขาไปยงเกยวและบดเบอนตอการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของผเสยภาษ เนองจากภาษถอเปนการลดผลประโยชนในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจอยาง 3 สนคาทน าเขาจากอาเซยนทไดรบการลดอตราอากรตามบญชทายประกาศกระทรวงการคลงมเปนจ านวนมาก (มหลายรายการและหลายประเภททงสนคาอตสาหกรรมและสนคาเกษตรกรรม) (ด ภาคผนวก ฉ. ช. และ ซ.) ในขณะทสนคาทน าเขาจากประเทศนอกกลมอาเซยนทตองค านวณตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากรกมเปนจ านวนมากเชนกน (ด ภาคผนวก ค.)

DPU

134

หนง (หรอเปนตนทนในการด าเนนธรกจและการลงทนของนกการคาและนกลงทนอยางหนง (ธนภณ แกวสถตย, 2546: 297-298)) การบดเบอนของภาษตอการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของผเสยภาษกอใหเกดผลไมจงใจใหท ากจกรรมทางเศรษฐกจหรอกอใหเกดความสญเปลาทางเศรษฐกจ

(จรศกด รอดจนทร, 2555: 40-42) ผวจยขอยกตวอยางความสญเปลาทางเศรษฐกจในกรณของการเกบอากรขาเขาจากสนคา

น าเขา ดงน เมอรฐบาลจดเกบอากรขาเขาส าหรบสนคาทน าเขาไปแลว ผน าเขากจะบวกรวมภาษศลกากรดงกลาวเขาไปกบราคาสนคาน าเขาและน าไปขายใหแกประชาชน เมอราคาสนคาน าเขาดงกลาวบวกรวมกบภาษศลกากร ราคาของสนคาน าเขาทสงขนจะไมจงใจใหประชาชนบรโภคสนคาน าเขาชนดนน แตประชาชนอาจเลอกบรโภคสนคาชนดเดยวกนทผลตไดภายในประเทศทอาจมคณภาพต ากวาแตไมถกจดเกบภาษศลกากร (ทงทอาจจะไมปรารถนาทจะบรโภคสนคานน) ในขณะเดยวกน ผประกอบการอาจเลอกซอวตถดบทหาไดภายในประเทศทอาจมคณภาพต ากวาแตไมถกจดเกบภาษศลกากรมาใชในการผลตสนคา (ทงทอาจจะไมปรารถนาทจะเลอกวตถดบนน) แทนวตถดบทน าเขาจากตางประเทศซงถกจดเกบภาษศลกากร การทประชาชนไมเลอกบรโภคสนคาทถกจดเกบภาษศลกากรหรอการทผประกอบการไมเลอกซอวตถดบทถกจดเกบภาษศลกากรมาใชในการผลตสนคา อาจกอใหเกดความสญเปลาทางเศรษฐกจได ถาสนคาหรอวตถดบดงกลาวเปนสนคาหรอเปนวตถดบหรอเปนทรพยากรทางเศรษฐกจทดมคณประโยชนเหมาะสมกบการบรโภคและการผลตสนคาทมคณภาพตามสภาพเศรษฐกจ แตไมไดถกจดสรรภายใตระบบการตลาดทกอใหเกดประโยชนสงสดในทางเศรษฐกจ

หนงในวธการลดการบดเบอนของภาษตอการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชนทผวจยพบ คอ การใชอตราภาษทเหมาะสม เชน การใชอตราภาษสวนเพมในการจดเกบภาษเงนไดทมจ านวนนอยและมอตราทไมสง การใชอตราภาษธรกจเฉพาะทไมสง และมการยกเวนการเกบภาษมลคาเพมจากสนคาและบรการใหนอยทสด เปนตน (จรศกด รอดจนทร, 2555: 53-54)

ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.9.2 และ 2.9.5 ของบทท 2 อตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนในบญชลดภาษตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ไดปรบลดลงเหลอรอยละ 0 และในบญชออนไหวเหลออตราภาษสดทายทรอยละ 5 (ไมลดลงเหลอรอยละ 0) การปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาวยอมลดการบดเบอนของภาษตอการตดสนใจของประชาชนในการซอสนคาทน าเขาจากภมภาคอาเซยน เพราะตนทนในการซอสนคาประชาชนไมสง เนองจากไมมการบวกรวมภาษศลกากรหรอมการบวกรวมภาษศลกากรแตเพยงเลกนอยเขาไปในราคาสนคา หรอกลาวอกอยางหนง เมอราคาสนคาน าเขาจากภมภาคอาเซยนเปนไปตามกลไกตลาดอยางแทจรง ราคาสนคาดงกลาวจงจงใจใหประชาชนซอสนคานน

นอกจากน การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงใจใหผประกอบการชาวไทยน าเขาสนคาทน วตถดบ และสนคากงส าเรจรปเพมมากขน ซงเปนประโยชนตอการลงทนผลตสนคาเพอขายในตลาดภายในประเทศและการผลตเพอการสงออกไปยงตลาดตางประเทศ เพราะตนทนในการผลตสนคาลดลงเนองจากไมมการบวกรวมภาษศลกากรหรอมการบวกภาษศลกากรเพยงเลกนอยเขาไปในราคาสนคา

DPU

135

น าเขา งานเขยนของชศกด จรญสวสด ในหวขอ 2.10.3.1 (3) ของบทท 2 และขอคดเหนของโชตมา เอยมสวสดกล และจนญญา บณฑกล ในหวขอ 3.1.1 (3) ของบทท 3 นาจะสนบสนนการวเคราะหนของผวจย

จากทวเคราะหมาขางตน การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงสนบสนนหลกความเปนกลางในทางเศรษฐกจของภาษหรอหลกการสงเสรมประสทธภาพในทางเศรษฐกจ เพราะภาษศลกากรลดการบดเบอนการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชน เนองจากภาษศลกากรสงผลกระทบตอตนทนในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชนนอยลง

อยางไรกตาม เมอพจารณาตามหลกความพอเพยง หลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษ หลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบในเชงลบ ซงวเคราะหไดดงน

(1) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในเรองหลกความพอเพยง (Sufficiency) ในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2 ผวจยพบวาระบบภาษควรทจะหารายไดใหรฐบาลอยางพอเพยงเพอทจะสามารถอดหนนรายจายสาธารณะไดในระดบทปรารถนา

อยางไรกตาม ตามทผวจยวเคราะหในหวขอ 4.3 (3) เมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน รายไดของรฐบาลจากการจดเกบอากรขาเขาเพอน ามาเปนทนอดหนนรายจายสาธารณะและน าไปช าระหนเงนทกยมยอมลดนอยลง รฐบาลอาจจ าเปนตองขนอตราภาษชนดอนๆเพอหารายไดทดแทน

นอกจากน เมอพจารณาในเรองหลกการหารายไดใหพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดโดยน าเอาการเกบภาษศลกากรจากสนคาสงออกเขามาเกยวของแลว การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนขดกบหลกการดงกลาว กลาวคอ แมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยท าใหตนทนการผลตสนคาลดลง การผลตสนคาขยายตว การสงออกสนคาของไทยไปยงภมภาคอาเซยนขยายตวเพมขนและมมลคาการสงออกสงขน ซงชวยเพมรายไดเงนตราตางประเทศ ตามทวเคราะหในหวขอ 4.2 และบทสมภาษณของ ดร.ธนวฒน ผลวชย ในหวขอ 3.2.1 (2) ของบทท 3นาจะสนบสนนในเรองน อยางไรกตาม กฎหมายก าหนดใหเกบภาษศลกากรจากสนคาสงออกเพยง 9 ประเภทเทานน และในปจจบนกรมศลกากรจดเกบอากรขาออกจากสนคาสงออกเพยง 2 ประเภท ไดแก ไมและหนงดบ (ด หวขอ 2.5.2.3 และภาคผนวก ง.) รายไดจากการเกบภาษศลกากรจากการสงออกสนคายอมมนอย จงขดกบหลกอ านวยรายได

อยางไรกตาม การวเคราะหขอเสยของการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนขางตนของผวจยนาจะถกทอนน าหนกลง เมอน าขอโตแยงเกยวกบรายไดจากการจดเกบภาษมลคาเพมและภาษเงนไดเขามาพจารณา กลาวคอ แมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรจะลดรายไดจากการจดเกบภาษศลกากรซงขดกบหลกอ านวยรายได แตการลดอตราอากรขา-เขาดงกลาวน ามาซงผลดในทางการคาและการเกบภาษมลคาเพมรวมทงภาษเงนได กลาวคอ

DPU

136

(1) แมจะมการลดอตราหรอยกเลกอากรขาเขาส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศสมาชกอาเซยน แตสนคาทน าเขาจากประเทศสมาชกอาเซยนยงคงถกเกบภาษมลคาเพมจากการน าเขาในอตรารอยละ 7 ดงน เมอการน าเขาสนคาจากอาเซยนเพมมากขน รฐบาลกจะจดเกบภาษมลคาเพมไดมากขนดวย ขอคดเหนของ ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในหวขอ 3.1.2 (2) ยอหนาท 2 และหวขอ 3.1.3 (16) ของ บทท 3 นาจะสนบสนนการวเคราะหนของผวจย

(2) เมอสนคาทน าเขามามราคาถกลง สงผลใหเกดการน าเขาสนคาทนหรอวตถดบมากขน ท าใหการผลตสนคาภายในประเทศขยายตวเพมมากขน นอกจากการสงออกสนคาไปยงตลาดตางประเทศแลว ผผลตสนคายงสามารถขายสนคาทผลตไดมากขนในตลาดภายในประเทศไดอกดวย ซงจะท าใหรฐบาลจดเกบภาษเงนไดจากก าไรและภาษมลคาเพมจากการขายสนคาในประเทศไดมากขนตามไปดวย ขอคดเหนดงตอไปนนาจะสนบสนบสนนนาจะสนบสนนการวเคราะหดงกลาว

“แมการเปดเสรจะท าใหรายไดของของประเทศทไดจากการเกบภาษศลกากรลดลง แตประเทศกจะมรายไดจากการเกบภาษดานอนสงขน เชน เกบภาษเงนไดและภาษมลคาเพมไดมากขน เมอมการซอขายมากขน เปนตน นอกจากน หากสนคาทน าเขามาเปนวตถดบทปอนเขาสโรงงานเพอผลตเปนสนคาส าเรจรปและสงออกอกตอหนง มลคาของสนคาดงกลาวกจะสงขน เมอขายไปแลว ผประกอบการจะไดก าไรเพมขน รฐกจะไดภาษเพมขนดวยนนเอง” (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, AEC News Alerts, ขาวประจ าวนท 14 กมภาพนธ 2556 หนา 7) นอกจากน ขอคดเหนของ รศ.ภาณน กจพอคา ในหวขอ 3.1.1 (10) ของบทท 3 และขอคดเหน

ของ ดร. อาทตย ศรทธาวรสทธ ในหวขอ 3.1.1 (9) และ (10) บทท 3 นาจะสนบสนนการวเคราะหขางตน

อยางไรกด แมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรจะท าใหรฐบาลจดเกบภาษมลคาเพมจากการขายสนคาไดมากขนแตภาษมลคาเพมเปนภาษทจดเกบยากกวาภาษศลกากร ตามทสมนก แตงเจรญ (2538: 246) ใหขอสงเกตวา ภาษศลกากรมความงายในดานการบรหารจดเกบ เนองจากภาษศลกากรจดเกบจากการไหลของสนคาระหวางประเทศทถกจ ากดอยทบรเวณทาเรอทจะเขาหรอออก สนคาระหวางประเทศจงมสภาพความพรอมทจะถกเกบภาษ ศลกากรมากกวาการคาภายในประเทศ นอกจากน ผวจ ยเหนวาถาการบรหารจดเกบภาษมลคาเพมของรฐบาลไมมประสทธภาพในการปองกนและปราบปรามการหนภาษมลคาเพม (เชน การใชใบก ากบภาษปลอม) รวมทงไมมประสทธภาพในการปองกนและปราบปรามการฉอโกงภาษมลคาเพมโดยการขอคนภาษมลคาเพมจากการสงออกสนคา แตไมมการสงออกสนคาจรง การใชการจดเกบภาษมลคาเพมเพออ านวยรายไดใหแกรฐบาลแทนทภาษศลกากรอาจจะไมบรรลเปาหมายตามทก าหนดไว

(2) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2 หลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษ (Equity of Taxation) แบงออกเปนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตงและในแนวนอน หลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตงตองการใหบคคลทอยในสถานการณท

DPU

137

แตกตางกนแบกรบภาระภาษทแตกตางกน สวนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวนอนตองการใหบคคลทอยในสถานการณเดยวกนถกจดเกบภาษเทากน

อยางไรกตาม ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.9.2 และ 2.9.5 ของบทท 2 สนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนและอยในบญชลดภาษไดรบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) เหลอรอยละ 0 ตงแตป 2553 (ดภาคผนวก ฏ.) ซงสนคาดงกลาวเปนสนคาททงกลมผมรายไดนอยและกลมผมรายไดสงสามารถเลอกบรโภคได เชนน ประชาชนทงสองกลมแมมรายไดแตกตางกนแตถาซอสนคาชนดเดยวกนในราคาเทากนจะแบกรบภาระภาษศลกากรเทากนคอรอยละ 0 การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตงทตองการใหกลมผมรายไดสงแบกรบภาระภาษสงกวากลมผมรายไดนอย

นอกจากน การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวนอนทตองการใหบคคลทอยในสถานการณเดยวกนถกจดเกบภาษเทากนดวย เพราะกลมผมรายไดนอยและกลมผมรายไดสงอยในสถานการณทมรายไดแตกตางกนแตแบกรบภาระภาษศลกากรเทากนคอรอยละ 0

(3) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2 หลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม (Equity of Income Redistribution) ตองการใหรฐบาลจดเกบภาษเพอลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจหรอความแตกตางดานรายไดระหวางประชาชนในสงคม

อยางไรกตาม ตามทผวจยวเคราะหในหวขอ 4.2 รฐบาลสามารถใชการจดเกบภาษทงภาษทางตรงและภาษทางออมเพอลดจ านวนเงนไดของผมรายไดสงเพอลดความแตกตางดานรายไดระหวางประชาชน แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนส าหรบสนคาทท งกลมผมรายไดนอยและผมรายไดสงสามารถเลอกบรโภคได ผมรายไดสงสามารถบรโภคสนคาน าเขาทม ราคาถกลง ปรมาณเงนในมอของผมรายไดสงยอมจะลดลงไมมาก เชนน การปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงไมสนบสนนหลกการดงกลาว

4.5 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคา

เสรอาเซยนตามหลกการของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.1 ของบทท 2 ผวจยพบวา ภาษศลกากรเปนภาษท

เกยวกบการบรโภคซงแบงเปน 2 ชนด คอ “อากรขาออก” (Export Duty) หรอภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาสงออก และ “อากรขาเขา” (Import Duty) หรอภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาน าเขาจากตางประเทศ และในหวขอ 2.3.1 ของบทท 2 ผวจยพบวา หลกการส าคญของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ คอ หลกความเปนธรรม (Equity) และหลกความมประสทธภาพ (Efficiency) หรอหลกความเปนกลาง (Neutrality)

DPU

138

เมอพจารณาตามหลกความเปนธรรมและหลกความมประสทธภาพในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศแลว ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนกบหลกการทงสองประการดงกลาว ซงวเคราะหไดดงน

(1) ตามหลกความเปนธรรมในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.3.1.1 ของบทท 2 ทกประเทศทเกยวของกบเงนไดและการบรโภค ควรตองแบงสรรปนสวนภาษทจดเกบจากเงนไดและการบรโภคนนอยางเปนธรรม ในสวนทเกยวกบภาษศลกากรทจดเกบจากการบรโภคสนคาทน าเขาจากตางประเทศ การแบกรบภาระภาษดงกลาวควรตกอยกบประชาชนผบรโภคในประเทศทน าเขา หรอไมควรผลกภาระอากรขาเขาออกไปยงประเทศผสงออก

อากรขาเขาอาจถกผลกภาระออกไปสประเทศทสงออกไดในกรณทเมอมการเกบอากรขาเขาแลว ราคาสนคาน าเขาเมอบวกรวมกบภาษดงกลาวจะสงขนซงจะไมจงใจใหประชาชนในประเทศทน าเขาบรโภคสนคาชนดนน การเกบอากรขาเขาอาจท าใหชาวตางชาตในประเทศผสงออกตองขายสนคาในราคาต าลง (ดวยเหตผลทวาราคาสนคาน าเขาเมอบวกรวมกบภาษดงกลาวจะไดไมสงขนซงจะจงใจใหประชาชนในประเทศทน าเขาบรโภคสนคาชนดนน) ในกรณเชนน ภาระภาษทเกบจากสนคาน าเขาจะถกผลกออกไปสประเทศทสงออก การผลกภาระภาษดงกลาวจงขดกบหลกความเปนธรรมในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

ผวจยเหนวาการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 ท าใหไมมการจดเกบภาษศลกากรจากการน าเขาสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยน ชาวตางชาตในประเทศอาเซยนผสงออกจงไมตองขายสนคาในราคาทต าลง และไมเกดมกรณการผลกภาระภาษทเกบจากสนคาน าเขาออกไปสประเทศทสงออกตามทกลาวในยอหนากอน เชนน การปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงไมขดกบหลกความเปนธรรมในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

(2) ตามหลกความมประสทธภาพหรอหลกความเปนกลางในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.3.1.2 ของบทท 2 ภาษอากรตองไมขดขวางตอการเคลอนยายสนคาระหวางประเทศ หรอตองไม มผลกระทบตอการตดสนใจวาจะเลอกลงทนภายในประเทศหรอภายนอกประเทศ ภาษอากรทสอดคลองกบหลกความมประสทธภาพจะไมเปนอปสรรคตอการท าธรกจการคาระหวางประเทศและสงเสรมการจดสรรทรพยากรทางเศรษฐกจในโลกอยางมประสทธภาพ

ผวจยเหนวาการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสงเสรมหลกความมประสทธภาพหรอหลกความเปนกลางในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ เนองจากเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 การลดอตราภาษดงกลาวท าใหสนคาน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยนมราคาถกลงเพราะไมมการบวกรวมภาษศลกากรเขาไปในราคาสนคาน าเขา ซงสงผลใหมการเคลอนยายสนคา (สงออกและน าเขา) ในภมภาคอาเซยนเพมมากขน และลดผลกระทบตอการตดสนใจของประชาชนในการซอสนคาทน าเขาจากภมภาคอาเซยน รวมทงลดผลกระทบตอการตดสนใจของผประกอบการชาวไทยวาจะเลอกลงทนภายในประเทศไทยหรอใน

DPU

139

ประเทศอนๆในภมภาคอาเซยน เนองจากไมวาจะลงทนในประเทศไทยหรอในประเทศอนๆในอาเซยน วตถดบในการผลตสนคา (สนคาในบญชลดภาษ) จะมราคาเดยวกน

4.6 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคา

เสรอาเซยนตามหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.3.2 ของบทท 2 ผวจยพบวา ตามหลกความรวมมอทาง

กฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ ประเทศตางๆควรทจะรวมมอกนทางภาษโดยก าหนดกฎเกณฑทางดานภาษใหสอดคลองกนเพอใหการจดเกบภาษมความเปนธรรมและมประสทธภาพ การท าขอตกลงระหวางประเทศ (เชน ขอตกลงตลาดรวมยโรป) ถอเปนความรวมมอกนทางภาษเพอใหการจดเกบภาษในประเทศภาคสมาชกเปนอนหนงอนเดยวกน

ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ เพราะการลดอตราอากรขาเขาดงกลาวเปนความรวมมอทางดานภาษอากรของประเทศสมาชกอาเซยนทเกดมาจากการท าขอตกลงระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน (ขอตกลง CEPT – AFTA และขอตกลง ATIGA) ทก าหนดใหประเทศสมาชกอาเซยนใชอตราอากรขาเขาทเปนอนหนงอนเดยวกน (รอยละ 0-5) ส าหรบสนคาในบญชลดภาษทมถนก าเนดจากภมภาคอาเซยน

4.7 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคา

เสรอาเซยนตามวตถประสงคของภาษศลกากร เมอพจารณาเกยวกบความหมาย ลกษณะและขอบเขตของภาษศลกากรและวตถประสงคของ

การจดเกบภาษศลกากรทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4 ของบทท 2 แลว ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบเรองดงกลาว ซงวเคราะหไดดงน

(1) ตามความหมายของภาษศลกากรทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.1 ภาษศลกากรเปนภาษทจดเกบจากการน าเขาและสงออกสนคา การคาขายสนคาระหวางประเทศจงเปนเปาหมายหลกในการจดเกบภาษ แมขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนถกจดตงขนเพอสงเสรมการคาขายสนคาระหวางประเทศในภมภาคอาเซยนซงดเหมอนวาจะสอดคลองกบความหมายของภาษศลกากร แตการสงเสรมการคาขายสนคาตามขอตกลงดงกลาวท าโดยการลดภาษทจดเกบจากการน าเขาสนคา

ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.9.2, 2.9.3 และ 2.9.5 ของบทท 2 ภาษทจดเกบจากการน าเขาสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนในบญชลดภาษตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ไดปรบลดลงเหลอรอยละ 0 และในบญชออนไหวเหลออตราภาษสดทายทรอยละ 5 ในสวนของการปรบลดภาษดงกลาวเหลอรอยละ 0 ผวจยเหนวาไมสอดคลองกบความหมายของภาษศลกากร เนองจากการปรบลดดงกลาวท าใหไมมการจดเกบภาษจากการคาขายสนคาระหวางประเทศโดยการน าเขาสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยน

DPU

140

นอกจากน การทรฐบาลไมจดเกบภาษจากการน าเขาสนคาดงกลาวท าใหรายไดของรฐบาลลดลงตามทผวจยไดวเคราะหไวในหวขอ 4.3 ซงไมสอดคลองกบหนงในวตถประสงคของการจดเกบภาษศลกากรทตองการใหรฐบาลจดเกบภาษศลกากรเพอเปนแหลงรายไดของรฐบาลตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.3.1 ขอคดเหนดงตอไปนนาจะสนบสนบสนนการวเคราะหน

จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.1 สมนก แตงเจรญ (2538: 238) กลาววา ภาษทเกบจากการน าเขาสนคาเปนเครองมอทส าคญของการด าเนนนโยบายการคาระหวางประเทศในการถกน ามาใชเปนมาตรการเพอแสวงหารายได บญธรรม ราชรกษ (2551: 153) กลาวสนบสนนวา ภาษศลกากร มบทบาทในการท ารายไดใหรฐคอนขางสง อยางไรกด บญธรรม ราชรกษ (2551: 153) ใหขอคดเหนวา

“ในยคโลกาภวตนระบบการภาษศลกากรไดมการปรบปรงเปลยนแปลงไปมาก กลาวคอ นอกจากจะเปลยนแปลงโครงสรางทเปนผลจากการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจภายในประเทศแลว การเปลยนแปลงโครงสรางภาษศลกากรยงเปนผลจากการทประเทศตองปฏบตตามภาคอนสญญาทประเทศไดภาคยานวตรเขาเปนภาคอนสญญาอกดวย” การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนถอเปนการเปลยนแปลงโครงสราง

ภาษศลกากรซงเปนผลจากการทประเทศไทยตองปฏบตตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ซงสงผลใหรายไดจากการเกบภาษศลกากรลดลง ขอคดเหนของจนญญา บณฑกล ในหวขอ 3.1.2 (4) ของบทท 3 นาจะสนบสนนในเรองน และตามขอมลของวารสารการเงนธนาคาร ภาษศลกากรของไทยมแนวโนมลดลงตามการเปดเขตการคาเสร (การเงน-ธนาคาร ฉบบท 303 กรกฎาคม 2007, หนา 6)

(2) เมอพจารณาลกษณะและขอบเขตของภาษศลกากรทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.2 ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบเรองดงกลาว กลาวคอ อากรขาเขาเปนภาษศลกากรทมลกษณะและขอบเขตในทางเลอกปฏบตเพราะเปนภาษทเกบจากสนคาทผลตในตางประเทศ แตจากการทผวจยไดวเคราะหใน (1) ขางตนการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 ท าใหไมมการจดเกบภาษจากสนคาทผลตและน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยน

(3) เมอพจารณาวตถประสงคอนๆของการจดเกบภาษศลกากรนอกเหนอจากวตถประสงคเพอเปนแหลงรายไดของรฐบาลแลว ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบวตถประสงคอนๆ ดงน

(3.1) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.3.2 ของบทท 2 การจดเกบภาษศลกากรมวตถประสงคอยางหนงเพอรกษาเสถยรภาพภายนอกของระบบเศรษฐกจ กลาวคอ ในกรณทประเทศประสบปญหาดลการคาและดลการช าระเงน รฐบาลจะแกปญหาโดยการปรบอตราอากรขาเขาทจดเกบจากสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศใหสงขน เพอลดปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศ

DPU

141

ในทางตรงกนขาม หากประเทศไทยประสบปญหาดลการคาและดลการช าระเงนกบประเทศในภมภาคอาเซยนในอนาคต การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะไมสามารถชวยแกไขปญหาดงกลาวได เนองจากการลดอตราอากรขาเขาจะสงผลใหสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยนมราคาถกลง ซงไมอาจลดปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากประเทศในภมภาคอาเซยนลงได

(3.2) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.3.3 ของบทท 2 การจดเกบภาษศลกากรจากการน าเขาสนคาหรออากรขาเขามวตถประสงคอยางหน ง คอ เพอคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ กลาวคอ ในกรณทรฐบาลตองการคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ รฐบาลกจะจดเกบอากรขาเขาจากสนคาประเภทนนในอตราทสง เพอใหสนคาน าเขาประเภทนนมราคาสงจนไมสามารถขายแขงขนกบสนคาทผลตภายในประเทศได และท าใหสนคาทผลตไดภายในประเทศมปรมาณการผลตเพมขน มราคาขายเพมขนและสรางผลก าไรใหแกผประกอบอตสาหกรรมเพมขน

ในทางตรงกนขาม หากรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน สนคาทผลตไดภายในประเทศทเคยไดรบการปกปองคมครองจะไดรบผลกระทบทนท เนองจากสนคาน าเขาประเภทนนจะมราคาถกลง ประชาชนอาจจะไมเลอกบรโภคสนคาชนดเดยวกนทผลตไดภายในประเทศทมราคาสงกวา ท าใหสนคาทผลตไดภายในประเทศมปรมาณการผลตลดลง และไมสรางผลก าไรใหแกผประกอบอตสาหกรรมภายในประเทศ เชนน การลดอตราอากรขาเขาจงไมสอดคลองกบวตถประสงคเพอคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ

(3.3) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.3.6 ของบทท 2 การจดเกบภาษศลกากรจากการน าเขาสนคามวตถประสงคอยางหนง คอ เพอแกไขภาวะสงคม กลาวคอ รฐบาลสามารถจดเกบอากรขาเขาในอตราสง เชน รอยละ 80 ของราคาสนคา เพอควบคมปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศเพอไมใหประชาชนใชจายฟมเฟอยและเพอสขภาพอนามยของประชาชน

ในทางตรงกนขาม การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 จะไมสามารถปองกนความฟมเฟอยของประชาชนได เนองจากการลดอตราอากรขาเขาจะสงผลใหสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยนมราคาถกลงมาก ซงอาจจะไมลดปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากประเทศในภมภาคอาเซยนลงได

อยางไรกตาม เมอพจารณาเกยวกบวตถประสงคบางประการของการจดเกบภาษศลกากรทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4 ของบทท 2 แลว ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยใหบรรลวตถประสงคบางประการ ซงวเคราะหไดดงน

(1) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.3.6 ของบทท 2 การจดเกบภาษศลกากรจากการน าเขาสนคามวตถประสงคอยางหนง คอ เพอแกไขภาวะสงคม โดยรฐบาลอาจลดหรอยกเวนอากรขาเขาใหแกสนคาทมความจ าเปนตอการบรโภคของประชาชนในประเทศ ดงนน การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 หรอการไมจดเกบภาษจากสนคาทมความจ าเปนตอการบรโภคทผลตและน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยน จงชวยใหบรรลวตถประสงคน

DPU

142

(2) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.4.3.5 ของบทท 2 การจดเกบภาษศลกากรจากการน าเขาสนคามวตถประสงคอยางหนง คอ เพอเปนเครองมอทท าใหเกดการเปลยนแปลงของระดบราคาและตนทนการผลตสนคา เนองจากภาษศลกากร (อากรขาเขา) เกบจากสนคาทผลตในตางประเทศโดยไมเกบจากสนคาทผลตไดภายในประเทศ ผวจยเหนวา การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยใหบรรลวตถประสงคน กลาวคอ เมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 การลดอตราภาษดงกลาวท าใหสนคาน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยนมราคาถกลง เนองจากไมมการบวกภาษศลกากรเขาไปในราคาสนคาน าเขา สงผลใหมการน าเขาสนคาทน วตถดบ และสนคากงส าเรจรปเพมมากขน ชวยใหการผลตขยายตวและลดตนทนในการผลตสนคาเพอจ าหนายในประเทศหรอเพอสงออกไปยงตางประเทศ

4.8 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคา

เสรอาเซยนตามหลกการจดเกบภาษศลกากร เมอพจารณาเกยวกบเนอหาและขอบเขตของกฎหมายภาษศลกากร หลกการส าคญของ

กฎหมายวาดวยการศลกากรและพกดอตราศลกากร ผลกระทบของการจดเกบภาษศลกากร ความผดทางศลกากร ระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ เหตผลในการจดเกบภาษศลกากร และหนวยงานราชการทจดเกบภาษศลกากรทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5 ของบทท 2 แลว ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบทงในเชงบวกและเชงลบตอเรองดงกลาว ซงวเคราะหไดดงน

(1) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.1 ของบทท 2 ผวจยพบวา กฎหมายภาษศลกากรเปนกฎหมายทเปนพลวตรไมสามารถหยดนงอยกบทได กฎหมายภาษศลกากรจะตองถกปรบปรงแกไขเพมเตมใหกาวหนาทนตอการเปลยนแปลงตามสภาพการณทางเศรษฐกจและการคาของโลกทเปลยนแปลงอยเสมอตามพนธกรณทประเทศไทยตองปฏบตตามภาคอนสญญาระหวางประเทศทไดผกพนไว ผวจยเหนวาการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเปนการปรบปรงแกไขกฎหมายภาษศลกากรเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและการคาของโลกตามพนธกรณระหวางประเทศ ดงนน การปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงชวยใหกฎหมายภาษศลกากรของไทยมววฒนาการกาวทนตอการพฒนาเศรษฐกจและการคาของโลก บญธรรม ราชรกษ (2551: 158) กลาวสนบสนนวา “อตราอากรขาเขาลดลงอยางตอเนองเพอใหสอดคลองกบเศรษฐกจยคใหม... ทระบบการคาของโลกมแนวโนมเปดเสรมากขน”

อยางไรกตาม แมการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะชวยให เนอหาและขอบเขตของกฎหมายภาษศลกากรสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและการคาของโลก แตจากการทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.1.1 ของบทท 2 ผวจยพบดวยวา การทกฎหมายภาษศลกากรถกปรบปรงแกไขเพมเตมหลายครงท าใหกฎหมายภาษศลกากรมขอก าหนดเกยวกบระเบยบวธปฏบตคอนขางมากและจดเปนกฎหมายทมรายละเอยดแบบฟอรมการปฏบตมากทสด เนอหาเรองเดยวกนมบทบญญตอย ในหลายมาตราหรออยในกฎหมายหลายฉบบ ไมอยใน

DPU

143

หมวดหมเดยวกน กฎหมายภาษศลกากรจงเปนกฎหมายคอนขางทจะเขาใจยากและท าใหผใชกฎหมายเกดความสบสน ผเขยนเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหเนอหาและขอบเขตของกฎหมายภาษศลกากรทซบซอนอยแลวมความซบซอนมากขนและปฏบตยากขน ซงขดกบหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษตามทผวจยไดวเคราะหไวแลวในหวขอ 4.4

(2) ถาพจารณาตามหลกการในการค านวณภาษศลกากรอยางเครงครดแลว ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกการค านวณดงกลาว ดวยเหตผล 2 ประการตอไปน

(ก) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.2.2 และ 2.5.2.3 ของบทท 2 ผวจยพบวานอกจากสภาพสนคา ราคาสนคาและการจ าแนกประเภทสนคาแลว อตราอากรเปนอกหนงปจจยส าคญในการค านวณภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาน าเขา กลาวคอ การเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาตองเกบตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ดบญชทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ฉบบท 5) พ.ศ. 2555 ภาคผนวก ค.) ทงน ตามมาตรา 4 วรรคแรกแหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 แตตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ประเทศไทยตองปรบลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนในบญชลดภาษเหลอรอยละ 0 และในบญชออนไหวเหลออตราภาษสดทายทรอยละ 5 (ด ภาคผนวก ฎ. และ ฏ.) การปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงท าใหไมสามารถค านวณภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาน าเขาตามอตราอากรตามหลกเกณฑทก าหนดไวในมาตรา 4 วรรคแรกแหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ได

(ข) จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.2.3 ของบทท 2 ผวจยพบวาอตราอากรศลกากรม 2 ประเภท คอ อตราอากรตามราคาและอตราอากรตามสภาพ กรณทพกดอตราอากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ไดก าหนดไวทงอตราอากรตามราคาและอตราอากรตามสภาพ (การจดเกบแบบผสม) ใหใชอตราอากรทเมอค านวณคาอากรแลวไดเงนอากรสงกวาเปนเกณฑในการจดเกบภาษศลกากร เพออ านวยรายไดจากการจดเกบภาษใหแกรฐ ทงน ตามมาตรา 5 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 แตเมอประเทศไทยตองปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 ส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนในบญชลดภาษ ภายใตหลกผลลพธสดทาย (the End Result) ท าใหไมตองมการใชอตราอากรตามราคาหรออตราอากรตามสภาพมาเปนเกณฑในการค านวณคาอากรในการจดเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาจากอาเซยน ดงน การปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงเปนอปสรรคตอการใชภาษศลกากรเพอใหบรรลเปาหมายในการท ารายไดใหแกรฐ

(3) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.2.3 และ 2.5.2.4 ของบทท 2 ผวจยพบวา การเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาตองเกบตามอตราอากรตามราคาหรอตามสภาพตามทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร อยางไรกตาม รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรมอ านาจทจะประกาศลด หรอยกเวน หรอเรยกเกบอากรพเศษเพมจากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร

DPU

144

กได โดยอาศยอ านาจตามพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 และมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ไดใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรในการออกประกาศยกเวน ลดหรอเพมอากรจากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากประเทศทรวมลงนามหรอสนคาทมลกษณะตามทระบไวในสญญาหรอความตกลง

ผวจยพบวารฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรไดออกประกาศยกเวนอากรและลดอตราอากรตามขอตกลงระหวางประเทศหลายกรณ ประกาศกระทรวงการคลงทส าคญทเกยวของกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน คอ ประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยนลงวนท 6 มกราคม 2555 ประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน ฉบบท 3 ลงวนท 21 มกราคม 2551 และฉบบท 4 ลงวนท 18 มถนายน 2551 ทงน เพอใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) (ด ภาคผนวก ฉ. ช. และ ซ.) ซงสอดคลองกบค าใหสมภาษณของเจาหนาทของรฐในหวขอ 3.1.3 (2), (4) และ (5) ของบทท 3

ในความเหนของผวจย เมอวเคราะหตามหลกการของระบบภาษทดอยางเครงครด ประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทด

หลกการในเรองระบบภาษอากรทดตองการใหกฎหมายภาษถกบญญตหรอตราไวโดยรฐสภา เพราะอยภายใตการตรวจสอบของประชาชนทเหมาะสมผานทางกระบวนการนตบญญตของรฐสภา (F. Lagerberg อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 228) ผวจยพบวากฎหมายภาษประกอบดวยกฎหมายภาษแมบททออกโดยรฐสภา (เชน พระราชบญญต ประมวลกฎหมาย) และกฎหมายภาษล าดบรอง (เชน พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ประกาศ ค าสง หรอระเบยบ) (จรศกด รอดจนทร, 2555: 227) ดวยเหตผลทเกดจากการวเคราะหตอไปขางลางน กฎหมายภาษแมบทสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทด ในขณะทประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทด

(ก) ระบบภาษอากรทดตองการใหกฎหมายภาษถกบญญตหรอตราไวโดยรฐสภา เนองจากการจดเกบภาษอากรเปนค าสงของภาครฐทมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของประชาชน ประชาชนไมสามารถใชเงนทหามาไดทงหมดเพราะเขาจ าเปนตองเกบเงนบางสวนไวเพอการช าระภาษอากร กลาวอกอยางหนง ภาษอากรลดความสามารถในการใชจายเงนของประชาชน ผลทตามมากคอ ภาษอากรมผลกระทบตอสทธของประชาชนในการใชทรพยากรทางเศรษฐกจและกระทบตอเสรภาพในการใชชวตของประชาชน ดงนน การตรวจสอบ การยนยอมหรอการอนมตของประชาชนทงประเทศผานทางกระบวนการบญญตกฎหมายของรฐสภาซงประกอบดวยผแทนของประชาชนจงควรไดรบเปนอนดบแรกกอนทกฎหมายภาษอากรจะถกออกมาใชบงคบกบประชาชน เมอกฎหมายภาษแมบทเปนกฎหมายท

DPU

145

ออกโดยรฐสภาหรอถกเปลยนแปลงแกไขโดยรฐสภา กฎหมายภาษแมบทจงสอดคลองกบหลกการเรองระบบภาษอากรทด (จรศกด รอดจนทร, 2555: 228)

(ข) กฎหมายภาษแมบททออกโดยรฐสภาอาจขาดกฎเกณฑทเปนรายละเอยดและกฎเกณฑทางเทคนคทจ าเปนเพอใหกฎหมายภาษแมบทมผลใชบงคบไดอยางมประสทธภาพ เพอแกไขปญหาน อาจมบทบญญตในกฎหมายภาษแมบทใหอ านาจแกองคกรฝายบรหารในการออกค าสงหรอระเบยบ(กฎหมายภาษล าดบรอง) ทเกยวของกบกฎเกณฑทเปนรายละเอยดและกฎเกณฑทางเทคนคเพอใหกฎหมายภาษแมบทมผลบงคบใชไดอยางมประสทธภาพ โดยรฐสภาไมจ าเปนตองออกกฎหมายภาษแมบทฉบบใหม และในกรณทจ าเปน ค าสงหรอระเบยบดงกลาวสามารถทจะถกแกไขในภายหลงไดโดยไมตองรบกวนการใชเวลาทมคณคาของรฐสภา (E. Martin, ed., อางในจรศกด รอดจนทร, 2555: 236)

กฎหมายภาษแมบทไดมอบอ านาจใหองคกรฝายบรหารท าการออกกฎหมายภาษล าดบรองดงน กฎหมายภาษล าดบรองทออกมาโดยการเหนชอบของคณะรฐมนตร คอ พระราชกฤษฎกา รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงมอ านาจในการออกกฎกระทรวง ประกาศกระทรวงการคลง

และระเบยบกระทรวงการคลง อธบดของหนวยงานรฐบาล (เชน กรมสรรพากร กรมศลกากร และกรมสรรพสามต มอ านาจ

ในการออกประกาศอธบด และค าสงกรมฯ) ตามหลกการทกลาวมาขางตน องคกรฝายบรหารควรออกกฎหมายภาษล าดบรองทเกยวของ

กบกฎเกณฑทเปนรายละเอยดและกฎเกณฑทางเทคนคเพอสนบสนนการท างานหรอการบงคบใชของกฎหมายภาษแมบท องคกรฝายบรหารไมควรออกกฎหมายภาษล าดบรองในเรองโครงสรางทส าคญของภาษ (เชน หนวยภาษ ฐานภาษ อตราภาษ) หรอขอบเขตของกฎหมายภาษล าดบรองไมควรขยายไปถงเรองโครงสรางทส าคญของภาษ เพราะโครงสรางทส าคญของภาษควรอยภายใตการตรวจสอบและควบคมโดยรฐสภา (จรศกด รอดจนทร, 2555: 248)

การลดอตราภาษ การเพมอตราภาษ การยกเวนภาษ การหกลดหยอนตางๆเปนเรองเกยวกบโครงสรางทส าคญของภาษทเกยวของและกระทบตอสทธและเสรภาพของประชาชนในการใชทรพยากรทางเศรษฐกจของเขา เรองเกยวกบภาษเหลานควรทจะถกบญญตเปนกฎหมายภายใตกระบวนการทางนตบญญตของรฐสภา เนองจากแสดงถงความยนยอมของประชาชนทงหมด กลาวอกอยางหนง เรองโครงสรางทส าคญของภาษเหลานควรถกก าหนดโดยพระราชบญญตภาษทออกโดยรฐสภา (จรศกด รอดจนทร, 2555: 248)

ดงน น เม อวเ คราะหตามหลกการของระบบภาษทด อย าง เคร งครด แลว ประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน จงไมสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทด เพราะประกาศดงกลาวถอเปนกฎหมายภาษล าดบรองแตเกยวของกบการลดอตราภาษซงถอเปนโครงสรางทส าคญของภาษทควรอยภายใตกระบวนการทางนตบญญตของรฐสภา การทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงซงเปนองคกรฝายบรหารสามารถออกประกาศกระทรวงการคลงลดอตราอากรไดจงเปรยบเสมอนวากฎหมายภาษล าดบรองอยเหนอกฎหมายภาษแมบทในเรองอตราภาษทเปนโครงสรางทส าคญของภาษทบญญตอยในมาตรา 4 วรรคแรกแหง

DPU

146

พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 อนง ขอคดเหนของ รศ.ภาณน กจพอคา ในหวขอ 3.1.3 (6) เชงอรรถท 6 ของบทท 3 สนบสนนการวเคราะหน

อยางไรกด นกวชาการและเจาหนาทของรฐทผวจยไดไปสมภาษณสวนใหญเหนดวยกบการออกประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสร ตามขอคดเหนในหวขอ 3.1.3 (6) ของบทท 3 ผวจยจงมความเหนวา ในทางหลกการโดยรวมแลว ถาการด าเนนกระบวนการบญญตกฎหมายโดยรฐสภาตามปกตในเรองทเกยวกบโครงสรางส าคญของภาษเหลาน จะท าใหระบบภาษเปลยนแปลงไดไมทนกบการเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ผวจยขอเสนอแนะวา ภายหลงจากองคกรฝายบรหารจดท ารางกฎเกณฑเกยวกบโครงสรางทส าคญของภาษเหลานแลว ควรเสนอใหสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาอนมตภายใตกระบวนการทางรฐสภาทก าหนดขนไวเปนพเศษ ซงมความรวดเรวกวาการด าเนนกระบวนการบญญตกฎหมายโดยรฐสภาตามปกต สวนขอเสนอแนะอนทเกยวของโดยตรงกบงานวจยน ผวจ ยจะน าเสนอในหวขอ 5.2.2 ของบทท 5

(4) เมอพจารณาในเรองผลกระทบของการจดเกบภาษศลกากร ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะลดผลกระทบในเชงปรปกษ ซงวเคราะหไดดงน

(4.1) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในเรองผลกระทบดานราคาของสนคาในหวขอ 2.5.3.1 ของบทท 2 ผวจยพบวาการจดเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาสงผลกระทบใหสนคาทน าเขามราคาสงขน ภาระภาษศลกากรตกอยกบผบรโภคสนคาทน าเขามากกวาทจะตกอยกบผผลตสนคาในตางประเทศ ดงนน เมอมการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 หรอการไมจดเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยน จงชวยลดผลกระทบดานราคาของสนคาตอผบรโภค

(4.2) เมอพจารณาผลกระทบดานการบรโภคทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.3.2ผวจยพบวาการจดเกบอากรขาเขาจากสนคาทน าเขาท าใหสนคาทน าเขาชนดนนมราคาสงขน เมอราคาสนคาสงขน ยอมสงผลกระทบใหปรมาณการบรโภคสนคาชนดนนลดต าลง และถาหากสนคาชนดนนมความจ าเปนตอการบรโภคของประชาชนภายในประเทศ ความเสยหายตอประชาชนภายในประเทศ ยอมเปนผลตามมา ดงนน เมอมการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 หรอการไมจดเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยน ยอมท าใหราคาสนคานนต าลง ปรมาณการบรโภคสนคาชนดนนยอมมมากขน ผลกระทบดานการบรโภคของภาษศลกากรยอมลดลง

อยางไรกตาม เมอพจารณาในเรองผลกระทบดานการผลตทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.3.3 ของบทท 2 ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะสงผลกระทบตอการผลตภายในประเทศ กลาวคอ เมอการจดเกบอากรขาเขาท าใหสนคาทน าเขามราคาสงขน ซงท าใหประชาชนบรโภคสนคาทน าเขาลดลงและหนไปบรโภคสนคาชนดเดยวกนทสามารถผลตไดภายในประเทศแทน โรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศทท าการผลตชนดเดยวกนกบสนคาทน าเขาและถกเกบอากรขาเขาจะขยายตวเพมขน ท าใหการผลตสนคาในประเทศเตบโตมากขน แตเมอม

DPU

147

การปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 หรอการไมจดเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยน ยอมท าใหราคาสนคาน าเขานนต าลงและอาจสงผลใหประชาชนเลอกบรโภคสนคาทน าเขาจากอาเซยนแทนทจะบรโภคสนคาชนดเดยวกนทสามารถผลตไดภายในประเทศ เชนน ผลกระทบตอการผลตสนคาภายในประเทศยอมตามมาโดยโรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศทท าการผลตชนดเดยวกนกบสนคาทน าเขาซงไดรบการปรบลดอตราอากรขาเขาอาจท าการผลตสนคาลดนอยลงและปดกจการลงในทสด

(5) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.4 ของบทท 2 ผวจยพบวาความผดทางศลกากรมหลายประเภท เชน ความผดฐานลกลอบหนภาษ ความผดฐานส าแดงเทจ เปนตน ผวจยเหนวา การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะท าใหการกระท าความผดทางศลกากรลดนอยลงลง เพราะการปรบลดอตราอากรขาเขานาจะลดแรงจงใจในการกระท าความผดทางศลกากร เนองจากผน าเขาสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยนไมตองเสยอากรขาเขาหรอเสยภาษศลกากรนอยลง

(6) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.5 ของบทท 2 ผวจยพบวาระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ เชน สนคาผานแดน คลงสนคาทณฑบน การอนญาตใหน าเขาชวคราว สหภาพศลกากร เขตการคาเสร และยานอตสาหกรรมเพอการสงออก มวตถประสงคเพอยกเวนการจดเกบภาษศลกากรหรอใหเสยภาษศลกากรไปกอนแลวขอคนภายหลง ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะชวยสนบสนนวตถประสงคของการจดตงระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ เพราะการปรบลดอตราอากรขาเขาท าใหผน าเขาสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยนไมตองเสยอากรขาเขาหรอเสยภาษศลกากรนอยลง

