การศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคและความพงพอใจทมตอกระบวนการจดการเรยนร

ของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

ดวยกจกรรมศลปศกษา

ปรญญานพนธ

ของ

ปยวรรณ อภนนทรงโรจน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาศลปศกษา

มถนายน 2555

การศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคและความพงพอใจทมตอกระบวนการจดการเรยนร

ของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

ดวยกจกรรมศลปศกษา

ปรญญานพนธ

ของ

ปยวรรณ อภนนทรงโรจน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาศลปศกษา

มถนายน 2555

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคและความพงพอใจทมตอกระบวนการจดการเรยนร

ของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

ดวยกจกรรมศลปศกษา

บทคดยอ

ของ

ปยวรรณ อภนนทรงโรจน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาศลปศกษา

มถนายน 2555

ปยวรรณ อภนนทรงโรจน. (2555). การศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคและความพงพอใจ

ทมตอกระบวนการจดการเรยนรของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร

วดอดมธาน จงหวดนครนายกดวยกจกรรมศลปศกษา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (ศลปศกษา).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม:

ดร. อธพชร วจตสถตรตน

การศกษาคนควาครงนมความมงหมายเพอศกษาการศกษาเปรยบเทยบความคด

สรางสรรคและความพงพอใจทมตอกระบวนการจดการเรยนร ของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก ดวยกจกรรมศลปศกษา ประชากรทใชใน

การวจยครงนเปนเดกนกเรยนชาย– หญง อายระหวาง 3–5 ป ซงกาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 2

จงหวดนครนายก จานวนนกเรยน 15 คน ซงไดมาจากการสมอยางงาย (Simple Random Sampling)

จากประชากร เครองทใชในการศกษาครงนประกอบดวย แผนการสอนการจดกจกรรมศลปศกษา

แบบทดสอบความคดสราง สรรคของเยเลนและเออรบน (Jellen; & Urban. 1986) ซงมความเชอมน

เทากบ .98 และแบบสารวจความพงพอใจทมตอกระบวนการจดการเรยนรของนกเรยนชนอนบาล

ศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปศกษา มคะแนนความคด

สรางสรรคกอนไดรบการ จดกจกรรมศลปศกษา มคะแนน ความคดสรางสรรคโดยรวมเฉลยเทากบ

22.4 ซงอยในระดบตา เมอ พจารณาเปนรายดาน พบวา คะแนน ความคดละเอยดลออเฉลยเทากบ

11.4 อยในระดบตา คะแนนความคดยดหยน เฉลยเทากบ 4.33 อยในระดบตา คะแนนความคด

รเรมเฉลยเทากบ 2.80 อยในระดบปานกลาง และคะแนนความคดคลองตว เฉลยเทากบ 3.87 อย

ในระดบตา หลงจากได รบการจดกจกรรมศลปศกษา มคะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรค

โดยรวมเฉลยเทา กบ 49.72 ซงอยในระดบสง เมอพจารณาเปนรายดานพบวา คะแนนความคด

ละเอยดลออ เฉลยเทากบ 23.13 อยในระดบสง คะแนนความคดยดหยน เฉลยเทากบ 14.60 อยใน

ระดบสง คะแนนความคดรเรมเฉลยเทากบ 7.53 อยในระดบสง และคะแนนความคดคลองตว เฉลย

เทากบ 4.46 อยในระดบสง ตามลาดบ ซงมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

การศกษาความพงพอใจตอ การจดการเรยนการสอนตามขนตอนของกจกรร มศลปศกษา

ผลการศกษาพบวา โดยรวมคาเฉลยของนกเ รยนมความพงพอใจในระดบมาก เมอพจารณา

ตามลาดบขนตอนพบวา ขนท 1 ขนนา คาเฉลย 3.61 มระดบความพงพอใจในระดบมาก ขนท 2

ขนดาเนนกจกรรม คาเฉลย 3.80 มระดบความพงพอใจใน ระดบมาก ขนท 3 ขนสรป คาเฉลย

4.77 มระดบความพงพอใจมากท สดตามลาดบ ขนท 4 ประเมนผล คาเฉล ย 3.89 มระดบความพง

พอใจในมาก

A STUDY OF COMPARISON ON CREATIVE THINKING AND EDUCATION MANAGEMENT

SATISFACTION FOR KINDERGARTENER SECOND LEVEL OF NOYOKWATTANAKON

SCHOOL WATUDOMTHANI NAKORNNAYOK BY PRACTICING IN PRINCIPLE OF ARTS

AN ABSTRACT

BY

PIYAWAN APINUNRUNGROJ

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Education Degree in Art Education

at Srinakharinwirot University

June 2012

Piyawan Apinunrungroj. (2012). A Study of Comparison on Creative Thinking and

Education Management Satisfaction for Kindergarten Second Level of Nayok

Wattanakorn School, Wat Udom Thani, Nakhon Nayok by Practicing in Principle of Arts.

Master Thesis, M.Ed. (Art Education). Bangkok: Graduate School of Srinakharinwirot

University. Advisor Committee: Dr. Atipat Vijitsatitrat.

The objective of this research is to study a comparative analysis of creative

thinking and satisfaction on methods of learning management for second year kindergarten

students of Nayok Wattanakorn School, WatUdomThani, NakhonNayok Province through

the use of art activities. The subjects in this research were 15 male and female second year

kindergarten students, aged 3-5 years, in Nakhon Nayok province selected by a simple

random sampling method. The tools employed in this study included an art-study activity

plan, a Jellen & Urban’s creative thinking test with confidential value at .98 and a set of

questionnaires on satisfaction on methods of learning management to be filled out by

second year kindergarten students of Nayok Wattanakorn School, Wat Udom Thani,

Nakhon Nayok Province.

Before the students were given with this art-study activity, the average score of

their creative thinking was as low as 22.4. When analyzing on individual aspects, it was

found that their average careful thinking was at 11.4, considered low, average flexible

thinking at 4.33, considered low, average initiative thinking at 2.80, medium, and average

quick thinking at 3.87, considered low. After the students were assigned with this art-study

activity, they attained the average score of their creative thinking to as high as 49.72. When

analyzing on individual aspects, it was found that their average careful thinking was at

23.13, considered high, average flexible thinking at 14.60, considered high, average

initiative thinking at 7.53, considered high, and average quick thinking at 4.46, considered

high. A singnificant statistic relation of .01

An analysis on to what extent the students were satisfied with steps taken for the

art-study activity arrangement found that their average satisfaction score was very high.

And when taking each individual step into consideration, it was found that the average

satisfaction score of step 1 – an introduction step – was at 3.61, considered high, step 2 –

an activity running step – at 3.80, considered high, step 3 – a summary step – at 4.77,

considered highest, and step 4 – an assessment step – at 3.89, considered high.

ปรญญานพนธ

เรอง

การศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคและความพงพอใจทมตอกระบวนการจดการเรยนรของ

นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

จงหวดนครนายก ดวยกจกรรมศลปศกษา

ของ

ปยวรรณ อภนนทรงโรจน

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาศลปศกษา

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

…………………………………………คณบดบณฑตวทยาลย

( รองศาสตรจารย ดร. สมชาย สนตวฒนกล )

วนท เดอน พ.ศ....................

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปากเปลา

....................................................ประธาน ........................................................ประธาน

( อาจารย ดร. อธพชร วจตสถตรตน ) (1ผชวยศาสตราจารย1 ดร.สาธต ทมวฒนบรรเทง 2

)

............................................ .............กรรมการ

(1ผชวยศาสตราจารย 1จกรพงษ แพทยหลกฟา2

)

........................................................กรรมการ

( อาจารย ดร. ชาตชาย อนกล )

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธฉบบนสาเรจไดดวยความอนเคราะหจากผทรงคณวฒ และผเกยวของหลาย

ทาน ผวจยขอขอบพระคณทกทานดวยความเคารพและขอกราบขอบพระคณเปนอยางดยง จาก

ดร. อธพชร วจตสถตรตน ซงเปนประธานกรรมการควบคมปรญญานพนธ ทใหคาแนะนาและ

ขอเสนอแนะตางๆทเปนประโยชนเกยวกบงานวจยทงทางตรงและทางออม จนทาใหปรญญานพนธ

ฉบบนสาเรจลลวงไปดวยด ซงผวจยขอกราบขอบพระคณไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณผเชยวชาญทกทาน ไดแก ผชวยศาสตราจารยจกรพงษ แพทยหลกฟา

อาจารยสชาต ทองสมา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อาจารยสบสาย พกกะเวส ครชานาญการพเศษระดบ 8 โรงเรยน

สายนาผง ในพระอปถมภ ฯ อาจารยประมวล พวงหงส ครชานาญการพเศษระดบ 7 โรงเรยน

นวมนทราชนทศ หอวง นนทบร ผอานวยการโรงเรยนสคนธ คงประดษฐ โรงเรยนนายกวฒนากร

วดอดมธาน และอาจารยละอองดาว เบยดนอก หวหนาฝายปฐมวย โรงเรยนนายกวฒนากร

วดอดมธานทกรณาใหคาปรกษาและแนะนาตรวจแกไขเครองมอทใชสาหรบงานวจยครงน

ขอกราบขอบพระคณผบรหารโรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน สงกดสานกงาน

บรหารคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ทใหความเออเฟอสถานทในการทดลองใชเครองมอ

ขอกราบขอบพระคณ คณ พอ คณแม พนอง และเพอนๆ ทงจากสาขาศลปศกษา เพอน

ครในโรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน และสมาชกในครอบครวทกคนทเปนกาลงใจและใหความ

ชวยเหลออยางดยงแกผวจยมาโดยตลอด

ปยวรรณ อภนนทรงโรจน

สารบญ

บทท หนา

1 บทนา 1

ภมหลง 1

ความมงหมายของการวจย 4

ความสาคญของการวจย 4

ขอบเขตของการวจย 4

นยามศพทเฉพาะ 5

กรอบแนวคดของการวจย 6

สมมตฐานการวจย 7

2 เอกสารและงานทเกยวของ 8

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบกจกรรมศลปศกษา 9

ความสาคญของศลปศกษา 10

วตถประสงคของการสอนศลปศกษา 12

ทฤษฎการสอนศลปศกษา 13

พฒนาประสทธภาพของเดก 13

ศลปศกษาพฒนาเดก 14

หลกการสอนศลปศกษาในโรงเรยน 16

กระบวนการจดกจกรรมศลปศกษา 19

เอกสารและผลงานวจยเกยวของกบการวาดภาพ 21

ความหมายของการวาดภาพ 21

แนวความคดของการวาดภาพ 22

กจกรรมสรางสรรคในการวาดภาพ 22

กจกรรมวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรค 23

ความสาคญของการวาดภาพกบเดกปฐมวย 25

การวาดภาพกบความเจรญเตบโตของเดก 26

พฒนาการทางการวาดภาพของเดกปฐมวย 28

องคประกอบทเกยวของกบการวาดภาพของเดกปฐมวย 30

พฤตกรรมการวาดภาพกบภาพทเดกปฐมวยชอบวาด 31

เอกสารทเกยวของกบการป น 31

ความหมายของการป น 31

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

2 (ตอ)

กจกรรมการป น 32

วสดและอปกรณทใชในการป น 33

เอกสารและงานทเกยวของกบความคดสรางสรรค 35

ความหมายของความคดสรางสรรค 35

องคประกอบของความคดสรางสรรค 37

กระบวนการคดสรางสรรค 39

ทฤษฎเกยวกบความคดสรางสรรค 41

พฒนาการของความคดสรางสรรค 46

ลกษณะของบคคลทมความคดสรางสรรค 50

การสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรค 52

อปสรรคของความคดสรางสรรค 56

การสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรค 58

การจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรค 59

การจดกจกรรมศลปะสรางสรรคสาหรบเดกปฐมวย 62

แนวการจดกจกรรมศลปะสรางสรรค 64

แบบทดสอบความคดสรางสรรค 65

คมอการใชแบบทดสอบ 68

เอกสารทเกยวของกบความพงพอใจ 71

ความหมายของความพงพอใจ 71

ความสาคญของความพงพอใจ 71

ทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ 72

วธการสรางความพงพอใจในการเรยน 73

งานวจยทเกยวของ 74

งานวจยในประเทศ 74

งานวจยในตางประเทศ 82

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

3 วธดาเนนการศกษาคนควา 84

การกาหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง 84

การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา 84

การดาเนนการทดลอง 91

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 92

4 ผลการวเคราะหขอมล 95

การเสนอผลการวเคราะหขอมล 95

ผลการวเคราะหขอมล 95

5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 101

วธดาเนนการทดลอง 101

การวเคราะหขอมล 102

สรปผลการวจย 102

อภปรายผล 103

ขอเสนอแนะทวไป 107

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 108

บรรณานกรม 109

ภาคผนวก 115

ภาคผนวก ก 116

ภาคผนวก ข 118

ภาคผนวก ค 122

ภาคผนวก ง 160

ภาคผนวก จ 163

ประวตยอผวจย 174

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงแบบแผนการทดลอง The One – Group Pretest – Posttest Design 91

2 คาสถตพนฐานของคะแนนกอนและหลงการจดกจกรรมศลปศกษาของ

แบบทดสอบความคดสรางสรรค 96

3 การเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนกอนและหลงการไดรบการเขารวม

กจกรรมศลปศกษา 97

4 ผลความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษาของนกเรยน

ชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก 97

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1 แสดงกรอบแนวคดในการวจย……………………………………………………….…. 7

2 แผนภมแสดงองคประกอบทจะกอใหเกดความคดสรางสรรค..................................... 38

1

บทท 1

บทนา

ภมหลง

หลกสตรกอนประถมศกษา พทธศกราช 2540 กาหนดปรชญาการศกษา และการอบรม

เลยงดบนพนฐานทสนองความตองการของเดกแรกเกดถง 6 ป ทตองการความรกความอบอน

ความเขาใจ และความจาเปนทจะตองไดรบการพฒนาใหครบทกดาน ทงทางดานรางกาย อารมณ

จตใจ สงคม และสตปญญาอยางสมดลตอเนองไปพรอมกนทกดาน ประสบการณตางๆ ทจดใหจะ

เปนประสบการณตรงทหลากหลายเหมาะสมกบวย ความแตกตางระหวางบคคล และบรบทของ

สงคมทเดกอาศยอยท งนเปนไปเพอใหเดกเกดความร และมความสขกบการปฏบตกจวตรประจาวน

โดยอาศย ความรวมมอกนระหวางบาน สถานศกษา และชมชน เพอพฒนาใหเดกได เตบโตเปน

พลเมองทมคณคา (กรมวชาการ . 2540: 1–16) สอดคลองกบทพระบญญตการศกษาแห งชาต

พทธศกราช 2542 มาตรา 24 (2) ระบใหสถานศกษาจดกระบวนการเรยนร โดยจดเนอหาสาระและ

กจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ และความถนดของผเรยน คานงถงความแตกตางระหวางบคคล

ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพ อ

ปองกนและแกปญหา จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทาได คด

เปน ทาเ ปน รกการอาน และเกดการใฝร อยางตอเนอง รวมทงไดใหความสาคญกบการพฒนา

ความคดสรางสรรคใหแกผเรยนทกระดบ ดงจะเหนไดจากมาตรา 24 (2) ไดระบใหสถานศกษา ตอง

ฝกกระบวนการคดใหกบผเรยน ซงกระบวนการค ด ไดแกการคดสรางสรรค การคดไตรต รอง และ

การคดอยางมวจารณญาณ (สานกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต . 2542ก: 23 -24) ซง

นกการศกษา กลาวไววา คนทมความคดสรางสรรค คอ คนทมมมมองใหม ความคดใหม และแนวคดใหม

(สมศกด สนธรเวชญ ; และคนอนๆ. 2543: 4) กยงมโอกาสพฒนาและเจรญกาวหนาไดมากเทานน

การพฒนาความคดสรางสรรคจงเปนสงสาคญและมความจาเปนอยางมากทงในดานสวนบคคลและ

สงคม เพราะความคดสรางสรรคทาใหเกดนวตกรรมทเปนประโยชน (ดลก ดลกานนท. 2534: 4) ทม

คณคาทงตอบคคลและสงคม ดงนนความคดสรางสรรคจงเปนจดมงหมาย ทสาคญของการจด

การศกษาทกๆ ระดบ

ความคดสรางสรรคเปน สงทบงบอกถงคณภาพของมนษย และมความสาคญ ยงทงในสวน

บคคลและสงคม ทงนเพราะการคนพบสงใหมๆ ไมวาจะเปนความคดในดาน ความคดสรางสรรคเปน

ทกษะการคดทประกอบดวยการคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน และในสงคมความคดสรางสรรคมใช

ไดรบการถายทอดมาจากพนธกรรม แตเป นความสามารถทมอยในมนษยทก เปนสมรรถภาพท

สงเสรมให พฒนาขนไดโดยธรรมชาตของความคดสรางสรรคทมอยทกคนตามศกยภาพ แตจะม

ความแตกตางกนศกยภาพนนทไดรบการสงเสรมกจะชวยใหมพฒนาความคดสรางสรรคเพมมากขน

(ประพนธ พสยพนธ. 2541; อางองจาก Storm. 1969: 247) สวนหนงเปนผลมาจากความคดสรางสรรค

2

ดงททอรแรนซ (Torrance. 1962: 17) กลาวไววา ในบรรดาความคดทงหลาย ความคดสรางสรรค

ทาใหเกดการคน พบสงแปลกใหม และเปนประโยชนตอการดาเนนชวตของมนษยมาก ลกษณะ

ดเดนของผทมความคดสรางสรรค จะมความคดรเรมสามารถดดแปลงประสบการณทมอยใหออกมา

ในรปใหม เพอนาไปใชประโยชนหรอนาไปแกไขปญหาตางๆไดเปนอยางด นอกจากนน บคคลทม

ความคดสรางสรรคมบคลกภาพเชอมนตนเอง มความอดทน ไมเลกความตงใจงายๆ ซงจะเปน

ประโยชนในการทางานใหสา เรจอยางมประสทธภาพ โดยความคดสรางสรรค ทมอยในตวบคลมาก

บางนอยบางแตกตางกนไป แตเดมเชอกนวาความคดสรางสรรคเปนเรองของพร สวรรคทแตละคนม

มาแตกาเนด (สภาวด ตงบปผา . 2533 : 1) ในปจจบนมนกจตวทยาหลายคนไดทาการศกษา

คนควาวจยเกยวกบความคดสรางสรรค พบวา มนษยทกคนมความสามารถในการคดสรางสรรคและ

สามารถพฒนาสงเสรมความสามารถในการคดสรางสรรคใหสงขนได ดวยการสอน ฝกฝน และการ

ฝกปฏบตทถกวธ และมขอเสนอแนะวา ควรฝกฝนความคดสรางสรรค จงเปนคณลกษณะทควร

ไดรบการเสรมสรางและพฒนาใหสงขน เพอใหเดกไดเจรญเตบโต เปนผมความคด สรางสรรคสง

โดยเฉพาะเดกในชวงกอนวยเรยนหรอชวง 6 ขวบแรกของชวต เพราะเปนระยะทเดกมจนตนาการสง

ศกยภาพดานความคดสรางสรรคกาลงพฒนา หากเดกไดรบการจดประสบการณห รอกจกรรมท

เหมาะสมตอเนองเปนลาดบกเทาเปนการวางรากฐานทม นคงสาหรบการพฒนาความคด สรางสรรค

ของเดกในวยตอมา (เยาวพา เดชะคปต. 2542: 8)

เนองจากผวจยเปนครสอนศลปะ โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน เปนระยะเวลา 1 ป

จากการสงเกตนกเรยนพบวาก ารแสดงออกของนกเรยนในการเขารวมกจกรรมตางๆไมวา จะเปน

กจกรรมการเคลอนไหวและจงหวะ หรอกจกรรมศลปะสรางสรรค นกเรยนสวนใหญจะแสดงออกใน

ลกษณะซาๆกนลอกเลยนแบบกน ไมคอยคดอะไรทแปลกใหม เชน ในกจกรรมเคลอนไหวรางการ

อยางอสระ นกเรยนสวนใหญจะลอ กเลยนแบบทาทางของเพอนและเคลอนไหวในลกษณะท

เหมอนๆกน ในกจกรรมการวาดภาพและการป นโดยอสระ นกเรยนกวาดภาพและป นในรปแบบเดมทๆ

ตนเองเคยวาดและเคยป น เปนตน และจากการสมภาษณครผสอนในระดบชนอนบาล 3 คน พบวา

ครผสอนทง 3 คนใหความเหนวาน กเรยนสวนใหญชอบทาตามเพอ นและคร ไมคอยคดทาอะไรท

แปลกใหม ไมคอยกลาแสดงออก ผวจยจงไดสารวจความคดสรางสรรคของนกเร ยนในระดบชน

อนบาลศกษาปท 1–3 ในชวงปลายภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จานวน 55 คน เปนนกเรยนชน

อนบาลปท 1 จานวน 23 คน ชนอนบาลศกษาปท 2 จานวน 17 คน และชนอนบาลศกษาปท 3

จานวน 15 คน โดยใหนกเรยนตอเตมภาพวงกลมใหสมบรณจานวน15 ภาพ ในเวลา 10 นาท พบวา

นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 1 ไดคะแนนความคดสรางสรรคตา จาน วน 13 คน คดเปนรอยละ

56.52 นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 ไดคะแนนความคดสรางสรรคตา จานวน 12 คน คดเปนรอยละ

70.59 นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 3 ไดคะแนนความคดสรางสรรคตา จานวน 10 คน คดเปนรอยละ

66.67 ซงถอไดวาคะแนนความคดสรางสรรคของนกเรยนอยในระดบตา

3

จากปญหาขางตน กลาวไดวานกเรยนชนอนบาลศกษาปท 1 มความคดสรางสรรคตากวา

ชนอนบาลศกษาปท 2 ซงปจจบนนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 1 อยในชนอนบาลศกษาปท 2 และ

นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคตากวาชนอนบาลศกษาปท 3 ซงปจจบน

นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 อยในชนอนบาลศกษาปท 3 ผวจยจงสารวจปญหาซาอกครงหนงใน

ปการศกษา 2553 จากการสารวจพบวานกเรยนยงมความคดสรางสรร คตาเหมอนกบการสารวจใน

ครงแรก ผวจย จงไดตระหนกถงความสาคญของการพฒนาความคดสรางสรรค เนองจากความคด

สรางสรรคสามารถพฒนาใหสงขนได และหากสงเสรมความคดสรางสรรคใหแกเดกเยาววยไดเทาใด

กจะยงเปนผลดมากเทานน

การพฒนาความคดสรางสรร คของเดกทาไดหลายวธ เชน การจดกจกรรมประสบการณ

การสอนการฝกฝน การทากจกรรมศลปะ การวาดภาพ การเลานทาน การเลนเกมปรศนาคาทาย

การตงคาถามใหเดกตอบหลายๆทาง การใหเดกเลนของเลนอยางอสระ เปนตน หลกการสาคญ

ของวธการเหลาน คอการเปดโอกาสใหเดกไดคดจนตนาการและแสวงหาคาตอบดวยตนเอง (มานพ

ถนอมศร. 2538: 166 -169) กจกรรมศลปะมบทบาททเดนชดในการสรางเสรมจนตนาการและ

ความคดสรางสรรคของเดกการวาดภาพเปนกจกรรมศลปะทใหโอกาสเดกไดคดจนต นาการแลว

แสดงออกเปนรปภาพ ซงเปนวธการหนงทสามารถพ ฒนาความคดสรางสรรคของนกเรยนไ ด ดง

ผลการวจยของ เพยงจต โรจนศภรตน (2531: 82-83) ไดศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรค

ระหวางเดกปฐมวยททากจกรรมวาดรปเปนกลมกบเปนรายบคคล พบวา เดกปฐมวยททากจกรรม

วาดรปเปนกลมมความคดสรางสรรคสงกวาเดกปฐมวยททากจกรรมวาดรปเปนรายบคคล นอกจาก

การวาดภาพแลวการป นกเปนกจกรรมหนงทสงเสรมความคดสรางสรรค (จรล คาภารตน. 2533: 29)

และการป นยงเปนการแสดงออกทางศลปะทดทสดอกทา งหนง เพราะงานป นเปนงานศลปะท

สามารถสรางรปทรง 3 มต สรางความสมพนธระหวาง รปทรงและบรเวณวางและสรางความรสก

สมผสไดอยางเปนจรง ไมวาจะป นดน ดนนามน ป นกระดาษ ลวนเปนกจกรรมศลปะทเดกจะสนกสนาน

ในการแสดงออก (วรณ ตงเจรญ. 2543: 34) และสงผลใหเดกมความเชอมนสงขน ซงเปนคณลกษณะ

ทสาคญอยางห นงของความคดสรางสรรควนดา ศลปะโกศล (2540: 55) ไดศกษาผลของการทา

กจกรรมการป นแบบช แนะ กงชแนะ และแบบอสระทมตอความเชอมนในตนเองของเดกปฐมวย

พบวาเดกปฐมวยททากจกรรมการป นแบบชแนะมความเชอมนในตนเองกอนและหลงการทดลอง

แตกตางกนและเดกปฐมวยททากจกรรมการป นแบบชแนะและแบบอสระมความเชอมนในตนเอง

กอนและหลงการทดลองไมแตกตางกน

กจกรรม ศลปศกษา เปนกจกรรมหนงทจะนาเดกไปสการเร ยนรสรรพสงตางๆอยางม

ประสทธภาพ และเปนเครองมอสาคญในการเรยนร ของมนษย โดยเฉพาะอยางยงสาหรบเดกใน

ระดบปฐมวย จาเปนตองไดรบการฝกใชประสาทสมผสดงกลาว เพอเตรยมความพรอมในการศกษา

เรยนรในระดบตอไป (สเรขา (นามแฝง). 2544: 32) การนากจกรรมศลปศกษามาเปนเครองมอใน

การแสดงออกทางศลปะ ไมวาจะเปนการวาดภาพหรอการป นเปนอกวธหนงทจะทาใหนกเรยนได

วาดภาพและป นผลงานทรสก ความคดและจนตนาการ ซงไดมการศกษาวจยเกยวกบการใช

4

กจกรรมฝกประสามสมผสทงหาในการจดกจกรร มการสอนศลปศกษา โดย มณฑา ไรทม (2544:

59-60) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการวาดภาพระบายสโดยใชกจกรรมทฝกประสาทสมผส

ทงหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนดวยการสอนแบบกระบวนการกลมสมพนธก บการ

สอนตามแนวคดของเบอรไนซ แมคคารธ 4 แมทผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการวาดภาพ

ระบายสโดยใชกจกรรม ทฝกประสาทสมผสทงหาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนดวย

การสอนแบบกระบวนการ กลมสมพนธกบการสอนตามแนวคดเบอรไนซ แมคคารธ 4 แมท ไมม

ความแตกตางกน

จากเหตผลดงกลาวผวจยจงมความสนใจศกษ าการเปรยบเทยบผลการใชกจกรรม

ศลปศกษาทมตอความคดสรางสรรค และความพงพอใจในการจดการเรยนการสอน ของนกเรยนชน

อนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

ความมงหมายของการวจย

1. เพอ เปรยบเทยบ ความคดสรางสรร คของนกเรยน กอนและหลงการได รบการเขารวม

กจกรรมศลปศกษา

2. เพอศกษาแบบสารวจความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษา

ของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

ความสาคญของการวจย

ผลของการศกษาคนควาครงนเปนประโยชนตอครผสอน ผปกครอง และผทเกยวของกบ

นกเรยน ในระดบชนอนบาลศกษา สามารถ นาวธการ การจดกจกรรมศลปศกษา ทมตอความคด

สรางสรรคและความพงพอใจในการจดการเรยนการสอน ไปใชในการพฒนาความคดสรางสรรคของ

เดกตอไป

ขอบเขตของการวจย

ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการศ กษาครงนเปนเดกนกเรยนชาย– หญง อายระหวาง 3–5ป ซงกาลง

ศกษาอยในชนอนบาลปท 2โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธานจงหวดนครนายก จานวน 15 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย

กลมตวอยางในการศ กษาครงนเปนเดกนกเรยนชาย– หญงอายระหวาง 3–5 ป ซงกาลง

ศกษาอยในชนอนบาลปท 2โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก ซงไดมาจากการ

สมอยางงาย (Simple Random Sampling) จากประชากร

5

ตวแปรทศกษา

1. ตวแปรอสระไดแก

1.1การจดกจกรรมศลปศกษา

2. ตวแปรตามไดแก

2.1. ความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอน

2.2. ความคดสรางสรรค

2.1.1 ความคดรเรม

2.1.2 ความคดคลองแคลว

2.1.3 คดยดหยน

2.1.4 ความคดละเอยดลออ

นยามศพทเฉพาะ 1. การจดกจกรรมศลปศกษา หมายถง กจกรรม ทจดขนเพอใหนกเรยน สามารถ

ถายทอด จากความ รสกความคด และจนตนาการทเกดจาก การรบร ตางๆ อนไดแก ก ารมองเหน

การฟง การดมกลน การชมรส และการสมผส โดยการใ ชวธการตางๆเชน การระบายส การป น

การแกะสลก ซงมลาดบขนในการจดกจกรรมดงน

ขนท 1ขนนา เปนการเราความสนใจใหนกเรยนใชประสาทสมผสเพอการรบร

โดยการใชคาถาม ปรศนาคาทาย เพลง หรอเกม

ขนท 2 ขนดาเนนการ ประกอบดวย

1) ขนกจกรรม ใหนกเรยนรบรถงสงเร าทกาหนดดงนดานการมองเหน โดย

ใหนกเรยนมองทวทศน ตามมมตางๆในบรเวณโรงเรยน ดานการฟงโดยใหนกเรยนฟงนทานจาก

การเลานทานของครดานการดมกลน โดยใหนกเรยนดมกลนนาหอม ดานการช มรส โดยใหนกเรยน

ชมรสอาหารและดานการสมผส โดยใหนกเรยนสมผสวตถสงของตางๆหลายชนด โดยไมใหนกเรยน

มองเหน ซงในการทดลองแตละครงจะใหนกเรยนใชประสา ทสมผสเพยง1 ดานในการสมผสสงเราท

กาหนด และจะเปลยนไปใชประสาทสมผสดานอนๆในการทดลองครงตอไป

2) ขนลงมอปฏบต ใหนกเรยนวาดภาพตามความคดหรอจนตนาการโดยอสระ

จากการรบรโดยการใชประสาทสมผสในแตละครง

3) ขนเสนอผลงาน ใหนกเรยนนาเสนอผลงานการวาดภาพประกอบการบอก

หรอเลาเรองประกอบภาพ

ขนท 3 ขนสรป ใหนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบเรองทปฏบตโดยครเปนผ ถามนา

หลงจากนนครจงสรปใหนกเรยนฟงอกครงหนง

6

2. ความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอน หมายถงความรสกทด หรอความคด

ทดทเปนไปตามคาดหวงโดยไดรบการจงใจทงในลกษณะทเปนรปธรรมและนามธรรมในการ

ดาเนนการเรยนการสอนทาใหนกเรยนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทมความเจรญงอกงามในทก

ดานมความกระตอรอรนในการเรยนมความสนใจตอกระบวนการเรยนการสอน

3. ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถของ สมอง ในการคดจนตนาการ

ผสมผสานความรและประสบการณ ซงทาใหเกดผลของการคดคนในรปของการประดษฐและ

ดดแปลงใหเกดสงใหมๆ ทแตกตางไปจากรปแบบเดม ในการวจยในครงน จาแนกไดเปน 4 ดาน

ประกอบไปดวยความคดรเรม ความคดคลองตว ความคดยดหยน และความคดละเอยดลออ และวด

ไดดวยแบบทดสอบของเยลเลน และเออรบน (Jellen; & Urban. 1986)

3.1. ความคดรเรม หมายถง ความสามารถ ของบคคลในการคดดดแปลงใหม

แตกตางไปจากความคดธรรมดาและแปลกแตกตางจากบคคลอน

3.2. ความคดคลองแคลวหมายถงความสามารถของบคคลในการคดอยางรวดเรว

และมปรมาณการตอบสนองไดมากกวา

3.3. ความคดยดหยน หมายถง รปแบบการคดทไมตายตว คดไดหลายประเภท

หลายทศทางและหลายแงหลายมมอยางอสระ

3.4. ความคดละเอยดลออ หมายถงความคดในการรายละเอยด เพอตกแตงหรอ

ขยายความคดหลกใหไดความหมายสมบรณยงขน

กรอบแนวคดของการวจย

กรอบแนวคดในการศกษาครงนมองค ประกอบใหญ 2 สวน คอ สวนท 1 ตวแปร ตน

ประกอบดวยการจดกจกรรมศลปศกษา สวนท 2 ตวแปรตาม คอความพงพอใจตอการจดการเรยน

การสอน ความคดสรางสรรค ความคดรเรม ความคดคลองแคลว และคดยดหยน และความคด

ละเอยดลออ

7

ตวแปรตน ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1 แสดงกรอบแนวคดในการวจย

สมมตฐานการวจย

1. นกเรยนช นอนบาลศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคเพมขนหลงจากไ ดรบ เขารวม

กจกรรมศลปศกษา

2. นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 มความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนรของ

กจกรรมศลปศกษาของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวด

นครนายก

การจดกจกรรมศลปศกษา

ความพงพอใจตอกระบวนการ

จดการเรยนรของกจกรรม

ศลปศกษา

ความคดสรางสรรค

1. ความคดรเรม

2. ความคดคลองแคลว

3. คดยดหยน

4. ความคดละเอยดลออ

8

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

1. เอกสารทเกยวของกบกจกรรมศลปศกษา

1.1 ความหมายของศลปศกษา 1.2 ความส าคญของศลปศกษา 1.3 วตถประสงคของการสอนศลปศกษา 1.4 ทฤษฎการสอนศลปศกษา 1.5 พฒนาประสทธภาพของเดก 1.6 ศลปศกษาพฒนาเดก 1.7 หลกการสอนศลปศกษาในโรงเรยน 1.8 กระบวนการจดกจกรรมศลปศกษา

2.เอกสารทเกยวของกบการวาดภาพ 2.1 ความหมายของการวาดภาพ 2.2 แนวความคดของการวาดภาพ 2.3 กจกรรมสรางสรรคในการวาดภาพ 2.4 กจกรรมวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรค 2.5 ความส าคญของการวาดภาพกบเดกปฐมวย 2.6 การวาดภาพกบความเจรญเตบโตของเดก 2.7 พฒนาการทางการวาดภาพของเดกปฐมวย 2.8 องคประกอบทเกยวของกบการวาดภาพของเดกปฐมวย 2.9 พฤตกรรมการวาดภาพกบภาพทเดกปฐมวยชอบวาด

3. เอกสารทเกยวของกบการป น 3.1 ความหมายของการป น 3.2 กจกรรมการป น 3.3 วสดและอปกรณทใชในการป น

4. เอกสารทเกยวของกบความคดสรางสรรค 4.1 ความหมายของความคดสรางสรรค 4.2 องคประกอบของความคดสรางสรรค 4.3 กระบวนการคดสรางสรรค 4.4 ทฤษฎเกยวกบความคดสรางสรรค 4.5 พฒนาการของความคดสรางสรรค 4.6 ลกษณะของบคคลทมความคดสรางสรรค

9

4.7 การสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรค 4.8 อปสรรคของความคดสรางสรรค 4.9 การสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรค 4.10 การจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรค 4.11 การจดกจกรรมศลปะสรางสรรคส าหรบเดกปฐมวย 4.12 แนวการจดกจกรรมศลปะสรางสรรค

5.เอกสารทเกยวของกบแบบทดสอบความคดสรางสรรค 5.1 ทฤษฎความคดสรางสรรคเยลเลน และเออรบน 5.2 คใชแบบทดสอบความคดสรางสรรคเยลเลน และเออรบน

6.เอกสารทเกยวของกบความพงพอใจ 6.1 ความหมายของความพงพอใจ 6.2 ความส าคญของความพงพอใจ 6.3 ทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ 6.4 วธการสรางความพงพอใจในการเรยน 6.5 งานวจยทเกยวของกบความพงพอใจ

7. งานวจยทเกยวของ 7.1 งานวจยในประเทศ 7.2 งานวจยตางประเทศ

1. เอกสารทเกยวของกบศลปศกษา

1.1 ความหมายของศลปศกษา ศลปศกษาคอการจดกจกรรมทางศลปะทเนนการจดประสบการณและสภาพแวดลอม

เพอพฒนาผสรางงานศลปะเปนหลก กจกรรมตาง ๆ มทงงานเขยนภาพระบายส การป น การเปาส การท าภาพพมพ ฯลฯ โดยกจกรรมเหลานไดรบการออกแบบใหสงเสรมใหผสรางงานศลปะไดแสดงออกตามระดบความสามารถของแตละคนเพอพฒนาทงสขภาพกายและสขภาพจต ท าใหเปนผรจกรบผดชอบ มระเบยบวนย การแสดงออกทางศลปะจงชวยพฒนาประสทธภาพในดานตาง ๆ โดยเฉพาะกบเดก ๆ

วชย วงษใหญ (2529: 84) ไดกลาวถงศลปศกษา หมายถง การใหการศกษาทางดานศลปะกบเดก โดยการจดประสบการณการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบวฒภาพวะของเดก เพอใหมความรความคดทดตอศลปะ

10

เลศ อานนทนะ (2530: 280) ไดใหความหมายของศลปศกษาวา หมายถงวชาทจดกจกรรมการเรยนการสอนทางศลปะเพอพฒนาบคลกภาพ และสงคมชองเดกวยตาง โดยค านงถงความสนใจ ความถนดทางธรรมชาต การจดสภาพแวดลอมทางการศกษาเพอสงเสรมใหผเรยนมการแสดงออกอยางอสระ

นรมล รรณสาร สวสดบตร (2525: 2) ไดกลาววา ศลปศกษา หมายถง การศกษาเรองของศลปะ หรอการศกษาเรองของการสรางสงใหมทสวยงาม โดยตองใชประสบการณการรบร เหตผล อารมณ และความคดรเรมเปนเครองชวยในการสราง

มานพ ถนอมศร (2526: 1) กลาววา ศลปศกษา หมายถง การน าเอาศลปะมาเปนเครองมอในการถายทอดความรสกนกคด เพอเปนการฝกฝนการท างานของสมองใหแกผเรยน โดยมงทจะเปนสงรเรมสรางใหเปนคนทมคณภาพและประสทธภาพในการคดเปนผลดตอไปในการศกษาวชาอน ๆ ผเรยนมโอกาสไดตดตามแกปญหา และการสรางสรรคโลกแหงจนตนาการอนเปนความกาวหนาทางสมอง

สงคม ทองม (2534: 18) กลาววา ศลปศกษา หมายถง วชาทจดการเรยนการสอน เพอเสรมสรางศลปะนสยทดใหแกเดก โดยใหเดกไดแสดงออกซงความสามารถทางดานการคดรเรม และสรางสรรคทไดรบจากประสบการณภายนอก และเกดจากจนตนาการอยางอสระของนกเรยน ซงสามารถแสดงออกไดหลายลกษณะในการกระท ากจกรรมศลปศกษาประเภทตาง ๆ เชน การแกะสลก การเขยนภาพระบายส การป นการพมพภาพออกแบบสรางสรรค ฯลฯ ตลอดจนการรจดคณคาทางศลปะ โดยครจดประสบการณใหสอดคลองเหมาะสมกบวฒภาวะ เพอใหเดกมพฒนาการทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม สตปญญา และความคดสรางสรรค

สรปไดวา ศลปศกษา หมายถง การใหการศกษาทางดานศลปะกบเดก โดยการจดประสบการณการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบวฒภาวะของเดก เพอใหเดกไดมโอกาสพฒนาทางดานรางกาย อารมณ สงคม สตปญญาและความคดสรางสรรค โยการสงเสรมใหเดกไดมโอกาสแสดงออกทางดานการปฏบต และทางดานความคดอยางอสรเสรตามความสนใจและความถนด เนนการสรางเสรมลกษณะนสยทดใหกบเดก ในรปองคกรปฏบตกจกรรมตาง ๆ เพอใหมความรความเขาใจและความคดทดตอศลปะ และสามารถปรบตวด าเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสข ซงกจกรรมเขยนภาพระบายสจากใบงานสรางสรรคทใชในการวจยครงน จะสามารถสงเสรมใหผเรยนไดแสดงออกทางดานความสามารถเปนอสระตามความถนดปละจนตนากร เพอเปนการพฒนาความคดสรางสรรคตอไป

1.2 ความส าคญของศลปศกษา ศลปศกษา เปนธรรมชาตและเปนความตองการของมนษย เปนเครองก าหนดอนาคต

ของมนษยทมคณคา มความหมาย และมวามงดงาม ศลปะจงเปนสงทอยคกบมนษยมาโดยตลอด ศลปศกษา จงเปนการศกษาเพอพฒนาความกาวหนา (ไพฑรย สนลารตน. 2535: ค าน า) มคณคา

11

ตอการพฒนาบคลกภาพและสงคมของเดก (เลศ อานนทนะ. 2523: 93) เพอใหเดกทกคนไดมโอกาสส ารวจและพฒนาตนเองทางดานศลปะ ดานความตองการและความสามารถของเดกแตละบคคล และมงใหเดกเกดความสขในชวตประจ าวน (ประเทน มหาขนธ. 2531: 58) มพฤตกรรมอนดงานทางศลปะรจกแกปญหาในการท างานและไดสมผสความจรง (วรตนพชญไพบลย. 2521: 12) สงเสรมการเจรญเตบโตตามวฒภาวะ เพอใหเดกมความงอกงามในทางสรางสรรคอยางสงสดทงยงชวยสงเสรมพฒนาการดานตาง ๆ ของเดก ซงสรปไดดงน คอ

1) พฒนาการดานสตปญญา ศลปะจะชวยสงเสรมการเรยนร การเปนผรอบรในการท างานมความคดรเรมสรางสรรคในการสรางผลงาน รจกแกปญหาและปรบปรงผลงานในการท างานดวยตนเอง จะท าใหมความเชอมน สามารถสรางสรรคสงตางๆ ใหส าเรจดวยด และคณภาพอยางเฉลยวฉลาด ซงจะเปนการชวยพฒนาความคดและสตปญญาใหดขน

2) พฒนาการทางอารมณ ศลปะจะชวยสนองความตองการทจะแสดงอกและการสรางสรรคสงตางๆ เมอเดกสรางสรรคผลงานศลปะส าเรจ เดกจะมความพอใจมอารมณแจมใส มความมนใจในตนเอง อนเปนพนฐานของพฒนาการทางอารมณ

3) พฒนาการทางสงคม ศลปะเปนสอใหเดกมโอกาสในการท างานรวมกบผอน ทงยงชวยสรางเสรมความเขาใจอนด รจ กรบผดขอบรวมกน ชวยเชอมโยงความสมพนธอนดตอผทอยรวมกน แลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน และยอมรบความคดเหนของผอนดวยใจยตธรรม ซงจะเปนการเสรมสรางความคดทางสงคมไดเปนอยางด

4) พฒนาการทางรางกาย การสรางสรรคงานศลปะทกชนด จ าเปนตองใชก าลงกลามเนอบางสวนของรางกาย เชน การขด การเขยน การตด การคลง การนวน การป น ฯลฯ ซงมสวนในการพฒนารางกายใหแขงแรงและคลองตวในการท างาน

5) พฒนาการดานการรบร การท างานทใชความสามารถและความถนดของตนเองดวยการออกแบบคดคน หาวธการสรางงานแปลก ๆ ใหม ๆ ใหดข น การสงเกตเพอหาทางแกไขปรบปรงผลงานใหตอบสนองความตองการชองสงคมทเปลยนแปลงจะกอใหเกดการบรได

6) พฒนาการทางดานสนทรยภาพ ศลปะจะชวยใหเกดความซาบซง ชนชมและรคณคาความงามในธรรมชาต ความงามตางๆ ไดลกซงมศลปะนสยในการสรางสรรคมจตใจละเอยดออนและมรสนยมสง

7) พฒนาการดานการสรางสรรค ศลปะจะเปนสอทมความอสระในการสรางสรรคใหรจ กปรบปรงรปแบบหรอคณภาพของงาน ตลอดจนการรจ กพลกแพลงหาวธการใหมในการสรางสรรคผลงานจากความคด สตปญญา และจนตนาการของตนเอง ซงจะเปนการพฒนาความคดสรางสรรคไดเปนอยางด (เกสร ธตะจาร. 2530: 7 – 9; นรมล สวสดบตร. 2535: 26 – 33)

เลศ อานนทนะ (2533: 88 -93) กลาววา เปนทยอมรบกนวาทกวชามความส าคญเทาเทยมกนในกรสงเสรมพฒนาการของเดกและเยาวชน โดยเฉพาะศลปศกษาเปนวชาทมบทบาทในทางดานพฒนาบคลกภาพและสงคม โดยมความมงหมายเพอปลกฝงความส านกในคณคาของศลปวฒนธรรม รจกอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม และสามารถดดแปลงแกไขสภาพความเปนอยใน

12

ชวตประจ าวนใหดขน คณคาทแทจรงของวชาศลปศกษา กคอ การพฒนาบคลกภาพและสงคมชองเดกทกเพศ ทกวย เพราะวาคนยอมเปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญทสดส าหรบการพฒนาประเทศชาต ทงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

วรณ ตงเจรญ (2525: 230) ไดแสดงความเหนวา การจดกจรรมศลปะ เปนวถทางทจะสะทอนผลไปสการพฒนาลกษณะนสย เพอเปนพลงในการเรยนรและการด ารงชวตในสงคม โดยเนนลกษณะนสยทท าเปน คดเปน แกปญหาเปน

จากทศนะและความคดเหนของผทรงคณวฒ จะพบวาศลปศกษา เปนวชาทมความส าคญยงวชาหนงส าหบเดกระดบประถมศกษา เพราะเปนวชาทจะชวยพฒนาขดความสามารถทางสมองของเดกใหคนพลคณคาของตนเอง และลกษณะเฉพาะตวจ าเปนตองปลกฝงใหเกดขนในตวของเดก เพอใหแดกไดพฒนาความคดสรางสรรค สงเสรมความเจรญงอกงามทงทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา มระเบยบวนยในการท างานสามรถอยรวมในสงคมไดอยางมความสข

1.3 วตถประสงคของการสอนศลปศกษา

1) เพอพฒนาศลปะนสยใหกบผเรยน ใหเปนผมบคลกภาพและอารมณทประณตละเอยดออน มความรคกบความดงาม โดยผานกระบวนการการเรยนการสอนทางศลปะ

2) เพอความตระหนกรเกยวกบงานทศนศลป เปนการพฒนาผเรยนใหมทกษะในการรบรงานทศนศลปวา เปนงานศลปะทส อความคด ความรสกสมผสไดดวยตาเกดความชนชมและความพอใจในศลปะนนไดแก การบร กรมองเหน ความรสกสมผส ความคดสรางสรรค จนตนาการดวยจตใจทเปยมปตตองานศลปะ

3) การฝกฝนทางศลปะ ในดานความร ทกษะ การใชวสด เพอการส ารวจการทดลอง การแกปญหา การใชเทคนคตาง ๆ สรางสรรคและแสดงออกในทางศลปะทเหมาะสม เพอใหผเรยนเกดความชนชม มคานยมและทศนคตทดตอศลปะ

4) เพอตอบสนองความรสกทางดานคณคาปละความงามทมอยในแตละบคคล ใหมโอกาสพฒนาไปในทศทางทพงประสงค

5) เพอใหผเรยนสามารถใชเวลาวางใหเปนประโยชนในทางสรางสรรค 6) เพอพฒนาการสอความหมายทางศลปวฒนธรรมทดในแตละบคคลพฒนาผเรยน

ใหมศลปะนสย ไดแก การมบคลกภาพทด มจตใจละเอยดออน ประณต สนทรยะ สามารถตดตอสอสาร รจกแกปญหาอยางเปนระบบ การด ารงชวตทเรยบงายและมจดมงหมายทสรางสรรค การจดประสบการณทางศลปวฒนธรรมใหกบผเรยนเปนสงส าคญและจ าเปน เพราะเปนสงทมคณคา มความหมายแกผเรยนในดานการรบรสมผสความงาม ซงเปนสงทจ าเปนตอการพฒนาทรพยากรมนษยและเปนเปาหมายสงสดของการจดการศกษาศลปะ (วชย วงษใหญ. 2528: 3 – 12)

13

1.4 ทฤษฎการสอนศลปศกษา ทฤษฏการสอนทนยมใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนวชาศลปศกษามดงน

(ชลอพงษสามารถ. 2526: 56 – 65) 1) ทฤษฏเหมอนจรง (Native Realism) ทฤษฏนเชอวา เดกสามารถเหนไดเหมอน

ผใหญการเรยนคอ การใหนกเรยนฝกทกษะตามทครตองการ กลาวคอ ครจะเปนผก าหนดใหนกเรยนท าตาม ซงไมเหมาะสมกบการสอนศลปะระดบประถมศกษาและมธยมศกษา แตเหมาะกบระดบอดมศกษาซงมแนวโนมการเรยนเพอมงรกษาถายทอดวฒนธรรมเดม เชน วชาจตรกรรมไทย หรอวาดภาพเหมอน เปนตน เปนทฤษฏทตองการใหผเรยนไดเรยนร เขาใจวธการ และมแบบแผนเปนการเรยนเพอฝกทกษะและความรโดยตรงเปนการด ารงไวเพอการอนรกษโดยแทจรง

2) ทฤษฏแหงปญญา (Intellectual Theory) ทฤษฏนเชอวา นกเรยนเรยนตามทตนร เหมาะแกการสอนทกระดบ เปนทฤษฏทใหนกเรยนไดแสดงความรความสามารถตามทตนเขาใจ ซงสอดคลองกบการเรยนรและความแตกตางระหวางบคคล การเรยนแบบนเปนการสงเสรมความคดรเรมสรางสรรค และการแสดงออกของเดกโดยตรง เดกสามารถจะแสดงรายละเอยดทตนรแตกตางกนตามความคดรวบยอดของตน

3) ทฤษฏพฒนาการรบร (Perceptual Development Theory) ทฤษฏนเปนเกสตอลท(Gestalt) ซงมความเชอวาเดกเขยนตามทตนเหน ตามความเปนจรง เดกจะเหนแตเคาโครงใหญและเปนสวนรวมมากกวา ไมสนใจรายละเอยด ทฤษฏนเหมาะกบการสอนเดกระดบอนบาลและประถมศกษา เดกจะถายทอดความรสกออกมาเปนแบบงาย ๆ สวนความละเอยด ความซบซอนจะเพมขนตามวยของเดกเอง

4) ทฤษฏความรสกและการเหน (The Haptic Visual Child Theory) ทฤษฏนเปนความเชอของ วคเตอรโลเวนเฟลด(viktorLowenfeld) ซงมแนวความเชอวา ความเขาใจและการรบรจากสงแวดลอมของเดกจะมผลแกอารมณของเดก ซงจะเปนแรงผลกดนใหเดกแสดงออกตามอารมณของตนจากการวจย โลเวนเฟลด เชอวาเดกทมเสรจะแสดงออกทางรางกายและอารมณอยางเปดเผย

จากทกลาวมา จะเหนวาทฤษฏทสามารถนามใชในการเรยนการสอนศลปศกษานนมอยหลายทฤษฏดวยกน ครสามารถน าแนวคดในแตละทฤษฏมาใชในการสอนศลปศกษา ใหบรรลวตถประสงคทวางไวได โดยจดกจกรรมการสอนตามแนวทฤษฏนน ๆ ใหเมาะสมกบวฒภาวะและระดบความสามารถของนกเรยนแตละกลมหรอบคคล

1.5 พฒนาประสทธภาพของเดก 1) ประสทธภาพดานการรบร ในการท างานศลปะ เดกตองอาศยสงแวดลอมรอบตว

เปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรคผลงาน ไมวาจะเปนการเขยนภาพ งานปะตด หรองานป น เดกจะใชวธจดจ าสงใกลตวมาเปนตนแบบ ในชวงแรกของการเรยนรโดยเฉพาะกบเดกเลก รปทรงสงของตาง ๆ จะมสภาพเปนนามธรรม หรอพดใหเขาใจอยางงาย ๆ วาการรบรสงนน ๆ ของเดกยงไมกระจางชด เมอเดกตองการถายทอดสงนนออกมาท าใหเกดกระบวนการกระตนใหเดกรจกสงเกต แยกแยะรายละเอยดและถายทอดสงเหลานนใหมลกษณะเปนรปธรรมมากขน

14

2) ประสทธภาพทางดานการคด ในขณะทเดกสรางสรรคงานศลปะ เขาจะมการออกแบบในใจ มการล าดบความคดและจดระบบความคดอยางรวดเรวและตอเนองเพอทจะควบคมการแสดงออกไดอยางทตองการ เมอเดกสนใจทจะถายทอดสงใดสงหนงเขาจะสรางสญลกษณขนมา สญลกษณทเขาสรางขนอาจมรปทรงซ าๆ กน หรอมรปทรงทตางออกไปและแปลความหมายไดหลายอยาง ส าหรบเดกเลกความหมายแตละอยางทซอนอยในงานของพวกเขาจะมหลายความหมาย สงเกตไดจากการถามถงความหมายของงานศลปะชนเดยวกนในขณะทเดกก าลงสรางขน เมอมผถามวาคออะไร เดกมกตอบออกมาอยางทนใดโดยค าตอบทไดมกไมซ ากนแสดงถงการคดและจนตนาการทไมหยดนงของเดก การฝกท ากจกรรมศลปะบอยครง จงเปนการฝกความคดใหมความหลากหลายนนเอง

3) ประสทธภาพทางดานความรสก กจกรรมการสรางงานศลปะเปนกจกรรมทเหมาะส าหรบการฝกประสาทสมผสในการเชอมโยงกระบวนการคด ประสบการณ เหตการณตาง ๆ รวมถงอารมณและความรสกตามความเปนจรง การท างานศลปะท าใหเดกไดสรางจนตนาการตามความหวง สรางความฝนหรอแมแตเปนทางออกของอารมณทจะขจดความโกรธ ความเกลยด เปนการแสดงความรกทเดกสามารถกระท าได การทเดกจะโตขนและปรบตวใหเขากบสงคมไดดเขาควรจะตองรบรและท าความเขาใจกบอารมณความรสกของบคคลทอยรอบตว เชน เพอน คร ผปกครองฯลฯ มใชยอมรบแตอารมณความรสกของตนเทานน กจกรรมทางศลปะจะเปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกซงอารมณความรสกผานงานศลปะ รจกการวพากษวจารณ รจกการควบคมอารมณของตนเองและการยอมรบความคดของผอน

1.6 ศลปศกษาพฒนาเดกในดานตาง ๆ 1) ศลปศกษาชวยพฒนารางกายและการเจรญเตบโตของเดก โดยเฉพาะเดกเลกท

รางกายก าลงมพฒนาการอยางมาก การจดกจกรรมทเหมาะสมส าหรบเดกจะท าใหเดกไดฝกการเคลอนไหวการพฒนากลามเนอ โดยเฉพาะการใชมอ นว สายตาฯลฯ ใหท างานประสานกนไดดยงขน

2) ศลปศกษาชวยเตรยมพนฐานในชวตประจ าวนส าหรบเดก โดยทวไปเดกทมอาย 3 - 6 ป พบวาชวงทเดกมความสขทสดไดแกการกน เลน พกผอนและท างานศลปะ พนฐานการเลนของเดกจะชวยใหเดกไดเรยนรสงรอบตว มความสขทไดเคลอนไหวในอรยาบถตาง ๆ และไดร บประสบการณทตนเตนสนกสนาน การท างานศลปะเปนความสขจากการสงเกต การใชจนตนาการ การคดคนทดลองกบวสดแปลก ๆ ซงเปนความสขทไดแสดงออกทางความรสกของตนเองตอโลกภายนอก การจดกจกรรมศลปะส าหรบเดกจงเปนสงจ าเปนในการเตรยมประสบการณเพอพฒนาลกษณะนสยทดในการเรยนรศาสตรตาง ๆ ตอไป

15

3) ศลปศกษาชวยพฒนาสตปญญาใหกบเดก สตปญญาในทนหมายถงคณภาพในการเรยนร คณภาพในการคดและคณภาพในการแสดงออก ศลปะทเดกแสดงออกเปนตวบงชถงระดบสตปญญาของเดกดวย ขอแตกตางนนจะปรากฏในรายละเอยดของรปทรง เสน ส ฯลฯ รวมทงการใชจนตนาการ โดยกระบวนการท างานศลปะจะเรมจากการรวบรวมขอมลจากประสบการณ วเคราะหขอมล บวกกบความงามคด และจนตนาการแลวจงสงเคราะหถายทอดออกมาดวยเสน ส รปทรง ฯลฯ การสรางงานศลปะจงเปนกระบวนการเรยนรทสงเสรมพฒนาการทางดานสตปญญาอยางมาก กลาวไดวาเปนกจกรรมทชวยสะสมพลงทางปญญาเพอใหเกดการเรยนรทมประสทธภาพตอไป

4) ศลปศกษาชวยสรางความคดสรางสรรคและความมนใจใหกบเดก การจดกจกรรมศลปะใหกบเดกปฐมวยจะชวยใหเดกเกดความคดสรางสรรค เกดการรวบรวมจดระเบยบความคดเกาและเพมเตมสงใหม ๆ เขาไปในผลงาน ประสบการณจากการไดฝกคดฝกท าสรางสงใหม ๆ โดยไดรบการยอมรบจากผใหญท าใหเดกมเสรภาพทางความคด มโอกาสทจะแสวงหาเหตผลและขอสรปดวยตนเองจนเกดความมนใจและกลาทจะแสดงออก สงผลใหเดกมวฒภาวะทางอารมณและสขภาพจตทด

5) ศลปศกษาชวยเสรมสรางลกษณะนสยดานความประณต การสรางงานศลปะทกชนดจ าเปนตองใชความละเอยดออนและความประณตในการสรางสรรค การฝกเดกใหไดท ากจกรรมทางศลปะจะชวยใหเดกเกดสมาธในกระบวนการคดและขณะปฏบตงาน เนองจากพฤตกรรมโดยทวไปของเดกก าลงซกซนและอยากรอยากเหนไมอยนง การฝกใหเดกมความตงใจและใชความพยายามในการท างานใหส าเรจและสมาธจดจอกบงานทอยตรงหนาจะชวยพฒนาบคลกภาพของเดกในเรองความประณตเรยบรอยได

6) ศลปศกษาชวยพฒนาความรสกดานสนทรยภาพ สนทรยภาพเปนความรสกเฉพาะบคคลซงตองเกดจากการสงสมเปนเวลานาน การจดกจกรรมทางศลปะทมความหลากหลายและเปดโอกาสใหรจกวพากษวจารณ จะชวยเสรมสรางประสบการณท าใหเดกเกดความรสกซาบซงกบผลงานศลปะและธรรมชาตรอบๆ ตว สามารถแยกแยะสงทเรยกวางามกบไมงาม รจกการประเมนคณคาและเหนคณคาของสงแวดลอมรอบตว

7) ศลปศกษาชวยพฒนาการท างานรวมกน การจดกจกรรมศลปะในโรงเรยนมกมกจกรรมใหเดกไดท างานรวมกนเปนหมคณะ การสรางงานศลปะเพอใหผลสมฤทธทดย งขนควรเปดโอกาสใหเดกไดพดคย ปรกษาหารอและวางแผนรวมกน รจกการแกปญหาและการแบงงานกนท า เปนการฝกใหรจกแบงหนาทรบผดชอบ รจกบทบาทหนาทของตนเอง และยอมรบความคดเหนของผอน อยางไรกตาม การจดกจกรรมศลปะใหกบเดกไมจ าเปนตองจดทโรงเรยนเสมอไป ผปกครองอาจจดกจกรรมขนทบานโดยมพอแม หรอบคคลอนในบานรวมแกปญหาในการท างานรวมกน

16

สรป กจกรรมทางศลปะเปนสงส าคญส าหรบเดกเลกเพอชวยพฒนา ทกษะทางดานรางกายใหมความคลองแคลวโดยการฝกใชอวยวะตาง ๆ ใหมากขน ในดานของสตปญญาจะเปนการฝกใหเดกคดวางแผนในการท างาน คดรวบรวมขอมล วเคราะหและสรางสรรคสงใหม ๆ เมอไดรบการยอมรบจากผคนรอบขางจะท าใหเดกมสขภาพจตทด ยงถากจกรรรมนน ๆ ไดมการท างานรวมกนเปนทม จะชวยใหเดกมประสบการณในการอยรวมกบผอนในสงคมไดดยงขน

1.7 หลกการสอนศลปศกษาในโรงเรยน

หลกส าคญในการสอนศลปศกษาในโรงเรยนนน ผเรยนควรจะไดมโอกาสแสดงออกอยางอสระทางความคดและการปฏบต เพอสงเสรมใหมพฒนาการรอบตว เชน ทางสตปญญา รางกาย อารมณ และสงคม วธสอนควรค านงถงพนฐานความรและประสบการณทแตกตางระหวางบคคล และการสอนควารเนนถงวธการแกปญหาสามารถน าความรไปใชไดจรงกบชวตประจ าวน

อาร สทธพนธ และวรณ ตงเจรญ (2518: ไมมเลขหนา) ไดเสนอแนะถงการด าเนนการสอนศลปศกษาไวดงน

1) เตรยมการสอนลวงหนาเพอสรางความสนใจ 2) เรมตนสอนนกเรยนตามระดบความสามารถของนกเรยน 3) จดการเรยนการสอนใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน 4) พดใหชดเจน และพยายามใหก าลงใจนกเรยนขณะท างาน 5) พยายามคดคนหากจกรรมแปลก ๆ ใหมๆ เสนอแนะนกเรยน 6) อยาหวงผลส าเรจในงานของนกเรยนมากเกนไป 7) สรางบรรยากาศในหองเรยนใหเปนกนเองมากทสด 8) สงเสรมใหนกเรยนใชความสงเกต เพอเพมการรบรดานตาง ๆ มากทสด 9) เพอเปดโอกาสใหนกเรยนถาม แลกเปลยนความคดเปนระหวางกน 10) เลอกกจกรรมใหเหมาะกบวย และความสามารถของนกเรยน 11) พงระลกเสมอวา หองเรยนวชาศลปะคอสถานททดลองวสด ความคดและวธการ

ตางๆ ไมใชหองส าหรบฟงบรรยายทมระเบยบตายตว 12) พยายามสาธตใหนกเรยนดเกยวกบวธการบางอยางทยากซบซอน กระทรวงศกษาธการ (2525: 137) ไดกลาวถงแนวการสอนศลปศกษาวา การสอน

ศลปศกษาควรมชนตอนในการสอนดงน 1) การสอนแตละครง ควรสอนเนอหาแตละเรองสลบกนไป ไมควรสอนเรองเดยวจบ

จะท าใหผเรยนเกดความเบอหนายไมสนใจเทาทควร 2) ครควรไดใหเดกมประสบการณในการวางแผน ด าเนนการ และหาอปกรณการเรยน

การสอนรวมกบคร และหากจ าเปนครอาจน าตวอยางงานทส าเรจรปแลวมาใหดพรอมทงเสนอแนะวธการด าเนนกจกรรมนนๆ ตลอดจนเสนอแนะวธการเลอกใช วสดใหเหมาะสมกบกจกรรม

17

3) บางเรองครอาจจ าเปนตองสาธตวธการ เพอใหนกเรยนเขาถงกระบวนการปฏบตเสยกอน แลวจงใหลงมอท างาน

4) ผสอนตองอยกบเดกตลอดเวลา เพอสงเกตการณปฏบตงาน ชวยเหลอเดกทมปญหาและพยายามใหเดกไดท างานตามความคดอสระของตนใหมกทสด เพอสงเสรมใหเดกเกดความคดสรางสรรค

5) อธบายผลงานของตน และเปรยบเทยบความกาวหนาในการท างนทกครง 6) เกบ ท าความสะอาดเครองมอ เครองใช และสถานททกครงหลงจากทท างานเสรจแลว

เพอฝกใหเดกมนสยรกความสะอาด และความเปนระเบยบ 7) จดแสดงผลงนของนกเรยน เพอใหนกเรยนไดมความภมใจในผลงานของตนเอง

และมโอกาสพฒนาการท างานของตนดวย 8) เนนการมอบหมายใหท าเปนกลมมากกวารายบคคล เพอใหเดกไดรจกท างาน

พรอมกน และมโอกาสชวยเหลอกน ประเทน มหาขนธ (2531: 108 – 109) ไดสรปหลกการสอนศลปะโดยทวไปดงนคอ 1) ศลปะไมใชการลอกแบบ แตเปนงานททกคนสามารถถายทอดแนวความคดของ

ตนออกมาในรปของงานศลปะ ในการสอน ครจงตองชวยใหเดกมความคดเสยกอนวาจะท าอะไร เพราะเดกยงไมรจกวางโครงการดวยตนเอง ครตองชวยจดสงเราใหเดกสรางงานออกมา

2) ศลปะส าหรบเดก เปนวชาทเดกทกนสามารถเรยนรได และเรยนไดตามความสามารถ หาใชเรยนรไดแตผทมความถนดเปนพเศษไม ครไมควรน าผลงานของเดกแตละคนมาเปรยบเทยบกน แตควรประเมนคาผลงานทางศลปะของเดกโดยค านงถงความงอกงามของตนเองเปนเกณฑ

3) ศลปะส าหรบเดก เปนวชาทครทกคนสอนได ถาหากเขาใจเดกและเขาใจความมงหมายของวชาศลปะ เพราะครเปนเพยงผเราและแนะน าเทานน

4) ศลปะสนองความตองการของเดกได โดยชวยใหเดกผอนคลายความตงเครยดทางอารมณ ชวยใหมความคดรเรม และมความสรางสรรค สวนในทางสงคมนน ศลปะชวยใหเดกรจกท างานรวมกนรจกการใหและการรบ รจกรบผดชอบตอกน

5) การประเมนคาผลงานทางศลปะนน ถอเองานของแตละคนเปนเกณฑหาไดยดเอามาตรฐานของผใหญหรอศลปนมาเปนเกณฑไม

6) ในการสอนศลปะ ครเปนเพยงผเรา ผใหค าแนะน า ตลอดจนเปนผใหก าลงใจหาเปนผส งใหเดกท าอยางนนอยางนไม

7) ครตองใหก าลงใจโดยการชมเชย อยาตเรยนตอหนาผอน ถาเดกท าอะไรผดพลาด ครควรแนะใหเดกเหนขอบกพรองดวยตนเอง

8) ในการแสดงออกทางศลปะนน เดกควรมโอกาสไดท ากจกรรมหลาย ๆ อยาง ทงนเปนการชวยใหเดกไดแสดงความคด ความสามรถออกมใหเหมาะกบความถนดของเดก

9) ในการสอนศลปะควรนอนใหสมพนธกบวชาอน ๆ เชน ภาษาไทย สงคมศกษา และวทยาศาสตร เปนตน

18

10) ควรเปดโอกาสใหเดกไดเลอกงานและวสดใหเหมาะกบความตองการของเดกดงนนวสดตาง ๆ จงควรจดไวใหพอเพยง

11) ในฐานะทสอนศลปะ ครทดยอมมความสนใจในการสอน พยายามคนควาหาความรและวธการใหม ๆ มาสอนอยเสมอ

12) ครตองเตรยมการสอนโดยการทดลองปฏบตดกอน หากบกพรองอยางไรพงแกไขปรบปรง แลวจงน ามาสอนในชน

13) กฎเกณฑยาก ๆ ยงไมควรน ามาสอนในระยะตน ๆ ควรรอจนกวาเดกจะเขาใจในสงทงาย ๆ เสยกอน ส าหรบกฎเกณฑตางๆ ควรเอไวสอนในชนประถมตอนปลาย

14) ผลงานทางศลปะของเดก ควรแสดงไวใหปรากฏแกเดกคนอน ๆดวยย ทงนเปนการใหก าลงใจแกเดกเจาของงาน และเปนการกระตนใหเดกคนอน ๆ สนใจในศลปะดวย

15) ควรสงเสรมใหเดกรจกรบผดชอบในการท างาน เชน การท าความสะอาดหองการเกบรกษาเครองใช การเกบรกษาผลงานทสรางขนเปนตน เหลานควรใหเปนภาระของเดกทงสน

ชวลต ดาบแกว และสดาวด เหมทานน (2525: 20 – 25) กลาวถงหลกในการสอนศลปศกษาในโรงเรยนประถมศกษาไวดงน

1) สอนใหเดกเกดการสรางสรรค (Creative) หมายถง การสงเสรมใหเดกไดแสดงออกตามความพอใจและอยางอสระ โดยจดกจกรรมใหเหมาะสมกบวย วามตองการความพรอม หรอวฒภาวะของเดก ควรมวสดใหเดกเลอกใชไดหลาย ๆ อยาง เพอใหเดกเกดความคดสรางสรรคในแบบแปลก ๆ และเลอกเรองราว (Subject Matter) ทกระตนใหเดกสนใจเกยวของกบประสบการณในชวตจรงของเดก

2) สอนตามศนยสนใจของเดก (Interest) ในการสอนศลปศกษาในโรงเรยนประถมนน มจดมงหมายทสงเสรมใหเดกไดแสดงออกตามความสามารถของแตละบคคลมงใหเดกไดพฒนาการในดานตาง ๆ ใหเหมาะกบวย และน าความรวชาศลปศกษาไปใชในชวตประจ าวน ดงนนรจงไมควรบงคบเดกเปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกโดยเสร และเปนไปตามความสนใจของเดกแตละคน

3) สอนใหสมพนธกบวชาอน ๆ (Correlated) เปนการสอนโดยการน าศลปศกษาไปผสมผสานกบวชาอน ๆ เชน คณตศาสตร ภาษาไทย วทยาศาสตร เพอเปนการกระตนความใจของเดก

จากค ากลาวของนกวชาการและผทรงคณวฒ พอจะสรปไดวา การสอนศลปศกษาจะบรรลตามจดประสงคหรอไมนน จะตองขนอยกบกระบวนการของการสอนของครทจะเปนผจดประสอบการณและวธการใหเหมาะสม มอสระในการแสดงความคดเหน และการสรางสรรคผลงานดวยตนเอง ภาพใตบรรยากาศทเปนมตรและการยอมรบซงกนและกน

19

1.8 กระบวนการจดกจกรรมศลปศกษา กระบวนการจดกจกรรมศลปศกษามความส าคญส าหรบผทเปนครซงจะตองมความร

และทกษะ เพอทจะน ามาใชในกระบวนการถายทอดความรใหกบผเรยนไดรบความรอยางเตมท เปนททราบกนดวานกเรยนจะเกดการเรยนรอยางดและจดจ าความรนนไดนาน จ าเปนตองอาศยการสอนทดของคร ซงวธการสอนมอยมากมายหลายหลากวธ วธการสอนแตและวธมลกษณะเปนการเนนการแสดงออกของเดกเอง หรอทเรยกวา “ เดกเปนศนยกลาง” จงตองคดคนกระบวนการถายความรเพอตอบสนองตอการแสดงออกของผเรยนอยางหลากหลายโดยทครกจะตองเขาไปมบทบาท ในเรองรปแบบกระบวนการสอนทมความเหมาะสมกบลกษณะของบทเรยน

การจดกจกรรมศลปะนนจะมงใหผเรยนไดเกดทกษะ ความร ความคดสรางสรรค เมอมจดประสงคทตองการใหเกดแกตวเดกอยางหลากหลาย แนวทางจดกจกรรมศลปะในปจจบนนเปนการเนนใหนกเรยนไดคดไดท าและแกปญหาดวยตนเอง เพราะฉะนนการทครจะตองพจารณากระบวนการถายทอดจงมความส าคญ ( บ ารง กลดเจรญ; และฉววรรณ กนาวงศ. 2527: 172 -174)

การจดกจกรรมศลปะในระดบปฐมวยเปนกระบวนการทตองใหเดกไดทงความรและฝกทกษะทางดานประสาทสมผสทงหาของเดกปฐมวย จากกจกรรมหลายๆ วธการสอนศลปะโดยปกตแลว ครจะพดบรรยายในเนอหาความรทตองการใหนกเรยนฟง การสาธต และใหนกเรยนลงปฏบต ซงมกระบวนการสอนคอ

ขนน า ขนด าเนนการสอน ขนก าหนดงาน ขนสรป ขนน า เปนการดงดด เราความสนใจของผเรยน ท าใหนกเรยนมความพรอมทจะเรยนและท า

กจกรรมตางๆ ครจงตองชแจงใหนกเรยนทราบในเนอหา กจกรรม การน าเขาสบทเรยนจงมความจ าเปนทจะเปนการเตรยมความพรอม ซงท าไดหลายวธเชน(นวลลออ ทนานนท. 2542: 40 - 41)

- อภปราย พดคย ในเรองตางๆ ทจะเชอมโยงไปสเนอหาบทเรยนได - เลานทาน หรอประสบการณจรง - เลนเกมส เชน เกมสตอเตมภาพบนกระดานด า ในเนอหาทจะสอน - การทบทวนเนอหาในบทเรยน หรอประสบการณทผานมาแลว - การตงปญหา สนทนาซกถามเกยวกบกจกรรมทางศลปะ - การใชอปกรณการสอน หรอสอการสอน เชน ของจรง หนจ าลอง หนจ าลอง

ภาพประกอบ แผนภม ฯลฯ เพอดงดดความสนใจ

20

ขนด าเนนการสอน เปนอธบายเนอหา ความร ในสงทครตองการสอน อาจใชวธการสาธตยกตวอยางใช

อปกรณการสอน สอการสอนตางๆ ประกอบค าอธบายไปดวย เพอใหนกเรยนเขาใจเนอหา ตลอดจนกจกรรมปฏบต ในขนด าเนนการสอนครอาจใชการซกถาม ใหนกเรยนชวยกนคดวเคราะหซงเปนการกระตนใหนกเรยนมบทบาทในกจกรรมการเรยนการสอนดวย

การอธบายของคร ไมควรใชเวลานานเกนไป จะท าใหเกดความนาเบอหนายและการใชภาษาของครควรใชภาษาทเขาใจงาย กะทดรด แตครอบคลมใจความส าคญ ทงนควรเรมจากเนอหาหวขอทส าคญแลวจงลงไปทรายละเอยด โดยเรมจากงายไปหายาก การมสอประกอบการสอนจะท าใหเขาใจเนอหาไดดยงขน สอในทนอาจเปนผลงานในกจกรรมนนๆเพอเดกจะไดเกดความคดทจะพฒนาใหดกวาทเหนและครควรเปดโอกาสใหเดกไดซกถามหลงการอธบาย เมออธบายเนอหาตางๆ แลว ครควรสรปเพอความเขาใจอกครง กอนการใหท างานปฏบต

ขนก าหนดงาน หลงจากครไดอธบายเนอหาเสรจสนแลว การก าหนดงานใหนกเรยนท า จงเปนสง

ตอเนองกบค าอธบายเหลานน เพราะกจกรรมปฏบตหลงจากการอธบายเนอหา จะเปนสงทมความเชอมโยงกนเปนการฝกหด เพอน าความรจากเนอหามาปฏบตหรอประยกตใช

ครควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดเลอกสงทตนสนใจ แตไมใชใหนกเรยน “ท าอะไรกไดตามใจชอบ” ครอาจตงหวขอไว เชน กจกรรมวาดภาพระบายสเกยวกบสงแวดลอมแลวใหนกเรยนเลอกทจะคดหาเนอหาของสงแวดลอม หาทางแกปญหาในการน าเสนอดวยตนเอง

งานทครก าหนดเปนกจกรรมปฏบตน อาจใหเปนงานกลมหรองานเดยว แลวแตกรณ เมอก าหนดงานใหแลว ครควรเดนดการท างานของเดกอยางทวถง

ขนสรป เปนการทบทวนเนอหาวชาหรอสรปเกยวกบการท ากจกรรม เพอย าถงความเขาใจ

ของนกเรยน การสรปอาจใหนกเรยนทงชนกระท าหรอเลอกตวแทนเปนผสรป และครเปนผสรปในเนอหานนเอง (สงด อทรานนท. 2529: 26)

การจดกจกรรมศลปศกษาเปนการเรยนการสอนอกวธหนงทมการอาศยกระบวนการเปนตวถายทอดความรและฝกทกษะทางประสาทสมผสทงหาใหแกนกเรยน โดยกจกรรมศลปศกษาจะตองอาศยกระบวนการเปนตวถายทอดโดยแบงเปนขนตอนส าคญได 4 ขนตอน คอ ขนน า ขนด าเนนการสอน ขนก าหนดงาน ขนสรปแตละขนตอนมความส าคญทแตกตางกน เชน ขนน า เปนขนทดงดดความสนใจหรอเราความสนใจ และเตรยมความพรอมแกผเรยนในการท ากจกรรมศลปศกษา โดยใชเวลาไมมาก (สงด อทรานนท. 2529: 26) ขนด าเนนการสอน ขนนเปนขนทครสาธตการสรางผลงาและตอบขอซกถามของผเรยนระหวางท ากจกรรมศลปศกษา ขนตอนไปของ

21

การท ากจกรรมคอขนก าหนดผลงานขนนในกจกรรมศลปศกษาเปนขนทใหนกเรยนลงมอปฏบตในการสรางผลงานจากสงทไดเรยนรมาตามความเขาใจของตนเองอยางอสระ หลงจากสรางผลงานแลวกจะน าไปสข นตอนสรปเปนขนตอนสดทายคอขนทนกเรยนจะตองสรปสงทเรยนออกมาในรปแบบผลงาน โดยน าเสนอหนาชนเรยน หรอคยแลกเปลยนความคดเหนจากสงทไดจากประสบการณจากการสรางผลงาน ดงนนการเรยนรทดไดนนกขนอยกบกระบวนถายทอดทน ามาใชในการถายทอดความร เมอกระบวนการถายทมความเหมาะสมกบผเรยนกจะสามารถท าใหผเรยนเกดทกษะทางดานความคด ทกษะ ทางดานประสาทสมผสทงหา และความรไดอยางมประสทธภาพ 2. เอกสารทเกยวของกบการวาดภาพ

2.1 ความหมายของการวาดภาพ เคาเพลช (Kaupelis. 1983: 139) ไดสรปความหมายของการวาดภาพไววา เปน

กระบวนการของการวาดภาพทแสดงการวาดภาพทแสดงออกไดดวยเสน หรอ น าหนก เพอใหเหนเปนรปทรงรปแบบเหมอนจรงรปแบบนามธรรม หรออยางใดอยางหนง โดยความสมพนธกนภายในรปทรง ส าหรบเครองมอทใชในการวาด ไดแก ดนสอ ปากกา พกน ฯลฯ

อาร สทธพนธ (2528: 108) กลาวถง การวาดภาพตามความหมายของการกระท า หมายถงการลาก ขด ขด เขยนดวยวสดหรอเครองเขยนตางๆ เชน ดนสอ ปากกา ชอลก ฯลณ บนระนาบรองรบซงเปนดน โลหะ กระดาษ กระดาน หรอวสดอน ๆ ซงผวหนาเรยบโคง โดยท าใหเหนรปรางดวยเสน รปรางทเกดจากจากเสนตรงเสนโคง เสนหยก ฯลฯ ทงนอาจมน าหนกออนแกของเสนเทากน หรอมน าหนกของเสนออนแกตางกนกได ทส าคญทสดคอ รปรางทเกดจากเสนนมลกษณะ 2 มต คอ กวางและยาว หากผวาดตองการใหรสกวามลกษณะ 3 มต คอ กวาง ยาว และลก กกระท าไดโดยลากเสนหลาย ๆ เสนตามวธการแรเงา

สมโภชน อปอนทร (2532: 7) กลาวถงการวาดภาพวา เปนการถายทอดสงทมองเหนหรอประทบใจมาเปนสญลกษณในธรรมชาตไมมเสน เมอเรารสกสงใดสงหนงเรารบรวาเปนสงสามมต เราท าไดเพยงแปลความหมายเชงสามมต ในเงอนไขของเสนรอบนอก โดยระบบของแสดงและเงาในคณคาตาง ๆ เราสามารถทจะถายทอดความรสกในรปดงกลาวลงบนกระดาษได

สมพร รอดบญ (2532: ไมมเลขหนา) ไดกลาวถงการวาดภาพวา มความหมายซงครอบคลมมากไปกวาจะก าหนดใหเปนเพยงแต “วาดเสน” เทานน ทงเปนเพราะศลปนทสรางสรรคผลงานประเภททศนศลป ไดมวว ฒนาการทางดานความคด รปแบบ ตลาดจนเทคนควธการทรดหนาไปไกล และมหลากหลายเปนอสระ จนดไรกฎเกณฑหรอขอบเขตอนจ ากด อกทงศลปนแตละทานตางมความปรารถนาในการแสดงออกซงเอกลกษณเฉพาะตนเปนส าคญ

22

วโรจน ชาทอง และท านอง จนทมา (2527) กลาวถงการวาดภาพวา หมายถงการเขยนรปดวยอะไรกตามอาจเปนดนสอด า ดนสอส สชอลก สเทยน ตลอดจนสงอนทสามารถท าใหเกดเปนรปรางขนมามความหมายตอผเขยนและผด

การวาดภาพ จงเปนการถายทอดสงทมองเหนหรอประทบใจออกมาเปนรปเสน น าหนก หรอสญลกษณ บนระนาบรองรบ เพอใหเปนรปรางรปทรง รปแบบเหมอนจรงหรอรปแบบนามธรรม โดยใชวสดหรอเครองเขยนตาง ๆ เชน ดนสอ ปากกา พกน สชอลก หรอสงอน ๆ ทสามารถท าใหเกดเปนรปรางขนมาได

2.2 แนวคดของการวาดภาพ

แนวคดของการวาดภาพมอย 3 ประการ คอ 1) เพอบนทกสงทนาสนใจรอบตวทมองเหน ซงอาจบนทกทงหมดหรอเลอกเฉพาะ

บางสวน บางตอนทเหนวามความหมายกได ภาพเขยนตามแนวคดน จะมรปรางคลายของจรงตามมมมองของผวาด ตามต าแหนงของสงทวาดตงอย ซงอาจสงกวาระดบสายตา ต ากวาระดบสายตา หรอตรงระดบสายตาพอด ผวาดอาจจะวาดเฉพาะสงทเขาตองการไปในภาพเทานน ภาพเขยนในลกษณะนจงเปนเพยงภาพทดรเร องวาเปนภาพอะไร อยทไหน มสดสวนเปนอยางไร

2) เพอถายทอดตามสงทผวาดคดหรอจนตนากร ภาพเขยนตามแนวคดนมรปแบบไมเหมอนของจรง อาจมขนาดสดสวนแตกตางไปจากสดสวนทเหนจรง อาจมลกษณะประดษฐตกแตงลวดลายทไดรบอทธพลจากธรรมชาต หรอเปนลวดลายเรขาคณต อาจมลกษณะพรามวไมชดเจน เพอกระตนใหผพลเหนตองใชความคดหรอท าใหฉงน แตถาผดมความคดคลายกบผวาด หรอมจนตนาการแนวเดยวกนกสามารถชนชมการเขยนภาพตามแนวนได

3) เพอสอความหมายใหเขาใจตรงกน ภาพเขยนตมแนวคดนมรปแบบเรยบงาย เดนชด มลกษณะเปนสญลกษณหรอเครองหมายตาง ๆ ทผดเขาใจไดทนท หรอเมอเหนแลวรวาจะตองปฏบตอยางไร เชน เครองหมายจราจร เปนตน

การเรยกชอภาพเขยนจะเรยกชอตางกนตามวสดทใชเขยน ตามหนาทใชสอย หรอตามลกษณะภาพทเหน เชน การเขยนภาพราง ภาพคน ภาพสตว เปนตน (อาร สทธพนธ . 2528: 108 – 109)

2.3 กจกรรมสรางสรรคในการวาดภาพ อาร รงสนนท (2526: 161 – 162) กลาวถงกจกรรมในการวาด ดงน การวาดภาพ หมายถง การเขยนภาพในลกษณะตาง ๆ ดงน 1) การวาดภาพตามใจชอบ หมายถง การใหโอกาสเดกไดมโอกาสเลอกวาดสงทเดก

พอใจ และสามารถวาดได ซงสวนมากเดกในวยกอนเรยนมกจะวาดรปคน บาน สตว ตกตา หรอภาพทเดกประทบใจ

23

2) การวาดภาพจากประสบการณ หมายถง การใหเดกเลอกวาดภาพจากประสบการณทเดกไดไปเทยวตามทตาง ๆ หรอสงทเดกไดรบเชน ทะเล สวนสตว ของขวญวนเกด สตวเลยง ของเลน เปนตน

3) การวาดภาพจากการฟงนทาน หมายถง การใหเดกเขยนภาพจากนทานทครเลาใหฟงหรอเทปนทาน ซงเดกจะแสดงทงความรสกนกคดทางดานสตปญญา และความรสกนกคดทางดานจตใจ ถายทอดออกมาเปนภาพได

4) การวาดภาพจากเสยงเพลง หมายถง การใหเดกไดฟงเพลงแลวเขยนภาพตามความนกคดของเดก เปนภาพทประทบใจจากการฟงเพลง

5) การวาดภาพจากการแสดงบทบาทสมมต หมายถง การใหเดกเขยนภาพจากการทเดกไดแสดงบทบาทสมมตไป แลวถายทอดออกมาเปนภาพ

6) การวาดภาพจากสงเราทก าหนด หมายถง การทเดกเพมเตมตอใหเปนภาพจากสงเราทก าหนดมาให ซงสงเราอาจแบงเปน

6.1) ตอเตม ภาพจากสงเราทไมสมบรณ เชน เสนลกษณะตางๆ เชน เสนตรง เสนคขนาน และอน ๆ เปนตน

6.2) ตอเตมภาพจากสงเราทสมบรณ เชน วงกลม สเหลยม สามเหลยม เปนตน

การตอเตมในลกษณะเชนน เปนการสงเสรมความคดสรางสรรคไดด เดกเกดจนตนาการยวย และทาทายใหอยากลองท าใหเสรจเปนรปรางดวยความคดทเปนอสระ และดวยความพอใจของตน นอกจากนนยงสงเสรมความคดแปลกไมซ ากน เดกแตละคนจะเขยนภาพตามความคดของตนจน ซงเปนการเรมตนในการกลาคด และยอมรบความแตกตางของตนจากเพอนคนอน สรางเสรมใหเดกเกดความมนใจกลาคดในสงทแปลก ๆ อนน าไปสความคดรเรมสรางสรรค

2.4 กจกรรมวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรค กจกรรมวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรคทผวจยไดน ามาใชในการวจยครงน

ไดแนวคดจากการใชสอการเรยนอเนกประสงคของอาจารยส าเนา บปผเวส (2534: 28 - 33) ซงเรยกสอนวา “หนงสอแผนเดยว” มลกษณะเปนเอกสารหรอกระดาษแผนเดยว ภายในประกอบดวย เนอเรองสน ๆ มภาพประกอบเนอเรอง ท าใหนกเรยนเกดความสนกเวลาอาน เนอเรองกระตนและเราความสนใจ การจดกจกรรมระหวางการเรยนโดยใบงานสรางสรรคเปนกจกรรมทจดขนโดยอาศยความตองการและความสนใจของนกเรยนเปนหลก โดยใหนกเรยนมสวนรวมในการก าหนดกจกรรม ภาษาทใชในใบงานสรางสรรคน ใชภาษาทเปนประโยคสน ๆ อานงาย มความหมายชดเจน และเปนเรองทเกยวของกบชวตประจ าวนของนกเรยน เพอใหนกเรยนสามรถทจะประยกตความรและประสบการณเดมของตนเชอมโยงกบเหตการณในเนอเรอง ท าใหเกดความคดแปลกใหมไปจากเดม ท าใหนกเรยนมอสระในการคดการแสดงออกอยางเสร กระบวนการคดอยางเปนระบบและตอเนองจะชวยท าใหนกเรยนเกดการพฒนาความคดสรางสรรคได

24

ส าเนา บปผเวส (2534: 33) ไดกลาวถงประโยชนของหนงสอแผนเดยวไวดงน 1) ใชเปนหนงสอเสรมการอานและหนงสออานเพมเตม 2) ใชเปนสอการเรยนการสอนไดทกขนตอนของกระบวนการเรยนการสอนไดแก ขน

น าเขาสบทเรยน ขนสอน ขนสรป และขนประเมนผล 3) ใชเปนสอเพอการเรยนการสอนซอมเสรม 4) ใชเปนสอเสรมสรางความคดสรางสรรคทงในดานการใชภาษาศลปะและงาน

ประดษฐตางๆใหไดใชเวลาวางใหเปนประโยชน ลกษณะเดนของกจกรรมวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรคประการแรกคอ เปน

ใบงานทผสมผสานระหวางขอเขยนกบศลปะไดอยางกะทดรดและสะดวกในการใช เหมาะสมกบเดกในวยประถมศกษา โดยครผสอนควรเลอกเนอหาทนกเรยนสนใจและมสวนเกยวของกบประสบการณในชวตของนกเรยน กจกรรมเชยนภาพระบายสจากใบงานสรางสรรคมลกษณะยวย กระตนจนตนากรและความคดสรางสรรคเกยวกบเรองนน ๆ

ส าหรบใบงานสรางสรรคทใชในการสอนวชาศลปะไดใชวธบรณาการเรองราวตาง ๆ ในชวตประจ าวนของนกเรยนและถายทอดออกมาเปนภาพวาดโดยเนอหาในใบงานจะน าเสนอในลกษณะขอเขยนสน ๆ เพยงประเดนเดยว พรอมกบมรปภาพ วตถสงของ ธรรมชาตแวดลอมและสงมชวตทเกยวชองกบเนอหาสอดแทรกลงไปในใบงานเพอเปนการสรางแรงจงใจใหนกเรยนเกดความสนใจในกจกรรม และชวยกระตนความคดจนตนาการ อนน าไปสการแสดงออกทางศลปะ

คณสมบตเดนอกประการหนงของกจกรรมวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรค คอ เปดโอกาสใหนกเรยนมเสรภาพในการคดสรางสรรคและการถายทอดเรองราวออกมาเปนภาพไดตามวฒภาวะ ความถนด ประสบการณของตนเอง การประเมนผล การเรยนศลปะตามใบงานนมไดมงเนน การประเมนทกษะในการวาดภาพเทานน หากแตประเมนการพฒนาการของนกเรยนทก ๆ ดาน คอ รางกาย อารมณ สงคม สตปญญา และสงแวดลอม โดยครอาจจะเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหรอและเปลยนประสบการณความคดเหนระหวางนกเรยนดวยกนในขณะทท ากจกรรมนดวยกได

เมอนกเรยนท ากจกรรมเสรจเรยบรอยแลว ครจะน าเนอผลงานของนกเรยนแตละคนโดยใหนกเรยนไดเลนเรองเกยวกบภาพของตนเองใหกลมฟง และเปดโอกาสใหกลมไดซกถาม การซกถามแลกเปลยนความคดเหนของนกเรยนแตละคนจะชวยท าใหนกเรยนทเปนเจาของผลงานและนกเรยนคนอน ๆ ไดเกดความคดทกวางไกลไปจากเดม ซงเปนการพฒนาระดบขนความคดตมโครงสรางความคดของกลฟอรดและทอรแรซทกลาววา การทครเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรโดยการจดกจกรรมทเปดโอกาสใหผเรยนไดมอสระทางดานการแสดงออก ดานความคดและจนตนาการในการวาดภาพล าไดตงชอเรอง รวมทงใหผเรยนไดแกปญหาตาง ๆ ดวยตนเองอยางอสระ จะชวยพฒนาทกษะการตดใหผเรยนมความคดสรางสรรคเพมขน

ส าหรบเรองการประเมนผลจงเนนกระบวนการฝกทกษะความคดสรางสรรคมากกวาทครจะดผลงานทส าเรจแลวของนกเรยน

25

จากแนวคดในการสรางใบงานสรางสรรคน ผวจยไดสรางเปนเครองมอในการวจยโดยไดน าใบงานสรางสรรคทผวจยไดคดท าขนแลวน าไปใหผเชยวชาญไดตรวจสอบใหสอดคลองกบองคประกอบของความคดสรางสรรค ซงม 4 ดาน คอ ความคดรเรม ความคดคลองแคลว ความคดละเอยดลออ และความคดยดหยน และเมอผเชยวชาญไดตรวจแลว ผวจยไดน าไปหรบปรงแกไขอกครงหนง จงน ามาใชในการวจยครงน

2.5 ความส าคญของการวาดภาพกบเดกปฐมวย การวาดภาพ เปนกจกรรมทมคณคาส าหรบเดกปฐมวย เพราะนอกจากจะชวยใหเดก

เพลดเพลนแลว ในขณะเดกก าลงวาดภาพ เดกจะไดฝกการสงเกต จ าแนกและเปรยบเทยบชวยใหเดกไดเรยนรในเรองสงตางๆ โดยผานประสบการณตรง ซง ปยชาต แสงอรณ ไดกลาวไววากจกรรมวาดภาพเปนกจกรรมศลปะทจดใหแกเดก ในลกษณะเชงของเลน เดกจะมความสนใจ สนกสนานเพลดเพลนเกดความรสกเหมอนไดเลนของเลน ขณะเดยวกนเดกกจะเกดการพฒนาในดานการเรยนร ความคดรเรมสรางสรรค ทกษะความสมพนธระหวางกลามเนอกบความคด เดกจะแสดงออกถงการรจกคด รจกแกปญหา รจกคนควาและทดลอง รจกใชเหตผล รจกสรางสอทตนเขาใจจากจนตนาการของตนเองนอกจากนยงเปนกระบวนการสรางความสนทรยใหเกดขนในจตใจ และความรสกของเดกอนเปนพนฐานทส าคญในการพฒนาสตปญญาและความเจรญเตบโตของเดกตอไป (ปยชาต แสงอรณ. 2526: 49 – 52)

สมใจ ทพยชยเมธา และ ลออ ชตกร ไดใหคณคาของกจกรรมการวาดรปทมตอเดกปฐมวยดงน

1) ชวยผอนคลายอารมณของเดก เดกมความสขเพราะไดแสดงออกตามความพอใจอยางเตมท

2) ชวยใหเดกแสดงความคด ความสนใจ และความถนดตามธรรมชาตของเดก 3) ฝกทกษะการใชมอของเดกใหช านาญ 4) เปนการปลกฝงใหเดกมจนตนาการและความคดรเรมสรางสรรค (สมใจ ทพยชยเมธา;

และ ลออ ชตกร. 2525: 220) วรณ ตงเจรญ (2526: 11) กลาวถงการวาดภาพของเดกปฐมวยวาเปนการแสดงออก

เพอแสดงพฤตกรรมทส าคญคอ เพอใหสมพนธกบการเคลอนไหวของรางกาย เพอความสนกเพลดเพลน และเพอเรยนรสรางสรรคและเรยนรส งแวดลอม

จากความส าคญของการวาดภาพดงกลาว สรปไดวา การวาดภาพของเดกปฐมวยนอกจากจะชวยใหเดกรสกสนกสนาน เพลดเพลน มความคดรเรมสรางสรรคแลว ยงชวยใหเกดการพฒนาในดานทกษะการใชมอ และเกดการเรยนรสงแวดลอม รจกคด รจกแกปญหา รจกคนควาและทดลอง สรางสอทตนเขาใจจากจนตนาการของตนเอง

26

2.6 การวาดภาพกบการเจรญเตบโตของเดก วรณ ตงเจรญ (2526: 45) กลาววา การวาดภาพเปนการแสดงออกทชใหเหนถง

การเจรญเตบโตของเดก และกลาววา ปรากฏการ ทเปลยนแปลงรปแบบการแสดงออกทางการวาดภาพจะเปนผลมาจากการเปลยนแปลงหรอการเตบโตของเดกทงดานรางกาย การรบร อารมณ จตใจ

โลเวนเฟลด (Lowenfeld. 1970: 23-27) ไดกลาวถงการวาดภาพวา มสวนสะทอนใหเหนพฒนาการหรอการเจรญเตบโตในดนตางตาง ๆ ดงน

1) การเจรญเตบโต ทางดานอารมณ (Emotional Growth) เนนใหเหนวา การสรางสรรคภาพนนมความหมายและความส าคญตอเดก เพราะเดกจะตองใชความสามารถในการปรบตวกบสถานการณแปลกใหมหรอประสบกบปญหาการรบรทตอเนอง เปนกระบวนการทตองอาศยประสบการณทกวางและสภาพแวดลอมทเอออ านวยในขณะทสรางสรรคภาพ และคณภาพเหลานจะแสดงใหเหนได เชน เดกทวาดภาพ ซ า ๆ เหมอนกนตลอดเวลายอมแสดงวาเดกมปญหาในการปรบตวและไมมนใจในการแสดงออกเชนเดยวกบกรณผใหญใหเดกลอกแบบรปเรขาคณตเปนประจ า เดกกจะท าเชนนนและท าไดด แตเดกเหลานจะสญเสยความมนใจในการแสดงออกทางศลปะและการคด