(7) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.6 ของบทท 2 ผวจยพบวามเหตผลหลายประการทสนบสนนใหมการจดเกบภาษศลกากร เหตผลทส าคญไดแก เหตผลทางดานอตราการแลกเปลยนสนคา เหตผลในการปกปองอตสาหกรรมแรกเกด เหตผลในการตอสกบคาแรงต าของตางประเทศ และเหตผลดานอนๆเพอใหบรรลเปาหมายทางเศรษฐกจและเปาหมายทมใชทางเศรษฐกจผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะท าใหเหตผลทสนบสนนการจดเกบภาษศลกากรมน าหนกออนดอยลง ซงวเคราะหไดดงน

(ก) ตามเหตผลทางดานอตราการแลกเปลยนสนคาในหวขอ 2.5.6.1 ของบทท 2 การเกบภาษศลกากรท าใหประเทศหนงสามารถปรบอตราการแลกเปลยนสนคาของตนใหเกดความไดเปรยบได ซงจะเปนการเพมผลประโยชนทไดจากการสงสนคาออก ทงนเพราะถาปรบอตราอากรขาเขาใหสงขน สนคาทน าเขากจะมราคาสงขน ซงท าใหอตราการน าเขาลดลง โรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศสามารถท าการผลตและสงออกสนคาไดมากขน ซงท าใหอตราการสงออกเพมขน แตเมอมการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 ยอมท าใหราคาสนคาน าเขาจากอาเซยนลดต าลง ซงอาจสงผลใหอตราการน าเขาเพมมากขน เชนน โรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศอาจท าการผลตและสงออกสนคาลดนอยลง

DPU

148

(ข) ตามเหตผลทางดานการปกปองอตสาหกรรมแรกเกดในหวขอ 2.5.6.2 ของบทท 2 ภาษศลกากรไดถกน ามาใชเพอปกปองบรษทและธรกจในอตสาหกรรมใหมๆในประเทศทมตนทนการผลตทสงจากการแขงขนของบรษทและธรกจเกาๆทด าเนนมานานในตางประเทศ โดยรฐบาลจดเกบอากรขาเขาจากสนคาทน าเขาจากตางประเทศในอตราทสงเพอใหสนคาน าเขานนมราคาสงจนไมสามารถขายแขงขนกบสนคาทผลตภายในประเทศได ในทางตรงกนขาม เมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลง สนคาทน าเขาจากอาเซยนจะมราคาถกลงจนสามารถขายแขงขนกบสนคาทผลตภายในประเทศได เชนน การลดอตราอากรขาเขาท าใหเหตผลการใชภาษศลกากรเพอการปกปองอตสาหกรรมแรกเกดออนลง

(ค) ตามเหตผลทางดานการตอสกบคาแรงงานของตางประเทศในหวขอ 2.5.6.3 ของบทท 2 ภาษศลกากรไดถกน ามาใชเพอปองกนผลผลตทใชคาแรงต าจากตางประเทศไมใหเขาไปแขงขน แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลง สนคาทเปนผลผลตจากการใชคาแรงต าในประเทศในภมภาคอาเซยน เชน ลาว กมพชา เวยดนาม และพมา และน าเขามาในประเทศไทยจะมราคาถกลงไปอก ซงอาจท าใหผผลตสนคาในประเทศไทยไดรบผลกระทบจากสนคาน าเขาราคาถก และอาจท าใหผผลตสนคาในประเทศไทยตองปรบลดคาแรงซงจะมผลกระทบตอมาตรฐานการครองชพของแรงงานภายในประเทศ เชนน การลดอตราอากรขาเขาท าใหเหตผลการใชภาษศลกากรเพอการตอสกบคาแรงงานของตางประเทศออนลง

(ง) เมอพจารณาเหตผลทสนบสนนใหมการเกบภาษศลกากรเพอบรรลเปาหมายทมใชทางเศรษฐกจในหวขอ 2.5.6.4 ของบทท 2 ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะท าใหเหตผลทสนบสนนดงกลาวมน าหนกออนดอยลง ซงวเคราะหไดดงน

ตามเหตผลทางดานการปองกนประเทศในหวขอ 2.5.6.4.1 ของบทท 2 ภาษศลกากรไดถกน ามาใชเพอปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศบางประเภททมความส าคญตอการปองกนประเทศเพอเพมขดความสามารถดานการผลต แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลง สนคาประเภทเดยวกนทน าเขาจากอาเซยนจะมราคาถกลง ซงอาจลดความสามารถดานการผลตของโรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศทผลตสนคาประเภทนน

นอกจากน ตามเหตผลทางดานการอนรกษวฒนธรรมและคานยมทดงามในหวขอ 2.5.6.4.2 ของบทท 2 ภาษศลกากรไดถกน ามาใชเพอปกปองสนคาประเภทหตถกรรมและสนคาพนเมองขนาดเลกชนดตางๆภายในประเทศจากสนคาน าเขาจากตางประเทศทมราคาต ากวาและเพอปองกนการน าเขาสนคาประเภทอตสาหกรรมและสนคาจากโรงงานขนาดใหญในตางประเทศทผลตในปรมาณมาก แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลง สนคาทน าเขาจากอาเซยนทมราคาต ากวาเนองจากการผลตจากโรงงานขนาดใหญในอาเซยนในปรมาณมาก จะมราคาต าลงไปอกจนอาจสามารถแยงตลาดสนคาประเภทหตถกรรมและสนคาพนเมองทผลตไดภายในประเทศ

(จ) เมอพจารณาเหตผลทสนบสนนใหมการเกบภาษศลกากรเพอแกไขความไมสมบรณของระบบเศรษฐกจในหวขอ 2.5.6.4.3 ของบทท 2 ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะท าใหเหตผลทสนบสนนดงกลาวมน าหนกออนดอยลง ซงวเคราะหไดดงน

DPU

149

ตามเหตผลทางดานภาวะการวางงานในหวขอ 2.5.6.4.3.1 ของบทท 2 ภาษศลกากรไดถกน ามาใชเพอเพมการวาจางงานในขณะทภาวะเศรษฐกจของประเทศอยในภาวะถดถอย เนองจากภาษศลกากรท าใหสนคาน าเขาจากตางประเทศมราคาสงขนซงชวยปองกนไมใหสนคาน าเขาเขาไปแขงขนกบอตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลตองการปกปอง แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลง การปรบลดอตราภาษดงกลาวจะท าใหสนคาน าเขาจากอาเซยนสามารถเขาไปแขงขนกบอตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลตองการปกปองไดมากขน เนองจากสนคาทน าเขาจากอาเซยนจะมราคาถกลง ซงอาจสงผลใหอตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลตองการปกปองลดปรมาณการผลตลงและเกดการลดการวาจางงานในอตสาหกรรมประเภทนนตามไปดวย

ตามเหตผลทางดานการกระตนการลงทนในหวขอ 2.5.6.4.3.2 ของบทท 2 ภาษศลกากรไดถกน ามาใชเพอกระตนการลงทนภายในประเทศ ในกรณทภาษศลกากรชวยจ ากดการน าเขาสนคาประเภทอตสาหกรรม การจ ากดการน าเขาดงกลาวจะกระตนการพฒนาความสามารถดานอตสาหกรรมภายในประเทศและกระตนการไหลเขาของเงนทนจากตางประเทศ แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลง การปรบลดอตราภาษดงกลาวนาจะลดบทบาทการจ ากดการน าเขาสนคาประเภทอตสาหกรรมจากอาเซยน ซงนาจะท าใหสนคาประเภทอตสาหกรรมจากอาเซยนเขาไปแขงขนกบอตสาหกรรมภายในประเทศไดมากขน การพฒนาความสามารถดานอตสาหกรรมภายในประเทศและการไหลเขาของเงนทนจากตางประเทศนาจะลดลง

นอกจากน การจดเกบภาษศลกากรจากสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศจะเพมสดสวนของการออมตอรายไดของบคคลทร ารวย แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลง สนคาน าเขาจากอาเซยนจะมราคาถกลง ถาบคคลทร ารวยซอสนคาทน าเขาจากอาเซยนมากขน เงนออมของบคคลทร ารวยทจะน าไปใชจายในการลงทนยอมจะลดลง

ตามเหตผลทางดานการตอตานการทมตลาดในหวขอ 2.5.6.4.3.3 ของบทท 2 การทมตลาดเกดขนเมอผขายคดราคาสนคาสงออกต ากวาราคาขายภายในประเทศ ภาษศลกากรสามารถถกใชเปนมาตรการตอตานการทมตลาด เนองจากภาษศลกากรสามารถตอตานการก าหนดราคาดงกลาวโดยท าใหราคาสนคาน าเขาสงขน แตเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลง การปรบลดอตราภาษดงกลาวนาจะลดบทบาทของภาษศลกากรในการถกใชเปนมาตรการตอตานการทมตลาด เพราะหากผขายสนคาจากประเทศในอาเซยนลดราคาสนคาสงออกมายงประเทศไทยเพอทมตลาดในประเทศไทย การก าหนดราคาสนคาทสงออกจากประเทศนนเขามายงประเทศไทยจะไมถกตอตานโดยการท าใหสนคานนมราคาสงขนดวยผลของการลดอตราภาษศลกากร

(8) ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.7 ของบทท 2 ผวจยพบวากรมศลกากรมอ านาจหนาททส าคญหลายประการ คอ จดเกบภาษและคาธรรมเนยมทเกยวของกบสนคาน าเขา-สงออกด าเนนการตามกฎหมายวาดวยการศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร ตลอดจนสนบสนนและสงเสรมการคาระหวางประเทศ

ผวจยเหนวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลดบทบาทหนาทของกรมศลกากรในการจดเกบภาษจากสนคาน าเขาจากอาเซยนและการด าเนนการตามกฎหมายวาดวย

DPU

150

ศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร แตเพมบทบาทหนาทของกรมศลกากรในการสนบสนนและสงเสรมการคาระหวางประเทศ เนองจากการไมจดเกบอากรขาเขาหรอจดเกบอากรขาเขาต าลงท าใหสนคาน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยนมราคาถกลง สงผลใหมการเคลอนยายสนคา (สงออกและน าเขา) ในภมภาคอาเซยนเพมมากขน ซงชวยใหการผลตสนคาในประเทศขยายตว และท าใหการคาสนคาระหวางประเทศขยายตวเพมขน

วชย มากวฒนสข (2551: 25) กลาวสนบสนนการวเคราะหของผวจยขางตนวา “บทบาทและภารกจของกรมศลกากรทเปลยนแปลงไปอยางมาก จากเดมทมงผลส าเรจในการจดเกบภาษอากรขาเขาและขาออกเปนส าคญ แปรเปลยนภารกจมาเปนการสนบสนนสงเสรมการคาระหวางประเทศ”

นอกจากน John Crotty (อางในนวลนอย ตรรตน, บก., 2543: 65) ไดกลาววาสาเหตประการหนงของการคอรรปชนในหนวยงานศลกากรในประเทศตาง ๆ ทวโลก คอ อตราภาษทสงเกนไปสรางแรงจงใจใหธรกจหาทางทจรตเพอลดภาระภาษ เชน การตดสนบนเจาหนาทเพอหนภาษ ดงน ผวจยจงเหนวาการปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะชวยขจดปญหาการทจรตคอรรปชนในกรมศลกากร เนองจากผน าเขาสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยนไมตองเสยอากรขาเขาหรอเสยภาษศลกากรในอตราทต า บทบาทหนาทของกรมศลกากรทโปรงใสยอมลดอปสรรคทางการคาซงเปนหวใจส าคญในการสนบสนนและสงเสรมการคาระหวางประเทศ

Michael H. Lane (อางในนวลนอย ตรรตน, บก., 2543: 61) กลาวสนบสนนการวเคราะหของผวจยขางตนวา

“ศลกากรเปนหนวยงานทมความส าคญยงในการเปนขอตอทกอใหเกดการคาระหวางประเทศ และไมใชเปนเพยงหนวยงานทมหนาทจดเกบภาษใหกบภาครฐเทานน แตเปนหนวยงานทจะกอใหเกดความมนคงในทางเศรษฐกจการเมองและสงคม ดงนน การด าเนนงานขององคกรจะตองสามารถสรางความเชอถอใหกบประชาชนและผเกยวของโดยตรงทกฝายวาการด าเนนงานทกอยางเปนไปอยางโปรงใส มความซอสตยสจรต และเปนไปเพอผลประโยชนของประเทศเปนทต ง”

4.9 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามหลกการคาระหวางประเทศ

จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.6.1 ของบทท 2 ผวจยพบวาประโยชนจากการคาระหวางประเทศมหลายประการ กลาวคอ เมอการคาระหวางประเทศขยายตว เศรษฐกจของแตละประเทศและของโลกโดยรวมกขยายตวตาม ยงหากสนคาและบรการสามารถเคลอนยายขามพรมแดนไดอยางสะดวกและเสรมากขน การคาระหวางประเทศกจะชวยกระตนเศรษฐกจของประเทศและผลกดนการจางงานใหขยายตวเรวขน นอกจากน การคาระหวางประเทศยงกอใหเกดประโยชนอกหลายประการดงน

(1) กอใหเกดการขยายตวของการผลตสนคาภายในประเทศทงภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตรกรรมเพอสนองความตองการของตลาดภายในประเทศและตลาดตางประเทศ

DPU

151

(2) ท าใหประชากรของประเทศมสนคาอปโภคและบรโภคเพมชนดขน (คอ สนคาทผลตไดภายในประเทศและสนคาทน าเขามาจากตางประเทศทมคณภาพหรอมาตรฐานสง) ท าใหฐานะความเปนอยของประชาชนสงขน

(3) ท าใหประชากรของประเทศมโอกาสเรยนรกจกรรมทเกยวของกบการคา ทส าคญ คอ ดานเทคโนโลยและดานการบรหารจดการ

(4) ท าใหประเทศทน าเขาสนคาและบรการจากตางประเทศไดมาซงสนคาและบรการในปรมาณและคณภาพทสงกวาทประเทศของตนสามารถผลตได

(5) ท าใหแตละประเทศท าการผลตตามความถนดจากปจจยทตนมอยอยางจ ากดรวมกบปจจยและเทคโนโลยจากตางประเทศ ซงท าใหแตละประเทศสามารถท าการผลตและสงออกสนคาประเภททตนมความไดเปรยบในการผลต และสงสนคาเขาทตนมความเสยเปรยบในการผลต

(6) การสงสนคาออกสามารถสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจใหแกประเทศทก าลงพฒนาเพราะการคาระหวางประเทศท าใหประเทศทก าลงพฒนาสามารถพงพาตลาดตางประเทศทมก าลงซอมากกวาตลาดในประเทศ

(7) การผลตสนคาเพอสงออกไปยงตลาดตางประเทศทกวางขวางท าใหมรายไดเปนเงนตราตางประเทศและรายไดจากการเกบภาษอากรจากการคาระหวางประเทศ ซงสามารถน ามาใชจายในการลงทนดานโครงสรางพนฐานของประเทศ

(8) การขยายการผลตสนคาเพอสงออกท าใหมการวาจางงานและเพมรายไดของประชากรภายในประเทศ ซงท าใหเกดความตองการสนคาและบรการทผลตภายในประเทศมากขน และท าใหตลาดภายในประเทศขยายตวกวางขวางยงขน

อยางไรกตาม ในหวขอ 2.6.2 ของบทท 2 ผวจยพบวาถงแมวาการคาระหวางประเทศจะกอใหเกดประโยชนหลายประการ แตในขณะเดยวกนการคาระหวางประเทศถกโตแยงวามขอเสยอยางนอย 4 ประการ คอ

(1) การคาระหวางประเทศกอใหเกดการพงพาตลาดตางประเทศซงเปนทมาของสนคาและบรการชนดตางๆ ซงเปนการไมรกษาผลประโยชนของประเทศ

(2) ประเทศทพงพาการสงสนคาออกและการสงสนคาเขาจะไดรบผลกระทบและความยากล าบากในเวลาทเกดสงคราม

(3) ประเทศทพงพาอาศยการคาระหวางประเทศจะประสบปญหาความไรเสถยรภาพทางเศรษฐกจในขณะทเกดภาวะเศรษฐกจตกต า เนองจากระดบราคาสนคาบางประเภทอาจสงขน ปรมาณการผลตตกต า ประชากรวางงานและรายไดของประชากรตกต า

(4) สนคาน าเขาจากตางประเทศอาจเขามาท าลายสนคาบางประเภททผลตไดภายในประเทศ เพราะการผลตสนคาภายในประเทศมตนทนสงและการผลตภายในประเทศเปนอตสาหกรรมแรกเกด

แมการคาระหวางประเทศจะมขอเสยตามทกลาวมาขางตน แตในทางปฏบตแลว รฐบาลของประเทศตางๆจะมมาตรการและนโยบายในการแกไขขอเสยและยงคงด าเนนการคากบประเทศอนๆ แมกระนนกตาม ยงมอปสรรคทางการคาระหวางประเทศอนๆอกทผวจยไดพบในหวขอ 2.6.3 ของ

DPU

152

บทท 2 ดงน (1) การทร ฐบาลใชมาตรการทไมใชภาษอากรเพอจ ากดปรมาณสนคาขาเขาเพอคมครอง

อตสาหกรรมภายในประเทศ (2) การทรฐบาลใชมาตรการทางภาษอากรเพอเปนรายไดของรฐและเพอปกปองอตสาหกรรม

ภายในประเทศเปนอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ กลาวคอ การใชอตราอากรขาเขากบสนคาเพอใชในการผลตทไมเทากน แตกตางตามชนด ประเภท อตราอากรขาเขาจงเปนตนทนทแฝงมากบปจจยการผลตเพอสงออก และอตราอากรขาเขาทคอนขางสงเปนภาระของผน าเขาวตถดบและสนคาทตองใชในการผลตเพอการสงออก สงผลใหอตสาหกรรมสงออกมตนทนการผลตทสง อตราอากรขาเขาจงมผลตอการแขงขนในอตสาหกรรมสงออก นอกจากน โครงสรางของภาษศลกากรทขาดความเปนระบบ มฐานภาษกวางและมลกษณะซบซอนท าใหภาคเอกชนเสยคาใชจายและเวลามากขนในการปฏบตตามกฎหมายภาษ ภาคเอกชนบางกลมจงอาจหลบเลยงการจายภาษ หรอใหสนบนแกเจาหนาทเพอเรงรดระยะเวลาการท างานของเจาหนาทศลกากรใหรวดเรวขนอนน ามาซงการเพมตนทนของสนคา

(3) การทร ฐบาลใชมาตรการดานโควตาเพอควบคมปรมาณการน าเขา เพอการปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ การลดลงของการน าเขาสนคาจากการใชมาตรการดานโควตาจะสงผลกระทบตอตางประเทศเพราะท าใหสนคาออกของตางประเทศลดลง ประเทศทการสงออกสนคาลดลงจะใชมาตรการตางๆเพอตอบโตหรอเพอเปนการแกแคน

(4) การคอรรปชนในการน าเขาหรอสงออกสนคาเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ เพราะมผลท าใหตนทนการผลตและการด าเนนธรกจของผประกอบการสงขนและท าลายขดความสามารถในการแขงขนของสนคาในตลาดโลก การคอรรปชนมสาเหตจากวฒนธรรมการใหสนบนในกระบวนการน าเขาและสงออก ความซบซอนของการด าเนนงาน กฎ ระเบยบทยงยาก และการขาดหลกเกณฑมาตรฐานทชดเจน ปญหาการคอรรปชนในการน าเขาหรอสงออกสนคาอาจแกไขโดยการน าเทคโนโลยสมยใหมเขามาใชในการน าเขาและสงออกหรอวาจางใหเอกชนเปนผด าเนนการในการจดการทางดานการน าเขาและสงออกแทนหนวยงานของรฐ

(5) การคอรรปชนของเจาหนาทกรมศลกากรเปนอปสรรคตอการสงออกและน าเขาเพราะท าใหตนทนการผลตและการด าเนนธรกจของผประกอบการสงขน ตามทกลาวกอนหนาน กรมศลกากรมหนาทในการจดเกบภาษจากการน าเขาและสงออกสนคาและเปนจดตรวจสนคาน าเขาและสงออก ภาคเอกชนบางสวนจงจายเงนเพอใหเจาหนาทท างานตามหนาท บางสวนตดสนบนเพอหลบเลยงภาษ หรอบางสวนรวมมอกบเจาหนาทท าการทจรตคอรรปชนเพอการหลบเลยงไมจายภาษหรอจายในอตราทไมถกตอง เชน ภาคเอกชนน าของเขาในชองทางปกต แตตดสนบนเจาหนาทเพอใหประเมนพกดอตราต ากวาทควรจะเปน หรอประเมนราคาต ากวาทควรจะเปน หรอประเมนราคาต ากวาราคาน าเขาจรง ๆ หรอเจาหนาทชวยใหภาคเอกชนขอคนภาษมลคาเพม (ภาษซอ) ได ทงทภาคเอกชนไมมการสงออกจรง หรอมการสงออกจรงแตราคาทสงออกไมถกตองหรอภาคเอกชนใชใบก ากบภาษปลอม การหลบหลกภาษศลกากรมผลกระทบไปถงการจดเกบภาษสรรพามตและภาษมลคาเพม โดยเฉพาะอยางยงภาษมลคาเพมมผลกระทบรนแรงมากกวาภาษทค านวณจากมลคาการน าเขา

DPU

153

มลเหตแหงการคอรรปชนหนวยงานศลกากรมหลายประการ ทส าคญ คอ (1) การมกฎเกณฑระเบยบปฏบตของกรมศลกากรทไมชดเจนคลมเครอซงกอใหเกดการใช

อ านาจในการวนจฉยของเจาหนาท โดยเฉพาะอยางยงค าสงใดทผประกอบการจะตองปฏบต มกจะรกนในหมผปฏบตงานของรฐ

(2) งานศลกากรมลกษณะความรบผดชอบคอนขางกวาง ท าใหมพธการหรอระเบยบขอปฏบตในการน าเขาและสงออกทยงยากซ าซอนมากเกนไป มข นตอนทเปนราชการและซบซอน ความซบซอนและยงยากของระเบยบปฏบตไมสอดคลองกบความเปนจรง มผลใหเจาหนาทไมสามารถปฏบตใหเปนไปตามนนได บางครงการออกค าสงใหมท าไปโดยไมไดยกเลกค าสงเกา ท าใหเจาหนาทเลอกใชกฎหมายได

(3) มการเปลยนแปลงกฎเกณฑทงภายในประเทศและนอกประเทศอยเสมอเนองจากเงอนไขทางการคาทเปลยนแปลงอยางรวดเรว

(4) การขาดซงแนวทางในการท างานทชดเจน การขาดการตรวจสอบ และการขาดระบบเทคโนโลยทมประสทธภาพ

(5) อตราภาษทสงเกนไป (6) การมโครงสรางพกดศลกากรทยงยาก ซ าซอน และมการคมครองบางอตสาหกรรม ซง

กอใหเกดตนทนกบอตสาหกรรมอน ๆ และเปนการสรางเงอนไขและเปนภาระใหเกดแกผประกอบการ จากทกลาวมาขางตน ผวจยสามารถวเคราะหไดวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขต

การคาเสรอาเซยนชวยลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศของไทยและเปนปจจยสงเสรมการคาระหวางประเทศนอกเหนอจากปจจยอนทผวจยไดกลาวไวในหวขอ 2.6.4 ของบทท 2 ตามเหตผลดงน

(1) การคาระหวางประเทศมประโยชนหลายประการ แมมขอโตแยงวาการคาระหวางประเทศมขอเสย แตขอโตแยงดงกลาวเปนขอโตแยงของลทธชาตนยมซงสามารถถกคดคานไดดวยเหตผลทวาประเทศทท าการคาระหวางประเทศไดประโยชนจากการซอขายแลกเปลยนสนคาทผลตจากแหลงผลตในหลายๆประเทศมากกวาขอเสย และประเทศตางๆสามารถก าหนดมาตรการและนโยบายในการแกไขขอเสยได

(2) แมรฐบาลของประเทศตางๆจะมมาตรการและนโยบายในการแกไข เย ยวยาขอ เส ยของการคาระหวางประเทศกตาม ยงมอปสรรคทางการคาระหวางประเทศอนๆอก อปสรรคทส าคญ คอ การทร ฐบาลใชมาตรการทางภาษอากรเพอเปนรายไดของรฐและ เพอปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ และการคอรรปชนของเจาหนาทกรมศลกากร เพราะเพมตนทนใหแกผประกอบการคาระหวางประเทศ

(3) มาตรการทางภาษอากรและการคอรรปชนของเจาหนาทกรมศลกากรสรางอปสรรคทางการคาระหวางประเทศเพมตนทนใหแกผน าเขาและสงออกสนคา เนองจากอตราอากรขาเขาทรฐบาลจดเกบจากวตถดบและสนคาน าเขาทตองใชในการผลตเพอการสงออก สงผลใหอตสาหกรรมสงออกมตนทนการผลตทสง เพราะอตราอากรขาเขาเปนตนทนแฝงมากบปจจยการผลตเพอสงออก นอกจากน อตราอากรขาเขาทสงซงเปนภาระของผน าเขาและเพมตนทนของสนคา จงใจใหผน าเขาบางกลมให

DPU

154

สนบนแกเจาหนาทกรมศลกากรหรอรวมมอกบเจาหนาทท าการทจรตคอรรปชนเพอการหลบเลยงไมจายอากรขาเขาหรอจายในอตราทไมถกตอง

(4) นอกจากการปฏรปกรมศลกากรแลว ยงมมาตรการอนๆทชวยลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศและเปนปจจยสงเสรมการคาระหวางประเทศ ทส าคญคอ ระเบยบการคาโลกใหมและการรวมกลมทางเศรษฐกจ ซงมาตรการเหลานใชการปรบลดอตราอากรขาเขาเปนปจจยชวยในการลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ กลาวคอ อตราอากรขาเขาทต าลดแรงจงใจในการใหสนบนแกเจาหนาทกรมศลกากรและลดตนทนในการผลตสนคา ระเบยบการคาโลกใหมและการรวมกลมทางเศรษฐกจตองการใหการคาระหวางประเทศทอยในกลมเศรษฐกจมลกษณะเสรมการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจทมความเปนอนหนงอนเดยวกนโดยการยกเลกการกดกนในทางการคาตางๆ ซงรวมถงการยกเลกภาษศลกากรหรอลดอตราภาษเพอลดตนทนใหแกผประกอบการคาระหวางประเทศ

ดงน ผวจยจงเหนวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศของไทยกบประเทศในภมภาคอาเซยน

นอกจากน จากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.6.5 ของบทท 2 ผวจยพบวา ภายหลงสงครามโลก การคาของประเทศไทยขยายตวและเกดการเปลยนแปลงโครงสรางการผลตและการสงออกจากสนคาทอาศยทรพยากรและแรงงานจ านวนมากไปสการใชเทคโนโลยทสงขน เนองจากประเทศไทยไดด าเนนการดงน

(1) เปดเสรทางการคามากขนอยางตอเนอง โดยไดเปลยนแปลงนโยบายจากการใชมาตรการภาษศลกากรเพอปกปองคมครองอตสาหกรรมทผลตสนคาทดแทนการน าเขา มาเปนนโยบายสงเสรมการสงออก

(2) ด าเนนนโยบายเปดตลาดตามพนธะขอตกลงขององคกรการคาโลก (World Trade Organization: WTO)

(3) เชอมโยงกบเศรษฐกจโลกตามกระแสโลกาภวตนในดานการคาเชนเดยวกบประเทศเปดอนๆ และ

(4) เปดรบการลงทนจากตางประเทศไดในปรมาณทมาก เนองจากประเทศไทยมนโยบายการคาทเหมาะสมและเศรษฐกจทพฒนาอยางมนคง

ดงน ผวจยเหนวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนซงชวยลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศของไทยกบประเทศในภมภาคอาเซยนดงทวเคราะหไวขางตน นาจะเปนเครองมอทส าคญในการชวยสนบสนนการด าเนนงานทง 4 ประการขางตน ในการขยายตวทางเศรษฐกจการคาระหวางประเทศของไทยใหมากยงขน

DPU

155

4.10 วเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามวตถประสงคของประชาคมอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และกฎบตรอาเซยน

ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.8.1.2 และ 2.8.1.4 ของบทท 2 ผวจยพบวาประชาคมอาเซยนมวตถประสงคเพอสรางความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยนใน 3 ดาน กลาวคอ ความรวมมอทางดานการเมองและความมนคงของอาเซยน ความรวมมอทางดานเศรษฐกจ และความรวมมอทางดานสงคมและวฒนธรรม ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนหนงในความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมวตถประสงคหลกเพอสงเสรมการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยนเพอลดอปสรรคทางดานการคาและการลงทนเพอเสรมสรางความแขงแกรงทางเศรษฐกจและเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศสมาชกอาเซยนในตลาดโลก โดยการมตลาดและฐานการผลตรวมกนหรอมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน เงนทน และแรงงานฝมออยางเสร นอกจากน การมตลาดและฐานการผลตรวมกนยงน าไปสความกนดอยดของประชาชนภายในภมภาคโดยประชากรของประเทศในอาเซยนสามารถเลอกบรโภคสนคา/บรการไดอยางหลากหลาย

นอกจากน ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.8.1.3 ของบทท 2 ผวจยพบวากฎบตรอาเซยนเปนกฎหมายรองรบการจดตงเปนประชาคมอาเซยน กฎบตรอาเซยนก าหนดวตถประสงคของอาเซยนไวหลายประการ สวนทเกยวของกบความรวมมอทางดานเศรษฐกจของอาเซยน คอ เพอสงเสรมความมนคงเศรษฐกจ เพอสรางตลาดและฐานการผลตเดยวทมเสถยรภาพ ความมงคง มความสามารถในการแขงขนสง เพอใหประชาชนในภมภาคมความอยดกนด

จากทกลาวมาขางตน ผวจยเหนวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบวตถประสงคของประชาคมอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและกฎบตรอาเซยน เพราะการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวถอเปนความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยน และการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวท าใหมการคาขายสนคาภายในภมภาคอาเซยนอยางเสรมากยงขนเพราะการกดกนทางการคาลดนอยลงหรอไมมการกดกนทางการคาโดยการตงก าแพงภาษ (กรณลดอตราภาษเหลอรอยละ 0) นอกจากน การลดอตราภาษศลกากรดงกลาวเพมความสามารถในการแขงขนทางดานการคาสนคาของประเทศสมาชกอาเซยนในตลาดโลก เนองจากการลดอตราภาษดงกลาวท าใหตนทนการผลตสนคาเพอสงออกลดลง และการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวท าใหสนคาน าเขาจากอาเซยนมราคาถกลด ท าใหผบรโภคไดประโยชนจากการทมสนคาอปโภคบรโภคทมคณภาพและรปแบบหลากหลายใหเลอกซอในราคาทถกลง

DPU

156

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

การวจยนเปนการวจยจากเอกสาร (Documentary Research) ทสนบสนนดวยขอคดเหนของนกวชาการ เจาหนาทของรฐและผทเปนทยอมรบเชอถอไดทเกยวของกบประเดนปญหาทเปนหวขอของการวจย การวจยนมวตถประสงคหลก 3 ประการ กลาวคอ

(1) ศกษาความรวมมอทางดานกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศตางๆในอาเซยน โดยศกษาในเชงลกในประเดนขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทประเทศไทยไดท ากบประเทศสมาชกอาเซยนอนๆดวยการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน ทงน การศกษานเชอมโยงกบเศรษฐกจการคาระหวางประเทศดวย เนองจากความรวมมอทางดานภาษระหวางประเทศตามขอตกลงเขตการคาเสรถอเปนความรวมมอทางเศรษฐกจของประเทศทเขาท าขอตกลงดวย

(2) วเคราะหในเชงทฤษฎ (Theoretical Analysis) ถงผลกระทบของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทงในขอดและขอเสยเพอหาค าตอบวา การลดอตราภาษศลกากรดงกลาวสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายทเกยวของหรอไม

(3) ท าขอเสนอแนะเพอการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการลดอตราภาษศลกากร ซงเปนสาระส าคญในการท าขอตกลงเขตการคาเสรของประเทศไทยหรอของอาเซยนทประเทศไทยเปนสมาชกอยกบประเทศคเจรจาตางๆในอนาคต

จากวตถประสงคของการวจยทกลาวขางตน การวจยนจงมเนอหาสาระส าคญอย 3 สวน กลาวคอ

(1) การศกษาทบทวนวรรณกรรมในเรองความรวมมอทางดานกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศสมาชกอาเซยนอนๆดวยการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน เนอหาในสวนนประกอบไปดวยการศกษาขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน หลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายทเกยวของกบขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและการลดอตราภาษศลกากร ซงไดแก นโยบายเศรษฐกจมหภาค แนวความคดและวตถประสงคในการจดเกบภาษ หลกการจดเกบภาษทด หลกการและหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ ทฤษฎและวตถประสงคของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ หลกการจดเกบภาษศลกากร หลกการคาระหวางประเทศ ทฤษฎเบองหลงเขตการคาเสร หลกการและวตถประสงคของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ประชาคมอาเซยน กฎบตรอาเซยน และประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

(2) การวเคราะหขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน โดยผวจยไดน าหลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายทกลาวใน (1) มาใชในการวเคราะห รวมทงน าขอคดเหนของนกวชาการและเจาหนาทของรฐทเกยวของทผวจยไดไปสมภาษณและ

DPU

157

บทสมภาษณของผทเปนทยอมรบเชอถอไดในสาขาทเกยวของทตพมพในเอกสารของทางราชการมาชวยในการวเคราะหดวย

(3) การท าขอเสนอแนะเพอการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการท าขอตกลงเขตการคาเสรของประเทศไทยหรอของอาเซยนทประเทศไทยเปนสมาชกอยกบประเทศคเจรจาตางๆในอนาคต

ในหวขอ 5.1 น ผวจยขอสรปผลการวจยในเนอหาสาระส าคญ 2 สวนแรกกอน หลงจากนน ผวจยจะน าผลทสรปไดไปใชในการท าขอเสนอแนะในหวขอ 5.2

5.1.1 สรปผลการวจยเกยวกบความรวมมอทางดานกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศ

สมาชกอาเซยน 5.1.1.1 สรปผลหลกการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสร

ผลจากการศกษาทบทวนวรรณกรรมในบทท 2 ผวจยพบวา “การคาเสร” คอ การซอขายแลกเปลยนสนคาระหวางสองประเทศขนไปทไมมมาตรการทางภาษและมาตรการทไมใชภาษมากดกนหรอเปนอปสรรคในทางการคาระหวางกน

ลกษณะส าคญของ “การคาเสร” คอ แตละประเทศจะเลอกผลตเฉพาะสนคาทตนมความถนดและมตนทนการผลตทต า ไมมการเกบภาษและไมมขอจ ากดทางการคาทเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ รวมทงไมมการควบคมการน าเขาหรอสงออกทเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ

“เขตการคาเสร” หมายถง การรวมกลมทางเศรษฐกจของสองประเทศขนไปเพอท าความตกลงทางดานการคา โดยมเปาหมายเพอลดภาษศลกากรระหวางกนภายในกลมทท าขอตกลงใหเหลอนอยทสดหรอเปนรอยละ 0 และใชอตราภาษปกตทสงกวากบประเทศนอกกลมการท าเขตการคาเสร รวมทงรวมมอขจดอปสรรคทางการคาทไมใชภาษศลกากร

“ขอตกลงการคาเสร” หรอ “ขอตกลงเขตการคาเสร” หมายถง ขอตกลงในการรวมกลมเศรษฐกจของสองประเทศขนไปโดยตกลงจดตง “เขตการคาเสร” โดยมเปาหมายเพอลดภาษศลกากรระหวางกนยกเลกกฎหมาย กฎเกณฑตางๆ ตลอดจนปจจยอนๆ ทเปนอปสรรคขดขวางตอการคาและการลงทนของประเทศสมาชกทเขาท าขอตกลง

ทฤษฎทอยเบองหลง “ขอตกลงเขตการคาเสร” คอ ทฤษฎไดเปรยบโดยเปรยบเทยบหรอทฤษฎวาดวยความไดเปรยบโดยสมบรณ ตามทฤษฎดงกลาว ประเทศหนงจะผลตสนคาซงตนมความไดเปรยบโดยสมบรณหรอผลตสนคาทตนถนดแตเพยงชนดเดยวจนเกดความช านาญและเชยวชาญ และน าสนคาทผลตไดไปจ าหนายทงในประเทศของตนและสงออกไปสตลาดตางประเทศแลกเปลยนกบสนคาชนดอนทผลตไดในอกประเทศหนงทผลตสนคาทตนมความถนดเชนกน

ขอตกลงเขตการคาเสรในโลกเกดขนใน 2 ชวงเวลา ชวงแรกเกดขนระหวางป ค.ศ. 1870 – ค.ศ. 1914 ในชวงน องกฤษไดเรมเปดเสรทางการคา

และกระจายกระแสการลดอปสรรคการคาไปสประเทศอนๆทวโลก

DPU

158

ชวงทสองเกดขนตงแตปลายทศวรรษ 1950 ถงปจจบน ในชวงน ประเทศทวโลกเรมปรบเปลยนนโยบายการคาและการลงทนใหเปนเสรมากขนภายหลงสงครามโลกครงท 2 ยต ดชนการเปดเสรซงวดจากมลคาการคาตอรายไดประชาชาตของโลกเพมสงขนจากรอยละ 8 ในป ค.ศ. 1960 เปนรอยละ 33 ในป ค.ศ. 2007 การเปดเสรทางการคามสวนชวยท าใหเศรษฐกจโลกขยายตวสงเกอบรอยละ 4 ตอป รวมทงประชากรในประเทศก าลงพฒนาหลายประเทศพนจากระดบความยากจน

ขอตกลงเขตการคาเสรมอยในหลายภมภาคของโลก เชน สมาคมการคาเสรแหงยโรป สมาคมการคาเสรแหงลาตนอเมรกน สมาคมการคาเสรแหงแครบเบยน

ในสวนทเกยวกบประเทศไทย ประเทศไทยไดลงนามท าขอตกลงเขตการคาเสรทงในระดบ ทวภาคและระดบภมภาค ในระดบทวภาค ประเทศไทยไดลงนามท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศจน บงกลาเทศ บาหเรน อนเดย ออสเตรเลย นวซแลนด ญปน สหรฐอเมรกา เปร สวสเซอรแลนด ฯลฯ

ในระดบภมภาค ประเทศไทยไดลงนามท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆในเอเชย ทส าคญ คอ เขตการคาเสรอาเซยน ซงผวจยจะสรปเรองดงกลาวในหวขอ 5.1.1.2 5.1.1.2 สรปผลการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

ผลจากการศกษาทบทวนวรรณกรรมในบทท 2 ผวจยพบวา เขตการคาเสรอาเซยนไดถกจดตงขนตามขอตกลงทสอดคลองกบหลกการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรตามทสรปในหวขอ 5.1.1.1 เขตการคาเสรอาเซยนมมลคาสงในทางการคาและมสวนชวยท าใหเศรษฐกจของประเทศในภมภาคอาเซยนขยายตว ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมความเปนมาและมการลดอตราภาษศลกากรระหวางประเทศสมาชกทท าขอตกลง ดงสรปไดตอไปน

ในป พ.ศ. 2510 ประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดกอตงสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยนเพอใหความชวยเหลอและรวมมอกนในหลายๆดานซงรวมถงทางดานเศรษฐกจการคาระหวางกน ตอมาในป พ.ศ. 2546 ประเทศสมาชกอาเซยนไดประกาศปรบเปลยนสถานะจากสมาคมเปนประชาคมและประกาศจดตงประชาคมอาเซยน ซงมกฎบตรอาเซยนเปนกฎหมายรองรบการจดตงเปนประชาคมอาเซยน สาระส าคญของประชาคมอาเซยน คอ การก าหนดใหมความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยน 3 ดาน ซงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนหนงในความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยน

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมวตถประสงคหลกเพอการรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยนเพอใหประเทศสมาชกอาเซยนมความแขงแกรงทางเศรษฐกจสามารถแขงขนกบประเทศในภมภาคอนได ทงน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมแผนงานทส าคญ คอ การสรางตลาดและฐานการผลตรวมกน โดยประเทศสมาชกอาเซยนจะท าการลดอปสรรคดานภาษศลกากรและขจดอปสรรคทางการคาทมใชมาตรการดานภาษ เพอใหมการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน แรงงานฝมออยางเสร และการเคลอนยายเงนทนทเสรมากขน

แผนการและวธการด าเนนงานของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนขางตนสอดคลองกบขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทเกดขนกอนหนา (ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเกดขนในป พ.ศ. 2535)

DPU

159

ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเปนความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยน ดวยการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน รวมทงยกเลกอปสรรคทางการคาทมใชภาษ เพอสงเสรมใหมการคาขายสนคาภายในภมภาคอาเซยนอยางเสรมากยงขน ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงเปนสวนหนงของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมทมาจากความตกลงวาดวยการใชมาตรการก าหนดอตราอากรรวมกนเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (CEPT-AFTA) ซงก าหนดใหประเทศสมาชกอาเซยนใชอตราภาษศลกากรพเศษทเทากนเปนกลไกหลกในการลดภาษศลกากรส าหรบสนคาในภมภาคอาเซยนใหอยในระดบต าเพยงรอยละ 0-5 ทงน รายการสนคาทไดรบการลดอตราภาษศลกากรตามความตกลง CEPT-AFTA ครอบคลมสนคาอตสาหกรรม สนคาทน และสนคาเกษตรแปรรป โดยมความยดหยนใหแกสนคาออนไหวได อยางไรกด สนคาทไดรบการลดอตราภาษตองเขาเงอนไข 2 ประการ คอ ตองเปนสนคาทอยในบญชลดภาษหรอ Inclusion List (IL) ของทงประเทศผสงออกและน าเขา และตองเปนสนคาทมแหลงก าเนดในอาเซยน ความตกลง CEPT-AFTA ก าหนดเปาหมายทจะลดอตราภาษศลกากรหรอลดอตราอากรขาเขาทจดเกบจากสนคาน าเขาใหเหลอรอยละ 0-5 รวมทงการขจดมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษภายในระยะเวลา 15 ป เรมตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2536

อยางไรกด ตามมาตรการระยะสนเพอเรงรดการลงทนจากตางประเทศและฟนฟเศรษฐกจทประกาศใชในป พ.ศ. 2541 ประเทศสมาชกอาเซยนเดม 6 ประเทศ (ไทย มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร และบรไน ดารสซาลาม) ตองเรงรดการลดอตราภาษศลกากรภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน โดยภายในป พ.ศ. 2553 รอยละ 100 ของสนคาทอยในบญชลดภาษตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 0 ในขณะทประเทศสมาชกใหมของอาเซยน 4 ประเทศ (กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม) ภายในป พ.ศ. 2558 รอยละ 100 ของสนคาของประเทศดงกลาวทอยในบญชลดภาษตองลดอตราภาษใหเหลอรอยละ 0

ในสวนของประเทศไทย ไทยไดน าสนคาจ านวน 8,300 ประเภทยอยเขามาลดอตราภาษศลกากรภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน โดยแบงสนคาออกไดเปน 2 สวนคอ

(1) สนคาทอยในบญชลดภาษ (จ านวน 8,287 ประเภทยอย) ตองลดอตราภาษลงเหลอรอยละ 0 ภายในป พ.ศ. 2553 และ

(2) สนคาทอยในบญชออนไหวจ านวน 4 กลมสนคา (7 รายการ) ประกอบดวย กาแฟ มนฝรง มะพราวแหงและไมตดดอก (13 ประเภทยอย) จะมอตราภาษสดทาย (Final Rate) ทรอยละ 5 (ไมลดลงเหลอรอยละ 0) ในป พ.ศ. 2553

อยางไรกด ตามแผนงานภายใตการรวมกลม 12 สาขาส าคญของอาเซยน ประเทศสมาชกอาเซยนเดม 6 ประเทศ ตองเรงลดภาษสนคาใน 9 สาขาหลก (เกษตร / ประมง / ไม / ยาง / สงทอ / ยานยนต / อเลกทรอนกส / เทคโนโลยสารสนเทศ / สาขาสขภาพ) ใหเรวขนจากภายในป พ.ศ. 2553 เปนภายในป พ.ศ. 2550 ในขณะทประเทศสมาชกใหมของอาเซยน 4 ประเทศ ตองเรงลดภาษสนคาใน 9 สาขาหลก ใหเรวขนจากภายในป พ.ศ. 2558 เปนภายในป พ.ศ. 2555

DPU

160

ตามความตกลง CEPT-AFTA รวมทงมาตรการระยะสนและแผนงานการลดอตราภาษศลกากรทกลาวมาขางตน การลดอตราภาษศลกากรในเขตการคาเสรอาเซยนนาจะเปนไปโดยราบรน แตอยางไรกตาม ตามขอมลทผวจยศกษาพบ นบตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2536 ซงเปนวนเรมบงคบใชความตกลง CEPT-AFTA ประเทศสมาชกอาเซยนมกมขอขดแยงในเรองการตความบทบญญต และการหลกเลยงไมปฏบตตามพนธกรณ ในป พ.ศ. 2550 ทประชม AFTA Council ครงท 21 จงมมตใหปรบปรงความตกลง CEPT-AFTA ใหเปนกฎเกณฑทางการคาในระดบสากลทครอบคลมประเดนทางการคาทกเรองทงการสงออกและน าเขาสนคาเพอสงเสรมใหมการเคลอนยายสนคาอยางเสรในอาเซยน เพอใหอาเซยนมงไปสการเปนตลาดเดยวและฐานการผลตรวม

การปรบปรงความตกลง CEPT-AFTA น ามาสความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA) ความตกลง ATIGA ไดปรบกฎเกณฑทางการคาทงดานมาตรการภาษและทมใชภาษใหชดเจนและรดกมเขมงวดมากขน ซงประกอบดวยหลกเกณฑเรองการลดและยกเลกมาตรการทางภาษตามตารางการลดภาษตามพนธกรณของขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน การยกเลกอปสรรคการคาทมใชภาษ การก าหนดใหใชมาตรการทมใชภาษศลกากรไดเฉพาะเรองทจ าเปน โดยมแผนงานและกรอบระยะเวลาทชดเจน เพอปองกนปญหาการหลกเลยงการปฏบตตามพนธกรณของประเทศสมาชก การสงเสรมใหมการอ านวยความสะดวกทางการคาในภมภาคอาเซยน หลกปฏบตดานศลกากรโดยองหลกการสากล หลกเกณฑในการใชมาตรฐาน กฎระเบยบทางเทคนค กระบวนการตรวจสอบและรบรองมาตรการสขอนามยและสขอนามยพช และมาตรการเยยวยาทางการคา การเพมเตมกฎเกณฑทางการคาทวไปทส าคญไวในความตกลง ATIGA โดยอาศยแนวทางจากความตกลงขององคการการคาโลก เชน หลกการประตบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง เปนการอดชองโหวในความตกลง CEPT-AFTA เดม

สรปผลการวจยจากการศกษาทบทวนวรรณกรรมขางตนไดวา การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ถอเปนความรวมมอทางดานกฎหมายภาษศลกากรของประเทศไทยกบประเทศตางๆในภมภาคอาเซยน เพอสงเสรมใหมการคาขายสนคาภายในภมภาคของประเทศภาคสมาชกทท าขอตกลงอยางเสรมากขน ซงสอดคลองกบหลกการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรทผวจยสรปในหวขอ 5.1.1.1

5.1.2 สรปผลการวจยเกยวกบขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากร

ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

5.1.2.1 ขอดของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน สรปผลการวจยในสวนน ผวจยไดมาจาก (1) การทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.10 ของบทท 2 การสมภาษณในหวขอ 3.1.1 และ

บทสมภาษณในหวขอ 3.2.1 ของบทท 3 (2) การวเคราะหในบทท 4

DP

U

161

5.1.2.1.1 สรปผลการวจยทไดมาจากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.10 ของบทท 2 และ บทท 3

ในหวขอ 5.1.1.2 ผวจยกลาววา ผลจากการศกษาทบทวนวรรณกรรมในบทท 2 ผวจยพบวา เขตการคาเสรอาเซยนไดถกจดตงขนตามขอตกลงทสอดคลองกบหลกการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรตามทสรปในหวขอ 5.1.1.1 ดงนน ขอดของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทสรปในหวขอน จงเปนขอดทผวจยสกดมาจากขอวพากษวจารณเกยวกบประโยชนของการคาเสรและผลกระทบในเชงบวกของขอตกลงเขตการคาเสรตามแนวคดทางดานเศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศและน ามาปรบเขากบขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนใหเหมาะสม รวมทงเปนขอดทผวจยสกดมาจากขอวพากษวจารณเกยวกบผลกระทบในเชงบวกของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอไทยทกลาวในหวขอ 2.10 ของบทท 2 นอกจากน ยงรวมถงขอดทผวจยสกดมาจากความเหนทไดจากการสมภาษณและบทสมภาษณของนกวชาการ เจาหนาทของรฐ และผทเปนทยอมรบเชอถอไดในสาขาทเกยวของในบทท 3 ซงผวจยเหนดวย ดงน

(1) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดหรอขจดมาตรการ กดกนทางการคา ซงสรางโอกาสทางการคาหรอเปดโอกาสใหมการแขงขนทางการคาและสงเสรมการคาระหวางประเทศทเขาท าขอตกลง ท าใหการจดสรรทรพยากรของประเทศไทยและประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงสงผลใหการผลตของของประเทศในภมภาคอาเซยนเพมสงขน

(2) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดหรอขจดมาตรการ กดกนทางการคา จงท าใหการคาของประเทศไทยและประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนเปนไปอยางเสร ซงชวยใหผบรโภคในแตละประเทศสามารถบรโภคสนคาทดมคณภาพและรปแบบหลากหลายทมใหเลอกซอในปรมาณเพมมากขนในราคาทถกลงและเปนราคาทเปนไปตามกลไกตลาดอยางแทจรง

(3) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดหรอขจดมาตรการ กดกนทางการคา จงท าใหแตละประเทศในภมภาคอาเซยนรวมทงประเทศไทยไดรบประโยชนจากการขยายโอกาสในการสงออกสนคาทตนมความถนดในการผลต โดยเฉพาะผประกอบการทมความสามารถในการผลตสนคาแขงขนกบตางประเทศ1 ทงน ผประกอบการสามารถท าก าไรไดมากขนจากการสงออกสนคา เนองจาก (ก) เมอประเทศในภมภาคอาเซยนสงสนคาออกไปขายในประเทศอาเซยนดวยกน สนคาดงกลาวจะมราคาถกกวาสนคาของประเทศนอกภมภาคอาเซยน (ข) การประหยดตอขนาดของการผลตและตนทนการผลตทต าลง ซงท าใหเกดผลผลตเพอสงออกไดเปนจ านวนมาก รวมทง (ค) น าเขาสนคาทตนไมมความถนดในการผลตในราคาทต ากวาการผลตดวยตนเอง ซงผลดทงสามประการ

1 ประเทศไทยมศกยภาพและเปนผสงออกสนคาเกษตรสทธ เชน น าตาล โดยประเทศอนโดนเซยเปนตลาดสงออกอนดบหนง นอกจากน ประเทศไทยยงมศกยภาพในการสงออกอาหารและสนคาอตสาหกรรมหลายชนดทสามารถแขงขนกบประเทศอนได (ขอมลจากจนญญา บณฑกล ในหวขอ 3.1.1 (12) และประมนต สธวงษ ในหวขอ 3.2.1 (4) ของบทท 3)

DPU

162

ดงกลาวมสวนชวยใหประชากรของประเทศในภมภาคอาเซยนมรายไดประชาชาตสงขน รวมทงสรางรายไดและความมงคงทางเศรษฐกจใหแกประเทศในภมภาคอาเซยน

(4) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดหรอขจดมาตรการ กดกนทางการคา ท าใหการคาของประเทศไทยและประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนเปนไปอยางเสร ซงชวยใหประเทศในภมภาคอาเซยนท าการสงออกสนคางายและสะดวกมากขน โดยมตลาดตางประเทศในการระบายและรองรบสนคากวางขวางมากขน2 และเพมมลคาในทางการคาระหวางประเทศ3 ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงเปนเครองมอในการสนบสนนและผลกดนการสงออก รวมทงท าใหประเทศในภมภาคอาเซยนมแหลงซอสนคาทหลากหลายมากขน ไมวาจะเปนสนคาอปโภคหรอบรโภคทประเทศตนเองผลตไมไดหรอผลตไดไมดหรอทขาดแคลนหรอไมม รวมทงมแหลงซอสนคาทน วตถดบ และสนคากงส าเรจรปเพอน าเขามาใชเปนปจจยในการผลตทมราคาถกลงหรอทประเทศตนขาดแคลนหรอไมม ซงจะชวยลดตนทนการผลต ท าใหการผลตขยายตวและเพมความสามารถในการแขงขนการผลตสนคาเพอการสงออก ซงจะท าใหสนคาภายในกลมอาเซยนมราคาถกกวาสนคานอกกลมอาเซยน อยางไรกตาม ความสะดวกในการสงออกและน าเขาสนคาดงกลาวจะไมน าไปสปญหาการพงพาตลาดในอาเซยน เพราะตามกฎการคาพนฐาน แตละประเทศตองเชอมโยงการคาสนคาระหวางกนอยแลว

(5) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนซงชวยลดหรอขจดมาตรการกดกนทางการคาระหวางประเทศในภมภาคอาเซยนทเขาท าขอตกลง ถอเปนการรวมกลมหรอความรวมมอทางเศรษฐกจ (นอกเหนอจากความรวมมอทางดานกฎหมายภาษศลกากร) ระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน โดยมการประสานกฎและระเบยบการคาระหวางประเทศใหเขากนมากขน จงท าใหประเทศไทยและประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนทเขาท าขอตกลงไดพนธมตรทางการคา ท าใหมอ านาจในการตอรองและอ านาจเจรจาทางดานการคาและทางดานการเมองระหวางประเทศเพมมากขนทงในระดบทวภาคและในระดบภมภาค

(6) การขยายการน าเขาและสงออกภายในกลมอาเซยนท าใหประเทศในภมภาคอาเซยนสามารถลดการพงพาการคากบกลมอนได

(7) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดหรอขจดมาตรการ กดกนทางการคา ท าใหการเคลอนยายสนคาของประเทศในภมภาคอาเซยนเปนไปอยางเสร โดยเฉพาะอยางยง สนคาทผานมาตรฐานของประเทศสามารถสงเขาไปขายในประเทศอนๆไดงายขน จงท าใหเกด 2 จากแตเดม สนคาทผลตไดในประเทศไทยจะถกน าไปขายในตลาดภายในประเทศใหแกประชากร 60 ลานคน แตเมอมการเปดเสรทางการคาในอาเซยน สนคาทผลตไดจะถกน าไปขายในตลาดทกวางใหญขนทมประชากรอยางนอย 600 ลานคน ในภมภาคอาเซยน (ขอมลจากพนธทอง ลอยกลนนท ในหวขอ 3.1.1 (5) ของบทท 3) 3 ตวอยางเชน กอนการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน ในป พ.ศ. 2535 ไทยมการคากบอาเซยนราว 10,031.5 ลานดอลลารสหรฐ และเพมขนเปน 37,024 ลานดอลลารสหรฐในป พ.ศ. 2547 ในดานการสงออก ในชวงเวลาดงกลาวกเพมขนมากเชนกน และปจจบนอาเซยนเปนตลาดสงออกอนดบหนงของไทยตอเนองมาตงแตป พ.ศ. 2545 โดยในป พ.ศ. 2547 ไทยสงออกไปอาเซยนมลคา 21,245 ลานดอลลารสหรฐ ส าหรบการน าเขา กมการขยายตวเชนเดยวกน แตเปนไปในอตราทต ากวาการขยายตวของการสงออก ในป พ.ศ. 2547 ไทยน าเขาจากอาเซยนมลคา 15,779 ลานดอลลารสหรฐ จงท าใหไทยเปนฝายไดดลการคากบอาเซยน โดยในป พ.ศ. 2547 ไทยไดดลการคากบอาเซยนเปนมลคา 5,466 ลานดอลลารสหรฐ (ชศกด จรญสวสด, 2548: 201-203)

DPU

163

การพฒนามาตรฐานสนคาและมาตรฐานดานสขอนามย นอกจากน การแขงขนกนในภมภาคอาเซยนจะท าใหเกดการปรบปรงประสทธภาพและพฒนาเทคโนโลย

(8) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดหรอขจดมาตรการกดกนทางการคา ท าใหการคาของประเทศไทยและประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนเปนไปอยางเสร และสงเสรมใหแตละประเทศเขาไปลงทนในประเทศอนทท าขอตกลงไดคลองตวมากยงขน ในระยะยาวการคาสนคาอยางเสรจะขยายขอบเขตไปสการบรการและการลงทนระหวางประเทศอยางเสรมากขน ซงชวยกระตนและดงดดการลงทนจากตางประเทศ4 อตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลเคยปกปองจะตองพยายามปรบตวเพอใหสามารถตอสแขงขนกบการลงทนจากตางประเทศได 5.1.2.1.2 สรปผลการวจยทไดมาจากการวเคราะหในบทท 4

สรปผลการวจยทไดมาจากการวเคราะหในบทท 4 น น ผวจ ยไดมาจากการน าหลกการแนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายในบทท 2 มาใชในการวเคราะหเพอหาขอดของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน รวมทงน าขอคดเหนของนกวชาการ เจาหนาทของรฐและผทเปนทยอมรบเชอถอไดในสาขาทเกยวของในบทท 3 มาชวยสนบสนนการวเคราะหดวย ผวจยพบวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมขอดอย 13 ประการ ดงน

ประการท 1 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกการด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาค

ผวจ ยพบวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยใหบรรลวตถประสงคบางประการของการด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคทกลาวในหวขอ 2.1.5 ของบทท 2 เพราะการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวท าใหเกดการจางแรงงานเพมขนและสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ทงน เนองจากการลดอตราภาษดงกลาวท าใหสนคาทนและวตถดบทน าเขามาเพอใชในการผลตมราคาถกลง ซงชวยลดตนทนการผลตสนคาเพอการสงออกและท าใหภาคอตสาหกรรมการผลตขยายตว

ขอดของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทผวจยพบขางตนสอดคลองกบสรปผลการวจยเกยวกบขอดในหวขอ 5.1.2.1.1 และสอดคลองกบงานเขยนของชศกด จรญสวสด ทผวจยไดศกษาทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.10.3.1 (3) ของบทท 2 รวมทงสอดคลองกบขอคดเหนของโชตมา เอยมสวสดกล และจนญญา บณฑกล ในหวขอ 3.1.1 (3) ของบทท 3

ประการท 2 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกการจดเกบภาษทดบางประการ

ผวจยพบวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกความรวมมอระหวางนานาชาต หลกความแนนอนชดเจน หลกความประหยดในการจดเกบภาษ 4 ประเทศไทยจะเปนแหลงดงดดจากการลงทนจากตางประเทศ อนเปนผลจากการทอาเซยนไดกลายเปนตลาดการคาเสรทมขนาดใหญ มประชากรจ านวนมหาศาล และประเทศไทยตงอยในศนยกลางของภมภาคอาเซยนและเปนประตสอนโดจน ซงมความพรอมในหลายๆ ดาน เชน สงอ านวยความสะดวก แรงงานทมประสทธภาพ ขนาดของตลาด และสงคมเปด เปนตน (ชศกด จรญสวสด, 2548: 201-203; สมพงษ เฟองอารมณ, 2552: 128)

DPU

164

หลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ หลกความเปนกลางในทางเศรษฐกจของภาษ และหลกการสงเสรมประสทธภาพในทางเศรษฐกจ ดงน

(1) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนหลกความรวมมอระหวางนานาชาตทกลาวในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2 เนองจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนซงมทมาจากความตกลงวาดวยการใชมาตรการก าหนดอตราอากรรวมกนเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (CEPT – AFTA) และความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ถอเปนความรวมมอในการสรางความปรองดองในการจดเกบภาษระหวางประเทศตางๆในภมภาคอาเซยน ซงก าหนดใหประเทศสมาชกอาเซยนใชอตราภาษศลกากรพเศษทเทากนเปนกลไกหลกในการลดภาษศลกากรส าหรบสนคาในภมภาคอาเซยนใหอยในระดบต าเพยงรอยละ 0-5

ผวจยพบวาสภาภรณ ชาญณรงค และจราวไล ธารณปกรณ สนบสนนขอสรปขอดดงกลาวขางตน ตามขอเขยนทผวจยน ามาอางองถงในหวขอ 4.4 (1) ในบทท 4

(2) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนหลกความแนนอนชดเจนของภาษทตองการใหโครงสรางของภาษมความแนนอนชดเจนสามารถพยากรณผลลพธลวงหนาได เนองจากไดมการออกประกาศกระทรวงการคลงเรองการลดอตราอากรขาเขาส าหรบเขตการคาเสรอาเซยนและส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยน ซงท าใหกรมศลกากรและผน าเขาสนคาสามารถมองเหนผลลพธในการเสยภาษ หรอท าใหกรมศลกากรและผน าเขาสนคามความชดเจนในการค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากอาเซยน ซงแตกตางจากค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศนอกกลมอาเซยน ทตองค านวณตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการจดเกบภาษทดทกลาวในหวขอ 2.2.1 ของบทท 2

(3) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนหลกความประหยดหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ ทตองการใหมตนทนทต าในการบรหารจดเกบภาษของเจาหนาทและไมตองการใหผเสยภาษท าการหลบหลกและหนภาษ เนองจากอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนในบญชลดภาษทไดปรบลดลงเหลอรอยละ 0 (หรอไมมการจดเกบภาษ) และในบญชออนไหวเหลออตราภาษสดทายทรอยละ 5 ยอมทจะลดแรงจงใจของผน าเขาในการหลบหลกและหนภาษศลกากร เมอไมมการหลบหลกและหนภาษหรอเมอการหลบหลกและหนภาษลดนอยลง คาใชจายในการตอตานและตรวจจบการหลบหลกและหนภาษของรฐบาลหรอตนทนในการบรหารจดเกบภาษของรฐบาลยอมลดนอยลง

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการจดเกบภาษทดทกลาวในหวขอ 2.2.1 และ 2.2.2 ของบทท 2

(4) ผวจ ยพบวาหลกความเปนกลางในทางเศรษฐกจของภาษหรอหลกการสงเสรมประสทธภาพในทางเศรษฐกจตองการลดการบดเบอนของภาษตอการตดสนใจในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชน โดยใหภาษมผลกระทบตอตนทนในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชน

DPU

165

นอยทสด การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนหลกการดงกลาว เพราะการปรบลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนในบญชลดภาษลงเหลอรอยละ 0 (หรอไมมการจดเกบภาษ) และในบญชออนไหวเหลออตราภาษสดทายทรอยละ 5 ยอมลดการบดเบอนของภาษตอการตดสนใจของประชาชนในการซอสนคาทน าเขาจากภมภาคอาเซยน เนองจากตนทนในการซอสนคาของประชาชนไมสง นอกจากน การปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงใจใหผประกอบการชาวไทยน าเขาสนคาทน วตถดบ และสนคากงส าเรจรปเพมมากขน ซงเปนประโยชนตอการลงทนผลตสนคาเพอขายในตลาดภายในประเทศและตลาดตางประเทศ เพราะตนทนในการผลตสนคาลดลง

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการจดเกบภาษทดทกลาวในหวขอ 2.2.1 และ 2.2.2 ของบทท 2

ประการท 3 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกการส าคญของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนหลกความเปนธรรมและหลกความมประสทธภาพในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ ดงน

(1) ผวจยพบวาตามหลกความเปนธรรมในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศในสวนทเกยวกบภาษศลกากรทจดเกบจากการบรโภคสนคาทน าเขาจากตางประเทศ การแบกรบภาระภาษดงกลาวควรตกอยกบประชาชนผบรโภคในประเทศทน าเขา หรอไมควรผลกภาระอากรขาเขาออกไปยงประเทศผสงออก การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 ท าใหไมมการจดเกบภาษศลกากรจากการน าเขาสนคาจากอาเซยน และเมอไมมการบวกรวมภาษศลกากรเขากบราคาสนคาน าเขา ราคาสนคาน าเขากจะไมสงขนซงจะจงใจใหประชาชนในประเทศทน าเขาบรโภคสนคาชนดนน ชาวตางชาตในประเทศอาเซยนซงเปนผสงออกกไมตองขายสนคาในราคาต าลง จงไมเกดมกรณการผลกภาระภาษทเกบจากสนคาน าเขาออกไปสประเทศทสงออก5 เชนน การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงไมขดกบหลกความเปนธรรมในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศทกลาวในหวขอ 2.3.1.1 ของบทท 2

(2) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสงเสรมหลกความมประสทธภาพหรอหลกความเปนกลางในทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ ทไมตองการใหภาษอากรขดขวางตอการเคลอนยายสนคาระหวางประเทศ หรอภาษอากรตองไมมผลกระทบตอการตดสนใจในการเลอกลงทน ณ ทแหงใด เนองจากการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ท าใหสนคาและวตถดบ

5 ภาษทเกบจากสนคาน าเขาอาจถกผลกภาระออกไปสประเทศทสงออกได ในกรณทเมอมการเกบอากรขาเขาแลว ราคาสนคาน าเขาเมอบวกรวมกบภาษดงกลาวจะสงขน ซงจะไมจงใจใหประชาชนในประเทศทน าเขาบรโภคสนคาชนดนน การเกบอากรขาเขาจงอาจท าใหชาวตางชาตในประเทศผสงออกตองขายสนคาในราคาต าลง (ดวยเหตผลทวาราคาสนคาน าเขาเมอบวกกบภาษดงกลาวจะไดไมสงขนซงจะจงใจใหประชาชนในประเทศทน าเขาบรโภคสนคาชนดนน) ในกรณเชนน ภาระภาษทเกบจากสนคาน าเขาจะถกผลกออกไปสประเทศทสงออก

DPU

166

ในการผลตสนคาทน าเขาจากอาเซยนมราคาถกลงเพราะไมมการบวกรวมภาษศลกากรเขาไปในราคาสนคาและวตถดบทน าเขา สงผลใหมการเคลอนยายสนคาและวตถดบในอาเซยนเพมมากขน และลดผลกระทบตอการตดสนใจในการเลอกลงทนในภมภาคอาเซยน เนองจากไมวาจะลงทนในประเทศใดๆในอาเซยน สนคาในบญชลดภาษจะมราคาเดยวกน

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศทกลาวในหวขอ 2.3.1.2 ของบทท 2

ประการท 4 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ เพราะการลดอตราอากรขาเขาดงกลาวเกดมาจากการท าขอตกลงระหวางประเทศในอาเซยนทตองการใหประเทศสมาชกอาเซยนรวมมอกนในการใชกฎเกณฑทางดานอตราอากรขาเขาทเปนอนหนงอนเดยวกน ซงท าใหการจดเกบภาษอากรระหวางประเทศในอาเซยนมความเปนธรรมและมประสทธภาพตามทสรปในขอดประการท 3

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกความรวมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศทกลาวในหวขอ 2.3.2 ของบทท 2

ประการท 5 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบวตถประสงคบางประการของภาษศลกากร

ผวจ ยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยใหบรรลวตถประสงคบางประการของภาษศลกากร ดงน

(1) การลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ชวยใหบรรลวตถประสงคในการใชภาษศลกากรเพอเปนเครองมอในการแกไขภาวะสงคม เนองจากการลดอตราภาษดงกลาวชวยใหมการน าเขาสนคาทมความจ าเปนตอการบรโภคจากประเทศในอาเซยนในราคาทถกลง

(2) การลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ชวยใหบรรลวตถประสงคในการใชภาษศลกากรเพอเปนเครองมอทท าใหเกดการเปลยนแปลงของระดบราคาและตนทนในการผลตสนคา เนองจากการไมบวกรวมภาษศลกากรเขาไปในราคาสนคาน าเขาท าใหมการน าเขาสนคาทน วตถดบ และสนคากงส าเรจรปเพมมากขน ชวยใหการผลตขยายตวและลดตนทนในการผลตสนคาเพอจ าหนายทงในและนอกประเทศ

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.4.3.5 และ 2.4.3.6ของบทท 2 อนง ขอคดเหนของโชตมา เอยมสวสดกล และจนญญา บณฑกล ในหวขอ 3.1.1 (3) และ (4) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปน

ประการท 6 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบเนอหาและขอบเขตของกฎหมายภาษศลกากร

ผวจยพบวากฎหมายภาษศลกากรจะตองถกปรบปรงใหทนตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและการคาของโลกตามพนธกรณระหวางประเทศ การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนถอเปนการปรบปรงแกไขกฎหมายภาษศลกากรตามพนธกรณระหวางประเทศ ดงนน การลด

DPU

167

อตราอากรขาเขาดงกลาวจงชวยใหกฎหมายภาษศลกากรของไทยมววฒนาการกาวทนตอการพฒนาทางเศรษฐกจและการคาของโลก

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยแนวความคดทกลาวในหวขอ 2.5.1.1 ของ บทท 2 อนง ขอเขยนของบญธรรม ราชรกษ นาจะสนบสนนขอสรปขางตนของผวจย ตามทผวจยอางองถงในหวขอ 4.8 (1) ของบทท 4

ประการท 7 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลดผลกระทบในเชงปรปกษของภาษศลกากร

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดผลกระทบในเชงปรปกษของการจดเกบภาษศลกากร ดงน

(1) ผวจยพบวาการจดเกบภาษศลกากรสงผลกระทบใหสนคาทน าเขามราคาสงขน ซงภาระภาษศลกากรอยกบผบรโภคสนคาทน าเขา แตเมอมการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยน ผลกระทบดานราคาของสนคาน าเขาตอผบรโภคจงลดลง

(2) ผวจยพบวาการจดเกบภาษศลกากรท าใหสนคาทน าเขามราคาสงขนซงสงผลกระทบตอปรมาณการบรโภคสนคาชนดนน และจะเกดความเสยหายไดถาสนคาชนดนนมความจ าเปนตอการบรโภคของประชาชน แตเมอมการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ยอมท าใหสนคาทน าเขาจากประเทศในอาเซยนมราคาต าลง ปรมาณการบรโภคสนคานนยอมมมากขนและผลกระทบดานการบรโภคยอมลดลง

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.5.3.1 และ 2.5.3.2ของบทท 2 อนง บทสมภาษณของพรศลป พชรนทรตนะกล และ ดร.นลสวรรณ ลลารศม ในหวขอ 3.2.1 (3) และ (6) รวมทงขอคดเหนของโชตมา เอยมสวสดกล ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ และพนธทอง ลอยกลนนท ในหวขอ 3.1.1 (6) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปน

ประการท 8 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลดแรงจงใจกระท าความผดทางศลกากร

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะท าใหการกระท าความผดทางศลกากรลดนอยลงลง เนองจากผน าเขาสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยนไมตองเสยอากรขาเขาหรอเสยภาษศลกากรนอยลง

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.5.4 ของบทท 2 ประการท 9 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบ

ระบบภาษศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบระบบภาษ

ศลกากรทก าหนดขนเปนพเศษ เชน สนคาผานแดน คลงสนคาทณฑบน การอนญาตใหน าเขาชวคราว สหภาพศลกากร เขตการคาเสร และยานอตสาหกรรมเพอการสงออก เพราะการลดอตราอากรขาเขาท าใหผน าเขาสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยนไมตองเสยอากรขาเขาหรอเสยภาษศลกากรนอยลง

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.5.5 ของบทท 2

DPU

168

ประการท 10 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเพมบทบาทหนาทของกรมศลกากรทางดานการคาระหวางประเทศ

ผวจยพบวากรมศลกากรมอ านาจหนาททส าคญ คอ การจดเกบภาษและคาธรรมเนยมจากสนคาน าเขา-สงออก สนบสนนและสงเสรมการคาระหวางประเทศ การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเพมบทบาทหนาทของกรมศลกากรในการสนบสนนและสงเสรมการคาระหวางประเทศ เนองจากการไมจดเกบหรอจดเกบอากรขาเขาทต าลงท าใหสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยนมราคาถกลง สงผลใหมการเคลอนยายสนคาในอาเซยนเพมมากขน ซงชวยเพมการผลตสนคาในประเทศ และท าใหการคาสนคาระหวางประเทศขยายตว

ผวจยพบวาขอเขยนของวชย มากวฒนสข ทอางองถงในหวขอ 4.8 ของบทท 4 และขอคดเหนของพนธทอง ลอยกลนนท ในหวขอ 3.1.3 (1) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปขางตนของผวจย

ประการท 11 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลดปญหาการคอรรปชนและสรางความโปรงใสในกรมศลกากร

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยขจดปญหาการทจรตคอรรปชนในกรมศลกากร เนองจากเมอผน าเขาสนคาจากอาเซยนไมตองเสยอากรขาเขาหรอเสยในอตราทต า แรงจงใจใหผน าเขาหาทางทจรตเพอตดสนบนเจาหนาทเพอหนภาษยอมลดลง และสรางความโปรงใสในกรมศลกากร บทบาทหนาทของกรมศลกากรทโปรงใสยอมลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ

ผวจยพบขอดขางตนจากการวเคราะหโดยอาศยแนวคดทางทฤษฎของ John Crotty และ Michael H. Lane ทปรากฏอยในงานวจยของนวลนอย ตรรตน, บก. (2543) ตามทผวจยอางองถงในหวขอ 4.8 ในบทท 4

ประการท 12 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ

ผวจยพบวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศของไทยกบประเทศตางๆในภมภาคอาเซยน ดงน

(1) การคาระหวางประเทศมประโยชนหลายประการ แมมขอโตแยงวาการคาระหวางประเทศมขอเสย แตขอโตแยงถกหกลางได ดวยเหตผลทวาประเทศทท าการคาไดประโยชนจากการซอขายสนคาทผลตจากหลายๆประเทศมากกวาขอเสย และประเทศตางๆมมาตรการในการแกไขขอเสย

(2) แมรฐบาลจะมมาตรการในการแกไขขอเสยของการคาระหวางประเทศ การคาระหวางประเทศยงพบอปสรรคทส าคญ คอ การใชมาตรการทางภาษอากรเพอเปนรายไดของรฐและเพอปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ และการคอรรปชนของเจาหนาทกรมศลกากร

(3) มาตรการทางภาษอากรและการคอรรปชนของเจาหนาทเพมตนทนใหแกผน าเขาและสงออกสนคา เนองจากอตราอากรขาเขาเปนตนทนแฝงมากบปจจยการผลตเพอสงออก และอตราอากรขาเขาทสงจงใจใหผน าเขาบางกลมใหสนบนแกเจาหนาทหรอรวมมอกบเจาหนาทท าการทจรตคอรรปชนเพอการไมจายอากรขาเขาหรอจายในอตราทไมถกตอง

DPU

169

(4) นอกจากการปฏรปกรมศลกากรแลว มาตรการทชวยลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ คอ ระเบยบการคาโลกใหมและการรวมกลมทางเศรษฐกจ โดย (ก) ก าหนดใหใชอตราอากรขาเขาทต าลงเพอลดแรงจงใจในการใหสนบนแกเจาหนาท และ (ข) ก าหนดใหการคาระหวางประเทศทอยในกลมเศรษฐกจมการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจเปนอนหนงอนเดยวกนโดยการยกเลกการกดกนในทางการคาตางๆซงรวมถงการยกเลกภาษศลกากรหรอลดอตราภาษเพอลด ตนทนใหแกผประกอบการ

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.6.3 และ 2.6.4 ของบทท 2 อนง ขอคดเหนของจนญญา บณฑกล และ ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในหวขอ 3.1.1 (7) (13) และ (14) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปขางตนของผวจย

ประการท 13 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบวตถประสงคของประชาคมอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและกฎบตรอาเซยน

ผวจ ยพบวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสอดคลองกบวตถประสงคของประชาคมอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและกฎบตรอาเซยน เพราะการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวถอเปนความรวมมอทางดานเศรษฐกจการคาระหวางประเทศสมาชกอาเซยนและยงน ามาซงสงดงตอไปน

(1) ท าใหมการคาขายสนคาภายในอาเซยนอยางเสรมากขน เพราะการกดกนทางการคาลดนอยลง

(2) เพมความสามารถในการแขงขนทางดานการคาสนคาของประเทศสมาชกอาเซยน เนองจากการลดอตราภาษดงกลาวท าใหตนทนการผลตสนคาเพอสงออกลดลง และ

(3) ท าใหสนคาน าเขาจากอาเซยนมราคาต าลง ซงท าใหผบรโภคไดประโยชนจากสนคาอปโภคบรโภคทมคณภาพและรปแบบทหลากหลายในราคาทถก

ผวจยพบขอดดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.8.1.2, 2.8.1.3 และ 2.8.1.4 ของบทท 2

5.1.2.2 ขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

สรปผลการวจยในสวนน ผวจยไดมาจาก (1) การทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.10 ของบทท 2 การสมภาษณในหวขอ 3.1.2 และ

บทสมภาษณในหวขอ 3.2.2 ของบทท 3 (2) การวเคราะหในบทท 4

5.1.2.2.1 สรปผลการวจยทไดมาจากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.10 ของบทท 2 และ บทท 3

ในหวขอ 5.1.1.2 ผวจยกลาววา ผลจากการศกษาทบทวนวรรณกรรมในบทท 2 ผวจยพบวา เขตการคาเสรอาเซยนไดถกจดตงขนตามขอตกลงทสอดคลองกบหลกการคาเสรและขอตกลงเขตการคา

DPU

170

เสรตามทสรปในหวขอ 5.1.1.1 ดงนน ขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทสรปในหวขอน จงเปนขอเสยทผวจยสกดมาจากขอวพากษวจารณเกยวกบผลกระทบในเชงลบของขอตกลงเขตการคาเสรตามแนวคดทางดานเศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศและน ามาปรบเขากบขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนใหเหมาะสม รวมทงเปนขอเสยทผวจยสกดมาจากขอวพากษวจารณเกยวกบผลกระทบในเชงลบของการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอไทยทกลาวในหวขอ 2.10 ของบทท 2 และเปนขอเสยทผวจยสกดมาจากความเหนทไดจากการสมภาษณและบทสมภาษณของนกวชาการ เจาหนาทของรฐ และผทเปนทยอมรบเชอถอไดในบทท 3 ซงผวจยเหนดวย ดงน

(1) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอาจสงผลกระทบตอภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมการผลตสนคาในประเทศ ทไมมศกยภาพในการปรบตวเพมขดความสามารถในการแขงขนกบสนคาเกษตรกรรมและอตสาหกรรมทมราคาถกกวาจากประเทศอน ทเปนคแขงทางการคาของประเทศไทยในภมภาคอาเซยน

(2) การแขงขนในการขายสนคาในประเทศจะสงขนเพราะการน าเขาสนคามจ านวนมากขน (3) ประเทศในภมภาคอาเซยนอาจแขงขนกนเองในการสงออกสนคา เพราะมโครงสรางการ

สงออกสนคาเหมอนกน หรอมโครงสรางการผลตสนคาประเภทเดยวกน หรอมวตถดบคลายคลงกน เชน ยางพารา จงตางแขงขนกนในการสงออกยางพาราและผลตภณฑยาง เปนตน ซงจะท าใหประเทศไทยมคแขงทางการคาเพมขนอกหลายประเทศทอยในภมภาคอาเซยน

(4) ถาผประกอบการผลตและขายสนคาในประเทศไทยไมสามารถปรบตวเพมขดความสามารถในการแขงขนกบสนคาของประเทศตางๆในภมภาคอาเซยน ประเทศไทยกไมสามารถแขงขนทางการคาสนคากบประเทศดงกลาวได ประเทศไทยกจะเสยเปรยบดลการคา ถาประเทศไทยตองน าเขาสนคาจากประเทศตางๆในภมภาคอาเซยน

(5) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอาจสงผลกระทบตออตสาหกรรมทเกดใหมในประเทศ ซงเปนอตสาหกรรมทตองการใหรฐบาลปกปอง เนองจากถกกระทบจากสนคาราคาถกทน าเขาจากประเทศอนในภมภาคอาเซยน

(6) แมผบรโภคในประเทศจะมสนคาจากตางประเทศใหเลอกมากขนและในราคาทถกลง แตผบรโภคตองระมดระวงในเรองมาตรฐานและความปลอดภยของสนคาทน าเขาดวย

(7) การจดท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอาจสงผลใหเกดการเบยงเบนทศทางการคา กลาวคอ ท าใหประเทศไทยและประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนหนมาคาขายกนเองมากขน หลงจากทมการเปดเสรทางการคาระหวางกน และอาจท าใหไมมการน าเขาสนคาจากประเทศอนนอกภมภาคอาเซยน ทงท ราคาสนคาต ากวา เพราะยงคงมอปสรรคการคากบประเทศนนอย

5.1.2.2.2 สรปผลการวจยทไดมาจากการวเคราะหในบทท 4

สรปผลการวจยทไดมาจากการวเคราะหในบทท 4 น น ผวจ ยไดมาจากการน าหลกการแนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายในบทท 2 มาใชในการวเคราะหเพอคนหาขอเสยของการลด

DPU

171

อตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน รวมทงน าขอคดเหนของนกวชาการ เจาหนาทของรฐและผทเปนทยอมรบเชอถอไดในสาขาทเกยวของในบทท 3 มาชวยสนบสนนการวเคราะหดวย ผวจยพบวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมขอเสยอย 11 ประการ ดงน

ประการท 1 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบนโยบายการคลงสาธารณะทางดานภาษ

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสงเสรมตอการด าเนนนโยบายการคลงสาธารณะทางดานภาษเพอลดความเหลอมล าดานรายไดระหวางประชาชน เนองจากสนคาทไดรบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมหลายรายการและหลายประเภท ซงเปนสนคาททงกลมผมรายไดนอยและผมรายไดสงสามารถเลอกบรโภคได การทผมรายไดสงสามารถบรโภคสนคาน าเขาทมราคาถกลง ปรมาณเงนในมอของผมรายไดสงยอมจะลดลงไมมาก ซงขดแยงกบการด าเนนนโยบายการคลงสาธารณะทางดานภาษเพอลดความเหลอมล าทางดานรายไดระหวางประชาชน ทตองการลดจ านวนเงนของผมรายไดสง

ขอสรปขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทผวจยพบขางตน ผวจยไดมาจากการวเคราะหโดยอาศยแนวความคดในการด าเนนนโยบายการคลงสาธารณะทกลาวในหวขอ 2.1.5 ของบทท 2

ประการท 2 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบนโยบายการคลงสาธารณะทางดานหนสาธารณะ

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสงเสรมตอการด าเนนนโยบายการคลงสาธารณะทางดานหนสาธารณะของรฐบาล เนองจากการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหสนคาน าเขามราคาถกลง ซงท าใหคนไทยสามารถเลอกบรโภคสนคาน าเขาไดอยางหลากหลายมากขน การบรโภคสนคาทเพมมากขนจะท าใหประชาชนเหลอเงนออมนอยลงหรอไมมเงนออม ซงขดแยงกบมาตรการสงเสรมการออมของรฐบาลทตองการใหประชาชนมเงนออมเพอใหรฐบาลสามารถกอหนสาธารณะ โดยการกยมเงนจากประชาชนไดในเวลาทรายจายสาธารณะสงกวารายไดจากการจดเกบภาษ

ขอสรปขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทผวจยพบขางตน ผวจยไดมาจากการวเคราะหโดยอาศยแนวความคดในการด าเนนนโยบายการคลงสาธารณะทกลาวในหวขอ 2.1.5 ของบทท 2 ประกอบกบหลกการสงเสรมการออมทไดจากงานวรรณกรรมของ รศ.ดร.อรพน ผลสวรรณ สบายรป (2551: 133-134)

ประการท 3 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบวตถประสงคของภาษ

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบวตถประสงคหลกในการจดเกบภาษอากร เนองจากการลดอตราภาษศลกากรดงกลาวท าใหรฐบาลหาเงนจากการจดเกบภาษศลกากรเพอน ามาเปนคาใชจายไดนอยลง นอกจากน ผวจยพบวาการลดอตรา

DPU

172

อากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบวตถประสงครองในการจดเกบภาษอากรดานอนๆ อก ดงน

(1) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสามารถใชเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศขณะทอยในภาวะเงนเฟอได เนองจากเมอผน าเขาเสยอากรขาเขาทลดลงหรอไมเสยอากรขาเขาส าหรบสนคาทน าเขาจากอาเซยน ผน าเขากไมตองบวกรวมภาษศลกากรหรอบวกภาษศลกากรทต าลงเขาไปกบราคาสนคาทน าเขาเพอน าไปขายใหแกประชาชน เมอประชาชนบรโภคสนคาทมราคาถกลง ปรมาณเงนในมอของประชาชนกจะลดลงไมมาก เชนน การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงไมสามารถใชเปนเครองมอในการแกปญหาเงนเฟอทตองการใหมการลดอ านาจซอของประชาชน

(2) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสามารถใชเปนเครองมอในการควบคมการน าเขาสนคาเพอการคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ และเพอใชเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายทางธรกจ เนองจากเมอผน าเขาเสยอากรขาเขาทลดลงหรอไมเสยอากรขาเขาส าหรบสนคาทน าเขาจากอาเซยน ผน าเขากไมตองบวกรวมภาษศลกากรหรอบวกภาษศลกากรทต าลงเขาไปกบราคาสนคาทน าเขาเพอน าไปขายใหแกประชาชน เมอประชาชนบรโภคสนคาน าเขาทมราคาถกลง ประชาชนอาจไมเลอกบรโภคสนคาชนดเดยวกนทผลตไดภายในประเทศทมราคาสงกวา เชนน การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงไมสามารถใชเปนเครองมอเพอคมครองอตสาหกรรมการผลตสนคาภายในประเทศ และใชเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายทางธรกจทตองการก าหนดอตราภาษศลกากรส าหรบสนคาน าเขาใหสง เพอชวยเหลออตสาหกรรมภายในประเทศ

(3) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสามารถใชเปนเครองมอเพอการช าระหนสนของรฐ เนองจากเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาว รายไดของรฐบาลจากการจดเกบภาษเพอน าไปช าระหนเงนทกยมยอมลดนอยลง

ขอสรปขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทผวจยพบทงสามขอขางตน ผวจยไดมาจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.1.4 ของบทท 2

ประการท 4 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบหลกการจดเกบภาษทดบางประการ

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบหลกความประหยดในการจดเกบภาษหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ หลกความพอเพยง หลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษ หลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม ซงวเคราะหไดดงน

(1) ผวจยพบวาหลกความประหยดในการจดเกบภาษหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษตองการใหมตนทนในการจดเกบภาษและคาใชจายในการปฏบตตามกฎหมายภาษทต า โดยการลดความยากและความซบซอนของกฎหมายภาษ อยางไรกตาม การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะขดกบความตองการดงกลาว เนองจากประกาศกระทรวงการคลงทออกมาเพอใหมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงการคา

DPU

173

สนคาของอาเซยน (ATIGA) ท าใหกฎหมายภาษศลกากรมความซบซอนมากขน เพราะประกาศดงกลาวเพมกฎเกณฑในการค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากอาเซยนใหแตกตางไปจากค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศนอกกลมอาเซยน ทตองค านวณตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร นอกจากน ประกาศกรมศลกากรทออกตามความในประกาศกระทรวงการคลง ไดก าหนดระเบยบหลกเกณฑและพธการรวมทงเอกสารและแบบฟอรมทผน าเขาสนคาจากอาเซยนตองปฏบต มรายละเอยดคอนขางมาก ท าใหกฎหมายภาษศลกากรเพมความซบซอนและปฏบตยากขนไปอก

ผวจยยงไมพบวามผใดเคยวเคราะหขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไวอยางชดเจนในท านองเดยวกบทผวจยสรปไวขางตน ทงน ผวจยไดขอสรปขอเสยดงกลาวมาจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.2.1 และ 2.2.2 ของบทท 2

(2) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดใหแกรฐบาลตามหลกการทกลาวในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2เนองจากเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาวแลว รายไดของรฐบาลจากการจดเกบอากรขาเขาเพอน ามาเปนทนอดหนนรายจายสาธารณะและน าไปช าระหน เง นกยอมลดนอยลง รฐบาลอาจจ าเปนตองขนอตราภาษชนดอนๆเพอหารายไดทดแทน

นอกจากน แมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยท าใหตนทนการผลตสนคาลดลงและท าใหการผลตสนคาเพอการสงออกขยายตวเพมขน แตในปจจบน กรมศลกากรจดเกบอากรขาออกจากสนคาสงออกเพยง 2 ประเภท ไดแก ไมและหนงดบ ดงน รายไดจากการเกบภาษศลกากรจากการสงออกสนคายอมมนอย การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงขดกบหลกอ านวยรายได

อยางไรกตาม แมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะขดกบหลกอ านวยรายได แตการลดอตราอากรขาเขาดงกลาวท าใหมการน าสนคาเขามาจากประเทศในอาเซยนมากขน ซงสนคาดงกลาวยงคงถกเกบภาษมลคาเพมจากการน าเขาในอตรารอยละ 7 นอกจากน เมอสนคาทน าเขามาจากประเทศในอาเซยนมราคาถกลง จะสงผลใหเกดการน าเขาสนคาทนหรอวตถดบมากขน ท าใหการผลตสนคาเพอขายภายในประเทศและสงออกไปยงตางประเทศขยายตวเพมมากขน ท าใหรฐบาลจดเกบภาษเงนไดจากก าไรและภาษมลคาเพมจากการขายสนคาภายในประเทศไดมากขน ผวจยพบวากรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย รศ.ภาณน กจพอคา และ ดร.อาทตย ศรทธาวร-สทธ สนบสนนขอโตแยงน ตามทผวจยอางองถงในหวขอ 4.4 ในบทท 4

อยางไรกด ผวจยเหนดวยกบขอคดเหนของสมนก แตงเจรญ ทวา ภาษมลคาเพมเปนภาษทจดเกบยากกวาภาษศลกากร ตามทผวจยอางองถงในหวขอ 4.4 ในบทท 4 นอกจากน ผวจยเหนวาถารฐบาลไมสามารถปองกนและปราบปรามการหนภาษมลคาเพม (เชน การใชใบก ากบภาษปลอม) รวมทงการปองกนและปราบปรามการฉอโกงภาษมลคาเพมโดยการขอคนภาษมลคาเพมจาการสงออกแตไมมการสงออกสนคาจรง อยางมประสทธภาพ การจดเกบภาษมลคาเพมอาจไมอ านวยรายไดใหแกรฐบาลแทนทอากรขาเขาตามทต งเปาหมายไว ซงขอคดเหนของผวจยนนาจะสอดคลองกบงานวจยของ

DPU

174

ผาสก พงษไพจตร และชยยศ จรพฤกษภญโญ ในนวลนอย ตรรตน, บก. ซงผวจยไดอางองถงในหวขอ 2.6.3.4 ของบทท 2 ทวา อาจมเจาหนาทของรฐบางคนชวยใหภาคเอกชนโกงภาษมลคาเพมโดยการขอคนภาษมลคาเพม (ภาษซอ) ได ทงทภาคเอกชนไมมการสงออกจรง6 หรอมการสงออกจรงแตราคาทสงออกไมถกตอง หรอภาคเอกชนใชใบก ากบภาษปลอม ซงการสญเสยรายไดจากภาษมลคาเพมมผลกระทบรนแรงมากกวาภาษทค านวณจากมลคาการน าเขาสนคา

(3) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตงทตองการใหกลมผมรายไดสงแบกรบภาระภาษสงกวากลมผมรายไดนอย เนองจากสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนทไดรบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 เปนสนคาทท งกลมผมรายไดนอยและกลมผมรายไดสงบรโภค เชนน เมอประชาชนทงสองกลมแมมรายไดแตกตางกนแตถาบรโภคสนคาชนดเดยวกนในราคาเทากนจะแบกรบภาระภาษศลกากรเทากน คอ รอยละ 0 ซงขดกบหลกการดงกลาว

นอกจากน ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวนอนทตองการใหบคคลทอยในสถานการณเดยวกนถกจดเกบภาษเทากนดวย เพราะกลมผมรายไดนอยและกลมผมรายไดสงอยในสถานการณทมรายไดแตกตางกนแตแบกรบภาระภาษศลกากรเทากน คอ อตรารอยละ 0 ถาบรโภคสนคาชนดเดยวกนในราคาเทากน

ผวจยยงไมพบวามผใดเคยวเคราะหขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไวอยางชดเจนในท านองเดยวกบทผวจยสรปไวขางตน ทงน ผวจยไดขอสรปขอเสยดงกลาวมาจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2

(4) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม เนองจากเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ทงกลมคนรวยและกลมคนจนสามารถบรโภคสนคาน าเขาทมราคาถกลงได เชนน เงนในมอของคนรวยยอมจะลดลงไมมาก การปรบลดอตราภาษดงกลาวจงไมสนบสนนหลกการดงกลาวทตองการลดความแตกตางดานรายไดระหวางประชาชนโดยใชระบบภาษดงเงนจากคนรวยใหมาก

ผวจยยงไมพบวามผใดเคยวเคราะหขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไวอยางชดเจนในท านองเดยวกบทผวจยสรปไวขางตน ทงน ผวจยไดขอสรปขอเสยดงกลาวมาจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2