2) การเจรญเตบโตทางดานสตปญญา (Intellectual Growth) การทเดกแสดงออกทางศลปะในแตละวย หรอแตละคนแตกตางกน ยอมแสดงถงความแตกตางทางดานสตปญญาดวย ขอแตกตางจะปรากฏในแงของรายละเอยด การแสดงรปทรง การออกแบบ การระบายส หรอจนตนาการ ขอแตกตางนสามารถพจารณาไดจากความแตกตางของวยบคคล หรอในแตละชวงเวลา กระบวนการท างานทางศลปะนนจะเรมจากการวเคราะหขอมล ซงเปนประสบการณบรณาการ ความคด และจนตนาการเขาดวยกน แลวจงสงเคราะหเสน รปทรง ส

3) การเจรญเตบโตทางดานรางกาย (Physical Growth) การวาดภาพกบความเจรญเตบโตดานรางกายเปนการแสดงออกทใชใหเหนความสามารถของการใชสายตาทสมพนธกบการเคลอนไหวในสวนทตองใชทกษะในการควบคมทศทางการลากเสน การ เจรญเตบโตของรางกาย จะท าใหมการเปลยนแปลงรปแบบการวาดทเรมจากขนขดเขย (Scribbling Stage) เปนเสนยงๆ ไปสความสามารถควบคมเสนใหเปนระเบยบขนเรอยๆ การเคลอนไหวของเสนจะเปนอยางซ าๆ อยระยะหนง แลวจะสามารถลากใหเปนรปทรงใหปรากฏขน และเมอเดกเจรญเตบโต พฒนาการทางทกษะการเคลอนไหวจะท าใหรปแบบการวาดพฒนาจากเสนทวาดเปนรปรางงายๆ ไปสรปรางทเลยนแบบของจรงมากขน

4) การเจรญเตบโตทางดานการรบร (Perceptual Growth) โลเวนเฟลด กลาววาประสบการณในชวตประจ าวนทเดกรบรความหมาย และคณภาพของสงตางๆ จะแสดงใหเหนไดจากประสบการณทไดรบจากการประสบการณสมผส การรบรสวนใหญจะเปนการรบรทางสายตา โดยการรบรเกยวกบส รปราง (Forn) และบรเวณวาง (Space) พฒนาการรบรทางสายตาจะเรม

27

พฒนาแยกแยะสงตางๆ จากการแยกแยะสความสกปรกดวยการแยกแยะรปรางในระยะแรก ตอมาเมอเดกมพฒนาการของการรบรทกดานมากขน เดกจะแสดการรบรบรเวณวาง ซงเดกรวาตนเองเปนสวนหนงของสงแวดลอม ระยะพฒนาการเกยวกบบรเวณวางม ความส าคญส าหรบเดกมาก เหมอนกบวามเดกเตบโตขน เดกจะสามารถน าพฒนาการการใชบรเวณวางไดเหมาะสมขนหรอสามารถถายทอดความรสกจากสงทตนรบรออกมาในพนทสวนตาง ๆ ของภาพใหมความหมาย และมความสมพนธกนได ภาพทวาดจงประกอบดวยการใชบรเวณวาง รปราง สสน ความรส ก โลเวนเฟลด กลาววา เดกทมการสงเกตด จะรวาวตถตาง ๆ ยอมมความตางกนดานรปราง รปทรง ส ความเรยบและขรขระ ความรสกตอแสงและความมด การรบรเหลานนลวนมาจากประสบการณ จากการม ปฏสมพนธกบสงแวดลอม ส าหรบครทสอนเดกเลก ๆ ควรจดใหเดกไดรบประสบการณจากการเลน ทจะพฒนาการรบรทางสายตา และความรสกประสาทสมผสจากสงแวดลอม

5) การเจรญเตบโตทางดานสงคม (Social Growth) การวาดภาพเปนการถายทอดสารหรอสาระ สวนใหญเนนเกยวกบความคดค านงสวนตว สงแวดลอม สงคมและในอกแงหนงแสดงถงการท างานรวมกน เมอเดกเรมวาดลกษณะไดในระยะแรก จะวาดคนทใกลชด เชน พอ แม ตวเอง เพอน แตเมอเดกเตบโตขน สงทวาดจะมาจากประสบการณทางสงคมทใกลตวออกไป ซงแสดวา เดกรบรโลกภายนอกทกวางขน ประสบการณเหลานจะเกดจากการสะสมความร มความสนใจตอสงตาง ๆ เชน เดกวาดภาพคนดบเพลง บคคลอาชพตาง ๆ ในสงคม เปนตน

6) การเจรญเตบโตทางดานสนทรยภาพ (Aesthetic Growth) พฒนาทางดานสนทรยภาพแสดงใหเหนถงประสาทสมผสทไดบรณาการประสบการณทงมวลซงเกยวของกบความคด ความรสก การรบร ผลจากการบรณาการน สามารถทจะพบไดจากการจดภาพทประสานกลมเกลยวเปนเอกภาพ และแสดงออกซงความรสกนกคดดวยภาวะของบรเวณวาง เสน ลกษณะผว และส

7) การเจรญเตบโตทางดานการสรางสรรค (Creative Growth)โลเวนเฟลด กลาววา พฒนาการทางความคดสรางสรรคของเดก เรมพฒนาตงแตเดกท าเครองหมายไดใน

ครงแรก แลวเรยกสงทเขาสรางนนวา “ผชาย”“บาน” หรอ “ภเขา” รปทเขาสรางขนมานท าใหเกดความคดสรางสรรค จากการคดสรางสงงาย ๆ เหลานจะน าไปสการสรางสงยาก ๆ ซงจะผานขนตอนทซบซอนยงขน อยางไรกตามพฒนาการทางดานการสรางสรรคตองอาศยเสรภาพทางความคดและการกระท า เมอเดกรสกมอสระและความกลาทจะแสดงออก การแสดงออกในครงตอๆ ไป เดกจะสรางรปรางและใสบางสงลงในภาพของตนสงทแสดงออกมานนมาจากความคด จนตนาการ ความรสกอสระและมนใจทสรางสงใหม ๆ รวมถงการใชวสดในการสรางสรรคดวย เดกทถกขดขวางหรอยงนงดวยกฎเกณฑหรอขอบงคบทไมมเหตผล มกจะขาดความเชอมนในความคดของตนเอง การแสดงออกมกเลยนแบบผอน

28

จากเอกสารดงกลาว สรปไดวา การวาดภาพในวยเดก เปนการสะทอนใหเหนพฒนาการหรอการเจรญเตบโตในดานอารมณ ดานสตปญญา ดานรางกาย ดานการรบร ดานสงคม ดานสนทรยภาพ และดานการสรางสรรค ซงจะพฒนาจากเรองงาย ๆ ไปสข นตอนทยากและซบซอนยงขน

2.7 พฒนาการทางการวาดภาพของเดกปฐมวย

การวาดภาพของเดกปฐมวย จะแตกตางกนตามระดบอาย การเจรญเตบโตของรางกาย ประสบการณทไดรบ ดงนนการจดกจกรรมทางศลปะใหกบเดกจงควรจะเขาใจระดบพฒนาการ ความสามารถและการแสดงออกของเดก เพอสงเสรมใหเดกไดรบการพฒนาทถกตองและตรงเปาหมายยงขน

ภรณ ครรตนะ (2523: 115-116) ไดกลาวถง ระดบความสามารถในกาวาดรปดวยสเทยนและลกษณะภาพวาดขอเดกปฐมวยไวดงน

อาย 1 – 2 ขวบ จะสามารถลากเสนยง ๆ โดยไมมความหมาย เดกจะลากเสนตามความพอใจของตนเอง

อาย 3 – 4 ขวบ เดกจะเรมบอกชอภาพทตนวาดได อาย 4 – 5 ขวบ เดกจะพบวาตนสามารถวาดภาพของจรงไดภาพทวาดจะเปนสงท

เดกคนเคย อาย 5 – 6 จะเรมปรบตวโดยการสงเกต จะพยายามวาดภาพตามความเปนจรง แต

จะยงไมแสดงความถกตองในเรองของส ขนาด และคามเปนจรง ลกษณะภาพวาดของเดก 1) มลกษณะโปรง อาจมองเหนสงทอยหลงก าแพงหรอฝาได 2) ไมเปนไปตามธรรมชาตและไมไดสดสวน เชน กระตายสงกวาบาน 3) ภาพจะเปนไปตามความตองการของเดก เชน หากมคนสองคนยนหางกน ถา

ประสงคจะใหคนทงสองจบมอกนกจะลากมอยาวจนมอชนกน 4) สบสนในเรองฤดกาล สถานทและเวลา เชน วาดภาพใหพระอาทตย พระจนทร

และดาวขนพรอมกน 5) สไมเปนไปตามความเปนจรง 6) เดก 5 - 6 ขวบ จะพยายามใชสเหมอนจรงมากขน วชย วงษใหญ (2523: 58) ไดแบงพฒนาการทางศลปะเปน 10 ระยะดวยกน

โดยเรมตงแตเดก วยทารกเปนตนมา คอ 1) ระยะแหงการแสวงหา (The Search) 8 สปดาหถง2 ขวบ ความ 2) สามารถในการใชมอจะสามารถจบวตถได จบเอาของเขาปาได เลนกบนวเทา

ขย ากระดาษเลนกบน าเวลาอาบ เวลาจบแทงไมสเหลยมจะใชสองมอแลวเอาเขาปาก ความสามารถในการแสดองออกซงความเขาใจ เชน ยมกบตวเองในกระจก ตบขวดนม เปลงเสยงแหลมเอกอาก เปนตน พฒนาการทางศลปะไดเกดขนแอบแฝงกบพฤตกรรมเหลาน

29

3) ระยะของการขดเขย (Scribbles and Scribbing) พฒนาการเดกระยะนอยในอายประมาณ 2 – 3 ขวบการขดเขยเปนพฤตกรรมทเดกสามารถกระท าไดทนทโดยปราศจากการกระตน เมอเดกโตขนการขดเขยจะไปปรากฏเปนสวนประกอบของการเขยนรปตอไป เชน เปนสวนของผมเมอวาดคนใบของตนไมควนไป กอนเมฆ ระยะการขดเขยเดกจะใชเปนการตอบสนองการเคลอนไหวของมอและแขนเตมความพอใจของเดกเอง การขดเขยของเดกระยะนจะใชเสนพนฐานเหลานในการขดเขยออกมา เสนพนฐานตาง ๆ คอ เสนตรง (Vertical) เสนนอน (Horizontal) เสนทแยงมม (Daigonal) วงกลม (Circiular) เสนโคง (Curing) เสนเปนคลน (Waving) การขดเขยนนรวมถงรปแบบตาง ๆ มอยประปรายอยอยางไมชดเจน

4) ระยะของการซอนเรนรปทรง (The Secrets of Shape) การพฒนาทางศลปะระยะนจะอยในอายระหวาง 2-3 ขวบ เดกอาย 2 ขวบ ไมสามารถวาดรปวงกลมไดสมบรณตามใจปรารถนารปแบบการเขยนจะปรากฏออกมาแบบขดเขย มรปทรงเกดขน รปทรงจะปรากฏใหเหนไดเมออาย 3 ขวบ เดกจะสามารถเขยนรปสเหลยม วงกลม และรปรางภายนอกของรปทรงอนๆ และรปทรงเหลานจะปรากฏออกมากบการขดเขยทวไป

5) ระยะของการออกแบบ (The Child and Design) พฒนาการระยะนอยระหวางอายประมาณ 3-5 ขวบ เดกจะเรมน าเอารปทรงตาง ๆ มาผสมผสานกน เมอเดกเอารปทรงมาประกอบเขาดวยกนเปนการเรมพฒนาการออกแบบ เดกจะแสดงความสามารถในการใชรปทรงหลาย ๆ รปทรงไดอยางคลองแคลว

6) ระยะของการพฒนา วงกลม ดวงอาทตย และรศม (Mandalas Sun and Radials) พฒนาการทางศลปะระยะนอยในอายประมาณ 3-5 ขวบ ความส าคญของการแสดงออกอยางแจมชดของการพฒนาในระยะนคอนขางจะเพอฝนจากค าพดเดก การแสดงออกในการวาดรปคอนขางจะสมบรณมความสมดล มความงดงามในการออกแบบ เดกสามารถเขยนรปดวงอาทตย มรศม และการพฒนาจากดวงอาทตยกจะไปสการวาดรปหนาคน และเสนรศมของดวงอาทตย เดกจะน ามาใชเปนเสนผมเมอวาดรปหนาคน

7) ระยะของการวาดรปคน(People) เดกเรมเขยนรปคนไดในอายประมาณ 4-6 ขวบ แตหนาตาจะใหญโตมาก แขนขาจะมขนาดเลก จะมงความสนใจเขยนแตหนาตา แขนจะตอออกมาทางศรษะ และเรมเขยนขา ตอมาจะเขยนโดยลมเขยนแขน จะมแตขาเพอใหเกดความสมดล

8) ระยะของการวาดรปทคอนขางจะเปนเรองราว (Almost Pictures) อยในอายประมาณ 4-6 ขวบ เดกสวนมากจะเรมพฒนาเขาสระยะของการออกแบบรปทรง เดกจะเขยนรปคนชดเจนขน และมองดตามทตนเหนเหมอนผใหญมากขน เดกเรมเขยนรปสตว มขา 4 ขา อยบนขางเดยวตอ

9) ระยะของการวาดภาพมเรองราว (Pictures) ระยะนแบงออกเปนสองตอน คอ ระยะตนการเขยนรปของเดกจะวาดรปคน สตว บาน และตนไม เปนตน ตอมาคอระยะหลงเดกจะวาดรปตางๆ มความชดเจนมากขน และงายตอการเขาใจและการยอมรบของผใหญ

30

10) ระยะของการซอนเรนสงทมคณคา (Hidden Treasures) เดกวย 5-7 ขวบ จะเขยนภาพทเรยกวา X-ray Picture ลกษณะภาพแสดงถงสวนละเอยดภายใน เชน สงของภายในบานทมองเหนไดจากภายนอก

สรปไดวา พฒนาการทางการวาดภาพของเดกปฐมวย จะพฒนาเปนล าดบตามวย ตามพฒนาการของการใชกลามเนอยอย ประสาทสมพนธระหวางตากบมอ ตลอดจนการเรยนรสงแวดลอมรอบ ๆ ตว โดยเรมจากการขดเขยนทไมมความหมายไปสการวาดภาพทมความหมายและสามารถใชสญลกษณแทนสงทตนเขาใจไดตามล าดบพฒนาการ

2.8 องคประกอบทเกยวของกบการวาดภาพของเดกปฐมวย การวาดภาพของเดกปฐมวยจะตองอาศยองคประกอบทางดานตาง ๆ ดงน (วรณ ตงเจรญ.

2526: 19) 1) ทางดานการใชกลามเนอยอยประสาทสมพนธระหวางมอกบตา การวาดภาพของ

เดกปฐมวยเปนกจกรรมทตองอาศยการใชความสามารถของกามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวางมอกบตาซงพบวา พฒนาการของการใชกลามเนอยอยและประสาทสมพนธจะคอย ๆ พฒนาจากการใชมอและตาในการปฏบตกจกรรมในชวตประจ าวน เชน การชวยเหลอตนเองในการแตงกายการเลนเกมส และการเลนของเลนตาง ๆ พฒนาการทางการใชกลามเนอยอยและประสาสมพนธระหวางมอกบตาจะอยในระดบใดขนอยกบความอยากรอยากเหน และประสบการณเดมทเดกมโอกาสในการปฏบตกจกรรมมากนอยเพยงใด

2) ทางดานการรบร เมอเดกวาดภาพในชวงแรกรปทรงตาง ๆ จะเปนเพยงสญลกษณทสอสารเฉพาะตว ซงจะกระตนการรบรใหเปนรปธรรมขน เพาะในชวงการเรยนรส งแวดลอมของเดกปฐมวย รปยอมมองถงรปราง รปทรง มวล ปรมาณมวล ปรมาตรและพนผวของสงนนสมพนธกบการสรางศลปะของเขา การรบรส งแวดดอมจงชวยใหเดกรจกการสงเกต การพนจพเคราะห หรอการวเคราะหสงตาง ๆ และเขยนออกมาเปนภาพได

3) ทางดานการคด ขณะทเดกวาดภาพ เขาจะจดระบบความคดอยางรวมเรวและตอเนองในอนทจะควบคมการแสดงออกใหเปนไปอยางทคดค านง เดกสวนใหญเมอวาดภาพ สงใดสงหนงจะแปลความรปทรงตาง ๆ ออกมามากมายหลายชนดและเกอบจะไมซ ากนในแตละครง ภาพวาดของเดกจงเปรยบเสมอนการแสดงออกทางคามคดของเดกนนเอง

4) ภาพวาดตามแบบทก าหนดไว ภาพนเดกจะวาดภาพเยนแบบทก าหนดใหทกประการซงจากการศกษาสงเกตการณวาดภาพตามความสนใจและแบบอสระของเดกปรากฏวาภาพทเดกชอบวาดมากทสดเรยงตามล าดบคอ ภาพคน ภาพสตว และภาพตนไม

สรปไดวา องคประกอบทเกยวของกบการวาดภาพของเดกปฐมวย ไดแกการใชกลามเนอยอยและประสาทสมพนธระหวางมอกบตา การรบร การคด ตลอดจนรปแบบของภาพทเดกจะวาดเลยนแบบ ซงเหลานลวนเปนองคประกอบทส าคญทจะชวยสงเสรมใหเดกไดพฒนาและเกดการเรยนรในขณะทวาดภาพ

31

2.9 พฤตกรรมการวาดภาพกบภาพทเดกปฐมวยชอบวาด ในระยะเรมแรก ภาพวาดของเดกมความหมายเพยงเพอบอกวาเปนการใช

องคประกอบทางกลไกของรางกายความคมสาระส าคญ และเปนการจดเรยงของภาพวาดเทานน ซงความเจรญของเดกจะเรมดวยแบบงาย ๆ ไปสแบบทซบซอนขนโดยลกษณะของสงทเปนรปธรรมไดเขาไปอยในตวเดก เมอเขาโตขนความสามารถในการทจะวาดภาพใหเปนรปเปนรางมมากขน อาจขนอยกบประสบการณการรบรในสงนน ๆ ไดดกวากได นอกจากนพบวาเดกจะไมวาดภาพวตถออกมาตรง ๆ อยางทตาเหน แตจะเลอกเปลยนแปลงและเพงสงทคดวาอาจจะเกยวของกบวตถนนลงในภาพของเขา แนวโนมเหลานเกดขนเสมอ แมวตถจะถกลอกเลยนแบบจากตวอยางหรอวาดขนโดยอาศยความจ ากตาม (บญไท เจรญผล. 2533: 2; อางองจาก Harris. 1963: 28) ไดท าการศกและสงเกตการณวาดภาพของเดก พบวาการวาดภาพของเดกนน เดกไดร บอทธพลมาจา กสงแวดลอมรอบ ๆ ตว และไดแบงลกษณะภาพทเดกวาดออกเปน 3 แบบ คอ

1) ภาพวาดตามความสนใจ เดกจะวาดภาพตามความสนใจของตนเอง 2) ภาพวาดอสระ เปนการวาดภาพจากหวขอทก าหนดให แตเดกจะคดสงทจะวาดเอง 3) ภาพของจรง เดกจะวาดภาพจากจรงทก าหนดให สรปไดวา พฤตกรรมการวาดภาพของเดกในระยะเรมแรกนนจะมความหมายเพยง

เพอบอกวาเปนการใชองคประกอบทางกลไกของรางกายควบคมสาระส าคญ ภาพทวาดจะเปนแบบงาย ๆ ไปสแบบทซบซอนยงขน ทงนขนอยกบประสบการณรบรแลอทธพลของสงแวดลอมรอบ ๆ ตว ซงภาพทเดกวาดอาจเปนสงทเกดจากความสนใจ จากหวขอทก าหนดให หรอจากของจรงทก าหนดให 3. เอกสารทเกยวของกบการปน

3.1 ความหมายของการปน ชวลต ดาบแกว (2533: 1) ไดใหความหมายของการป นไววา คอการเอาวสดออนทม

ความเหนยวจบตวกนเปนกอน เชน ดนเหนยว ดนน ามน ขผ ง ปน มาป นหรอพอกใหเปนรปทรงตาง ๆ การป นเปนขบวนการเพมวสดใหมรปรางตามความตองการ การป นจะตองป นดวยมออยางเดยวหรอจะใชเครองมอเขามาชวยดวยกได

3.2 กจกรรมการปน จรล ค าภารตน (2541: 29 – 34) ไดกลาวถงกจกรรมการป นวาเปนกจกรรมหนงท

สงเสรมความคดสรางสรรคและพฒนากลามเนอมอใหประสารกบสายตาไดอยางด การสอนป นโดยทวไปครผสอนมกจะหวงผลสมฤทธมาก โดยตงความหวงวาเดกจะตองป นไดด สวยงามเหมอนจรง ความจรงแลวการป นเปนเพยงกจกรรมหนงทตองการใชกระบวนการเพอพฒนาเดกใหมความคดสรางสรรคและพฒนากลามเนอมอใหประสารกบสายตาเทานน ครผสอนไมควรไปยดตดกบผลผลต (Product) มากกวากระบวนการ (Process) เชน ครสอนใหเดกป นของเลน ครตองดกระบวนการ

32

ท างาน ตงแตการเรมตนทบดน นวดดน การเรมตนป น และผลสดทายดวาผลงานชนนนมความแปลกใหมหรอไม ถาเดกสามารถท าไดโดยไมซ ากบใคร หรอ สามารถคดคนของเลนขนมาใหมได การเรยนการสอนนนกจะสมฤทธผล งานป น แบงเปน 3 ประเภท คอ

1) การป นนนต า (Bas Relief) เปนการป นรปทตดอยกบผนงรปทป นนนไมสงนก เชน เหรยญบาท เหรยญหาบาท ฯลฯ

2) การป นนนสง (High Relief)คอการป นรปตางๆ ทตดอยกบผนง แตมความสงกวาการป นนนต า สวนมากจะสงกวาผนงขนมาประมาณครงตว เชน ภาพป นรปคนทฐานของอนสาวรยประชาธปไตยฯ

3) การป นลอยตว (Round Relief) เปนการป นทสามาถมองเหนไดทกดานของรปป น เชนพระพทธรป อนสาวรยพระบรมรปทรงมา ฯลฯ

การจดกจกรรมการป นควรเนนวาเมอเดกลงมอปฏบตงาน เดกเกดความคดสรางสรรคหรอไม ผลงานทออกมาเปนผลงานทเกดกระบวนการคดสรางสรรค หรอเกดจากการลอกเลยนแบบหรอเกดจากการเหนซ า ๆ กน กจกรรมการป นนอกจากจะเปนกจกรรมสงเสรมความคดรเรมสรางสรรค ฝกทกษะการใชกลามเนอมอไดดแลว กจกรรมงานป นยงสงเสรมการท างานเปนหมคณะไดดอกดวย ถาครผสอนสงเสรมใหเดกท างานรวมกนเปนกลม

ตวอยางการจดกจกรรมการป น 1) การป นเปนเสนป น โดยใชผามอกดดนลงไปกบพนแลวคลงใหเปนเสนยาว ๆ ให

ยาวทสดเทาทจะท าได ท าหลาย ๆ เสน แลวน าดนทป นเปนเสนมาขดขนเปนรปทรงตาง ๆ ตามตองการ เชน แจกนรปสตว กระปกออมสน ฯลฯ

2) การป นเปนแผน ๆ โดยน าดนน ามนหรอดนเหนยวมาทบใหเปนแผน ท าหลายๆ แผนใชมดหรอคตเตอรตดใหเปนแผนใหญเลกตามตองการ แลวน ามาประกอบกนเขาใหเปนรปตามตองการ

3) การป นรปทรงเรขาคณต โดยนวดดนใหเปนแผน ตดดนทเปนแผนใหเปนรปทรงตามตองการ เชน สามเหลยม สเหลยม วงกลม แลวน ามาจดเปนภาพองคประกอบ (Composition) ถาตองการใหเกดเปนภาพ 3 มต ใหท าเปนพระมด สเหลยมลกบาศก รปทรงกระบอก

4) การป นลวดลาย โดยออกแบบหรอเขยนลวดลายเปนลายเสนงาย ๆ เชน เสนตรง เสนโคง ลงบนแผนดนเหนยว แลวป นลวดลายตามทออกแบบไว น าดนทป นเสรจแลวมาเรยนตดตอกนในแผนไม หรอกระดาษแขง

5) การป นเปนเรองราว คอการสรางเรองราวขนมา โดยจ าลองจากเหตการณทเกดขนจากอดตหรอเหตการณปจจบน ใหเปนเรองราว เชน การเลนของเดกในโรงเรยน เทคนคการป นเปนเรองราว เดกจะใชวธการป นอยางไรกได ไมควรบงคบเดก ใหเดกไดแสดงออกอยางอสรเสร การป นเปนเรองราวนสวนมากนยมใหท ากนเปนทม

33

6) การป นตามจนตนาการ เปนการสงเสรมพฒนาการความคดสรางสรรคไดด เปนการสรางภาพนามธรรมใหเปนรปธรรม โดยการใชงานป นเปนสอ เพอแสดงออกตามจนตนาการ ครควรชวยเรงเรา ยวยใหเดกเกดจนตนาการเอง สวนวธการป นควรใหเดกไดท าอยางอสระ

7) การป นดวยกระดาษ เศษกระดาษทเหลอใชสามารถน ามาป นเปนงานศลปะได เชน กระดาษหนงสอพมพ วารสาร กระดาษหอของ ฯลฯ

จากกจกรรมการป นทกลาวมา จะเหนวากจกรรมการป นเปนกจกรรมทสงเสรมความคดสรางสรรคใหกบเดกไมวาจะเปน การป นนนต า การป นนนสง หรอการป นลอยตว ในการจดกจกรรมเพอสงเสรมความคดสรางสรรคดวยการป นนน ครควรชวยยวยใหเดกเกนจนตนาการ และใหเดกป นอยางอสระ

3.3 วสดและอปกรณทใชในการปน วสดและอปกรณเปนสงทส าคญมากในการจดกจกรรมการป น ซง นรมล ดรณสาร

สวสดบตร (2525: 211) ไดกลาวถงวสดทใชในการป นไวดงน 1) ดนน ามน ใชสะดวก โดยเฉพาะส าหรบเดกเลกเพราะไมเปอนเลอะเทอะ และ

ใชไดซ าแลวซ าอก เมอใชแลวควรเกบใสถงพลาสตก อดใสกระปองจะไดไมแหงแขง 2) ดนเหนยว (Clay or Mud) ดนเหนยวเปนของทสะอาด เปนดนทเกดจากหนทออน

ตวลงเพระไดรบน าฝนตามธรรมชาต ถงแมวาเดกจะเลนดนเหนยวเปรอะเปอนเสอผาบาง แตกชกลางออกไดโดยงาย ไมมกลนเหมนหรอของเนาเจอปนอย การหาดนเหนยวมาใหเดกเลนจงเปนสงทด เพราะไมตองลงทนหรอลงทนกไมมาก และไมมการบดเนาเสยหาย เดกจะชอบ

ดนเหนยวทเอามาใหเดกเลนนน ควรจดเกบโดยการใสถงพลาสตกไวและปดฝา เพอไมใหดนเหนยวแขงตว หรอแหงเรวเกนไป การปองกนไมใหดนเหนยวแขงเรวเกนไปกอาจท าไดอกวธโดยการเตมน า หรอราดน าลงในถงเลกนอย 2 – 3 วนตอหนงครงกจะเปนการชวยเกบความชนของดนเหนยวไวได แตถาเราน าดนเหนยวไปใหเดกเลนทกวน ในการเกบไวกอาจป นเปนกอน ๆ ขนาดเทากบก าป น และใชนวจมใหเปนร ใสน าใหเตมร และเอาดนเหนยวอดไว กจะเปนการชวยรกษาความชนของดนไดเปนอยางด รงขนกสามารถน ามาใชไดอก บางคนใชผาเปยกคลมไว แตการใชผาเปยกคลมตองระวงอยขอหนงคอ ถาไมหมนซกผาตากใหสะอาดบอย ๆ แลว ผาทเปยกนจะสงกลนเหมน ตวดนเหนยวเองไมมกลน และในการเกบดนเหนยวตองระวงอยาเกบรวมกบแปงป น หรอสงของอน ๆ

3) แปงป น (Dough Play) แปงป นเปนเครองเลนทใหความพอใจแกเดก ชวนใจใหเดกเลนเพราะสามารถป นหรอนวดเลนไดงาย สสนสวยงาม ไมเปนอนตราย

สวนผสมแปงป น 3.1) แปงขาวเจา 2 สวน 3.2) แปงขาวเหนยว 2 สวน

34

3.3) เกลอปน 1 สวน 3.4) สส าหรบผสมท าขนม 3.5) น าสะอาด หมายเหต ใชแปงสาล 3 สวน แทนแปงขาวเจาและแปงขาวเหนยวดงกลาว

แลวกไดวธละลายสท าขนม ใชน ารอนชงลงในสท าขนมใหละลายเสยกอน วธผสมแปงป น ตวงแปงขาวเจา และแปงขาวเหนยวตามสวน รอนแปงใสในชามอาง

ใสเกลอปนตามสวน ใชมอคนแปงและเกลอปนใหเขากน คอย ๆ เทสท าขนมทชงน ารอนละลายแลวลงไปในชามอางใชมอทงสองนวดแปง และคอยเตมน ารอนลงบนแปง นวดจนแปงเหนยว ใหใชน าเยนธรรมดานวดแปงหากใชน ารอนนวดแปงสาลจะไดแปงป นซงเหนยวหนดมากเกนไปหรอการเตมน าทนอยเกนไปกจะท าใหไดแปงป นทเหนยวตดมอ เหนอะหนะ ควรผสมสออน ๆ ชวนใหนาเลนมากกวาสเขมหรอสจด และชวยใหทราบไดวา แปงสกปรกควรเปลยนใหไดดวย

นอกจากน การผสมแปงป นใหเดกนนควรใชเลนไดหลาย ๆ ครง วธทจะเกบแปงป นไวเลนไดนานนนกคอ

- ใชป นเปนกอนโตประมาณเทาผลมงคด - ใชผาเนอนม ๆ เชน ผาขนหนเกา ๆ ชบน าแลวบดใหพอหมาด ๆ หอแปงท

ป นเปนกอนไวแลวนนใหมดชด - น าแปงทหอผาไวแลวใสถงพลาสตก ปดปากถงไมใหอากาศเขา เกบไวใน

ตเยนชนลางซงใชเกบผก หรอทผนงดานในตเยน เพราะไมตองการใหแปงแขงเกนไปเมอจะใชเลนในโอกาสตอไป ถาไมมตเยนกอาจวางหรอแขวนถงพลาสตกนนไวนอกหนาตางใหไดรบความเยนจากธรรมชาตในเวลากลางคน

- สามารถเกบแปงป นใหเดกเลนไวในตเยนถง 6 เดอน แตโดยรวมมกเกบรกษาไวในตเยนเพยง 2 – 3 สปดาห เพราะเดกจ านวนมากใชเลน อาจสะสมเชอโรคไวในแปงนน และสของแปงกแสดงความสกปรก

ชวลต ดาบแกว และสดาวด เหมทานนท (2525: 46) ไดกลาวถงวสดทจะน ามาใชในการป นดงน

1) การป นดวยดนเหนยว ใชดนเหนยวทผสมแลว หรอดนเหนยวธรรมดาป น แตกอนจะป นตองนวดดนใหเหนยวดเสยกอน

2) การป นดวยดนน ามน ทมขายอยตามทองตลาด แตราคาแพงมาก โรงเรยนทอยตามชนบทไมควรจะใช

3) การป นดวยแปง (Powdered Clay) การป นดวยแปงน เดกชอบมากกวาการป นดวยดนเพราะแปงมสสดใส ออน เมอแหงแลวรปคงท ทงสามารถเคลอบดวยแลคเกอรเพมความสวยงามได แปงเมอแหงแลวสามารถตอใหตดกนไดโดยใชเชอมดวยแปงเหลว (Slip) สวนผสมของแปงส าหบป นมดงน แปงท าขนม 4 ถวย เกลอ 1.5 ถวย สท าขนมผสมกบน า 2 ถวย เอาแปง เกลอ น า ผสมและนวดใหเขากน ถาแปงเหลวไปใหเตมเกลอลงเลกนอย แลวนวดจนเหนยวเกบไวในหมอดนปดฝา เมอเวลาป นคอยน าออกมาใช

35

4) การป นดวยขเลอย ขเลอยกสามารถน ามาป นเปนรปตางๆได แตกอนจะป นตองผสมใหเหนยวเสยกอน สวนผสมของขเลอย ใชขเลอย 3 สวน ผสมกบแปงขาวสาลทเปยกเปนแปงเปยกไดแลว 1 สวน ผสมใหเขากน ถาตองการใหเปนส ใชสยอมผายอมขเลอยเสยกอนทจะผสมกบแปง

5) การป นกระดาษ ไดแกการเอากระดามาป นเปนรปตางๆ การป นดวยกระดาษท าไดหลายวธ เชนเอากระดาษทนมมาขย า และป นเปนรปตางๆ หรอท ากระดาษใหเปอยเสยกอนโดยแชน าไวใหเปอย แลวผสมดวยแปงเปยก จงจะน ามาป นเปนรปตางๆ ตามความตองการ

ส าหรบเศษวสดทใชในกจกรรมการป นนน เลศ อานนทนะ (2523: 119) แบงออกเปน 2 ชนด คอ

1) เศษวสดทมลกษณะแบน (2 มต) ไดแก ใบไมกระดาษ หนงสอพมพ กระดาษหอของ ตวรถเมล ฟางขาว หญาแหง ฯลฯ

2) เศษวสดทมลกษณะเปนกอน (3 มต) ไดแก เปลอกมะพราว ไมไผ กะลา กงไม รากไม กอนหน กรวด ดน กลอง เมลดพช ฯลฯ

ในกจกรรมการป น การน าเศษวสดมาใชมว ตถประสงคเพอตกแตง ตอเตม กอใหเกดการทดลอง คนควาในการใชความคดและจนตนาการ เพอสรางงานใหมความสมบรณและประสบความส าเรจ

สรปไดวาในการป นมวสดทสามารถน ามาป นไดหลายชนด ทส าคญไดแก ดนน ามน ดนเหนยว แปงป น ขเลอย และกระดาษ ซงหลงจากน าวสดแตละชนดมาใช ผใชตองเกบรกษาวสดชนดนนๆ ใหถกวธเพอใหมอายการใชงานนานขน ซงวสดแตละชนดจะมวธการเกบรกษาทแตกตางกน นอกจากนนการน าเศษวสดหรออปกรณมาใชในงานป นจะเปนการสงเสรมใหเดกไดใชความคดและจนตนาการมากขนดวย

4. เอกสารทเกยวของกบความคดสรางสรรคกบการเรยนการสอนศลปะ

4.1 ความหมายของความคดสรางสรรค ความคดสรางสรรค เปนคณลกษณะพเศษทมอยในมนษยทกคน แตจะมมากหรอ

นอยกขนอยกบแตละบคคล ความคดสรางสรรคเปนสงทมคณคา และเปนความตองการสงสดในการจดการศกษา เพราะความคดสรางสรรคในตวบคคลถาไดรบการพฒนาสงเสรมใหสงขน จะเปนสงทจะน าไปสการวางแผนเพอการปรบปรง พฒนา หรอ การเปลยนแปลงทดไดในอนาคต และสามารถน าไปใชในการแกปญหาและประยกตใชกบสถานการณตาง ๆ ได ซงนกจตวทา นกการศกษา และนกวจย ไดอธบายความหมายและสรปแนวคดเกยวกบการสรางสรรคไวดงน

อาร พนธมณ (2537: 9) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทางสมองทคดในลกษณะอเนกนย (Divergent Thinking) อนน าไปสการคนพบสงแปลก ๆ ใหม ๆ ดวยการคดดดแปลงปรงแตงจากความคดเดมผสมผสานกนเกดสงใหม ๆ ซงรวมทงการประดษฐคดคนพบสงตาง ๆ ตลอดจนวการคดทฤษฏหลกการไดส าเรจ ความคดสรางสรรคจะเกดขนไดน มใชเพยงแตคด

36

ในสงทเปนไปไดสงทเปนเหตเปนผลเพยงอยางเดยวเทานน หากแตความคดจนตนาการกเปนสงส าคญยงทจะกอใหเกดความแปลกใหม แตตองควบคไปกบความพยายามมทจะสรางความคดฝนหรอจนตนาการประยกตจงจะท าใหเกดผลงานจากความคดสรางสรรคขน

วชย วงษใหญ (2523: 4) กลาววา ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถของบคคลในการแกปญหาอยางลกซงนอกเหนอไปจากล าดบขนของการคดตามปกต เปนลกษณะภายในของบคคลทจะคดหลายแงหลายมมผสมผสานกน จนไดผลผลตใหมทถกตองสมบรณ

ชชวาล ชอไสว (ม.ป.ป.: 16) กลาววา ความคดสรางสรรค เปนกระบวนการทางสมองทคดไดหลายทศทาง มลกษณะยดหยนได สามรถดดแปลง เพม สลด ตดทอน ปรงแตง ใหเกดสงใหมขน เปนพฤตกรรมทท าใหมนษยไดรบประโยชนอยางใหญหลวง

แอนเดอรสน (Anderson. 1970: 90 – 93) ไดใหความหมายของความคดสรางสรรควา เปนกระบวนการคด ซงแตกตางจากการคดอยางมเหตผล (Critical Thinking) ตรงทวา การคดสรางสรรคเกยวของกบการคดใหม ๆ ซงจะขดแยงกบความคดกอน ๆ การคดสรางสรรคเปนการกระท าของการดงประสบการณเกา ๆ ออกมทงหมด และเปนกระท าของการเลอกทจะสรางแบบแผนใหม ๆ ความคดใหม ๆ ออกมา ค าวาใหมน ถาเปนเดกเลก ๆ กระท า กหมายถงความคดใหมส าหรบตวเขา แตถาเปนผใหญกหมายถง เปนความคดใหม ๆ ทตางจากลกษณะเดมในสงคม

ทอรแรนซ(Torrance. 1962: 16) กลาววา ความคดสรางสรรค เปนความสามารถของบคคลในการคดสรางสรรคผลตผล หรอสงแปลก ๆ ใหม ๆ ทไมรจกมากอนซงสงตาง ๆ เหลาน อาจจะเกดจากการรวมความรตาง ๆ ทไดรบจากรประสบการณ แลวเชอมโยงกบสถานการณใหม ๆ สงทเกดขนแตไมจ าเปนตองเปนสงทสมบรณอยางแทจรง ซงอาจออกมาในรปของผลงานทางศลปะ วรรณคด วทยาศาสตร หรออาจเปนเพยงขบวนการเทานน

วอลลาชและโคแกน(Wallach; & Kogan. 1969) ไดใหแนวคดเกยวกบความคดรเรมสรางสรรควา เปนความสามารถทจะคดแบบโยงสมพนธ (Association) คอ เมอระลกถงสงใดได กจะเชอมโยงใหระลกถงสงอน ๆ ทสมพนธกนตอไปเปนลกโซ

จากความหมายและแนวคดดงกลาวอาจสรปไดวา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถทอยในตวบคคลแตละคนในระดบทแตกตางกน ทงการคดและการกระท าโดยการคดและการกระท าทเกดขนจะไมเปนการลอกเลยนแบบผอน แตจะเปนการผสมผสานความรเดมและประสบการณทไดรบเขาดวยกน ความคดสรางสรรคสามารถพฒนาใหสงขนได โดยการจดประสบการณทเหมะสมกระตนใหเดกไดแสดงออกอยางอสระไดสงเกตสงทสนใจ ไดสมผสกบสงทแปลก ๆ ใหม ๆ เพอแสดงผลงานทแปลกใหมไมซ าแบบใคร อาจอยในรปของกระบวนการคด พฤตกรรมทแสดงออก หรอรปแบบของผลผลตทเปนประโยชนตอตนเองและตอสงคม

37

4.2 องคประกอบของความคดสรางสรรค กลฟอรด (Guilford. 1996) นกจตวทยาชาวอเมรกนไดศกษาคนพบวาองคประกอบ

พนฐานของความคดสรางสรรคม 4 ประการ คอ 1) ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ปรมาณความคดทไมซ ากนในเรอง

เดยวกน แบงเปน ความคดคลองแคลวทางดานถอยค า (Word Fluency) เปนความสามารถใน

การใชถอยค าในรปแบบตางๆ อยางคลองแคลว ความคดคลองแคลวทางดนการโยงความสมพนธ (Associa-tional fluency)

เปนความสามารถคดหาถอยค าทเหมอน หรอคลายกนไดมากทสดเทาทจะมากไดในเวลาทก าหนด ความคดคลองแคลวทางการแสดงออก (Expressional Fluency) เปนความสามารถ

ในการใชวลหรอประโยค และน าค ามาเรยงกนอยางรวดเรว เพอใหไดประโยคทตองการ ความคลองแคลวในการคด (Ideational fluency) เปนความสามารถทจะคดสง

ทตองการภายในเวลาทก าหนด 2) ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกใหม ไมซ าแบบใครเปน

ความคดทแปลกแตกตางไปจากความคดธรรมดา ความคดรเรมอาจจะมาจากความคดทมอยกอนแลว แลวน ามาดดแปลงเพอใหกลายเปนสงใหม

3) ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถง ความยดหยนทงความคดและการกระท า เปนความสามารถในการปรบสภาพของความคดในสถานการณตาง ๆ ไดความคดยดหยนเปนปรมาณของจ าพวกหรอกลมของประเภททตอบสนองตอสงเรา และเชนเดยวกบความคดคลองตว คอ เนนในเรองของปรมาณทเปนประเภทนนเอง

ความคดยดหยน เปนตวเสรมใหความคดคลองแคลวมความแปลกทแตกตางออกไป หลกเลยงการซ าซากจ าเจ เปนการเพมคณภาพของความคดใหมมากขนดวยการจดเปนหมวดหม และมหลกเกณฑมากยงขน ประเภทของความคดยดหยน

4) ความคดละเอยดลออ (Elaboration) หมายถง ความคดในรายละเอยดคดเปนขนตอน สามารถอธบายใหเหนภาพพจนไดอยางชดเจน ความคดละเอยดลออจดเปนรายละเอยดทน ามาตกแตง และขยายความคดครงแรกใหสมบรณยงขน

ส าหรบพฒนาการของความคดละเอยดลออน น จะพบวาบคคลทมความคดละเอยดลออสงจะมการสงเกตสงตามไปดวย และเดกหญงมกมความคดละเอยดลออสงกวาเดกผชายในวยเดยวกน นอกจากนความคดละเอยดลออขนอยกบอายของแตละคนอกดวยกลาวคอยงอายมากมความคดละเยดลออมากขน

ตอมาในป 1971 กลฟอรดและฮอฟเนอร(Guildford; & Hoepfner. 1971: 125 – 143) ไดศกษาองคประกอบของความคดสรางสรรคเพมเตม และพบวา ความคดสรางสรรคตองมองคประกอบอยางนอย 8 องคประกอบคอ

38

1) ความคดรเรม (Originality) 2) ความคดคลองตว (Fluency) 3) ความคดยดหยน (Flexibility) 4) ความคดละเอยดลออ (Elaboration) 5) ความคดไวตอปญหา (Sensitivity of Problem) 6) ความสามารถในการใหนยามใหม (Redefinition) 7) ความซมซาบ(Penetration) 8) ความสามารถในการท านาย (Prediction)

วนย วงษใหญ (2523: 7) ไดกลาวถงองคประกอบของความคดสรางสรรคมดงนคอ 1) ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกแตกตางไปจากบคคลอน 2) ความวองไว (Fluency) คอความพรงพร ปรมาณการคดพรงพรออกมา

มากกวาบคคลอน ๆ 3) ความคลองตว (Flexibility) ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตางกน

ออกไปโดยไมซ ากนเลย 4) ความละเลยดลออประณต (Elaboration) ความคดทแสดงออกมานนจะ

ละเอยดลออสามารถทจะน ามาท าใหสมบรณและประณตตอไปไดอยางเตมท 5) การสงเคราะห (Synthesis) คอ การรวบรวมสงทคดไดมาท าใหมความหมาย

และน ามาพฒนาตอไปใหสมบรณเปนจรงได ประสาท อศรปรดา (2532: 9) กลาววา องคประกอบทจะเกดความคดสรางสรรคนน

จะประกอบไปดวยความสามารถ (Ability) ทกษะ (Skills) และแรงจงใจ (Motivation) ทจะคดสรางสรรค ทงสามองคประกอบนจะอยในลกษณะทเออซงกนและกนจะไมเกดขนโดดเดยวหรออยางอสระ ดงทแสดงไวในภาพประกอบ

ภาพประกอบ 2 แผนภมแสดงองคประกอบทจะกอใหเกดความคดสรางสรรคในแตละบคคล

ทกษะ

แรงจงใจ

ความสามารถ

พฤตกรรม

การคด สรางสรรค

39

จากทไดกลาวมาแลวพอสรปไดวา ความคดสรางสรรคประกอบดวย ความคดคลองแคลว ความคดรเรม ความคดยดหยน และความคดละเอยดลออ ซงองคประกอบเหลานจะชวยใหคนสามารถคดไดหลายทศทาง และเปนประโยชนอยางยงตอการแกปญหาอนสลบซบซอนภายในสงคมทก าลงเปนอยทกวนน ในการวดระดบความคดสรางสรรคจะวดจากองคประกอบ 4 ประการ กถอวาครอบคลมทงหมดแลว (Torrance. 1972)

4.3 กระบวนการคดสรางสรรค (Creative Process) กระบวนการคดสรางสรรค หมายถง วธการคดหรอกระบวนการท างานของสมอง

อยางเปนขนตอน และสามารถคดแกปญหาไดส าเรจ ทอรแรนซ (อาร พนธมณ. 2537: 9 – 11; อางองจาก Torrance. 1965) ไดใหค าอธบายวา เปนกระบวนการของความรสกไวตอปญหา หรอสงทบกพรองขาดหายไป แลวจงรวบรวมความคดตงเปนสมมตฐานขน ตอจากนนกท าการรวบรวมขอมลตาง ๆ เพอทดสอบสมมตฐานขน และการรายงนาผลทไดเพอเปนแนวคดและแนวทางใหม

ความคดสรางสรรค จงเปนกระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตรนนเองและทอรแรนซ เรยกกระบวนกานา กระบวนการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving) แบงออกเปนขน ๆ ดงน

ขนท 1 การพบความจรง (Fact – Finding) ในขนเรมตงแตเกดความรสกกงวลมความสบสน วนวาย (Mess) เกดขนในจตใจแตไมสามารถบอกไดวาเปนอะไร จากจดนพยายามตงสต และหาขอมลพจารณาวาความยงยาก วนวาย สบสน หรอสงทท าใหกงวลใจนนคออะไร

ขนท 2 การคนพบปญหา (Problem – Finding) ขนนเกดตอจากขนท 1 เมอไดพจารณาโดยรอบคอบแลวจงเชาใจและสรปวา คามกงวล ความสบสนวนวายในใจนน คอการเกดมปญหาขนนนเอง

ขนท 3 การตงสมมตฐาน (Idea – Finding) ขนนกตอจากขนท 2 เมอรวามปญหาเกดขนกพยายามคดและตงสมมตฐานเพอคาดหวงค าตอบากการวเคราะหขอมล

ขนท 4 การคนพบค าตอบ (Solution – Finding) ในขนนจะมการรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล และไดค าตอบในการแกปญหา

ขนท 5 ยอมรบผลจากการคนพบ (Acceptance – Finding) ขนนเปนการยอมรบค าตอนทไดจากการพสจนเรยบรอยแลวา จะแกปญหาไดส าเรจไดอยาไร และตอจากจดนกรแกปญหาหรอการคนพบจะน าไปสหนทางทจะท าใหเกดแนวคดหรอสงใหมเกดแนวคดหรอสงใหมตอไปทเรยกวา New Challenge

กลฟอรด(Guildford 1967) กลาววา กระบวนการคดสรางสรรคมล าดบขนดงน 1) การรและการเขาใจ (Cognition) หมายถง ความสามารถของสมองในการเขาใจสง