6 นางเบญจา หลยเจรญ รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการคลงกลาวเมอวนท 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2556 ถงกรณการฉอโกงภาษมลคาเพมมลคา 4,000 ลานบาท วา การโกงภาษมลคาเพมนนเกดขนในขนตอนของการขอคนภาษมลคาเพมเมอผประกอบการสงออกสนคาไปตางประเทศ แตผประกอบการไมไดสงออกสนคาตรงตามทระบไวในใบขนสนคาสงออก การโกงภาษมลคาเพมในลกษณะนมความรนแรง สรางความเสยหายใหแกราชการเปนอยางมาก จงเปนเรองเรงดวนทตองปราบปรามขบวนการโกงภาษใหหมดสน ซงขบวนการนมเจาหนาทกรมสรรพากรใหความรวมมอดวย (หนงสอพมพกรงเทพธรกจ ฉบบวนท 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2556 หนา 13 และ 16)

DPU

175

ประการท 5 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบวตถประสงคบางประการของภาษศลกากร

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบความหมาย ลกษณะและขอบเขตของภาษศลกากรและวตถประสงคบางประการของภาษศลกากร ดงน

(1) ผวจยพบวาภาษศลกากร หมายถง ภาษทจดเกบจากการคาขายสนคาระหวางประเทศ การลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 จงไมสอดคลองกบความหมายดงกลาว เพราะการลดอตราภาษดงกลาวท าใหไมมการจดเกบภาษจากการน าเขาสนคาจากประเทศในภมภาคอาเซยน และการทรฐบาลไมจดเกบภาษจากการน าเขาสนคาดงกลาว ท าใหรายไดของรฐบาลลดลง ซงขดกบวตถประสงคทตองการใหภาษศลกากรเปนแหลงรายไดของรฐบาล อยางไรกตาม การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวถอเปนการเปลยนแปลงโครงสรางภาษศลกากร ซงเปนผลจากการทไทยตองปฏบตตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ATIGA) ซงสงผลใหรายไดจากการเกบภาษศลกากรลดลง

ขอสรปขอเสยดงกลาวผวจยไดมาจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.4.1 และ 2.4.3.1 ของบทท 2 อนง ผวจยพบวาขอเขยนของบญธรรม ราชรกษ และขอมลจากวารสารการเงนธนาคาร รวมทงขอคดเหนของจนญญา บณฑกล นาจะสนบสนนขอสรปขอเสยขางตนของผวจย ตามทผวจยอางองถงในหวขอ 4.7 ในบทท 4

(2) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบลกษณะและขอบเขตของภาษศลกากร เนองจากอากรขาเขาเปนภาษทเกบจากสนคาทผลตในตางประเทศ แตการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ท าใหไมมการจดเกบภาษจากสนคาทผลตและน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยน

ผวจยพบขอเสยดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.4.2 ของบทท 2 (3) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบ

วตถประสงคทตองการใหภาษศลกากรเปนเครองมอในการรกษาเสถยรภาพภายนอกของระบบเศรษฐกจ เนองจากหากไทยประสบปญหาดลการคาและดลการช าระเงนกบประเทศในภมภาคอาเซยนในอนาคต การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจะไมสามารถชวยแกไขปญหาดงกลาวได เพราะการลดอตราอากรขาเขาจะสงผลใหสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากประเทศในอาเซยนมราคาถกลง ซงไมอาจลดปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากประเทศในอาเซยนลงได

ผวจยพบขอเสยดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.4.3.2 ของบทท 2

(4) ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบวตถประสงคทตองการใหภาษศลกากรเปนเครองมอในการคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ เนองจากเมอรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาดงกลาว สนคาน าเขาจากประเทศในอาเซยนจะมราคาถกลง ประชาชนอาจจะไมเลอกบรโภคสนคาชนดเดยวกนทผลตไดภายในประเทศทมราคาสงกวา ท าให

DPU

176

สนคาทผลตไดภายในประเทศมปรมาณการผลตลดลง และไมสรางผลก าไรใหแกผประกอบอตสาหกรรมภายในประเทศ

ผวจยพบขอเสยดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.4.3.3 ของบทท 2 อนง ขอคดเหนของจนญญา บณฑกล ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ และพนธทอง ลอยกลนนท ในหวขอ 3.1.2 (3) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปขอเสยน

(5) แมวาผวจยจะพบวาการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ชวยใหมการน าเขาสนคาทมความจ าเปนตอการบรโภคจากประเทศในอาเซยนในราคาทถกลงมากขน ซงถอเปนขอดในการใชภาษศลกากรเปนเครองมอในการแกไขภาวะสงคม อยางไรกด การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจะไมชวยแกไขภาวะสงคมในดานการใชภาษศลกากรเปนเครองมอเพอควบคมปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศเพอไมใหประชาชนใชจายฟมเฟอย เนองจากการลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจะสงผลใหมการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากประเทศในอาเซยนซงมราคาทถกลงมากขน

ผวจยพบขอเสยดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.4.3.6 ของบทท 2

ประการท 6 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหเนอหาและขอบเขตของกฎหมายภาษศลกากรซบซอนมากขน

ผวจยพบวาแมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะชวยใหกฎหมายภาษศลกากรกาวทนตอสภาพทางเศรษฐกจและการคาของโลกทตองการเปดเสร แตการทกฎหมายภาษศลกากรถกปรบปรงแกไขเพมเตมหลายครงท าใหมขอก าหนดเกยวกบระเบยบวธปฏบตคอนขางมากและคอนขางทจะสบสนยากทเขาใจ การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงท าใหเนอหาและขอบเขตของกฎหมายภาษศลกากรทซบซอนอยแลวมความซบซอนมากขนและปฏบตยากขน

ผวจยพบขอเสยดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยแนวความคดทกลาวในหวขอ 2.5.1.1 และหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษในหวขอ 2.2.2 ของบทท 2 รวมทงขอคดเหนในหวขอ 3.1.3 (2) ของบทท 3

ประการท 7 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบหลกการในการค านวณภาษศลกากร

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกการค านวณดงกลาว ดวยเหตผล 2 ประการ ดงน

(1) ตามมาตรา 4 วรรคแรกแหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 การเกบภาษศลกากรจากสนคาทน าเขาตองเกบตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราอากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร แตตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ไทยตองลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากอาเซยนเหลอรอยละ 0 และรอยละ 5 การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงท าใหไมสามารถค านวณภาษศลกากรจากสนคาน าเขาตามหลกเกณฑตามมาตรา 4 ได

(2) ตามมาตรา 5 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 กรณทพกดอตราอากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร ไดก าหนดไวทงอตราอากรตามราคาและอตราอากรตามสภาพ

DPU

177

ใหใชอตราอากรทเมอค านวณคาอากรแลวไดเงนอากรสงกวาเปนเกณฑในการค านวณภาษ แตเมอไทยตองลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 ท าใหไมตองมการใชอตราอากรตามราคาหรออตราอากรตามสภาพมาเปนเกณฑในการค านวณภาษ

ขอสรปขอเสยขางตน ผวจยยงไมพบวามผใดเคยวเคราะหไวอยางชดเจนในลกษณะท านองเดยวกบผวจย อนง ผวจยพบขอเสยดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.5.2.2 และ 2.5.2.3 ของบทท 2

ประการท 8 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบหลกการของระบบภาษทด

ผวจยพบวามาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ไดใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงประกาศยกเวน ลดหรอเพมอากรจากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรส าหรบสนคาทมถนก าเนดจากประเทศทรวมลงนามหรอสนคาทมลกษณะตามทระบไวในสญญาหรอความตกลง

ประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทด เนองจากระบบภาษอากรทดตองการใหกฎหมายภาษถกบญญตหรอตราไวโดยรฐสภาซงถอเ ปนกฎหมายภาษแมบท แตประกาศกระทรวงการคลงถอเปนกฎหมายล าดบรองทออกโดยองคกรฝายบรหาร

นอกจากน องคกรฝายบรหารควรออกกฎหมายภาษล าดบรองทเกยวของกบกฎเกณฑทเปนรายละเอยดและกฎเกณฑทางเทคนคเพอสนบสนนการท างานของกฎหมายภาษแมบท องคกรฝายบรหารไมควรออกกฎหมายในเรองโครงสรางทส าคญของภาษ (เชน หนวยภาษ ฐานภาษ อตราภาษ) เพราะโครงสรางทส าคญของภาษควรอยภายใตการตรวจสอบและควบคมโดยรฐสภา ประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจงไมสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทด เพราะประกาศดงกลาวถอเปนกฎหมายภาษล าดบรองแตเกยวของกบการลดอตราภาษ ซงถอเปนโครงสรางทส าคญของภาษทควรอยภายใตกระบวนการ นตบญญตของรฐสภา อนง ขอคดเหนของ รศ.ภาณน กจพอคา ในหวขอ 3.1.3 ของบทท 3 สนบสนนขอสรปน

อยางไรกด ถาการด าเนนกระบวนการบญญตกฎหมายโดยรฐสภาตามปกตในเรองเกยวกบโครงสรางทส าคญของภาษเหลาน จะท าใหระบบภาษเปลยนแปลงไดไมทนกบการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจการคาตามขอตกลงระหวางประเทศ ผเขยนเหนวามสองแนวทางในการแกไข ประการท 1 ภายหลงจากองคกรฝายบรหารจดท ารางกฎเกณฑเกยวกบโครงสรางทส าคญของภาษโดยเฉพาะการลดอตราอากรขาเขาเพอใหเปนไปตามขอตกลงระหวางประเทศแลว ควรเสนอใหสภาผแทนราษฎรหรอวฒสภาอนมตภายใตกระบวนการทางรฐสภาทก าหนดขนไวเปนพเศษ ซงมความรวดเรวกวาการด าเนนกระบวนการบญญตกฎหมายของรฐสภาตามปกต ประการท 2 รฐบาลเสนอใหรฐสภาใหความเหนชอบในกรอบการเจรจากอนไปเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศคเจรจา และหลงจากหนวยงาน

DPU

178

ของรฐบาลทเกยวของไดผลการเจรจาตามกรอบทรฐสภาเหนชอบแลว รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงจงออกประกาศกระทรวงการคลงเพอลดอตราอากรขาเขาใหสอดคลองหรอเปนไปตามผลการเจรจานน

อนง แนวทางประการท 2 สอดคลองกบความคดเหนของนกวชาการและเจาหนาทของรฐทผวจยไดไปสมภาษณในหวขอ 3.1.3 (6) (8) (9) (10) (11) ของบทท 3

ขอสรปขอเสยขางตน ยงไมปรากฏอยในงานวรรณกรรมชนใดมากอน อนง ผวจยพบขอเสยดงกลาวจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทปรากฏอยในงานวรรณกรรมของผวจยเอง (จรศกด รอดจนทร, 2555: 227, 228, 236 และ 248)

ประการท 9 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสงผลกระทบดานการผลตภายในประเทศ

ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอาจสงผลกระทบตอการผลตภายในประเทศ เนองจากการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ยอมท าใหราคาสนคาน าเขาจากประเทศในอาเซยนต าลง ซงอาจสงผลใหประชาชนเลอกบรโภคสนคาทน าเขานนแทนทจะบรโภคสนคาชนดเดยวกนทสามารถผลตไดภายในประเทศ เชนน โรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศทท าการผลตชนดเดยวกนกบสนคาทน าเขาอาจท าการผลตสนคาลดนอยลงและเลกกจการในทสด

ผวจยพบขอเสยขางตนจากการวเคราะหโดยอาศยหลกการทกลาวในหวขอ 2.5.3.3 ของบทท 2 อนง ขอคดเหนของจนญญา บณฑกล ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ และพนธทอง ลอยกลนนท ในหวขอ 3.1.2 (2) และ (3) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปขอเสยน

ประการท 10 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลดน าหนกเหตผลทสนบสนนการจดเกบภาษศลกากร

ผวจยพบวามเหตผลหลายประการทสนบสนนใหมการจดเกบภาษศลกากร อยางไรกตาม การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนนาจะท าใหเหตผลทสนบสนนการจดเกบภาษศลกากรมน าหนกออนดอยลง ดงน

(1) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (ก) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการจดเกบภาษศลกากรทางดานอตราการแลกเปลยนสนคาเพอเพมการสงสนคาออกมน าหนกออนดอยลง เนองจากถาปรบอตราอากรขาเขาใหสงขน สนคาทน าเขากจะมราคาสงขน ซงท าใหอตราการน าเขาลดลง โรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศสามารถท าการผลตและสงออกสนคาไดมากขน ซงท าใหอตราการสงออกเพมขน แตเมอมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเหลอรอยละ 0 ท าใหราคาสนคาน าเขาจากประเทศในอาเซยนลดต าลง ซงอาจสงผลใหอตราการน าเขาเพมมากขน เชนน โรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศทไมมความสามารถในการแขงขนในการผลตสนคากบตางประเทศอาจท าการผลตและสงออกสนคาลดนอยลง

ขอคดเหนของ ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ โชตมา เอยมสวสดกล พนธทอง ลอยกลนนท และจนญญา บณฑกล ในหวขอ 3.1.2 (1) และบทสมภาษณของไพบลย พลสวรรณา และพรศลป พชรนทรตนะกล ในหวขอ 3.2.2 (1) และ (2) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปขอเสยน

DPU

179

(2) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (ข) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการจดเกบภาษศลกากรเพอการปกปองอตสาหกรรมแรกเกดมน าหนกออนดอยลง เนองจากการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ท าใหสนคาทน าเขาจากประเทศในอาเซยนมราคาถกลงจนท าใหสามารถขายแขงขนกบสนคาทผลตโดยอตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลปกปองได

ขอคดเหนของจนญญา บณฑกล ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ และพนธทอง ลอยกลนนท ในหวขอ 3.1.2 (3) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปขอเสยน

(3) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (ค) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการจดเกบภาษศลกากรเพอการตอสกบคาแรงงานของตางประเทศมน าหนกออนดอยลง เนองจากการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ท าใหสนคาทเปนผลผลตจากการใชคาแรงต าในประเทศในอาเซยนและน าเขามาในประเทศไทยมราคาถกลงไปอก ซงอาจท าใหผผลตสนคาในประเทศไทยตองปรบลดคาแรง ซงจะมผลกระทบตอมาตรฐานการครองชพของแรงงานภายในประเทศ

(4) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (ง) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการเกบภาษศลกากรเพอการปองกนประเทศมน าหนกออนดอยลง เนองจากภาษศลกากรไดถกน ามาใชเพอปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศทมความส าคญตอการปองกนประเทศเพอเพมขดความสามารถดานการผลต แตเมอรฐบาลลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน สนคาประเภทเดยวกนทน าเขาจากอาเซยนจะมราคาถกลง ซงอาจลดความสามารถดานการผลตของโรงงานอตสาหกรรมภายในประเทศทผลตสนคาประเภทนน

(5) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (ง) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการเกบภาษศลกากรเพอการอนรกษวฒนธรรมและคานยมทดงามมน าหนกออนดอยลง เนองจากเมอมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน สนคาทน าเขาจากอาเซยนทมราคาต ากวาเนองจากการผลตจากโรงงานขนาดใหญในอาเซยนในปรมาณมาก จะมราคาต าลงไปอกจนอาจสามารถแยงตลาดสนคาประเภทหตถกรรมและสนคาพนเมองทผลตไดภายในประเทศ

(6) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (จ) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการเกบภาษศลกากรเพอเพมการวาจางงานมน าหนกออนดอยลง เนองจากการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหสนคาน าเขาจากอาเซยนสามารถเขาไปแขงขนกบอตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลปกปองไดมากขน เพราะสนคาทน าเขาจากอาเซยนจะมราคาถกลง อตสาหกรรมภายในประเทศทรฐบาลปกปองอาจลดปรมาณการผลตลงและเกดการลดการวาจางงานในอตสาหกรรมประเภทนนตามไปดวย

(7) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (จ) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการเกบภาษศลกากรเพอการกระตนการลงทนภายในประเทศมน าหนกออนดอยลง เนองจากการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะลดบทบาทของภาษศลกากรในการจ ากดการน าเขาสนคาประเภทอตสาหกรรมจากอาเซยน สนคาประเภทอตสาหกรรมจากอาเซยนจะเขาไปแขงขนกบอตสาหกรรมภายในประเทศไดมากขน การพฒนาความสามารถดานอตสาหกรรมภายในประเทศและการไหลเขาของเงนทนจากตางประเทศอาจจะลดลง

DPU

180

(8) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (จ) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการเกบภาษศลกากรเพอเพมสดสวนของการออมมน าหนกออนดอยลง เนองจากการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหสนคาน าเขาจากอาเซยนมราคาถกลง ถาบคคลทร ารวยซอสนคาทน าเขาจากอาเซยนมากขน เงนออมของบคคลทร ารวยทจะน าไปใชจายในการลงทนยอมลดลง

(9) จากการวเคราะหในหวขอ 4.8 (7) (จ) ของบทท 4 ผวจยพบวา เหตผลทสนบสนนการเกบภาษศลกากรเพอการตอตานการทมตลาดมน าหนกออนดอยลง เนองจากการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะลดบทบาทของภาษศลกากรในการถกใชเปนมาตรการตอตานการทมตลาด เพราะหากผขายสนคาจากประเทศในอาเซยนลดราคาสนคาสงออกมายงประเทศไทยเพอทมตลาดในประเทศไทย การก าหนดราคาสนคาทสงออกจากประเทศนนเขามายงประเทศไทยจะไมถกตอตานโดยท าใหมราคาสงขนดวยผลของการลดอตราภาษศลกากร

ประการท 11 การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนลดบทบาทหนาทของกรมศลกากรในการจดเกบภาษ

ผวจยพบวากรมศลกากรมหนาทหลก คอ การจดเกบภาษจากสนคาน าเขา-สงออก แตเมอมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน บทบาทหนาทของกรมศลกากรในการจดเกบภาษจากสนคาน าเขาจากอาเซยนและการด าเนนการตามกฎหมายวาดวยการศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากรยอมลดลง

ผวจยพบขอเสยขางตนจากการวเคราะหโดยอาศยการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.5.7 ของบทท 2 และขอคดเหนของพนธทอง ลอยกลนนท ในหวขอ 3.1.3 (1) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอสรปขอเสยน

ผวจยขอสรปผลขอดและขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนในหวขอยอย 5.1.2.1.2 และ 5.1.2.2.2 ไวในตารางท 1 ตอไปน

ตารางท 1 ขอด ขอเสย

1. สอดคลองกบหลกการด าเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาค

2. สอดคลองกบหลกการจดเกบภาษทดบางประการ

3. สอดคลองหลกการส าคญของกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

4. สอดคลองกบหลกความร วมมอทางกฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ

5. สอดคลองกบวตถประสงคบางประการของกฎหมายภาษศลกากร

6. สอดคลองกบเน อหาและขอบเขตของ

1. ไ ม ส อ ดค ล อ ง กบ น โ ยบ าย ก า ร ค ล งสาธารณะทางดานภาษ

2. ไ ม ส อ ดค ล อ ง กบ น โ ยบ าย ก า ร ค ล งสาธารณะทางดานหนสาธารณะ

3. ไมสอดคลองกบวตถประสงคของภาษ 4. ไมสอดคลองกบหลกการจดเกบภาษทด

บางประการ 5. ไมสอดคลองกบวตถประสงคบางประการ

ของกฎหมายภาษศลกากร 6. ท าใหเนอหาและขอบเขตของกฎหมาย

ภาษศลกากรซบซอนมากขน

DPU

181

กฎหมายภาษศลกากร 7. ลดผลกระทบในเชงปรปกษของภาษ

ศลกากร 8. ลดแรงจงใจในการกระท าความผดตาม

กฎหมายภาษศลกากร 9. สอดคลองกบระบบภาษศลกากรทก าหนด

ขนเปนพเศษ 10. เพมบทบาทหนาทของกรมศลกากร

ทางดานการคาระหวางประเทศ 11. ลดปญหาการคอรรปชนและสรางความ

โปรงใสในกรมศลกากร 12. ลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ 13. สอดคลองกบวตถประสงคของประชาคม

อาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและกฎบตรอาเซยน

7. ไมสอดคลองกบหลกการในการค านวณภาษตามกฎหมายภาษศลกากร

8. ไมสอดคลองกบหลกการของระบบภาษทด

9. สงผลกระทบดานการผลตภายในประเทศ 10. ลดน าหนกเหตผลทสนบสนนการจดเกบ

ภาษศลกากร 11. ลดบทบาทหนาทของกรมศลกากรในการ

จดเกบภาษ

5.2 ขอเสนอแนะเกยวกบการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ในงานวจยน ผวจยไดท าการศกษาและวเคราะหในเชงทฤษฎ (Theoretical Analysis) จนได

บทสรปขอดและบทสรปซงเปนผลกระทบดานลบของการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ผวจยจะท าขอเสนอแนะจากบทสรปดงกลาวในหวขอยอย 5.2.1 และ 5.2.2

อนง บทสรปขอดและบทสรปดานลบของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ไดมาจากการทผวจยไดน าหลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายในบทท 2 มาใชในการวเคราะห ซงหลกการ แนวความคดทางทฤษฎและหลกกฎหมายทผวจยน ามาใชนน แบงเปน 2 ประเภท กลาวคอ

ประเภทท 1 หลกการและแนวความคดทางทฤษฎเกยวกบกฎหมายภาษ โดยเฉพาะภาษศลกากร

ประเภทท 2 หลกการและแนวความคดทางดานเศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศโดยเฉพาะในเรองเขตการคาเสร

ผวจยพบวา ไดมผใหขอเสนอแนะเกยวกบหลกเกณฑในการท าขอตกลงเขตการคาเสรภายใตหลกการและแนวความคดทางดานเศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศไวแลว ซงเปนขอเสนอแนะทนาจะแกไขผลกระทบในเชงลบของการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรทสรปไวในหวขอ 5.1.2.2.1 (ด ภาคผนวก ฒ.) ในงานวจยน ผวจยจะท าขอเสนอแนะจากบทสรปขอดและบทสรปดานลบทผวจยไดมาจากการน าหลกการและแนวความคดทางทฤษฎเกยวกบกฎหมายภาษ โดยเฉพาะภาษศลกากร ซงผวจยพบวา ยงไมเคยมผใดใหขอเสนอแนะไวอยางชดเจนในท านองเดยวกบผวจยมากอน

DPU

182

5.2.1 ขอเสนอแนะจากบทสรปขอดของการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

ในหวขอ 5.1.2.1.2 ผวจยสรปวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมขอดอย 13 ประการ บทสรปขอดของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะสนบสนนใหประเทศไทยและอาเซยนท าการเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆในภมภาคเอเชยหรอในภมภาคอนทวโลกเพมมากขน7

ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.7.6 ของบทท 2 นอกจากประเทศไทยไดท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนแลว ประเทศไทยยงไดท าขอตกลงเขตการคาเสรหรอจะท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศอนๆอก ซงเขตการคาเสรทประเทศไทยไดจดท าขอตกลงแลว เชน เขตการคาเสร ไทย-ออสเตรเลย ไทย-นวซแลนด ไทย-สหรฐฯ ไทย-ญปน อาเซยน-จน ไทย-จน (ภายใตอาเซยน-จน) ไทย-อนเดย ไทย-เปร ไทย-บารเรน/กลมสมพนธรฐอาวอาหรบ อาเซยน-เกาหล อาเซยน-อนเดย อาเซยน-ญปน อาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด ซงขอตกลงเขตการคาเสรดงกลาวลวนแลวแตมมลคาสงในทางการคา และถาหากการเจรจาจดท าความตกลงพนธมตรทางเศรษฐกจระดบภมภาค (Regional Comprehensive Economic Partnership : RCEP) ระหวางอาเซยน จน เกาหลใต ญปน อนเดย ออสเตรเลย และนวซแลนด ประสบความส าเรจ จะน ามาซงเขตการคาเสรทมขนาดใหญทสดในโลกทมขนาดตลาดใหญถง 3,358 ลานคน ทจะชวยอ านวยความสะดวกทางการคาและการลงทนตอเอเชย แปซฟกและประเทศไทย8

7 นอกจากขอดของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเปนเหตผลส าคญสนบสนนใหประเทศไทยเดนหนาเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชยหรอในภมภาคอนทวโลกเพมมากขนแลว ค ากลาวดงตอไปนนาทจะเ ปนอกเหตผลหนงในการสนบสนนใหประเทศไทยเดนหนาเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศอนๆ

“ประเทศไทยพงพาการคาระหวางประเทศกวารอยละ 60 ของรายไดของประเทศ จงมแนวนโยบายใช FTA เปนยทธศาสตรเชงรก เพอลดอปสรรคทางการคา เพมโอกาสในการสงออก ขยายการคา การลงทน และสรางพนธมตรทางธรกจ รวมทงเปดประตการคาไปสตลาดเปาหมาย” (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, FTA Fact Book: เขตการคาเสร: หนา 33) “การสงออกถอเปนจกรกลส าคญทขบเคลอนเศรษฐกจไทย ในปจจบนน ารายไดเขาประเทศกวา 5 ลานลานบาท/ป หรอคดเปนกวาครงหนงของมลคาผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศทงหมด การท า FTA จงมเหตผลส าคญเพอรกษาสถานภาพและศกยภาพในการสงออกของไทยโดยการขยายโอกาสในการสงออกและเพมความสามารถในการแขงขนดานราคาของสนคาไทยทงในตลาดส าคญในปจจบน เชน สหรฐฯ ญปน และอาเซยน เปนตน และตลาดใหมๆ ทมศกยภาพ เชน จนและอนเดย เปนตน” (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, FTA Fact Book: เขตการคาเสร: หนา 12)

8 นอกจากน (1) ในชวงเวลาทผวจยก าลงท างานวจยน (กมภาพนธ พ.ศ. 2556) ประเทศไทยยงคงเดนหนาเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบสหภาพยโรป และหากบรรลผลการเจรจา ขดความสามารถในการแขงขนและการเพมโอกาสในการขยายการคาและการลงทนในตลาดสหภาพยโรปของประเทศไทยจะเพมมากขน เพราะตลาดยโรปและนกลงทนจากยโรปมความส าคญตอการเจรญเตบโตของเศรษฐกจไทย สหภาพยโรปเปนคคาทส าคญของไทย โดยเปนคคาอนดบ 4 และตลาดสงออกอนดบ 3 ของไทย ในป พ.ศ. 2554 การคารวมของไทยและสหภาพยโรปสงกวา 1.2 ลานลานบาท คดเปนรอยละ 9.3 ของการคารวมของไทย โดยเปนมลคาการสงออกถง 7.3 แสนลานบาท สวนดานการลงทน สหภาพยโรปเปนผลงทนอนดบ 2 ของไทย การลงทนโดยตรงจากสหภาพยโรป ในป พ.ศ. 2554 มมลคา 100,232 ลานบาท การท าความตกลงเขตการคาเสรกบสหภาพยโรปจะชวยลดผลกระทบจากการทไทยจะถกตด GSP หรอสทธพเศษทางภาษศลกากรในวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2558 เนองจากการท าความตกลงเขตการคาเสรจะเปนการลดภาษศลกากรใหสนคาสงออกของไทยอยางถาวร ซง

DPU

183

เมอประเทศไทยยงคงเดนหนาเจรจาเพอจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศอนๆตอไปอก ผวจยจงมขอเสนอแนะ 3 ประการ ขอเสนอแนะสองประการแรกเกยวกบสนคาทน าเขาและอตราอากรขาเขา สวนขอเสนอแนะประการสดทายเกยวกบการปฏบตตามกฎเกณฑและการลดอปสรรคทางการคาอนๆ เพอสนบสนนการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไป ดงน

ขอเสนอแนะประการท 1 ในหวขอ 2.10.2 ผวจยไดอางถงขอสงเกตของกรมศลกากรทวา “การท าขอตกลงเขตการคาเสร

มทงผลดและผลกระทบ .....บางกลมอตสาหกรรม บางกลมสนคาไดประโยชน บางกลมสนคาไมไดรบผลกระทบ ส าหรบกลมสนคาทไดรบผลกระทบ การเจรจากสามารถยดเวลาในการลดหรอยกเวนภาษออกไปจนกวาภาคการผลตจะสามารถปรบตวได หรอภาครฐจะเขามาชวยเหลอเยยวยาชดเชยผลกระทบเหลานน”

จากขอสงเกตดงกลาว ผวจยจงขอเสนอแนะวาในการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไประหวางประเทศไทยกบประเทศอนๆ รฐบาลไทยไมควรใหมการยกเวนอากรขาเขาหรอไมควรใหมการลดอตราอากรขาเขาทต าจนเกนไปหรอควรยดเวลาในการยกเวนหรอในการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทอาจสรางผลกระทบรนแรงอยางตอเนองตอเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ซงไดแก สนคาทกอใหเกดการจางแรงงานจ านวนมากในประเทศ สนคาทมความส าคญตออตสาหกรรมหลกของประเทศ สนคาทมผลกระทบตอเกษตรกรซงเปนประชากรสวนใหญของประเทศ ทงน เพอรกษาผลประโยชนของประเทศและเพอไมใหเปนภาระแกภาครฐในการเขามาชวยเหลอเยยวยาชดเชยผทจะไดผลกระทบเปนจ านวนมากอยางเรงดวน นอกจากน การไมยกเวนอากรขาเขาหรอการลดอตราอากรขาเขาทไมต าจนเกนไปหรอการยดเวลาในการยกเวนหรอในการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคา

จะชวยไมใหไทยสญเสยขดความสามารถในการแขงขน ปองกนไมใหสหภาพยโรปยายฐานการลงทนไปยงเวยดนาม และชวยท าใหไทยเปนศนยกลางการคาการลงทนของสหภาพยโรปในอาเซยน (ค าใหสมภาษณของนายบญทรง เตรยาภรมย รฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย (ในเวลานน) Press Release วนท 1 กมภาพนธ พ.ศ.2556 กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย) (2) ในชวงเวลาทผวจยก าลงท างานวจยน (เมษายน พ.ศ. 2556) กรมเจรจาการคาระหวางประเทศจะเสนอใหคณะรฐมนตรพจารณาและขอความเหนชอบจากรฐสภาตามมาตรา 190 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 เพอการเจรจาจดท าขอตกลงเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยกบสมาคมการคาเสรแหงยโรป (European Free Trade Association: EFTA) ซงประกอบดวยสวตเซอรแลนด ลกเตนสไตน นอรเวย และไอซแลนด ปจจบน EFTA มประชากรรวม 13.3 ลานคน มจดพ 1.14 ลานลานเหรยญสหรฐ รายไดเฉลยตอหว 7.69 หมนเหรยญสหรฐตอป มศกยภาพการแขงขนทางเศรษฐกจสงเปนอนดบตนๆของโลก เปนกลมผคาสนคาอนดบท 11 และการคาบรการอนดบท 7 ของโลก และเปนนกลงทนรายใหญอนดบ 3 ของโลก การท าความตกลงเขตการคาเสรกบ EFTA จะชวยใหไทยขยายการสงออกไปยงสวตเซอรแลนด ลกเตนสไตน นอรเวย และไอซแลนดไดเพมขน เพราะปจจบนประเทศเหลานเปนตลาดทมศกยภาพของไทย โดยมการคากบไทยเตบโตอยางตอเนอง มลคาการคาเฉลยในชวง 3 ป (พ.ศ. 2553 - พ.ศ. 2555) คดเปนมลคา 1.25 หมนลานเหรยญสหรฐ ซงป พ.ศ. 2555 มมลคาการคารวม 1.34 หมนลานเหรยญสหรฐ ทส าคญเปนตลาดทมก าลงซอสง สามารถทดแทนตลาดสงออกหลกทชะลอตวได นางพรมล เจรญเผา อธบดกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กลาววา “กลม EFTA ไดเรงเจรจาเอฟทเอกบหลายประเทศ โดยเฉพาะประเทศในกลมอาเซยน ซงหากไทยเจรจาเสรจชา แลวประเทศในอาเซยนเจรจาเสรจกอน กจะใชประโยชนจากการลดภาษสนคาไปเจาะตลาดสนคาในกลม EFTA ไดกอนไทย” (ขอมลจาก หนงสอพมพโพสตทเดย วนจนทรท 8 เมษายน 2556 ปท 11 ฉบบท 3714 หนา B6 (ลาง) หวขอขาว: ไทยเรงเอฟทเอกบเอฟตาหวนตกขบวน)

DPU

184

ดงกลาวจะยงคงท าใหภาษศลกากรมสวนเปนแหลงรายไดส าคญของรฐบาล และการทเกษตรกรสวนใหญของประเทศซงเปนประชากรทมรายไดนอยไมไดรบผลกระทบจากการลดอตราอากรขาเขาจะสงผลใหชองวางดานรายไดระหวางประชาชนในประเทศไมขยายตวกวางจนเกนไป

อยางไรกตาม การไมยกเวนอากรขาเขาหรอการลดอตราอากรขาเขาทไมต าจนเกนไปหรอการยดเวลาในการยกเวนหรอในการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาบางประเภทอาจสงผลเสยตอประเทศไทยได เพราะการท าขอตกลงเขตการคาเสร ประเทศทกประเทศทเขาท าขอตกลงตองลดหรอยกเวนอตราอากรขาเขาใหกบประเทศทเขาท าขอตกลงใหแกกนและกน เชน ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ไทยลดอตราอากรขาเขาสนคาเกษตรแปรรปใหอนโดนเซย ท าใหสนคาเกษตรแปรรปของอนโดนเซยมราคาถกลงเมอน าเขามาขายในไทย ซงอาจสงผลกระทบในทางลบตอภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมการผลตสนคาแปรรปของไทย อยางไรกตาม อนโดนเซยกตองลดอตราอากรขาเขาสนคาเกษตรแปรรปใหไทยเชนกน เชนน ท าใหสนคาเกษตรแปรรปของไทยมราคาถกลงเมอสงไปขายในอนโดนเซย ซงอาจท าใหสนคาเกษตรแปรรปของไทยสามารถเจาะตลาดสนคาเกษตรแปรรปในอนโดนเซยได อนสงผลกระทบในเชงบวกตอภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมการผลตสนคาแปรรปของไทย ดงนน หนวยงานของรฐบาลไทยทเกยวของควรตองท าการศกษาและรบฟงความคดเหนจากผทเกยวของใหละเอยดถถวนวาควรยกเวน ควรลดอตรา หรอควรยดเวลาดงกลาวอยางไร จงจะเหมาะสมและเปนประโยชนตอประเทศไทย ในขณะเดยวกน ประเทศไทยกไมสญเสยพนธมตรในทางการคาระหวางประเทศ

ขอเสนอแนะของผวจ ยขางตนนาจะสอดคลองกบความเหนของนายมชย ฤชพนธ (อดตประธานสภารางรฐธรรมนญ) และนายเกรกไกร จรแพทย (อดตรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย)

นายมชย ฤชพนธ กลาววา “การท าเอฟทเอกบแตละประเทศ จะเกดประโยชนหรอเปนโทษ กขนอยกบมองในมมของใคร และใครสายตายาวกวาใคร เพราะประเทศทเขาเปนคกรณในความตกลงแตละประเทศ ยอมรกษาประโยชนของแตละประเทศ หรอประชาชนของตนดวยกนทงนน ไมมใครยอมเสยเปรยบใคร” (ด ภาคผนวก ฑ.) นายเกรกไกร จรแพทย กลาววา “การเจรจาการคาเพอการเปดการคาเสรนน ........จะตองมมาตรการ Safeguard เปนแนวคมกน เพอไมท าใหผประกอบการในประเทศเกดความเดอดรอน ซงตองยอมรบวาผลการเจรจาการจดท าเขตการคาเสรหรอ FTA นนมทงผลดและผลเสย ซงการตดสนใจของรฐบาลในแตละครงคณะทมเจรจาไดด าเนนการในทกขนตอนโดยตงอยบนผลประโยชนโดยรวมของประเทศไทย ซงกอนการเจรจาทกครงไดมการศกษาอยางรอบดานถงผลกระทบทคาดวาจะเกดขน และเพอปองกนผลกระทบทจะเกดขนกจะมการสรางภมคมกนขนรองรบดวย” (ด ภาคผนวก ฑ.) นอกจากน บทสมภาษณของอดศกด ตนตวรวงศ และศาสตราจารย เกยรตคณ นายแพทย

เกษม วฒนชย ในหวขอ 3.2.1 (8) และ (9) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอเสนอแนะของผวจยขางตนดวย

DPU

185

ขอเสนอแนะประการท 2 ผวจยขอเสนอแนะใหมการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรในอตราทเหมาะสม

(Optimal Tax Rate) การลดอตราภาษศลกากรในอตราทเหมาะสมจะท าใหการคาระหวางประเทศของไทยขยายตวเพมขน เนองจากมการน าเขาสนคาตางๆทมราคาถกลงจากประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศไทยเพมมากขน ซงจะเปนประโยชนตอผบรโภคสนคาอปโภคและบรโภค รวมทงเปนประโยชนตอผประกอบการทงในภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมการผลตเพอการสงออก

การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรในอตราทเหมาะสม หมายถง การน าผลกระทบดานลบจากการลดอตราภาษศลกากรทผวจยพบในหวขอ 5.1.2.2 มาเปนปจจยพนฐานสวนหนงในการพจารณาการปรบลดอตราภาษประกอบกบปจจยดานอนๆ

ตวอยางเชน ผวจยพบวาการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดจากการจดเกบภาษใหแกรฐบาล เชนน หากรฐบาลไทยตองท าการเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศโบลเวย และตองปรบลดอตราอากร ขาเขาส าหรบสนคาหลายประเภททตองน าเขาจากประเทศโบลเวย รฐบาลไทยควรตองน าผลกระทบดานลบทเกดจากการลดอตราภาษศลกากรทมตอหลกการอ านวยรายไดของรฐบาลมาพจารณาดวยวารฐบาลควรปรบลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละเทาไร จงจะไมท าใหรายรบของรฐบาลจากการจดเกบอากรขาเขาลดลงมากจนเกนไปและไมขดกบนโยบายดานอนๆของรฐบาล

ตวอยางเชน รฐบาลอาจปรบลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 5 แทนทจะปรบลดเหลอรอยละ 0 ส าหรบสนคาน าเขาประเภทหตถกรรมและสนคาพนเมอง เนองจากหากรฐบาลปรบลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาประเภทดงกลาวทจะน าเขาจากโบลเวยเหลอรอยละ 0 แทนทจะปรบลดเหลอรอยละ 5 รายไดของรฐบาลจากการจดเกบอากรขาเขาเพอน ามาเปนทนอดหนนรายจายของรฐบาลและน าไปช าระหนเงนกจะลดลงไปมาก นอกจากน สนคาประเภทดงกลาวซงมราคาต าอยแลวเนองจากการผลตจากโรงงานขนาดใหญในประเทศโบลเวยในปรมาณมากจะมราคาต าลงไปอก จนอาจสามารถแยงตลาดสนคาประเภทหตถกรรมและสนคาพนเมองทผลตไดภายในประเทศไทยทรฐบาลไทยมนโยบายใหการปกปองคมครอง

ขอเสนอแนะประการท 3 ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.9.5 การปรบปรงความตกลงวาดวยการใช

มาตรการก าหนดอตราอากรรวมกนเพอจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (CEPT-AFTA) น ามาสความตกลงการคาสนคาของอาเซยน (ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA) ความตกลง ATIGA ไดปรบกฎเกณฑทางการคาทงดานมาตรการภาษและทไมใชภาษใหชดเจน มรายละเอยดและรดกมเขมงวดมากขน เพอสนบสนนใหประเทศภาคสมาชกสามารถปฏบตตามพนธกรณไดอยางเครงครดและครบถวน และปองกนปญหาการหลกเลยงการปฏบตตามพนธกรณของประเทศภาคสมาชก ซงเปนการอดชองโหวในความตกลง CEPT-AFTA เดม

แมกระนนกตาม ภายหลงจากการท าความตกลง ATIGA ประเทศภาคสมาชกบางประเทศยงหลกเลยงไมปฏบตตามพนธกรณ ตวอยางเชน ไทยถกลาวและกมพชารองเรยนอยางตอเนองผานเวท

DPU

186

การประชมหารอระดบตางๆของอาเซยน ในเรองมาตรการน าเขาขาวโพดเลยงสตวของไทยวาผดพนธกรณภายใตความตกลง ATIGA เพราะแมไทยจะเรยกเกบอากรขาเขาในอตรารอยละ 0 แตไทยกลบก าหนดชวงเวลาในการน าเขา (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย Press Release 5 กมภาพนธ 2556)9

นอกจากน แมประเทศสมาชกอาเซยนไดปฏบตตามพนธกรณทางดานการลดอตราอากรขาเขาแลว มาตรการทไมใชภาษของประเทศสมาชกอาเซยนแตละประเทศกลบเพมขนแทนมาตรการทางภาษ ไมวาจะเปนการออกกฎระเบยบ การขออนญาตน าเขาสนคาทยงยากและมากขน การก าหนดมาตรฐานอาหาร มาตรฐานแรงงานหรอสงแวดลอมทเขมงวดขน หรอก าหนดจดน าเขาสนคา เปนตน (กรมเจรจา-การคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย AEC News Alerts ขาวประจ าวนท 14 กมภาพนธ 2556)

ความตกลง CEPT-AFTA และความตกลง ATIGA ซงสวนหนงถอวาเปนความรวมมอทางดานกฎหมายภาษศลกากรของประเทศในภมภาคอาเซยน เพอสงเสรมใหมการคาขายสนคาหรอการเคลอนยายสนคาภายในภมภาคอาเซยนอยางเสรมากขน ดงนน ผวจยขอเสนอแนะวา (1) เพอใหบรรลวตถประสงคดงกลาวซงถอเปนขอดของการท าขอตกลงเขตการคาเสร (2) เพอใหประเทศภาคสมาชกทท าความตกลงมความนาเชอถอในสายตาของประชาคมโลกเพอประโยชนในการขายสนคาทผลตในประเทศของตน (3) เพอเสรมสรางความเชอมนใหแกผน าเขาและผสงออกภายในภมภาคอาเซยนและภมภาคอน และ (4) เพอลดอปสรรคทางการคาทไมใชภาษ ประเทศภาคสมาชกควรด าเนนการดงน

(1) ประเทศภาคสมาชกตองปฏบตตามพนธกรณภายใตความตกลง ATIGA อยางเครงครดและครบถวนทงมาตรการทางภาษและมาตรการทไมใชภาษ รวมทงไมใชมาตรการทไมใชภาษมากเกนความจ าเปนหรอไมสรางอปสรรคทางการคาใดๆ

(2) เพอใหประเทศภาคสมาชกปฏบตตามพนธกรณภายใตความตกลง ATIGA ไดอยางถกตองและครบถวน ประเทศภาคสมาชกควรรวมมอกนจดท าบนทกทเปนการอธบายขอบงคบทก าหนดอยในความตกลง ATIGA บนทกทเปนการอธบายตวขอบงคบ (Explanatory Memoranda) น ควรทจะประกอบไปดวย ค าอธบายวตถประสงคของขอบงคบทส าคญ วธการท างานของขอบงคบนนทประเทศภาคสมาชกตองปฏบตตาม ตวอยางประกอบกฎวาดวยแหลงก าเนดสนคาทสามารถน าไปประยกตใชงานได10และรายละเอยดทเปนประโยชนอนๆ

9 กอนการท าความตกลง ATIGA หรอหลงจากการท าความตกลง CEPT-AFTA ประเทศภาคสมาชกบางประเทศหลกเลยงไมปฏบตตามพนธกรณ ตวอยางเชน มาเลเซยขอชะลอการลดภาษศลกากรสาหรบสนคายานยนต อนโดนเซยและฟลปปนสขอชะลอการโอนยายรายการสนคาขาวและน าตาล เวยดนามขอชะลอการลดภาษสนคายานยนต ไทยใชมาตรการทมใชภาษกบน ามนปาลม เปนตน ท าใหอาเซยนสญเสยความนาเชอถอในสายตาของประชาคมโลก 10 กฎวาดวยแหลงก าเนดสนคาอยในขอ 25-39 ของความตกลง ATIGA (ตามค าใหสมภาษณของโชตมา เอยมสวสดกล ด ภาคผนวก ฐ.) ซงผวจยศกษาแลวพบวายงไมมตวอยางประกอบกฎดงกลาวทสามารถน าไปประยกตใชได กฎวาดวยแหลงก าเนดสนคาถอวาเปนเรองส าคญ กรณประเทศภาคสมาชกอาเซยนไมตองการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาออนไหว สนคาทไมสามารถแขงขนได หรอสนคาทไมตองการเปดตลาดการคาเสรดวยเหตผลใดกตาม ประเทศภาคสมาชกสามารถน า กฎวาดวยแหลงก าเนดสนคามาใชบงคบอยางเขมงวด กฎวาดวยแหลงก าเนดสนคาจงเปนเครองมอเปดตลาดทส าคญส าหรบการเจรจาเปดการคาเสร (ตามค าใหสมภาษณของ ดร.นลสวรรณ ลลารศม ดภาคผนวก ฑ.)