ตาง ๆ ไดอยางรวมเรว

40

2) การจ า (Memory) คอ ความสามารถของสมองในการสะสมขอมลตาง ๆ ทไดเรยนรมา และสามารถระลกออกมาไดตามทตองการ

3) การคดแบบเอกนย (Convergent Thinking) หมายถง ความสามารถของสมองในการใหการตอบสนองทถกตองและดทสดจากขอมลทก าหนดให

4) การประเมนคา (Evaluation) หมายถง ความสามารถของสมองในการตดสนขอมลทก าหนดใหตามเกณฑทต งไว

วชย วงษใหญ (2523: 35) กลาวถงขนตอนการพฒนาความคดสรางสรรค คอ 1) การเปดใจกวาง (Receptivity Openness) 2) การใหเวลาฟกความคด (Incubation) 3) การมอสรเสรในการแสดงออก (Freedom to Made of Expression) 4) บรรยากาศทจะเอออ านวยตอความคดสรางสรรค วอลลาส (สมศกด ภวภาดาวรรธน. 2537: 17 – 18; อางองจาก Wallas. 1962) ได

แบงขนตาง ๆ ในกระบวนการคดสรางสรรคดงตอไปน 1) ขนการเตรยมตว (Preparation) เปนขนของการเตรยมขอมลทเกยวของกบปญหา

ความร ทกษะ และทศนะทเรามตอโลกอยางกวางขวาง นอกจากนยงรวมถงความสามรถเชอมโยงสมพนธความคดหรอสงของทมความแตกตางกนอยางมากเชาดวยกน คามสามารถเชอมโยงสมพนธนเสนอขนมาโดยเมดนค (Medinck. 1962) ซงเปนลกษณะเฉพาะตวของผทมความคดสรางสรรค

2) ขนฟกตว (Incubation) เปนขนของการพยายามลมเรองทตองการคดเสยใหหมดสน กลาวคอ หลงจากทเราไดผานขนการเตรยมตวแลว บางรงตองอาศยระยะเวลาในการฟกตว เพอใหเกดความคดสรางสรรค เขามกอางถงระยะฟกตวเสมอ

3) ขนการรแจง (Iiiumination) เปนขนทเกดขนหลงจากทบคคลลมเรองทตนตองการคดหาค าตอบระยะหนง จากนนจะเกดการหยงเหน (Insinght) ขนเหมอนกบแสงสวางทพลนฉายแวบขนมาในสมอง ทนใดนนค าตอนทตองการหรอโคลงบทสดทายกแจมชดขนมาในความคดโดยไมตองใชความพยายามใด ๆ

4) ขนการตรวจสอบ (Verification) เปนขนสดทายของกระบวนการคดสรางสรรค คอ หลงจากนกไดแลวกจะทบทวน ตรวจสอบผลงานทงหมดจนเปนทพอใจ

สรปไดวา กระบวนการหรอล าดบขนของการคดสรางสรรค ประกอบดวยขนตอนทส าคญ 4 ขนตอนคอ

1) ขนเตรยม เปนขนทเร มพบปญหา เกดความยงยากในการแกปญหานน ๆ และเรมหาทางออกเพอแกปญหา โดยรวบรวมขอมลประสบการณตาง ๆ ทเคยรบมา

2) ขนฟกตว เปนขนทใชความคดเพอแกปญหา มการคนควาหาขอมลเพมขนประมวลความคดตาง ๆ เพอหลอมรวมเปนความคดใหมขนมา ชวงนจะเกดความคดหลากหลายทางเพอแกปญหา และยงไมมแนวคดใดทลงตวหรอพอใจ

41

3) ขนเกดความคดเปนขนทสามารถสรปความคดทกระจางพรอมทจะสรางสรรคออกมาเปนผลงานได เปนขนทผใชความคดจะรสกพอใจและมความสข

4) ขนแสดงออกทางความคดออกมาในรปของผลงาน อาจมการทดลองและแกไขหลายครง เพอกลนกรองใหไดค าตอบหรอผลงานทแนนอนเปนรปแบบ

4.4 ทฤษฏทเกยวของกบความคดสรางสรรค อาร รงสนนท (2532: 506 – 510) ไดกลาวถงทฤษฎความคดสรางสรรคไว 5 ทฤษฎ

ดงน 1) ทฤษฎความคดสรางสรรคตามแนวความคดของนกจตวทยาจตวเคราะห

แนวความคดของทฤษฎความคดสรางสรรคตามแนวคดของนกจตวทยาจตวเคราะห

ฟรอยด (Freud) จตแพทยชาวออสเตรยเปนผน ากลม ฟรอยดใหความเหนวา ความคดสรางสรรคเกดจากความขดแยงระหวางแรงขบทางเพศ ซงถกผลกดนออกมาโดยจตใจใตส านกกบความรสกผดชอบชวดในสงคมดงนน เพอใหแรงขบทางเพศไดแสดงออกมาในรปหรอพฤตกรรมทสงคมยอมรบได จงเปลยนเปนความคดสรางสรรค ฟรอยดยงใหทศนะเพมเตมวา ความคดสรางสรรคเปนลกษณะของความราเรงแจมใส ผอนคลาย อสระหรอลกษณะของความเปนเดกซงบรสทธเปนธรรมชาตตามสภาพทแทจรง ไมเสแสรงหรอปรงแตงและมความคดแจมใส บรสทธ สนกสนาน ไมมความคดยดตดตอสงใด ไมเครงเครยด

2) ทฤษฏโครงสรางทางสตปญญา (Structure of Intellect Model) ทฤษฏทใชเปนแนวคดในการศกษาความคดสรางสรรคครงนคอ ทฤษฏโครงสรางทางสตปญญา (Structure of Intellect Model) ของกลฟอรด(Guiford. 1967: 60 – 64) ไดอธบายความสามารถทางสมองจองมนษยออกมาเปน 3 มต ไดแก

มตท 1 เนอหา (Content) หมายถง ขอมลหรอสงเราทเปนสอในการคดซงแบงออกเปน 4 ดานคอ

ดานท 1 ภาพ (Figural) หมายถง ขอมลทเปนรปธรรม ทจะรบรและระลกได เชน ภาพตาง ๆ

ดานท 2 สญลกษณ (Symbol) หมายถง ขอมลทอยในรปของเครองหมายตาง ๆ เชน ตวอกษร ตวโนต และสญลกษณตางๆ

ดานท 3 ภาษา (Semantic) หมายถง ขอมลทอยในรปถอยค าทมความหมายตาง ๆ แตบางอยางไมอยในรปถอยค ากม เชน ภาษาใช

ดานท 4 พฤตกรรม (Behavior) หมายถง ขอมลทเปนการแสดงออกของกรยา อาการของมนษย รวมทงทศนคต กรรบร ความคด เชน การยม การหวเราะ การแสดงความคดเหน

42

มตท 2 วธคด (Operation) เปนมตทแสดงลกษณะการท างานของสมองในลกษณะตาง ๆ ซงแบงออกเปน 5 ลกษณะ คอ

(1) การรจกและเขาใจ (Coginition) หมายถง ความสามารถทางสมองของบคคลทรจกและมความเขาใจสงตาง ๆ ไดทนททนใด เชน เมอเหนของเลนรปรางกลม ๆ ท าดวยยางผวเรยบ กบอกไดวาเปนลกบอล

(2) การจ า (Memory) หมายถง ความสามารถทางสมองของบคคลทจะเกบสะสมรวบรวมขอมลตาง ๆ ไว แลวสามารถระลกออกมาในรปเตมไดตามทตองการ เชน การจ าหมายเลขประจ าตว การทองสตรคณ

(3) การคดแบบอเนกนย (Divergent Thinking) เปนความสมารถทางสมองของบคคลทสามรถคดไดหลายแงหลายมมหลายทศทาง คดหาค าตอบไดโดยไมจ ากดจ านวนจากสงเราทก าหนดใหในเวลาจ ากด เชน ใหบอกสงทข นตนดวยค าวา น า มาใหมากทสด

(4) คดแบบเอกนย (Convergent Thinking) เปนความสามารถทางสมองของบคคลทสามารถสรปขอมลไดดทสดจากขอมลทก าหนดให และการสรปเปนค าตอบนนจะเนนเพยงค าตอนเดยว เชนการเลอกค าตอบในการท าขอสอบแบบเลอกตอบ

(5) การประเมนคา (Evaluation) หมายถง ความสามารถของบคคลทสามารถหาเกณฑทสมเหตสมผลเกยวกบความด ความงาม ความเหมาะสม จากขอมลทก าหนดให

มตท 3 ผลของการคด (Product) เปนมตทแสดงถงผลทไดจากการท างานของสมอง เมอสมองไดรบขอมลจากมตท 1 และใชความสามารถในการตอบสอนงสงเราซงเปนวธการคดตามมตท 2 ผลทออกมาเปนมตท 3 ซงแบงออกเปน 6 ดานคอ

(1) หนวย (Units) หมายถง สวนยอย ๆ ทถกแยกออกมา มคณสมบตเฉพาะของตนเองทแตกตางไปจากสงอน ๆ เชน หมา แมว มน นก เปนตน

(2) จ านวน (Classes) หมายถง กลมของสงมชวตทมคณสมบตบางประการรวมกน เชน สนข ปลาวาฬ คน เปนพวกเดยวกน เพราะตางกเลยงลกดวยนมเหมอนกน

(3) ความสมพนธ (Relations) หมายถง ผลของการเชอมโยงความคดแบบตาง ๆ ตงแต 2 หนวยเขาดวยกน โดยอาศยลกษณะบางประการเปนเกณฑ อาจอยในรปของหนวยกบหนวย จ าพวกกบจ าพวก ระบบกบระบบ เชน พระกบวด นกกบวว เปนความสมพนธระหวางสงมชวตกบทอยอาศย

(4) ระบบ (Systems) หมายถง การเชอมโยงความสมพนธของผลทไดหลาย ๆ คเขาดวยกนอยางมระบบ เชน 2, 4, 6, 8 ซงเปนระบบเลขค

(5) การแปลงรป (Transformation) หมายถง การแปลงรป ปรบปรง การใหนยามใหม การตความหมาย การขยายความ หรอการจดองคประกอบของขอมลทก าหนดใหเสยใหม เพอน าไปใชในวตถประสงคอน เชน การแปลงรป

43

(6) การประยกต (Implications) หมายถงการคาดหวงหรอท านายเรองบางอยางจากขอมลทก าหนดใหเกดความตางไปจากเดม เชน เมอเหน กคาดวาเปนสญลกษณของสภากาชาด

ทฤษฏโครงสรางทางสตปญญาของกลฟอรดน นบวาเปนพนฐานในการศกษาความคดสรางสรรค เพราะกลฟอรดไดอธบายวา ความคดสรางสรรคเปนลกษณะการคดแบบอเนกนย (Divergent Thinking) คอ ความคดหลายทศทางหลายแงมม คดไดกวางไกลซงเปนลกษณะการคดทจะน าไปสการประดษฐสงทแปลกใหม จากขอสรปนท าใหมการศกษาเรองความคดสรางสรรคอยางกวางขวางขนในเวลาตอมา

3) ทฤษฏความคดสรางสรรคเชงมานษยนยม นกจตวทยาในกลมนมแนวคดวาความคดสรางสรรคเปนสงทมนษยมตดตวมาแตก าเนด ผทสามารถน าความคดสรางสรรคออกมาใชได คอผทมสจจการแหงตน คอรจกตนเอง พอใจตนเอง และใชตนเอง และใชตนเองเตมตามศกยภาพของตน มนษยจะสามรถแสดงความคดสรางสรรคของตนออกมาไดอยางเตมทนนขนอยกบการสรางสภาวะ หรอ บรรยากาศทเอออ านวย นกจตวทยาไดกลาวถงบรรยากาศทส าคญในการสรางสรรควา ประกอบดวยความปลอดภยในเชงจตวทยาความมนคงของจตใจ ความปรารถนาทจะเลนกบความคดและการเปดกวางทจะรบประสบการณใหม

4) ทฤษฏความคดสองลกษณะ (Two Factors Theory)ผต งทฤษฏคนแรกคอ สเปยรแมน (Charles E Spearman) นกจตวทยาชาวอเมรกน ทฤษฏนก าลงไดรบความสนใจอยางกวางขวาง เพราะเปนผลการวจยใหม เกยวกบการท างานของสมองมนษย มการเรมตนศกษาและทอลองโดยกลมนกจตวทา ซงมแนวความคดเบองตนวา เผาพนธของมนษยอยรอดสบมาจนถงคนรนปจจบนไดกเพราะมสมองอนเชยวชาญ ความเชยวชาญของมนษยเกดขนเพราะมนษยมสมองทแบงหนาทกนเปนสองสวน สมองซกซายท าหนาทควบคมเกยวกบดานความคดในรปแบบ สวนรวมทเรยกวา “เกสตอลท” ความคดรเรมความคดสรางสรรค และจนตนาการ ฯลฯ ท าใหผเรยนมสวนรวมในการท ากจกรรมและไดเคลอนไหวรางกายโดยอสระปราศจากความเครยด นอกจากจะชวยใหใยประสาทเจรญงอกงามซงท าใหสมองไดรบการพฒนาแลวยงชวยใหการท างานของสมองสองซกประสาทสมพนธกน ซงจะท าใหเกดพลงการคดทมประสทธภาพตอไป

ความคดสรางสรรค เกดจากการท างานของสมองซกขวา ซงท าหนาทคดจนตนาการความคดแปลก ๆ ใหม ๆ ความซาบซงในดนตร ศลปะ เปนตน สวนสมองซกซายเปนสวนทคดและมการท างานออกมาเปนรปธรรม เชน การวเคราะห การหาเหตผล เปนตน ดงรายละเอยดตอไปน

44

สมองซกซาย สมองซกขวา - สรรหาถอยค า - ไมมถอยค า - วเคราะห - สงเคราะห - ใชเหตผล - หยงร - เชงตรรกวทยา - ความคดเชงสรางสรรค - ความแบงแยก - ความเปนอนหนงอนเดยวกน - มกาลเวลา - ไมมกาลเวลา - โนมเขาหากฎเกณฑทางคณตศาสตร - โนมเอยงเขากากฎเกณฑ - วทยาศาสตร และศลปะ - ของดนตร

ดงน นหากสมองทงสองซกไดมการพฒนาอยางเหมาะสมกจะสามารถท าคณประโยชนตาง ๆ แกมนษยชาตอยางมหาศาล ทฤษฎความคดสองลกษณะจงเปนทฤษฎพนฐานอกทฤษฎหนงในการจดการและพฒนาความคดสรางสรรคของบคคล

จากแนวคดทฤษฏน การจดการเรยนการสอนควรเนนใหมการพฒนาสมองไปพรอมกนทง 2 สวน เพอใหผเรยนไดพฒนาตนเองอยางเตมความสามารถและมประสทธภาพ ในการวจยครงนการใชกจกรรมวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรค จะสามารถเราและกระตนใหผเรยนไดพฒนาสมองซกขวาจากการไดอานเรองราว และไดเปนภพทแรกอยเ ปนระยะในกจกรรม จะท าใหผเรยนเกดจนตนาการ และการไดลงมอวาดภาพตามความคดจะเปนการพฒนาสมองซกขวาใหพฒนาขนได

5) ทฤษฎความคดสรางสรรคโอตา (The Model AUTA) เปนทฤษฎความคดสรางสรรคทเดวส (Davis)และซลลแวน (Sullivan)คดขนในป ค.ศ. 1980 โดยอธบายวา ความคดสรางสรรคสามารถสงเสรมกระบวนการคดสรางสรรคและจดล าดบขนของการพฒนาซงม 4 ล าดบขนตอนดงน

ขนท 1 การตระหนกร (Awareness) ถงความส าคญของความคดสรางสรรคเปนขนตอนแรกทจะท าใหบคคลเพมความส านกในเรองการพฒนาความคดสรางสรรคของแตละบคคล เชน การพฒนาปรชาญาณ การรจกและเขาใจตนเอง ซงสงผลกระทบตอความเจรญกาวหนาและวธแกปญหาในปจจบนและอนาคต

ขนท 2 ความเขาใจ (Understanding) ความเขาใจอยางลกซงและแจมแจงในธรรมชาตและความคดสรางสรรค หมายถงการทบคคลจะสนใจ และใหความส าคญกบความคดสรางสรรคทเพมขนนน กตอเมอไดรบรความร เนอหา สาระทเกยวกบความคดสรางสรรค ซงจะชวยใหบคคลเขาใจและเหนความส าคญยงขน สาระทควรจดใหบคคลไดเรยนรไดแกเรองตอไปน

(1) บคลกภาพของบคคลทมความคดสรางสรรค (2) ลกษณะกระบวนการคดสรางสรรค (3) ความสามารถสรางสรรคดานตางๆ (4) ทฤษฎความคดสรางสรรค (5) แบบสอบถาม แบบทดสอบความคดสรางสรรค

45

(6) เทคนควธการฝกคดสรางสรรค (7) ปจจยทมอทธพลตอความคดสรางสรรค ขนท 3 เทคนควธ (Techniques) เทคนควธการทสงเสรมและพฒนาความคด

สรางสรรค หมายถง เทคนควธการ กลยทธในการฝกกระบวนการความคดสรางสรรคเพอสงเสรมใหเกดผลผลตสรางสรรคซงรวมเทคนคและวธการตอไปนดวย คอ

(1) การระดมพลงสมอง (Brainstorming) (2) การคดเชงเทยบเคยง (Metaphoric Thinking) (3) การฝกจนตนาการ (Imagery Training) การตระหนกในความจรงของสงตาง ๆ (Actualization) หมายถงการเพมพน

ศกยภาพในการเปนมนษยของแตละบคคลอยางแทจรง เปนการพฒนาบคคลไปสการรจกตนตรงตามสภาพทเปนจรงซงเปนเปาหมายสงสด กลาวคอ บคคลสามารถดงศกยภาพ ความสามารถและปรชญาของแตละบคคลมาใชใหเกดประโยชนแกตนเองและสงคมอยางเตมทซงการรจกตนเองตรงตามสภาพสภาพทเปนจรง จะประกอบดวยคณลกษณะดงน

(1) เปนผเปดรบประสบการณตาง ๆ มาปรบเขากบตนไดด (2) สนใจศกษาเกยวกบความเปนอยของมนษย (3) มความคดรเรมในการน าตนเอง และรเรมผลตสงตาง ๆ ดวยตนเอง (4) มความสามารถในการคดยดหยนเพอปรบปรง และเปลยนแปลงแนวทางใน

การด าเนนชวตใหเหมาะสมได จากแนวคดทางทฤษฎทเกยวของกบความคดสรางสรรคทง 5 ทฤษฎ อาจสรป

แนวคดของทฤษฎไดเปน 2 กลม ดงน กลมทมความเชอวา ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทางจต (Psychological Process)

กลมน ไดแก กลมทฤษฎความคดสรางสรรคตามแนวคดจตวทยาจตวเคราะหและกลมแนวคดดานมนษยนยม ทงสองกลมนมองความคดสรางสรรควาเปนลกษณะภายในจตของแตละบคคลซงแตกตางกนวามวธการปรบตวในลกษณะใด มากนอยแคไหนซงขนอยกบกลวธานปองกนตว (Defense Mechanism) หรอการพฒนาถงศกยภาพอนสงสด (Self – Actualization) ของแตละบคคล

สวนอกกลมหนงมความคดสรางสรรคเปนการะบวนการทางความคด (Cognitive Process) กลมนไดแก แนวความคดดานองคประกอบสมรรถภาพทางสมอง แนวคดดานความคดสองลกษณะและแนวคดดานพฒนาการทางความคดสรางสรรคของโอดา กลมดงกลาวนาองความคดสรางสรรควาเปนกระบวนการทางการคดทสามารถสงเสรมหรอพฒนาใหเพมขนไดโดยแตลาแนวความคดกมความเชอเกยวกบองคประกอบทสงเสรมความสามารถในการคดสรางสรรคทแตกตางกน กลาวคอแนวความคดดานองคประกอบของสมรรถภาพทางสมองกเนนองคประกอบดานการคดแบบอเนกนย (Divergent Thinking) สวนแนวคดดวยความคดสองลกษณะมองในดานลกษณะทางกายภาพทางสมองและแนวความคดสรางสรรคโอดา กเปนลกษณะของการคดแบบบอกอเนกนยเชนเดยวกน แตอยางไรกตาม แนวคดนกมคามเชอวาสามารถทจะเพมประสทธภาพของความคดสรางสรรคไดดวยกระบวนการฝกเชนเดยวกน แตอยางไรกตาม แนวคดนกมความเชอวาสามารถทจะเพมประสทธภาพของความคดสรางสรรคไดดวยกระบวนการฝกเชนเดยวกน

46

สรป จากทฤษฏทเกยวของกบความคดสรางสรรคทกลาวมาทงหมด จะเหนไดวาความคดสรางสรรคเปนทกษะทมอยในบคคลทกคน และเปนลกษณะของความคดอเนกนย (Divergent Thnking) ตามทฤษฏของกลฟอรด คอ เมอมสงเรามากระตน บคคลจะตอบสนองสงเราตาง ๆ ในลกษณะหลายทศทาง ท าใหไดค าตอบหรอผลผลตของความคดหลายอยางและแปลกใหม ความคดสรางสรรคสามารถทจะพฒนาใหสงขนไดโดยอาศยการเรยนรและบรรยากาศทเอออ านวย ในการวจยครงนจะใชกจกรรมวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรคเปนสงเรา และกระตนใหผเรยนเกดความคดสรางสรรคในลกษณะความคดอเนกนยขน ซงกจกรรเขยนภาพระบายสจากใบงานสรางสรรคจะมเรองราวสน ๆ ทเราใหผเรยนเกดจนตนาการ และกระตนดวยรปภาพเพอใหผเรยนตองการแสดงออก ซงสอดคลองกบมตท 1 เรอง เนอหาของกลฟอรด จากนนผเรยนจะไดใชจนตนาการและวธการคดวาจะวาดภาพอะไร ซงสอดคลองกบมตท 2 เรองวธคดและจะไปสมตท 3 เรองของการคด คอ การวาดภาพออกมาตามจนตนาการ ซงวธการตาง ๆ ทผเรยนแสดงออกมาจะเชอมโยงไดกบทฤษฏความคดสองลกษณะ ทมงเนนใหจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาสมองทงสองซกไปพรอมๆ กน และกจกรรมการวาดภาพระบายสจากใบงานสรางสรรคกเปนกจกรรมทจะสามารถพฒนาสมองซกขวาได

4.5 พฒนาการของความคดสรางสรรค พฒนาการดานความคดสรางสรรคมกจะแตกตางจากพฒนาการดานสตปญญา

เนองจากพฒนาการดานสตปญญาจะเจรญงอกงามตามล าดบอาย วฒภาวะ และประสบการณทเพมขน แตพฒนาการดานความคดสรางสรรค จะพฒนาสงสดในชวงแรกของเดกวยเดก การศกษาพฒนาการความคดสรางสรรคของเดกในวยกอนเรยน อาร พนธมณ (2543: 40) ไดรวบรวมงานวจย เกยวกบจนตนาการหรอความคดค านงของเดกวยน คอ

รปอก (ศรประภาพรรณ. 2552:16; อางองจาก Ribot. n.d.) จนตนาการ ใชแทนความคดสรางสรรค โดยอธบายวาพฒนาการทางจนตนาการในวยเดกจะเจรญและพฒนาการทางดานเหตผล เมอถงวยหนงพฒนาการทางดานเหตผลจะเจรญขนอยในระดบเดยวกบพฒนาการทางดานจนตนาการ และหลงจากนนเดกจะมความคดเปนเหตมากขนแตในขณะเดยวกนจนตนาการจะลดลงหรอไมสามารถคดอะไรทใหมขนอกในคน ทวไปหลงจากวยหนมสาวแลว

ดวงเดอน ศาสตรภทร (2522: 10) กลาวถง ขอคนพบของเพยเจทวา พฒนาการทางสตปญญาด าเนนโดยผานขบวนการฝาแฝด ซงเปนผลของการปรบตว ไดแก ขบวนการปรบเขาโครงสราง ขบวนการทงสองนท างานรวมในเวลาเดยวกน จะน าไปสการปรบตวกอใหเกดการเรยนรชนดหนง หรอ โครงสรางทางสตปญญาอยางใหมเกดขน

ทอรแรนซ (Torrance. 1964: 87-88) ไดอางองถงงานวจยของลกอนเกยวกบพฒนาการทางความคดสรางสรรคของเดกโดยสรปไดดงน

47

แรกเกด – 2 ขวบ ในระยะแรกของชวตเดกเรมพฒนาการดานจนตนาการจะเหนไดวา เดกเรมถามชอของสงของตางๆ โดยพยายามท าเสยงตางๆหรอจงหวะเมอเรมคดท าอะไรไดเดกจะตงชอให เดกเรมคาดหวงเกยวกบเหตการณในชวตประจ าวน เดกเรมแสวงหาโอกาส หรอท าสงทแปลกไปกวาเดม โดยมความกระตอรอรนทจะคดส ารวจ โยการชม ดม สมผส ดวยความอยากรอยากเหน เดกจะเกดการเรยนรวาสงไหนท าได สงไหนแตะตองไมได ซงขนอยกบวธการทเดกไดแสดงออกและลกษณะเฉพาะของเดกแตละคน ในชวงระยะเวลาทเดกไดรบการกระตนโดยการใหสงเราทเปนสงของตางๆ ทงนพอแมควรสนใจเลนกบเดก การทพอแมรองเพลงใหเดกฟง การเลนและการตงค าถาม ฯลฯ สามารถชวยใหเดกพฒนาการทางดานจนตนาการได

ระยะ 2 ขวบ – 4 ขวบ เดกเรยนรสงตางๆจากประสบการณโดยตรงแลวถายทอดประสบการณทรบรโดยการแสดงออกและจนตนาการ เชนเดกไมเขาใจวาท าไมไมใหเดกเลนน ารอน เมอเดกไดมโอกาสสมผสจบตองน ารอนกรวา เปนสงทเลนไมได ในระยะน เดกจะตนเตนกบประสบการณตางๆ เดกมชวงความสนใจสน เรมรจกเปนตวของตวเอง และเกดความเชอมน แตการเรยนรใหมๆ อาจท าใหเดกเกดความตกใจ หวาดกลว ดงนนพอแมควรระมดระวงใหเดกอยในสงแวดลอมทปลอดภยเสมอ การใหเดกเลนของเลนกงส าเรจรปจะชวยใหเดกมโอกาสคดในขณะทเลนเชน ไมบลอก อาจสรางเปนบาน รถไฟเปนตน

ระยะ 4 ขวบ – 6 ขวบ ใหวยนเปนวยทเดกมจนตนาการสง เดกเรมสนกสนานกบการวางแผน และการคาดคะเนในสงทจะเกดขนในการเลนนน เดกเรมเลยนแบบบทบาทผใหญ หรอผใกลชด มความอยากรอยากเหน เดกจะพยายามคนหาขอเทจจรงวาผดหรอถก ในวยนเดกเรมตระหนกถงความรสกของผอน และเรมคดถงการกระท าของตนทไปกระทบผอน ความคดสรางสรรคมพฒนาการขนจากประสบการณใหมๆในระยะนไมควรจะประเมนเดกโดยใชมาตรฐานของวยเดกทสงกวา เดกควรไดรบการสงเสรมใหเลนเพอฝกดานจนตนาการ พอแมควรอนญาตใหเดกวยนไดแสดงออกในดานความคด โดยการจดหาของเลนตางๆใหเดกเลนเมอเลนเสรจ แลวควรเนนเรองการเกบของเลนเขาทโดยวธการสงเสรมและชมเชย

ลกอน (อาร พนธมณ. 2540: 50-53; อางองจาก Ligon. 1957) ไดศกษาเกยวกบการพฒนาการทางจนตนาการตามระดบอายตางๆของเดกตงแตแรกเกด – 16 ปไววา

แรกเกด – 2 ขวบ วยในวยนเรมมพฒนาการทางจนตนาการเรมรจกการถามชอสงของ พยายามท าเสยงตางๆ หรอจงหวะ โดยจะเรมมงหวงท าสงแปลกๆขน และเดกจะมความกระตอรอรนทจะส ารวจสงตางๆ มความอยากรอยากเหนมากขน เดกในวยนจะมการพฒนาการทางดานจนตนาการจากการเลนหรอของเลนอยางงายๆ จงท าใหเกดการเรยนรจากประสบการณจรงแลวท าใหเดกเกดจนตนาการขน ดงนนการสงเสรมและการสนบสนนใหเดกไดส ารวจเปนสงจ าเปนตอการพฒนาความคดสรางสรรคของเดก

48

อาย 2-4 ขวบ เดกไดเรยนรผานประสบการณตรง แลวถายทอดประสบการณเหลานนออกมาทางการพดและการเลนจนตนาการ เดกในวยนจะตนเตนกบสงแปลกใหมของธรรมชาต และมความสนใจสน มกเปลยนกจกรรมเรอยๆบางครงเดกในวยนมกชอบท ากจกรรมทเกนความสามารถของตน และการใหเดกมอสระในการส ารวจทดลองจะชวยใหเดกมประสบการณใหมๆ ใหกบเดก

อาย 4-6 ขวบ เดกในวยนจะมจนตนาการดและเดกในวยนจะมการเรยนรทกษะทจะกะแผนงานเปนครงแรก เดกจะสนกสนานกบการกะแผนงานและคาดคะเนเกยวกบการเลนและงาน เดกจะเรมมการเรยนรบทบาทของผใหญจากการเลนบทบาทสมมต ความอยากรอยากเหนจะท าใหเดกแสวงหา “ความจรง” และ “ความถกตอง” และเดกในวยนถามการเลนตามล าพงจะชวยใหเดกพฒนาจนตนาการ หรอ ความคดสรางสรรคไดด

อาย 6–8 ป เปนวยทเรมมการสรางสรรคจนตนาการเขาสความเปนจรงมากขน จะท าใหการจนตนาการแบบฝนเฟองลดลง และจะใชการวาดภาพแทนความคดค านง และเดกในวยนสามารถทจะวางแผนโดยไมตองการรบความชวยเหลอ แตพอแมหรอครสามารถชวยเดกได โดยการตอบค าถามอยางตรงไปตรงมา

อาย 8-10 ป เปนวยทจะเพมความสามารถในการใชทกษะเพอสรางสรรคงาน และสามารถคนพบวธการตางๆทจะสรางผลงานสรางสรรค เดกวยนชอบการเปนตวของตวเอง ชอบท าตวเดนดง ดงนนพวกเขาควรไดรบการสนบสนนใหใชจนตนาการและทกษะเพอชวยเหลอเพอนได

อาย 10-12 ป เดกในวยนชอบส ารวจสงตางๆและมความสนใจในการอานและคดนานมากขน ซงในชวงอายนจะพยายามเพมประสบการณในทกอยาง และเดกจะขาดความเชอมน แตเดกในวยนจะมการเรยนรในการท างานทยากขนเรอยๆ และทาทายใหพวกเขาไดเรยนรถงสงทยากตางๆ

โยคน ศนสนยทธ และคณะ (177: 195) ไดกลาวถง พฒนาการทางจนตนาการไววา วยทารก (แรกเกด – 2ป) เดกในวยนจะมพฒนาการเรวในทกๆดานจะมการ

เปลยนแปลงทางดานสตปญญา รางกาย ภาษา สงคม อารมณ อยางเหนไดชดเจน และเดกในวยนจะเรมมการพฒนาทางดานการคดจนตนาการทจะเลยนแบบพฤตกรรมของผใหญ

วยเตาะแตะ (2-3 ป) เดกในวยนจะมพฒนาความเปนตนเอง และเรยนรการเปนตวเอง และรวาตนเปนบคคลหนงทตางกบบคคลอนในสภาพแวดลอมโดยทวไป

วยอนบาล ( 3-6 ป ) เปนวยทมการพฒนาการดานการรบร ความมเหตผล ความจ าเปนอยางด ดงนนความสามารถตางๆจงยงอยในขดจ ากด ซงครควรเขาใจการพฒนาการในระยะนเพราะครมชวยใหในการพฒนาทางดานความคดและจนตนาการของเดก

วยเรยน (6-12 ป) เปนวยทมพฒนาการทางดานสตปญญาใหมความคดทกวางขน มเหตผลมากขน มความคดรวบยอดพนฐาน เพอน ามาประยกตใชในการแกปญหาตางๆได ซงเดกในวยนจะมการเรยนรและคดจากประสบการณจรง เพอน าใชในการเรยนร การคด และการแกปญหาตอไปเมอเตบโตเปนผใหญ

49

จากขอความขางตนสรปไดวา ความคดสรางสรรคของบคคลจะมการพฒนาไปตามล าดบชนของเดก ซงความคดสรางสรรคจะเกดขนไดจะเกดจากการทเดกไดเรยนรจากประสบการณเดมมาผสมผสานกบประสบการณใหมควบคไปกบระดบอายทมการเปลยนแปลงไป เดกสามารถพฒนาความคดสรางสรรคไดถาไดรบการกระตนใหเดกเกดการคนพบ สงทแปลกใหมทไดคนพบเหนหรอไดสมผสและไดรบการสนบสนน โดยการจดประสบการณทเหมาะสมใหดจะสามารถพฒนาความคดสรางสรรคของเดกใหสงขนตอไป

เดอฟรานเชสโก (ประเทน มหาขนธ. 2531: 214 – 219; อางองจาก De Francesco. 1958) กลาววา พฒนาการทางการสรางสรรคของเดก ถกแบงออกเปนชนของการพฒนาตามระดบอาย โดยพจารณาจากการแสดงออกทางศลปะ พฒนาการทางการสรางสรรคแบงออกเปน 5 ขน ดงตอไปน

1) ขนใชมอ (Manipulatie Stage) อายระหวาง 2 – 4 ป 2) ขนกอนสญลกษณ (Presymbolic Stage) วยกอนอนบาล – ประถมศกษาปท 1 3) ขนสญลกษณ (Symbolic Stage) ชนประถมศกษาปท 2 และ 3 4) ขนเรมตนของจรง (Stage of Inceptive Realism) ชนประถมศกษาปท 4 และ 5 5) ขนวเคราะหของจรง (Stage of Analytical Realism) ชนประถมศกษาปท 6 ขนสญลกษณ (Symbolic Stage) ชนประถมศกษาปท 2 และ 3 พฒนาการขนน เดกจะสนใจเรองของมนษย มนษยกงสงของ เรมใชความรและ

ประสบการณมาท าความเขาใจกบเรองขนาด รปราง และความสมพนธตาง ๆ ลกษณะส าคญของการพฒนาขนสญลกษณ 1) เรองสดสวน มความส าคญเฉพาะทางดานอารมณเทานน ไมมความส าคญทางดาน

การมองเหนจากของจรง 2) ความเปลยนแปลงของสวนประกอบทส าคญ เชน การเนนทขนาดการตดบางสวน

ออกไป การเพมบางสวน การเบยงเบนจากปกต เหลานมความหมายตอเดกมาก ครจะตองยอมรบ 3) ภาพพบกลาง ภาพเอกซเรย และเรองอน ๆ ทคลายกบสงเหลานจะเกดขนเอง

โดยการแสดงออกของเดกตามปกต ไมจ าเปนตองมการบงคบ 4) ทศนยภาพ (Perspective) ยงไมเกดขนในขนน ครจงไมควรบงคบในสงทเดกยง

ไมมพฒนาการ 5) สญลกษณของส การพฒนาการใชสญลกษณทางสเปนไปยางชา ๆ ทงน โดยการ

ใชสทมความสมพนธกบสงแวดลอมและวตถ 6) การออกแบบเปนไปโดยธรรมชาต ตองการกระตนเพยงเลกนอยควรปลอยใหม

การแสดงออกอยางอสระ 7) สอประเภทมตทมคณคาในการสงเสรมพฒนาการของเดกหลายดานควรจดไวใน

การสอนตามความเหมาะสม

50

พฒนาการดานความคดคนสรางสรรคทางศลปะของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ซงมอายระหวาง 8 – 10 ป เดกจะไดรบประสบการณจากโรงเรยน ทางบาน และสงคมมากขน เดกจะสามารถแสดงออกทางการสรางสรรคสงขนอยางเหนเดนชด มความกระตอรอรน สนใจกจกรรมตาง ๆ รจกใชความสามารถพเศษของตน ชอบชวยเหลอเพอนชอบแสดงออก และมความอดทนในการปฏบตงานไดนาน 20 – 40 นาท (กรมวชาการ. 2537: 36) ครจงควรจดประสบการณใหเหมาะสมกบพฒนาการและความสนใจของเดก

4.6 ลกษณะของบคคลทมความคดสรางสรรค

จอหนสน (Johnson. 1979) ไดรวบรวมลกษณะของบคคลทมความคดสรางสรรคจากการศกษาคนควาของนกจตวทยา สรปไดวา

1) มความคลองแคลวในการคด สามารถทจะแสดงความคดไดมากมายและรวดเรว 2) มความยดหยน มความเขาใจและไวตอปญหา ชางคดชางคน มความรเรมทไมซ า

แบบใคร 3) มความสนใจในปญหาทตองเผชญ มความมานะในการตดตามปญหา 4) มกใชเวลาไปในการส ารวจและวเคราะห ชอบท ากจกรรมทตองใชความคด ใช

จนตนาการและใชการส ารวจ 5) มความสงสยและคดไตรตรองกอนทจะตดสนใจท าอะไรลงไป 6) มความเปนตวของตวเอง มอสระในการตดสนใจ ไมยดตดกบกฎเกณฑทใชกนอย 7) มความนยมในสงใหมและสงทยงยากซบซอน ไมยดถอของเดม คดและเชอมโยง

ความคดในทางทแปลกใหม มความสามารถคดเชอมโยงสงทอยใกลตว 8) ลกษณะอน ๆ ไดแก มสตปญญาด มพลงทจะท างนตาง ๆ มความมงหวงสง ม

ความสนใจในเรองอน ๆ อยางกวางขวาง เปนคนตรงไปตรงมา พดจาเปดเผยและเปนบคคลทนาสนใจ (ผลด กฏอนทร 2536: 72; อางองจาก Johnson. 1997)

อาร พนธมณ (2537: 69) ไดสรปลกษณะพฤตกรรมของเดกทมความคดสรางสรรคไวดงน

1) อยากร อยากเหน มความใครรอยเปนนจ 2) ชอบเสาะแสวงหา ส ารวจ ศกษา คนควา และทดลอง 3) ชอบซกถามและถามค าถามแปลก ๆ 4) ชางสงสย เปนเดกทมความรสกแปลกประหลาดใจในสงทพบเหนเสมอ 5) ชางสงเกต มาองเหนลกษณะทแปลกผดหรอชองวางทขาดหายไปไดงายและ

รวดเรว 6) ชอบแสดงออกมากกวาเกบกด ถาสงสยสงใดกจะถามหรอพยายามหาค าตอบโดย

ไมรงรอ

51

7) มอารมณขน มองสงตาง ๆ ในแงมมทแปลกและสรางอารมณขนอยเสมอ 8) มสมาธในสงทตนสนใจ 9) สนกสนานในการใชความคด 10) สนใจสงตาง ๆ อยางกวางขวาง 11) มความเปนตวของตวเอง เดกทมความคดสรางสรรคจะตองเปนคนทมล กษณะคดไดอยางรวดเรวมความ

รอบคอบ ละเอยดลออและลกซง สามารถวเคราะหและหาหนทางแกปญหา รวมทงมความอสระและมปฏภาณไหวพรบด

หนวยศกษานเทศก (2530: 59 – 62) ไดใหความเหนวา ความคดรเรมสรางสรรคนนมองคประกอบหลายประการ และแบงไดหลายประเภท ลกษณะของบคคลทมความคดรเรมสรางสรรคประกอบดวย

1) มความฉลาด คอ มความสามารถในการรวบรวมขอมลตาง ๆ ผทมความคดสรางสรรคสวนใหญจงเปนบคคลทชอบใฝหาความรอยเสมอ

2) มความเปนตวของตวเอง ขณะเดยวกนมกจะเปนบคคลทไมยอมรบสงทคอนขางจะเขมงวด หรอสงทจะตองควบคมมากเกบไป ทงนเพราะไมมโอกาสทจะแสดงความคดเหน หรอแสดงความคดรเรมไดเลย

3) เปนบคคลทมความตองการตามธรรมชาต พรอมทจะปรบปรงและเปลยนแปลงลกษณะตาง ๆ ของตนอยเสมอ ขณะเดยวกนปรารถนาทจะใชโอกาสทมอยและตองการใชความคดความสามารถทม นอกเหนอจากสงทตนไดรบผดชอบใหดทสดเทาทจะท าได

4) พยายามแกปญหาตาง ๆ อยางสดความสามารถ อยางมเหตผลและมความมนคงทางจตใจ สามารถทจะคลคลายปญหาตาง ๆ ไดเปนอยางด โดยไมมความกงวลใจใดๆ

5) เปนบคคลทมความสนกสนานตอการแลกเปลยนความคดเหน ตลอดจนแนวความคดตาง ๆ ไดเปนอยางด ชอบในการคนควาและยอมรบการทาทายสงใหม ๆ

6) ความคดรเรมสรางสรางสรรคนน จะตองเปนลกษณะทเปนความคดแปลก ๆ ใหม ๆ หรอเปนการตอตานความคดเดมทมอย และเปนบคคลทสามารถน าความคดใหม ๆ นนไปใชในการสรางประสบการณหรอสรางกจกรรมใหม ๆ ขนมาได

7) บคคลทจะมความคดรเรมทดไดนน จะตองเรมตนมาจากการมความคดรเรมเกยวกบตนเองเสยกอน หลงจากทมความคดสรางสรรคเกยวกบตนเองไดแลว จงจะสามารถคดสรางสรรคเพอสงคมตอไป

8) มศลปะในการใชภาษา ไมวาจะเปนภาษาพดหรอภาษาเขยน ศลปะในทนไมไดหมายถงความถกตองในการใชภาษา แตหมายถงการประหยดถอยค า การรจกควบคมตนเองในการใชภาษาพดหรอภาษาเขยน รจกใชขอความกระทกรดแตครอบคลมเนอหากระจางชดและถกตอง

52

9) มอารมณออนไหว บคคลประเภทนมกจะมองสงทอยรอบตวเขาดวยทาทฉงนสงสยทกสงดจะเปนสะดดตาสะดดใจและสะดดอารมณ ความรสกของคนประเภทนเพอพยายามแสวงหาความคดสรางสรรคตอสงเหลานน

10) มความส านกตอสงคม บคคลประเภทนจะท างานเพอสงคม และมชวตอยทามกลางสงคมทแวดลอมตวเขา เปนบคคลทมองโลกในแงดอยเสมอ

11) มแรงจงใจทจะกระท าการอยางใดอยางหนง เกยวกบความคดสรางสรรคของเขา บางครงเราไมอาจจะทราบดาบคคลใดมความคดสรางสรรค จนกวาเราจะมาอบหมายใหเขากระท าอยางใดอยางหนง เพราะความเจรญกาวหนาสวนหนงเปนผลมาจากการลองผดลองถก

12) สามารถคดและพลกแพลงการแกปญหาตาง ๆ ใหลลวงไปดวยด มความมนใจในตนเอง มความอดทนอยางทรหด และเปนผทไมยอมลมเลกความตงใจงายๆ

สรปไดวา บคคลทมความคดสรางสรรคจะมคณสมบตทคลายคลงกนหลายประการ ไดแก เปนคนชางสงเกต มเหตผล ชอบแสงหาประสบการณใหม ๆ ชอบคาดคะเนเหตการณลวงหนา มความคลองในการคด มความยดหยนในการคด มความคดรเรมไมยดมนสงใดเกนไป มความอยากรอยากเหน กระตอรอรนมความสามารถรบรปญหาไดเรว และมความเปนตวของตวเอง

4.7 การสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรค อาร พนธมณ (2537: 111 – 112) ไดเสนอแนะวธการสอนเพอพฒนาและสงเสรม

ความคดสรางสรรคใหแกผเรยนในลกษณะดงตอไปน 1) การแสดงออกทางความคดสรางสรรคของเดก สามารถแสดงออกทางกจกรรตางๆ

ได เชนการประดษฐ ศลปะ การวาดภาพ ดนตร เตนร า การเลน ตลอดจนการแกปญหาตาง ๆ 2) การสรางบรรยากาศความคดสรางสรรคของนกเรยน จะไดรบการสงเสรมใหมขน

ไดโดยการสรางบรรยากาศในหองเรยน ใหนกเรยนรสกเปนอสระไมถกควบคมจากระเบยบวนยทเครงครดเกนไป และควรสงเสรมใหแตละคนรจกแกปญหาดวยตนเอง

3) การสอนความคดสรางสรรค จะตองสอนตอเนองกนไปเปนสวนส าคญในทางตรง ไดแก การจดกจกรรมตาง ๆ ในทางออม ไดแก การปรบปรงสภาพแวดลอมตาง ๆ ตลอดจนความเขาใจเรองพฒนาการความคดสรางสรรคของเดก ระดบความสามารถนาการแสดงออก

4) สนบสนนและกระตนการแสดงความคดหลาย ๆ ดาน ตลอดจนการแสดงออกทางอารมณ

5) เนนสถานการณทจะสงเสรมความสามารถอนน าไปสความคดสรางสรรค เชน สงเสรมความคดรเรม ตลอดจนไมจ ากดการแสดงออกของนกเรยนใหเปนไปในรปแบบเดยวกน

6) อยาพยายามหลอหลอม หรอก าหนดแบบใหนกเรยนคด และมบคลกภาพเหมอนกนไปทกคน แตควรสนบสนนและสงเสรมการผลตทแปลก ๆ ใหม ๆ ตลอดจนความคด และวธการแปลก ๆ ใหม ๆ ดวย

53

7) อยาเขมงวดกวดขน หรอยดมนอยกบจารตประเพณ ซงยอมรบการกระท าหรอผลงานอยเพยงสองสามอยางเทานน สงใดนอกเหนอไปจากระเบยบเปนสงทผดหมด

8) อยาสนบสนนหรอใหรางวลเฉพาะงาน หรอการกระท าทไดมผทดลองท าและเปนทยอมรบกนแลว ผลงานแปลก ๆ ใหม ๆ กนาจะมโอกาสไดรบรางวลหรอไดค าชมเชยดวย

9) ครจ าเปนตองพฒนาตนเองใหเปนผมบคลกภาพในทางสรางสรรคกอนมเชนนน แมวาครจะมความรความเขาใจในเรองความคดสรางสรรค และทฤษฏเกยวกบความคดสรางสรรคเพยงใด กไมอาจจะท าใหกระบวนการเรยนการสอนประสบผลส าเรจตามความมงหมายของการสอน และไมอาจสอนใหเดกเกดความคดสรางสรรคได

ทอรแรนซ (อาร รงสนนท. 2532; อางองจาก Torrance. 1979) ไดเสนอหลกในการสงเสรมความคดสรางสรรคไวหายประการ ซงเนนปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยนดงน

1) สงเสรมใหนกเรยนถามและใหความสนใจตงค าถาม และไมมงเพยงค าตอบค าตอบเดยว

2) ตงใจฟง เอาใจใสตงความคดแปลก ๆ ของนกเรยน 3) กระตอรอรนตงค าถามแปลก ๆ และตงค าถามของเดกอยางมชวตชวา 4) แสดงใหเหนวาความคดของนกเรยนนนมคณคา และน าไปใชใหเกดประโยชนได 5) กระตนและสงเสรมใหผเรยนเรยนดวยตนเอง 6) เปดโอกาสใหนกเรยนคนควาอยางตอเนอง โดยไมตองใชวธขดวยคะแนน 7) พงตะหนกวาการพฒนาความคดสรางสรรคจะตองใชเวลาอยางคอยเปนคอยไป 8) สงเสรมใหนกเรยนไดใชจนตนาการของตนเอง และยกยองชมเชยเมอนกเรยนม

จนตนาการทแปลกและมคณคา อษณยโพธสข (2537: 13 – 19) ไดกลาวถงองคประกอบทส าคญในการจดสภาพการ

เรยนการสอน ทสงเสรมความคดสรางสรรคไดดงตอไปนคอ 1) กระบวนการทางความคด

- การสอนมการใชการสอนเพมทกษะความคดดานตางๆ เชนความคดเอกนย อเนกนย ความคดวเคราะห ความคดสงเคราะห และการประเมนผล

- สนบสนนความคดจนตนาการ แงมมทตนนกไมถง สงทเหนอความคาดหมาย ความคดแปลกใหม ความหลากหลาย ความคดยดหยน ความคดเหนทแตกตาง ฯลฯ

- ใชการผสมผสาน ปรบเปลยน ทดแทน - ใหความเชอมนแกนกเรยนใหยนหยดเชอมนความคดตนเองแมวาจะแปลก

แยกแตกตางจากผอน - หลกเลยงการโอนตดสนใจ หรอดวนสรปปญหา - สนบสนนกจกรรมทใชความคดซบซอน มกระบวนการปรบเปลยนแกไข

ปรบปรง เปลยนแปลง จดระบบใหม

54

2) ผลตผล ถงแมวากระบวนการเปนสงส าคญ แตผลผลตกเปนสงทช ใหเราเหนหลายสงหลายอยาง เชน วธคด ประสทธภาพทางความคด

- การน าเสนอความรไปสการน าไปใช ดงนนจดส าคญในการสอนวาจะพจารณาเกณฑของผลผลตอยางไรนน ควรจะมการก าหนดใหนกเรยนรจกการระบจดประสงคของการท างาน รจกประเมนการท างานของตนเองอยางใชเหตผล พยายามและสามารถปรบใชไดในชวตจรง

3) องคความรพนฐาน - เดกทกคนตองการสงสมความรพนฐานใหแนนพอ จงจะสามารถสรางสรรค

ได - ใหโอกาสเดกไดรบความรผานสอและทกษะหลายดาน โดยใชประสาท

สมผส - ความรทดตองมาจากประสบการณทหลากหลาย และมแปลงขอมลทตางกน

ทงจากหนงสอ ผเชยวชาญ การทดสอบดวยตนเอง - สงส าคญคอใหเดกไดสรางความรจากตวของเขาเอง

4) สงททาทายนกเรยน - เดกทสรางสรรคชอบงานยากและซบซอนทไมเคยท ามากอน - ถาเขาสนใจทจะท านนแปลวาจะเปนสงทท าใหเรยนรไดงายขน - หางานทสรางสรรค และมมาตรฐานใหเดกไดพจารณา - การสรางสรรคเปนสงทเกยวของกบความเชอมนวาทกอยางเปนไปได การ

หาโอกาสแกไขสรางสรรคใหเกดสงใหมทเหนอความคดทวไป 5) บรรยากาศในชนเรยน

- ใหอสรเสร ความยตธรรม “ความภาพ” ในความคดของนกเรยนใหเดกมนใจวาจะไมถกลงโทษ หากมความคดทแตกตางจากคร หรอคดวาครไมถกตอง ฯลฯ

- ยอมใหเดกลมเหลว หรอผดพลาด (โดยไมเกดอนตราย) แตตองฝกใหเรยนรจากขอผดพลาดทผานมา

6) ตวนกเรยน - สนบสนนความคดรเรมสรางสรรคทสอดคลองกบความสนใจของนกเรยน - พยายามถายโยงความร กบจใจ ใหไปดวยกน - สนบสนนใหนกเรยนมความเชอมนตนเอง ความเคารพตนเองกระหายใครร

7) การใชค าถาม - สนบสนนใหนกเรยนถามค าถามของเขาทโดยทวไปเดกจะมปญหาเพราะ

นกเรยนมกคดวาตนตองมหนาท พยายามตอบครตามทครคดวาถกตอง เขาไมคอยไดมโอกาสถามค าถามทพวกเขาอยากจะถาม ท าใหเดกถามอะไรมกจะตองาการค าตอบประเภทสน ๆ งาย ๆ ซงไมไดแสดงถงภมปญญาอนลกซงอะไรเลย

55

- ค าถามทปลายเปด “อะไรจะเกดขนถา ....................................... “ เชน * “ถาโลกนไมมน าตา อะไรจะเกดขน ...................” * เราจะเรยกสงนวาอะไรด ?มนมสวนประกอบดงน คอ ถว มนส าประหลง

- ใชค าถามทย วยและทาทายใหเดกอยากตอบ - ใชค าถามทดงเอาความคดระดบสงมาใช - ใหเดกมเวลาคดหาค าตอบอยางพอเพยง

8) การประเมนผล - หลกเลยงการประเมนทซ า ๆ ซาก ๆ หรอเปนทางการอยตลอด - สนบสนนใหเดกประเมนการเรยนรดวยตนเอง และกระท าการประเมน

รวมกบคร 9) การสอนและการจดหลกสตร

- ไมควรแยกสวนวชา “ความคดสรางสรรค” อยางโดย ๆ ควรจะน าไปผสมผสานกบวชาการตาง ๆ

- ความคดสรางสรรคสามารถใชไดกบทกวชา ไมใชแตเฉพาะศลปะเทานน - ควรน าวชาการตาง ๆ มาผสมผสานกน ท าใหเดกสามารถถกทอความคด

โดยการบรณาการสงตาง ๆ จนเปนนสย นนคอ แนวทางการใชวชาการอยางเตมศกยภาพ - ลองใหเดกเรยนรในสงทไมมค าตอบทดทสด ค าตอบทตายตวค าตอบท

คลมเครอและเปลยนแปลงไดงาย ๆ - สนบสนนใหครเปนผใหการสนบสนนและชวยเหลอเดกไมใชผส งการและสอน

10) การจดระบบในชนเรยน - จดหาเวลาใหเดกไดคนควาความรดวยตนเองใหมากขน - ปรบระบบตารางเรยนใหยดหยน เพอตอบสนองความตองการและ

ความสามารถทหลากหลาย - ลองหาทางจดกลมการสอนหลาย ๆ แบบ เชน จดค กลมเลก กลมใหญ

และการสอนแบบเดยว - จดหองเรยนใหแตกตางกนไปในแตละเวลา สถานท เชน บางหองบางเวลา

ไมมทนง นงใกลกน ไกลกน นงขางนอก เรยนทสนาม เปนตน จากหลกการและวธการทกลาวมาพอจะสรปไดวา การสอนทจะพฒนาสงเสรม

ความคดสรางสรรคนน ตองเนนความส าคญของการจดกจกรรทย วยและกระตนใหเกดความคดสรางสรรค ตลอดจนการค านงถงบรรยากาศทสงเสรมใหนกเรยนกลาคดกลาแสดงออก การเอาใจใสตอความคดเหนของนกเรยน ใหอสระ ใหความรกความอบอนก าลงใจและความปลอดภย โดยครเปนผมบทบาส าคญ ทจะท าใหกจกรรมการเรยนการสอนพฒนาความคดสรางสรรคไดอยางมประสทธภาพ

56

4.8 อปสรรคของความคดสรางสรรค การทบคคลไมสามารถแสดงออกทางความคดสรางสรรคไดนน เกดจากอปสรรคหรอ

สงทสกดกนความคดสรางสรรคดงตอไปน วจตร วรตบางกร (2535: 43) กลาวถงปจจยทเปนอปสรรคของความคดสรางสรรคไว

ดงน คอ 1) ความเคยชน ความเคยชนท าใหเกดแบบพฤตกรรมทยากตอการเปลยนแปลง สง

ทตอตานกาเปลยนแปลงยอเปนอปสรรคตางความคดสรางสรรค และนสยการบร ตวอยาง เชน เมอเปนคลป (Clip) เราจะยอมรบทนทวามไวใหหนบกระดาษเทานน และไมอาจเปนประโยชนอน ๆ ของนงน แตความจรงแลวยงสามารถใชประโยชนอยางอนไดอกมากมาย

2) ความกลว ความกลวผดพลาด กลวถกหวเราะเยาะ กลวเสยหนากลวถกหาวาอยากเดนดงกลวไมส าเรจ ความกลวเหบานท าใหเกดอดอดใจ ตนตระหนกคดอะไรไมออก และไมอยากจะคด

3) อคต อคตท าใหเรายดมนอยกบความเชอใดอยางหน ง ไมยอมพจารณาแนวทางอน ๆ อคตจงเปนตวจ ากดความคดของบคคล ท าใหมองไมเหนวธอน ๆ ทดกวา และไมยอมรบบางสงบางอยางโดยไมมเหตผล วธทดทสด คอ ยอมรบวาเรามอคตและพยายามเอาชนะอคตดวยการเปดใจใหกวาง วเคราะหสงตาง ๆ รอบ ๆ ตวรบฟงความคดเหนจากคนอนบาง เมอมปญหาเกดขนควรใหความมนใจกบ “อะไรผดอะไรถก” มากวา “ใครผดใครถก”

4) ความเฉอยชา คนเฉอยชาจะยอมรบสงทมอยและเปนอย ไมสนใจวธการใหม ๆ ทดกวา ไมสนใจละไมพอใจตอการเปลยนแปลงใด ๆ มกจะเปนคนถวงใหกลมไมกาวหนา วธเอชนะความเฉอยชา คอ เรงปฏบตการ เตอนตนเองใหกระตอรอรนท างานใหส าเรจ เพอใหไดเวลาและความปลอดโปรงใจพอทจะคดอะไรใหม ๆ ได

อาร พนธมณ (2537: 122 –128) กลาวถงอปสรรคของความคดสรางสรรควา มดงตอไปนคอ

5) การไมชอบซกถาม หมายถง การทผใหญไมชอบและไมสนบสนนใหเดกเปนคนชางซกถามหรอยบยงการถามและรสกร าคาญ และไมพอใจตอการทเดกซกถามบอย ๆ และโดยเฉพาะเดกบางคนชอบถามค าถามแปลก ๆ ซงการกกระท าดงกลาวนอกจากจะไมสงเสรมใหเกดความคดสรางสรรคแลวยงขจดความอยากรอยากเหนของเดก พรอม ๆ กบสรางความกลวไมกลาซกถามตอไป

6) การเสนออยางกนหรอการตามอยางกน หมายถง การกระท าทชอบเอาอางกน คดตามกน คดในสงทเคยม เลยนแบบของเดม ไมกลาคดและกระท าไดแตกตางจากคนอานหรอของเดม บางครบอาจจะกลาคดแตไมกลาแสดงออก เพาะระกลวถกหวเราะเยาะ

57

7) การเนนบทบาทและความแตกตางทางเพศมากเกนไป หมายถง การทสงคมไดก าหนดบทบาทของเพศหญงและเพศชายอยางเครงครด ท าใหทงสองเพศไมกลาลวงล าในเสนทขดก าหนดไวทงทตนมความสามารถ

8) วฒนธรรมทเนนความส าเรจและประณามความลมเหลว หมายถงการทสงคมมคานยมตอความส าเรจมากเกนไป เมอท าสงใดแลวจะตองประสบความส าเรจจงท าใหเดกไมกลาทดลองของใหม เพระกลวความลมเหวและผลทไดรบจากสงคมคอการดถกดแคลน

9) บรรยากาศทตงเครยดและเสนอจรงจงมากเกนไป หมายถง การคดการกระท าทกอยางจะตองอยยในระเบยบแบบเปน จะคลาดเคลอนไปไมได จะท าใหเดกรสกอดอด หวาดกลว และไมกลาคดสรางสรรค

10) ความกลว หมายถง ความไมกลาคด ไมกลาแสดง และไมกลากระท าสงใหม เราะกลวถกหวเราะเยาะ กลวถกต าหนตเตยนวาเชย บอง ไมเขาท

11) ความเคยชน หมายถง การยอมรบตอการกระท าทเปนรปแบบจนเคยชนกลมคนเหลานจะไมพอใจการเปลยนแปลงและมกมความคดชดแยง มองเหนความคดใหมเปนเรองอดรอนเพมปญหา จงท าใหเปนอปสรรคตอการหรบปรงเปลยนแปลงสงใหม ๆ

12) ความมอคต หมายถง ความเชอและคดตามทรรศนะของตนไมยอมรบรส งใหม ท าใหเกดทรรศนะทคบแคบ ไมยอมเชอถอแนวทางอน ๆ ทเปนไปได และการตดสนใจกจะเอาความคดของตนเปนเกณฑ

13) ความเฉอยชา หมายถง ความอดอาด เชองชา ในการคดรเรมทงความคดและการกระท า อนเปนอปสรรคทส าคญยงตอการสรางสรรค

14) ความเกยจคราน เปนอปสรรคส าหรบงานทกชนด ความเกยจรรานรวมถงลกษณะทท าใหเพยงผานไปไมเอาจรงเอาจง ทานอยงไมเตมท ไมเตมความสามรถ ชอบหลกเลยง

สรปวา อปสรรคของความคดสรางสรรค คอ สงทสกดกนมใหบคคลใชความคดสรางสรรคไดอยางอสระ ซงเกดจากเงอนไข 3 ประการคอ

1) เงอนไขภายในของบคคลผใชความคดสรางสรรคเอง เชน มจตใจคบแคบไมรบความเหนหรอแนวคดอน ๆ หรอความเคยเออยาวงผอน ไมกระตอรอรนทจะใหใชความคดสรางสรรค ไมมสมาธในการใชความคด

2) เงอนไขทางสงคมทสงผลใหเกดความวตกกงวล เกรงวาจะไมไดรบการยอมรบหรอขดกบระเบยบแบบแผนทสงคมก าหนด

3) เงอนไขทางสงแวดลอม เชน อยในภาพวะทไมอ านวยใหเกดความคดสรางสรรคอยในภาวะเรงรบ ในเวลาทจ ากด หรอภาวะทขาดสมาธในการคด

58

4.9 การสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรค แมคแคนเลนส และอวานส (Mccandless; & Evans. 1978: 209-301) ไดเสนอแนะ

วาความคดสรางสรรคสามารถพฒนาไดและสนบสนนแนวคดของพยเจต (pipfage) ทวาการพฒนาความคดสรางสรรคเปนเปาหมายของการศกษา ซงตองควรสนบสนนใหเกดขนในโรงเรยน เพราะโรงเรยนสามารถสงเสรมใหมการพฒนาบงคบใหเกดขนได แตสามารถสงเสรมใหเกดขนได ซงเปรยบเหมอนกบชาวนาทสามารถท าใหตนพชงอกงามจากเมลดไดพอเหมาะทง อากาศ น า และดน เมลดพชนนจงงอกงามไดดวยการจดการสภาพการณ

ทอรแรนซ (อาร รงสนนท. 2526: 166-167; อางองจาก Torrance. 1979)ไดสอนเสนอหลกในการสงเสรมความคดสรางสรรคไวหลายประการโดยเนนการปฏสมพนธระหวางครและนกเรยนดงน

1) การสงเสรมใหเดกถามและใหความสนใจตอค าถาม และค าถามทแปลกๆ ของเดกครไมควรมงทค าตอบทถกแตเพยงอยางเดยว เพราะในการแกปญหาแมเดกจะใชวธการเดา เสยงบางกควรจะยอม แตควรจะกระตนใหเดกไดวเคราะหคนหาเพอพสจนการเดา โดยใชการสงเกตและประสบการณของเดกเอง

2) ตงใจฟง และเอาใจใสตอการคดแปลกๆ ของเดกดวยใจเปนกลาง เมอเดกแสดงความคดเหนในเรองใด แมจะเปนความคดทยงไมเคยไดยนมากอน ผใหญอยาพงตดสน และลดรอนความคดนน แตควรรบฟงกอน

3) กระตอรอรนตอค าถามทแปลกๆ ของเดก ดวยการตอบค าถามอยางมชวตชวาหรอชแนะใหเดกหาค าตอบจากแหลงตางๆ ดวยตนเอง

4) กระตนแบบสงเสรมใหเดกเรยนรดวยตนเอง ควรใหโอกาสและเตรยมการใหเดกเรยนรดวยตนเอง ครอาจเปลยนบทบาทเปนผชแนะ ลดการอธบายและบรรยายลงบาง แตเพมการใหเดกมสวนรวมกจกรรมดวยตนเองมากขน

5) เปดโอกาสเดกไดเรยนร คนควาอยางตอเนองอยเสมอ โดยไมตองใชวธขดวยคะแนน หรอ การสอนการตรวจสอบเปนตน

6) พงระลกวาการพฒนาความคดสรางสรรคในเดกจะตองใชเวลาพฒนาอยางตอเนองคอยเปนคอยไป

7) สงเสรมใหเดกใชจนตนาการของตนเอง และยกยองชมเชยเมอเดกมจนตนาการทแปลก

เยาวพา เดชะคปต (2527: 180 -182) ไดเสนอแนะแนวทางในการสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรควา จะตองประกอบดวยการสงเสรมอสรภาพในการท างาน การหดใหเดกไดรจกชนชมและมทศนคตทดตอสงตางๆ ทควรไดรบการพฒนา การจดกจกรรมใหเดกไดกระท าตามทเดกพงพอใจ การพกผอนเพอผอนคลายอารมณ ความคบของใจ และความกาวราวลง การสรางวนยในการท างานทด การใหโอกาสเดกไดมการส ารวจ ตรวจสอบ คนควา และทดลองเพอคนพบค าตอบ

59

ดวยตนเอง สวนผสอนกตองค านงถงบทบาทในการสงเสรมความคดสรางสรรคใหเกดแกตวเดก โดยทผสอนตองมทศนคตทด สามารถเลอกและใชวสดอปกรณไดอยางเหมาะสม และค านงถงความสามารถในการเรยนรทแตกตางกนของเดกแตละคนซงสอดคลองกบ พงษพนธ พงษโสภา (2542: 161)ทไดกลาวถงวธการพฒนาความคดสรางสรรคไววา ตองใหเดกฝกคดแปลกไปจากคนคนการพฒนาความคดสรางสรรคใหเจรญงอกงามใหเกดแกผเรยน ผสอนทเลงเหนความส าคญของการพฒนาความคดสรางสรรคจงตองมบทบาทส าคญอยางมาก

พงษพนธ พงษโสภา (2542 : 162-163) ไดเสนอแนวทางแกผสอนในการพฒนาความคดสรางสรรค ดงน

1) สอนใหเดกไดรจกคด คดเปน คดหลายๆ แง และสามารถคดแกปญหาไดส าเรจ 2) กระตนใหเดกกลาแสดงความรสกนกคดออกมาในวถทางทสรางสรรค 3) สงเสรมใหเดกรจกใชจนตนาการและความสามารถของตนเอง อนทจะน าไปส

ความคดสรางสรรค 4) เปดโอกาสใหเดกไดเรยนร ศกษาคนควาดวยตนเอง 5) สงเสรมใหเดกไดรจกถาม แลเสนใจตอค าถามของเดก 6) น าวธการสอนทกระตนความคดสรางสรรคอยางตอเนอง 7) สนบสนนใหเดกแสดงออกทางความคดในเชงสรางสรรค 8) สรางบรรยากาศการเรยนรอยางอสระ 9) จดสภาพหองเรยนใหดใหมอยเสมอ 10) ไมควรก าหนดรปแบบความคดและบคลกของแดกมากเกนไป จากทกลาวมาจะเหนวา ความคดสรางสรรคเปนคณสมบตดานสตปญญาทควรไดรบ

การสงเสรมบคลกทมความคดสรางสรรคจะสามารถสรางสรรคตนเองและสงแวดลอม ใหเกดความสมดลสามารถพฒนาสงตาง ๆ ใหเกดประโยชนอยางเตมท การสงเสรมและการพฒนาความคดสรางสรรคนนจ าเปนทจะตองเรยนร และฝกฝนโดยเนนกระบวนการ เทคนควธเปนส าคญมากกวาการเรยนรทตวเนอหาสาระ สามารถท าไดโดยการระดมพลงสมอง การคดใหไดปรมาณมากและมคณภาพในชวงเวลาทจ ากด การฝกจนตนาการ หรอการคดฝน คดในสงทยงไมเกดขน การฝกแกปญหาใหเปนคนชางสงเกต ฝกตนเองใหมความคนเคยกบสงทแปลกอยเปนประจ า ใหอสรภาพ และเวลาในการคด คดเชงสมมตอยเสมอ กระตนใหเกดความคดอยางคลมเครอ ไมยดตดกบความถกตองและความผดพลาด และตองมทศนคตทดตอชวต

4.10 การจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรค กจกรรมหรอวธการทสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย เปนสงท

ควรจดใหเดกไดฝก ซงทอรแรนซ เชอวาทกคนสามารถไดรบการฝกใหมกลาววา กจกรรมทสงเสรมใหเดกเกดความคดสรางสรรคจะเปนกจกรรมดานศลปะ ค าพดและการกระท า

60

กจกรรมทางศลปะ เปนกจกรรมทสงเสรมความคดสรางสรรค และชวนฝกประสาทสมพนธระหวางมอกบตา การรจกใชความคดของตนเองในการแสดงออกทางความคดหลายๆ ดาน เชน ความสนก การกระโดด โลดเตน แสดงออกถงอารมณและความรสกเปนการพฒนาความรสกคดจะน าไปสการคดอยางสรางสรรคตอไปน กจกรรมศลปะ ไดแก การวาดภาพ การละเลงสหรอภาพภาพดวยนวมอ (Finger Painting) การฉก ปะกระดาษ การพบกระดาษ การป นดนน ามน ป นแปง ป นดนเหนยว และการประดษฐเศษวสด

1) การวาดภาพ 1.1) ใหอสระในการเขยนภาพ ลากเสนตามความพอใจ เสนอแนะเดกใหคดถง

สงทเราชอบ ทเราอยากท า หรอเราอยากจะคดอะไรสกอยาง ใหเวลาเดกนงคด แลวลงมอวาด โดยบอกให เดกลงมอท า โดยใหวาดภาพตามใจชอบ วาดภาพตามจนตนาการ วาดภาพจากประสบการณวาดภาพจากสงแวดลอม หรอวาดภาพจากเสยงเพลง

1.2) การวาดภาพตอเตมจากสงเราทก าหนดให หรอวากภาพตอเตมจากสวนทไมสมบรณใหภาพทไมสมบรณแกเดก อาจจะใหรปเฉพาะปาก หว ฯลฯ แลวใหเดกคด ใชจนตนาการตอเตมสวนตางๆ นนใหเปนรปอะไรกได หรอ ใหสงเรากบเดกโดยเปนรปอะไรกได เชน ใหภาพวงกลม สามเหลยม เสนตรง แลวใหเดกใชจนตนาการตดเตมใหเปนรปอะไรกได

2) การละเลงสดวยมอ การใชมอละเลงสบนกระดาษ ใชนวมอลากเปนรอยเสนตางๆ ซงเปนไปตาม

อารมณจนตนาการ จงหวะ การเคลอนไหว ภาพทเกดขนจะเปนรอยลากเสนดวยสวนตางๆ ของมออาจจะเปนการสรางรปแบบใหมๆ ในขณะทมอละเลงสลงไป

3) การฉกกระดาษ ปะกระดาษ และการตดกระดาษ ใหเกดเปนภพโดยใหเดกหาภาพจากทตางๆ

เชนหนงสอพมพกระดาษเปนกจกรรมทใชกระดาษตางๆ มาฉก ตด แลวน ามาตดลงบนกระดาษหอของขวญมาฉกหรอตดน ามาตดแลว ประกอบเปนรปใหมขน

4) การพบกระดาษ เปนกจกรรมทพบกระดาษเปนรปทรงตางๆ ตามความนกคดจนตนาการและตด

ลงบนกระดาษ และใหตอเตมภาพใหสมบรณ 5) การป น

การป นดวยแปง ดนน ามน ดนเหนยว โดยใหเดกป นตามจนตนาการนนโดยการด สงเกตสงตางๆ ทอยรอบๆ ตว

6) การประดษฐเศษวสด โดยการจดหาอปกรณจ าพวกกลองขนาดตางๆ กระดาษหอของขวญ เศษผา ฯลฯ

ใหเดกคดประดษฐอะไรกไดตามใจชอบ ตามจนตนาการ และความตองการของเดก

61

เดวส (Davis. 1994: 205-206) ไดรวบรวมแนวคดของนกจตวทยา และนกศกษาทจะกลาวถงเทคนคในการพฒนาความคดสรางสรรคเปนมาตรฐาน เพอใชในการฝกฝนบคคลทวไปใหมความคดสรางสรรคสงขนเทคนคเหลานไดแก

การระดมพลงสมอง (Brainstorming)หลกการส าคญในการระดมพลงสมอง คอการใหโอกาสคดอยางอสระทสด โดยการเลอนการประเมนความคดออกไป ไมมการวพากษวจารณในระหวางทมการคด การวจารณหรอประเมนผลใดๆ กตามจะเกดขนระหวางการคดจะเปนสงขดขวางความคดสรางสรรคจดประสงคของการระดมพลงสมองกเพอจะน าไปสการทสามารถแกปญหาได

อเลกซ ออสบอรน (Alex Osborn) เปนผคดเทคนคนขนมา โดยการแบงขนตอนการระดม พลงสมองเปน 4 ขนตอนดงน

ขนตอนท 1 ตดการวจารณออกไปชวยท าใหเกดการรบรโดยมสถานการณทสรางสรรค ซงจ าเปนตอการเกดจนตนาการ

ขนตอนท 2 ใหอสระจงมความคดกวางไกลเทาไรกยงด เพราะเปนไปไดทวาความคดทดไรสาระอาจน าไปสบางสงบางอยางทมจนตนาการได

ขนตอนท 3 ขนปรมาณ ขนนจะสะทอนใหเหนจดมงหมายของการระดมพลงสมองยงมากความคดมากค าตอบ

ขนตอนท 4 การผสมผสานและการปรบปรงความคด นนคอ การขยายความคดใหกวางออกไป

ในระหวางการอภปรายนกเรยนจะไดพจารณาความคดของตนเองและของเพอนตามล าดบ

เดวส (อาร รงสนนท. 2535: 75; อางองจาก Davis. 1986) ไดเสนอแนวการสอนความคดสรางสรรค ดงน

1) สอนใหเกดจนตนาการหรอใชเทคนคการสอนแบบสรางสรรค การสอนเพอใหเดก เกดความคดสรางสรรค มงกระตนใหเดกเกดความคดแปลกใหม และคดสงทยงไมเกดขน

2) สอนใหเดกเรยนรจากการสรางสรรคโดยการกระท าแนวคดเกยวกบการสอนใหเดกเรยนรการสรางสรรคโดยการกระท าสนบสนนความคดของดวอ (Dewey) ทเนนการเรยนร โดยการปฏบตจรง (Learning by doing)

วลเลยมส (ณฐฐากรณ ถนอมตน. 2536: 41; อางองจาก Wiliams. 1971. Jornalof Reseach and Development in Education)ไดศกษาถงการสอนความคดสรางสรรค ซงพบวาการสอน เพอใหเกดความคดสรางสรรคเปนการสอนใหเดกรจกการคด การแสดงความรสกและการ แสดงออกในวถทางของความคดสรางสรรคและการสอนเพอใหเกดความคดสรางสรรคจะตองสอนอยางตอเนองกนไปเปนล าดบในทางตรงสวนทางออมไดแก การจดกจกรรมตางๆ การปรบปรงสภาพแวดลมตางๆ ตลอดจนความเขาใจในเรองพฒนาการดานความคดสรางสรรคของเดก และมความสามารถในการแสดงออก

62

กจกรรมความคดสรางสรรคเปนกจกรรมหนงทมงพฒนาสงเสรมศลปะเดกปฐมวยเพอใหเดกความคดสรางสรรค มหลากหลายวธ ซงครสามารถใชเทคนคตางๆ ไดแก การระดมสมอง การใหอสระในการใชความคด การใชค าถามกบเดก การฝกตองกระท าอยางตอเนอง และฝกเปนประจ าสม าเสมอ

4.11 การจดกจกรรมศลปะสรางสรรคส าหรบเดกปฐมวย

การจดกจกรรมศลปะสรางสรรคส าหรบเดกปฐมวย สามารถจดไดดงตอไปน (เกศน นสยตรง. 2527: 5 - 6)

1) กจกรรมวาดภาพระบายส เปนกจกรรมการสรางภาพทางจตกรรม การวาดภาพหรอภาพ 2 มต ทเดกเขยนลงไปดวยความรสกในตวเองใหเปนสญลกษณแบบสวยงามจงหวะและสสนตางๆ แทนการใชค าพด เชน การวาดภาพดวยพกน การวาดภาพดวยพกน การวาดรประบายสดวยสเทยน ดนสอส การเลนสแบบตางๆ

2) กจกรรมฉกปะและตดกระดาษ เปนกจกรรมทใชตางๆมาฉก ตด และน ามาตดบนกระดาษใหเปนภาพ กระดาษทใชไมควรแขง หรอเหนยวเกนไป ซงกระดาษทน ามาใช ไดแก กระดาษหนงสอพมพ กระดาษวารสาร กระดาษหอขวญ กระดาษสมน

3) การป น การป นเปนกจกรรมทเดกชอบมาก วสดทใชป น ไดแก ดนเหนยว ดนน ามน แปง การป นท าไดหลายวธ เชน คลงใหเปนเสน ป นเปนแผน ป นเปนกอนกลม หรอสเหลยม ป นตามเรองราว หรอนทานทครเลา หรอจนตนาการ ใหทดลองป นแปง หรอท าขนมงายๆ เชน ขนมบวลอย ขนมกรอบเคม ใหป นตามใจชอบเปนรปสตวตางๆ คนหรอสงของเครองใช การป นควรใชวสดทมผวมน เชน พลาสตก โลหะ โฟเมกา เพอปองกนไมไดโตะเปอน

4) การพมพ การพมพท าไดหลายวธ ไดแก พมพภาพดวยนวมอ พมพภาพจากเศษวสดธรรมชาตตางๆ เชน กานกลวย กานบว ใบไม ดอกไม พมพภาพจากวสดเหลอ ใชตางๆ เชน ฝาจกขวด ลกกญแจ เศษเชอก หรอดาย พมพจากแมพมพทคร หรอนกเรยนท าขนจากมะละกอ มนเทศ พมพภาพจากตรายาง การพมพภาพดวยการขยมกระดาษ

5) งานพบกระดาษ เปนการประดษฐกระดาษใหมลกษณะเปนภาพสามมตทตองอาศยการท างานประสานสมพนธระหวางกลามเนอตา มอ และนวมอ พบกระดาษใหเปนภาพลกษณตามล าดบขนตอนจากงายไปหายาก โดยครใชการอธบายประกอบแผนภมประกอบการล าดบขนตอน การพบปฏบต ใหนกเรยนทดลองดวยตนเอง ล าดบขนตอนการพบไมควรยากเกนความสามารถของเดก ภายหลงพบแลวใหนกเรยนแตงเตมระบายสใหสวยงาม

6) งานประดษฐเศษวสดเนนของเลนและของใช เปนการรวบรวมเศษวสดอนๆในการประกอบหรอตกแตงเพมเตมเพอใหงาสมบรณ เชน กาว กรรไกร เศษไหมพรม แทงไอศกรม หลอดกาแฟ ฯลฯ รวมทงงานกระดาษการเสนทใชกาวประกอบเปนรปตางๆ

วรณตงเจรญ (2526: 29 – 31) ไดกลาวถง เนอหาศลปะชนอนบาลปท 2 ไวดงน

63

1) การปพนฐานใหเดกมองเหนความสวยงามทางศลปะไดแก ฝกใหเดกสงเกต และสมผสสงตางๆ รอบตวทมรปรางเหมอนกนหรอแตกตางกน ใหเดกชวยกนจดแจกนจดมมหองหรอน าสงประดษฐส าเรจรปมาตกแตงหองเรยน เปนตน

2) การวาดภาพระบายส ไดแก การวาดภาพโดยเสร การปายสดวยพกน การระบายสเทยน ในวธตางๆหรอระบายสตามรปทรง เรองราวทก าหนด และพาเดกออกไปศกษานอกสถานทแลวกลบมาเขยนภาพ เปนตน

3) การทดลองเกยวกบส ไดแก การละเลงส หยดส ทาส เปาส ผสมส โรยส และกลงส เปนตน

4) การพมพภาพไดแก พมพภาพดวยวสด แมพมพตรายาง หรอสวนตางๆของชวงแขนและการพมพภาพลายนน โดยใชดนสอหรอดนสอส เปนตน

5) การป นไดแก การป นดวยแปง ดนเหนยว ดนน ามน ใหเปนรปทรง ป นเปนเรองราว ป นเปนขนม ป นตามใจชอบ และการลนกอนทราย

6) การพบ ฉก ตด ปะ ไดแก การฉกหรอตดและปะเปนเรองราวตางๆ การพบ หรอมวนกระดาษเปนรปทรงตางๆ แลวน ามาประดษฐสงตางๆ และการพบผาเชคหนา ใบตอง ใบมะพราว ตามใจชอบ เปนตน

7) การประดษฐ ไดแก การประดษฐภาพเครองหอยแขวน ประดษฐของเลนของใช การรอยวสดตางๆ การเยบหรอสาน เปนตน

8) การเขยนภาพผนง โดยใชกระดาษตอกนเปนแผนใหญและใหเดกชวยกนเขยนภาพตามความมงหมาย

9) งานตอประกอบ โดยตดกระดาษ ฉกกระดาษ พบกระดาษ หรอหาวสดตางๆมาตอประกอบ

ชยณรงค เจรญพานชยกล (2533: 7) กลาวถง กจกรรมทเหมาะส าหรบเดกวยอนบาล ไดแก กจกรรมวาดเสน (Drawing) กจกรรมระบายส (Painting) กจกรรมพมพ (Print Making) กจกรรมประตมากรรม (Sculpture) และกจกรรมประดษฐตกแตง (Crafts)

พระพงษ กลพศาล (2533: 34 – 35) กลาววา กจกรรมศลปะ เปนกจกรรมทางความรสกทอาศยวสดและกลวธตางๆมาสรางเปนผลงานอกมา กจกรรมศลปะส าหรบเดกม ดงน

1) กจกรรมศลปะสองมต มงใหเดกสรางสรรคภาพบนวสดทแบน เชน กระจกกรดาษ ซงใชวธการวาดเสนระบายส พมพ กดหรอประทบโดยใชมอ วสด และสตางๆ ภาพทปรากฏออกมามเฉพาะมตของความกวางยาว

2) กจกรรมศลปะสามมต เปนกจกรรมทมงใหเดกสรางภาพเปนลอยตวนนหรอเวาในพนวสดตางๆ เชน การป นทราย ป นแปง ดนน ามน โดยมขนตอนทไมซบซอน ท าใหรวดเรวงายและปลอดภย วสดทใชไดแก กลองกระดาษ เมลดพช ลกปด เศษไม โดยใชกาวตด เปนตน

64

3) กจกรรมศลปะผสมผสานสองมต สามมต เปนกจกรรมทน าเอาวสดและวธการกจกรรมศลปะสองมตและสามมตรวมเขาดวยกน เชน สโปสเตอรระบายรปป นดนเหนยว หรอ แปงป นทแหงแลว หรอการตกแตงกลองกระดาษดวยการระบายส หรอผนกกระดาษ เปนตน

การท ากจกรรมศลปะทง 3 ประเภทน ควรท ารวมกนเปนกลมประมาณ 3 – 5 คน ขนอยกบขนาดของผลงานทใหเดกปฏบต

สรปไดวา กจกรรมศลปะสรางสรรคทเหมาะสมกบเดกไดแก กจกรรมการเลนส กจกรรมวาดเสนระบายส การพมพภาพ การป น งานกระดาษและประดษฐเศษวสด เปนตน โดยเนนความหมากหลายของกจกรรมเปนส าคญ

4.12 แนวการจดกจกรรมศลปะสรางสรรค ฮลเดอแบรนด (Hilderbrand. 1975: 228 – 229) กลาวถงแนวการจดกจกรรมทางดาน

ศลปะไวดงน 1) เนนกระบวนการท างานของเดกมากกวาค านงถงผลงานทเดกท า 2) สนบสนนการแสดงออกทางดานความคดสรางสรรค โดยหลกเลยง การใหเดก

ลอกเลยนแบบหรอวาดภาพระบายสจากภาพในสมดภาพ เพราะท าใหเดกไมไดใชความคดอสระ 3) ชนชมผลงานและความกาวหนาของเดก 4) วางแผนและเตรยมกจกรรมตางๆส าหรบเดกใหพรอม 5) จดเตรยมวสดและอปกรณตางๆ ใหเดกสามารถหยบไดงาย และสะดวกในการใช 6) หลกเลยงค าถามทวา “ ก าลงท าอะไรอย ” หรอ “เดาวาสงทเดกท า คอ อะไร ” 7) ฝกฝนและแนะน าใหเดกไดลองฝกปฏบตดวยตนเอง รจกการแสดงออกและม

ทศนะคตทดตอศลปะ โดยค านงถงความเหมาะสมตามวฒภาวะของเดก 8) ใหความรในดานศลปะ เชน เรองส ขนาด และรปรางของภาพ เลศ อานนทนะ (2535: 56 - 57) กลาววา ในการจดกจกรรมศลปะทดจะตองมความ

ยดหยนและเปลยนแปลงได เปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกอยางเสร ไมยดตดกบผลงานส าเรจรป มโอกาสส ารวจ ทดลอง คนควา ดวยวสดนานาชนดอยางอสระปราศจากการออกค าสง ดงนน แนวการจดกจกรรมควรมลกษณะดงตอไปน

1) การจดเตรยมสภาพแวดลอมและสรางบรรยากาศใหนาสนใจ สนกสนาน 2) ก าหนดกจกรรมใหมการแสดงออกอยางเสร ในลกษณะทเลอกไดตามความสนใจ

หรอยดหยนไดและงาย 3) จดแบงพนทใหเดกแสดงออกอยางอสระ มบรรยากาศทย วยและทาทาย 4) ครผสอนควรใชค าพดทย วย และทาทายการออกค าสงใหเดกท าตาม 5) สงเสรมใหเดกเรยนร โดยส ารวจ ทดลอง และคนควาดวยตนเอง

65

6) ในบางกจกรรมทจ าเปนตองแสดงการสาธตใหเดกๆดเปนแนวทาง ควรเสนอแนะใหพอเกดความเขาใจ และเปดโอกาสใหเดกลงมอปฏบตตามความคดของตน

7) กอนลงมอปฏบตงานศลปะ ควรแนะน าใหเดกสวมเสอกนเปอน ซงอาจเปนเสอผาเกาๆของพอแม และซกใหสะอาดภายหลงทใชแลว

พระพงษ กลพศาล (2538: 37 - 38) กลาววา การจดกจกรรมศลปะส าหรบเดกอาย 5 – 6 ขวบ ควรมลกษณะทแยกออกมาเดนชด มกระบวนและจดมงหมายทชดเจน กจกรรมกอใหเกดการท างานทประสบผลส าเรจไดเปนอยางด นอกจากนควรเปดโอกาสใหเดกไดใชประสบการณตรงจากนอกหองเรยน หลกเลยงกจกรรมทมผลงานเหมอนกบทงหองมอสระในการท างานตามความพอใจของเดก โดยไมก าหนดพนทอยางเขมงวดและใหเดกไดท างานเปนกลมบาง ครจะตองแสดงความรก ความหวงใย และพยายามใหค าพดทกระตนจนตนาการของเดก

สรปไดวา การจดกจกรรมศลปะสรางสรรคส าหรบปฐมวย มลกษณะทเนนกระบวนการท างาน โดยเปดโอกาสใหเดกไดกระท าดวยตนเองอยางเสร ในกจกรรมทมความเหมาะสมกบวยและความสนใจ มความทาทาย ยดหยนได มบรรยากาศทย วย สนกสนานม ความพรอมในดานอปกรณ สภาพแวดลอม และมกจกรรมศลปะทหลากหลาย เปนตน 5. แบบทดสอบความคดสรางสรรค เยลเลน และเออรบน (กนษฐา ชขนธ. 2541: 45; อางองจาก Jellen; & Urban. 1986: 141) ไดกลาวถงองคประกอบของความคดสรางสรรคไวในขอสอบทพซ – พท( TCT – PT )

1. ความคดคลองแคลว 2. ความคดยดหยน 3. ความคดรเรมถามทตนเองมอย 4. ความคดละเอยดลออ 5. การกระท าทแสดงถงการเสยงอนตราย เชน การแยกขอบเขต 6. การผสมใหเปนอนหนงอนเดยวกน เชน การจดรวมสงตาง ๆ ใหมความ

ตอเนอง 7. อารมณขน

แบบทดสอบ TCT – DP หรอแบบทดสอบความคดสรางสรรค จากผลตการวาดภาพนเกดขนจากความพยายามสรางแบบทดสอบความคดสรางสรรคทเปดกวางใหวดผลไดใกลเคยงและครอบคลมกบความหมายทถกตองของความคดสรางสรรคของคนมากทสด จากการศกษาวเคราะหและเปรยบเทยบไดแสดงวา แบบทดสอบความคดสรางสรรคทมอยอนๆ ทงหมดนน อาจกลาวไดวา ไมมแบบทดสอบแบบใดวดระดบความคดสรางสรรคไดตรง ครอบคลมหรอใกลเคยง เนองจากเปนแบบทดสอบทวดดานความร ความจ าเปนสวนใหญ และอกเหตผลหนงคอรปแบบองคประกอบของแบบทดสอบ สามารถแสดงความคดสรางสรรคออกมาในวงจ ากดนนๆ ตามไปดวย เชน การยดตดอยกบวงกลม การยดตดกบการวาดภาพคน เปนตน

66

เยลเลน และเออรบน (กนษฐา ชขนธ. 2541: 45; อางองจาก Jellen; & Urban. 1986: 140) ไดใหความหมายและค าจ ากดความทชดเจนของแบบทดสอบความคดสรางสรรค TCT – DP ททานสรางขนไวดงน แบบทดสอบความคดสรางสรรค TCT – DP เปนแบบทดสอบปลายเปด ออกมาเปนผลงานจากความคดแบบอเนกนย ซงเปนกระบวนการคดทส าคญทสงผลใหเกดความยตธรรมในการทดสอบเดกตางวฒนธรรม ซงเหนตวอยางไดชดจากเดกทมความสามารถพเศษ จากการส ารวจแบบทดสอบความคดสรางสรรคทถกตองมใชกนอยโดยทวไป อาจกลาวไดวาขาดแคลนแบบทดสอบทสามารถแสดงใหเหนถง ความหมายของความคดสรางสรรคทครอบคลมทกดาน ขาดแคลนแบบทดสอบทประเมนคาไดงาย และประหยดเศรษฐกจ TCT – DP โดยล าพงกไมสามารถเปนแบบทดสอบทส าคญหรอดทสดได เพราะใชทดสอบผานความคดสรางสรรคผลของการวาดภาพเพยงอยางเดยวเทานน นกวจย TCT – DP ทงสองพบวามความส าคญเปนอยางยงทจะขยายเพมเตมเกณฑการประเมนใหคะแนน เพอใหครอบคลมความหมายทตองการ ทงการคดแบบเอกนยและการคดแบบอเนกนยโดยเนนหนกไปดานกระบวนการคดแบบอเนกนย ในการสรางแบบทดสอบความคดสรางสรรค TCT – DP นน เยเลน และเอออรบน (Jellen ; & Urban) ไดศกษาองคประกอบของความคดสรางสรรคทงหมดเทาทสามารถพบไดจากบทความทางการศกษาดานความคดสรางสรรค และการทดสอบความคดสรางสรรค ทงหมดทม ปรากฏอย องคประกอบทท าใหเกดความคดสรางสรรคเหลานคอ

1. ความคดละเอยดลออ 2. ความคดยดหยน 3. ความคดรเรม 4. ความคดคลองแคลว

นกการวจยทงสองของ TCT – DP ไดพบวาจ าเปนตองเพมเตมองคประกอบนเขาไปดวย 1. ความกลาเสยง 2. การสรางเรองราว 3. อารมณขน

ในฐานะทเปนความสามารถดานความรความจ า – ดานอารมณ จตใจทสามารถปลดปลอยใหจตใจเปนอสระจากรปแบบ หรอความจรงแททงหลายทงมวล เยลเลน และเออรบน(Jellen; & Urban. 1986: 141) นกวจยทงสองไดศกษาการคดเชงสรางสรรคจากผลการวาดภาพ และก าหนดหลกเกณฑขนมา 11 เกณฑ คอ การตอเตม , ความสมบรณ , ภาพทสรางขนใหม , การตอเนองดวยเสน , การตอเนองทเกดเปนเรองราว , การขามเสนกนเขต โดยการใชชนสวนทก าหนด 5 ชนนอกกรอบใหญ , การแสดงมตของภาพ , อารมณขน , การคดแปลกใหม ไมคดตามแบบแผน , และความเรวของการวาดภาพ โดยทง 11 หลกเกณฑทสามารถเชอมโยง น าส 6 องคประกอบของการคดสรางสรรคของ TCT – DP

67

ได (ความคดละเอยดลออ , ความยดหยน , ความคดรเรม ความคลองแคลว , ความกลาเสยง , และการสรางเรองราว) หลกเกณฑการประเมนคาความคดสรางสรรค 11 เกณฑ รวมกน หากน ามาเกยวโยงรวมกนทงหมด จะสะทอนใหเหนภาพรวมความคดรวบยอดของความคดสรางสรรคไดด หมายถง หากพจารณาแตละเกณฑเดยวๆ ของการใหคะแนนจะไมสามารถ แสดงระดบความคดสรางสรรคออกมาได ตองใชคะแนนรวมเกณฑ ทง 11 เกณฑบวกกนจงจะประเมนคาผลงานของความคดสรางสรรคออกมาได

นอกเหนอจากทกลาวมาแลวน เยเลน และเออรบน (Jellen; & Urban. 1986) ไดเนนใหเหนวา สงทส าคญทสดของแบบทดสอบ TCT – DP ทสรางมากคอการพจารณา การคดทเหนอไปกวาการคดแบบปกตธรรมดาทเหนไดโดยทวไป เชน จะเหนไดจาก การไมวาดชนสวนครงวงกลมไปเปนรปหนา รปพระอาทตย แตน าไปสรางภาพทไมปรากฏอยดานอน หรอน าไปเปนสวนหนงทส าคญทสรางเปนเรองราวของภาพรวมได นกวจยทงสองจงเพมเตม ตวแปรยอยอก 4 ตวแปร เขาไปในเกณฑการใหคะแนน โดยยดถอวาเปนการคดทแปลกใหมทไมคดตามแบบบแผนเดมๆ คอ

1. การวาง พบ หมน หรอพลกกระดาษแบบทดสอบ 2. การวาดภาพทเปนนามธรรม หรอไมเปนความจรงแท 3. ภาพรวมของรปทรง เครองหมาย ตวอกษร ตวเลข และ / หรอสญลกษณตางๆ 4. การตอเตมชนสวนของแบบทดสอบ 6 ชนสวน ไมใชภาพทวาดกนแพรหลาย

โดยทวไป เยเลน และเออรบน ชวยใหเกดความยตธรรมตอผทดสอบความคดสรางสรรคทมความแตกตางกนในดานตางๆ โดยการใหความใสใจและมการประเมนคาทตดความล าเอยงตางๆ ออกไป คอ ดานวฒนธรรมและเพศออกไป นกวจยทงสองยงกลาววา เครองมอทดสอบนมความเทยงตรง ถกตองและเชอถอได และยงเปนเครองมอทใชไดอยางประหยดคาใชจายอกดวย แบบทดสอบความคดสรางสรรค TCT – DP เปนสวนชวยใหนกจตวทยา ครผสอนสามารถน าผลจากการวาดภาพมาวนจฉยใชประโยชน ในฐานะบทบาทของผแนะแนว นกจตบ าบดและผชวยเหลอ บคคลผถกทดสอบได และนกวจยทงสองยงเชอวาสามารถน าเกณฑการประเมนคาความคดสรางสรรค ผานการวาดภาพนมาปรบประยกตเพอใหวดความคดสรางสรรคทมาจากผลงานดานอนๆ ของคน เชน จากการกระท า ดนตร การเตนระบ าร าฟอน งานเขยน และดานการแสดงละคร ไดอยางแนนอน

เยลเลนและเออรบน (Jellen; & Urban. 1986: 141) ไดศกษาถงองคประกอบของความคดสรางสรรคดงน

1. ความคดรเรม (Originality) เปนความคดแปลกใหมแตกตางไปจากเดม ไมซ า กบลบคคลอนอาจจะเปนการน าความรมาดดแปลงและประยกตใหเกดสงใหมขน

2. ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ปรมาณความคดไมซ ากนในเรอง เดยวกน แบงเปน 4 ชนดคอ

68

2.1 ความคดคลองตวในดานถอยค า 2.2 ความคดคลองตวในดานการโยงความสมพนธ 2.3 ความคดคลองตวทางการแสดงออก 2.4 ความคลองแคลวรวดเรวในการคด