DPU

187

(3) ประเทศภาคสมาชกตองน าขอบงคบ/พนธกรณภายใตความตกลง ATIGA ไปบญญตไวเปนกฎหมายภายใน พรอมทงจดท าบนทกทเปนการอธบายขอบงคบทก าหนดอยในความตกลงทประกอบไปดวยสาระส าคญตามทกลาวไวใน (2)

การประสบความส าเรจของการจดตงเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ (North America Free Trade Area: NAFTA) นาจะสนบสนนขอเสนอแนะของผวจยขางตน ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.9.5 ปจจยส าคญทท าใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจและการคาภายใน NAFTA อยางเหนไดชด นอกจากการใหความส าคญกบกฎเกณฑทางการคาทมความชดเจนและมรายละเอยดแลว คอ การปฏบตตามขอผกพนของภาคสมาชกอยางเครงครด

นอกจากน ขอเขยนของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย นาจะสนบสนนขอเสนอแนะของผวจยขางตน ตามทผวจยไดทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.9.5 กรมเจรจาการคาระหวางประเทศกลาววา การรวมกลมทางเศรษฐกจของอาเซยนจะประสบความส าเรจได การปฏบตตามความตกลง ATIGA อยางเครงครดของประเทศสมาชกทกประเทศถอเปนปจจยทส าคญ เนองจากท าใหเกดการทลายก าแพงขอกดกนและอปสรรคทงหลายระหวางประเทศสมาชก ซงจะสงผลใหการคาระหวางประเทศสมาชกขยายตวมากขน มการขยายตลาดภายในภมภาคและขยายฐานการตลาดไปสประเทศนอกภมภาคอกดวย ท าใหปรมาณการคาในภมภาคเพมขน มการเพมขดความสามารถในการแขงขน ตลอดจนท าใหอาเซยนสามารถเพมอ านาจการตอรองกบประเทศนอกกลมไดเปนอยางด

5.2.2 ขอเสนอแนะจากบทสรปขอเสยของการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมไดสงผลกระทบเฉพาะดานบวกตอประเทศสมาชกทเขาท าขอตกลง แตยงสงผลกระทบดานลบตอประเทศสมาชกทเขาท าขอตกลงอกดวย โดยเฉพาะผลกระทบตอภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมในประเทศสมาชก (ซงรวมถงประเทศไทย) ทมประสทธภาพในการผลตต าและไมมศกยภาพในการปรบตวเพมขดความสามารถในการแขงขนกบสนคาจากประเทศตางๆในภมภาคอาเซยน ตามสรปผลการวจยเกยวกบขอเสยในหวขอ 5.1.2.2.111

นอกจากน ในหวขอ 5.1.2.2.2 ผวจยสรปวาการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมผลกระทบดานลบอย 11 ประการ ในหวขอน ผวจยจะท าขอเสนอแนะเพอลดผลกระทบดานลบโดยเฉพาะผลกระทบทผวจยไดมาจากการน าหลกการและแนวความคดทางทฤษฎเกยวกบกฎหมายภาษไปวเคราะห ขอเสนอแนะของผวจยทจะกลาวตอไปขางลางนจะประกอบจะไปดวยขอเสนอแนะเกยวกบการปรบปรงระบบกฎหมายศลกากรเปนหลก และขอเสนอแนะเกยวกบนโยบายภาครฐทเกยวของกบการ

11 ขอเสนอแนะเพอแกไขผลกระทบในเรองน คอ ภาครฐตองก าหนดนโยบายในการจดสรรเงนเพอจดมาตรฐานการผลตใหภาคเอกชน (ด พรมล กลบบว ในหวขอ 3.2.3 (1) ของบทท 3) และภาครฐควรเขามาใหความชวยเหลอธรกจทไมมศกยภาพในการแขงขน เพอการปรบปรงการผลต (ด พรศลป พชรนทรตนะกล ในหวขอ 3.2.3 (2) ของบทท 3)

DPU

188

ลดภาษศลกากรส าหรบสนคาทนทน าเขามาเพอการผลตสนคาเพอขายภายในประเทศและสงออกไปยงตางประเทศ และส าหรบสนคาทมความจ าเปน (ไมใชสนคาฟมเฟอย) ตอการบรโภคของคนสวนใหญในประเทศ

ผวจยพบวายงไมเคยมผใดใหขอเสนอแนะไวอยางชดเจนในท านองเดยวกบผวจ ยมากอน ขอเสนอแนะนนาจะกอใหเกดประโยชนดงตอไปน

(1) ท าใหประเทศไทยไดรบผลประโยชนจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆตอไป

(2) เปนประโยชนกบรฐบาลไทยกอนทรฐบาลจะท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศตางๆตอไป (3) สนบสนนปจจยทจะท าใหไดรบผลประโยชนจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามทผวจย

ไดทบทวนวรรณกรรมไวในหวขอ 2.10.4 ในหวขอ 2.10.4 ผวจยพบวาแมเขตการคาเสรอาเซยนจะเออประโยชนใหกบประเทศสมาชก

อาเซยน แตผลประโยชนจะตกอยกบประเทศสมาชกใดกขนอยกบปจจยความพรอมภายในของประเทศนนๆดวย ปจจยความพรอมภายในประเทศ ไดแก ระบบสาธารณปโภค ความพรอมดานทรพยากรมนษย คณภาพแรงงาน ระบบกฎหมาย นโยบายภาครฐ ฯลฯ

นอกจากระบบกฎหมายแลว นโยบายภาครฐมความส าคญตอการคาระหวางประเทศของไทย ในหวขอ 4.9 ผวจยพบวาเหตผลหนงทท าใหการคาของประเทศไทยขยายตว คอ การเปดรบการลงทนจากตางประเทศไดในปรมาณมาก ทงน เนองจากประเทศไทยมนโยบายของภาครฐทเกยวกบการคาทเหมาะสม และจากการทบทวนวรรณกรรมในหวขอ 2.6.5 ของบทท 2 ผวจยพบวา ตงแตทศวรรษท 1970 ประเทศไทยเปนหนงในหลายประเทศทไดรบการลงทนจากตางประเทศในสนคาอตสาหกรรมมาโดยตลอด ทงน เนองจากประเทศไทยมนโยบายการคาทเหมาะสม ซงสงผลใหประเทศไทยไดรบประโยชนจากการลงทนจากตางประเทศควบคไปกบการขยายตวทางการคาระหวางประเทศ

ดงนน ประเทศไทยจะไดรบผลประโยชนจากขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและขอตกลงเขตการคาเสรฉบบอนๆไดมากนอยเพยงใด จงขนอยกบปจจยความพรอมภายในประเทศโดยเฉพาะระบบกฎหมายและนโยบายของภาครฐทางดานการคาเปนส าคญ

ขอเสนอแนะประการท 1 ตามทกลาวในหวขอ 2.5.1 ของบทท 2 และตามการใหสมภาษณในหวขอ 3.1.3 (2) ของบทท 3

ผวจยพบวากฎหมายภาษศลกากรแบงเปน 2 กลม คอ กลมท 1 กฎหมายวาดวยการศลกากรและระเบยบพธการศลกากร และกลมท 2 กฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร

กฎหมายกลมท 1 มพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 เปนกฎหมายแมบทฉบบหลกซงถกแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตศลกากรทออกตามมาภายหลงอกหลายฉบบ ท าใหกฎเกณฑเรองเดยวกนมบทบญญตอยหลายมาตราหรออยในกฎหมายหลายฉบบ ไมอยในหมวดหมเดยวกน กฎหมายกลมท 1 จงคอนขางทจะเขาใจยากและเกดการสบสนในการใชพอสมควร (มาโนช รอดสม, 2555: 10) พระราชบญญตศลกากรทเกยวของกบงานวจยน คอ พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 โดยเฉพาะมาตรา 3 ทใหอ านาจอธบดกรมศลกากรทจะออกขอบงคบส าหรบ

DPU

189

กรมศลกากรตามทเหนวาจ าเปนได โดยสามารถออกกฎระเบยบใหเกดความยดหยนแกการคาระหวางประเทศ รวมทงใหเกดความสะดวกแกภาคเอกชนดวย (มาโนช รอดสม, 2555: 10)

ในขณะทกฎหมายกลมท 2 ปจจบนมพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 เปนกฎหมายแมบทฉบบหลก และมกฎหมายล าดบรอง (ประกาศกระทรวงการคลง) อกหลายฉบบ ในสวนของกฎหมายแมบทฉบบหลกทเกยวของกบงานวจยน คอ ภาค 2 ของภาคผนวกพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ฉบบท 5) พ.ศ. 2555 (ด ภาคผนวก ค.) ในขณะท ประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของกบงานวจยน คอ ประกาศกระทรวงการคลงทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงออกโดยอาศยอ านาจตามความในมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 เพอยกเวน ลด หรอเพมอากรจากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากร เพอปฏบตตามขอผกพนตามสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศทเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ

ผวจยพบวาประกาศกระทรวงการคลงทออกตามความในมาตรา 14 ทเกยวของกบการยกเวนและการลดอตราอากรขาเขาตามความตกลงระหวางประเทศมหลายฉบบ ซงรวมถงประกาศกระทรวงการคลงทเกยวของกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนซงเปนประกาศทเกยวของกบงานวจยน อนไดแก

(1) ประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน (ฉบบท 3) ลงวนท 21 มกราคม พ.ศ. 2551 (ด ภาคผนวก ช.)

(2) ประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน (ฉบบท 4) ลงวนท 18 มถนายน พ.ศ. 2551 (ด ภาคผนวก ซ.) และ

(3) ประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยนลงวนท 6 มกราคม พ.ศ. 2555 ทงน เพอยกเวนอากรและลดอตราอากรส าหรบของในภาค 2 ของภาคผนวกพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ฉบบท 5) พ.ศ. 2555 ทมถนก าเนดจากประเทศสมาชกสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (ด ภาคผนวก ฉ.)

นอกจากน อธบดกรมศลกากรยงไดออกประกาศกรมศลกากรท 1/2555 เรอง หลกเกณฑและพธการเกยวกบการยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยนลงวนท 6 มกราคม พ.ศ. 2555 อธบดกรมศลกากรไดออกประกาศฉบบนโดยอาศยอ านาจตามความในมาตรา 3 แหงพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 ทงน เพอใหเปนไปตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยนลงวนท 6 มกราคม พ.ศ. 2555 (ด ภาคผนวก ฌ.)

แมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะชวยท าใหกฎหมายภาษศลกากรกาวทนตอสภาพการณทางเศรษฐกจและการคาของโลกทตองการเปดเสร แตจากทกลาวมาขางตน จะเหนไดวาในปจจบนมกฎหมายหลายฉบบทเขามาเกยวของกบเรองดงกลาว ท าใหมขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการรวมทงเอกสารและแบบฟอรมทผน าเขา

DPU

190

สนคาจากอาเซยนตองปฏบตตามมรายละเอยดคอนขางมาก การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงท าใหเนอหาและขอบเขตของกฎหมายภาษศลกากรทซบซอนอยแลวมความซบซอนมากยงขน12 เปนไปไดทจะสรางความความสบสนและเพมความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม ซงอาจกอใหเกดตนทนทสงในการปฏบต ซงไมสอดคลองกบหลกความแนนอนชดเจนของกฎหมายภาษและไมสอดคลองกบหลกความประหยดหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ

เมอขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการเกยวกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนทผน าเขาสนคาจากอาเซยนตองปฏบตตามปรากฏอยในกฎหมายภาษศลกากรหลายฉบบซงท าใหกฎหมายภาษศลกากรมความซบซอนมากขน สรางความสบสนและเพมความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม ดงนน เพอลดความซบซอนของกฎหมายภาษศลกากร ลดความสบสนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตามเพอลดตนทนทเกยวของ ผวจยขอเสนอแนะวาควรน าขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการเกยวกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมารวมอยในกฎหมายแมบทฉบบเดยว13

นอกจากน ผวจยขอเสนอแนะวาควรน าขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการเกยวกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบตตามทปรากฏอยในประกาศกระทรวงการคลงทกฉบบทร ฐมนตรวาการกระทรวงการคลงออกโดยอาศยอ านาจตามความในมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 เพอปฏบตตามขอผกพนตามสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศทเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ (ด หวขอ 2.5 ของบทท 2) มารวมไวในกฎหมายแมบทฉบบเดยวทกลาวขางตน ตามระบบการรวบรวมกฎหมาย (Consolidation) ตามทจะกลาวตอไป

กฎหมายแมบทฉบบเดยวนนาจะท าใหขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการเกยวกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบตตาม ลดความซบซอน ลดความสบสนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม เพราะผใชกฎหมายไมวาจะเปนเจาหนาทกรมศลกากรและผน าเขาสนคาไมจ าเปนตองไปคนหาขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการในเรองดงกลาวจากกฎหมายภาษศลกากรทเกยวของหลายฉบบ ซงจะท าใหตนทนของเจาหนาทกรมศลกากรและผน าเขาสนคาลดลง

12 กฎหมายศลกากรมความซบซอนมากขนจากการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน เพราะกฎเกณฑในการค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากอาเซยนแตกตางไปจากการค านวณภาษศลกากรส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศนอกกลมอาเซยนทตองค านวณตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร นอกจากน สนคาทน าเขาจากอาเซยนทไดรบการลดอตราอากรตามบญชทายประกาศกระทรวงการคลงมเปนจ านวนมาก (มหลายรายการและหลายประเภททงสนคาอตสาหกรรมและสนคาเกษตรกรรม) (ด ภาคผนวก ฉ. ช. และ ซ.) ในขณะทสนคาทน าเขาจากประเทศนอกกลมอาเซยนทตองค านวณตามอตราอากรทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากรกมเปนจ านวนมากเชนกน (ด ภาคผนวก ค.) 13 ขอคดเหนของพนธทอง ลอยกลนนท และ ดร.ชชาต อศวโรจน ในหวขอ 3.1.3 (12) และ (13) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอเสนอแนะน

DPU

191

กฎหมายแมบททผวจยเสนอแนะขางตนเกดขนจากการน ากฎหมายภาษศลกากรหลายฉบบมารวมไวในกฎหมายฉบบเดยว เหตผลทผวจยเสนอแนะดงกลาวเนองมาจากกฎหมายภาษศลกากรเหลานเกดขนและมผลใชบงคบแลว และการทถกน ามารวบรวมไวในกฎหมายแมบทฉบบเดยวกเพอกอใหเกดผลดในการลดความซบซอน ลดความสบสนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม เพอลดตนทนของผทเกยวของตามทกลาวในยอหนากอน กฎหมายทเกดขนใหมนถอเปนกฎหมายทเกดขนจากการรวบรวม (Consolidating Act) อยางไรกตาม แมกฎหมายทเกดขนจากการรวบรวมดงกลาวจะมขอดดงทกลาว แตกฎหมายทเกดขนจากระบบการรวบรวม (Consolidation) อาจสรางปญหาในการใชกฎหมาย กลาวคอ ถอยค าส านวนในบทบญญตของกฎหมายฉบบตางๆทถกน ามารวบรวมไวในกฎหมายฉบบเดยวอาจแตกตางกนหรอไมสอดคลองกน (Shipwright and Keeling อางถงในจรศกด รอดจนทร, 2555: 233) และกฎหมายทเกดขนจากรวบรวมอาจสรางความไมสะดวกในการใชกฎหมายแกผใชกฎหมายในระยะเรมแรกเพราะผใชกฎหมายตองเรยนรเลขมาตราใหมๆและโครงสรางใหมๆ (Wyatt อางถงในจรศกด รอดจนทร, 2555: 233)

เพอแกไขปญหาทกลาวขางตน และเพอใหกฎหมายแมบทฉบบเดยวทผวจยเสนอมความชดเจนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม เพอใหสอดคลองกบหลกความแนนอนชดเจน ผวจยขอเสนอแนะดงน

(1) ถอยค าส านวนในบทบญญตของกฎหมายแมบทฉบบเดยวทถกรวบรวมขนจากกฎหมายศลกากรทเกยวของหลายฉบบ ควรถกปรบเปลยนเปนถอยค าส านวนทงายชดเจน ไมคลมเครอ ไมออมคอมวกวน มความสอดคลองกน และไมควรใชภาษาทกระชบมากจนเกนไป รวมทงจะตองไมใชประโยคทยาวมากจนเกนไปในตวบทบญญต นอกจากน จะตองไมมถอยค าส านวนทเขาใจยาก หากมค าศพททางเทคนค ควรมบทบญญตอธบายค าศพทเหลานนดวย

(2) ในเวลาทท าการรวบรวมกฎหมายศลกากรทเกยวของหลายฉบบใหเปนกฎหมายแมบทฉบบเดยว หนวยงานของรฐบาลทเปนผจดท าและรวบรวมกฎหมายควรจดท าบนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตในกฎหมายแมบทนน (Explanatory Memoranda) ควบคกนไปดวย บนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตนควรทจะประกอบไปดวย:

(ก) ค าอธบายวตถประสงคของบทบญญตในกฎหมายแมบทในมาตราหลกและมาตราส าคญทเกยวของกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบตตาม

(ข) ค าอธบายวธการท างานของบทบญญตในกฎหมายแมบทในมาตราหลกและมาตราส าคญทเกยวของกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบตตาม

(ค) ตวอยางในการค านวณอตราอากรขาเขาทน าไปประยกตใชงานได (ง) รายละเอยดทเปนประโยชนอนๆ

DPU

192

ขอเสนอแนะขางตน ผวจยประยกตมาจากแนวคดของ Tax Law Review Committee ทไดเสนอแนะวาบนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตควรทจะถกจดท าขนไวคกบกฎหมายทถกบญญตขนโดยรฐสภาหรอกฎหมายทถกท าขนโดยองคกรฝายบรหาร14

ดงนน หากผจดท าและออกกฎหมายทรวบรวมขนจากกฎหมายภาษศลกากรทเกยวของหลายฉบบไดพจารณาและรบเอาขอเสนอแนะขางตนไปใช บนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตในกฎหมายแมบททถกรวบรวมขนจะชวยใหกฎหมายแมบทฉบบเดยวดงกลาวมความชดเจนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม เพราะบนทกดงกลาวจะชวยใหผใชกฎหมายไมวาจะเปนเจาหนาทกรมศลกากรหรอผน าเขาสนคาสามารถเขาใจและตความบทบญญตของกฎหมายดงกลาวได โดยเฉพาะการเขาใจและตความถอยค าส านวนทคลมเครอ รวมทงค านวณอตราอากรขาเขาไดอยางถกตอง

นอกจากน ผวจยขอเสนอแนะวา กฎหมายภาษศลกากรหลายฉบบทถกน ามารวบรวมไวเปนกฎหมายฉบบเดยวดงกลาว ควรเสนอใหรฐสภาอนมตเปนพระราชบญญตภายใตกระบวนการทางรฐสภาทก าหนดขนไวเปนพเศษ ซงมความรวดเรวกวาการด าเนนกระบวนการบญญตกฎหมายโดยรฐสภาตามปกต ทงน เพอใหสอดคลองกบแนวความคดในเรองระบบภาษอากรทด ทตองการใหกฎหมายภาษถกบญญตไวหรอตราไวโดยรฐสภา เพราะอยภายใตการตรวจสอบของตวแทนของประชาชนผานทางกระบวนการนตบญญตของรฐสภา พระราชบญญตนอาจใหชอวา “พระราชบญญตวาดวยการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรและตามความตกลงระหวางประเทศ”

พระราชบญญตทผวจยเสนอแนะขางตนนอกจากจะน าเอาบทบญญตในกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองหลายฉบบ (ประกาศกระทรวงการคลงและประกาศกรมศลกากร) มารวบรวมไวแลว ผวจยขอเสนอแนะใหน าเอาบทบญญตมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 และบทบญญตมาตรา 3 แหงพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 มารวมไวดวย เนองจากเหตผลดงน

ตามบทบญญตมาตรา 190 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 ซงถกแกไขเพมเตมโดยมาตรา 3 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2554 หนงสอสญญาทมผลผกพนดานการคาหรอการลงทนของประเทศตองไดรบความเหนชอบของรฐสภา และกอนการด าเนนการเพอท าหนงสอสญญากบนานาประเทศ คณะรฐมนตรตองชแจงตอรฐสภาเกยวกบหนงสอสญญานนและตองเสนอกรอบการเจรจาตอรฐสภาเพอขอความเหนชอบดวย15

14 ขอคดเหนของพนธทอง ลอยกลนนท และ รศ.ภาณน กจพอคา ในหวขอ 3.1.3 (14) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอเสนอแนะน 15 มาตรา 190 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 มทมาดงน

ในการรางรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 สภารางรฐธรรมนญไดใหความส าคญตอปญหาในกระบวนการเจรจาจดท าความตกลงเขตการคาเสรของไทยทผานมาอยางมาก เพอแกไขและปองกนปญหาในอนาคต จงปรบปรงเนอหาของรฐธรรมนญใหมความเทาทนกบสภาพความเปลยนแปลงของบรบททางการเมองและเศรษฐกจทงในระดบภายในประเทศและระหวางประเทศทมความเปลยนแปลงไปอยางมาก ในทายทสด จงมการปรบแกไขบทบญญตในมาตรา 224 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2540 จนกลายมาเปนบทบญญตมาตรา 190 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 ซงตอมาในป พ.ศ. 2554 กมการแกไขมาตราน (190) อกครง โดยเพมเตมการก าหนดรายละเอยดเกยวกบประเภทของหนงสอสญญาทจะตองน าเสนอใหรฐสภาเหนชอบเพอใหมความชดเจนในการน าไปปฏบตอยางถกตองตอไป (สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนา, 2554: 8)

DPU

193

จากบทบญญตของรฐธรรมนญทยกมาขางตน เราจะเหนไดวา รฐธรรมนญไดใหความส าคญกบรฐสภาในแงทตองเปนผใหความเหนชอบกบหนงสอสญญาทมผลผกพนดานการคาหรอการลงทนของประเทศไทยกบประเทศตางๆ ดงน ขอเสนอแนะของผวจยทใหน ากฎหมายภาษศลกากรหลายฉบบทเกยวของกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบตตามมารวบรวมไวเปนกฎหมายแมบทฉบบเดยวและเสนอใหรฐสภาเปนผอนมตเปนพระราชบญญต จงสอดคลองกบบทบญญตของรฐธรรมนญทยกมาขางตน

ตามทเราไดเหน การท าหนงสอสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศดานการคาหรอการลงทนของประเทศไทยกบประเทศตางๆยงคงด าเนนอย โดยเฉพาะการท าขอตกลงเขตการคาเสร ตามขอมลทผวจยไดจากการสมภาษณเจาหนาทกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ (โชตมา เอยมสวสดกล ในหวขอ 3.1.3 (10) ของบทท 3) นบตงแตป พ.ศ. 2554 ในการท าขอตกลงทางการคาฉบบใหมๆ คณะรฐมนตรไดเสนอกรอบการเจรจาตอรฐสภาเพอขอความเหนชอบกอนไปด าเนนการเจรจาและท าหนงสอสญญา

บทบญญตมาตรา 190 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 ซงถกแกไขเพมเตมโดยมาตรา 3 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2554

มความดงน “มาตรา 190 พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการท าหนงสอสญญาสนตภาพ สญญาสงบศก และสญญาอน กบนานา

ประเทศหรอกบองคการระหวางประเทศ หนงสอสญญาใดมบทเปลยนแปลงอาณาเขตไทย หรอเขตพนทนอกอาณาเขตซงประเทศไทยมสทธอธปไตยหรอมเขตอ านาจ

ตามหนงสอสญญาหรอตามกฎหมายระหวางประเทศ หรอจะตองออกพระราชบญญตเพอใหการเปนไปตามหนงสอสญญา หรอมผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจหรอสงคมของประเทศอยางกวางขวาง หรอมผลผกพนดานการคา การลงทน หรองบประมาณของประเทศอยางมนยส าคญ ตองไดรบความเหนชอบของรฐสภา ในการน รฐสภาจะตองพจารณาใหแลวเสรจภายในหกสบวนนบแตวนทไดรบเรองดงกลาว

กอนการด าเนนการเพอท าหนงสอสญญากบนานาประเทศหรอองคการระหวางประเทศตามวรรคสอง คณะรฐมนตรตองใหขอมลและจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชน และตองชแจงตอรฐสภาเกยวกบหนงสอสญญานน ในการน ใหคณะรฐมนตรเสนอกรอบการเจรจาตอรฐสภาเพอขอความเหนชอบดวย

เมอลงนามในหนงสอสญญาตามวรรคสองแลว กอนทจะแสดงเจตนาใหมผลผกพน คณะรฐมนตรตองใหประชาชนสามารถเขาถงรายละเอยดของหนงสอสญญานน และในกรณทการปฏบตตามหนงสอสญญาดงกลาวกอใหเกดผลกระทบตอประชาชนหรอผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม คณะรฐมนตรตองด าเนนการแกไขหรอเยยวยาผไดรบผลกระทบนนอยางรวดเรว เหมาะสม และเปนธรรม

ใหมกฎหมายวาดวยการก าหนดประเภท กรอบการเจรจา ข นตอนและวธการจดท าหนงสอสญญาทมผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจหรอสงคมของประเทศอยางกวางขวาง หรอมผลผกพนดานการคา หรอการลงทน หรองบประมาณของประเทศอยางมนยส าคญ รวมทงการแกไขหรอเยยวยาผไดรบผลกระทบจากการปฏบตตามหนงสอสญญาดงกลาว โดยค านงถงความเปนธรรมระหวางผทไดประโยชนกบผทไดรบผลกระทบจากการปฏบตตามหนงสอสญญานนและประชาชนทวไป

ในกรณทมปญหาตามวรรคสอง ใหเปนอ านาจของศาลรฐธรรมนญทจะวนจฉยชขาด โดยใหน าบทบญญตตามมาตรา 154 (1) มาใชบงคบกบการเสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญโดยอนโลม”

เหตผลในการแกไขเพมเตมบทบญญตมาตรา 190 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 คอ บทบญญตมาตรา 190 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 ทก าหนดใหหนงสอสญญาทรฐบาลท ากบนานาประเทศหรอกบองคการระหวางประเทศในเรองทมผลกระทบตอความมนคงทางเศรษฐกจหรอสงคมของประเทศอยางกวางขวางหรอมผลผกพนดานการคา การลงทนหรองบประมาณของประเทศอยางมนยส าคญนน ยงมความเขาใจทแตกตางกนเนองจากยงไมมความชดเจนพอ เพยง จงเปนอปสรรคในการด าเนนนโยบายดานการตางประเทศของรฐ จงสมควรแกไขเพมเตมใหมความชดเจนในการน าไปปฏบตอยางถกตองตอไปโดยใหมการตรากฎหมายก าหนดรายละเอยดเกยวกบประเภทของหนงสอสญญาทจะตองมลกษณะใดจงจะน าเสนอใหรฐสภาเหนชอบ (หมายเหตทายรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2554)

DPU

194

ขอตกลงกบประเทศคเจรจา16 ดงนน ในการท าขอตกลงเขตการคาเสรของประเทศไทยกบประเทศตางๆ นบตงแตป พ.ศ. 2554 รฐสภาไดใหความเหนชอบในกรอบการเจรจาแลววา การยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรฉบบนนจะครอบคลมสนคาประเภทใด

อยางไรกตาม รฐสภาไมไดใหความเหนชอบวาสนคาใดจะไดรบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละเทาไร ดงนน สนคาใดจะไดรบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละเทาไรตามขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตางๆจงขนอยกบการเจรจาของรฐบาลทตองค านงถงประโยชนทางเศรษฐกจของประเทศและผลประโยชนของประชาชนในประเทศเปนส าคญ17

เมอการเจรจาเปนทยตและมการท าขอตกลงเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยกบประเทศคเจรจาแลว และเพอใหผลของขอตกลงเขตการคาเสรในเรองการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขามผลบงคบใชไดในประเทศไทย ประเทศไทยตองออกกฎหมายภายในอนวตการใหเปนไปตามขอตกลงระหวางประเทศนน ซงตามบทบญญตมาตรา 190 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2550 ทถกแกไขเพมเตมโดยมาตรา 3 ของรฐธรรมนญฉบบป พ.ศ. 2554 หนงสอสญญาทมผลผกพนดานการคาหรอการลงทนของประเทศตองไดรบความเหนชอบของรฐสภา ดงนน คณะรฐมนตรตองเสนอขอตกลงเขตการคาเสรใหรฐสภาอนมต โดยรฐสภาจะตองพจารณาอนมตใหแลวเสรจภายใน 60 วน นบแตวนทไดรบเรองดงกลาว เพอใหขอตกลงระหวางประเทศนนมผลบงคบใชไดในประเทศไทย18

ในความเหนของผวจย การทรฐธรรมนญก าหนดใหรฐสภาตองพจารณาใหความเหนชอบหนงสอสญญาทมผลผกพนดานการคาหรอการลงทนของประเทศซงรวมถงขอตกลงเขตการคาเสรทเกยวของการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาใหแลวเสรจภายใน 60 วน นบแตวนทไดรบเรองจากคณะรฐมนตร ท าใหระบบภาษศลกากรของไทยเปลยนแปลงไดทนกบการเปลยนแปลงของสภาพการณทางเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศ ในทางตรงกนขาม ถาหากตองรอใหรฐสภาออกกฎหมายภายในอนวตการใหเปนไปตามขอตกลงระหวางประเทศภายใตกระบวนการบญญตกฎหมายของรฐสภาตามปกตทใชเวลานานจะท าใหระบบภาษศลกากรของไทยเปลยนแปลงไดไมทนกบสภาพการณทางเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศ

อยางไรกตาม เมอรฐสภาอนมตขอตกลงเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยกบประเทศคเจรจาซงเปนการอนมตในเนอหาหลกไปแลว แตหากเกดมกรณใดกรณหนงดงตอไปน

(1) ขอตกลงระหวางประเทศนนยงคงตองการใหมการออกกฎหมายภายในเพอก าหนดรายละเอยดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการศลกากรรวมทงเอกสารและแบบฟอรมทผน าเขาสนคาตองปฏบตอก หรอ

16 ตวอยางเชน เมอวนท 29 มกราคม พ.ศ. 2556 ทประชมรวมของรฐสภา ครงท 1 สมยสามญนตบญญต ไดอนมตเหนชอบตอรางกรอบการเจรจาความตกลงการคาเสรระหวางไทยกบสหภาพยโรปตามทคณะรฐมนตรเสนอ ซงจะมผลใหคณะเจรจาของไทยสามารถประกาศและเรมการเจรจาเพอจดท าความตกลงการคาเสรกบสหภาพยโรปได (ค าใหสมภาษณของนายบญทรง เตรยาภรมย รฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย (ในเวลานน) Press Release วนท 1 กมภาพนธ 2556 กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย) 17 สอดคลองกบค าใหสมภาษณของโชตมา เอยมสวสดกล ในหวขอ 3.1.3 (10) ของบทท 3 18 สอดคลองกบค าใหสมภาษณของโชตมา เอยมสวสดกล ในหวขอ 3.1.3 (10) ของบทท 3

DPU

195

(2) ถาขอตกลงเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยกบประเทศคเจรจาทรฐสภาอนมตนนยงไมสามารถก าหนดการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาไวอยางแนนอนชดเจนวาลดเหลอรอยละเทาไร และตอมาประเทศไทยกบประเทศคเจรจาสามารถตกลงกนไดในเรองรอยละของอตราอากรทลดลง ภายหลงจากทรฐสภาอนมตในเนอหาหลกของขอตกลงเขตการคาเสรฉบบนนไปแลว

ดงน ผวจยเหนวาการออกกฎหมายภายในฉบบใหมเปนสงทตองการส าหรบทงสองกรณขางตน ถารฐสภาตองออกพระราชบญญตฉบบใหมเพอก าหนดรายละเอยดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑ

และพธการศลกากรรวมทงเอกสารและแบบฟอรมทผน าเขาสนคาตองปฏบต หรอเพอก าหนดการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาใหเปนไปตามขอตกลงระหวางประเทศนน การออกพระราชบญญตโดยรฐสภาเพอใหทงสองกรณมผลบงคบใชอาจเกดความลาชา เพราะกระบวนการนตบญญตของรฐสภาใชเวลานาน ถงแมวาทงสองกรณดงกลาวไมใชเรองยงยากซบซอนกตาม เนองจากรฐบาลไดด าเนนการเพอใหไดผลการเจรจาตามกรอบทรฐสภาเหนชอบมาแลว

ดงนน ผวจยจงขอเสนอแนะใหน าบทบญญตมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 และบทบญญตมาตรา 3 แหงพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 มารวมไวในพระราชบญญตทผวจยเสนอแนะขางตน ในการน าบทบญญตทงสองมารวมไวจะเกดประโยชน ดงน

(1) ตามทกลาวกอนหนาน ประกาศกระทรวงการคลงทออกตามความในมาตรา 14 แหงพระ-ราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 253019 ทเกยวของกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาไมสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทด ทตองการใหกฎหมายภาษถกบญญตหรอตราไวโดยรฐสภา และไมสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทด เพราะประกาศดงกลาวถอเปนกฎหมายภาษล าดบรอง แตเกยวของกบการลดอตราภาษ ซงถอเปนโครงสรางทส าคญของภาษ ทควรอยภายใตกระบวนการนตบญญตของรฐสภา อยางไรกตาม ประกาศกระทรวงการคลงแมเปนกฎหมายล าดบรองทออกโดยองคกรฝายบรหารมประโยชนดงน

(1.1) ประกาศกระทรวงการคลงสามารถท าใหประเทศไทยออกกฎหมายภายในใหมการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขา เพออนวตการใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรหรอขอตกลงระหวางประเทศทจะมตอไปในอนาคตไดอยางรวดเรว ซงชวยลดความกดดนเรองเวลาของรฐสภาในการออกพระราชบญญตภาษศลกากรฉบบใหมหรอในการแกไขพระราชบญญตภาษศลกากรทมอยในปจจบน เนองจากรฐบาลไดด าเนนการเพอใหไดผลการเจรจาเกยวกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามกรอบทรฐสภาเหนชอบมาแลว และผลของการเจรจาในเรองการยกเวนอากรและการลด

19 มาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ทผวจยเสนอใหน ามารวมในพระราชบญญตทผวจยเสนอแนะขางตน มเนอความดงน

“เพอปฏบตตามขอผกพนตามสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศทเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร มอ านาจประกาศยกเวน ลด หรอเพมอากร จากอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากร หรอประกาศเรยกเกบอากรตามอตราทก าหนดไวในพกดอตราศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากประเทศทรวมลงนามหรอลกษณะตามทระบไวในสญญาหรอความตกลงดงกลาว ทงน จะก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขใดๆ ไวดวยกได”

DPU

196

อตราอากรขาเขานนกเปนสงทไดมาจากการทร ฐบาลไดด าเนนการโดยค านงถงประโยชนของประเทศชาตเปนส าคญตามกรอบทรฐสภาเหนชอบ

(1.2) ประกาศกระทรวงการคลงท าใหกฎหมายภาษศลกากรของไทยกาวทนตอสภาพการณทางเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศ

(1.3) ประกาศกระทรวงการคลงสามารถก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขทผน าเขาสนคาตองปฏบต ซงสอดคลองกบหลกการทวา องคกรฝายบรหารควรออกกฎหมายภาษล าดบรอง ทเกยวของกบกฎเกณฑทางเทคนคและกฎเกณฑทเปนรายละเอยดปลกยอย หรอแนวทางส าหรบการบรหารจดเกบภาษเพอสนบสนนการท างานหรอบงคบใชของกฎหมายแมบท (กฎหมายแมบทในทน คอ ขอตกลงเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยกบประเทศคเจรจาทรฐสภาไดอนมตในกรอบการเจรจาและอนมตในขอตกลงทเปนเนอหาหลกไปแลว)

อยางไรกตาม ประกาศกระทรวงการคลงไมควรก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขทผน าเขาสนคาตองปฏบตทยงยากซบซอน เนองจากหลกเกณฑและเงอนไขในลกษณะดงกลาวจะกลายเปนอปสรรคทางการคาทไมใชภาษมากเกนความจ าเปน ซงจะถอเปนการกดกนทางการคาแบบแอบแฝงได

(2) มาตรา 3 แหงพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 246920 ใหอ านาจอธบดกรมศลกากรทจะออกขอบงคบส าหรบกรมศลกากรตามทเหนวาจ าเปนได โดยสามารถออกกฎระเบยบใหเกดความยดหยนแกการคาระหวางประเทศ รวมทงใหเกดความสะดวกแกภาคเอกชนดวย (มาโนช รอด-สม, 2555: 10) ประกาศกรมศลกากรหรอขอบงคบทอธบดกรมศลกากรออกมสถานะเปนกฎหมายล าดบรองเชนเดยวกบประกาศกระทรวงการคลงทออกตามความในมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 เพราะเปนกฎหมายทองคกรฝายบรหารไดท าขนโดยอาศยอ านาจทใหไวโดยกฎหมายภาษแมบท

แมประกาศกรมศลกากรหรอขอบงคบของอธบดกรมศลกากรจะไมสอดคลองกบหลกการในเรองระบบภาษอากรทดทตองการใหกฎหมายภาษถกบญญตหรอตราไวโดยรฐสภา แตประกาศหรอขอบงคบดงกลาวมประโยชนดงน

(2.1) ประกาศกรมศลกากรหรอขอบงคบของอธบดกรมศลกากรสามารถท าใหประเทศไทยออกกฎหมายภายในใหเกดความยดหยนแกการคาระหวางประเทศ และความสะดวกแกผน าเขาสนคาทไดรบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขา เพอใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรหรอขอตกลงระหวางประเทศทจะมตอไปในอนาคตไดอยางรวดเรว ซงชวยลดความกดดนเรองเวลาของ

20 มาตรา 3 แหงพระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 ทผวจยเสนอใหน ามารวมในพระราชบญญตทผวจยเสนอแนะขางตน มเนอความดงน

“มาตรา 3 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะไดทรงตงหรอทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานพระบรมราชานญาตใหรฐมนตรตงบคคลผสมควรขนเปนหวหนาจดการงานในกรมศลกากร และก ากบตรวจตรากจการอนเปนหนาทของกรมนน บคคลผนนซงตอไปนเรยกวา “อธบด” ใหมหนาทบงคบบญชาควบคมบรรดาพนกงานทงหลายในกรมศลกากร มอ านาจใหเงนเดอนและเงนรางวล เรยกประกนส าหรบความประพฤตด และออกขอบงคบส าหรบกรมตามทเหนวาจ าเปน เพอด าเนนการใหเปนไปโดยเรยบรอย และบงคบการใหเปนไปตามนน”

DPU

197

รฐสภาในการออกพระราชบญญตภาษศลกากรฉบบใหม หรอในการแกไขพระราชบญญตภาษศลกากรทมอยในปจจบน

(2.2) ประกาศกรมศลกากรหรอขอบงคบของอธบดกรมศลกากรท าใหกฎหมายภาษศลกากรของไทยกาวทนตอสภาพการณทางเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศ

(2.3) ประกาศกรมศลกากรหรอขอบงคบของอธบดกรมศลกากรสามารถก าหนดหลกเกณฑและพธการศลกากรทผน าเขาสนคาตองปฏบต ซงสอดคลองกบหลกการทวา องคกรฝายบรหารควรออกกฎหมายภาษล าดบรอง ทเกยวของกบกฎเกณฑทางเทคนคและกฎเกณฑทเปนรายละเอยดปลกยอยหรอแนวทางส าหรบการบรหารจดเกบภาษเพอสนบสนนการท างานหรอบงคบใชของกฎหมายแมบท (กฎหมายแมบทในทน คอ ขอตกลงเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยกบประเทศคเจรจาทรฐสภาไดอนมตในกรอบการเจรจาและอนมตในขอตกลงทเปนเนอหาหลกไปแลว)

อยางไรกตาม ประกาศกรมศลกากรหรอขอบงคบของอธบดกรมศลกากรไมควรก าหนดหลกเกณฑและพธการศลกากรทผน าเขาสนคาตองปฏบตทยงยากซบซอน เนองจากหลกเกณฑและพธการศลกากรในลกษณะดงกลาวจะกลายเปนมาตรการกดกนทางการคาทไมใชภาษมากเกนความจ าเปน ซงจะถอเปนอปสรรคทางการคาแบบแอบแฝงได

ตามทกลาวกอนหนาน อธบดกรมศลกากรไดออกประกาศกรมศลกากรก าหนดหลกเกณฑและพธการศลกากรเกยวกบการยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยนซงเปนกฎเกณฑทางเทคนคทผน าเขาสนคาจากอาเซยนตองปฏบต ทงน เพอใหเปนไปตามประกาศกระทรวงการคลงทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงออกเพอใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (ด ภาคผนวก ฌ.)

อนง ผวจยมขอเสนอแนะเพมเตมวา เมอประกาศกระทรวงการคลงและประกาศกรมศลกากรหรอขอบงคบของอธบดกรมศลกากรเพอก าหนดระเบยบ หลกเกณฑ เงอนไขและพธการใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรหรอขอตกลงระหวางประเทศทจะมตอไปในอนาคต ตามทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงและอธบดกรมศลกากรไดร บอ านาจจากพระราชบญญตทผวจ ยใหช อว า “พระราชบญญตวาดวยการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรและตามความตกลงระหวางประเทศ” มจ านวนมากขน หนวยงานของรฐบาลทเกยวของควรน าประกาศและขอบงคบเหลานนมารวบรวมไวเปนกฎหมายฉบบเดยว และเสนอใหรฐสภาอนมตเปนพระราชบญญตภายใตกระบวนการทางรฐสภาทก าหนดขนไว เ ปนพเศษ ตามระบบการรวบรวมกฎหมาย (Consolidation)

นอกจากน หนวยงานของรฐบาลทเกยวของควรด าเนนการตามขอเสนอแนะอนๆทผวจยไดกลาวไวแลวขางตน เชน การใชถอยค าส านวนทงายชดเจนในตวบทบญญตและการจดท าบนทกทเปนการอธบายตวบทบญญต (Explanatory Memoranda) ในกฎหมายแมบททเกดขนจากรวบรวมนน พระราชบญญตฉบบทเกดขนใหมนอาจใหชอวา “พระราชบญญตวาดวยการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรและตามความตกลงระหวางประเทศ ฉบบท 2” และภายหลงจากมพระราชบญญตฉบบท 2 แลว หากมประกาศและขอบงคบใหมๆในท านองนออกตามมา

DPU

198

อกเปนจ านวนมาก เพอใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรหรอขอตกลงระหวางประเทศทจะมตอไปในอนาคต หนวยงานของรฐบาลทเกยวของควรน าประกาศและขอบงคบเหลานนมารวบรวมไวเปนกฎหมายฉบบเดยวและเสนอใหรฐสภาอนมตเปนพระราชบญญตฉบบท 3 และ 4 ฯลฯ ตอไปเรอยๆ ภายใตกระบวนการทกลาวมาขางตน

ผวจยขอสรปขอเสนอแนะประการท 1 ดงน กฎหมายแมบทฉบบเดยวทถกรวบรวมขนจากกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองหลายฉบบท

เกยวของกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบต ตามทผวจ ยเสนอแนะขางตน ในรปพระราชบญญต นาจะสอดคลองกบแนวความคดในเรองระบบภาษอากรทด เพราะเปนกฎหมายภาษทถกตราไวโดยรฐสภา และกฎหมายภาษศลกากรแมบทฉบบนไดใหอ านาจแกรฐมนตรกระทรวงการคลงและอธบดกรมศลกากรในการออกกฎหมายล าดบรองทเปนกฎเกณฑทางเทคนคเพอก าหนดระเบยบ หลกเกณฑ เงอนไขและพธการใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสรหรอขอตกลงระหวางประเทศทจะมตอไปในอนาคต

นอกจากน กฎหมายภาษศลกากรทผวจยเสนอแนะยงสอดคลองกบหลกความแนนอนชดเจนของกฎหมายภาษ และสอดคลองกบหลกความประหยดหรอหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ เพราะลดความซบซอน ลดความสบสนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม อนจะท าใหตนทนของผทเกยวของลดลง รวมทงการหนภาษของผน าเขา ตลอดจนการทจรตคอรรปชนของเจาหนาทกรม-ศลกากรยอมลดนอยลงอกดวย เนองจากกฎหมายทชดเจนแนนอนท าใหการค านวณภาษทถกตองท าไดงาย หรอท าใหการหนภาษถกตรวจพบไดงายขน และเมอกฎหมายมความชดเจนแนนอน การจดเกบภาษยอมไมไดขนอยกบการตดสนตามอ าเภอใจของเจาหนาทกรมศลกากร การทจรตคอรรปชนจงยอมลดนอยลง และการด าเนนงานของกรมศลกากรทโปรงใสยอมสงเสรมและลดอปสรรคทางการคา ซงเปนหวใจส าคญของการท าขอตกลงเขตการคาเสร ความเหนของ Michael H. Lane (อางถงใน นวลนอย ตรรตน, บก., 2543: 61-62) ขางลางน นาจะสนบสนนบทสรปตอนทายของผวจย

“ศลกากรเปนหนวยงานทมความส าคญยงในการเปนขอตอทกอใหเกดการคาระหวางประเทศ และไมใชเปนเพยงหนวยงานทมหนาทจดเกบภาษใหแกภาครฐเทานน แตเปนหนวยงานทจะกอใหเกดความมนคงในทางเศรษฐกจการเมองและสงคม ดงนน การด าเนนงานขององคกรจะตองสามารถสรางความเชอถอใหกบประชาชนและผเกยวของโดยตรงทกฝายวาการด าเนนงานทกอยางเปนไปอยางโปรงใส มความซอสตยสจรต และเปนไปเพอผลประโยชนของประเทศเปนทต ง” ขอเสนอแนะประการท 2 ในบทสรปขอดประการท 1 และ 13 ในหวขอ 5.1.2.1.2 ผวจยพบวาการลดอตราภาษศลกากร

ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหมการคาขายสนคาภายในภมภาคอาเซยนอยางเสรมากขนเพราะมาตรการกดกนทางการคาลดนอยลง และเพมความสามารถในการแขงขนทางดานการคาสนคา

DPU

199

ของประเทศสมาชกอาเซยน เนองจากการลดอตราภาษดงกลาวท าใหสนคาทนและวตถดบทน าเขามาเพอใชในการผลตมราคาถกลงซงสงผลใหตนทนการผลตสนคาเพอการสงออกลดลง

อยางไรกตาม ในบทสรปขอเสยประการท 4 (2) ในหวขอ 5.1.2.2.2 ผวจยพบวา แมการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนชวยท าใหตนทนการผลตสนคาลดลง และท าใหการผลตสนคาเพอการสงออกขยายตวเพมขน แตในปจจบน กรมศลกากรจดเกบอากรขาออกจากสนคาสงออกเพยง 2 ประเภท ไดแก ไมและหนงดบ ดงน รายไดจากการเกบภาษศลกากรจากการสงออกสนคายอมมนอย การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวจงขดกบหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายได

แมกระนนกตาม ผวจยขอเสนอแนะวาในการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไประหวางประเทศไทยกบประเทศอนๆ ประเทศไทยควรใหความส าคญตอการยกเวนอากรขาเขาและการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทน วตถดบและสนคากงส าเรจรปทน าเขามาเพอใชในการผลตสนคา ทงน เพอประโยชนดงตอไปน

(1) การยกเวนและการลดอตราภาษดงกลาวจะท าใหสนคาทน วตถดบและสนคากงส าเรจรปทน าเขามาเพอใชในการผลตสนคามราคาถกลง ซงจะชวยลดตนทนในการผลตสนคาเพอจ าหนายภายในประเทศและเพอการสงออกไปยงตางประเทศ อนเปนการเพมขดความสามารถในการแขงขนทางดานการคาสนคาของประเทศไทยในตลาดโลก

(2) รฐบาลจะมรายไดจากการจดเกบภาษมลคาเพมจากการน าเขาสนคาทนและวตถดบทดแทนภาษศลกากร ซงจะสนบสนนหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดใหแกรฐบาล21 รฐบาลจงอาจไมจ าเปนตองขนอตราภาษชนดอนๆเพอหารายไดทดแทนภาษศลกากรทขาดหายไป ในขณะเดยวกน แมผประกอบการทน าเขาสนคาทนและวตถดบจะถกเรยกเกบภาษมลคาเพมซงเปนการเพมตนทนในการผลตสนคา แตผประกอบการจะไมไดรบผลกระทบดงกลาวมากจนเกนไป เพราะภาษมลคาเพมดงกลาวถอเปนภาษซอทสามารถน าไปหกออกจากภาษขายในเวลาขายสนคาภายในประเทศหรอสงออกสนคาไปยงตางประเทศได