3. ความคดยดหยน ( F lexibility) หมายถง แบบ หรอประเภทของการคดแบง ออกเปน 2 ชนด คอ

3.1 ความคดยดหยนทเกดขนในทนททนใด 3.2 ความคดยดหยนในการดดแปลงความร หรอประสบการณใหเกด

ประโยชนหลายๆ ดาน 4. ความคดละเอยดลออ ( Elaboration ) หมายถง ความคดในรายละเอยดเปนขนตอนสามารถอธบายใหเหนภาพชดเจน หรอเปนแผนงานทสมบรณขน จดเปนรายละเอยดทน ามาตกแตงขยายความคดรเรมใหสมบรณยงขน 5. ความไวตอปญหา ( Sensitivity to problem) 6. ความสามารถในการใหนยามใหม ( Redifinition ) 7. ความซบซาบ ( Prenetration ) 8. ความสามารถในการท านาย ( Prediction ) 9. การมอารมณขน 10. ความมงมน

5.1 คมอการใชแบบทดสอบ แบบทดสอบความคดสรางสรรคจากผลการวาดภาพ TCT-DP

1. การใชแบบทดสอบ 1.1 ผถกทดสอบจะไดแบบทดสอบความคดสรางสรรค TCT – DP และดนสอด า

ซงไมมยางลบ เพอไมใหผตอบเปลยนภาพทวาดแลว 1.2 ผทดสอบอานค าสงชา ๆ และชดเจนดงน “ภาพวาดทวาดอยขางหนาเดก ๆ ขณะนเปนภาพทไมสมบรณ ผวาดเรมลงมอ

วาดแตถก ขดจงหวะเสยกอน ขอใหเดก ๆ วาดตอใหสมบรณ จะวาดเปนภาพอะไรกไดตามทเดก ๆตองการไมมการวาดภาพใด ๆ ทถอวาผด ภาพทกภาพทเปนสงทถกตองทงสน เมอวาดภาพเสรจแลวขอใหน ามาสงคณคร”

1.3 ในชวงเวลาของการทดสอบหากมค าถามกอาจตอบไดในลกษณะดงน คอ “เดก ๆ อยากจะวาดอะไรกไดตามทอยากจะวาดทกรปเปนสงทถกตองทงสนท าอยางไรกไดไมมสงใดผด”

69

“หากผทดสอบยงมค าถามเชน ถามถงชนสวนทปรากฏอยในกรอบ กใหตอบในท านองเดม หามอธบายเนอหาหรอวธการใด ๆ เพมเตม นอกจากนควรหลกเลยงการพาดพงถงเวลาทควรใชในการวาดภาพ ครควรพดท านองทวา เรมวาดไดเลยไมตองกงวลเรองเวลา”

1.4 ผทดสอบตองจดบนทกเวลาท าแบบทดสอบของผทท าเสรจกอน 12 นาท โดยจดอาย เพศ ชอ ของผทดสอบในชองวางมมขวาบนของแบบทดสอบ

1.5 ผทดสอบบอกใหผทดสอบตงชอเรอง ควรพดเบา ๆ โดยไมรบกวนผถกทดสอบคนอนทยงท าไมเสรจแลวเขยนชอเรองไวทมมขวา เพราะจะใชเปนขอมลส าคญในการแปรผลการวาดภาพ

1.6 หลงการทดสอบเวลาผานไป 15 นาท ใหเกบแบบทดสอบคน ใหเขยน อาย เพศและชอภาพ ไวทมมขวาบนของการทดสอบ

2. เกณฑการประเมนผลเพอใหคะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรค TCT – DP 2.1 การตอเตม (Cn: continuations) ชนสวนทไดรบการตอเตม (ครงวงกลม จด

มมฉาก เสนโคง เสนประ และสเหลยมจตรสเลกปลายเปดนอกกรอบสเหลยมใหญ) จะไดคะแนนการตอเตมชนสวนละ 1 คะแนน คะแนนสงสด คอ 6 คะแนน

2.2 ความสมบรณ (Cm: Completions) หากมการตอเตมจากเดมในขอ 1 ให เตมหรอใหสมบรณมากขนจะไดคะแนนชนสวนละ 1 คะแนน ถาตอเตมภาพโดยใชรปทก าหนด 2 รปมารวมเปนรปเดยว ให 1 คะแนน คะแนนสงสดขอนคอ 6 คะแนน 2.3 ภาพทสรางขนใหม (Ne: New Elements) ภาพหรอสญญาลกษณทวาด ขนใหมนอกเหนอจากขอ 1 และ 2 จะไดคะแนนเพมขนอกภาพละ 1 คะแนน แตภาพทวาดซ า ๆ ภาพเหมอนกน คะแนนสงสดของขอนคอ 6 คะแนน

2.4 การตอเนองดวยเสน (CI: Connection Made with Lines) แตละภาพหรสวนของภาพ (ทงภาพทสรางขนใหมในขอ 3) หากมเสนลากโยงเขาดวยกนทงภายในและนอกกรอบจะไดคะแนนการโยงเสนเสนละ 1 คะแนน คะแนนสงสดในขอนคอ 6 คะแนน

2.5 การตอเนองทท าใหเกดเรองราว (Cth: Connections made that Contributeto a Theme) ภาพใดหรอสวนใดของภาพทท าใหเกดเปนเรองราวหรอเปนภาพรวมจะไดอก 1 คะแนน ตอ 1 ชน การเชอมโยงนอาจเปนการเชอมโยงดวยเสนจากขอ 1 หรอไมใชเสนกไดความส าคญอยทการตอเตมนนท าใหภาพทสมบรณตามความหมายทผถกทดสอบตงไว คะแนนสงสดขอนคอ 6 คะแนน

2.6 การเขยนเสนขนเขต โดยใชชนสวนทก าหนดใหนอกกรอบใหญ (Bfd:Boundary Breaking Breaking Being Fragment – Independent) การตอเตมหรอโยงเสนปดรปสเหลยมจตรสปลายเปดซงอยนอกกรอบสเหลยมใหญจะได 6 คะแนน

2.7 การขามเสนขนเขตอยางอสระโดยไมใชชนสวนทก าหนดใหนอกกรอบใหญ (Bfi:Boundary Breaking being Fragment-Independent) การตอเตมโยงเสนออกไปนอกกรอบหรอการวาดภาพนอกกรอบสเหลยมใหญจะได 6 คะแนนเตม

70

2.8 การแสดงความลก ใกล – ไกล หรอมตของภาพ (Pe: Perspective) ภาพทวาดใหเหนสวนลก มระยะใกลไกลหรอวาดภาพในลกษณะสามมตใหคะแนนภาพละ 1 คะแนนหากมภาพปรากฏเปนเรองราวทงภาพแสดงความเปนสามมตความลกหรอใกลไกล ใหคะแนน 6 คะแนนเตม

2.9 อารมณขน (Hu: Human) ภาพทแสดงใหเหนหรอกอใหเกดอารมณขนจะไดชนละ 1 คะแนน หรอดภาพรวมถาไดอารมณขนมาก กจะใหคะแนนมากขนเปนล าดบ ภาพทแสดงอารมณขนน ประเมนจากผทดสอบในหลาย ๆ ทาง เชน

2.9.1 ผวาดสามารถลอเลยนตวเองจากภาพวาด 2.9.2 ผวาดผนวกชอทแสดงอารมณขนเขาไป หรอวาดเพมเขาไป 2.9.3 ผวาดผนวกลายเสนหรอภาษาเขาไปเหมอนวาวาดภาพการตน คะแนน

สงสดในขอนคอ 6 คะแนน 2.10 การคดแปลกใหม ไมตดตามแผน (Uc: Unconventionality) ภาพทแสดง

ความคดทแปลกใหมแตกตางไปจากความคดปกตธรรมดาทวไปมเกณฑการใหคะแนนดงน 2.10.1 การวางหรอใหกระดาษแตกตางไปจากผทดสอบวางกระดาษให เชนเดกม

การพบ การหมน หรอพลกกระดาษไปขางหลงแลววาดภาพจะไดคะแนน 3 คะแนน 2.10.2 ภาพทเปนนามธรรมหรอไมเปนภาพของจรง เชน การใชชอทเปน

นามธรรมหรอสตวประหลาดให 3 คะแนน 2.10.3 ภาพรวมของรปทรง เครองหมาย สญลกษณ ตวอกษรหรอตวเลขหรอการ

ใชชอหรอภาพทเหมอนการตนให 3 คะแนน 2.10.4 ภาพทตอเตมไมใชภาพทวาดกนแพรหลายทว ๆ ไปให 3 คะแนน แตหาก

มการตอเตมภาพในลกษณะตาง ๆ ดงน 1) รปครงวงกลมตอเปนรปพระอาทตย หนาคน หรอวงกลม 2) รปแบบฉากตอเปนบาน กลอง หรอสเหลยม 3) รปเสนโคง ตอเปนรปง ตนไม หรอดอกไม 4) รปเสนประ ตอเปนถนน ตรอก หรอทางเดน 5) รปจด ท าเปนตานก หรอสายฝนรปท านองนตองหกออก 1 คะแนนจาก 3

คะแนนเตมในขอ d. แตไมมคะแนนตดลบ คะแนนสงสดในขอนเทากบ 12 คะแนน 2.11 ความเรว (Sp: Speed) ภาพทใชเวลานอยกวา 12 นาท จะไดคะแนนเพมดงน

1 ใชเวลาต ากวา 2 นาท ให 6 คะแนน 2 ใชเวลาต ากวา 2 – 4 นาท ให 5 คะแนน 3 ใชเวลาต ากวา 4 – 6 นาท ให 4 คะแนน 4 ใชเวลาต ากวา 6 – 8 นาท ให 3 คะแนน 5 ใชเวลาต ากวา 8 – 10 นาท ให 2 คะแนน 6 ใชเวลาต ากวา10 – 12 นาท ให 1 คะแนน 7 ใชเวลามากกวา 12 นาท ให 0 คะแนน

71

การใหคะแนนทงหมดจะใหตามเกณฑทง 11 เกณฑ ดงกลาว คะแนนรวมสงสดคอ 72 คะแนน ซงจะถอคะแนนรวมจากทกเกณฑ เปนคะแนนความคดสรางสรรคของแตละคน โดยไมแยกคะแนนเกณฑยอยๆ 6. เอกสารทเกยวของกบความพงพอใจ

6.1 ความหมายของความพงพอใจ สวฒนา ใบเจรญ (2540: 27) กลาววา ความพงพอใจ หมายถง สภาวะจตทปราศจาก

ความเครยด ทงน เพราะธรรมชาตของมนษยมความตองการ ถาความตองการนนไดร บการตอบสนองทงหมดหรอบางสวน ความเครยดกจะนอยลง ความพงพอใจกจะเกดขนและในทางกลบกนถาความตองการนนไมไดรบการตอบสนอง ความเครยดและความไมพงพอใจ กจะเกดขน

วอลแมน (Wolman. 1973: 384) กลาววา ความพงพอใจหมายถงความรสก (Feeling) มความสขเมอคนเราไดรบผลส าเรจตามความมงหมาย (Goals) ความตองการ (Wants) หรอแรงจงใจ (Motivation)

ดบรน (Dubrin. 1992: 228 - 230) ไดกลาวถงความพงพอใจไวดงน ความพงพอใจถกพจารณาวาเปนความคาดหวงต าสด ถาความโดดเดนกวาความคาดหวงขนต า นนเราเรยกวาความยนด (Delight)ซงสามารถแบงระดบความพงพอใจของลกคาออกเปน 4 ระดบ คอ

ระดบท 1ความพงพอใจขนพนฐาน (Basic Needs Satisfied) ลกคาไดรบการดแลและปฏบตข นพนฐาน (common Treatment)

ระดบท 2ความพงพอใจทไดรบความคาดหมาย (Expectation Satisfied)ลกคาไดรบการดแลและปฏบตอยางเปนมตร (Friendly Services)

ระดบท 3ความพงพอใจพเศษ (Extra Satisfaction) ลกคาไดรบการปฏบตและดแลเปนอยางด อยางซาบซง (True Appreciation)

ระดบท 4ความปตยนด (Customer Delight) ลกคาไดรบการดแลและปฏบตเปนอยางด เหนอความคาดหวง (World Class Experience)จากความหมาย ดงกลาว พอสรปไดวาความพงพอใจหมายถงความรสก ความนยมชมชอบความประทบใจเมอมสงใดมาตอบสนองความตองการไดตามระดบความพงพอใจทเกดขนมากหรอนอย

6.2 ความส าคญของความพงพอใจ ความพงพอใจเปนปจจยส าคญประการหนงทชวยใหงานประสบผลส าเรจ โดยเฉพาะ

อยางยงถาเปนงานเกยวกบการใหบรการ ซงนอกจากผบรหารจะด าเนนการใหผมาใชบรการเกดความพงพอใจดวยเพราะความเจรญกาวหนาของงานบรการ มปจจยทส าคญประการหนงทเปนตวบงชกคอจ านวนผมาใชบรการดงนนผบรหารทชาญฉลาดจงควรอยางยงทจะศกษาใหลกซงถงปจจยและองคประกอบตางๆ ทจะท าใหเกดความพงพอใจทงผปฏบตงานและผมาใชบรการ เพอใชเปนแนวทางในการบรหารองคกรใหมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสด (สวฒนา ใบเจรญ. 2540: 33)

72

6.3 ทฤษฏเกยวกบความพงพอใจ การทบคคลจะเกดความพงพอใจในการเรยนจะตองอาศยปจจยหลายอยางนน มา

กระตนใหเกดความรกหรอมทศนคตทดตอการเรยนนน บคคลจะเกดความพงพอใจนนจะตองมความจงใจใหเกดขน

ทฤษฎความตองการตามล าดบขนของมาสโลว(มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2539: 17) ความตองการของผบรโภคเปนหวใจหลกของการตลาด ผประกอบการจะจดสนคาหรอบรการใดๆกตาม จะตองค านงถงความตองการของลกคาเปนหลก เพราะธรกจจ าตองไดรบการสนบสนนจากลกคาตลอดเวลาอยางสม าเสมอ และมากขนไปเรอยๆ จงจะท าใหธรกจอยรอดและเจรญเตบโตได ดงนนการทจะจงใจใหลกคามาใชบรการจงจ าเปนตองเขาใจถงความตองการของลกคาตองเขาใจถงความรสกนกคดของลกคาเพอกระตนมาใชบรการเพมมากขน Maslow (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2539: 149-150; อางองจาก Maslow. 1968) ไดชใหเหนวา ความตองการของคนจะเปนจดเรมตนของกระบวนการจงใจ และความตองการแบงออกเปนระดบตางๆ กนโดย Maslow ไดตงขอสมมตฐานเกยวกบความตองการของคนไววา

- เมอคนมความตองการอยสม าเสมอไมมทส นสดเมอความตองการใดนนไดรบการตอบสนองแลว กจะเกดความตองการอยางอนตอไปเรอยๆ ไมจบสน

- ความตองการทไมไดรบการตอบสนอง จะยงเปนสงจงใจใหเกดพฤตกรรมสวนความตองการทไดร บการตอบสนองแลวจะไมเปนสงจงใจอกตอไปความตองการของคน จะเรยงล าดบความส าคญ เมอความตองการขนใดไดรบการตอบสนองแลวจะเกดความตองการในขนสงขนไปเรอยๆMaslow ไดจดล าดบความตองการของคนไว 5 ขนตามล าดบดงน (สรตนา ใบเจรญ. 2540: 28)

1) ความตองการทางดานรางกาย (Physiological Needs) เปนความตองการ ขนพนฐานทมนษยตองการเพอทจะด ารงชวตอยได เชน น า อาหาร ทอยอาศย เครองนงหม ยารกษาโรคความตองการพกผอน ความตองการทางเพศ ฯลฯความตองการทางดานรางกายจะมอทธพลตอพฤตกรรมของคนกตอเมอความตองการทางดานรางกายยงไมไดรบการตอบสนองความตองการทางดานรางกายอยางเพยงพอแลวกจะเรมมความตองการขนตอไป

2) ความตองการความปลอดภยและความมนคง (Safety and Security Needs) เปนความตองการความมนคงในชวตในหนาทการงาน เชน การมงานท าและมรายไดสม าเสมอมสวสดการสวนความตองการความปลอดภยนนเปนความตองการทปราศจากการประสบอบตเหตการเจบปวย เปนความตองการทจะมชวตอยโดยมนคงสะดวกสบาย

3) ความตองการทางสงคมและความรก (Social and Love Needs) เมอมนษยไดรบการสนองความตองการในสองขนตนจนเปนทพอใจแลว ความตองการทางสงคมจะเปนสงจงใจทส าคญตอพฤตกรรมของคนมความตองการดงน คอ ความตองการทจะเปนทยอมรบของคนอน ตองการทจะมโอกาสเขารวมเปนสมาชกขององคกรตางๆ เปนทรกและเปนทยอมรบของบคคลหรอสงคมนน ๆ

73

4) ความตองการการยอมรบและยกยอง (Esteem Needs) เปนความตองการการไดรบความนบถอ อยากมชอเสยง ท าใหเกดความภมใจในตวเอง การไดรบการตอบสนองความตองการในขนนจะน าไปสความเชอมนในตนเองรสกวามคณคา รวมทงตองการทจะมฐานะโดดเดนเปนทยอมรบของบคคลอน อยากใหบคคลอนเคารพยกยอง ซงมผลท าใหพฤตกรรม เปลยนแปลงไป

5) ความตองการความส าเรจในชวต (Self - Actualization) เปนความปรารถนาทจะใชศกยภาพสงสดทตนมอย ท าในสงทคดวาสามารถทจะเปนหรอจะท าได เชน ความปรารถนาทจะเปนเจาของกจการทมชอเสยง เปนพนกงานตวอยาง เปนความตองการทจะใหตนไดรบความส าเรจและสมหวงในสงทตนคดหรอทตองการทกอยาง

6.4 วธการสรางความพงพอใจในการเรยน มการศกษาในดานความสมพนธเชงเหตและผลระหวางสภาพจตใจกบผลการเรยนจด

ทนาสนใจ คอ การสรางความพอใจในการเรยนตงแตเรมตนใหแกเดกทกคน ซงในเรองนมผใหแนวคดไวหลายทาน ดงน

สกนเนอร มความเหนวาการปรบพฤตกรรมของคนไมอาจท าไดโดยเทคโนโลยทางกายภาพและชวภาพเทานนแตตองอาศยเทคโนโลยของพฤตกรรม หมายถง เสรภาพและความภาคภม จดหมายปลายทางทแทจรงของการศกษาคอ การท าใหคนมความเปนตวของตวเอง เปนผทมความรบผดชอบตอการกระท า ของตนเสรภาพและความภาคภม ซงเปนครรลองของการน าไปสความเปนคน ดงกลาวนน

เสรภาพ มความหมายตรงขามกบการควบคมแตเสรภาพในความหมาย สกนเนอรไมไดหมายถง ความเปนอสระจากการควบคมหรอความเปนอสระจากสงแวดลอมแตหมายถง ความเปนอสระจากการควบคมบางชนดทมลกษณะแขงกราว นนไมไดหมายถง การท างานหรอหนจากสงแวดลอมแตเปนการวเคราะหและเปลยนหรอปรบปรงรปแบบใหมไดแกสงแวดลอมนน โดยท าใหอ านาจการควบคมออนตวลงจนบคคลเกดความรสกวาตนมได ถกควบคมหรอตองแสดงพฤตกรรมใดๆทเนองมาจากการความกดดนภายนอกบางอยางบคคลควรไดรบการยกยองยอมรบในผลส าเรจของการกระท า การเปนทยกยองยอมรบ เปนความภาคภมความภาคภมเปนคณคาของมนษย แตการกระท าทควรไดรบการยกยอม ยอมรบมากเทาไร จะตองเปนการกระท าทปราศจากการบงคบหรอสงควบคมใดๆมากเทานนนนกคอ สดสวนปรมาณของการยกยองยอมรบทใหกบ การกระท าจะเปนสวนกลบกบความเดนหรอความส าคญของสาเหตทจงใจใหเขากระท า

สกนเนอร ไดอางค ากลาวของ จาครสโซ (Jean – Jacques Rousseau) ทแสดงความคดในแนวเดยวกนจากหนงสอ “เอมล” (Emile) โดยไดใหขอคดแกครวาจงท าใหเดกเกดความเชอวาเขาอยในความควบคมของตวเขาเอง แมวาผควบคมทแทจรงคอ คร ไมมวธการใดดไปกวาการใหเขาไดแสดงดวยความรสกวาเขามอสรเสรภาพดวยวธนคนจะมก าลงใจดวยตวเองครควรปลอยใหเดกไดท าเฉพาะในสงทเขาอยากท าแตเขาควรจะอยากท าเฉพาะสงทครตองการใหเขาท าเทานน

74

แนวคดของสกนเนอร สรปไดวา เสรภาพน าไปสความภาคภมและความภาคภมนนน าบคคลไปสความเปนตวของตวเอง เปนผมความรบผดชอบตอการคดตดสนใจการกระท าและผลทเกดขนจากการกระท าของตนเองและนนคอเปาหมายปลายทางทแทจรงของการศกษา ในสงทสกนเนอร ตองการเนน คอ การปรบแกพฤตกรรมของคนตองแกดวยเทคโนโลยของพฤตกรรมเทานนจงจะส าเรจสวนการจะใชเทคโนโลยของพฤตกรรมนกบใครอยางไร ดวยวธไหนถอเปนเรองของการตดสนใจใชศาสตร ซงตองอาศยภมปญญาของผใชเทานน 7. งานวจยทเกยวของ

งานวจยในประเทศ เพยงจต โรจนศภรตน (2531: 213) ไดศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคระหวาง

เดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลมกบเปนรายบคคล กลมตวอยางเปนนกเรยนชนเดกเลก อาย 5 – 6 ป โรงเรยนบานดอน (ศรเสรมกสกร) อ าเภอเมอง จงหวดนาน จ านวน 1 หองเรยน 30 คน ผลการศกษาพบวาเดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลม กบเดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนรายบคคลมความคดสรางสรรค ทงในดานความคดคลองแคลว ความคดรเรม และความคดละเอยดลออแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยท ากจกรรมวาดรปเปนกลมกบเปนรายบคคลภายหลงการทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ลดดา ลตระกล (2531: 89) ไดศกษาขนพฒนาการและความสามารถทางการวาดภาพคนของเดกปฐมวยทมอาย 4 – 6 ขวบ ทไดรบการจดประสบการณและอายทตางกน กลมตวอยางเปนเดกอาย 4 – 6 ขวบ จ านวน 194 คน โรงเรยนสาธตอนบาลลอออทศ วทยาลยครสาวนดสต ซงเดกไดรบการจดประสบการณแบบเตรยมความพรอม จ านวน 123 คน ผลการศกษาพบวา เดกอาย 4 – 6 ขวบ สวนมากมพฒนาการทางการวาดภาพคนอยในขนท 5 มากทสด คอรอยละ 36.08 โดยพบวา กลมอาย 4 – 5 ขวบ มพฒนาการทางการวาดภาพคนอยในขนท 2 มากทสด คอรอยละ 28.28 และกลมอาย 5 – 6 ขวบ มขนพฒนาการทางการวาดภาพคนอยในขนท 5 มากทสด คอรอยละ 69.00 เดกอาย 4 – 6 ขวบ ทไดรบการจดประสบการณแบบเตรยมความพรอมมความสามารถทางการวาดภาพคนมากกวาเดกทไดรบการจดประสบการณเนนอาน – เขยน โดยพบวา กลมอาย 4 – 5 ขวบ มความสามารถทางการวาดภาพคนไมแตกตางกน แตในกลมอาย 5 – 6 ขวบ ทไดรบการจดประสบการณแบบเตรยมความพรอมมความสามารถทางการวาดภาพคนมากกวาเดกทไดรบการจดประสบการณเนนอาน - เขยน และเดกอาย 5 – 6 ขวบ มความสามารถทางการวาดภาพมากกวาเดกอาย 4 – ขวบ

75

สดใส ชะนะกล (2538: 66 – 75) ไดศกษาวจยการจดกจกรรมวาดภาพนอกชนเรยนทมผลตอความคดสรางสรรคและการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย โดยศกษาเดกนกเรยนชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2537 โรงเรยนสาธตอนบาลลอออทศ มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพนอกชนเรยนมความคดสรางสรรคสงกวาเดกปฐมทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพในชนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยกลมทดลองมคะแนนเฉลย 20.93 และกลมควบคมมคาคะแนนเฉลย 16.53 และเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพนอกชนเรยน มการรบรการอนรกษสงแวดลอมสงกวาเดกทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพในชนเรยนปกตอยางมนยส าคญทระดบ .05 ซงกลมทดลองมคะแนนเฉลย 25.73 สวนกลมควบคมมคาคะแนนเฉลย 21.8

จงลกษณ ชางปลม (2541: 136) ไดศกษาความคดสรางสรรคและความสามารถในการวาดภาพของนกเรยนชนอนบาลปท 2 ทไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพประกอบการป นนทาน กลมตวอยางเปนนกเรยนชายและหญง อาย 5 – 6 ป ทก าลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2540 ของโรงเรยนอนบาลสพรรณบร สงกดก านกงานการประถมศกษาแหงชาต จ านวน 42 คน ผลการศกษาพบวา

1) หลงจากไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพประกอบการฟงนทาน นกเรยนชนอนบาลปท 2 มพฒนาการดานความคดสรางสรรคจากการทอสอบหลงการทดลองครงท 18 สงกวาครงท 12 และครงท 6 และครงท 12 สงกวาครงท 6 ดวย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2) หลงจากไดรบการจดกจกรรมการวาดภาพประกอบการฟงนทาน นกเรยนชนอนบาลปท 2 มความสามารถในการวาดภาพจากการทดสอบหลงการทดลองครงท 18 สงกวาครงท 12 และครงท 6 อยางไมมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จตทนาวรรณ เดอนฉาย (2541: 127) ไดศกษาเปรยบเทยบทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบต า ทไดรบการจดกจกรรมศลปะวาดภาพนอกหองเรยน กบเดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบต า ทไดรบการศกษาจดกจกรรมศลปะวาดภาพในหองเรยนแบบปกต กลมตวอยางเปนนกเรยนชนอนบาลปท 1 ปการศกษา 2541 ของโรงเรยนพมายสามคค 1 จงหวดนครราชสมา จ านวน 30 คน ผลการทดลองพบวา

1) เดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบต า ทไดรบการจดกจกรรมศลปะวาดภาพนอกหองเรยน มทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

2) เดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบต า ทไดรบการจดกจกรรมศลปะวาดภาพในหองเรยนแบบปกต มทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

76

3) เดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนซานทางคณตศาสตรในระดบต า ทไดรบการจดกจกรรมศลปะวาดภาพนอกหองเรยน กบเดกปฐมวยทมคะแนนทกษะพนฐานทางคณตศาสตรในระดบต า ทไดรบการจดกจกรรมศลปะวาดภาพในหองเรยนแบบปกต มทกษะพนฐานทางคณตศาสตรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

จากงานวจยดงกลาว จะเหนไดวา ความสามารถในการวาดภาพของเดกปฐมวยจะมพฒนาการมากขนตามอายและประสบการณทไดรบ นอกจากนการท ากจกรรมการวาดภาพ ยงสามารถสงเสรมความคดสรางสรรค และท าใหมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสงขนอกดวย

วนดา ศลปะกจโกศล (2540: 108) ไดศกษาเปรยบเทยบความเชอมนในตนเองของเดกปฐมวยทท ากจกรรมการป นแบบชแนะ กงชแนะ และแบบอสระ กลมตวอยางเปนนกเรยนอายระหวาง 5-6 ป ทก าลงศกษาอยในโรงเรยนอนบาลปราจนบร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2539 จ านวน 3 หองเรยนผลการทดลองพบวา

1) เดกปฐมวยทไดท ากจกรรมการป นแบบชแนะ มความเชอมนในตนเองกอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

2) เดกปฐมวยทไดท ากจกรรมการป นแบบกงชแนะ มความเชอมนในตนเองกอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .000

3) เดกปฐมวยทไดท ากจกรรมการป นแบบอสระ มความเชอมนในตนเองกอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

4) เดกปฐมวยทไดท ากจกรรมการป นแบบชแนะและแบบกงชแนะ มความเชอมนในตนเองกอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .002

5) เดกปฐมวยทไดท ากจกรรมการป นแบบชแนะ และแบบอสระ มความเชอมนในตนเองหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .003

6) เดกปฐมวยทไดท ากจกรรมการป นแบบชแนะ และแบบอสระ มความเชอมนในตนเองหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต

จากงานวจยดงกลาว จะเหนไดวาการท ากจกรรมการป น ไมวาจะเปนการป นแบบชแนะ การป นแบบกงชแนะ และการป นแบบอสระ ท าใหเดกปฐมวยมความเชอมนในตนเองกอนและหลงการทดลองแตกตางกน

วารณ นวลจนทร (2539: 78-78) ไดศกษาวจยการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคแบบตอเตมผลงานทมตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยโดยกลมตวอยางเปนเดกอายระหวาง 5-6 ปภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2539 โรงเรยนชมชนบานโนนสวาง อ าเภอกดขาวปน จงหวดอบลราชธานจ านวน60คน ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมสรางสรรคแบบตอเตมผลงานมความคดสรางสรรคสงกวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมสรางสรรคแบบปกตอยางมนยส าคญทางสถตระดบ .01 โดยกลมทดลองมคาคะแนนเฉลยกอนการทดลอง 17.20 และหลงการทดลองมคาคะแนนเฉลย 26.20 สวนกลมควบคมมคาคะแนนเฉลยกอนการทดลอง 17.13 หลงการทดลองมคาคะแนนเฉลย 20.46

77

กนษฐา ชขนธ (2541: 52-54) ไดศกษาวจยผลการจดกจกรรมการเรยนร ตามแนวทางการสอนภาษาธรรมชาต โดยใชแกนน าในหนวยหารสอนทมตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย ของนกเรยนชนอนบาลปท 3 มอายระหวาง5-6 ป ซงก าลงเรยนอยภาคเรยนท2 ปการศกษา 2540 โรงเรยนอนบาลหนนอย สงกดส านกงานการศกษาเอกชน กรงเทพมหานคร จ านวน 27 คน ผลการศกษาวจยพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางการสอนภาษาธรรมชาต

โดยใชแกนน าในหนวยการสอบภาณราธรรมชาต โดยใชแกนน าหนวยการสอนสงขนกวาการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตระดบ .05 ซงคาเฉลยคะแนนกอนการทดลองเทากบ 25.25 หลงการทดลองคาคะแนนเฉลยคาเทากบ 37.14

จงลกษณ ชางปลม (2541: 9498) ไดศกษาวจยความคดสรางสรรคและความสามารถในการวาดภาพของนกเรยนชนอนบาลปท 2 จากการจดกจกรรมวาดภาพประกอบการฟงนทาน โดยกลมเมอง จงหวดสพรรณบร ภาคเรยนท 2 ปการศกษาพบวา หลงจากทไดรบการจดกจกรรมวาดภาพจากประกอบการฟงนทาน มพฒนาการดานความคดสรางสรรค และมความสามารถในการวาดภาพจากการทดสอบหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ละมล ชชวาล (2543: 7073) ไดศกษาวจยผลงานของกานจดกจกรรมการละเลนพนบานของไทยประกอบค าถามปลายเปดทมตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย ของนกเรยนชนอนบาล 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2543 โรงเรยนบานโนนปาชาง สงกดส านกงานประถมศกษาอ าเภอผาขาวจงหวดเลย จ านวน 30 คน พบวาเดกปฐมวยทไดรบการกจกรรมการเลนพนบานของไทยประกอบค าถามปลายเปดกบเดกปฐมวยทไดนบการจดกจกรรมการละเลนพนบานของไทยประกอบเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกกรมการละเลนพนบานของไทยประกอบค าถามปลายเปดทสงกวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการละเลนพนบานของไทยประกอบค าถามอสระ

นงนช ชาญวทตกล (2545: 56-60) ไดศกษาผลของการฝกคดแบบซเนตคสทมตอความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนวฒนาวทยาลย เขตวฒนา กรงเทพมหานครพบวาหลงจาการทไดรบการฝกซเนตคสนกเรยนมความคดสรางสรรคเพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01สวนนกเรยนทไมไดรบการฝกคดแบบซเนตคส อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

การสงเสรมและการพฒนาความคดสรางสรรคท าไดหลากหลายรปแบบ ครและผทเกยวของกบเดกปฐมวยสามารถน าเอาไปใชไดตามความเหมาะสมกบสภาพแวดลอมและสถานการณของตนเองไมวาจะเปนการฝกคดแบบตางๆ การจดกจกรรมการวาดภาพนอกหองเรยน กจกรรมศลปะสรางสรรคแบบตอเตมผลงานกจกรรมการวาดภาพประกอบการฟงนทาน และกจกรรมการละเลนพนชานของไทยประกอบค าถามปลายเปด เปนตน

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของพบวา ความคดสรางสรรคเปนวธการคดและท างานดวยสมองอยางเปนขนตอน เปนทกษะทจ าเปนตองสรางใหเกดขนในตวเดกดวยการฝกหดทกษะตางๆ หลายวธหลายขนตอน และตองอาศยระยะเวลาในการฝกฝน (พงษพนธ พงษโสภา. 2542: 162-163) เนองจากลกษณะการด าเนนชวตของบคคลในยคปจจบนตองอาศยความคด

78

สรางสรรคในการแกปญหา และผลตผลงานอยางสรางสรรค การเลนจงนบเปนกจกรรมการเรยนรอยางหนงของเดกทสามารถสงเสรมใหเดกฝกการคดอยางรเรมสรางสรรคไดด เพราะเดกปฐมวยเปนวยแหงการเลน เดกจะใชเวลาสวนใหญหมดไปกบการเลน การส ารวจเพอท าความเขาใจและคนพบตนเองกบสงแวดลอมรอบๆ ตว โดยเรมจากการใชประสาทสมผสดานตางๆ การลองผดลองถก การเลยนแบบ การแกปญหาอนจะน าไปสความคดการพฒนาดานสตปญญาและความคดสรางสรรค (สชา จนทนเอม. 2543: 80-82) รปแบบการจดกจกรรมการเลนโดยใชวสดปลายเปดเปนวสดทไมส าเรจรป เปดโอกาสใหเดกไดด มรปแบบการใชทหลากหลายตววสดไมบงบอกถงจดมงหมายทตายตวและสามารถน ามาสรางหรอท าใหเกดผลผลตอยางใดอยางหนงได(กลยา ตนตผลาชวะ. 2545: 47) น าพาไปสการพฒนาความคดสรางสรรคของเดกวยไดเปนอยางดกระบวนการพฒนาทางสตปญญาและความคดสรางสรรคของเดกเกดจากการปฏสมพนธระหวางสงแวดลอมและประสบการณทหลากหลาย จากขอมลทงหมดทไดศกษาคนความา ผวจยมความสนใจทจะศกษาเกยวกบการจดกจกรรมการเลนโดยใชวสดปลายเปดนมาจดกจกรรมกบเดกในชวงหลงเลกเรยนในแตละวนดวยความเชอวาการเลนโดยใชวสดปลายเปดนจะเปนอกการหนงทสามารถพฒนาความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยใหสงขนได

จนดา กจพนวงศ (2537: 89 – 91) ไดศกษาเรองผลการฝกความคดอเนกนยทมตอความคดสรางสรรค จดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 พบวา

1) นกเรยนทไดรบการฝกความคดอเนกนยและผลผลตทมเนอหาตางกนมความคดสรางสรรคดานความคดคลอง ความคดสรางสรรคดานความคดยดหยนความคดสรางสรรคดานความคดรเรม และความคดสรางสรรครวมทกดานแตกตางกนอยามนยส าคญทาสตทระดบ 05

2) เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเคลอนไหวและจงหวะ ตามเปนการจดประสบการณระดบกอนประถมศกษาชนเดกเลก ของส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต กระทรวงศกษาธการ มความคดสรางสรรคสงขนกวากอนการทดองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

3) เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเคลอนไหว และจงหวะทเนนเทคนคในการสอความหมาย กบเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเคลอนไหวและจงหวะตามเปนการจดประสบอารมณระดบกนอประถมศกษาชนเดกเลก ของส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต กระทรวงศกษาธการ มความคดสรางสรรคแตตางกนอยางมนยส าคญทางสตทระดบ .01 โดยเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเคลอนไหว และจงหวะทเนนเทคนคความหมายมคะแนนเฉลยของความสรางสรรคสงกวาเดกปฐมวนทรบการจดกจกรรมการเคลอนไวและจงหวะตามแผนการประสบการณรบกอนประถมศกษาขนเดกเลก เของส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาตกระทรวงศกษาธการ

79

กฟล วรรณจย (2535: 102) ไดศกษาเรอง การเปรยบเทยบความคดสรางสรรคและผลสมฤทธทางการเขยนแบบสรางสรรค ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนโดยการใชแบบฝกการเขยนแบบสรางสรรค กบการใชแบบฝกแบบปกต พลวานกเรยนทเรยนโดยใชแบบฝกการเขยนบทรอยกรองและสรางสรรค มความคดสรางสรรคทางการเขยนบทรอยกรอง สงกวานกเรยนทเรยนโดยการใชแบบฝกการเขยนบทรอยกรองแบบแกตอยามนยส าคญทางสถตทดบ .01 และมผลสมฤทธทางการเขยนบทรอยกรองสงกวาอยางมนยส าคญทางสถตทรบ .05

สมาล ส าเกาเงน (2534: 56- 58) ไดศกษาเรองการเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทไดอานหนงสอสารคดและหนงสอบนเทงคดพบวา

1) นกเรยนกลมทดลองทอานหนงสอสารคด มความคดสรางสรรคภายหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองในแตละดาน คด ดานความคดรเรม ดานความคดคลองแคลว ดานความคดละเอยดลออ และความคดสรางสรรครวม 3 ดานนน คอ นกเรยนทไดอานหนงสอสารคดมความคดสรางสรรคสงขน

2) นกเรยนกลมทดลองทอานหนงสอบนเทงคด มความคดสรางสรรคภาพหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองในแตละดาน คอ ดานความคดรเรม ดานความคดคลองแคลว ดานความคดละเอยดลออ และความคดสรางสรรครวม 3 ดาน นนคอนกเรยนทไดอานหนงสอบนเทงคดมความคดสรางสรรคสงขน

3) การเปลยนแปลงของความคดสรางสรรค ภายหลงการทดลองของนกเรยนท อานหนงสอสารคด และนกเรยนทอานหนงสอบนเทงคด ไมแตกตางกน นนคอการอานหนงสอสรคด หรอหนงสอบนเทงคดท าใหเกดคดสรางสรรคสงขนเหมอน ๆ กน

ดลก ดลกานนท (2534: 69) ไดทดลองใชแบบฝกทกษะการคดทสรางขนกบตวอยางนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 จ านวน 300 คน ซงแบงเปนกลมทดลองใชแบบฝก 149 คน และกลมควบคม 151 คน ผลการทดลองสรปไดวา และฝกทกษะการคดทสรางขนน สามารถสงเสรมความสามารถในการคดสรางสรรคของนกเรยนใหสงขน และนกเรยนทไดใชแบบฝก จะมความสามารถในการคดสรางสรรคสงกวานกเรยนทไมไดใชแบบฝกอยางมนยส าคญ

กรรณการ สสม (2533: 68) ไดศกษาเรอง การศกษาความคดสรางสรรคและความสามารถการสงเกตของเดกปฐมวยทไดรบการสรรคสราง พบวา

1) เดกปฐมวยทไดรบการเลนสรรคสราง และเดกปฐมวยทไดรบการเลนปกต มความคดสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

2) เดกปฐมวยทไดรบการเลนสรรคสราง และเดกปฐมวยทไดรบการเลนปกต มความสามารถในการสงเกตแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ประสาท อศรปรดา (2532: 50) ไดศกษาการพฒนาความคดสรางสรรคดวยกระบวนการฝก กลมตวอยางเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทก าลงเรยนอยโรงเรยนในเขตและนอกเขตเทศบาลจงหวดมหาสารคาม และจงหวดกาฬสนธ จ านวน 157 คน ผลการวจยพบวา หลงจากนกเรยนไดรบการฝกความคดสรางสรรคตามโครงการแลว คะแนนความคดสรางสรรคของนกเรยนกลมทดลอง ทงดานความคลองในการคดจ านวนทศทางการคด และความคดรเรมสงกวาคะแนนความคดสรางสรรคของกลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทดบ .001

80

อาร รงสนนท (2521: 57 – 58) ไดท าการศกษาความคดสรางสรรคของนกเรยนระดบชนอนบาล ประถมศกษาปท 1, 2, 3 และ 4 เพอส ารวจและเปรยบเทยบคณลกษณะส าคญ 3 ประการของความคดคลองตว ความคดรเรมและความคดตกแตงซงใชแบบทดสอบการคดสรางสรรคโดยอาศยรปภาพแบบ ก. ของทอรแรนซ กลมตวอยางทใชในการศกษา ไดแก กลมนกเรยนจากภาคเหนอ ภาคใต ภาคตะวนออก ภาคตะวนตก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง และกรงเทพฯ จ านวน 3,123 คน ผลการวจยพบวากลมนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 มความคดคลองตว ความคดรเรม และความคดตกแตงสงสด กลมทมความคดคลองตวต าสด คอ กลมนกเรยนชน อนบาล สวนนกเรยนชนประถมศกษามความคดตกแตงต าสด

วรตน คมค า (2535: 84) ไดศกษาเรอง การพฒนาความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทเรยนวชาศลปศกษาดวยกลวธระดมสมอง พบวา ความคดสรางสรรคทง 3 ดาน คอ ความคดคลองแคลว ความคดรเรม ความคดละเอยดลออ และผลรวมของความคดสรางสรรคทง 3 ดานกอนและหลงการเรยน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จงใจ ขจรศลป (2532: 80) ไดศกษาเรอง การศกษาลกษณะการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคและการเลนตามมม ทมตอความคดสรางสรรคและความเชอมนในตนเองของเดกปฐมวย พบวา

1) เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคและการเบนตามมมแตกตางกน มความคดสรางสรรคแตกตางกน กลาวคอ เดกทไดรบการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคและการเลนตามมมแบบรเรม ความคดและเอยดลออและความคดคลองตว สงกวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคและการเลนตามมมแบบครชแนะ

2) เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคและการเลนตามมมแตกตางกน มความเชอมนในตนเองแตกตางกน กลาวคอ เดกทไดรบการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคและการเลนตามมมแบบรเรมอยางอสระ มระดบคะแนนเฉลยจากการทดสอบความเชอมนในตนเองสงกวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมสรางสรรคและตามแบบครชแนะ

โอภาส บญครองสข (2536: 90 – 1) ศกษาเรอง การเปรยบเทยบคะแนะความคดสรางสรรคระหวางนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาศลปศกษาโดยการท ากจกรรมเปนกลมกบการท ากจกรรมเปนรายบคคลพบวา

1) การเปรยบเทยบความคดสรางสรรครวมองคประกอบครบทง 4 ดานคอ ดานความคดคลอง ความคดยดหยน ความคดรเรมและความคดละเอยดลออ พบวานกเรยนกลมทเรยนวชาศลปศกษาโดยการท ากจกรรมเปนกลม มความคดสรางสรรคโดยสวนรวมสงกวานกเรยนกลมท ากจกรรมเปนรายบคคล อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2) การเปรยบเทยบความคดสรางสรรคระหวานกเรยน ทเรยนวชาศลปศกษาโดยท ากจกรรมเปนกลม กบนกเรยนทท ากจกรรมเปนรายบคคล โดยแยกตามองคประกอบของความคดสรางสรรคเปนดาน ๆ ดงน

81

ความคดสรางสรรคดานความคดคลอง (Fluency) พบวา นกเรยนทเรยนวชาศลปศกษาโดยท ากจกรรมเปนกลม และนกเรยนทเรยนวชาศลปศกษาโดยการท ากจกรรมเปนรายบคคล มความคดคลองไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ความคดสรางสรรคดานความคดยดหยน (Flexibility) พบวา นกเรยนกลมทเรยนวชาศลปศกษาโดยท ากจกรรมเปนกลม และนกเรยนทเรยนวชาศลปศกษาโดยท ากจกรรมเปนกลม และนกเรยนทเรยนวชาศลปศกษาโดยท ากจกรรเปนรายบคคล มความคดยดหยนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ความคดสรางสรรคดนความคดรเรม (Originality) พบวา นกเรยนกลมทเรยนวชาศลปศกษาโดยท ากจกรรมเปนกลม มความคดรเรมสงกวานกเรยนกลมทท ากจกรรมเปนรายบคคล อยามนยส าคญทางสถตทระดบ 0.5

ความคดสรางสรรคดานความคดละเอยดลออ (Elaboration) พบวา นกเรยนกลมทเรยนวชาศลปศกษาโดยการท ากจกรรมเปนกลม มความคดสรางสรรคดานความคดละเอยดลออสงกวานกเรยนกลมทท ากจกรรมเปนรายบคคล อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

เพยงจต โรจนศภรตน (2531: 82 – 83) ศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคระหวางเดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลม กบเปนรายบคคล พบวา

1) เดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลม มความคดสรางสรรคสงกวาเดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนรายบคคล

เดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลม มความคดสรางสรรคดานความคดคลองแคลวสงกวาเดกปฐมวยท ากจกรรมวาดรปเปนรายบคคล

เดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลม มความคดสรางสรรคดานความคดละเอยดลออสงกวาเดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนรายบคคล

เดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลม มความคดสรางสรรคดานความคดละเอยดลออสงกวาเดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนรายบคคล

2) เดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลม มความคดสรางสรรคหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง

3) เดกปฐมวยทท ากจกรรมวาดรปเปนกลม มความคดสรางสรรคหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง

เคลล (Kelley. 1983: 32 – A) ไดศกษาเปรยบเทยบผลของการฝกตามการสรางเสรมประสบการณทางศลปะเพอพฒนาความคดสรางสรรคทางศลปะ เปนเวลา 1 สปดาห ในชนประถมศกษาปท 1 ผลการวจยปรากฏวา จากแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคดานรปภาพของทอรแรนซ(Torrance Figural tests of Creative thinking) ทใชวดกอนฝกและหลง เดกทเขารวมในแผนฝกเสรมสรางประสบการณทางศลปะเพอพฒนาความคดสรางสรรคทางศลปะ กบเดกทไมไดเขารวมตามแผน มคาเฉลยของความคดรเรมและความคดละเอยดลออแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แตคาเฉลยของความคดคลองแคลวและความคดยดหยนไมแตกตางกน

82

ฟนค (Penick. 1976: 307 – 314) ท าการวจยเรอง ผลการสอน 2 แบบตอความคดสรางสรรคของนกเรยนเกรด 5 การสอน 2 แบบ คอ การสอนโดยใหนกเรยนเปนผท ากจกรรมตาง ๆ ดายตนเอง และการสอนโดยใหครเปนผก าหนดกจกรรมแกนกเรยนปรากฏวากลมทสอนโดยนกเรยนเปนผท ากจกรรมตาง ๆ ดวยตนเอง และการสอนโดยใหครเปนผก าหนดกจกรรมแกนกเรยน มความคดสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

จากผลการวจยพอสรปไดวา ความคดสรางสรรคสามารถพฒนาใหสงขนไดโดยการจดกจกรรม หรอสรางสงเราอยางเหมาะสมกบวฒภาวะ ความสนใจ ความแตกตางระวาบคคลของผเรยน และกจกรรมเขยนภาพระบายสจากในงานสรางสรรค ซงเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงออกอยางอสระตามความคดและจนตนาการนบเปนสงทจะน าไปพฒนาความคดสรางสรรคของผเรยนได

วจยในตางประเทศ ความคดสรางสรรคเปนหวใจส าคญทจะใหเกดผลผลตขององคความร (Knowledge

Production) นกการศกษาหลายคน จงไดพยายามศกษาปจจยตางๆ ทเกยวกบความคดสรางสรรค เบล (Bell. 1984: 2752) ไดศกษาการเลาเรองของเดกอาย 6-7 ป โดยการจบค

ระหวางสตปญญากบความคดสรางสรรค ผลการศกษาพบวา การเรยนเรยงเรองราวทเลาและการจนตนาการเรองราวมความสมพนธกบระดบสตปญญาและความคดสรางสรรค