(3) รฐบาลจะมรายไดจากการจดเกบภาษมลคาเพมจากการขายสนคาภายในประเทศทผลตขนจากสนคาทนและวตถดบทน าเขาจากตางประเทศทดแทนภาษศลกากร ซงจะสนบสนนหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดใหแกรฐบาล22 รฐบาลจงอาจไมจ าเปนตองขนอตราภาษชนดอนๆเพอหารายไดทดแทนภาษศลกากรทขาดหายไป

(4) รฐบาลจะมรายไดจากการจดเกบภาษเงนไดจากการทผประกอบการมก าไรจากขายสนคาภายในประเทศทผลตขนจากสนคาทนและวตถดบทน าเขาจากตางประเทศทดแทนภาษศลกากร ซงจะสนบสนนหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดใหแกรฐบาล รฐบาลจงอาจไมจ าเปนตองขนอตราภาษชนดอนๆเพอหารายไดทดแทนภาษศลกากรทขาดหายไป

อยางไรกด ภาษมลคาเพมเปนภาษทจดเกบยากกวาภาษศลกากรรวมทงมการหนและการฉอโกงภาษมลคาเพม ตามทผวจยวเคราะหในหวขอ 4.4 ของบทท 4 และตามทผวจยสรปในหวขอ

21 ขอคดเหนของ ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในหวขอ 3.1.3 (16) และ (17) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอเสนอแนะน 22 ขอคดเหนของ ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ ในหวขอ 3.1.3 (16) และ (17) ของบทท 3 นาจะสนบสนนขอเสนอแนะน

DPU

200

5.1.2.2.2 ประการท 4 (2) ของบทน ผวจยจงขอเสนอแนะวารฐบาลควรออกมาตรการทางกฎหมายเพอปองกนและปราบปรามการหนและการฉอโกงภาษมลคาเพมและบงคบใชมาตรการดงกลาวอยางมประสทธภาพเพอลดการสญเสยรายไดจากการจดเกบภาษมลคาเพม

ขอเสนอแนะประการท 3 ตามทกลาวในบทสรปขอเสยประการท 1 ในหวขอ 5.1.2.2.2 การลดอตราอากรขาเขาตาม

ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสงเสรมตอการด าเนนนโยบายการคลงสาธารณะทางดานภาษเพอลดความเหลอมล าดานรายไดระหวางประชาชน เนองจากผมรายไดสงสามารถบรโภคสนคาน าเขาทมราคาถกลงไดซงท าใหเงนของผมรายไดสงลดลงไมมาก และตามทกลาวในบทสรปขอเสยประการท 2 ในหวขอ 5.1.2.2.2 การลดอตราอากรขาเขาดงกลาวไมสงเสรมตอการด าเนนนโยบายการคลงสาธารณะทางดานหนสาธารณะ เนองจากประชาชนสามารถเลอกบรโภคสนคาน าเขาไดอยางหลากหลายมากขนท าใหประชาชนเหลอเงนออมนอยลงหรอไมมเงนออม ซงอาจสงผลใหรฐบาลไมสามารถกอหนสาธารณะโดยการกยมเงนจากประชาชน (โดยเฉพาะจากผมรายไดสง) ภายในประเทศไดมาก ในเวลาทรายจายสาธารณะของรฐบาลสงกวารายรบทางภาษ

นอกจากน ตามทกลาวในบทสรปขอเสยประการท 4 (3) และ (4) ในหวขอ 5.1.2.2.2 การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสนบสนนหลกการดงตอไปน

(1) ไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม เนองจากหลกการดงกลาวตองการลดความแตกตางทางดานรายได โดยใชระบบภาษดงเงนจากคนรวยใหมาก แตเมอมการปรบลดอตราอากรขาเขา กลมคนรวยสามารถบรโภคสนคาน าเขาทมราคาถกลงได เงนของคนรวยจงยอมลดลงไมมาก

(2) ไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตง เนองจากหลกการดงกลาวตองการใหกลมผมรายไดสงแบกรบภาระภาษสงกวากลมผมรายไดนอย แตเมอมการปรบลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 ประชาชนทงกลมผมรายไดนอยและกลมผมรายไดสง แมมรายไดแตกตางกน แตถาบรโภคสนคาน าเขาชนดเดยวกนในราคาเทากน จะแบกรบภาระภาษศลกากรเทากน คอ อตรารอยละ 0 จงขดกบหลกการดงกลาว

(3) ไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวนอน ทตองการใหบคคลทอยในสถานการณเดยวกนถกจดเกบภาษเทากนดวย แตเมอมการปรบลดอตราอากรขาเขาเหลอรอยละ 0 กลมผมรายไดนอยและกลมผมรายไดสง ซงอยในสถานการณทมรายไดแตกตางกน แตแบกรบภาระภาษศลกากรจากสนคาน าเขาเทากน คอ อตรารอยละ 0 ถาบรโภคสนคาน าเขาชนดเดยวกนในราคาเทากน จงขดกบหลกการดงกลาว

ผวจยจงขอเสนอแนะวา ในการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไประหวางประเทศไทยกบประเทศอนๆ รฐบาลไทยควรใหความส าคญกบสนคาทประชาชนสวนใหญของประเทศใชอปโภคและบรโภค โดยเฉพาะสนคาทมความจ าเปนตอการอปโภคและบรโภคของประชาชนในประเทศ รฐบาลไทยไมควรใหความส าคญตอการยกเวนอากรขาเขาและการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาฟมเฟอย ทกลมคนทมรายไดสงซงเปนประชาชนกลมนอยของประเทศใชอปโภคและบรโภค เมอไมมการยกเวน

DPU

201

อากรขาเขา หรอมการลดอตราอากรขาเขาทไมต าจนเกนไปส าหรบสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศ นอกจากผลกระทบจากขอเสยขางตนจะลดลงแลว (เพราะกลมผมรายไดสงจะไมไดรบประโยชนการปรบลดอตราอากรขาเขา) ประโยชนดงตอไปนนาทจะเกดขนดวย

(1) รฐบาลไทยจะไมสญเสยรายไดจากการจดเกบภาษศลกากรมากจนเกนไป ซงสนบสนนหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดใหแกรฐบาล และสนบสนนบทบาทของกรมศลกากรในการจดเกบภาษ รวมทงสอดคลองกบวตถประสงคทตองการใหภาษศลกากรเปนแหลงรายไดของรฐบาล ซงลดผลกระทบทกลาวในบทสรปขอเสยประการท 4 (2) ประการท 11 และประการท 5 (1) ในหวขอ 5.1.2.2.2

(2) แมไมมการยกเวนอากรขาเขาหรอมการลดอตราอากรขาเขาทไมต าจนเกนไปส าหรบสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศ แตถาหากผประกอบการในประเทศไทยยงคงมการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศเพอสนองความตองการของผบรโภคทมรายไดสงทมอ านาจซอสนคาฟมเฟอย เชน รถยนตหรหรออปกรณตกแตงรถยนต นอกจากรฐบาลจะมรายไดจากการเกบอากรขาเขาแลว รฐบาลยงมรายไดจากการจดเกบภาษมลคาเพมจากการน าเขาสนคาฟมเฟอยอกดวย ซงสนบสนนหลกความพอเพยงหรอหลกอ านวยรายไดใหแกรฐบาล ซงลดผลกระทบทกลาวในบทสรปขอเสยประการท 4 (2) ในหวขอ 5.1.2.2.2

(3) ในทางตรงกนขามกบ (2) ในกรณทประเทศประสบปญหาดลการคาและดลการช าระเงน การไมยกเวนอากรขาเขาส าหรบสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศจะชวยแกปญหาดงกลาวได กลาวคอ รฐบาลสามารถปรบอตราอากรขาเขาทจดเกบจากสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศใหสงขน นอกจากการปรบอตราอากรขาเขาใหสงขนแลว รฐบาลยงคงจดเกบภาษมลคาเพมจากสนคาฟมเฟอยทน าเขาอกดวย ซงจะสงผลใหประชาชนตองซอสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศในราคาทสงขนเพราะผประกอบการทน าเขาสนคาดงกลาวตองบวกรวมอากรขาเขาและภาษมลคาเพมเขาไปในราคาสนคา ดงน ประชาชนอาจไมเลอกบรโภคสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศ ปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศกจะลดลง ปญหาดลการคาและดลการช าระเงนกจะลดลงตามไปดวย ซงชวยลดผลกระทบทกลาวในบทสรปขอเสยประการท 5 (3) ในหวขอ 5.1.2.2.2

(4) ในทางตรงกนขามกบ (2) การไมยกเวนอากรขาเขาหรอการลดอตราอากรขาเขาทไมต าจนเกนไปส าหรบสนคาฟมเฟอยทน าเขาจากตางประเทศ จะชวยควบคมปรมาณการน าเขาสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศ เพอปองกนความฟมเฟอยและเพอสขภาพอนามยของประชาชนในประเทศและเพอสงวนเงนตราตางประเทศ ซงชวยลดผลกระทบทกลาวในบทสรปขอเสยประการท 5 (5) ในหวขอ 5.1.2.2.2 DP

U

202

บรรณานกรม ภาษาไทย

กรมศลกากร.2556.online: www.customs.go.th กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน: ASEAN

Economic Community: AEC. นนทบร: ไมปรากฏส านกพมพ, 2552. กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. AEC FACT BOOK: One Vision, One

Identity, One Community. พมพครงท 4. นนทบร: ศนยบรการขอมลประชาคมเศรษฐกจอาเซยน, 2555.

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. ASEAN Trade in Goods Agreement: ATIGA. นนทบร: ไมปรากฏส านกพมพและปทพมพ.

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. FTA Fact Book: เขตการคาเสร. นนทบร: ไมปรากฏส านกพมพและปทพมพ.

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. AEC News Alerts. ขาวประจ าวนท 14 กมภาพนธ 2556.

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. Press Release. วนท 1 กมภาพนธ 2556.

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. Press Release. วนท 5 กมภาพนธ 2556.

จรศกด รอดจนทร . ภาษเงนไดบคคลธรรมดา : หลกการและบทวเคราะห . กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555.

ชชาต อศวโรจน. ปญหากฎหมายศลกากรและขอวเคราะห. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ เดอนตลาคม, 2544.

ชศกด จรญสวสด. ระบบเศรษฐกจและพฒนาการเศรษฐกจไทย. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: ส.เสรมมตรการพมพ, 2548.

นวลนอย ตรรตน, บรรณาธการ. คอรรปชนกบการคาระหวางประเทศ. กรงเทพมหานคร: เอดสนเพรสโปรดกส, 2543.

บญธรรม ราชรกษ. เศรษฐศาสตรภาษอากรไทย. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากด ทพเอนเพลส, 2551.

ปรดา นาคเนาวทม. เศรษฐศาสตรการภาษอากร 1. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยรามค าแหง, 2526.

พชรา โพธกลาง. เราคออาเซยน ประชาคมอาเซยน. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: อมรนทรคอมมกส อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2555.

DPU

203

ไพฑรย วบลชตกล. การคาระหวางประเทศ ทฤษฎ นโยบาย และการวจยเชงประจกษ. กรงเทพมหานคร: คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555.

ม.ร.ว.สฤษดคณ กตยากร. ค าอธบายประมวลศพทธรกจทใชทวไปในภาษาองกฤษ. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2546.

มาโนช รอดสม. ความรทวไปเกยวกบกฎหมายศลกากรและกฎหมายวาดวยพกดอตราศลกากร. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร: บรษท จ-อารต จ ากด, 2555.

ไมปรากฏนามผเขยน. การเงนธนาคาร. ฉบบท 303 กรกฎาคม 2007 ไมปรากฏนามผเขยน. หนงสอพมพกรงเทพธรกจ. ฉบบวนท 12 กรกฎาคม 2556 ไมปรากฏนามผเขยน. หนงสอพมพโพสตทเดย. ฉบบวนท 8 เมษายน 2556 ไมปรากฏนามผเขยน. หนงสอพมพไทยรฐ. ฉบบวนท 14 พฤศจกายน 2555 รตนา สายคณต. หลกเศรษฐศาสตรเบองตน: มหเศรษฐศาสตร. กรงเทพมหานคร: เยยรบค

พบลชเชอร, 2537. วนรกษ มงมณนาคน, บรรณาธการ. พจนานกรมศพทเศรษฐศาสตร. พมพครงท 6.

กรงเทพมหานคร: ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2542. วชย มากวฒนสข. e-Customs กฎหมายภาษและพธการศลกากร. กรงเทพมหานคร:

ส านกพมพ อนฟอรมเดย บคส, 2551. วทยากร เชยงกล. อธบายศพทเศรษฐศาสตรสมยใหม. กรงเทพมหานคร: สายธาร, 2547. สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนา . การประเมนผลกระทบจาก FTA.

กรงเทพมหานคร: บรษท บยกกาจ ากด, 2554. สมนก แตงเจรญ. ทฤษฎและนโยบายการคาระหวางประเทศ. กรงเทพมหานคร: โครงการ

สงเสรมเอกสารวชาการ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2538. สมพงษ เฟองอารมย. ความรทวไปเกยวกบขอตกลงการคาเสร. กรงเทพมหานคร: จามจร

โปรดกท, 2549. สมพงษ เฟองอารมย. ความรทวไปเกยวกบการคาระหวางประเทศ. กรงเทพมหานคร:

จามจรโปรดกท, 2552. สภาภรณ ชาญณรงค จราวไล ธารณปกรณ. เขตการคาเสรอาเซยนกบอตสาหกรรมปโตร-

เคมและพลาสตก. กรงเทพมหานคร: ฝายวจยบรรษทเงนทนอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, 2533. สเมธ ศรคณโชต. กฎหมายภาษอากรระหวางประเทศ. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร:

โครงการต าราและเอกสารประกอบการสอน คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2550. อรพน ผลสวรรณ สบายรป. กฎหมายการคลง. กรงเทพมหานคร: โครงการต าราและเอกสาร

ประกอบการสอน คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2551.

DPU

204

ภาษาองกฤษ Arnold, Roger A. Economics. 6th ed. Thomson: South-Western, 2003. Dalton, Hugh. Principles of Public Finance. 4th ed. London: Routledge & Kegan Paul,

1966. Eckstein, Otto. Public Finance. 2nd ed. New Jersey: Prentice-Hall, 1967. Lagerberg, Francesca. “Ten Tax Tenets”. Taxation. 28 October 1999. James, Simon. A Dictionary of Taxation. Cheltenham: Edward Elgar, 1998. James, Simon and Christopher Nobes. The Economics of Taxation. 7thed. Essex:

Pearson Education, 2000. Martin, Elizabeth A. ed. Oxford Dictionary of Law. 4th ed. Oxford: Oxford University

Press, 1997. Morse, Geoffrey and David Williams. Davies: Principles of Tax Law. 5th ed. London:

Sweet & Maxwell, 2004. Nightingale, Kath. Taxation Theory and Practice. 3rd ed. Essex: Pearson Education,

2000. OECD. The Treatment of Family Units in OECD Member Countries under Tax and

Transfer Systems. Paris: OECD, 1977. Sandford, Cedric. Why Tax Systems Differ. Bath: Fiscal Publication, 2000. Schnitzer, Martin. Income Distribution: A Comparative Study of the United States,

Sweden, West Germany, East Germany, the United Kingdom, and Japan. New York: Praeger Publisher, 1974.

Silverman, H.A. Taxation its Incidence and Effects. London: Macmillan, 1931. Smith, Adam. The Wealth of Nations. New York: The Modern Library, 2000. The Commission on Taxation and Citizenship. Paying for Progress. London, Fabian

Society, 2000. Wall, Nancy. Complete A-Z Economics Handbook. 2nd ed. London: Hodder &

Stoughton, 2003. DPU

205

ภาคผนวก ก. พระราชก าหนด พกดอตราศลกากร พ.ศ. ๒๕๓๐ (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

206

DPU

207

DPU

208

DPU

209

DPU

210

DPU

211

DPU

212

DP

U

213

ภาคผนวก ข. พกดอตราอากรขาเขา

พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ฉบบท 5) พ.ศ. 2555 ใหยกเลกความในภาค 2 พกดอตราอากรขาเขา แหงพกดอตราศลกากรทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ฉบบท 4) พ.ศ. 2549 ตามบญชทายพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ฉบบท 5) พ.ศ. 2555 พกดอตราอากรขาเขาจ าแนกออกเปน 21 หมวด 97 ตอน ดงน หมวด 1 สตวมชวต ผลตภณฑจากสตว ตอนท 1 สตวมชวต ตอนท 2 เนอสตวและสวนของสตวทบรโภคได ตอนท 3 ปลา สตวน าจ าพวกครสตาเซย โมลลสก และสตวน าทไมมกระดกสนหลงอนๆ ตอนท 4 ผลตภณฑนมไขสตวปก น าผงธรรมชาต ผลตภณฑจากสตวทบรโภคได ซงไมไดระบหรอรวมไวในทอน ตอนท 5 ผลตภณฑจากสตวทไมไดระบหรอรวมไวในทอน หมวด 2 ผลตภณฑจากพช ตอนท 6 ตนไมและพชอนๆ ทมชวต หว รากและสงทคลายกน ดอกไมและใบไมทใชประดบ

ตอนท 7 พชผกรวมทงรากและหวบางชนดทบรโภคได ตอนท 8 ผลไมและลกนตทบรโภคได เปลอกผลไมจ าพวกสมหรอเปลอกแตง ตอนท 9 กาแฟ ชา ชามาเต และเครองเทศ ตอนท 10 ธญพช

ตอนท 11 ผลตภณฑของอตสาหกรรมโมสเมลดธญพช มอลต สตารซ อนลน และกลเทนจากขาวสาล ตอนท 12 เมลดพชและผลไม ทมน ามน เมลดธญพช เมลดพชและผลไมเบดเตลด พชทใชในอตสาหกรรมหรอใชเปนยา ฟางและหญาแหงทใชเปนอาหารสตว ตอนท 13 ครง รวมทงกม เรซน น าเสยง (แซป) และสงสกดอนๆ จากพช ตอนท 14 วตถจากพชทใชถกสาน ผลตผลจากพชทไมไดระบหรอรวมไวในทอน หมวด 3 ไขมนและน ามนทไดจากสตวหรอพช และผลตภณฑทแยกไดจากไขมนและน ามนดงกลาว ไขมนทบรโภคไดซงจดท าแลว ไขทไดจากสตวหรอพช ตอนท 15 ไขมนและน ามนทไดจากสตวหรอพช และผลตภณฑทแยกไดจากไขมนและน ามนดงกลาว ไขมนทบรโภคไดซงจดท าแลว ไขทไดจากสตวหรอพช หมวด 4 อาหารปรงแตง เครองดม สรา และน าสมสายช ยาสบและผลตภณฑทใชแทนยาสบ ตอนท 16 ของปรงแตงจากเนอสตว ปลา หรอสตวน าจ าพวกครสตาเซย โมลลสก หรอจากสตวน าทไมมกระดกสนหลงอนๆ ตอนท 17 น าตาลและขนมท าจากน าตาล (ชการคอนเฟกชนเนอร)

DPU

214

ตอนท 18 โกโกและของปรงแตงทท าจากโกโก ตอนท 19 ของปรงแตงจากธญพช แปง สตารช หรอนม ผลตภณฑอาหารจ าพวกเพสทร ตอนท 20 ของปรงแตงท าจากพชผก ผลไม ลกนต หรอจากสวนอนของพช

ตอนท 21 ของปรงแตงเบดเตลดทบรโภคได ตอนท 22 เครองดม สรา น าสมสายช

ตอนท 23 กากและเศษทเหลอจากอตสาหกรรมผลตอาหาร อาหารทจดท าไวส าหรบ เลยงสตว ตอนท 24 ยาสบและผลตภณฑทใชแทนยาสบ หมวด 5 ผลตภณฑแร ตอนท 25 เกลอ ก ามะถน ดน และหน วตถจ าพวกปลาสเตอร ปนขาว และซเมนต ตอนท 26 สนแร ตะกรนและเถา ตอนท 27 เชอเพลงทไดจากแร น ามนแรและผลตภณฑทไดจากการกลนสงดงกลาว สารบทมนส ไขทไดจากแร หมวด 6 ผลตภณฑของอตสาหกรรมทางเคมหรออตสาหกรรมทเกยวเนองกน ตอนท 28 เคมภณฑอนนทรย สารประกอบอนทรยหรอสารประกอบอนนทรย ของโลหะมคา ของโลหะจ าพวกแรรเอรท ของธาตกมมนตรงสหรอของไอโซโทป ตอนท 29 เคมภณฑอนทรย ตอนท 30 ผลตภณฑทางเภสชกรรม

ตอนท 31 ป ย ตอนท 32 สงสกดทใชฟอกหรอยอมส แทนนนและอนพนธของแทนนน สยอม สารส(พกเมนต) และวตถแตงสอนๆ สทาและวารนช พตตและมาสตกอนๆ รวมทงหมก ตอนท 33 เอสเซนเชยลและเรซนนอยด เครองหอม เครองส าอางหรอสงปรงแตงส าหรบประทนรางกายหรอประเทองโฉม (ทอยเลตเพรพาเรชน) ตอนท 34 สบ สารอนทรยทเปนตวลดแรงตงผว สงปรงแตงทใชซกลาง สงปรงแตงทใชหลอลน ไขเทยม ไขปรงแตง สงปรงแตงทใชขดเงาหรอขดถ เทยนไขและของทคลายกน เพสตส าหรบท าแบบ “ไขทใชทางทนตกรรม” สงปรงแตงทางทนตกรรมซงคลายกน เพสตส าหรบท าแบบ “ไขทใชทางทนต- กรรม” สงปรงแตงทางทนตกรรมซงมปลาสเตอรเปนหลก ตอนท 35 สารแอลบมนอยด โมดไฟดสตารช กาว เอนไซน ตอนท 36 วตถระเบด ผลตภณฑจ าพวกดอกไมเพลง ไมขดไฟ แอลลอย ทท าใหเกดประกายไฟ สงปรงแตงสสนดาปไดบางชนด

ตอนท 37 ของทใชในการถายรปหรอถายภาพยนตร ตอนท 38 เคมภณฑเบดเตลด หมวด 7 พลาสตกและของทท าดวยพลาสตก ยางและของทท าดวยยาง ตอนท 39 พลาสตกและของทท าดวยพลาสตก

DPU

215

ตอนท 40 ยางและของท าดวยยาง หมวด 8 หนงดบ หนงฟอก หนงเฟอรและของทท าดวยหนงดงกลาว เครองอานและเครองเทยมลาก เครองใชส าหรบเดนทาง กระเปาถอและภารชนะทคลายกนของท าดวยไสสตว (นอกจากไสตวไหม)

ตอนท 41 หนงดบ (นอกจากหนงเฟอร) และหนงฟอก ตอนท 42 เครองหนง เครองอานและเครองเทยมลาก เครองใชส าหรบเดนทาง กระเปาถอและภาชนะทคลายกน ของทท าดวยไสสตว (นอกจากไสตวไหม) ตอนท 43 หนงเฟอร เฟอรเทยม และผลตภณฑของของดงกลาว หมวด 9 ไมและของท าดวยไม ถานไม ไมกอกและของท าดวยไมกอก ผลตภณฑท าดวยฟางท าดวยเอสพารโตหรอวตถถกสานอนๆ เครองจกสานและเครองสาน ตอนท 44 ไมและของท าดวยไม ถานไม ตอนท 45 ไมกอกและของท าดวยไมกอก ตอนท 46 ผลตภณฑท าดวยฟาง ท าดวยเอสพารโตหรอวตถถกสานอนๆ เครองจกสานและเครองสาน หมวด 10 เยอไมหรอเยอทไดจากวตถจ าพวกเสนใยเซลลโลสอนๆ กระดาษหรอกระดาษแขงทน ากลบคนมาใชไดอก (เศษและของทใชไมได) กระดาษและกระดาษแขงและของทท าดวยกระดาษหรอกระดาษแขง ตอนท 47 เยอไมหรอเยอทไดจากวตถจ าพวกเสนใยเซลลโลสอนๆ ตอนท 48 กระดาษและกระดาษแขง ของท าดวยเยอกระดาษ หรท าดวยกระดาษหรอกระดาษแขง

ตอนท 49 หนงสอทพมพเปนเลม หนงสอพมพ รปภาพ และผลตภณฑอนๆ ของอตสาหกรรมการพมพ ตนฉบบทเขยนหรอดดพมพและแปลน ตอนท 50 ไหม หมวด 11 สงทอและของท าดวยสงทอ

ตอนท 51 ขนแกะ ขนละเอยดหรอขนหยาบของสตว ดายขนมา และผาทอ ตอนท 52 ฝาย ตอนท 53 เสนใยสงทอจากพชอนๆ ดวยกระดาษ และผาทอจากดายกระดาษ ตอนท 54 ใยยาวประดษฐ ตอนท 55 เสนใยสนประดษฐ ตอนท 56 แวดดง สกหลาดและผาไมทอ ดายชนดพเศษ เชอกชนดทไวน ชนดคอรเดจ ชนดโรปและเคเบล และของท าดวยสงดงกลาว ตอนท 57 พรมและสงทอปพนอนๆ ตอนท 58 ผาทอชนดพเศษ ผาสงทอทท าปยแบบทฟต ผาลกไม เทเพสทร ผาทใชตกแตง ผาปก

DPU

216

ตอนท 59 ผาสงทอ ทอาบซม เคลอบ หมหรออดเปนชน ของท าดวยสงทอชนดทเหมาะส าหรบใชในอตสาหกรรม ตอนท 60 ผาถกแบบนตหรอแบบโครเชต

ตอนท 61 เครองแตงกายและของทใชประกอบกบเครองแตงกาย ถกแบบนตหรอแบบ โครเชต ตอนท 62 เครองแตงกายและของทใชประกอบกบเครองแตงกาย ทไมไดถกแบบนตหรอแบบโครเชต ตอนท 63 ของท าดวยสงทอทจดท าแลวอนๆ ของเปนชด เสอผาทใชแลวและของทใชแลวท าดวยสงทอ ผาขร ว

หมวด 12 รองเทา เครองสวมศรษะ รม รมปกกนแดด ไมเทา ไมเทาทเปนทนง แส (วป) แสขมาและสวนประกอบของของดงกลาว ขนสตวปกทจดเตรยมแลวและของท าดวยขนดงกลาว ดอกไมเทยม รวมทงของท าดวยผมคน ตอนท 64 รองเทา สนบแขงและของทคลายกน รวมทงสวนประกอบของของดงกลาว ตอนท 65 เครองสวมศรษะ และสวนประกอบของเครองสวมศรษะ ตอนท 66 รม รมปกกนแดด ไมเทา ไมเทาทเปนทนง แส(วป) แสขมาและสวนประกอบของของดงกลาว ตอนท 67 ขนแขงและขนออนของสตวปกทจดเตรยมแลว และของท าดวยขนดงกลาว ดอกไมเทยม ของท าดวยผมคน หมวด 13 ของท าดวยหน ปลาสเตอร ซเมนต แอสเบสทอส ไมกาหรอวตถทคลายกน ผลตภณฑเซรามก รวมทงแกวและเครองแกว ตอนท 68 ของท าดวยหน ปลาสเตอร ซเมนต แอสเบสทอส ไมกาหรอวตถทคลายกน ตอนท 69 ผลตภณฑเซรามก ตอนท 70 แกวและเครองแกว หมวด 14 ไขมกธรรมชาตหรอไขมกเลยง รตนชาตหรอกงรตนชาต โลหะมคา โลหะทหมตดดวยโลหะมค าและของทท าดวยของดงกล าว เครองเพชรพลอยและรปพรรณท เ ปนข องเทยม เหรญกษาปน

ตอนท 71 ไขมกธรรมชาตหรอไขมกเลยง รตนชาตหรอกงรตนชาต โลหะมคา โลหะทหมตดดวยโลหะมคาและของทท าดวยของดงกลาว เครองเพชรพลอยและรปพรรณทเ ปนของเทยม เหรญกษาปน

หมวด 15 โลหะสามญและของท าดวยโลหะสามญ ตอนท 72 เหลกและเหลกกลา ตอนท 73 ของท าดวยเหลกหรอเหลกกลา ตอนท 74 ทองแดงและของท าดวยทองแดง

ตอนท 75 นกเกลและของท าดวยนกเกล

DPU

217

ตอนท 76 อะลมเนยมและของท าดวยอะลมเนยม ตอนท 77 (เวนวางไวเพอประโยชนในภายหนา) ตอนท 78 ตะกวและของท าดวยตะกว ตอนท 79 สงกะสและของท าดวยสงกะส ตอนท 80 ดบกและของท าดวยดบก

ตอนท 81 โลหะสามญชนดอน เซอรเมต และของท าดวยของดงกลาว ตอนท 82 เครองมอ เครองใช ของใชชนดมคม ชอนและสอม ท าดวยโลหะสามญ สวนประกอบของของดงกลาวท าดวยโลหะสามญ ตอนท 83 ของเบดเตลดท าดวยโลหะสามญ หมวด 16 เครองจกรและเครองใชกล เครองอปกรณไฟฟา สวนประกอบของเครองดงกลาว เครองบนทกเสยงและเครองถอดเสยง เครองบนทกและเครองถอดภาพและเสยงทางโทรทศน สวนประกอบและอปกรณประกอบของเครองดงกลาว ตอนท 84 เครองปฏกรณนวเคลยร บอยเลอร เครองจกร เครองใชกล และสวนประกอบของเครองดงกลาว ตอนท 85 เครองจกรไฟฟา เครองอปกรณไฟฟา และสวนประกอบของเครองดงกลาว เครองบนทกเสยงและเครองถอดเสยง เครองบนทกและเครองถอดภาพและเสยงทางโทรทศน รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของเครองดงกลาว หมวด 17 ยานบก อากาศยาน ยานน า และเครองอปกรณการขนสงทเกยวของ ตอนท 86 หวรถจกรของรถไฟหรอรถราง รถทเดนบนรางและสวนประกอบของ ของดงกลาว สงตดตงถาวรและอปกรณตดตงส าหรบรางรถไฟหรอรถราง และสวนประกอบของสงดงกลาว เครองอปกรณกล (รวมถงทเปนเครองกลไฟฟา) ส าหรบใหสญญาณทางจราจรทกชนด ตอนท 87 ยานบกนอกจากรถทเดนบนรางรถไฟหรอรางรถราง ตอนท 88 อากาศยาน ยานอวกาศ และสวนประกอบของยานดงกลาว

ตอนท 89 เรอและสงกอสรางลอยน า หมวด 18 อปกรณและเครองอปกรณทใชในทางทศนศาสตร การถายรป การถายท าภาพยนตรการวด การตรวจสอบ การวดความเทยง การแพทยหรอศลยกรรม นาฬกาชนด คลอกและขนดวอตซ เครองดนตร รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของของดงกลาว ตอนท 90 อปกรณและเครองอปกรณทใชในทางทศนศาสตร การถายรป การถายท าภาพยนตร การวด การตรวจสอบ การวดความเทยง การแพทยหรอศลยกรรม รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของของดงกลาว

ตอนท 91 นาฬกาชนดคลอกและชนดวอตซ และสวนประกอบของนาฬกาดงกลาว ตอนท 92 เครองดนตร รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของเครองดนตร หมวด 19 อาวธและกระสน รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของของดงกลาว ตอนท 93 อาวธและกระสน รวมทงสวนประกอบและอปกรณประกอบของของดงกลาว

DPU

218

หมวด 20 ผลตภณฑเบดเตลด ตอนท 94 เฟอรนเจอร เครองเตยง ฟก ฐานรองฟก เบาะและสงตกแตงยดไสทคลายกนเครองประทปโคมไฟ ทไมไดระบหรอรวมไวในทอน เครองหมายทมแสงสวาง แผนปายชอทมแสงสวางและของทคลายกน รวมทงอาคารส าเรจรป ตอนท 95 ของเลน ของเลนเกม และของใชทจ าเปนในการเลนกฬา สวนประกอบและอปกรณประกอบของของดงกลาว ตอนท 96 ผลตภณฑเบดเตลด หมวด 21 ศลปกรรม ของทนกสะสมรวบรวม และโบราณวตถ ตอนท 97 ศลปกรรม ของทนกสะสมรวบรวม และโบราณวตถ

DPU

219

ภาคผนวก ค. พระราชก าหนดพกดอตราศลกากร (ฉบบท 5) พ.ศ. 2555

(เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

220

บญชทายพระราชก าหนดมทงหมด 744 หนา (คดลอกมาเพยงบางสวน) (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

221

DPU

222

DPU

223

DP

U

224

ภาคผนวก ง. พกดอตราอากรขาออก

การจดเกบภาษศลกากรจากสนคาสงออกตามทไดก าหนดไวทง 9 ประเภท ปจจบนจดเกบอากร

ขาออกจากสนคาทสงออกเพยง 2 ประเภทเทานนคอ ไม และหนงดบ ทงน เพอสงเสรมการสงออกและลดภาระภาษทแทจรง (economic incidence) ใหแกเกษตรกร (บญธรรม ราชรกษ, 2551: 160)

DPU

225

รายละเอยดอตราอากรขาออก ภาค 3

พกดอตราอากรขาออก (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

226

DPU

227

DPU

228

ภาคผนวก จ. ของทไดรบการยกเวนอากร

(เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

229

DPU

230

DPU

231

DPU

232

ภาคผนวก ฉ. ประกาศกระทรวงการคลง

เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

233

DPU

234

บญชทายประกาศกระทรวงการคลงมทงหมด 267 หนา (คดลอกมาเพยงบางสวน) (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

235

DPU

236

DPU

237

DPU

238

DPU

239

DPU

240

ภาคผนวก ช. ประกาศกระทรวงการคลง

เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน (ฉบบท ๓) (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

241

DPU

242

บญชทายประกาศกระทรวงการคลงมทงหมด 366 หนา (คดลอกมาเพยงบางสวน) (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DP

U

243

ภาคผนวก ซ. ประกาศกระทรวงการคลง

เรอง การยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบเขตการคาเสรอาเซยน (ฉบบท ๔) (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

244

DPU

245

DPU

246

บญชทายประกาศกระทรวงการคลง (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

247

DPU

248

DP

U

249

ภาคผนวก ฌ. ประกาศกรมศลกากร ท ๑/๒๕๕๕

เรอง หลกเกณฑและพธการเกยวกบการยกเวนอากรและลดอตราอากรศลกากรส าหรบของทมถนก าเนดจากอาเซยน

(เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

250

DPU

251

DPU

252

DPU

253

DPU

254

DPU

255

DPU

256

DPU

257

DPU

258

DPU

259

DPU

260

DPU

261

DPU

262

ภาคผนวก ญ. กฎบตรสมาคมแหงประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต1

*********************************************************************************************************************************************************************

อารมภบท

เรา บรรดาประชาชนของรฐสมาชกของสมาคมแหงประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต (อาเซยน) โดยมประมขรฐหรอหวหนารฐบาลของบรไนดารสซาลาม ราชอาณาจกรกมพชา สาธารณรฐ อนโดนเซย สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว มาเลเซย สหภาพพมา สาธารณรฐฟลปปนส สาธารณรฐสงคโปร ราชอาณาจกรไทย และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม เปนผแทน

รบทราบดวยความพงพอใจในความส าเรจอยางสงและการขยายตวของอาเซยน นบตงแตมการกอตงขนทกรงเทพมหานครดวยการประกาศใชปฏญญาอาเซยน

ระลกถงการตดสนใจจดท ากฎบตรอาเซยน ตามแผนปฏบตการเวยงจนทน ปฏญญากวลาลมเปอรวาดวยการจดท ากฎบตรอาเซยน และปฏญญาเซบวาดวยแผนแมบทของกฎบตรอาเซยน ตระหนกถงการมผลประโยชนรวมกนและการพงพาอาศยกนระหวางประชาชน และรฐสมาชกอาเซยนซงมความผกพนกนทางภมศาสตร ตลอดจนมวตถประสงค และชะตารวมกน ไดรบแรงบนดาลใจและรวมกนภายใตวสยทศนเดยวกน อตลกษณเดยวกน และประชาคมทมความเอออาทรเดยวกน รวมกนดวยความปรารถนาเดยวกนและเจตจ านงรวมกนทจะด ารงอยในภมภาคแหงสนตภาพ ความมนคง และเสถยรภาพทถาวร มการเตบโตทางเศรษฐกจ ทย งยน มความมงคงและความกาวหนาทางสงคมรวมกน และทจะสงเสรมผลประโยชน อดมการณ และความมงมาดปรารถนาทส าคญของเรา เคารพความส าคญพนฐานของมตรภาพและความรวมมอ และหลกการแหงอธปไตย ความเสมอภาค บรณ

1 กฎบตรอาเซยนซงมผลบงคบใชอยางเปนทางการเมอวนท 15 ธนวาคม พ.ศ.2551 คดลอกจาก พชรา โพธกลาง. เราคออาเซยน ประชาคมอาเซยน. พมพครงท 3 กรงเทพฯ: อมรนทรคอมมกส อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2555

DPU

263

ภาพแหงดนแดน การไมแทรกแซงกน ฉนทามต และเอกภาพในความหลากหลาย ยดมนในหลกการแหงประชาธปไตย หลกนตธรรม และธรรมาภบาล การเคารพ และคมครองสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐาน ตกลงใจทจะท าใหแนใจถงการพฒนาอยางยงยนเพอประโยชนของประชาชนรนปจจบนและอนาคต และตงมนใหความเปนอยทด การด ารงชวตและสวสดการของประชาชนเปนศนยกลางของกระบวนการสรางประชาคมอาเซยน เชอมนในความจ าเปนทจะกระชบสายสมพนธทมอยของความเปนอนหนงอนเดยวกนในระดบภมภาค เพอบรรลประชาคมอาเซยนทมความเหนยวแนนทางการเมอง การรวมตวทางเศรษฐกจ และมความรบผดชอบทางสงคม เพอทจะตอบสนองอยางมประสทธภาพตอความทาทายและโอกาสในปจจบนและอนาคต ผกพนทจะเรงสรางประชาคมโดยผานความรวมมอและการรวมตวในภมภาคท เพมขน โดยเฉพาะอยางยงโดยการจดตงประชาคมอาเซยน ซงประกอบดวยประชาคมความมนคงอาเซยน ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ตามทระบไวในปฏญญาบาหลวาดวยขอตกลงอาเซยนฉบบท 2 ในการนจงตกลงทจะจดท ากรอบทางกฎหมายและทางสถาบนของอาเซยนโดยกฎบตรน และเพอการน ประมขรฐหรอหวหนารฐบาลของรฐสมาชกอาเซยน ซงมาประชมกนทสงคโปร ในวาระประวตศาสตรครบรอบ 40 ปของการกอตงอาเซยน ไดเหนชอบกบกฎบตรอาเซยนน DP

U

264

ภาคผนวก ฎ. สนคาออนไหว และสนคาออนไหวสงของประเทศสมาชกอาเซยน

(เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

265

DPU

266

DPU

267

DP

U

268

ภาคผนวก ฏ. ASEAN TRADE IN GOODS AGREEMENT (เนอหาขอใหดในเลมรายงานการวจยฉบบสมบรณ)

DPU

269

DPU

270

DPU

271

DPU

272

DPU

273

DPU

274

DPU

275

DPU

276

DPU

277

DPU

278

DPU

279

DPU

280

DPU

281

DPU

282

DPU

283

DPU

284

DPU

285

DPU

286

DPU

287

DPU

288

DPU

289

DPU

290

DPU

291

DPU

292

DPU

293

DPU

294

DPU

295

DPU

296

DPU

297

DPU

298

DPU

299

DPU

300

DPU

301

DPU

302

DPU

303

DPU

304

DPU

305

DPU

306

DPU

307

DPU

308

DPU

309

DPU

310

DPU

311

DPU

312

DPU

313

DPU

314

DPU

315

DPU

316

DPU

317

DPU

318

DPU

319

DPU

320

DPU

321

DPU

322

DPU

323

DPU

324

DPU

325

DPU

326

DPU

327

DPU

328

(คดลอกมาจ านวน 4 หนา จาก 350 หนา)

DPU

329

DPU

330

DPU

331

DPU

332

ภาคผนวก ฐ. ค าใหสมภาษณของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ

ชองานวจย : “ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน” ผใหสมภาษณ: ดร.อาทตย ศรทธาวรสทธ (เจาหนาทกรมสรรพากร กระทรวงการคลง) ผสมภาษณ: ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร วนทสมภาษณ: 7 พฤศจกายน พ.ศ. 2555 ค าถาม มาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงออกประกาศกระทรวงเพอลดอตราภาษศลกากรเพอใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสร (FTA) ทานเหนดวยหรอไม ในกรณทกฎหมายแมบทฉบบดงกลาวใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงออกประกาศกระทรวงเชนวานน เนองจากผสมภาษณเหนวาอตราภาษเปนโครงสรางภาษทส าคญมผลกระทบตอเศรษฐกจ ควรใหรฐสภาเปนผอนมตการลดอตราภาษหรอไมโดยการออกเปนกฎหมายแมบท ค าใหสมภาษณ ขอตกลงเขตการคาเสร (FTA) ผานรฐสภาอยแลว โดยรฐสภาเปนผก าหนดกรอบการลดอตราภาษศลกากร การลดอตราภาษศลกากรของรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเปนการปฏบตใหเปนไปตามขอตกลง จงเหนดวยกบมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 ทใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงออกประกาศกระทรวงเพอลดอตราภาษศลกากรเพอใหเปนไปตามขอตกลงเขตการคาเสร ค าถาม ประมวลรษฎากรหรอกฎหมายภาษภายในฉบบใดควรแกไขเพอใหสอดคลองรองรบกบขอตกลงเขตการคาเสร (FTA) ทก าหนดใหมการปรบลดอตราภาษศลกากร หรอเมอมการท าขอตกลงเขตการคาเสร (FTA) แลว ควรปรบลดภาษมลคาเพมทก าหนดไวในประมวลรษฎากรหรอไม ค าใหสมภาษณ เมอมการท าขอตกลงเขตการคาเสร (FTA) ทก าหนดใหมการปรบลดอตราภาษศลกากรแลว ไมควรแกไขกฎหมายภายในฉบบใด การท าขอตกลงเขตการคาเสร (FTA) ไมมผลกระทบตอกรมสรรพากร การจดเกบภาษมลคาเพมอยภายใตหลก Destination Principle การสงออกสนคาถกเรยกเกบภาษมลคาเพมรอยละ 0 การน าเขาสนคาถกเรยกเกบภาษมลคาเพมรอยละ 7 ค าถาม รฐบาลควรปรบลดอตราภาษมลคาเพมทใชในการจดเกบจากสนคาน าเขาหรอไม ทงน เพอใหสอดคลองกบการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร ค าใหสมภาษณ รฐบาลไมควรปรบลดอตราภาษมลคาเพมส าหรบสนคาทน าเขาใหสอดคลองกบการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสร ค าถาม ขอใหทานใหความเหนเกยวกบขอดหรอประโยชนของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร ค าใหสมภาษณ การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรจะสงเสรมการคาระหวางประเทศ นอกจากน จะชวยใหเพมการน าเขาสนคาทมคณภาพในราคาทไมแพง

DPU

333

ค าถาม ขอใหทานอธบายขอเสยหรอขอดอยของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร ค าใหสมภาษณ การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรกอใหเกดปญหาแกผผลตสนคาในประเทศเพราะการแขงขนในการขายสนคาจะสงขน รฐบาลควรสนบสนนเพอเสรมสรางผประกอบการในประเทศไทย โดยการน ามาตรการอนๆ เขามาเสรม เพราะการลดอตราภาษศลกากรท าใหไมสามารถใชภาษศลกากรเปนกลไก/เครองมอในการปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศไดดอกตอไป ค าถาม การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสรขดกบหลกการจดเกบภาษทดหรอไม ค าใหสมภาษณ การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสรไมขดกบหลกการจดเกบภาษทด เพราะการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรไมกระทบกระเทอนตอหลกการจดเกบภาษมลคาเพม ค าถาม การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรขดกบหลกกฎหมายภาษระหวางประเทศหรอไม ค าใหสมภาษณ การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสรไมขดกบหลกการจดเกบภาษระหวางประเทศ เพราะการลดอตราภาษศลกากรขอตกลงเขตการคาเสรไมไดกดกนการจดเกบภาษมลคาเพม ค าถาม ขอตกลงเขตการคาเสรกอใหเกดการไดเปรยบเสยเปรยบระหวางผผลตสนคาในประเทศไทยกบผผลตสนคาในประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสร เชน ประเทศในภมภาคอาเซยนทท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน หรอไม ค าใหสมภาษณ ถามองในแงของตนทนการผลต ถาสนคาทผลตจากประเทศทท าขอตกลงการคาเสรมตนทนต ากวาสนคาทผลตในประเทศไทยจะท าใหสนคาทผลตในประเทศไทยเสยเปรยบสนคาทผลตจากประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสร เชน ถาสนคาทผลตจากประเทศในภมภาคอาเซยนทท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนมตนทนต ากวาสนคาทผลตในประเทศไทย เมอสนคานนถกน าเขามาในประเทศไทยโดยไมถกเกบอากรขาเขาและน ามาขายในประเทศไทย ราคาของสนคานนจะมราคาต ากวาราคาของสนคาทผลตไดในประเทศไทย อยางไรกตาม ถามองในแงของภาษมลคาเพม ไมนาจะมการไดเปรยบเสยเปรยบ เพราะสนคาทผลตจากประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสร เชน ประเทศในภมภาคอาเซยนทท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเขามาในประเทศไทยยงคงตองถกเกบภาษมลคาในเพมอตรารอยละ 7 ค าถาม ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสามารถลดปญหาหรออปสรรคทเกดจากการท าขอตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา (General Agreement on Tariffs and Trade : GATT) หรอไม ค าใหสมภาษณ การท าประชามตรวมกน (Consensus) ระหวางประเทศทเปนสมาชกของขอตกลง GATT ในเรองการลดอตราภาษศลกากรท าไดยากกวาการท าประชามตรวมกนระหวางประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน เพราะในขณะทท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนจะมประเทศเขารวมเจรจานอยกวาการท าขอตกลง GATT จงท าใหการตกลงเกยวกบการลดอตราภาษศลกากรระหวางกนท าไดงายกวาการท าขอตกลง GATT ค าถาม ทานเหนดวยหรอไมวา ขอตกลง FTA จะท าใหรฐบาลเกบภาษตามประมวลรษฎากรไดมากขน เพราะมการน าเขาสนคาและมการผลตสนคารวมทงคาขายไดมากขน (VAT, PIT, CIT, STAMP)