ไคลแอต;และชอร (Cliatt; & Shaw.1986: 86-88) ไดท าการศกษาถงรปแบบทเหมาะสมในการฝกครเพอสนบสนนใหเดกเกดความสามารถในการคดอเนกนยได โดยครทท าการสอนเดกจะตองไดรบการฝกจากผเชยวชาญกอน กลมตวอยางในการวจย เปนเดกอนบาลซงถกแบงเปนกลมทดลองและกลมควบคมครจะตองวางแผนท าการสอนเดกเปนเวลา 3 ชวโมงตอ 1 สปดาห และครตองพบผเชยวชาญเพอรบเทคนคตางๆ ทน ามาใชในการสอนเดก เดกในกลมทดลองมครผสอนจ านวน 19 คน และกลมควบคมมครผสอนจ านวน18 สปดาหในการท าการสอน ผลการศกษาพบวาเดกในกลมทดลองถกถามค าถามเพอกระตนใหเกดการคดแบบอเนกนยมากกวา250ค าถามเมอเปรยบเทยบกบกลมควบคมซงม 25 ค าถาม ซงมผลท าใหเดกทอยในกลมทดลองมความสามารถในการคดแบบอเนกนยมากกวากลมควบคม และเมอท าการทดสอบภายหลงถงความรในการถามค าถามของครพบวา ผทไดรบการฝกจากผเชยวชาญจะมความรในการ๔มค าถาม และมค าถามเพอกระตนใหเดกคดอเนกนยมากกวากลมควบคม ซงสรปไดวา รปแบบทประกอบดวยการพฒนาความรโอกาสในการประยกตและน าความรมาใชและการประเมนผลของงานทท ามผลไปเพมจ านวนของค าถามทสงเสรมความคดอเนกนยได

ซมปสน (Simpson. 1999: 106) ไดศกษาความสมพนธระหวางผลสมฤทธทางการเรยนความคดสรางสรรค ความฉลาด แรงจงใจ และเพศของเดกปญญาเลศ งานวจยครงนใชรปแบบของเรนซล (Renzulli) อธบายลกษณะความเปนเลศทางสตปญญาเกยวกบความฉลาดระดบสงความสามารถทางดานความคดสรางสรรคและการปฏบตงานขนสง กลมตวอยางเปนนกเรยนปญญา

83

เลศ เหรด5 การวเคราะหขอมลใชคาสหสมพนธของเพยรสน ผลการศกษาพบวา ความฉลาด และแรงจงใจเปนปจจยตอผลสมฤทธทางการเรยน แตความคดสรางสรรคไมจ าเปนตอผลสมฤทธ ทางการเรยน และเพศไมเปนปจจยส าคญตอผลสมฤทธทางการเรยนของเดกปญญาเลศ

กดอนฟ (พตร ทองชน. 2511: 14; อางองจาก Goodenough. 1929) ไดศกษาการวาดภาพคนของเดก โดยสรางแบบทดสอบวาดภาพ The Goodenouhg Draw – a – Man Teat ขน ความมงหมายเพอหารองรอยทางสตปญญามากกวาคณคาทางดานศลปะ โดยเอาภาพประมาณ 4,000 ภาพ ทเดกชายวยตาง ๆ กน ชวยกนวาดภาพออกมาแลวแบงใหเหนถงพฒนาการการวาดภาพของเดกออกไดเปน 8 ขน และจากการใชแบบสอบวาดภาพฉบบนกบแบบทดสอบของ สแตนฟอรด – บเนต ในกลมตวอยางเดก 334 คน อายตงแต 3 – 11 ป พบวา มคาสหพนธกนสงถง . 74

โรไมน (อมาพร สกลรกษ. 2540: 30; อางองจาก Romine. 1974: 139 –143) ไดศกษาบรรยากาศทเกยวกบการสอนทจะชวยใหนกเรยนไดเรยนรไดดขนโดยส ารวจความคดเหนจากอาจารยคณะตางๆ และนกศกษามหาวทยาลยโคโรลาโด สหรฐอเมรกา พบวา บรรยากาศทจะท าใหการสอนมประสทธภาพคอ

1) บคลกภาพของคร เปนผกระฉบกระเฉง มอารมณขน มความกระตอรอรน สนใจในวชาทตนสอน

2) ดานการจดและเตรยมการสอน มการเตรยมการสอนเปนอยางด ชแจง ใหนกเรยนเขาใจในวชาทตนสอน

3) ดานการสอน ใหผเรยนมสวนรวมในการเรยน มใชเปนแตเพยงผฟง 4) ดานเนอหา ครตองพดชดเจน ใชค าถามกระตนใหนกเรยนคด 5) ดานการประเมนผล การใหขอมลยอนกลบการเสรมแรงทางการเรยนตองมการ

ทดสอบหรอรายงานเมอประเมนผลแลวตองแจงใหผเรยนทราบและใหรสาเหตทเปนเชนนน 6) ดานชวยเหลอนกเรยนเพมเตมมการจดเวลาเพอสอนนกเรยนเปนกลมพเศษ จากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบความพงพอใจในการเรยนการสอนสรปไดวา

การจดการเรยนการสอนจะมประสทธภาพหรอไมเพยงใด องคประกอบหลกทส าคญกคอ นกเรยนซงนกเรยนควรตองมความร ความเขาใจ เกยวกบหลกสตรเนอหารายวชา และมความพรอมทงดานรางกาย สตปญญา อารมณ สงคม สามารถทจะเรยนรเนอหา ในรายวชาตางๆได นอกจากนแลวครผสอนจะตองมความรดานเนอหาของหลกสตร ดานการเรยนการสอน ดานผสอน ดานสภาพแวดลอมในการเรยน ดานสอและอปกรณการสอน และดานการวดผลและประเมนผลกถอเปนปจจยส าคญอกปจจยหนงทจะมสวนใหการจดการศกษาสมฤทธผลไดดงนนผวจย จงเหนวาการศกษาคนควาเกยวกบความพงพอใจในการจดการเรยนการสอนของนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 และชนปท 3 โรงเรยนพาณชยการเพชรบรจงหวดเพชรบรใน 6 ดานคอ ดานเนอหาของหลกสตร ดานการเรยนการสอน ดานผสอนดานสภาพแวดลอมในการเรยน ดานสอและอปกรณการสอนและดานการวดผลและประเมนผลจะเปนแนวทางในการปรบปรงพฒนาการเรยนการสอน ใหมประสทธภาพดยงขน

84

บทท 3

วธการดาเนนการศกษาคนควา

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน

1. การกาหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง

2. การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา

3. การเกบรวบรวมขอมล

4. การจดกระทาและการวจยขอมล

การกาหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการศกษาครงนเปนเดกนกเรยนชาย – หญง อายระหวาง 3 – 5 ป ซง

กาลงศกษาอยในชนอนบาลปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

กลมตวอยางทใชในการวจย

กลมตวอยางในการศกษาครงนเปนเดกนกเรยนชาย–หญงอายระหวาง 3–5 ป ซงกาลง

ศกษาอยในชนอนบาลปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก ซงไดมาจาก

การสมอยางงาย ( Simple Random Sampling ) จากประชากร

เครองมอทใชในการศกษาคนควา

1. แผนการจดกจกรรมศลปศกษา

2. แบบทดสอบความคดสรางสรรค

3. แบบสารวจความพงพอใจในการจดกจกรรมศลปศกษา

การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา

การจดกจกรรมศลปศกษา ผวจยดาเนนการสรางดงน

1. ศกษาหลกสตรกอนประถมศกษา พทธศกราช 2540เพอศกษาหลกการและ

จดมงหมายในการจดการศกษาสาหรบเดกประถมศกษา

1.1 ศกษาแผนการจดประสบการณ ชนอนบาลศกษาปท 2 ของหนวยศกษานเทศน

สานกการศกษากรงเทพมหานคร เพอศกษาวตถประสงค วธการจดกจกรรม และขอบขายเนอหา

ในการจดกจกรรมศลปศกษา ซงเปนเนอหาหนงตองจดใหกบนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 ใน

กจกรรมสรางสรรค

85

1.2 ศกษาทฤษฎ เอกสารและงานวจยท เกยวของกบกจกรรมศลปศกษา เพอกาหนด

รายละเอยดเกยวกบการจดกจกรรม และวสดอปกรณตาง ๆ ทเหมาะกบเดกในระดบชนอนบาล

ศกษาปท 2

1.3 ศกษาทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ กบศลปศกษา เพอนาไปใชในการ

กาหนดกจกรรมใหเหมาะสมกบนกเรยนชนอนบาลปท 2 อนไดแก การจดกจกรรมประสบการณ การ

สอนการฝกฝน การทากจกรรมศลปะ การวาดภาพ การเล านทาน การเลนเกมปรศนาคาทาย การ

ตงคาถามใหเดกตอบหลายๆทาง การใหเดกเลนของเลนอยางอสระ เปนตน

1.4 การจดกจกรรมศลปศกษา ซงประกอบดวยกจกรรมศลปศกษา ทงหา 8 กจกรรม

การสรางแผนการจดกจกรรมศลปศกษา ผวจยไดแบงลาดบขนตอนการแผนการจดกจกรรมการเพอ

เปนแนวทางในการวจย เปนลาดบขนตอนดงน

1.4.1 การศกษาเอกสาร ตารา และงานวจยทเกยวของ ในการศกษาครงนจะจด

ออกเปน 2 กลม ไดแก กลมของศลปะ ศกษาคมอการจดกจกรรมสรางสรรคศลปะเด กของ

สญลกษณสวรรณรศม (2533) ศลปศกษาของ วรณ ตงเจรญ (2539) และกจกรรมศลปะสาหรบเดก

กอนวยเรยนของสตยา สายเชอ (2541) สวนในกลมท 2 จะเปนเรองของการ จดกจกรรมสาหรบเดก

กอนวยเรยนรวมทงสอการสอนในระดบปฐ มวยศกษาของมหาวทยาลยสโขทยธ รรมธราช สาขาวชา

ศกษาศาสตร (2537) ซงการศกษาครงนไดรบความรเกยวกบพฒนาการเดกในเรองของศลปะในขน

ของการขดเขย (อาย 2-4 ป) ขนกอนแผนแบบ (อาย 4-7 ป) ความรเกยวกบพฒนาการกลามเนอ

มดเลกของเดกอาย 3-5 ป วาเดกในชวงแตละอายจะม พฒนาการกลามเนอมดเลกของเดก 3-5 ป

วาเดกในชวงแตละอายจะมพฒนาการกลามเนอมดเลกทาอะไรไดบาง เพอนามาปรบใชกบการจด

กจกรรมศลปศกษาสาหรบเดกอาย 5 ป การพฒนากลามเนอมดเลกจะเปนแบบคอยเปนคอยไป สง

ทควรคานงสาหรบครปฐมวยในการจดก จกรรมกคอ ควรทจะสงเสรมเดกเพอจะนาไปสพฒนาการ

ทางการเขยนตอไป และไมควรเรงรดเดกเมอยงไมมความพรอม รวมทงควรใหกาลงใจเดกทกคน

เพอเปนแรงเสรมใหเดกเกดการเรยนรทด และไดรบความรเกยวกบการจกกจกรรมการเรยนการ

สอนศลปะเดกกอนวย เรยนเกยวกบลาดบขนตอนการสอน และวธการสอนกจกรรมศลปะเดก การ

เลอกกจกรรมทเหมาะสมกบเดกกอนวยเรยน สอ วสด อปกรณ การจดกจกรรมศลปะ สงทสาคญอก

ประการหนง ซงมความสาคญในการจดกจกรรมศลปะ ควรคานงถงวยพฒนาการความตองการและ

ธรรมชาตของเดกมความเหมาะสมกบเนอหาและกจกรรมการเรยนการสอน และทสาคญจะตองสราง

เสรมใหเดกเกดการเรยนร เปดโอกาสใหเดกเลอกทากจกรรมดวยตนเองใหมากทสดการเตรยมสอท

ดเปนเสมอนสงเราใหเดกอยากสมผส ทดลอง ครผสอนมบทบาทเปนผคอยดแลอยหางๆและค อยให

คาแนะนาเมอเดกเกดปญหาและเปนผจดเตรยมวสดและอปกรณใหเพยงพอกบจานวน

86

1.4.2 สรางแผนการทากจกรรมศลปศกษา ซงมกรอบรายละเอยด ดงน 1.ชอกจกรรม 2. จดมงหมายของกจกรรมศลปศกษา มจดมงหมายเ นนความคดสรางสรรค

ของเดกป ฐมวย 4 ดาน ไดแก ดานการคดรเรม ความคดคลองตว ความคดยดหยน และความคดละเอยดลออ

3. ขนตอนในการดาเนนกจกรรม ขนตอนการดาเนนกจกรรมดาเนนการดงน ขนนา เปนการนาเขาสกจกรรมดวยการสนทนา กระตนใหเดกเกดความ

สนใจการเรยนรลกษณะของสตวตางๆ ทเดกรจกและไมรจก เพอเปรยบเทยบ การเปลยนแปลง ของขนาด ส พนผว รปทรง ฯลฯ โดยการใชประสาทสมผส

ขนดาเนนกจกรรม เดกลงมอปฏบตศลปะดวยตนเอง โดยการใชดนนามนในการสรางสรรคผลงานตกแตงตอเตมดวยสงตางๆทครเตรยมให และครเปนผกระต นใหเดกเกดความคดสรางสรรค โดยการใชคาถามกระตนใหเดกเกดความคดสรางสรรคตามจนตนาการในระหวางการทากจกรรม

ขนสรป เดกและครรวมกนสรปถงการทากจกรรมกจกรรมศลปศกษา และจดบนทกรายละเอยดผลงาน

4. สอกจกรรม สอทใชในกจกรรม ศลปศกษา ควรมความหลากหลายราคาถก หาไดงายในทองถน รวมทงคานงถงการนามาใชสรางสรรคผลงานไดตามคณลกษณะของกจกรรมเพอกระตนใหเดกไดคดสรางสรรคจนตนาการดวยตนเอง

5. การประเมนผล โดยการสงเกตการณทากจกรรมของเดก ผลงานของเดกสงเกตพฤตกรรมของเดกจากคาพดและการบรรยายผลงาน

1.5 แนวการจดกจกรรมศลปศกษาใชกบนกเรยนอนบาลศกษาปท 2จานวน 8 ครง เปนเวลา 8 สปดาห ๆ ละ 1 วน ๆ ละ 60 นาท ในวนพฤหสบด เวลา 8.30 – 9.30 น.

1.6. นาแผนการจดกจกรรมศลปศกษาเสนอผเชยวชาญ จานวน 3 ทานตรวจเพอหาความสอดคลองของจดประสงคเนอหาการดาเนนกจกรรมสอการเรยนและการประเมนผล โดยใชเกณฑคาดชนความสอดคลองท 0.5 ขนไปซงครงนไดคาดชนความสอดคลอง IOC

1) ผอานวยการโรงเรยนสคนธ คงประดษฐ โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

2) อาจารยสบสาย พกกะเวส ครชานาญการพเศษระดบ 8 โรงเรยนสายนาผง ในพระอปถมภ ฯ

3) อาจารยประมวล พวงหงส ครชานาญการพเศษระดบ 7 โรงเรยนนวมนทราชนทศ หอวง นนทบร

1.7. นาแผนการจดกจกรรมศลปศกษาทแกไขปรบปรง จานวน 8 กจกรรมไปใชทดลอง (try out) กบเดกนกเรยนชนอนบาลปท 2ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553โรงเรยนวดทวพลรงสรรคม .6 ถ.รงสต-นครนายก ตาบลทรายมล อาเภอองครกษ จงหวดนครนายก ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 20 คนเพอ หาขอบกพรองของแผนการจดกจกรรม แลวนามาปรบปรงแกไขใหสมบรณ

87

1.8. นาแผนการจดกจกรรมศลปศกษาทปรบปรงใหเหมาะสม แลวจดทาเปนแบบฉบบ

จรงเพอนาไปใชกบกลมตวอยางในการทดลองตอไป

2. แบบทดสอบความคดสรางสรรค

แบบทดสอบความคดสรางสรรคจากการวาดภาพ TCT-DP(Test of Creative Thinking-

Drawing Production) ของ เยลเลน และเออรบน (Jellen; & Urban. 1986: 138-155)

ในการศกษาวจยครงนผวจยไดใชแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลนและ

เออรบน (Jellen; & Urban) ซงมลาดบขนตอน ดงน

2.1 ศกษาแนวคดทฤษฎ หลกการ เอกสาร และงานวจยทเกยวของกบแบบทดสอบ

ความคดสรางสรรคของ เยลเลน และเออรบน (Jellen; & Urban) ซงเปนแบบทดสอบทมการหาคา

ความเชอมนโดย เยลเลนและเออรบน

2.2 ศกษาลกษณะของแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลน ; และเออรบน

(Jellen; & Urban) ซงแบบทดสอบนเปนแบบทดสอบทใชกระดาษและดนสอในการทดสอบเปน

รายบคคล ซงกาหนดรปแบบดงน คอ

1) ถาสงทกาหนดเปนสงเราทจดเตรยมไวในรปของชนสวนเลกๆ มขนาดและ

รปรางแตกตางกน เชน รปครงวงกลม รปสเหลยมจตรสปลายเปด รปจด รปรอยเสนประ รปเส นโคง

ตว S ซงประกอบอยดานในและดานนอกกรอบสเหลยมใหญ

2) ผถกทดสอบสามารถตอบสนองสงเราอยางอสระตามจนตนาการ โดยการวาด

ภาพขนมาในขอบเขตชวงเวลาทกาหนดใหและมเกณฑสาหรบยดถอเปนหลกในการประเมนคณคา

คามคดสรางสรรคจากผลการวาดภาพทงหมด

2.3 การใชแบบทดสอบ

1) ผถกทดสอบจะไดรบแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลนและเออรบน

(Jellen & Urban) และดนสอ ซงไมมยางลบ เพอมใหผตอบเปลยนภาพทวาดแลวผทดสอบอาน

คาสงชาๆ และชดเจน

2) เมอผถกสอบเขาใจแลวใหลงมอวาดภาพ และถาหากมคาถามในชวงท กาลงทา

แบบทดสอบ ผทดสอบอาจจะตอบคาถามได เชน “หนจะวาดรปอะไร ” ใหครตอบไดวา “เดกๆ อยาก

วาดภาพอะไรกไดตามทอยากจะวาดรปทวาดเปนสงทถกตองทงสน ทาอยางไรกไดไมมสงใดผด”

ในการทดสอบกาหนดเวลา 15 นาท หลงจากนนผทดสอบจะเกบขอสอบทงหมด

เขยนชอ อาย เพศ และชอเรองหรอชอภาพทผถกทดสอบเปนผต งไวทมมขวาของแบบทดสอบ

ผทดสอบจดบนทกเวลาการทาแบบทดสอบของผททาเสรจกอน 12 นาทไวทมม

ขวาของแบบทดสอบ

88

2.4 การศกษาการใหคะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลนเออรบน

(Jellen&Urban.1986) โดยมเกณฑ คอ

1) การตอเตม (Cn)

2) ความสมบรณ (Cm)

3) ภาพทสรางขนใหม (Ne)

4) การตอเนองดวยเสน(Ci)

5) การตอเนองทาใหเกดเปนเรองราว(Cth)

6) การขามเสนกนเขตโดยการใชสนสวนทกาหนดใหนอกกรอบใหญ(Bfd)

7) การขามเสนกนเขตอยางอสระโดยไมใหสวนทกาหนดใหนอกกรอบใหญ(Bfi)

8) การแสดงความลก ใกล – ไกล หรอมตของภาพ (Pe)

9) อารมณขน(Hu)

10) การคดแปลกใหม ไมคดตามแบบแผน การวางภาพ (Uca)

10.1) การคดแปลกใหม ภาพทเปนนามธรรมหรอไมเปนของจรง (Ucb)

10.2) การคดแปลกใหม ภาพทเปนสญลกษณหรอการใชคาพด(Ucc)

10.3) การคดแปลกใหม ภาพทตอเตมไมใชภาพทวาดกนแพรหลายทวไป(Ucd)

11) ความเรว(SP)

แบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลน และ เออรบน (Jellen; & Urdan) 11

เกณฑ โดยการจดเปนกลมออกเปน 4 กลม คอ

กลมท 1 ความคดรเรม ขอ 10, 11, 12 และ 13 คะแนนเตม 12 คะแนน

กลมท 2 ความคดคลองตว ขอ 14 คะแนนเตม 6 คะแนน

กลมท 3 ความคดยดหยน ขอ 6, 7, 8 และ 9 คะแนนเตม 24 คะแนน

กลมท 4 ความคดละเอยดลออ ขอ 1, 2, 3, 4 และ 5 คะแนนเตม 30 คะแนน

2.5 ศกษาเกยวกบการใชแบบทดสอบ แ ละเกณฑการใหคะแนนของแบบทดสอบ

ความคดสรางสรรคจากการวาดภาพของ เยลเลน และเออรบน (Jellen; Urban. 1986: 138-155)

โดยผวจยไดไปขอคาแนะนาฝกฝนและเรยนรในการตรวจใหคะแนน จากผเชย วชาญ 3 ทาน ซง

ประกอบดวย

1) ผชวยศาสตราจารยจกรพงษ แพทยหลกฟา สาขาทศนศลปศกษา คณะ

ศลปกรรมศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2) อาจารยสชาต ทองสมา สาขาทศนศลปศกษา คณะศลปกรรมศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3) อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ สาขาทศนศลปศกษา คณะศลปกรรมศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

89

2.6 นาแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลน ; และเออรบน (Jellen & Urban)

ไปทดลองใชกบ เดกนกเรยนชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยนวดทวพล

รงสรรค ม .6 ถ.รงสต-นครนายก ตาบลทรายมล อาเภอองครกษ จงหวดนครนายกทไมใชกลม

ตวอยาง จานวน 20 คน มาตรวจใหคะแนน เพอหาคณภาพคาความเชอมนของคะแนน เนองจาก

แบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลน และเออรบน (Jellen; & Urban) ซงมวธการตรวจให

คะแนนตามเกณฑทกาหนด 11 เกณฑ และจดเปนกลม 4 กลม ไดแกความคดรเรม ความคดคลองตว

ความคดยดหยนความคดละเอยดลออ ซงบางเกณฑคอนขางเปนอตนย (Subjective)

2.7 นาแบบทดสอบทดาเนนการทดสอบแลวมาตรวจ วเคราะหเปนรายดานตามเกณฑ

การใหคะแนน กาหนดไวในแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลน และเออรบน (Jellen; &

Urban) จานวน 14 เกณฑ โดยนามาแบงเปน 4 ดานไดแก ดานความคดรเรม ดานความคดคลองตว

ดานความคดยดหยน และดานความคดละเอยดลออ โดยผวจยและผเชยวชาญทงหมด 3 ทาน

2.8 นาคะแนนทไดจากการตรวจของผตรวจทง 3 ทาน ซงตรวจใหคะแนนอยางอสระ

กนมาประมาณความเชอมนของคะแนน IOCดงน

+1 หมายถงเมอผเชยวชาญมความเหนวาสอดคลอง

0 หมายถงเมอผเชยวชาญมความเหนวาไมแนใจ

-1 หมายถงเมอผเชยวชาญมความเหนวาไมสอดคลอง

แลวนาคะแนนทไดหาคาดชนความสอดคลองระหวาจดประสงคกบพฤตกรรม IOC

เทากบ .50 ขนไปจงถอวาใชได (พวงรตนทวรตน . 2543: 117) ซงในการศกษาคนควาครงน ไดคา

ดชนความสอดคลองระหวางจดประสงคกบพฤตกรรม IOC เทากบ 0.67 – 1.00

2.9 นาแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลน ; และเออรบน (Jellen; & Urban)

ไปทดลองใชกบเดกนกเรยนชนอนบาลปท 2 อาย 3-5 ป จงหวดนครนายก ทเปนกลมตวอยาง

3. แบบสารวจความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษา 3.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบความพงพอใจ

3.2 สรางแบบสารวจแบบสารวจความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนร ของ

กจกรรมศลปศกษาโดยใชแนวคดวธการสอนของเจอโรม บรเนอรโดยใหครอบคลมเนอหาทเกยวกบ

รปแบบและลกษณะของ การจดการเรย นการสอนตาม กระบวนการจดการเรยนร ของ กจกรร ม

ศลปศกษ าการประเมนผ ล และประโยชนทผเรยนไดรบ ลกษณะของการสารวจ เปนแบบธรรมดา

สวนการประเมนคา 5 ระดบ จานวน 29ขอ

เกณฑการใหคะแนน

ถาเลอกตอบ พงพอใจระดบมากทสด ใหดาว 5 ดวง

พงพอใจระดบมาก ใหดาว 4 ดวง

พงพอใจระดบปานกลาง ใหดาว 3 ดวง

พงพอใจระดบนอย ใหดาว 2 ดวง

พงพอใจระดบนอยทสด ใหดาว 1 ดวง

90

เกณฑการประเมนผล

4.50 – 5.00 หมายความวา มความพงพอใจระดบมากทสด

3.50 – 4.49 หมายความวา มความพงพอใจมาก

2.50 – 3.49 หมายความวา มความพงพอใจระดบปานกลาง

1.50 – 2.49 หมายความวา มความพงพอใจระดบนอย

1.00 – 1.49 หมายความวา มความพงพอใจระดบนอยทสด

3.3 นาแบบแบบสารวจทผวจยสรางขนเสนออาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบความ

ถกตองและเสนอแนะเพมเตม โดยใชผเชยวชาญ 3 ทาน ซงประกอบดวย

1) อาจารยละอองดาว เบยดนอก หวหนาฝายปฐมวยโรงเรยนนายกวฒนากร

วดอดมธาน

2) ผชวยศาสตราจารยจกรพงษ แพทยหลกฟา สาขาทศนศลปศกษา คณะ

ศลปกรรมศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3) อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ สาขาทศนศลปศกษา คณะศลปกรรมศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3.4 นาคะแนนทไดจากการตรวจของผตรวจทง 3 ทาน ซงตรวจใหคะแนนอยางอสระ

กนมาประมาณความเชอมนของคะแนน IOCดงน

+1 หมายถงเมอผเชยวชาญมความเหนวาสอดคลอง

0 หมายถงเมอผเชยวชาญมความเหนวาไมแนใจ

- 1 หมายถงเมอผเชยวชาญมความเหนวาไมสอดคลอง

แลวนาคะแนนทไดหาคาดชนความสอดคลองระหวาจดประสงคกบพฤตกรรม IOC

เทากบ .50 ขนไปจงถอวาใชได (พวงรตน ทวรตน. 2543: 117) ซงในการศกษาคนควาครงนไดคา

ดชนความสอดคลองระหวางจดประสงคกบพฤตกรรม IOC เทากบ 0.67 – 1.00

3.5 นาแบบสารวจความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนร ของกจกรรมศลปศกษา

ไปใชทดลอง (try out) กบเดกนกเรยนชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยน

วดทวพลรงสรรค ม.6 ถ.รงสต-นครนายก ตาบลทรายมล อาเภอองครกษ จงหวดนครนายก ทไมใช

กลมตวอยาง จานวน 16 คนเพอปรบปรงใหเหมาะสม

แบบแผนการทดลอง

การวจยครงน ผวจยดาเนนการทดสอบโดยอาศยการวจยแบบทดลองกลมเดยว วดผล

กอนและหลงการทดลอง แบบ The One – Group Pretest – Posttest Design ( Jack R.

Fraenkel.2000 : 288 )ใหเหมาะสมกบงานวจย ดงแสดงในตาราง 1

91

ตาราง 1 แสดงแบบแผนการทดลอง The One – Group Pretest – Posttest Design

กลมทดลอง O Xpretest OTreatment posttest

เมอ Opretest

X

แทน การทดสอบความคดสรางสรรคกอนทดลอง

Treatment

O

แทน การจดกจกรรมศลปศกษา

posttest

แทน การทดสอบความคดสรางสรรคหลงทดลอง

การดาเนนการทดลอง

ผวจยดาเนนการทดลองแบบ The One – Group Pretest – Posttest Design โดยแบง

ระยะการทดลองดงน

ระยะท 1 ระยะกอนทดลอง ผวจยใหกลมทดลอง ทาแบบทดสอบความคดสรางสรรค โดย

อาศยแบบทดสอบความคดสรางสรรคจาการวาดภาพ TCT-DP(Test of Creative Thinking-Drawing

Production) ของ เยลเลน ; และเออรบน (Jellen; & Urban. 1986: 138-155) และเกบไวเปนคะแนน

กอนการทดลอง ( Pretest )

ระยะท 2 ทดลอง ผวจยทาการทดลองโดยใชกจกรรมศ ลปศกษา จานวน 8 ครง เปนเวลา

8 สปดาห ๆ ละ 1 วน ๆ ละ 60 นาท ในวนพฤหสบด เวลา 8.30 – 9.30 น.

ระยะท 3 ระยะหลงการทดลอง ผวจยใหกลมทดลอง ทาแบบทดสอบความคดสรางสรรค

โดยอาศยแบบทดสอบความคดสรางสรรคจาการวาดภาพ TCT-DP(Test of Creative Thinking-

Drawing Production) ของ เยลเลน และเออรบน (Jellen; & Urban. 1986: 138-155) ซงเปนแบบทดสอบ

ชดเดยวกนกบทใหนกเรยนทากอนการทดลอง และเก บคะแนนไวเปนคะแนนหลงการทดลอง

(Posttest)

การวเคราะหขอมล

1. เปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 กอนและหลงไดรบ

การฝกโดยใชกจกรรมศลปศกษา

2. วเคราะหขอม ลการสมภาษณ ความพงพอใจในการจ ดการ กจกรรมศลปศกษา ของ

นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2

3. วดความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนร ของกจกรรมศลปศกษาของนกเรยนชน

อนบาลศกษาปท 2 โดยใหครอบคลมเนอหาทเกยวกบรปแบบและลกษณะของกจกรรมศลปศกษา

การประเมนผล และประโยชนทผเรยนไดรบ

92

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

เปรยบเทยบความคดสรางสรรคกอนและหลงการทดลองใช t – test แบบ Dependent

Sample

1. สถตพนฐาน ไดแก

1.1 คาเฉลย ( X )โดยใชสตร (บญชด ภญโญอนนตพงษ. 2548: 16)

เมอ X

∑𝑋𝑋แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

แทน คะแนนเฉลย

N แทน จานวนนกเรยน

1.2 คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation : S.D.) และคาความ

แปรปรวน ใชสตร (บญชด ภญโญอนนตพงษ. 2521: 55)

เมอ S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน

N แทน จานวนนกเรยน

(∑𝑋𝑋)2 แทน ผลรวมของคะแนนทงหมดยกกาลงสอง

∑𝑋𝑋2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง

2. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ใชโปรแกรมสาเรจรปทาการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของ คะแนนเฉลยกอน

และหลงการทาการทดลอง โดยใช t – test แบบ Dependent Sample( บญชด ภญโญอนนตพงษ .

2521: 99)

93

t = 𝐷𝐷𝑆𝑆��𝑝��

เมอ t แทน คาแจกแจงแบบท ( t – Distribution )

D แทน คาความตางของคะแนน

N แทน จานวนคคะแนน

D แทน คาเฉลยของคะแนนผลตาง

Sp�� แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของความแตกตางคะแนน

3. การแปรผลระดบคะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรค ของเยลเลน และ

เออรบน (Jenlen & Urban) ใชเกณฑดงตาราง 1

คะแนนรายดาน ความคด

สรางสรรครวม

72 คะแนน

แปลผล ความคดรเรม

สรางสรรค

12 คะแนน

ความคด

คลองแคลว

6 คะแนน

ความคด

ยดหยน

24 คะแนน

ความคด

ละเอยดลออ

30 คะแนน

9.5 12.0 4.9 – 6.0 19.3 -24.0 24.1 – 30.0 57.7 -72.0 ระดบสงสด

7.3 – 9.6 3.7 – 4.8 14.5 -19.2 18.1 – 24.0 43.3 – 57.6 ระดบสง

4.9 – 7.2 2.5 – 3.6 9.7 – 14.4 12.1 – 18.0 28.9 – 43.2 ระดบปานกลาง

2.5 – 4.8 1.3 – 2.4 4.9 – 9.6 6.1 -12.0 14.5 – 28.8 ระดบตา

0 -2.4 0 -1.2 0 -4.8 0 – 6.0 0 – 14.4 ระดบตามาก

4. สถตวเคราะหคณภาพของเครองมอ ( แบบสารวจ)

หาคาความเทยงตรงเชงพนจรายขอใชสตร IOCใชคาตงแต .50 ใชสตร (บญชด ภญโญ

อนนตพงษ. 2548: 1)

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองของคาถามรายขอ

แทน ผลรวมคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

N แทน จานวนผเชยวชาญทงหมด

94

5. หาคาสถตรอยละ ซงคานวณจากสตร ดงนคอ

คารอยละ=จานวนคาตอบของขอมลตามประเดนทศกษา

จานวนประชากรทศกษา× 100

95

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล เพอใหเขาใจตรงกนในการแปลความหมายของการ

วเคราะหขอมล ผวจยไดกาหนดสญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ดงตอไปน

N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

��𝑥 แทน คาเฉลยคะแนน

S แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน

𝐷𝐷� แทน ความแตกตางของคะแนนเฉลย

𝑆𝑆𝐷𝐷_ แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของความแตกตางของคะแนนเฉลย

T แทน คาสถตทใชในการพจารณา t - – Distribution

P แทน คาระดบนยสาคญของสถต

การเสนอผลการวเคราะหขอมล

ผลการวเคราะหขอมลในการศกษาคนควาครงน ผวจยไดนาเสนอผลตามลาดบขนตอนดงน

ตอนท 1 การศกษาระดบความคดสรางสรรคโดยรวมและรายดาน

ตอนท 2 การเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนกอนและหลงการไดรบการเขา

รวมกจกรรมศลปศกษา

ตอนท 3การเพอความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษา

ของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

ผลการวเคราะหขอมล

ผวจยดาเนนการวจยและวเคราะหขอมลตามลาดบขน ดงน

ตอนท 1 การศกษาระดบความคดสรางสรรคโดยรวมและรายดาน

การวเคราะหตอนนผวจยนาคะแนนความคดสรางสรรคโดยรวมและรา ยดานของนกเรยน

ในกลมตวอยางทงกอนและหลงการจดกจกรรมศลปศกษามาคานวณ หาคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน

ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 2

96

ตาราง 2 คาสถตพนฐานของคะแนนกอนและหลงการจดกจกรรมศลปศกษาของแบบทดสอบ

ความคดสรางสรรค

แบบทดสอบ กอนการทดลอง หลงการทดลอง

ความคดสรางสรรค ��𝑥 S.D. ��𝑥 S.D.

1. 15 30 11.40 3.96 ความคดละเอยดลออ 23.13 2.26

2. 15 24 4.33 1.11 14.60 1.40

3. 15 18 2.80 0.67 7.53 1.59

4.

ความคดยดหยนความคดรเรมความคดคลอง

แคลว 15 6 3.87 1.06 4.46 0.99

รวม 72 22.40 5.60 49.72 12.43

ผลการวเคราะหตามตาราง 2 พบวา ระดบคะแนนแบบ ทดสอบความคดสรางสรรคของ

นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 กอนไดรบการจดกจกรรมศลปศกษา มคะแนนความคดสรางสรรค

โดยรวมเฉลยเทากบ 22.4 ซงอยในระดบตา เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา คะแนนความคด

ละเอยดลออเฉลยเทากบ 11.4 อยในระดบตา คะแนนความคดยดหยน เฉลยเทากบ 4.33 อยใน

ระดบตามาก คะแนนความคดรเรม เฉลยเทากบ 2.80 อยในระดบตา และคะแนนความคดคลองแคลว

เฉลยเทากบ 3.87อยในระดบสง

คะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 หลงทไดรบ

การจดกจกรรมศลปศกษา มคะแนนความคดสรางสรรคโดยรวมเฉลยเทากบ 49.72 ซงอยในระดบสง

เมอพจารณาเปน รายดาน พบวา คะแนนความคดละเอยดลออ เฉลยเทากบ 23.13 อยในระดบสง

คะแนนความยดหยน เฉลยเทากบ 14.60 อยในระดบสง คะแนนความคดรเรมเฉลยเทากบ 7.53 อย

ในระดบสง และคะแนนความคดคลองแคลว เฉลยเทากบ 4.46 อยในระดบสงตามลาดบ

ตอนท 2 การเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนกอนและหลงการไดรบการเขา

รวมกจกรรมศลปศกษา

การวเคราะหขอมลตอนน ผวจยไดนาคะแนนค วามคดสรางสรรคโดยรวมของ นกเรยนชน

อนบาลศกษาปท 2 กอนและหลงการจดกจกรรมศลปศกษา มาวเคราะหหาคาความแตกตางของ

คะแนนเฉลยและความคลาดเคลอนมาตรฐานของคะแนนความแตกตางกอนและหลงทาการทดลอง

โดยใช t – test แบบ Dependent Sample ทดสอบปรากฏดงแสดงในตาราง 4

N

คะแนน

97

ตาราง 3 การเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนกอนและหลงการไดรบการเขารวม

กจกรรมศลปศกษา

กอนการทดลอง หลงการทดลอง ความแตกตาง

ตวแปรทศกษา (N = 15) (N = 15 ) กอนและหลง df t p

ความคดสรางสรรค ��𝑥 S ��𝑥 S 𝐷𝐷� 𝑆𝑆𝐷𝐷_

รวม 22.4 5.6 49.72 12.43 25.65 1.91 14 1.76 1.47

ผลการวเคราะหตามตาราง 3 พบวา หลงจดกจกรรมศลปศกษาของ นกเรยนชนอนบาล

ศกษาปท 2 มคะแนนความคดสรางสรรคโดยรวมเฉลย สงกวากอนจดกจกรรมเทากบ 25.65 (𝐷𝐷� =

25.65) ซงมนยสาคญทางสถตทระดบ P<.01แสดงวา กจกรรมศ ลปศกษาสงเสรมให นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคโดยรวมสงขนอยางชดเจน

ตอนท 3 การเพอศกษา สารวจความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรร ม

ศลปศกษาของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

การวเคราะห ตอนน ผวจยนาคะแนนแบบสารวจ ความพงพอใจของนกเรยนในกลมตวอยาง ทงหมดมาคานวณรอยละ ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 4 ตาราง 4 ผลความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษาของนกเรยน ชนอนบาล ศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน จงหวดนครนายก

รายการ รอยละ ระดบความพงพอใจ

1.ขนนา 3.61 มระดบความพงพอใจในระดบมาก

2.ขนดาเนนกจกรรม 3.80 มระดบความพงพอใจในระดบมาก

3.ขนสรป 4.77 มระดบความพงพอใจมากทสด

4.ประเมนผล 3.89 มระดบความพงพอใจในมาก

จากผลการวเคราะหตาราง 4 พบวา โดยรวมคาเฉลยของ นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2

มความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอนตามขนตอนของกจกรรมศลปศกษา ผลสรปคอ นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 ผลการศกษาพบวาโดยรวมคาเฉลยของนกเรยนมความพงพอใจในระดบมาก เมอพจารณาตามลาดบขนตอนพบวา ขนท 1 ขนนา คาเฉลย 3.61 มระดบความพงพอใจในระดบมาก ขนท 2 ขนดาเนนกจกรรม คาเฉลย 3.80 มระดบความพงพอใจในระดบมาก ขนท 3 ขนสรป คาเฉลย 4.77 มระดบความพงพอใจมากทสดตามลาดบขนท 4 ประเมนผล คาเฉลย 3.89 มระดบความพงพอใจในมาก

98

จากการจดการเรยนการสอน ตามกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษา

นกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน การจดการเรยน การสอนตาม

กระบวนการการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษาทสงเสรมกระบวนการเรยนรจงรตอง

ตอบสนองตอพฒนาการของเดกแตละคนตามธรรมชาตและศกยภาพ โดยทวๆไปการเรยนรของเดก

เกดขนจากความสนใจและโอกาสในการปฏบตจรงในวถชวตประจาวนการจดประสบการณใหเดกแต

ละวนจงตองวางแผนใหเดกไดเรยนรผานกจกรรมทหลากหลายสา หรบการจดกจกรรมศลปศกษา

ใหแกเดกปฐมวยเปนการสนบสนนใหเดกแสดงออกทางอารมณความรส กความคดรเรมสรางสรรค

และจนตนาการมไดมงเนนในเรองของผลงานทสวยงามดวยกจกรรมสรางสรรคศลปะเปนหวใจ

สาคญของการเรยนในวยนซงเปนชวงวยทสมองสวนทเกยวของกบจนตนาการและความคด

สรางสรรคกาลงพฒนาอยางรวดเรว กจกรรมศลปศกษา สงผลตอพฒน าการทางสมองของเดกคอ

นกเรยน ไดแสดงออกอยางอสระการแสดงออกของนกเรยน ชวยกระตนใหเซลลสมองทางานเดก

สามารถคดวางแผนออกแบบและสรางจนตนาการทหลากหลายเดกมสนทรยภาพตอสงแวดลอมรจก

การสงเกต มทศนคตทดและนกเรยน เกดความสนกสนานมความพงพอใจทได แลกเปลยนความ

คดเหนในกลมเพอนการจดกจกรรมศลปศกษามคณคาตอการพฒนาความพรอมโดยรวมของเดกทง

4ดานคอดานรางกายพฒนากลามเนอเลกพฒนากลามเนอใหญและพฒนาประสาทสมพนธดาน

อารมณทาใหราเรงแจมใสรสกอสระและภาคภมใจ

ทกคนมความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนการสอน ซงนกเรยนชนอนบาลศกษาป

ท 2มหลายคนไดใหสมภาษณและแสดงความคดเหนในตอกระบวนการจดการเรยนการสอนนกเรยน

ชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน นกเรยนคนท 1 มความพงพอใจ ใน

ดานขนนา ขนดาเนนการ ขนสรป และประเมนผล ครและนกเรยนมปฏสมพนธกนตลอดเวลาใน

ระหวางการเรยน ครผสอนจะใชคาถามกระตนใหนกเรยนเกดความค ดอยตลอดเวลาและเปดโอกาส

ใหนกเรยนไดซกถามและสอทครนามาใชในการเรยนการสอนกระตนใหพวกเราไดคดและสอดคลอง

กบคาถามของครผ สอนจงทาใหเขาใจในเนอหาทเรยนเปนอยางดสงผลทาใหนกเรยนมความพง

พอใจมาก และครผสอนยงไดสรางความมนใจในดานความรให นกเรยนจงทาใหนกเรยนการ

แสดงออกซงการสรางงานศลปะอยางมนใจบร รยากาศในหองเรยนเปนกนเองสงผ ลทาใหนกเรยน

เรยนอยางมความสขจงสงผลทาใหนกเรยนมความพงพอใจมาก นกเรยนคนท 2 มความพงพอใจ

ในดานขนนา ขนดาเนนการ ขนสรป และประเมนผล ครผสอนอธบายและเปดโอกาสใหนกเรยน

ซกถาม ครผสอนมลาดบขนตอนในการสอนไดอยางชดเจนทาใหนกเรยน เกดความเขาใจในเนอหา

การเรยน ครผสอนพยายามกระตนโดยการใชคาถามและมกจกรรมและ ภาพประกอบเพอนาใหเรา

ไปสจดมงหมาย หลงจากนนคร ใหนกเรยนปฏบตกจกรรมศลปศกษา หลงจากทครสอนจงสงผลทา

ใหนกเรยนมความพงพอใจมาก และนกเรยนยงไดมการแลกเปล ยนความคดเหนและชนชมผลงาน

ศลปะทนกเรยนและผลงานของเพอนนกเรยนเพอ นกเรยน จะไดนาความคดเหนทเพอนนกเรยน

แสดงคดเหนไปแตงเตมใหสมบรณ และนกเรยนยงไดรบ ความรในเนอหาและนาความรทไดไป

สรางสรรคผลงานอยางมความมนใจ มความชนชมในวช าศลปะและสามารถนาความรไปประยกตใช

99

สรางสรรคผลงานใหมๆ ไดอยางเหมาะสมจงสงผลทาใหนกเรยนมความพงพอใจมาก นกเรยนคน

ท 3 มความพงพอใจ ดานขนนา ขนดาเนนการ ขนสรป และประเมนผล ครผสอนไดอธบายขนตอน

ในการสอนใหนกเรยนเขาใจตามลาดบทครผ สอนเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามในเวลาทยงไมเขา ใจ

นกเรยนมความพอใจในการเรยนการสอนมความเขาใจในเนอหาอยางชดเจน จงสงผลทาใหนกเรยน

มความพงพอใจมาก และนกเรยนยงมความมนใจในการสรางผลงาน บรรยากาศในการเรยนร

การสอนนกเรยนเกดความสนกสนานและไดรบความรในเรองทเรยนเปนอยางดมความพอใจ ชนชม

ผลงานของตนเองและผลงานของเพอนนกเรยนจงทาใหนกเรยนมความพงพอใจมาก

ความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนร ของกจกรรมศลปศกษา ซงนกเรยนหลายคน

ไดใหสมภาษณและแสดงความคดเหนในการเรยนการสอนโดยใชแผนการจดกจกรรมศลปศกษา

ดงตอไปน

นกเรยนคนท 1 มความพงพอใจ ในดานขนนา ขนดาเนนการ ขนสรป และประเมนผล

ครผสอนไดมการนาเขาสข นตอนในการจดกจกรรมการเรยนรของกจกรร มศลปศกษาใหนกเรยนฟง

อยางเขาใจและสนกสนาน โดยครผสอนใชวธการนาเขาสกจกรรมโดยการใชกจกรรมตางๆ เชน การ

เลานทาน การฟงเพลง การเตน หรอการใชภาพประกอบใหนกเรยนด และครยงมการใชคาถามใน

การกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจในกจกรรมศลปศกษาเชนครนานทานมาเลาประกอบทาทางให

นกเรยนดแลวใหนกเรยนรวมกนทายทาทางทครผสอนทา ซงทาใหนกเรยนเกดความคดรวบยอด

ดวยตนเอง และยงเปนการสรางบรรยากาศในการจดการเรยนการสอนใหสนกสนาน เพราะนกเรยน

จะตองกระตอรอรนอยตลอดเวลาจงทาใหนกเรยนมความ พงพอใจมาก และยงเปนการสรางให

นกเรยนรสกมอสระในการแสดงออกทางดานผลงานศลปะไดอยางสรางสรรค นกเรยนมความชนชม

ในงานศลปะเปนอยางด ทาใหนกเรยน ชอบวชาศลปะสามารถนาความรทไดเรยนรไปใชใน

ชวตประจาวนได จงทาใหนกเรยนมความพงพอใจมาก นกเรยนคนท 2 มความพงพอใจ ในดานขนนา

ขนดาเนนการ ขนสรป และประเมนผลทาใหนกเรยนเขาใจในเนอหา ตามกระบวน การจดการเรยน

การสอนของครผสอนโดยทครผสอนอธบายและมการนานทานมาเลาใหฟง การฟงเพลง และ

ภาพประกอบนทานใหนกเรยนด ทาใหนกเรยนเขาใจในเนอหาทเรยนเปนอยางด

ครผสอนยงเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามและแลกเปลยนความคดซงกนและกน นกเรยน

สามารถนาความรจากกจกรรมศลปศกษาทไดเรยนรไปใชในชวตประจาวนได จงสงผลทาให

นกเรยนมความพงพอใจมาก การสอนตามกระบวน การเรยนการสอนทาให นกเรยนเกดความ

สนกสนานเพราะการเรยนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลางและนกเรยนมสวนรวมในการเรยน

การสอน เพอนาความรทไดรบจากกจกรรมศลปศกษาไปประยกตใชในชวตประจาวนและยงเปนการ

ปลกฝงใหนกเรยนมทศนคตทดตองานศลปะ จงทาใหนกเรยนมคว ามพงพอใจมาก นกเรยนคนท 3

มความพงพอใจ ในดานขนนา ขนดาเนนการ ขนสรป และประเมนผล ครใหความสาคญกบการสอน

เปนขนตอนในการการสอนทาใหนกเรยนเขาใจในเนอหาในการเรยนการสอนไดเปนอยางด โดยท

ครผสอนคอยกระตนใหนกเรยนเกดความสนกสนานและอยากเรยนดวยการใชอปกรณตางๆ

ประกอบการสอนใหไมนาเบอ เชนการเลานทาน การฟงเพลง การเตน หรอการใชภาพประกอบให

100

นกเรยนด ครผสอนยงมการใชคาถามซกถามนกเรยนอยตลอดเวลาเพอใหนกเรยนไดช วยกนคด

ตามสงทครผสอนถาม เพราะการทครผสอนใชการซกถามเปนการกระตนใหนกเรยนเกดการ

กระตอรอรนและเกดความสนใจอยตลอดเวลา ทาใหนกเรยนมความพงพอใจมาก สวนทางดานการ

ประเมนผลทาใหนกเรยนการแสดงออก ทางดานความคดเหนและแลกเปลยนความคดซงก นและกน

ขนตอนการประเมนยงเปนขนทปลกฝงใหนกเรยนรจกการเรยนรการชนชมผลงงานศลปะของตนเอง

และเพอนนกเรยน เพอใหเกดความภาคภมใจในตนเองและยงมทศนคตทดตอผลงานศลปะ

มความมนใจในการสรางสรรคงานศลปะ จงทาใหนกเรยนมความพ งพอใจมาก (สมภาษณนกเรยน

เมอวนท 24 กมภาพนธ 2555)