DPU

334

ค าใหสมภาษณ ถาพจารณาทางดานปรมาณการขายสนคา เมอสนคามากขน การบรโภคสนคาภายในประเทศกมากขนตามไปดวย ท าใหเกบภาษ VAT ไดมากขน แตถาพจารณาทางดานราคาสนคา VAT อาจลดนอยลง เพราะฐานภาษลดลง เนองจากราคาสนคาไมบวกภาษศลกากร ค าถาม ทานเหนดวยหรอไมกบระบบการจดเกบภาษทดทวา กฎหมายภาษควรออกโดยประชาชนหรอ ควรใหรฐสภา (ซงประกอบดวยตวแทนของประชาชน) เปนผออกกฎหมายภาษ โดยเฉพาะในเรองการลดหรอการเพมอตราภาษ VAT ตามประมวลรษฎากร และการลดหรอการเพมอตราภาษศลกากร ตาม พรก.พกดอตราศลกากร ค าใหสมภาษณ ไมควร เพราะเปนเรองทางเทคนค ตองอาศยผเชยวชาญในการพจารณาลดอตราภาษ หรอถารฐสภาใหกรอบไวแลว องคกรฝายบรหารกปฏบตได ค าถาม ทานเหนดวยหรอไมวา ขอตกลง FTA จะท าใหการน าเขาสนคาจากประเทศทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลง FTA ลดนอยลง และจะท าใหสนคาทน าเขาจากประเทศดงกลาวมราคาสงกวาสนคาทน าเขาจากประเทศทเปนภาคสมาชกของขอตกลง FTA รวมทงท าใหสนคาน าเขาจากประเทศทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลง FTA ขายไมได รฐกเกบ VAT ไมได ค าใหสมภาษณ ไมจ าเปนเสมอไป ขนอยกบประเภทและคณภาพสนคา (เชน สนคาจากประเทศจนเขามาขายในไทยเปนจ านวนมาก แตคนในประเทศอาจไมบรโภค) ค าถาม ทานเหนดวยหรอไมวา ในการออกกฎหมายภาษ ผเสนอรางกฎหมายควรแนบบนทกค าอธบายตวบทบญญต (หลกการและเหตผล) ไปพรอมกบรางกฎหมาย และเมอมการประกาศใชกฎหมายในราชกจจานเบกษากตองประกาศใชกฎหมายพรอมบนทกค าอธบายตวบทบญญต ค าใหสมภาษณ ไมจ าเปน ผตความสามารถดแนวนโยบายประกอบในการตความเพราะเปนกฎหมายทางเทคนค DP

U

335

ภาคผนวก ฐ. ค าใหสมภาษณของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ

ชองานวจย : “ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน” ผใหสมภาษณ: นางสาวโชตมา เอยมสวสดกล (ผอ านวยการสวนบรหารงานอาเซยน ส านกงานยทธศาสตรและการบรณาการสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย) ผสมภาษณ: ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร วนทสมภาษณ: 12 กมภาพนธ พ.ศ. 2556 ค าถาม ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community : AEC) กบ เขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area : AFTA) เชอมโยงกนหรอเหมอนคลายกนอยางไร ค าใหสมภาษณ เขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) เปนสวนหนงของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เพราะเขตการคาเสรอาเซยนตองการสงเสรมการคาขายสนคาอยางเสร ในขณะทประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไมเพยงแตตองการสนบสนนใหเกดการคาขายสนคาอยางเสรแลว ยงสนบสนนทางดานการบรการ การลงทนและการเคลอนยายเงนทนอยางเสรอกดวย ค าถาม ขอใหทานใหความเหนเกยวกบขอด ประโยชนหรอผลกระทบในทางบวกทประเทศไทยไดรบจากการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน เมอพจารณาจากบญชสนคาทไดรบการลดอตราอากรขาเขา ค าใหสมภาษณ AFTA มขอดดงน (1) สนคาไทยจะมราคาถกกวาสนคาของประเทศอนทไมไดเปนภาคสมาชกของ AFTA เมอน าเขาไปขายในประเทศทเปนภาคสมาชกของ AFTA (2) สนคาน าเขาจากประเทศคแขงของไทยในอาเซยนไดรบการลดอตราภาษเหลอรอยละ 0 (ยกเวนสนคาออนไหว) ท าใหสนคาน าเขาจากประเทศคแขงมราคาถกลง (3) การสงออกขยายตวเพมขนเพราะตนทนการผลตต าลงอนเปนผลมาจากวตถดบหรอสนคากงส าเรจรปทน าเขาจากประเทศในอาเซยนมราคาถกลง ค าถาม ขอใหทานใหความเหนเกยวกบขอเสยหรอผลกระทบในทางลบทประเทศไทยไดรบจากการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน เมอพจารณาจากบญชสนคาทไดรบการลดอตราอากรขาเขา ค าใหสมภาษณ AFTA มขอเสยดงน (1) สนคาของประเทศทเปนคแขงทางการคาของไทยในอาเซยนจะมราคาถกลง (2) สนคาของไทยตองท าการปรบตวใหสามารถแขงขนไดกบสนคาทมราคาถกลงทน าเขาจากประเทศอนในอาเซยน ถาสนคาของไทยปรบตวไมได สนคานนอาจตองออกไปจากการคา ค าถาม สนคาทมแหลงหรอถนก าเนดจากอาเซยนทไดรบการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสรอาเซยนแลวมทงหมดกรายการ และสนคาออนไหวทไมไดรบการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสรอาเซยนมกรายการ

DPU

336

ค าใหสมภาษณ สนคาทมแหลงหรอถนก าเนดจากอาเซยนตามทปรากฏรายการอยในบญชลดอตราภาษทงหมดไดรบการลดอตราภาษศลกากรเหลอรอยละ 0 ขณะทสนคาออนไหวไดรบการลดอตราภาษลงเหลอรอยละ 0 ถง รอยละ 5 ขอใหดเอกสารประกอบ ค าถาม การก าหนดกฎเกณฑเกยวกบแหลงหรอถนก าเนดสนคาภายในอาเซยน (rule of origin) จะหาไดจากเอกสารชนใด ค าใหสมภาษณ กฎเกณฑเกยวกบแหลงหรอถนก าเนดสนคาในอาเซยนอยในมาตรา 25-39 ของขอตกลงการคาสนคา (ATIGA) ค าถาม นอกเหนอจากมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550, มาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2530 และกฎเกณฑเกยวกบแหลงหรอถนก าเนดสนคาภายในอาเซยน (rule of origin) มระเบยบและขอกฎหมายทเกยวของกบเขตการคาเสรอาเซยนกฉบบ ค าใหสมภาษณ ขอใหดในระเบยบและเอกสารทจดหาให ค าถาม ทานเหนดวยกบมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2530 ทใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงในการออกกฎกระทรวงเพอลดอตราภาษศลกากรเพอใหเปนไปตามขอตกลงการคาเสร ค าใหสมภาษณ เหนดวยกบมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2530 ทถอเปนกฎหมายแมบทใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงในการออกกฎกระทรวงทถอเปนกฎหมายล าดบรองเพอลดอตราภาษศลกากร ค าถาม ตองมการออกกฎหมายภายในเพอรองรบการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนหรอไม ค าใหสมภาษณ การท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนเพอลดอตราภาษศลกากรนบตงแตป พ.ศ.2535 รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงไดออกกฎกระทรวงเพอลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน เพอใหเปนไปตามมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดอตราพกดอตราภาษศลกากร พ.ศ.2530 ค าถาม ในการเจรจาเพอท าขอตกลงเขตการคาเสรและเขตการคาเสรอาเซยน คณะรฐมนตรตองด าเนนการตามมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 หรอไม ค าใหสมภาษณ การท าขอตกลงเขตการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนฉบบนบตงแตป พ.ศ.2554 คณะรฐมนตรตองด าเนนการตามมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ.2550 ค าถาม ทานมความคดเหนอยางไรเกยวกบมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 ค าใหสมภาษณ มาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 ท าใหหนวยงานของรฐบาลทเกยวของสามารถด าเนนกระบวนการเจรจาการท าขอตกลงเขตการคาเสรกบตางประเทศตอเนองไปได ค าถาม ขอใหทานชวยอธบาย มาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ.2550 ทก าหนดใหคณะรฐมนตรตองเสนอกรอบการเจรจาใหรฐสภาพจารณา ค าใหสมภาษณ การท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบใหมๆ หลงป พ.ศ. 2554 คณะรฐมนตรไดปฏบตตามมาตรา 190 ของรฐธรรมนญ พ.ศ.2550 โดยกอนไปท าการเจรจาการท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบใหมๆกบตางประเทศ คณะรฐมนตรตองเสนอเรองใหรฐสภาอนมตกรอบการเจรจาเพอน าไปใชในการ

DPU

337

เจรจากบประเทศคเจรจา และเมอการเจรจาเสรจเรยบรอยแลว คณะรฐมนตรตองน าผลการเจรจาเขารฐสภาเพอใหรฐสภาเหนชอบอกครงหนง ค าถาม คณะรฐมนตรไดเสนออตราภาษทคาดวาจะลดไวในกรอบการเจรจาใหรฐสภาท าการพจารณาดวยหรอไม หรอเพอใหเขาใจค าถามไดงายขน ขอถามวา กอนทกรมเจรจาการคาระหวางประเทศจะไปเจรจาท าขอตกลงทางการคากบประเทศใดประเทศหนง เชน กอนทกรมการเจรจาการคาระหวางประเทศจะไปเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสร (FTA) กบ ประเทศชล คณะรฐมนตรไดก าหนดอตราภาษทจะลดใหกบสนคาเกษตรจากเดมทเคยเกบรอยละ 15 เหลอรอยละ 5 ไวในกรอบการเจรจาเสนอใหรฐสภาพจารณากอนหรอไม ค าใหสมภาษณ ในการเสนอกรอบการเจรจาเขาสการพจารณาของรฐสภา โดยปกต คณะรฐมนตรจะเสนอกรอบกวางวาการเจรจาจะครอบคลมเรองใดบาง โดยไมไดเสนอวาจะลดอตราภาษทจะจดเกบจากสนคาเหลอรอยละเทาไร

DPU

338

ภาคผนวก ฐ. ค าใหสมภาษณของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ

ชองานวจย : “ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน” ผใหสมภาษณ: นายพนธทอง ลอยกลนนท (ผอ านวยการสวนประมวลขาว ส านกสบสวนและปราบปราม กรมศลกากร กระทรวงการคลง) ผสมภาษณ: ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร วนทสมภาษณ: 24 ตลาคม พ.ศ. 2555 ค าถาม กฎหมายใดใหอ านาจรฐบาลไทยในการลดอตราภาษศลกากรส าหรบการน าเขาสนคาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (หรอกฎหมายใดใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงในการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยน) ค าใหสมภาษณ กฎหมายทใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงในการลดอตราอากรขาเขาส าหรบสนคาทน าเขาจากประเทศอาเซยนตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน คอ มาตรา 14 แหงพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ.2530 ทงน รฐมนตรฯไดออกประกาศกระทรวงการคลงในการลดอตราภาษศลกากรเพอใหเปนไปตามพระราชก าหนดฯดงกลาว ค าถาม ในความเหนของทาน กฎหมายภายในฉบบใดควรไดรบการแกไขปรบปรงเพอรองรบขอตกลงเขตการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน นอกจากน กฎหมายภายในฉบบใดควรแกไขเพอรองรบการปรบลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสร ค าใหสมภาษณ มาตรา 190 ของรฐธรรมนญ และกฎหมายล าดบรองทออกโดยรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเพอลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงการคาเสร ท าใหการบรหารจดการขอตกลงเขตการคาเสรเปนไปอยางมประสทธภาพ

พระราชบญญตศลกากร พ.ศ.2546 ไมไดใหอ านาจกรมศลกากรในการตรวจสอบสนคาผานแดน ในการถายล าเปลยนแดน หรอการขนสงสนคาผานแดน แตกรมศลกากรไดเสนอไปยงรฐสภาใหกรมศลกากรมอ านาจในการตรวจสอบสนคาผานแดนเพอตรวจสอบสนคาทไมพงประสงค ตามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตศลกากร และตามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตศลกากร กรมศลกากรมอ านาจด าเนนคด รวมทงออกค าสงตรวจสอบ ค าถาม ขอใหทานชวยอธบายขอดและประโยชนทไดจากการท าขอตกลงเขตการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนโดยการลดอตราภาษศลกากร ค าใหสมภาษณ ขอดหรอประโยชนของการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรและขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน คอ

(1) การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรจะท าใหสงสนคาออกไปขายในตางประเทศไดในราคาทถกลง เพราะขอตกลงการคาเสรท าใหประเทศทท าขอตกลงตองลดอตราภาษน าเขาลง อนง ในการท าขอตกลงเขตการคาเสร ประเทศทท าขอตกลงตองลด

DPU

339

อตราอากรขาเขาเหมอนกน ท าใหประเทศทท าขอตกลงสามารถท าการซอขายแลกเปลยนสนคากนได

(2) การท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ผประกอบการในประเทศไทยจะไดรบประโยชนจากการเปดการคาเสรโดยการลดอตราภาษศลกากร โดยเฉพาะประโยชนจะตกแกผประกอบการทมความสามารถในการแขงขนกบตางประเทศ เพราะสนคาทผประกอบการผลตไดจะถกสงไปขายยงตลาดทมประชากรเพมมากขน จากเดม สนคาทผลตไดจะถกน าไปขายในตลาดภายในประเทศใหแกประชากร 60 ลานคน แตเมอมการเปดเสรทางการคาในอาเซยน สนคาทผลตไดจะถกน าไปขายในตลาดทกวางใหญขนทมประชากรอยางนอย 600 ลานคนในภมภาคอาเซยน

(3) สนคาทน าเขาจากประเทศในภมภาคอาเซยนทไดรบการลดอตราภาษศลกากรเหลอรอยละ 0 จะมราคาถกลง ในขณะทสนคาทน าเขาจากประเทศภายนอกอาเซยนจะไมไดร บประโยชนจากการลดอตราภาษศลกากร

ค าถาม ขอใหทานชวยอธบายขอเสยหรอผลกระทบของขอตกลงเขตการคาเสรโดยการลดอตราภาษศลกากรระหวางกน ค าใหสมภาษณ ผประกอบการในประเทศทไมสามารถปรบตวไดทนโดยเฉพาะอตสาหกรรมทไมมความสามารถในการแขงขนกบตางประเทศ หรอไมสามารถแขงขนกบตางประเทศไดอยางเพยงพออาจจะประสบปญหาจากการเปดการคาเสร ค าถาม ทานเหนวา รฐบาลควรปรบลดอตราภาษมลคาเพมเพอรองรบขอตกลงเขตการคาเสร เชนเดยวกบการปรบลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรหรอไม ค าใหสมภาษณ ไมควรปรบลดอตราภาษมลคาเพมเพอรองรบขอตกลงเขตการคาเสร ถารฐบาลจะมการปรบลดอตราภาษมลคาเพมส าหรบการน าเขาสนคา รฐบาลควรปรบลดอตราภาษมลคาเพมส าหรบสนคาทผลตในประเทศดวย เพราะภาษมลคาเพมเกบจากการบรโภคสนคาทงในประเทศและน าเขาสนคาจากตางประเทศ ถามปรบลดอตราภาษมลคาเพมจากการน าเขาสนคาจากตางประเทศ แตไมปรบลดอตราภาษมลคาเพมส าหรบสนคาทผลตในประเทศ จะกอใหเกดความไมเปนธรรม ค าถาม ขอใหทานใหความเหนเกยวกบมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 ค าใหสมภาษณ ตามมาตรา 190 แหงรฐธรรมนญ พ.ศ.2550 ท าใหเกดความสะดวกในการบรหารจดการในการเจรจาการคาระหวางประเทศ โดยใหกรมเจรจาการคาระหวางประเทศไปเจรจาในการลดอตราภาษภายในกรอบทรฐสภาเหนชอบ

ค าถาม เขตการคาเสรท าใหเกดผลเสยกบประเทศหรอไม ค าใหสมภาษณ การท าขอตกลงเขตการคาเสรจะมผลเสยตออตสาหกรรมทรฐบาลตองการปกปองดแล ค าถาม เหนดวยกบตามมาตรา 14 แหงพระราชก าหนดอตราภาษศลกากร พ.ศ.2530 หรอไม ค าใหสมภาษณ กฎหมายทตองน าเขาสรฐสภาเพอการพจารณาสวนใหญมกมความลาชา มาตรา 14 จงชวยแกปญหาการออกกฎหมายโดยรฐสภาทมความลาชา

DPU

340

ขอคดเหนของผสมภาษณ ในประเทศญปน การออกกฎหมายเพอลดอตราภาษการคาเปนหนาทของรฐสภา ค าถาม ตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 6 ธนวาคม 2548 เหนชอบใหกรมศลกากร เปนหนวยงานหลกในการจดตง (National single window : NSW) ซงเปนระบบศนยกลางการเชอมโยงขอมลแบบบรณาการระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคธรกจ ทงภายในประเทศและระหวางประเทศ ท าใหอ านวยความสะดวกแกการน าเขา สงออก และโลจสตก ทานมความเหนเกยวกบการจดตง NSW อยางไร ค าใหสมภาษณ การจดตง NSW ทกรมศลกากรเปนหนวยงานหลกชวยอ านวยความสะดวกแกการน าเขา สงออก และโลจสตก เนองจากในการน าเขาสงออกมกฎหมายทเกยวของเปน 100 ฉบบและมหนวยงานทเกยวของมากกวา 10 หนวยงาน การจดตง NSW ชวยเชอมโยงขอมลของหนวยงานตางๆและเปลยนระบบการน าเสนอหรอยนเอกสารตางๆ เปนระบบอเลกทรอนกส ค าถาม ทานเหนดวยกบค ากลาวตอไปนหรอไม ตามขอตกลงเขตการคาเสร ถาสนคาทน าเขามาจากกลมประเทศทมการท าขอตกลงเขตการคาเสรรวมกบไทยมตนทนทต ากวาสนคาทผลตในประเทศไทย ผประกอบการทผลตสนคาในประเทศไทยกจะเสยเปรยบในเรองภาษ ค าใหสมภาษณ เหนดวย ถาสนคาจากประเทศทมขอตกลงเขตการคาเสรรวมกบไทยมตนทนต ากวาสนคาทผลตในประเทศไทย เมอน าสนคาดงกลาวเขามาในประเทศไทย สนคาดงกลาวกจะไมถกเกบอากรขาเขา ท าใหสนคานนมราคาทไมบวกภาษ สนคานนจงมราคาต า ท าใหไดเปรยบกวาสนคาทผลตในประเทศไทย

DPU

341

ภาคผนวก ฐ. ค าใหสมภาษณของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ

ชองานวจย : “ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน” ผใหสมภาษณ: นางสาวจนญญา บณฑกล (ผอ านวยการสวนการรวมกลมทางเศรษฐกจ 1 ส านกการรวมกลมทางเศรษฐกจ กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย) ผสมภาษณ: ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร วนทสมภาษณ: 26 ธนวาคม พ.ศ. 2555 ค าถาม การลดอตราภาษศลกากรลงตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหประเทศในอาเซยนเลอกท าการผลตสนคาทตนไดเปรยบในการผลตแลวสงมาขายในประเทศไทย ประเทศไทยจงอาจไมผลตสนคาชนดนน เพราะสนคาน าเขาราคาถกกวาราคาของสนคาทผประกอบการในประเทศไทยผลตเอง เชนน ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน จะน าไปสปญหาหรอท าใหเกดปญหาการพงพาตลาดตางประเทศไดหรอไม (หรอพงพาสนคาจากผผลตในอาเซยนหรอไม) ค าใหสมภาษณ กอนหนาการท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ประเทศไทยพงพาสนคาทผลตในตางประเทศอยแลว ทงน เปนไปตามนโยบายการคาพนฐานทแตละประเทศตองเชอมโยงการคาสนคาระหวางกนเพอน าไปสการสงออกสนคา และน ารายไดจากการผลตและสงออกมากระตนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ ขอตกลงเขตการคาเสรเปนเครองมอในการสนบสนนและผลกดนนโยบายการสงออกดงกลาว ค าถาม ขอใหทานชวยอธบายประโยชนของการท าขอตกลงเขตการคาเสรโดยการลดอตราภาษศลกากร ค าใหสมภาษณ ประโยชนของการท าขอตกลงเขตการคาเสร คอ

1. การลดอตราภาษศลกากรทจดเกบจากสนคาน าเขาเปนการเปดโอกาสใหมการน าเขาวตถดบทน ามาใชในการผลตในราคาทถกลง

2. ประเทศทท าขอตกลงเขตการคาเสรจะประสานกฎและระเบยบการคาระหวางประเทศใหเขากนมากขน

3. ขอตกลงเขตการคาเสรน าไปสการปรบโครงสรางการผลตและการคาสนคาในประเทศ หรอท าใหประเทศมการปรบตวในการผลตและการคาสนคามากขน

ค าถาม การลดอตราภาษศลกากรลงตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหประเทศไทยเสยเปรยบดลการคาหรอไม เพราะขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอาจท าใหประเทศไทยมการน าเขาสนคาจากประเทศอนในอาเซยนเพมมากขน ท าใหรายไดจากการจดเกบภาษศลกากรของประเทศไทยลดลง ค าใหสมภาษณ ประเทศไทยไมนาเสยเปรยบดลการคา ประเทศไทยเปนผสงออกสนคาเกษตรสทธ เชน น าตาล ในขณะทประเทศอนโดนเซยเปนตลาดอนดบหนงของประเทศไทย

ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนท าใหมการคาสนคาระหวางประเทศในอาเซยนและน าเขาสนคาจากประเทศในอาเซยนเพมมากขน ถาผประกอบการผลตและขายสนคาในประเทศไทยสามารถปรบตวแขงขนกบสนคาน าเขาจากตางประเทศไดทน ประเทศไทยกจะไมเสยเปรยบดลการคา แตถา

DPU

342

ผประกอบการผลตและขายสนคาในประเทศไทยไมสามารถปรบตวไดทน ประเทศไทยกไมสามารถแขงขนกบประเทศอนได ประเทศไทยกจะเสยเปรยบดลการคา ถาประเทศไทยตองน าสนคาเขาจากประเทศในอาเซยน

ประเทศไทยมศกยภาพในการสงออกอาหารและสนคาอตสาหกรรม นอกจากน ประเทศไทยมฝมอในการประกอบรถยนตและเปนฐานการผลตรถยนตในภมภาคอาเซยน การคาในอาเซยนมลกษณะ complement คอ การน าเขาชนสวนและอะไหลมาประกอบในไทยและสงออกสนคาส าเรจรปไปขายในประเทศอน ประเทศไทยตองพยายามรกษาความไดเปรยบน ค าถาม การเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรจะสงผลใหมการแกไขกฎหมายภายในหรอไม และในการเจรจาท าความตกลงเกยวกบเขตการคาเสร มกฎหมายหรอระเบยบของกระทรวงการคลงหรอกระทรวงพาณชยทเปนอปสรรคตอการคาหรอไม หรอควรแกไขเปลยนแปลงกฎหมายฉบบใดหรอไม เพอลดอปสรรคตอการท าขอตกลงเขตการคาเสร ค าใหสมภาษณ ในการเจรจาจะไมน าไปสการแกไขกฎหมายภายใน กรณกระทรวงการคลงมพระราชก าหนดอตราศลกากรใหลดอตราภาษทนท หลงจากทประเทศไทยไปท าขอตกลงการเจรจา ท าขอตกลงเขตการคาเสรไมน าไปสการแกไขกฎหมาย ทงนขนอยกบการท าการเจรจามผลในเชงลกหรอไม ถามผลในเชงลกอาจสงไปแกไขกฎหมาย ค าถาม การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนขดกบหลกการจดเกบภาษวาดวยการอ านวยรายไดใหแกรฐหรอไม ค าใหสมภาษณ เมอประเทศพฒนามากขน การเพมอตราภาษศลกากรจะลดนอยลง ในขณะทประเทศดอยพฒนาซงตองพงพาการน าเขาสนคาจากตางประเทศ อตราอากรขาเขายงคงสงอย ค าถาม การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสนบสนนหลกการคาระหวางประเทศหรอไม ค าใหสมภาษณ หลกการคาระหวางประเทศ คอ การคาระหวางประเทศควรมความเสร หรอไมมอปสรรคทางการคาระหวางประเทศคคา ความตองการใหเกดการคาเสรสวนหนงท าไดโดยการลดอตราภาษศลกากร ขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนโดยการลดอตราภาษศลกากรจงสนบสนนหลกการคาระหวางประเทศ แตการคาเสรอาจกอใหเกดเหตการณการเบยงเบนทศทางการคา (Trade Diversion) แมกระนนกตาม การท าขอตกลงเขตการคาเสรในวงกวางจะเกดเหตการณ Trade Diversion ลดนอยลง ค าถาม การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนขดกบหลกการจดเกบภาษศลกากรหรอไม เมอพจารณาในแงมมการใชภาษศลกากรเปนเครองมอในการปกปองคมครองอตสาหกรรมภายใน ค าใหสมภาษณ ใช การลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนขดกบหลกการจดเกบภาษศลกากรในการใชภาษศลกากรเพอปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ (การใชอตราภาษศลกากรทสงชวยในการปกปองอตสาหกรรมภายในประเทศ) ค าถาม กระบวนการทางรฐสภาเปนอปสรรคตอการเจรจาท าขอตกลงเขตการคาเสรหรอไม (การท าขอตกลง FTA ตองผานการอนมตจากรฐสภากอนใชหรอไม เมอผานทางรฐสภาแลว รฐมนตรวาการ

DPU

343

กระทรวงการคลงจงใชอ านาจตามมาตรา 14 แหง พ.ร.ก.พกดอตราศลกากร ปรบลดอตราภาษศลกากรลงได หรอเมอมการท าขอตกลง FTA แลว ตองมาแกไขกฎหมายภายในอกหรอไม) ค าใหสมภาษณ ไมเปนอปสรรค ตามมาตรา 190 ของรฐธรรมนญ กอนหนวยงานของรฐบาลไปท าการเจรจาตองขอใหรฐสภาเหนชอบในกรอบการเจรจากอน แตถาหากก าหนดวา เมอเจรจาท าความตกลงไดแลว ตองน าขอตกลงมาใหรฐสภาเหนชอบในภายหลง กรณนอาจเกดความไมแนนอนวารฐสภาจะอนมตตามทไดไปเจรจาตกลงไวแลวหรอไม รฐบาลเสนอกรอบการเจรจา รฐสภาเหนชอบกรอบ รฐบาลไปเจรจาและไดผลการเจรจา การจดท าขอตกลง รมต.คลง ใช ม. 14 ลดอตราภาษ

รฐสภาใหความเหนชอบ ค าถาม เหนดวยหรอไมกบมาตรา 14 แหง พ.ร.ก. พกดอตราศลกากร ค าใหสมภาษณ ตองเหนดวย เพราะประกาศของ รมต.คลง ตามมาตรา 14 ออกมาเพอปฏบตตามผลการเจรจาหรอปฏบตตามขอตกลง ค าถาม ขอใหทานชวยใหความเหนเกยวกบขอเสยเปรยบและแนวทางแกไขในการลดอตราภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ค าใหสมภาษณ ขอเสย ถาภาคอตสาหกรรมการผลตปรบตวไมได มแนวทางการแกไข คอ รฐบาลตองมการเตรยมความพรอมทางดานนโยบายเพอแกไขภาคการผลตทออนแอใหสามารถแขงขนกบสนคาน าเขาทราคาถกลงได รวมทงท าใหขอเสยเปรยบใหนอยทสด ค าถาม การท าขอตกลง FTA หรอ AFTA ชวยลดชองวาง (gap) ของ GATT หรอไม ค าใหสมภาษณ การรวมกลมทางเศรษฐกจทมขนาดใหญจะดกวาการรวมกลมทางเศรษฐกจทมขนาดเลก เพอผลประโยชนทางการคาโดยรวมในการหาแหลงสนคาและวตถดบ ค าถาม ปจจบนสนคาทกชนดทมถนก าเนดจากอาเซยนไดรบการยกเวนอากรขาเขาทงหมดหรอไดรบการลดอตราภาษเหลอรอยละ 0 ตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนแลวใชหรอไม มสนคาใดทยงคงถกเกบภาษศลกากร ค าใหสมภาษณ ยงมสนคาออนไหว สนคาเกษตรพนฐานยงคงถกเกบภาษศลกากรในอตราไมเกนรอยละ 5

DPU

344

ภาคผนวก ฐ. ค าใหสมภาษณของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ

ชองานวจย : “ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน” ผใหสมภาษณ: รองศาสตราจารยภาณน กจพอคา (อดตประธานกรรมการประจ าสาขาวชานตศาสตร สาขาวชานตศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช) ผสมภาษณ: ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร วนทสมภาษณ: สงหาคม พ.ศ. 2555 ค าถาม ทานเหนดวยหรอไมวา ขอตกลง FTA จะท าใหรฐบาลเกบภาษตามประมวลรษฎากรไดมากขน เพราะมการน าเขาสนคาและมการผลตสนคารวมทงคาขายไดมากขน (VAT, PIT, CIT, STAMP) ค าใหสมภาษณ ขอตกลง FTA สนบสนนในดานการลงทน เมอการลงทนมากขน ภาษกจดเกบไดมากขน ขอตกลง FTA สนบสนนการจดเกบภาษตามประมวลรษฎากร ค าถาม ทานเหนดวยหรอไมกบระบบการจดเกบภาษทดทวา กฎหมายภาษควรออกโดยประชาชน หรอ ควรใหรฐสภา (ซงประกอบดวยตวแทนของประชาชน) เปนผออกกฎหมายภาษ โดยเฉพาะในเรองการลดการเพมอตราภาษ VAT ตามประมวลรษฎากร และการลด การเพมอตราภาษศลกากร ตาม พรก.พกดอตราศลกากร ค าใหสมภาษณ พรก.พกดอตราศลกากรตางกบประมวลรษฎากร พรก.พกดอตราศลกากรก าหนดใหกรมศลกากรสามารถใชกฎหมายเปนเครองมอในการบรหารงานไดงายขน ไมนาจะใหรฐมนตรออกกฎหมายลดหรอเพมอตราภาษ เนองจากเจาหนาทฝายบรหารมการใชดลยพนจคอนขางสง การลดหรอเพมอตราภาษเปนเรองเกยวกบนโยบายทางดานเศรษฐกจทมผลกระทบตอประชาชนทงประเทศ รฐสภาจงควรเปนผออกกฎหมายหรอเปนผมอ านาจในการพจารณาเกยวกบการลดหรอเพมอตราภาษ ค าถาม ทานเหนดวยหรอไมวา ขอตกลง FTA จะท าใหการน าเขาสนคาจากประเทศทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลง FTA ลดนอยลง และจะท าใหสนคาทน าเขาจากประเทศดงกลาวมราคาสงกวาสนคาทน าเขาจากประเทศทเปนภาคสมาชกของขอตกลง FTA รวมทงท าใหสนคาน าเขาจากประเทศทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลง FTA ขายไมได รฐกเกบ VAT ไมได ค าใหสมภาษณ ไมเหนดวย เพราะในทางปฏบต ประเทศทไมไดเปนภาคสมาชกของขอตกลง FTA กอาจจะไปลงทนในประเทศทเปนภาคสมาชกของขอตกลง FTA ค าถาม ทานเหนดวยหรอไมวา ในการออกกฎหมายภาษ ผเสนอรางกฎหมายควรแนบบนทกค าอธบายตวบทบญญต (หลกการและเหตผล) ไปพรอมกบรางกฎหมาย และเมอมการประกาศใชกฎหมายในราชกจจานเบกษากตองประกาศใชกฎหมายพรอมบนทกค าอธบายตวบทบญญต ค าใหสมภาษณ เหนดวย หนาทของผรางกฎหมายและหนวยงานทเกยวของควรออกกฎหมายมาใหประชาชนเพอใหประชาชนตรวจสอบไดหรอสบคนไดไมวาทางเวบไซตหรอจากหนวยงาน

DPU

345

ภาคผนวก ฐ. ค าใหสมภาษณของนกวชาการและเจาหนาทของรฐ

ขอคดเหนของ ดร.ชชาต อศวโรจน (ทปรกษากฎหมายกระทรวงการคลง) ในการประชมวชาการตอเนอง (Proceeding) ครงท 3 ปการศกษา 2555 จดโดยคณะนตศาสตร ปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย เรอง “การพฒนากฎหมายทอยในความรบผดชอบของกรมศลกากรใหสอดคลองกบภารกจของกรมศลกากร” เมอวนพธท 5 กนยายน 2555 เวลา 9.30-12.00 น. ณ หองประชมคณะนตศาสตร ปรด พนมยงค อาคาร 3 ชน 9 มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ซงผวจยไดเขารวมประชมและไดขอความเหน

1. ในปจจบน กฎหมายศลกากรมหลายฉบบมเนอหาจ านวนมาก ซบซอนและยากทจะเขาใจ 2. กฎหมายศลกากรใชมานาน มการแกไขกฎหมายหลายครง กฎหมายศลกากรในปจจบนมทง

กฎหมายใหมและกฎหมายเการวมกน 3. กฎหมายศลกากรแบงออกเปน 2 กลม คอ กฎหมายวาดวยการศลกากรและกฎหมายวาดวย

พกดอตราศลกากร 4. การบงคบใชกฎหมายศลกากรและกฎหมายพกดอตราศลกากรยอนหลงเปนคณได 5. กฎหมายวาดวยการศลกากรมดวยกน 22 ฉบบ กฎหมายฉบบแรก คอ พระราชบญญตศลกากร

พระพทธศกราช 2496 6. ตามพระราชก าหนดพกดอตราศลกากร พ.ศ. 2530 เพออนวตการใหเปนไปตามความตกลง

ระหวางประเทศ ใหร ฐมนตรวาการกระทรวงการคลงออกกฎหมายได โดยไมตองผานกระบวนการนตบญญตทางรฐสภา

7. ควรมการปฏรปกฎหมายศลกากรใหเปนกฎหมายฉบบเดยว กลาวคอ น ากฎหมายศลกากรหลายฉบบมารวมกนเปนฉบบเดยว และในกฎหมายฉบบเดยวน ใหแยกเนอหาออกเปนเรองๆรวมทงน าพนธกรณระหวางประเทศทประเทศไทยตองปฏบตตามมาใสไวดวย และมการก าหนดรายการ (Checklist) วาอนวตการครบถวนตามความตกลงระหวางประเทศหรอไม นอกจากน ถอยค าและเนอหารวมทงหลกกฎหมายในกฎหมายฉบบนควรไดรบการปรบปรงแกไขขนจากกฎหมายศลกากรฉบบตางๆ

8. เพออนวตการใหเปนไปตามความตกลงระหวางประเทศ ควรตองมการแกไขกฎหมายภายใน โดยกฎหมายภายในควรตองอางองความตกลงระหวางประเทศ มการก าหนดรายการ (Checklist) วากฎหมายภายในอนวตการครบถวนตามความตกลงระหวางประเทศหรอไม

DPU

346

ขอคดเหนของ นายพนธทอง ลอยกลนนท (ผอ านวยการสวนประมวลขาว ส านกสบสวนและปราบปราม กรมศลกากร) ผเขารวมการประชมวชาการตอเนอง (Proceeding) ครงท 3 ปการศกษา 2555 จดโดยคณะนตศาสตร ปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย เรอง “การพฒนากฎหมายทอยในความรบผดชอบของกรมศลกากรใหสอดคลองกบภารกจของกรมศลกากร” เมอวนพธท 5 กนยายน 2555 เวลา 9.30-12.00 น. ณ หองประชมคณะนตศาสตร ปรด พนมยงค อาคาร 3 ชน 9 มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ซงผวจยไดเขารวมประชมและไดขอความเหน

1. บทบาทของกรมศลกากรเปลยนไป ในอดต กรมศลกากรเกบภาษไดมาก ในปจจบน กรมศลกากรเกบภาษไดนอยกวากรมสรรพสามตและกรมสรรพากร เนองจากกรมศลกากรท าหนาทเพมความสามารถและประสทธภาพในการแขงขนทางการคาระหวางประเทศ

2. รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงยงคงควรมอ านาจในการออกประกาศเพอลดอตราภาษเพอ อนวตการใหเปนไปตามความตกลงระหวางประเทศ โดยไมตองผานกระบวนการนตบญญตทางรฐสภา เพราะขนตอนในการออกกฎหมายทางรฐสภาใชเวลานาน การบรหารจดการเกยวกบกฎหมายจะยงยากมากขนถากฎหมายทกเรองทเกยวกบการจดเกบภาษศลกากรตองผานกระบวนการทางรฐสภา

3. กฎหมายศลกากรควรรวมเปนกฎหมายฉบบเดยวเพอความสะดวกในการบงคบใชกฎหมาย 4. ในการเสนอแกไขปรบปรงกฎหมายศลกากรทางรฐสภา กรมศลกากรควรเสนอหลกการและ

ค าอธบายไปพรอมตนรางกฎหมายเปนเรองๆเพอใหรฐสภาผานกฎหมายไดโดยงาย

DPU

DPU

DPU

DPU

DPU

DPU

352

ภาคผนวก ฒ. ขอเสนอแนะเกยวกบหลกเกณฑและแนวทางในการจดท าขอตกลงเขตการคาเสรภายใตหลกการและแนวความคดทางดานเศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศ

หนงสอของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย ไดกลาวถงหลกเกณฑในการจดท าเขตการคาเสรของประเทศไทย ไวดงน 1) การจดท าความตกลงเขตการคาเสรควรท าในกรอบกวาง (Comprehensive) ครอบคลมการเปดเสรทงการคาสนคา การบรการ และการลงทน รวมทงการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจอน ๆ ก าหนดใหมความยดหยน (Flexibility) สอดคลองกบระดบการพฒนาของประเทศคเจรจาเพอใหไดรบผลประโยชนทงสองฝาย 2) การจดท าความตกลงเขตการคาเสรทสอดคลองกบกฎของ WTO ซงมเงอนไขใหการเปดการคาเสรครอบคลมการคาสนคาและการบรการอยางมากพอ (Substantial Coverage) สรางความโปรงใส และเปดใหสมาชกอนตรวจสอบความตกลงได 3) การจดท าความตกลงเขตการคาเสรจะยดหลกการแลกเปลยนผลประโยชน (Reciprocity) และเกอกลซงกนและกน โดยค านงถงสถานะของไทยทเปนประเทศก าลงพฒนา ในกรณทคเจรจาเปนประเทศทพฒนาไปแลว ไทยควรเรยกรองความยดหยนเพอใหมเวลาในการปรบตวนานกวา หรอมภาระผกพนนอยกวา 4) การจดท าความตกลงเขตการคาเสร ควรครอบคลมมาตรการทางการคาทมใชภาษ (Non-Tariff Measures : NTMs) ดวย เชน มาตรการดานสขอนามย มาตรฐานสนคา และกฎระเบยบขอบงคบทเปนอปสรรคทางการคาระหวางกน 5) ความตกลงเขตการคาเสร ควรมมาตรการปองกนผลกระทบของการเปดเสรตออตสาหกรรมภายใน เชน มาตรการตอตานการทมตลาด (Anti-dumping Measures : AD) มาตรการตอตานการอดหนน (Countervailing Measures : CVD) มาตรการปกปอง (Safeguards) รวมทงก าหนดกลไกการยตขอพพาททางการคาอยางเปนธรรม (Dispute Settlement) 6) การจดท าเขตการคาเสรควรใหมผลในทางปฏบตโดยเรว ทงนอาจมการเจรจาเพอเรมลดภาษหรอเปดเสรระหวางกนกอนในเรองทพรอม (Early Harvest)

(จากหนงสอ : กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. FTA Fact Book: เขตการคาเสร. หนา 13-14. นนทบร: ไมปรากฏส านกพมพและปทพมพ.)

DPU

353

หนงสอของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย ไดกลาวถงแนวทางการจดท าเขตการคาเสรของประเทศไทย ไวดงน

การจดท าเขตการคาเสรของไทย รฐบาลยดถอแนวนโยบาย การคาเสรทเปนธรรม (Free and Fair Trade) และจะตดสนใจท าเขตการคาเสรกตอเมอเหนวามผลประโยชนมากกวาเสย และตองมแตมตอในเรองเวลาทยาวนานขนในการเปดเสร รวมทงมกลไกในการปกปองสนคาออนไหวดวย โดยจะเปดใหทกภาคสวนของสงคมมสวนรวมใหมากทสด เพอสรางความโปรงใส

จากการหารอระหวางภาครฐ ภาคเอกชน หนวยงานทเกยวของ และนกวชาการ ไทยไดวางยทธศาสตรการท าเขตการคาเสรของไทยรายสาขาทส าคญ ดงน

1.เกษตร - เนนสนคาเกษตรทไทยมศกยภาพในการแขงขนสง เชน ขาว ผลไมเมองรอน ยางพารา และอาหารแปรรปชนดตางๆ - ก าหนดใหมระยะเวลาในการปรบตวทนานเพยงพอส าหรบสนคาเกษตรทมความออนไหว - ใหมการเจรจาเพอแกปญหาเรองมาตรฐานดานสขอนามย ความปลอดภยของอาหารและสงแวดลอม ขณะเดยวกนใหมความรวมมอกนในเรองการอ านวยความสะดวกทางการคา โดยจดท าความตกลงยอมรบมาตรฐานสนคาซงกนและกน (Mutual Recognition Arrangement : MRA) รวมทงการถายทอดเทคโนโลยระหวางกน - ใหมการก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตรน าเขา เพอความปลอดภยแกผบรโภคชาวไทย

2. อตสาหกรรม - เนนอตสาหกรรมเปาหมายในสาขาทไทยมศกยภาพในการสงออกสง เชน อตสาหกรรมแฟชน (เสอผา เครองนงหม อญมณและเครองประดบ เครองหนงและรองเทา) ยานยนต และชนสวน สนคาคอมพวเตอร อเลกทรอนกส เฟอรนเจอร เครองใชในบาน และ ของแตงบาน เปนตน - มาตรการทไมใชภาษ เชน มาตรฐานสนคาและสงแวดลอมใหเจรจา ลด/ยกเลก/หรอปรบปรงเพอไมใหเปนอปสรรคตอการคา รวมทงใหมการจดท าความตกลงยอมรบมาตรฐาน ซงกนและกน (MRA) - การเจรจาก าหนดเงอนไขกฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา (Rules of Origin) จะตองสะทอนสภาพการผลตจรงในประเทศ และตองปรบการผลตอตสาหกรรมตนน าใหมากขน

(จากหนงสอ : กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. FTA Fact Book: เขตการคาเสร. หนา 15-16. นนทบร: ไมปรากฏส านกพมพและปทพมพ.)

DPU

354

หนงสอของสมพงษ เฟองอารมณ (2549: 95-107) ไดกลาวถง ขอเสนอแนะแนวทางการจดท าเขตการคาเสรของไทย ไวดงน

ไทยไดมการเจรจาจดท าเขตการคาเสรกบประเทศตางๆ หลายประเทศ ซงมแนวทางในการเจรจาหลายรปแบบ โดยมทงรปแบบทคลายคลงกนและแตกตางกน

1. กลไกการเจรจา ความเปนไปไดในการจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศคเจรจา มขอบเขตกวางขวาง

ครอบคลมความสมพนธทางเศรษฐกจทกดาน ทงการเปดเสรดานการคาสนคา (ลดภาษและแกไขอปสรรคจากการใชมาตรการทมใชภาษศลกากร) การคาบรการและการลงทน ตลอดจนความรวมมอทางเศรษฐกจดานอนๆ ไดแก การอ านวยความสะดวกทางการคา พาณชยอเลกทรอนกส ความรวมมอดานทเกยวกบนโยบายการแขงขน การจดซอจดจางของรฐ ทรพยสนทางปญญา การเงน การทองเทยว และการขนสง เปนตน

1.1 จดตงคณะท างานศกษารวม (Joint Study Group/Joint Working Group) เพอศกษารวมถงความเปนไปไดในการจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ซง

สามารถแบงออกเปน (1) การศกษารวมกนของสองประเทศ เชน ไทย-ออสเตรเลย และไทย-นวซแลนด มการจดตงคณะท างานศกษารวม (Joint Study

Group) เพอศกษารวมเกยวกบความเปนไปไดในการจดท าเขตการคาเสรระหวางกน ซงมขอดและขอเสย ดงน

ขอด คอ - การศกษารวมถงความเปนไปไดในการจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศค

เจรจาจะเปนไปดวยความรอบคอบ - การศกษารวมจะไดขอมลทถกตองและครบถวน เนองจากเปนขอมลทประเทศคเจรจา

เปนเจาของขอมลและเปนผจดหาขอมลเอง - การศกษารวมเกยวกบความเปนไปไดในการจดท าเขตการคาเสรระหวางกน จะไดการ

ยอมรบรวมกนทงสองฝาย ขอเสย คอ

- การศกษารวมถงความเปนไปไดในการจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศคเจรจาเปนไปดวยความลาชา ตองมการประชมเจรจาหลายครง

- มการปรบแกขอมลและแนวทางใหเปนทยอมรบรวมกนทงสองฝาย - ท าใหเสยเวลานานและสนเปลองคาใชจาย เนองจากตองมการประชมเจรจาหลายครง

(2) การแบงหวขอและสาขาทท าการศกษา เชน ไทย-อนเดย ซงคณะท างานรวมไดมการพจารณาหวขอและรายละเอยดส าหรบการศกษารวมกน โดยแบงหวขอและสาขาสนคาทจะศกษาและน ามาเปนผลการศกษารวม

DPU

355

ขอด คอ - การแบงหวขอและสาขาทท าการศกษา แตละประเทศจะเลอกหวขอ และสาขาสนคาท

ตนเองใหความสนใจ ซงมความถนดและเชยวชาญ - การแบงหวขอและสาขาทท าการศกษา เปรยบเสมอนการแบงเบาภาระ ซงกนและกนท าให

ใชระยะเวลาในการศกษาสนลงกวาปกตและสามารถสรปผลการศกษาไดอยางรวดเรว

ขอเสย คอ - การแบงหวขอและสาขาทท าการศกษา บางหวขอและสาขาสนคาอาจถกละเลยเนองจากทง

สองประเทศไมไดใหความสนใจและไมมความถนด - ถาประเทศใดไดหวขอและสาขาทไมมความถนด อาจท าใหการศกษาขาดความรอบคอบ

และสรปผลการศกษาเกดความคลาดเคลอนขนได

(3) การศกษาโดยประเทศใดประเทศหนง เชน ไทย-เปร ฝายไทยเปนผศกษาถงความเปนไปไดในการจดท า FTA ระหวางไทย-เปร

ขอด คอ - การศกษาโดยประเทศใดประเทศหนง ท าใหใชระยะเวลาในการศกษาทส นมากและสามารถ

สรปผลการศกษาไดอยางรวดเรว - การศกษาโดยประเทศใดประเทศหนง ท าใหประเทศนนสามารถก าหนดกรอบแนวทาง

ตามทตนเองตองการและใหความสนใจได

ขอเสย คอ - การศกษาอาจจะเนนแนวทางดานใดดานหนงมากเกนไปตามทประเทศตนเองใหความสนใจ - การศกษาโดยประเทศใดประเทศหน ง ไมสามารถครอบคลมประเดนทกเรองททงสอง

ประเทศตองการได 1.2 จดตงคณะเจรจารวมจดท ากรอบความตกลงเขตการคาเสร (Joint Negotiating Group

for Drafting a Framework Agreement) เพอเจรจาจดท ารางกรอบความตกลงเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ทงน ควรจะ

มการก าหนดขอบเขตอ านาจหนาทของคณะเจรจารวมจดท ากรอบความตกลงเขตการคาเสร แผนการด าเนนงาน และโครงสรางรางกรอบความตกลง (ครอบคลมการเปดเสรในดานตางๆ ทงดานการคาสนคา การคาบรการและการลงทน รวมทงความรวมมอทางเศรษฐกจสาขาตางๆ)

1.3 จดตงคณะกรรมการเจรจา (Trade Negotiating Committee) เพอด าเนนการเจรจาจดท าความตกลงเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศคเจรจา และเปนผด

ภาพรวมการเจรจา รวมทงก าหนดตวบคคลทรบผดชอบชดเจน ทงต าแหนงหวหนาคณะเจรจา และเลขานการคณะเจรจา เพอใหการเจรจาด าเนนการเจรจาไปอยางราบรนและตอเนอง

DPU

356

1.4 จดตงคณะผเชยวชาญ/คณะท างานกลมยอย (Expert Groups/Working Group) เพอหารอรายละเอยดเฉพาะเรอง เชน ขนตอนการลดภาษ การลดมาตรการทมใชภาษ กฎวา

ดวยแหลงก าเนดสนคา (Rules of Origin) การยอมรบรวม (MRAs) และดานการลงทน เปนตน 2. จดตงคณะท างาน ในการเจรจาจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศตางๆโดยมการจดตงคณะท างาน เพอ

พจารณาจดท ากรอบความตกลงเขตการคาเสรและความตกลงเขตการคาเสรระหวางกน รวมทงไดมการจดตงคณะท างานกลมยอย มาชวยเจรจาจดท ากรอบความตกลงฯ และความตกลงฯ เชน ไทย-ออสเตรเลย มการจดตง Expert Groups เพอหารอรายละเอยดเฉพาะเรอง เชน ดานกฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา (ROOs) ดานการยอมรบรวม (MRAs) และดานการลงทน ส าหรบไทย-เปร มการจดตงคณะท างานเฉพาะกจ (Ad-hoc Working Group) ทางดาน Market Access SPS TBT และ Services and Investment

2.1 ขอด คอ - การเจรจาเปนไปอยางราบรน เพราะคณะท างานกลมยอยจะเปนผทมความเชยวชาญเฉพาะใน เรองนนๆ - การจดตงคณะท างาน/คณะท างานกลมยอย หลายกลมจะท าใหการเจรจาใชระยะเวลาทส นลง และสรปผลการเจรจาไดอยางรวดเรว 2.2 ขอเสย คอ - การจดตงคณะท างาน/คณะท างานกลมยอย ท าใหการเจรจาจ าเปนตองเพมจ านวนบคลากรใหมากขน อาจท าใหขาดแคลนผทมความเชยวชาญเฉพาะในเรองนนๆ - การเจรจาอาจขาดความรอบคอบและไมตอเนอง เนองจากบางคนอาจอยในหลายคณะท างานกลมยอย ถามการประชมกลมยอยพรอมกนหลายกลม - การจดตงคณะท างาน/คณะท างานกลมยอยหลายกลม ท าใหตองเสยคาใชจายในการเจรจาสงขนตามไปดวย

3. ขอบเขตและระยะเวลาการเจรจา การเจรจาจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศตางๆ ไดก าหนดขอบเขตและระยะเวลาการ

เจรจา ซงสามารถแบงหวขอไดดงน (1) ครอบคลมขอบเขตกวางขวาง ในการเจรจาจดท าเขตการคาเสรของไทยกบประเทศคเจรจาจะครอบคลมทงการเปดเสรการคา

สนคา การคาบรการและการลงทน ผลด คอ - จะท าใหมความสมพนธทางเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศมความใกลชดยงขน - ขอบเขตครอบคลมความสมพนธทางเศรษฐกจทกดาน จะเปนแรงกระตนใหมการขยาย

ปรมาณทางการคา และการลงทนระหวางกนมากขน - ผประกอบการในประเทศจะขยายก าลงการผลตสนคาและบรการเพอตอบสนองกบปรมาณ

DPU

357

ความตองการสนคาและบรการทเพมขน - ระบบเศรษฐกจจะเกดการหมนเวยนซงจะสงผลดตอเศรษฐกจของประเทศโดยรวม ผลเสย คอ - ขอบเขตครอบคลมความสมพนธทางเศรษฐกจทกดานจะท าใหการเจรจามความยงยากและ

เกดความลาชาได เนองจากมเรองทตองเจรจาหลากหลายหวขอ - จ าเปนตองใชบคลากรทมความรความสามารถและเชยวชาญเฉพาะดานในเรองทเจรจาเปน

จ านวนมาก ซงในปจจบนไทยมการเจรจาจดท าเขตการคาเสรกบหลายประเทศ บางครงอาจเปนชวงเวลาเดยวกนหรอใกลกน ท าใหขาดแคลนบคลากรทมความเชยวชาญเฉพาะดาน

- ตองเสยคาใชจายเพมขน เนองจากจ าเปนตองใชบคลากรในการเจรจาเปนจ านวนมาก รวมทงใชระยะเวลาในการเจรจาทยาวนาน

(2) ครอบคลมความรวมมอทางเศรษฐกจดานตางๆ ในการเจรจาจดท าเขตการคาเสรของไทยกบประเทศคเจรจาจะครอบคลมความรวมมอทางเศรษฐกจดานตางๆ ดวย แบงเปน

ผลด คอ - ความรวมมอทางเศรษฐกจทไทยมความพรอม แสดงใหเหนวาเปนสาขาความรวมมอทไทยม

ศกยภาพ ซงสามารถน าความรและประสบการณทส งสมมาไปถายทอดใหกบประเทศคเจรจาได - สามารถก าหนดแนวทางใหกบประเทศคเจรจาตามทไทยตองการได เพอทจะเออประโยชนตอ

ผประกอบการของไทยใหมากทสด ในสาขาความรวมมอทไทยมศกยภาพ เชน ดานการประมง การทองเทยว และสาธารณสข

- ส าหรบความรวมมอทางเศรษฐกจในสาขาทไทยมความเชยวชาญนอยหรอไม คอยมความพรอม กสามารถไดรบความร ประสบการณ และการถายทอดเทคโนโลยจากประเทศคเจรจาทมความเชยวชาญอกดวย เชน ออสเตรเลย ซงเปนประเทศทมความเชยวชาญทางดานมาตรการสขอนามย (Sanitary and Phyto Sanitary : SPS) อนเดยมความเชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและเทคโนโลยชวภาพ เปนตน

ผลเสย คอ - ในบางครงอาจจะไมเกดความรวมมอทางเศรษฐกจในสาขานน เนองจากประเทศคเจรจาไมตองการ

หรอเหนวายงไมมความจ าเปนตองมความรวมมอในสาขานน - ประเทศไทยจะตองมการเรยนรและรบการถายทอดจากประเทศคเจรจา ซงในบางครงอาจไมไดรบ

การถายทอดอยางเตมเมดเตมหนวย หรอในบางครงเปนเรองทเขาใจไดยาก ผไดการถายทอดอาจจะเกดความเบอหนายและไมสนใจ

- ประเทศคเจรจาสามารถก าหนดทศทางไดตามความตองการของตวเอง เพอทจะรกษาผลประโยชนใหกบประเทศของตนมากทสด

(3) ระยะเวลาการเปดเสร ในการเจรจาจดท าเขตการคาเสรของไทยกบประเทศคเจรจา จะมการลด/เลกภาษศลกากรและมาตรการท

DPU

358

มใชภาษใหหมดไป และสวนใหญจะเปนเขตการคาเสรอยางแทจรงภายในป ค.ศ. 2010 ผลด คอ - รระยะเวลาการเปดเสรทแนนอนวาสวนใหญจะเปนเขตการคาเสรอยางแทจรงในป ค.ศ. 2010 - สามารถทจะก าหนดแผนงานการผลต การตลาด และการลงทนลวงหนาได สงผลใหการ

ด าเนนงานเกดประสทธภาพมากยงขน - ผประกอบการทมศกยภาพในการผลตและการแขงขน จ าเปนตองรกษาฐานทเปนตลาด

ดงเดมและรกขยายหาตลาดใหมๆ ทมศกยภาพเพมขน - ส าหรบผประกอบการทไมสามารถแขงขนและจ าเปนตองมการปรบตว ท าใหมระยะเวลาใน

การปรบตวและเพมขดความสามารถในการแขงขนได ผลเสย คอ - ระยะเวลาทจะเปนเขตการคาเสรอยางแทจรงพรอมกนหลายความตกลงในป ค.ศ. 2010 จะ

เกดผลกระทบตอการผลตและการคาอยางรนแรง - ถาผประกอบการในประเทศไมมการเตรยมความพรอม เนองจากภาระดานภาษไดถกขจดให

หมดสนไปแลว จะมการน าเขาสนคาราคาถกจากประเทศคเจรจาสงขน การแขงขนจะทวความเขมขนมากยงขน ถาผประกอบการรายใดทไมสามารถแขงขนได จ าเปนตองมการปรบตวแตเนนๆ แตถาไมสามารถปรบตวไดจ าเปนตองปรบเปลยนไปสสาขาทมศกยภาพแทน

(4) การเรงลดภาษสนคาบางสวนกอน (Early Harvest) เพอเปนการเกบเกยวผลประโยชนรวมกนกอนทความตกลงจะมผลบงคบใชโดยใหมการลดภาษ

สนคาบางสวนกอนทนท (Early Harvest) (4.1) การลดอตราภาษศลกากร การเจรจาจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศตางๆในบางครงจะมการเรงลดภาษสนคา

บางสวนกอน (Early Harvest) สวนใหญจะลดภาษศลกากรลงเหลอ 0 ผลด คอ - การคาระหวางประเทศจะเกดการขยายตว และเปนการเพมศกยภาพในการแขงขน - การสงออกสนคาไทยไปยงประเทศคเจรจาไดเพมขน เนองจากสนคามราคาต าลงกวาปกต - การน าเขาสนคากจะมเพมขนเชนกน เนองจากสนคาน าเขาราคาถกลง และเปนการน าเขา

เพอทดแทนการน าเขาจากประเทศอน - จะมการน าเขาวตถดบราคาถกจากประเทศคเจรจามาผลตเปนสนคาเพอสงผลใหตอบสนอง

ความตองการทงในประเทศและระหวางประเทศ เปนการประหยดตนทนในการผลต การผลตเพอปอนตลาดในประเทศและการผลตเพอการสงออกของไทยมศกยภาพมากยงขน

- ผบรโภคสามารถเลอกซอสนคาไดในราคาทถกลงและมสนคาใหเลอกไดหลากหลายมากขน ผลเสย คอ - ท าใหการน าเขาสนคาเพมขน เนองจากสนคาน าเขาราคาถกลง

DPU

359

- จะเกดการแขงขนดานราคากบสนคาทผลตในประเทศ ซงผประกอบการบางรายท ไมมศกยภาพจ าเปนตองออกจากธรกจนไป ระบบเศรษฐกจในประเทศขาดความคลองตว การผลตสนคาลดนอยลง จะมการปลดคนงาน สงผลใหระบบเศรษฐกจโดยรวมซบเซา

(4.2) ระยะเวลาในการลดภาษ การเรงลดภาษสนคาบางสวนกอน (Early Harvest) สวนใหญจะลดภาษศลกากรลงเหลอ 0 โดยใช

ระยะเวลาสนทสด ผลด คอ - ถาระยะเวลาลดภาษใหเหลอ 0 เรวมาก ทงสองประเทศกจะไดรบประโยชนเรวขนดวย - ปรมาณการคาระหวางประเทศเพมสงขน ทงจากการสงออกสนคาไปประเทศคเจรจาไดมาก

ขน และการน าเขาสนคาจากประเทศคเจรจาเพมขน เนองจากสนคามราคาถกลง รวมทงน าเขาวตถดบราคาถกจากประเทศคเจรจามาผลตเปนสนคา แลวสงออกไปยงประเทศทสามได

ผลเสย คอ ถาระยะเวลาในการลดภาษใหเหลอ 0 เรวมาก หรอลดภาษลงเปน 0 ทนทผประกอบการทม

ศกยภาพจะไมเกดปญหาแตอยางใด ถาผประกอบการทมข ดความสามารถปานกลางและต าจะไมสามารถปรบตวไดทน เนองจากมเวลาในการปรบตวนอยมาก

3.1 ขอบเขตการเจรจา ขอบเขตการเจรจาระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ควรยดหลกการ ดงน (1) การเจรจาควรจะครอบคลมความสมพนธทางเศรษฐกจทกดาน (Comprehensive) ทงการเปด

เสรดานการคาสนคา การคาบรการ และการลงทน ตลอดจนความรวมมอทางเศรษฐกจสาขาตางๆ ทมความสนใจรวมกน

(2) การเจรจาจะตองมความสอดคลองกบกฎระเบยบของ WTO (3) การเจรจาจะตองยดหลกการตางตอบแทนทใหผลประโยชนแกทงสองฝาย (4) การเจรจาจะตองค านงถงความแตกตางของระดบการพฒนาทางเศรษฐกจระหวางไทยกบ

ประเทศคเจรจา 3.2 ระยะเวลา ระยะเวลาการเจรจาระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ควรยดหลกการดงน

(1) ระยะเวลาทใชในการเจรจา ควรจะมเวลาประมาณ 1 ป 6 เดอน - 3 ป และควรก าหนดแผนงานการเจรจาไวดวยวาจะมการประชมเจรจาทงหมดกครง เชน จดประชมเจรจาทก 2 เดอน โดยผลดกนเปนเจาภาพ หลงจากนน ใหมการทบทวนผลการเจรจา กอนทจะมการลงนามความตกลงระหวางกนตอไป

(2) ระยะเวลาในการเปดเสรของไทยควรเรวกวาการเปดเสรภายใตกรอบ APEC แตจะไมเรวกวา AFTA

DPU

360

4. การเปดเสรดานการคาสนคา การเจรจาเปดเสรดานการคาสนคาระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ควรยดหลกการดงน

4.1 ขอบเขตสนคา การลดภาษสนคาตองใหครอบคลมการคาสวนใหญ (Substantially All Trade in Goods) หรอ

ครอบคลมรายการสนคาทกชนด 4.2 วธการลดภาษ แบงรายการสนคาเปน 3 กลม คอ

4.2.1 Fast Track 4.2.2 Normal Track

4.2.3 Sensitive Track 4.2.1 Fast Track

เปนรายการสนคาทมศกยภาพในการผลตและการแขงขน รวมทงเปนสนคาทมความพรอมในการเปดเสร รายการสนคาภายใต Fast Track จะลดภาษลงเหลอ 0 ทนท ในวนทความตกลงมผลบงคบใช

4.2.2 Normal Track เปนรายการสนคาทมศกยภาพในการผลตและการแขงขนอยบางในระดบหนงรวมทงตองใช

ระยะเวลาส าหรบการปรบตวเพอรองรบการเปดเสร รายการสนคาภายใต Normal Track จะลดภาษลงเหลอ 0 ภายใน 5 ป หลงจากทความตกลงมผลบงคบใช

4.2.3 Sensitive Track เปนรายการสนคาทมความออนไหวของไทย และตองใชระยะเวลาในการปรบตว รายการสนคา

ภายใต Sensitive Track จะลดภาษลงเหลอ 0 ภายใน 10 ป หลงจากทความตกลงมผลบงคบใช สนคาภายใตกลมน อาจจะมสนคาบางรายการทมความออนไหวสงเปนพเศษ

- จ าเปนตองใชระยะเวลาในการปรบตวยาวนานกวาปกต เชน ตองใชเวลาในการปรบตวนาน 15-20 ป

- ควรจ ากดจ านวนรายการสนคาทมความออนไหวสงเปนพเศษใหมนอยทสด - ใชวธการลดภาษเพอบรรเทาผลกระทบ โดยใหคงอตราภาษเดมไวในชวงตนๆ แลวเรมลด

ภาษในชวงปทายๆ - ใชวธการก าหนดปรมาณน าเขา โดยก าหนดใหมการน าเขาสนคาในปรมาณทก าหนดไว เมอ

สนคานนไดลดภาษลงแลว และมการน าเขาสนคาชน fนนมากกวาปรมาณทก าหนด ใหสามารถบงคบเกบภาษในอตราสงหรอในอตราทยงไมไดมการลดภาษระหวางกน

5. การเปดเสรดานการคาบรการ การเจรจาเปดเสรดานการคาบรการระหวางไทยกบประเทศคเจรจาควรยดหลกการ ดงน (1) ใหมการเปดเสรการคาบรการใหกาวหนามากขน (Progressively Liberalization) เพอให

สอดคลองกบมาตรา 5 ของความตกลงทวไปวาดวยการคาบรการ (GATS)

DPU

361

(2) ใหลดหรอยกเลกมาตรการทเปนการเลอกปฏบตทงหมดระหวางกน และหามใชมาตรการทเปนการเลอกปฏบตใหมหรอมาตรการเลอกปฏบตทมากขนกวาเดม

(3) การเจรจาเปดเสรการคาบรการ โดยใชแนวทางบรการสาขาใดทมความพรอมกใหมการ เปดเสรระหวางกนกอน (Positive List Approach)

(4) ใหมการปฏบตเปนพเศษและแตกตางระหวางประเทศทพฒนาแลว ประเทศก าลงพฒนา และประเทศพฒนานอยทสด รวมทงใหความยดหยนแกประเทศพฒนานอยทสด

6. การเปดเสรดานการลงทน

การเจรจาเปดเสรดานการลงทนระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ควรยดหลกการดงน (1) ใหมการสงเสรมการลงทน การสรางกฎเกณฑการลงทนทแขงขน เปดกวาง และมความ

โปรงใส

(2) ใหรวมเรองการคมครองการลงทน (Protection of Investment) ดวย

7. ความรวมมอทางเศรษฐกจ (Economic Cooperation) การเจรจาเปดใหมความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ควรยดหลกการ

ดงน (1) แสวงหาความรวมมอดานใหมๆ และเสรมสรางกลไกการสงเสรมความรวมมอทาง

เศรษฐกจทใกลชดยงขน

(2) ใหมความรวมมอทางเศรษฐกจในสาขาตางๆระหวางไทยกบประเทศคเจรจาใหมคว าม กาวหนามากขน

8. การเรงลดภาษสนคาบางสวนกอน (Early Harvest) การเจรจาเปดเสรเพอใหมการเรงลดภาษสนคาบางสวนกอน (Early Harvest) ระหวางไทยกบ

ประเทศคเจรจา ควรยดหลกการ ดงน (1) การเรงลดภาษสนคาบางสวนกอน (Early Harvest) เปนการเกบเกยวผลประโยชนรวมกน

กอนทความตกลงจะมผลบงคบใช

(2) การเรงลดภาษสนคาบางสวนกอน (Early Harvest) สวนใหญจะใชระหวางประเทศก าลงพฒนาดวยกน หรอระหวางประเทศก าลงพฒนากบประเทศพฒนานอยทสด

(3) วธการลดภาษจะคดจากอตราภาษทเกบจรง (MFN Applied Rates) ณ วนททไดตกลงกนเปนปฐานการลดภาษ

ส าหรบสนคาทมโควตาภาษ (ตามขอผกพน WTO) การลดภาษ Early Harvest เจาะจงเฉพาะภาษในโควตาเทานน โดยการน าเขายงมโควตาควบคมปรมาณการน าเขาอยและภาษนอกโควตายงคงอยในอตราสง หรออาจจะแปลงปรมาณน าเขาใหอยในรปของอตราภาษ

9. กฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา (Rules of Origin) การเจรจาเปดเสรไดก าหนดใหมกฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา (Rules of Origin) ระหวางไทย

กบประเทศคเจรจา เพอใชสทธประโยชนทางดานภาษศลกากร ควรยดหลกการ ดงน

DPU

362

(1) กฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา (Rules of Origin) จะตองเออประโยชนตอการคาระหวางทงสองประเทศมากทสด และเปนสงทก าหนดวาสนคานน

จะไดรบสทธประโยชนทางภาษศลกากรระหวางกนหรอไม (2) กฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา (Rules of Origin) ควรเปนสงทท งสองประเทศสามารถปฏบตตามไดและไมมความยงยากหรอซบซอน (3) กฎวาดวยแหลงก าเนดสนคา (Rules of Origin) ควรมความเสถยรภาพ ไมควรเปลยนแปลงหลกเกณฑบอยๆ นอกจากกฎวาดวยแหลงก าเนด

สนคาเปนหลกเกณฑทใชชวคราว การจดท าเขตการคาเสรของไทยในอนาคต ประเทศไทยไดมการเจรจาจดท าเขตการคาเสรกบประเทศตางๆ หลายประเทศ ขอเสนอแนะ 1. ควรใหมผดแลในภาพรวมโดยเฉพาะ การเจรจาจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ซงนบวนทจะมจ านวนมากขน

และการเจรจากมความยงยากซบซอนมากขนดวย ควรจะมบคคล/คณะบคคล ทดแลภาพรวมของการเจรจาในทกกรอบความตกลง เพอทจะไดเหนการเจรจาในภาพรวมทงหมด สามารถวางแผนในการก าหนดระยะเวลา เพอไมใหการเจรจาในแตละกรอบความตกลงมความซ าซอน ก าหนดกรอบแนวทางการเจรจาใหมความสอดคลองกน และสามารถจดสรรการใชทรพยากรไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

2. ประเทศทควรเจรจาเพม การเจรจาจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศคเจรจา ครอบคลมพนทเกอบทกภมภาค

ทวโลก แตยงมบางพนททไทยยงไมไดมการจดท าเขตการคาเสรระหวางกน และควรเจรจากบประเทศในภมภาคอนๆ เพมเตม เชน

- ทวปแอฟรกา คอ ประเทศแอฟรกาใตทสามารถเปนประตการคาสประเทศตางๆ ในทวปแอฟรกา

- ทวปยโรป คอ สหภาพยโรปซงเปนกลมประเทศทมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทสงมาก ประชากรมอ านาจซอสง และมจ านวนสมาชกถง 25 ประเทศ ซงการเจรจาจดท าเขตเศรษฐกจและการคาเสรควรอยในกรอบของอาเซยน-สหภาพยโรป นาจะมความเหมาะสมกวาทงขนาดจ านวนประชากร

3. การตดตามและประเมนผลการเจรจา การเจรจาจดท าเขตการคาเสรระหวางไทยกบประเทศคเจรจาบางประเทศไดมผลบงคบใชแลว

จ าเปนตองมการตดตามและประเมนผลการเปดเสรวา ยงมปญหาและอปสรรคใดบางจะตองแกไขอยางไร เพอใหการเปดเสรไดรบประโยชนอยางเตมท

(จากหนงสอ : สมพงษ เฟองอารมย. ความรทวไปเกยวกบขอตกลงการคาเสร .

กรงเทพมหานคร: จามจรโปรดกท, 2549.)

DPU

1

แบบฟอรมการสงเคราะหงานวจย

ชอโครงการวจย ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆ ในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตอการคาสนคา ชอนกวจย ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร 1. ขอคนพบหลกๆ จากงานวจย งานวจยนพบวา การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมไดสงผลกระทบเฉพาะดานบวกตอประเทศสมาชกทเขาท าขอตกลง แตยงสงผลกระทบดานลบอกดวย การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสงผลกระทบดานบวกทส าคญ คอ ลดแรงจงใจของผน าเขาในการหลบหลกและหนภาษศลกากรและการกระท าความผดทางศลกากร ลดการบดเบอนของภาษตอการตดสนใจของประชาชนในการซอสนคาทน าเขาจากภมภาคอาเซยน ไมกอใหเกดกรณการผลกภาระภาษทเกบจากสนคาน าเขาออกไปสประเทศทสงออก ลดผลกระทบตอการตดสนใจของประชาชนในการเลอกลงทนในภมภาคอาเซยน ชวยใหกฎหมายภาษศลกากรกาวทนตอสภาพการทางเศรษฐกจและการคาของโลก ลดการทจรตคอรรปชนของเจาหนาทกรมศลกากร และลดอปสรรคทางการคาระหวางประเทศ

การลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนสงผลกระทบดานลบทส าคญ คอ ท าใหรายไดของรฐบาลจากภาษศลกากรทจดเกบจากการน าเขาสนคาลดนอยลง ไมสงเสรมตอหลกการด าเนนนโยบายการคลงทางดานหนสาธารณะของรฐบาลทตองการใหประชาชนมเงนออม ไมสนบสนนหลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษในแนวตงและหลกความเปนธรรมในการกระจายรายไดครงใหม ไมชวยแกปญหาเงนเฟอทตองการลดอ านาจซอของประชาชน ไมสามารถถกใชเปนเครองมอในการควบคมการน าเขาสนคาเพอคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศ ลดบทบาทหนาทของกรมศลกากร ไมสอดคลองกบหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษ เพราะหลกเกณฑหลายขอในประกาศกระทรวงการคลงและประกาศกรมศลกากรทออกตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนหลายฉบบท าใหกฎหมายภาษศลกากรเพมความซบซอนและปฏบตยากขนไปอก และไมสอดคลองกบหลกการของระบบภาษทดทตองการใหกฎหมายภาษออกโดยรฐสภาซงถอเปนกฎหมายภาษแมบท แตประกาศกระทรวงการคลงและประกาศกรมศลกากรทออกตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนถอเปนกฎหมายภาษล าดบรองทออกโดยองคกรฝายบรหาร ทเกยวของกบการลดอตราภาษซงถอเปนสวนส าคญของโครงสรางภาษทควรอยภายใตกระบวนการนตบญญตของรฐสภา

นอกจากน งานวจยนพบวาการปฏบตตามพนธกรณหรอขอผกพนของประเทศทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอยางเครงครดและครบถวน จะท าใหการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคอาเซยนซงถอเปนความรวมมอทางดานกฎหมายภาษศลกากรระหวางประเทศไทยกบประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนประสบผลส าเรจ

DPU

2

2. งานวจยของทานน าไปสการสรางนวตกรรมอยางไร 2.1 งานวจยนจะน าไปสการปรบปรงกฎหมายภาษศลกากรซงเปนกฎหมายทเกยวของโดยตรงกบขอตกลง

เขตการคาเสรอาเซยนใหสอดคลองและเปนไปตามหลกการจดเกบภาษทดและหลกการของระบบกฎหมายภาษทด ซงคาดวาจะท าใหกฎหมายภาษภายในของประเทศไทยสนบสนนและสงเสรมใหความรวมมอทางดานกฎหมายภาษศลกากรระหวางประเทศไทยกบประเทศตางๆในภมภาคอาเซยนประสบผลส าเรจ กลาวคอ ตามทไดกลาวในหวขอท 1 หลกเกณฑหลายขอในประกาศกระทรวงการคลงและประกาศกรมศลกากรทออกตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนหลายฉบบท าใหกฎหมายภาษศลกากรเพมความซบซอนและปฏบตยากซงไมสอดคลองกบหลกความมประสทธภาพในการจดเกบภาษทตองการลดความซบซอนของกฎหมายภาษเพอลดตนทนในการบรหารจดเกบภาษและลดตนทนในการปฏบตตามกฎหมายภาษ นอกจากน ประกาศกระทรวงการคลงและประกาศกรมศลกากรทออกตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไมสอดคลองกบหลกการของระบบกฎหมายภาษทดทตองการใหกฎหมายภาษออกโดยรฐสภาซงถอเปนกฎหมายภาษแมบท แตประกาศกระทรวงการคลงและประกาศกรมศลกากรทออกตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนถอเปนกฎหมายภาษล าดบรองทออกโดยองคกรฝายบรหารทเกยวของกบการลดอตราภาษซงถอเปนสวนส าคญของโครงสรางภาษทควรอยภายใตกระบวนการนตบญญตของรฐสภา

ดงนน เพอลดความซบซอนของกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองหลายฉบบทเกยวกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบต รวมทงลดความสบสนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตามกฎหมายดงกลาว เพอลดตนทนทเกยวของ งานวจยนจงเสนอแนะวา ควรน าขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการเกยวกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบต ทปรากฏอยในกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองหลายฉบบ มารวมอยในกฎหมายแมบทฉบบเดยว ตามระบบการรวบรวมกฎหมาย (Consolidation) ในรปพระราชบญญตของรฐสภา

2.2 งานวจยนจะน าไปสการจดท าบนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตทก าหนดอยในกฎหมายภาษศลกากร (Explanatory Memoranda) กลาวคอ แมกฎหมายทเกดขนจากระบบการรวบรวม (Consolidation) มขอดดงทกลาวขางตน แตกฎหมายทเกดขนจากระบบการรวบรวม (Consolidation) อาจสรางปญหาในการใชกฎหมาย เพราะถอยค าส านวนในบทบญญตของกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองฉบบตางๆทถกน ามารวบรวมไวในกฎหมายแมบทฉบบเดยวอาจแตกตางกนหรอไมสอดคลองกน ดงนน เพอแกไขปญหาดงกลาว และเพอใหกฎหมายแมบทฉบบเดยวทเกดขนจากระบบการรวบรวม (Consolidation) มความชดเจนและลดความยากในการเขาใจเพอปฏบตตาม เพอใหสอดคลองกบหลกความแนนอนชดเจน งานวจยนจงเสนอแนะวาถอยค าส านวนในบทบญญตของกฎหมายแมบทฉบบเดยวทถกรวบรวมขนจากกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองท เกยวของหลายฉบบ (Consolidation) ควรถกปรบเปลยนเปนถอยค าส านวนทงาย ชดเจน ไมคลมเครอ ไมออมคอมวกวน และมความสอดคลองกน ไมควรใชภาษาทกระชบมากจนเกนไปดวย รวมทงจะตองไมใชประโยคทยาวมากจนเกนไปในตวบทบญญตของกฎหมายแมบท และจะตองไมมถอยค าส านวนทเขาใจยาก หากมค าศพททางเทคนค ควรมบทบญญตอธบายค าศพทเหลานนดวย นอกจากน ในเวลาทท าการรวบรวมกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองทเกยวของหลายฉบบ (Consolidation) ใหเปนกฎหมายแมบทฉบบเดยว หนวยงานของรฐบาลทเปนผจดท าและ

DPU

3

รวบรวมกฎหมายควรจดท าบนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตในกฎหมายแมบทนน (Explanatory Memoranda) ควบคกนไปดวย บนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตในกฎหมายแมบทน ควรทจะประกอบไปดวย

(ก) ค าอธบายวตถประสงคของบทบญญตในกฎหมายแมบทในมาตราหลกและมาตราส าคญทเกยวของกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบตตาม

(ข) ค าอธบายวธการท างานของบทบญญตในกฎหมายแมบทในมาตราหลกและมาตราส าคญทเกยวของกบการยกเวนอากรและการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและตามความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบตตาม

(ค) ตวอยางในการค านวณอตราอากรขาเขาทน าไปประยกตใชงานได (ง) รายละเอยดทเปนประโยชนอนๆ 2.3 งานวจยนจะน าไปสการจดท าบนทกทเปนการอธบายขอบงคบทก าหนดอยในขอตกลงเขตการคาเสร

อาเซยน (Explanatory Memoranda) กลาวคอ ตามทไดกลาวในหวขอท 1 การปฏบตตามพนธกรณหรอขอผกพนของประเทศทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอยางเครงครดและครบถวน จะท าใหการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคอาเซยนประสบผลส าเรจ ดงนน เพอชวยใหประเทศสมาชกอาเซยนปฏบตตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนอยางเครงครดและครบถวน งานวจยนจงเสนอแนะวาประเทศสมาชกอาเซยนควรน าผลของงานวจยนไปปฏบต โดยรวมมอกนจดท าบนทกทเปนการอธบายขอบงคบทก าหนดอยในขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (Explanatory Memoranda) บนทกทเปนการอธบายตวขอบงคบน ควรทจะประกอบไปดวย ค าอธบายวตถประสงคของขอบงคบทส าคญ วธการท างานของขอบงคบนนทประเทศภาคสมาชกตองปฏบตตาม ตวอยางประกอบกฎวาดวยแหลงก าเนดสนคาทสามารถน าไปประยกตใชงานไดและรายละเอยดทเปนประโยชนอนๆ

3. งานวจยนกอใหเกดการน าไปปฏบตจรง (Best Practice) อยางไร

3.1 ตามทจะกลาวในหวขอท 4 การลดผลกระทบดานลบประกอบกบผลกระทบดานบวกของการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน จะสนบสนนใหประเทศไทยเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศอนๆเพมมากขน ดงนน เพอสนบสนนการเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไปของประเทศไทยกบประเทศคเจรจาโดยจะไมสงผลกระทบดานลบตอภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมในประเทศไทยมากจนเกนไป หนวยงานทเกยวของกบการปรบลดอตราอากรขาเขาของประเทศไทย (รฐบาลผานทางกรมศลกากร กระทรวงการคลง และผานทางกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย และรฐสภา) ควรน าผลของงานวจยนไปปฏบต กลาวคอ ในการเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไประหวางประเทศไทยกบประเทศคเจรจา ประเทศไทยควรตองปรบลดอตราอากรขาเขาลงในระดบทเหมาะสมตามกรอบการปรบลดอตราอากรขาเขาทรฐสภาเปนผก าหนด โดยการน าผลกระทบดานลบจากการลดอตราอากรขาเขามาเปนปจจยพนฐานสวนหนงในการพจารณาก าหนดกรอบการปรบลดอตราภาษประกอบกบปจจยดานอนๆ

3.2 รฐบาลผานทางกรมศลกากร กระทรวงการคลง ควรพจารณาน าขอกฎหมายและขอก าหนดเกยวกบระเบยบ หลกเกณฑและพธการเกยวกบการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนและความตกลงระหวางประเทศทผน าเขาสนคาตองปฏบต ทปรากฏอยในกฎหมายภาษศลกากรล าดบรองหลายฉบบ มารวมอยใน

DPU

4

กฎหมายแมบทฉบบเดยวตามระบบการรวบรวมกฎหมาย (Consolidation) และเสนอใหรฐสภาพจารณาและออกกฎหมายทเกดขนจากระบบการรวบรวมในรปพระราชบญญต ตามทไดกลาวในหวขอท 2

3.3 รฐบาลผานทางกรมศลกากร กระทรวงการคลง ควรพจารณาจดท าบนทกทเปนการอธบายตวบทบญญตทก าหนดอยในกฎหมายภาษศลกากร (Explanatory Memoranda) ทเกดขนจากระบบการรวบรวมกฎหมาย (Consolidation) ตามทไดกลาวในหวขอท 2

3.4 ประเทศสมาชกอาเซยนควรรวมมอกนจดท าบนทกทเปนการอธบายขอบงคบทก าหนดอยในขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน (Explanatory Memoranda) ตามทไดกลาวในหวขอท 2 และประเทศภาคสมาชกอาเซยนตองน าขอบงคบ/พนธกรณภายใตขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนไปบญญตไวเปนกฎหมายภายในพรอมทงจดท าบนทกทเปนการอธบายขอบงคบทก าหนดอยในขอตกลง 4. ขอคนพบนนสามารถน าไปใชประโยชนไดอยางไร

งานวจยนพบวา การลดอตราภาษศลกากรและการยกเวนภาษศลกากรส าหรบสนคาน าเขาอยางเหมาะสมรวมทงการลดอตราภาษศลกากรในอตราทเหมาะสมใหสอดคลองและเปนไปตามหลกการ แนวความคดทางทฤษฎ หลกและระบบกฎหมายภาษทเกยวของ จะลดผลกระทบดานลบตอประเทศทเขาท าขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยนตามทไดกลาวในหวขอท 1

การลดผลกระทบดานลบตามทกลาวขางตนประกอบกบผลกระทบดานบวกของการลดอตราอากรขาเขาตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน จะสนบสนนใหประเทศไทยเจรจาและจดท าขอตกลงเขตการคาเสรกบประเทศอนๆเพมมากขนตอไปในอนาคต ซงจะมผลท าใหการคาและเศรษฐกจของประเทศไทยขยายตวเพมมากขน อนเปนผลเนองมาจากสนคาน าเขามราคาถกลง สงผลใหมการน าเขาสนคาตางๆทเปนประโยชนตอทงภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมการผลต และเปนประโยชนตอประชาชนทสามารถเลอกซอสนคาอปโภคบรโภคซงมราคาถกลงได ซงคาดวาจะท าใหมการซอขายสนคาอปโภคและบรโภคมากขน

5. หนวยงาน และผทไดรบประโยชนจากขอคนพบ

5.1 รฐบาลไทยผานทางกรมศลกากร กระทรวงการคลง และผานทางกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย

5.2 รฐสภาไทย 5.3 ประเทศสมาชกอาเซยน 5.4 ประเทศคเจรจาจดท าขอตกลงเขตการคาเสรฉบบตอๆไปในอนาคต

6. ขอคดเหนอนๆ เกยวกบการวจยของทาน

6.1 การวจยนนาจะเปนตวอยางทดเกยวกบการศกษาวเคราะหวจยศาสตรทมความเชอมโยงกน หรอบรณาการระหวางเศรษฐศาสตรการคาระหวางประเทศกบกฎหมายภาษศลกากร

6.2 งานวจยนน ามาซงองคความรและขอเสนอแนะเกยวกบนโยบายและกฎหมายภาษศลกากรทมผลกระทบและเกยวของการรวมกลมทางเศรษฐกจของประเทศในภมภาคเอเชย

DPU

5

6.3 งานวจยนสามารถน าไปประยกตใชในการเรยนการสอนในวชากฎหมายภาษอากรชนสงและกฎหมายการคลงชนสงในการศกษาระดบบณฑตศกษา

6.4 งานวจยนมประโยชนตอสาธารณะและตอหนวยงานของทางราชการทเปนผก าหนดนโยบายและออกกฎหมายภาษศลกากร (นอกเหนอไปจากการเกบส าเนารายงานการวจยไวในหองสมดของมหาวทยาลยเพอการคนควา) ดงนน หากหนวยงานของทางราชการดงกลาวไดเหนความส าคญของการวจยนและไดน าขอเสนอแนะทไดจากผลการวจยน ไปใชในการปรบปรงหรอปฏรปนโยบายภาษศลกากรและน าไปออกเปนมาตรการทางกฎหมายหรอน าไปปรบปรงแกไขกฎหมายทมผลบงคบใชอยแลวในปจจบน จะถอเปนการน าเอางานวจยไปใชในทางปฏบตไดจรงอยางเปนรปธรรมหรอน าทฤษฎไปสการปฏบตทเปนประโยชนตอประเทศชาตและสงคมโดยสวนรวม ซงประโยชนทไดรบนนาจะมคณคาเกนกวาทผวจยไดอทศก าลงสมองและก าลงปญญาลงไปในการท าการวจย

DPU

363

ประวตและประสบการณของผวจย: (ผชวยศาสตราจารย ดร.จรศกด รอดจนทร) งานวจยเรอง: ขอดและขอเสยของความรวมมอทางกฎหมายภาษของประเทศไทยกบประเทศอนๆในภมภาคเอเชย: ศกษากรณการลดภาษศลกากรตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน

ประวตการศกษา (บางสวน) - มธยมศกษาตอนปลาย : โรงเรยนเตรยมอดมศกษา พญาไท กรงเทพฯ ส าเรจการศกษาในป พ.ศ. 2526 - ปรญญาตร (นตศาสตรบณฑต) : มหาวทยาลยธรรมศาสตร ส าเรจการศกษาในป พ.ศ. 2530 - ประกาศนยบตรบณฑตทางกฎหมายธรกจ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร ส าเรจการศกษาในป พ.ศ. 2533 - ประกาศนยบตรบณฑตทางการแปล : มหาวทยาลยธรรมศาสตร ส าเรจการศกษาในป พ.ศ. 2534 - Master’s degree in Commercial Law (LL.M.) : Aberdeen University, The UK ส าเรจการศกษาในป ค.ศ. 1992 (ไดรบทนการศกษาสวนหนงจาก Aberdeen University และ British Council) - Degree of Doctor of Philosophy (Ph.D.) : The University of Edinburgh, The UK ส าเรจการศกษาในป ค.ศ. 2006 (ไดรบทนการศกษาจากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย) ประสบการณการท างาน (บางสวน) - ทปรกษากฎหมาย ส านกงานกฎหมายสนยและวทยา ตงแตป พ.ศ. 2530 – 2534 - ทปรกษากฎหมาย ส านกงานกฎหมายบรรจงและวทยา ตงแตป พ.ศ. 2535 – 2537 - อาจารยประจ า คณะนตศาสตร มหาวทยาลยกรงเทพ ตงแตป พ.ศ.2537 – 2543 ไดรบต าแหนงทางวชาการ: ผชวยศาสตราจารย ในป พ.ศ. 2543 - ผชวยศาสตราจารยประจ า คณะนตศาสตรปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ตงแตป พ.ศ.2550 ถงปจจบน ทงน เปนอาจารยผไดรบการรบรองคณภาพการสอนระดบ “ดมาก” สอนในระดบปรญญาตร (ภาคปกตและภาคบณฑต) ระดบปรญญาโท และวทยากรผอบรม

DPU

364

ภาษาองกฤษส าหรบนกกฎหมายระดบปรญญาเอก รวมทงสอนในระดบปรญญาตร (สอนเปนภาษาองกฤษ) ใหแกวทยาลยนานาชาต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย - อาจารยทปรกษาวทยานพนธของนกศกษาหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตรปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย (ปจจบน) - อาจารยทปรกษาทวไปและอาจารยทปรกษาดษฎนพนธของนกศกษาหลกสตรนตศาสตรดษฎบณฑต คณะนตศาสตรปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย (ปจจบน) - เลขานการและรกษาการผอ านวยการหลกสตรนตศาสตรดษฎบณฑต คณะนตศาสตรปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย (ปจจบน) - อาจารยพเศษ คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร สอนวชาภาษาองกฤษส าหรบ นกกฎหมาย (อดต) - อาจารยสอนเสรม สาขานตศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (ปจจบน) - ทปรกษากฎหมายธรกจ กฎหมายนตกรรมสญญา กฎหมายแรงงาน กฎหมายทรพยสนทางปญญา กฎหมายครอบครว กฎหมายมรดก กฎหมายหางหนสวนและบรษท กฎหมายหลกทรพยและตลาดหลกทรพย และกฎหมายภาษอากรใหแกบคคลและนตบคคลตางๆ (ปจจบน) - นกแปลเอกสารไทย-องกฤษ และองกฤษ-ไทย (ปจจบน-ไดรบทนจากสภาวจยแหงชาตใหแปลหนงสอชอ Dictionary of Taxation จากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย) - ผอานประเมนบทความวชาการ/บทความวจยทงภาษาไทยและภาษาองกฤษเพอตพมพในวารสารพฒนบรหารศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (ปจจบน) และวารสารของมหาวทยาลยบรพา (อดต) - นกวจย (ปจจบน) - วทยากรพเศษ (ปจจบน)

ประสบการณดานการเขยนหนงสอ (บางสวน) - เปนบรรณาธการวารสารกฎหมาย คณะนตศาสตรมหาวทยาลยกรงเทพ ฉบบพเศษครบรอบ 15 ป - เขยนหนงสอชอ “ลขสทธ : หลกกฎหมายและแนววธปฏบตเพอการคมครองและแสวงหาประโยชนจากงานสรางสรรคอนมลขสทธ” จดพมพและจ าหนายโดยส านกพมพวญญชน ปทพมพ พ.ศ. 2555 (จ านวน 264 หนา) - เขยนต าราชอ “สทธบตร : หลกกฎหมายและแนววธปฏบตเพอการคมครองการประดษฐและการออกแบบผลตภณฑ” จดพมพและจ าหนายโดยส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย ปทพมพ พ.ศ. 2555 (จ านวน 601 หนา) ต าราเลมนผานการประเมนจากผทรงคณวฒโดยไดรบรางวลในวนสถาปนาและร าลกถงผกอตงมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ในวนท 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 และไดรบทนอดหนนการแตงต าราจากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย นอกจากน ต ารา

DPU

365

เลมน ไดร บการวจารณวาเปนหนงสอเดนในคอลมนวรรณกรรมโดยชนตร ภกาญจน หนงสอพมพแนวหนา ฉบบวนอาทตยท 2 กนยายน พ.ศ. 2555 - เขยนต าราชอ “ภาษเงนไดบคคลธรรมดา : หลกการและบทวเคราะห” จดพมพและจ าหนายโดยส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย พมพครงท 1 ป พ.ศ. 2555 (จ านวน 288 หนา)พมพครงท 2 ป พ.ศ. 2556 (จ านวน 288 หนา) ต าราเลมนผานการประเมนจากผทรงคณวฒโดยไดรบรางวลในวนสถาปนาและร าลกถงผกอตงมหาวทยาลยธรกจบณฑตยในวนท 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2556 และไดรบทนอดหนนการแตงต าราจากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย - เขยนและเรยบเรยงเอกสารค าสอนวชากฎหมายหลกทรพยและตลาดหลกทรพย จดพมพและจ าหนายโดยส านกพมพมหาวทยาลยธรกจบณฑตย - เปนหนงในผเขยนบทความตพมพในหนงสอชอ “การบรหารจดการ แนวคดและทางเลอกรวมสมย” จดพมพโดยศนยวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย - เปนหนงในผเขยนบทความตพมพในหนงสอชอ “วถเอเชย: ทางเลอกใหมในการบรหารจดการ” จดพมพโดยศนยวจย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย - เปนหนงในผเขยนผลงานวชาการตพมพในหนงสอชอ “การประชมวชาการและการน าเสนอผลงาน สาขานตศาสตร ครงท 2” จดพมพโดยคณะนตศาสตรปรด พนมยงค มหาวทยาลย ธรกจบณฑตย รวมกบ ศนยวจยมหาวทยาลยธรกจบณฑตย - มบทความตพมพอยางตอเนองรวมนบแตป พ.ศ. 2539 ถงปจจบนในวารสารทางกฎหมาย เชน บทบณฑตย ดลพาห วารสารของสภาทนายความ นกบรหาร (วารสารของมหาวทยาลยกรงเทพ) วารสารกฎหมายธรกจบณฑตย วารสารกฎหมายสโขทยธรรมาธราช และสรรพากร-สาสน (วารสารของกรมสรรพากร) (บทความสวนใหญตพมพในวารสารกฎหมายสโขทยธรรมา- ธราช และสรรพากรสาสน) (บทความเรองลาสดไดรบการตพมพในสรรพากรสาสน ฉบบเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2556) - วจยและเขยน Ph.D. Thesis ชอเรอง “Legal Solutions to the Conflict between Equity of Income Redistribution and Economic Efficiency of Taxation in relation to Personal Income Tax Law in Thailand and The United Kingdom” - ปจจบน (พ.ศ. 2556) ก าลงเขยนและเรยบเรยงหนงสอชอ “การเสยภาษของคสมรสอยางประหยด (ทฤษฎ-ส-ปฏบต)”

DPU