จากการสารวจ นกเรยน 15 คน ทแสดงความคดเหนของนกเรยนทไดเรยนดวยการ

จดการเรยนการสอนตามกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษานกเรยนมความพงพอใจ

ตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษา ทาใหนกเรยนไดรบความรและยงเปนการสราง

ปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบเพอน และคร การเรยนการสอนเปนกระบวนการยงเปนการเปด

โอกาสใหนกเรยนไดซกถามในสงทนกเรยนไมรหรอยงร เพอสรางความเขาใจใหกบนกเรยน สวน

ทางดานอปกรณหรอสอกา รสอนมสวนชวยในการกระตนให นกเรยนเกดความสนใจ และยงเปนการ

กระตนใหนกเรยนกระตอรอรน ในการอยากเรยนรในสงทครผสอนสอน ทาใหนกเรยนเกดความเปน

กนเองและสนกสนาน และนกเรยน รวมปฏบตกจกรรมทครผ สอนมอบหมายไดอยางมอสระในการ

แสดงออกในการสรางสรรคผลงาน ศลปะ สวนทางดานการประเมนผลเปนกระบวนการทนกเรยนจะ

ไดเรยนรการอยในสงคมรวมกบผอน รจกการแสดงความคดเหน การรบฟงความคดเหน และการชน

ชมผลงานของผอนดวยความเตมใจ ซงข นนยงเ ปนการปลกฝงใหนกเรยนมทศนคตทดตองานศลปะ

หรอผมอาชพทางศลปะ ซงนกเรยนในแตละคนมความพงพอใจแตกตางกนไปในแตละกระบวนการ

ของครผสอนสงผลทาใหนกเรยนมความพงพอใจมาก

จากทกลาวมาขางตนการจดการเรยนการสอนตามกระบวนการจดการเรยนรของกจกร รม

ศลปศกษา นกเรยนสวนใหญมความพงพอใจมากในขนนา เพราะขนนาเปนขนทนกเรยนไดรบความ

สนกสนาน การกระตนใหนกเรยนเกดการกระตอรอรนและเกดความสนใจอยตลอดเวลากบสงท

ครผสอนนามาประกอบการสอน สวนขนดาเนนการ เปนขนทนกเรยนมความพ งพอใจรองลงมาจาก

ขนนาเพราะขนดาเนนเปนขนทนกเรยนเรมเรยนรส งตางๆจากทครผสอนอธบาย สวนขนทนกเรยน

มความพงพอใจรองจากขนดาเนนการคอขนสรปเพราะเปนขนทนกเรยนไดลงมอปฏบตงานจาก

ประสบการณการเรยนรจากครผสอนอยางอสระ สวนขนสดทายคอขนประเมนผลนกเรยนมความพง

พอใจรองจากขนสรปเพราะขนวดผลประเมนผลเปนขนทนกเรยนไดเรยนรขอเสนอแนะจากผอนเพอ

นาไปแกไขในสวนทตนเองผดพลาด และยงเปนการเรยน รการชนชมผลงานและแลกเปลยน

ประสบการณ จากผอน ดงนนกระบวนการ จดกจกรรม ศลปศกษา เพอใหนกเรยนไดรบความรและ

พฒนาการทางดานความคดของนกเรยนอยางเตมศกยภาพ ซงการจดการเรยนรเปนกระบวนการจะ

ทาใหนกเรยนไดรบผลประโยชนอยางเตมทเพราะกระบวนการตางๆลวนมความสาคญแตกตางกน

ไปตามวตถประสงคในตวกระบวนการนนเอง

101

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยแบบทดลองกลมเดยว มงศกษาความคดสรางสรรคและความพง

พอใจของเดกปฐมวยชนอนบาล 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน ทไดรบการจดกจกรรม

ศลปศกษา เพอเปนแนวทางในการพฒนาความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย และพฒนารปแบบการจด

ประสบการณ กจกรรมสรางสรรคเพอเปนแนวทางใหครผสอนทเกยวของกบการจดการเรยนรได

นาไปใชเปนประโยชนในการพฒนาความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยไดอยางมประสทธภาพ

ในการทา การวจยครงนเปนการศกษาผลการจดกจกรรมศลปศกษาวาสามารถสงเสรม

ความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยไดมากนอยเพยงใด จงกาหนดจดมงหมายเฉพาะ คอ เพอศกษา

เปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยน กอนและหลงการได รบการเขารวมกจกรรมศลปศกษา

และศกษา ความพ งพอใจ ตอกระบวนการจดการเรยนร ของ กจกรร มศลปศกษา ตวแปรทศกษา

ประกอบดวย ตวแปรอสระ ไดแก การจดกจกรรมศลปศกษา และตวแปรตาม ไดแก ความคด

สรางสรรค และ ความพงพอใจ ตอการจดการเรยนการสอน จงตงสมมตฐานในการวจยวา ความคด

สรางสรรคของเดกอนบาลท 2 หลงการทากจกรรมสงกวากอนการทากจกรรมศลปศกษา

ประชากรทใช ในการศกษาครงนเปนเดกนกเรยนชาย – หญง อายระหวาง 3– 5 ปซง

กาลงศกษาอยในชนอนบาลท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา

2554 โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธานจงหวดนครนายก ซงไดมาจากการสมอยางงาย (Simple

Random Sampling) จากประชากร เครองมอทใชในการศกษาคนควา คอ แบบทดสอบความคด

สรางสรรคจากการวาดภาพ TCT-DP (Test of Creative Thinking-Drawing Production) ของ เยล

เลน และเออรบน (Jellen; & Urban. 1986: 138-155) แบบสารวจความพงพอใจตอ กระบวนการ

จดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษาและแผนการจดกจกรรมศลปศกษา

วธดาเนนการทดลอง

ศกษาเกยวกบการใช แบบทดสอบความคดสรางสรรคจากการวาดภาพ TCT-DP(Test of

Creative Thinking-Drawing Production) ของ เยลเลน และเออรบน (Jellen; & Urban. 1986: 138-

155) พรอมทงเกณฑการใหคะแนน โดยทงนไดรบคาแนะนาในการตรวจการใหคะแนนความคด

สรางสรรคจากผเชยวชาญ นาผลการตรวจใหคะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรคจ าก

ผเชยวชาญมาหาคาความสอดคลองของเกณฑการใหคะแนนของผประเมนทง 3 ทาน แลวนา

แผนการจดกจกรรมศลปศกษาไปใหผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพของแผนพรอมทงนาผลมา

ปรบปรงตามขอเสนอแนะ และพบผบรหารโรงเรยน หวหนาสายชนครผสอนชนอนบาลท 2 เพอ

ชแจงพรอมอธบายจดประสงคและรปแบบวจย และขอความรวมมอในการปฏบตการทดลอง เรม

102

ทดสอบกอนการทดลองกบกลมตวอยาง โดยใช แบบทดสอบความคดสรางสรรคจากการวาดภาพ

TCT-DP(Test of Creative Thinking-Drawing Production) ของเยลเลนและเออรบน (Jellen; &

Urban. 1986: 138-155) และแบบสารวจความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนร ของกจกรรม

ศลปศกษาผวจยไดดาเนนการทดลองดวยตนเอง เกบขอมลพนฐาน (Base Line Data) จากการจด

กจกรรมศลปศกษา ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 เปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 1 วน ครงละ

ประมาณ 60 นาท รวมทงสน 8 ครง เมอสนสดการทดลอง ผวจยไดทดสอบความคดสรางสรรค และ

แบบสารวจความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษาของกลมตวอยางหลง

การทดลอง ดวยแบบทดสอบความคดสรางสรรคของ เยลเลนและเออรบน (Jellen; & Urban. 1986:

138-155) และแบบสารวจ ความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนร ของกจกรรมศลปศกษา แลว

ทาการตรวจใหคะแนนตามเกณฑเพอนาคะแนนไปวเคราะหตามวธการทางสถต

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลไดดาเนนการตามลาดบขนตอนดงน

1. หาคาสถตพนฐานของคะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรคกอนและหลงการจด

กจกรรมศลปศกษา โดยนาขอมลไปหาคะแนนเฉลยและสวนเบยงเบน มาตรฐานขอ งเดกอนบาลท

2 โดยใชโปรแกรมสาเรจรป

2. วเคราะหเปรยบเทยบคะแนนความคดสรางสรรคโดยกอนและหลงการจดกจกรรม

ศลปศกษา

3. คะแนนแบบสารวจความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนร ของกจกรรมศลปศกษา

นาขอมลไปหาระดบความพงพอใจ โดยการหาคารอยละ

สรปผลการวจย

1. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปศกษา มคะแนนความคดสรางสรรคกอนไดรบ

การจดกจกรรมศลปศกษา มคะแนนความคดสรางสรรคโดยรวมเฉลยเทากบ 22.4 ซงอยในระดบตา

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา คะแน นความคดละเอยดลออเฉลยเทากบ 11.4 อยในระดบตา

คะแนนความคดยดหยน เฉลยเทากบ 4.33 อยในระดบตา คะแนนความคดรเรมเฉลยเทากบ 2.80

อยในระดบปานกล าง และคะแนนความคดคลองตว เฉลยเทากบ 3.87 อยในระดบตา และหลงจาก

ไดรบการจดกจกรรมศลปศกษา มคะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรคโดยรวมเฉลยเทากบ

49.72 ซงอยในระดบสง เมอพจารณาเปนรายดานพบวา คะแนนความคดละเอยดลออ เฉลยเทากบ

23.13 อยในระดบสง คะแนนความคดยดหยน เฉลยเทากบ 14.60 อยในระดบสง คะแนนความคด

รเรมเฉลยเทากบ 7.53 อยในระดบสง และคะแนนความคดคลองตว เฉลยเทากบ 4.46 อยใน

ระดบสง ตามลาดบ

103

2. การศกษาความพงพอใจตอ การจดการเรยนการสอนตามขนตอนของกจกรร ม

ศลปศกษา ผลการศกษาพบวา โดยรวมคาเฉลยของนกเรยนมความพงพอใจในระดบ มาก เมอ

พจารณาตามลาดบขนตอนพบวา ขนท 1 ขนนา คาเฉลย 3.61มระดบความพงพอใจ ในระดบมาก

ขนท 2 ขนดาเนนกจกรรม คาเฉลย 3.80 มระดบความพงพอใจ ในมาก ขนท 3 ขนสรป คาเฉลย

4.77 มระดบความพงพอใจมาก ทสดตามลาดบและขนท 4 ประเมนผล คาเฉลย 3.89 มระดบความ

พงพอใจในมาก

โดยสรปแลว ความพงพอใจตอกระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษา ทาให

นกเรยนไดรบการ พฒนาความพรอมดานรางกายอารมณจ ตใจสงคมและสตปญญาแลวกจกรรม

ศลปศกษายงสอดคลองกบแบบแผนการเรยนของสมอง (Brain Base Learning : BBL) โดยเดกได

ฝกปฏบตจรงเรยนรผานการสงเกตและมอสรภาพทางความคดกจกรรมทเดกไดแสดงออกทาใหเกด

จดเชอมตอของใยประสาททสามารถพฒนาไปสแบบแผนการเรยนรของสมองซงคณคาของศลปะม

สวนสงเสรมพฒนาการเดก 4ดานไดแก สงเสรมพฒนาการดานรางกายสงเสร มพฒนาการดาน

อารมณและจตใจสงเสรมพฒนาการดานสงคมสงเสรมพฒนาการดานสตปญญา

อภปรายผล การวจยครงนจดมงหมาย เพอศกษาคะแนนความคดสรางสรรคโดยรวบรวมและรายดาน

ของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดกจกรรมศลปศกษา แตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ

.01 และความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนร ของกจกรร มศลปศกษา ซงสอดคลองกบ

สมมตฐานของการวจยครงน แสดงใหเหนวากจกรรมศลปศกษา สามารถสงเสรมความคด

สรางสรรคของเดกปฐมวยใหเพมขนไดโดยอภปรายไวดงน

1.เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปศกษา มคะแนนความคดสรางสรรคเพมขนหลง

การทดลอง อาจเนองจากการจดกจกรรมศลปศกษา คอ การจดกจกรรมทางศลปะท มหลายหลาก

กจกรรมทนามาเปนเนนใหเดกไดปฏบตจรงและสภาพแวดลอมของเดก เพอพฒนาผลงานศลปะเปน

หลก จากกจกรรมตาง ๆ มทงกจกรรมวาดภาพระบายส การป น การเปาส การทาภาพพมพ การตอ

เตม ฯลฯ โดยกจกรรมเหลานไดรบกา รออกแบบใหสงเสรมใหเดก ไดแสดงออกตามระดบ

ความสามารถของ เดกแตละคนเพอพฒนาทงสขภาพกาย สขภาพจต ใจ และพฒนาการทางดาน

สมอง ทาใหเ ดกได รจกรบผดชอบ มระเบยบวนย การแสดงออกทางศลปะจงชวยพฒนา

ประสทธภาพในดานตาง ๆ เพราะ เดกไดเรยนรอยางสนกสนาน จากการ ไดลงมอปฏบต จรงและ

พฒนางานศลปะอยางอสระ และยงเปนการฝกใหเดก ๆ รจกคดรปรางรปทรงขนตามความคดรเรม

และจนตนาการของเดกมาประยกตใชไมซาแบบใคร เปนกจกรรมทฝกใหเดกคดอยางสรางสรรคและ

เกดความรดวยตนเอง

104

กจกรรมศลปศกษา เปนกจกรรมการสรางงานศลปะเปนกจกรรมทเห มาะสาหรบการฝก

ประสาทสมผสใ หเชอมโยงกบกระบวนการคด ประสบการณ เหตการณตาง ๆ รวมถงอารมณและ

ความรสกตามความเปนจรง การทางานศลปะทาใหเดกไดสรางจนตนาการตามความหวง ดงนน

ศลปะนบวาเปนกจกรรมทสามารถใหเดกถายทอดความรสก ความคดและจนตนาการของตนเองได

ซงกจกรรมศลปะทนกเรยนไดทา ในแตละชนงานจะถกถายทอดออกมาทางความคดและจนตนาการ

ของเดกอยางเตมทจากการไดทากจกรรม เชน เดกๆไดเรยนรการผสมสเองจากสนา ดนนามน เปนตน

เพราะการทเดกไดลงมอทาเองจะทาใหเดกเกดความเพลดเพลนในกจกรรมททา นอกจากนใน

กจกรรมศลปศกษายงสงเสรมใ หเดกร จกการตกแตงเตมภาพ จากการทเดกไดหยบสงของตางๆท

ตนเองชอบมาปะตด หรอตอเตมผลงานของตนเอง ใหเปนเรองราว กทาใหเดกเกดความภาคภมใจ

และสนกสนานจากกจกรรมศลปศกษา

ความคดสรา งสรรคสามารถเกดขนไดจากการทใหเดกได คดอยางอสระ ปราศจากการถก

บงคบจะทาใหเดกสามารถแสดง ศกยภาพดานความคดสรางสรรค ออกไดอยางเตมท เพราะ การท

เดกไดลงมอปฏบตกจกรรม ศลปะตางๆ ดวยตนเอง จะทาใหเดกเกดความภาคภมใจใน ผลงานของ

ตนเองทเกดจากการตอเตมหรอวาดขนในแตละสวนจงทาให เดกเกดความคดรเรมในการสรางสรรค

ผลงานศลปะ ซงยงทา ใหผลงานของเดกมรายละเอยดมากขน รวมทงเดกสามารถบอกขนตอนการ

สรางสรรคผลงานของตนเองไดและเปนการทบทวนการทางานดวยการเลาถงผลงานของเดก พรอม

ทงยงเปนการแสดงออกทางความรสกของตนเอง เปนการกระตนใหเกดความคด สรางสรรค

กจกรรมศลปศกษายงเปนการ สงเสรมใหเดกเกดความคดสรางสรรค ทเนนความสมพนธระหวางคร

และเดก โดยใชวธการสงเสรมใหเดกถาม กลาแสดงออกและใหความสนใจตอคาถาม ตงใจฟงและ

เอาใจใสตอการคดแปลกๆของเดกดวยใจเปนกลาง เปดโอกาสใหเดกไดเรยนร กระตนแบบสงเสรม

ใหเดกเรยนรดวยตนเองคนควาอยางตอเนองอยเสมอ หรอชแนะใหเดกหาคาตอบจากแหลงตางๆ

ดวยตนเอง พงระลกวาการพฒนาความคดสรางสรรคในเดกจะตองใชเวลาพฒนาอยางตอเนองคอย

เปนคอยไป สงเสรมใหเดกใชจนตนาการของตนเอง และยกยองชมเชยเมอเดกมจนตนาการทแปลก

และมคณคา สงเหลานเปนวธกระตนและสงเสรมใหเดกเกดการตอบสนองทด เปนวธการเสรมแรงวธ

หนงทสงผลตอการการเรยนรของเดกใหพฒนาสงขน

2.เมอวเคราะหการเปลยนแปลงทแตกตางของคะแนนความคดสรางสรรคกอนและหลงการ

จดกจกรรมศลปศกษา จาแนกรายดานพบวา

2.1 ดานความคดรเรม ระดบคะแนนทางดานความคดรเรมของเดกกอนเขารวม

กจกรรมศลปศกษาอยในเกณฑตา แตหลงจากทเดกไดเขารวมกจกรรมศลปศกษาทาใหเดกม

ความคดรเรมในระดบสง เพราะ เดกไดลงมอทากจกรรม พบสมหศจรรย และกจกรรม ไมไอศกรม

หรรษา เพราะทง 2 กจกรรมเปนกจกรรมทเนนใหเดกเกด ความคดรเรมในการสรางสรรคผลงาน

อยางอสระ เชน กจกรรมพบสมหศจรรยเปนกจกรรมทเดกไดเลนสนกสนานกบสนาในการนาสมา

หยดลงในกระดาษแลวพ บสในจงหวะทหยดสแลวนามาเปนชวงททาใหเดกเกดความรสกสนก

105

เพราะเปนจงหวะทเดกลนวาสทหยดลงไปจะออกมาเปนภาพอะไร กจกรรมนเปนกจกรรมททาให

เดกเกดความสนกสนาน ผลงานของเดก ทปรากฏออกมาจง มหลากหลาย แปลกใหม ซงเกดจาก

ความคดจนตนาการของเ ดกแตละคน ทแตกตางกนไป สวนอกกจกรรมคอกจกรรม ไมไอศกรม

หรรษา กเปนกจกรรมทนาชวยในการพฒนาการทางดานความคดรเรมจากการทเดกนาไมไอศกรม

มประกอบกนเปนภาพตามจนตนาการของเดกเองตามนทานทเดกไดฟง กจกรรมน เดกจะตองใช

จนตนาการและความคดสรา งสรรคอยางมากในการทาผลงาน เพราะเดกจะตองคดภาพตวละครของ

ตนเองในนทานเรอง “จงจอกผโชคด” เดกจะไดรบความสนกสนานในตอนทครเลานทานใหฟงเพราะ

เดกๆจะไดแสดงความคดเหนของตนเอง และตอนทเดกๆนาผลงานมาโชวใหเพอนๆด สรปทง 2

กจกรรมสามารถชวยใหเด กเกดความคดรเรม ซงดไดจากผลงานของเดกท สะทอนความคดและ

ความรสกของเดก การกลาแสดง ออกอยางภาคภมใจ ซง เปนจดเรมตนการกระตนใหเดกเกด

ความคดรเรมสรางสรรคสงแปลกใหมของเดกทเกดจากจนตนาการและความคดสรางสรรค เปนอยาง

มาก

2.2 ดานคดคลองแคลว ระดบคะแนนทางดานความคดคลอง แคลวของเดกกอนเขา

รวมกจกรรมศลปศกษาอยในเกณฑตา แตหลงจากทเดกไดเขารวมกจกรรมศลปศกษาทาใหเดกม

ความคดคลอง แคลวตวในระดบสง เพราะเดกไดลงมอทากจกรรม การพมพภาพจาก จนตนาการ

และกจกรรมการตอเตมภาพตามจนตนาการ ทง 2 กจกรรมเปนกจกรรม เนนพฒนาททาใหเดกเกด

ความคดคลองแคลว เพราะกจกรรม การพมพภาพจาก จนตนาการ เดกจะไดรองเพลงและเตน

ประกอบจะทาใหเดกเกดความสนกสนาน หลงจากทเดกไดสนกกบการรองเพลงและเตน ครกจะ

หยบภาพทเกยวเพลงทเดกไดรองและเตนใหเดกดแลวชวยกนบอก โดยครจะนบ 1 - 3 ใหเดกตอบ

เดกๆชวยใหกนคดแลวตอบอยางคลองแคลวจงทาใหเดกเ กดความสนกสนานและยงเพลดเพลนกบ

การพมพภาพดวยนวมอ อยางอสระ สวนกจกรรมกจกรรม การตอเตมภาพตาม จนตนาการ เปนอก

กจกรรมหนงทชวยใหเดกไดพฒนาทางดานความคดคลองแคลวจากการทครหยบรปวงกลมใหเดกด

แลวถามนกเรยนวาสงทเหนนกถงอะไร แลวให เดกตอบ ซงสวนนจะเปนสวนทชวยใหเดกกระตนให

เดกเกดความคลองแคลวในการแสดงความคดจะเปนสวนททาใหเดกเกดความภาคภมใจทสามารถ

ตอบได โดยกจกรรมตอเตมภาพตามจนตนาการ เดกจะไดเลนสนกสนานกบการแตงเตมรปแปด

เหลย มตามจนตนาการของตนเองอยาง อสร ะ และการไมจากดในเรองเวลาจงสงผลใหคะแนน

ความคดสรางสรรคดานคดคลองแคลว มความคดสรางสรรคนอยกวาดานอนๆ ซงเปนจดหนงท

ผวจยไดคนพบเพอเปนแนวทางในการสงเสรมความคดสรางสรรคแกเดกปฐมวยในโอกาสตอไป

2.3 ดานคดยดหยน ระดบคะแนนทา งดานความคดยดหยนของเดกกอนเขารวม

กจกรรมศลปศกษาอยในเกณฑตา แตหลงจากทเดกไดเขารวมกจกรรมศลปศกษาทาใหเดกม

ความคดยดหยน ตวในระดบสง กจกรรม การวาดภาพจากการฟงนทาน และกจกรรม การป นตาม

จนตนาการ ทง 2 กจกรรมเปนกจกรรมเนนพฒนาททาใหเดกเกดความคดยดหยน กจกรรมการวาด

ภาพจากการฟงนทานสามารถกระตนใหเดกเกดความคด ยดหยนในการคดวาดภาพเตาในนทานขน

106

ตามจนตนาการของตนเอง เดกยงเพลดเพลนกบการระบายสเตาของตนเอง สวน กจกรรมการป น

ตามจนตนาการจะเปนกจกรร มทชวยใหเดกเกดความคดยดหยนไดดกวาเพราะกจกรรมนเดก

สามารถเลอกใชวสด อปกรณตางๆ ทตนเองตองการใชไดอยางอสระ เดกๆกจะมความสนกสนานใน

การหาเครองมอมาใชในการป นดนนามนใหเกดเปนรปรางตางๆตามตองการ และยงเปนการฝกให

เดกไดมโอกา สวางแผนกอนทา เลอกใชอปกรณอยางอสระตามความคดจนตนา การและความพง

พอใจในป นผลงานตนเอง แลวแสดงออกมาในรป ผลงาน เปนการสรางเสรมลกษณะนสยทางดาน

ความประณต การสงเกต จะเหนไดวาชวงสปดาหแรกของการวจย เดกจะไมตกแตงตอเตม

รายละเอยดมานก การเลาผลง านจะเปนคา หรอประโยคสนๆ แตในชวงสปดาหหลงๆของการ

ทดลอง เดกจะใชเวลาในการทากจกรรมนานขน มการคดวางแผนกอนทา ผลงานมรายละเอยดมาก

ขน การใชวสดในการตอเตมหลากหลาย การเลาและบรรยายผลงานกเปนเรองราว เดกการมสมาธ

มความตงใจ มความพยายามทจะทากจกรรมใหสาเรจ เมองานสาเรจเดกไดรบการชมเชยของเพอน

และคร เดกจะเกดความภาคภมใจในตนเอง ซงเปนแรงผลกดนใหเดกกระตอรอรนทจะทางานชน

ตอไป

2.4 ดานคดละเอยดลออ ระดบคะแนนทางดานความคดละเอยดลออของเดกกอนเขา

รวมกจกรรมศลปศกษาอยในเกณฑตา แตหลงจากทเดกไดเขารวมกจกรรมศลปศกษาทาใหเดกม

ความคดละเอยดลออในระดบสง กจกรรม เชอกหรรษา และกจกรรมเปาสมหศจรรย ทง 2 กจกรรม

เปนกจกรรมทชวยฝกใหเดกม ความละเอยดลออมาก เพราะกจกรรมเชอกหรรษาเปนกจกรรมฝก

เดกในการใชกาวตดเชอกตามเสนรปผเสอ เดกจะใหความสนใจในสวนนมาก เพราะเดกจะมสมาชก

ในการตดเชอกตามลายเสนรปผเสอ จงทาใหสวนนเดกจะไดรบการฝกทางดานความคดละเอยดลออ

ในลายละเอยดของภาพ ส วนทางดานกจกรรมเปาสมหศจรรยกชวยในการฝกดานความคด

ละเอยดลออ เพราะเดกจะตองใชความคดในเปาสใหมาทบกนในลกษณะทเดกจนตนาการ และ

ตกแตงใหภาพของตนเองใหสวยงามมากทสด ซงข นนกอใหเดกเกดความสนกสนานเพราะไดผสมส

เองและลงมอทาเอง อยางสนกส นานไดลงมอปฏบตฝกฝนและพฒนางานศลปะอยางอสระดวย

ตนเอง

3. การศกษาความพงพอใจตอ กระบวนการจดการเรยนร ของกจกรรมศลปศกษา ผล

การศกษาพบวาการจดการเรยนการสอนตาม กระบวนการจดการเรยนร ของกจกรรมศลปศกษาของ

เดกปฐมวยมความพงพอใจในระดบมาก จากผลการวจยดงกลาวพอสรปไดดงน การจดการสอนตาม

ขนตอนสามารถชวยใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนมแ รงจงใจทดในการทากจกรรมศลปศกษา

เนองจากมกจกรรมทหลากหลาย เชน กจกรรม พบสมหศจรรย กจกรรมเชอกหรรษา เปนตน ซง

สงเกต ไดจากทเดกสนกสนานเพล นเพลด และตงใจทากจกรรมตางๆทครนามา เดกๆใหความ

รวมมอ เปนอยางดเพราะเดกๆจะตงตารอวนนครจะนากจกรรมอะไรมาใหทา ซงเปนการสราง

แรงจงใจใหกบเดกๆ

107

จากการ นากจกรรมมาใหเดกๆ ปฏบตจะพบวาเดกๆจะมความพงพอใจในสวนขนเพราะ

เปนตนเอง สวนตอไปทเดกชนชอบรองมาคอ สวนประเมน เพราะเปนขนทเดกๆจะไดรบคาชม

รางวล และคาแนะนา จากครและเพอนๆ สวนทตอไปเดกมความความพงพอใจคอ ขนดาเนนการ

เพราะเปนขนทเดกๆจะไดเลนสนกสนานกบอปกรณศลปะตางๆ เชน การผสมส การป นดนนามน

การปะตด เปนตน สวนความพงพอใจขนสดทางคอ ขนนา เพราะเปน ขนทเดกๆไดรวาวนนจะไดทา

กจกรรมอะไร จงทาใหเดกไมคอยใสในขนตอนนสกเทาไร

ดงนน การจดการสอน ตามกระบวนการจดการเรยนร ของกจกรร มศลปศกษา กจกรร ม

ศลปศกษา มสวน ชวยกระตนใหเดกปฐมวย ดวยกจกรรมศลปศกษาใหเกดพฒนาการทางดาน

ความคดสรางสรรคดวยกจกรรมตางๆ ใหกบเดกปฐมวย และยงเปนการเตรยมความพรอมและ การ

รบรใหกบเดก ตามขนตอนการเรยนทกาหนดใหไวในแตละกจกรรม ซงแตละขนตอนมกจกรรม ทา

ทายความคด คาถ ามตางๆชวยพฒนาทกษะความคด อารมณ ความรสก เปดโอกาสใหแสดง

ความสามารถดวยตนเองอยางอสระและสอดค ลองกบความเปนจรงตามขนตอน จ งเกดการเรยนร

ดวยตนเอง จะไดรบการพฒนากระบวนการคดและทกษะไปพรอมๆกนจงมความพงพอใจตอ

กระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษา

ขอเสนอแนะทวไป

1. การทากจกรรมศลปศกษา ควรเตรยมสอ วสด อปกรณใหพรอมปรมาณทเพยงพอ

สาหรบทกคน และมปลอดภยกบเดก

2. ขณะทเดกทากจกรรมครมหนาทอานวยความสะดวกในการจดกจกรรมใหพรอม

ตลอดเวลาทเดกลงมอปฏบตกจกรรม ควรสงเสรมและกระตนความคดรเรมสรางสรรค การสนบสนน

โดยการใหกาลงใจ ยกยองชมเชย เมอเดกมจนตนาการผลงานทแปลกใหมและมคณคา ควรสงเกต

พฤตกรรมการทากจกรรม การสนทนาพดคย การเลาผลงาน และควรจดบนทกพฤตกรรมคาสนทนา

คาพดคย ในระหวางทเดกทากจกรรม เพอตดตามผลการพฒนาหรอปรบปรงแกไข

3. ในการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคใหกบเดกไมควรยดตดกบกจกรรมเดยว ควรขยาย

ผลงานเพมเตม เพอเปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกทางผลงานไดอยางหลากหลายเตมท

4. วธการสอนเปนขนตอน มการพฒนาการทางดานกระบวนการคดและทกษะ โดย

พฒนาสมองทงสองซกไปพร อมๆ กนเพมพนศกยภาพของเดกปฐมวย ดานการกลาพด กลาแสดง

ความคดเหนและกลาทา สงผลใหผเรยนเรยนอยางมความสขและสนกสนาน

[พมพคาอางองจากเอกสาร หรอบทสรป

ของจดทนาสนใจ คณสามารถจดตาแหนง

กลองขอความไดทกทในเอกสาร ใหใช

แทบ 'เครองมอกลองขอความ' เพอ

เปลยนแปลงการจดรปแบบของกลอง

ขอความของคาอางองทดงมา]

108

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาและวจยผลของการศกษากจกรรมศลปศกษา ในระยะยาวเพอตดตาม

ผลการทดลองทสงผลตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย

2. ควรมการศกษาและวจยผลของการศกษากจกรรมศลปศกษา ทงเปนกลม รายบคคลท

มผลตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยอยางตอเนอง

3. ควรมการศกษาผลของการจดการศกษากจกรรมศลปศกษาและความพงพอใจตอ

กระบวนการจดการเรยนรของกจกรรมศลปศกษาทสงผลตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยอยาง

ตอเนอง

109

บรรณานกรม

110

บรรณานกรม

กรมวชาการ. (2534). ความคดสรางสรรค: หลกการ: ทฤษฏ: การเรยนการสอน การวดผล

ประเมนผล. กรงเทพฯ: กรมฯ.

กนษฐา ชขนธ. (2541). ผลการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางการสอนภาษาแบบธรรมชาต

โดยใชแกนนาในหนวยการสอนทมตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย . ปรญญานพนธ

กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

โกวท ประวาลพฤกษ; และคนอนๆ. (2541). ประสาทสมผส. กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

จงใจ ขจรศลป. (2532). การศกษาลกษณะการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคและการเลนตามมมทม

ตอความคดสรางสรรคและความเชอมนในตนเองของเดกปฐมวย.ปรญญานพนธ กศ.ม.

(การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

จงลกษณ ชางปลม. (2541). ความคดสรางและความสามารถการวาดภาพจากกจกรรมการวาด

ภาพประกอบการฟงนทาน ของนกเรยนชนอนบาลปท 2. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(ศลปศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จรล คาภารตน. (2541). การสอนศลปะเพอพฒนาความคดสรางสรรคระดบประถมศกษา.

กรงเทพฯ: เลฟ แอนตลพเพรส.

จตทนาวรรณ เดอนฉาย. (2541). ทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจด

กจกรรมศลปะวาดภาพนอกหองเรยน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จราภรณ ตงกตตภาภรณ. (2532). จตวทยาเบองตน. สงขลา: คณะวทยาการ

มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

จรญ โกมทรตนานนท. (2539). ศลปะคออะไร. กรงเทพฯ: ตนออ.

ฉววรรณ กนาวงศ. (2533). การศกษาเดก. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

ชวลต ดาบแกว. (2533). หนงสอเสรมความรและอานเพมเตมกลมสรางเสรมลกษณะนสย

ศลปศกษา. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

ชวลต ดาบแกว; และสดาวด เหมทานนท. (2525). วธสอนศลปศกษา: ทฤษฏและแนวปฏบต

ตามหลกสตรประถมศกษา พ.ศ.2521. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

ดลก ดลกานนท. (2544). การฝกทกษะการคดเพอสงเสรมความคดสรางสรรค. ปรญญานพนธ

กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

111

ทวตถ นกบน. (2542). การศกษาความสมพนธระหวางความคดสรางสรรคกบผลสมฤทธทาง

การเรยน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การวดผลการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

นวลลออ ทนานนท. (2542). เอกสารประกอบการสอน ศล 211 หลกสตรและการสอนศลปศกษา 1.

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

นรมล ตรณสาร สวสดบตร. (2525). ศลปศกษากบครประถม. กรงเทพฯ: ตรณสาร.

นรตน กรองสะอาด. (2535). การศกษาการจดกจกรรมการเคลอนไหวและจงหวะทเนนเทคนค

ในการสอความหมายทมผลตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญไท เจรญผล. (2537). ความสมพนธระหวางความสามารถทางสตปญญากบทกษะพนฐานทาง

คณตศาสตรของเดกปฐมวย.ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บารง กลดเจรญ; และ ฉววรรณ. (2527). วธการสอนทวไป. พษณโลก: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

มหาสารคาม.

บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2545). ในเอกสารการสอนชดวชา การพฒนาเครองมอสาหรบ

การประเมนการศกษา .หนวยท 3. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ประสาท อศรปรชา. (2532). รายงานการวจยการพฒนาความคดสรางสรรคดวยกระบวนการฝก .

มหาสารคาม: อภชาตการพมพ.

ปยะชาต แสงอรณ. (2526). “ ศลปะสาหรบเดก: ของเลนเพอเสรมคณคาในชวต”. เอกสารวชาการ

เครองเลนเพอพฒนาเดก. กรงเทพฯ: คณะอนกรรมการพฒนาการเลนของเดก.

ผสด กฎอนทร. (2526). “เดกกบพฒนาความคดสรางสรรค” เอกสารประกอบการสอนชดวชา

พฤตกรรมวยเดกหนวยท 8 -15. พมพครงท 3. นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

พชรภรณ จอยจมพจน. (2533). ผลการใชคาถามขยายความคดแบบครมสวนรวมและไมม

สวนรวมในการหาคาตอบตอความคดสรางสรรคเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

พตร ทองชน. (2511). สมรรถภาพทางสมองบางประการทสมพนธกบความสามารถทางศลปะ ของ

นกเรยนระดบประถมศกษาตอนปลาย. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

เพยงจต โรจนศภรตน. (2531). การศกษาเปรยบเทยบความคดสรางสรรคระหวางเดกปฐมวยท

ทากจกรรมวาดรปเปนกลมกบเปนรายบคคล . ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

112

ภรณ ครรตนะ. (2523). “ กจกรรมสรางสรรคและดนตร” เดกกอนวยเรยน. กรงเทพฯ:

กรมประชาสงเคราะห.

มานพ ถนอมศร. (2538 , กนยายน). “ความคดสรางสรรคคอความคดทไดรบการปรงแตง”

วารสารแมและเดก. 18 (283): 32 – 33.

มณฑา ไรทม. (2544). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการวาดภาพระบายสโดยใชกจกรรมทฝก

ประสาทสมผสทงหาของนกเรยนชนประถมศกษาท 6 ทเรยนดวยการสอนแบบกระบวนการ

กลมสมพนธการสอนตามแนวคดของเบอรไนซ แมคคารธ 4 แมท. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(ศลปศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ลดดา ลตระกล. (2531). ความสามารถทางการวาดภาพของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ

ตางกน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 4.

กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

เลศ อานนทนะ. (2523). ศลปะในโรงเรยน. กรงเทพฯ: กราฟคอารต.

วารณ นวลจนทร. (2539). ผลของการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคแบบตอเตมผลงานทมตอ

ความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วนดา ศลปะกจโกศล. (2540). ผลของการทากจกรรมการป นแบบชแนะ กงชแนะและแบบอสระท

มตอความมนในตนเองของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วราภรณ รกวจย. (ม.ป.ป.). เอกสารประกอบการสอน กร. 531. กจกรรมสรางสรรคสาหรบ

เดกกอนวยเรยน. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วชย วงศใหญ. (2523). กจกรรมสรางสรรคสาหรบเดกกอนวยเรยน . กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตร

และการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วชย วงใหญ. (2530). การพฒนาและสงเสรมความเกงของลกรก. กรงเทพฯ: เจรญวทยการพมพ.

วรณ ตงเจรญ. (2526). “การสรางเสรมลกษณะนสยเดกปฐมวยดานศลปะ”. เอกสารการสอน

ชดวชาการสรางเสรมลกษณะนสยเดกปฐมวยวยศกษา หนวยท 1- 7. นนทบร:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

-----------. (2526). ศลปศกษา. กรงเทพฯ: วณอารต.

-----------. (2542). อานความคดทางทศนศลปศกษาของวรณ ตงเจรญ. กรงเทพฯ: คณะศลปกรรม

ศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

113

วรณ ตงเจรญ; และคนอนๆ. (2543). โครงการวจยเพอพฒนารปแบบการจดการศกษาสาหรบเดก

ทมความสามารถพเศษดานทศนศลป กรณศกษา: โรงเรยนผไทยอดมศกษา.

กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต. (2536). คมอการจดการศกษาระดบกอนประถมศกษา.

กรงเทพฯ: ศรเมองการพมพ.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2540). แผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท 8

(พ.ศ.2540 – 2544). กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

สงด อทรานนท. (2529). การจดการเรยนการสอนอยางเปนระบบ . กรงเทพฯ: ม.ป.พ.

แสงเดอน ทวสน. (2539). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: เอกซเพรสมเดย.

สดใส ชะนะกล. (2538). ผลการจดกจกรรมวาดภาพนอกชนเรยนทมตอความคดสรางสรรคและ

การรบรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สรชย พศาลบตร; และสจตรา ชวะธนรกษ. (2544, เมษายน). ดชนชวดคณภาพการศกษา

สถาบนอดมศกษา. วารสารสทธปรทศน. 15(45): 99.

สเรขา , นามแฝง. (2544). กจกรรมฝกการใชประสาทสมผส. วารสารสานปฏรป. 4(38): 32 – 33.

สวท มลคา; และอรทย มลคา. (2540). เรยนรสครมออาชพ. กรงเทพฯ: ท พ พรน.

สวทย มลคา. (2543). เรยนรสครมออาชพ. กรงเทพฯ: ดวงกมลสมย.

สมศกด สนธระเวชญ. (2541, มนาคม). ระบบการเตรยมความพรอมทางสมอง. วชาการ. 1(3):

2 – 4

สรางค โควตระกล. (2541). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อาร พนธมณ. (2544). ความคดสรางสรรค. กรงเทพฯ: ธนะการพมพ.

------------. (2532). คดอยางสรางสรรค. กรงเทพฯ: ขาวฟาง.

------------. (2540). คดอยางสรางสรรค. กรงเทพฯ: ขาวฟาง.

อาร รงสนนท. (2527). เอกสารการสอนชดวชา การสรางเสรมประสบการชวต ระดบปฐมวย

หนวยท 8 –15. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

อรพณ ศรสมพนธ. (2538). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความคดสรางสรรคของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนวชาสามญศกษา โดยการสอนแบบซนเนคตกสกบ

การสอนตามคมอการสอนของหนวยศกษานเทศกรมสามญศกษา. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

Arnold, PJ. (1988). Education Movement and the Curriculum. Basinstoke: Taylor & Francis

(Printers) Ltd.

114

Cliatt, M.J.P.; Shaw, J.W.; & Sherwood, J.M. (1980). Effects of training on Divergent

Thinking Abilities of Kindergarten. Child Development. 51(9): 1061 – 1064.

Guitford, J.P. (1967). The Nature of Intelligence. New York: McGraw – Hill Book Co.

Guitford, J.P.; & Ralph, Hoepher. (1971). The Analysis of Intelligence. New York:

McGraw – Hill Book Co.

Hallman, Ralph J. (1971). “Techniques of creation Techniques of Creative Teaching.”

Teaching Creation Thinking. New York: Holt , Rinehart and Winston, Inc.

Hurlock , E.B. (1972). (1972). Child Devlopment. 5 th ed. New York: McGraw – Hill

Hutchinson. (1949). How to Think Creativity. New York: Abindon Press.

Jersild , Arther T. (1972). Child Devlopment. 5 th ed. New York: McGraw – Hill.

Jellen, G.; & Urban, K. (1986, July). The creative child and adult quarterly. 7(3): 137 – 152.

Mayesky ,M., Neuman, D.; & Wloodkowski, R.J. (1985). Creative Activities for Young

ChildrenU.S.A: Pelmar.

Osborn,A. (1957). Applied imagination. New York: Charles Scribners.

Suilivan,John J.; & Taylor, Calvin W. (1967). Learning and Creativity with Special

Science Emphasis on Science. Washington D.C.: National Science Teachers

Association.

Rice , J.P. (1970). “The Gifted ” Development Totent . Springfield , Illinois: Charleb & Co.

Thomas Publishers.

Torrance, E.P. (1962). Guilding of Creative Telent .New Jwrsey: Prentice – Hall,inc

Torrance, E.P. (1965). Rewarding of Creative Behavior: .Expeniments in Classroom

Creativity.

Wallach, M.A.; & Kogan, N. (1965). Modes of Thinking in Young Children: A Study: A

Stay of the Creativity – Intelligence Distinction . New York: Hoit , Rinehart &

Winston.

Wallas, G. (1962). The Art of Thought. New York: Harcourt Brance C.

Weigand, James E. (1971). Develoing Teacher Competence. Englewood Cliffs. Prentice – Hall.

115

ภาคผนวก

116

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญ

117

1. รายชอผเชยวชาญทางดานแบบทดสอบความคดสรางสรรค ( TCT - DP )

1. ผชวยศาสตราจารยจกรพงษ แพทยหลกฟา

หวหนาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ

สาขาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3. อาจารยสชาต ทองสมา

สาขาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. รายชอผเชยวชาญทางดานแบบสารวจความพงพอใจทมตอกระบวนการจดการเรยนร

ของนกเรยนชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนนายกวฒนากร

วดอดมธาน ดวยกจกรรมศลปศกษา

1. ผชวยศาสตราจารยจกรพงษ แพทยหลกฟา

หวหนาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ

สาขาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3. อาจารยสชาต ทองสมา

สาขาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

118

ภาคผนวก ข

หนงสอเชญผเชยวชาญ

119

120

121

122

ภาคผนวก ค

เครองมอสาหรบการทาวจย

123

คมอการใชแบบทดสอบ

แบบทดสอบความคดสรางสรรคจากผลการวาดภาพ TCT-DP

1. การใชแบบทดสอบ

1.1 ผถกทดสอบจะไดแบบทดสอบความคดสรางสรรค TCT – DP และดนสอดาซงไม

มยางลบ เพอไมใหผตอบเปลยนภาพทวาดแลว

1.2 ผทดสอบอานคาสงชา ๆ และชดเจนดงน

“ภาพวาดทวาดอยขางหนาเดก ๆ ขณะนเปนภาพทไมสมบรณ ผวาดเรมลงมอวาดแต

ถก ขดจงหวะเสยกอน ขอใหเดก ๆ วาดตอใหสมบรณ จะวาดเปนภาพอะไรกไดตามทเดก ๆ

ตองการไมมการวาดภาพใด ๆ ทถอวาผด ภาพทกภาพท เปนสงทถกตองทงสน เมอวาดภาพเสรจ

แลวขอใหนามาสงคณคร”

1.3 ในชวงเวลาของการทดสอบหากมคาถามกอาจตอบไดในลกษณะดงน คอ “เดก ๆ

อยากจะวาดอะไรกไดตามทอยากจะวาดทกรปเปนสงทถกตองทงสนทาอยางไรกไดไมมสงใดผด”

“หากผทดสอบยงมคาถามเชน ถามถงชนสวนทปรากฏอยในกรอบ กใหตอบในทานอง

เดม หามอธบายเนอหาหรอวธการใด ๆ เพมเตม นอกจากนควรหลกเลยงการพาดพงถงเวลาทควร

ใชในการวาดภาพ ครควรพดทานองทวา เรมวาดไดเลยไมตองกงวลเรองเวลา”

1.4 ผทดสอบตองจดบนทกเวลาทาแบบทดสอ บของผททาเสรจกอน 12 นาท โดยจด

อาย เพศ ชอ ของผทดสอบในชองวางมมขวาบนของแบบทดสอบ

1.5 ผทดสอบบอกใหผทดสอบตงชอเรอง ควรพดเบา ๆ โดยไมรบกวนผถกทดสอบ

คนอนทยงทาไมเสรจแลวเขยนชอเรองไวทมมขวา เพราะจะใชเปนขอมลสาคญในการแปรผลกา ร

วาดภาพ

1.6 หลงการทดสอบเวลาผานไป 15 นาท ใหเกบแบบทดสอบคน ใหเขยน อาย เพศ

และชอภาพ ไวทมมขวาบนของการทดสอบ

2. เกณฑการประเมนผลเพอใหคะแนนแบบทดสอบความคดสรางสรรค TCT – DP

2.1 การตอเตม (Cn : continuations) ชนสวนทไดรบการตอเตม (ครงวงกลม จดมม

ฉาก เสนโคง เสนประ และสเหลยมจตรสเลกปลายเปดนอกกรอบสเหลยมใหญ) จะไดคะแนนการตอ

เตมชนสวนละ 1 คะแนน คะแนนสงสด คอ 6 คะแนน

2.2 ความสมบรณ (Cm : Completions) หากมการตอเตมจากเดมในขอ 1 ใหเตมหรอ

ใหสมบรณมากขนจะไดคะแนนชนสวนละ 1 คะแนน ถาตอเตมภาพโดยใชรปทกาหนด 2 รปมารวม

เปนรปเดยว ให 1 คะแนน คะแนนสงสดขอนคอ 6 คะแนน

2.3 ภาพทสรางขนใหม (Ne : New Elements) ภาพหรอสญญาลกษณทวาดขนใหม

นอกเหนอจากขอ 1 และ 2 จะไดคะแนนเพมขนอกภาพละ 1 คะแนน แตภาพทว าดซา ๆ ภาพ

เหมอนกน คะแนนสงสดของขอนคอ 6 คะแนน

124

2.4 การตอเนองดวยเสน (CI : Connection Made with Lines) แตละภาพหรสวนของ

ภาพ (ทงภาพทสรางขนใหมในขอ 3) หากมเสนลากโยงเขาดวยกนทงภายในและนอกกรอบจะได

คะแนนการโยงเสนเสนละ 1 คะแนน คะแนนสงสดในขอนคอ 6 คะแนน

2.5 การตอเนองททาใหเกดเรองราว (Cth : Connections made that Contributeto a

Theme) ภาพใดหรอสวนใดของภาพททาใหเกดเปนเรองราวหรอเปนภาพรวมจะไดอก 1 คะแนน

ตอ 1 ชน การเชอมโยงนอาจเปนการเชอมโยงดวยเสนจากขอ 1 หรอไมใชเสนกไดความสาคญอยท

การตอเตมนนทาใหภาพทสมบรณตามความหมายทผถกทดสอบตงไว คะแนนสงสดขอนคอ 6

คะแนน

2.6 การเขยนเสนขนเขต โดยใชชนสวนทกาหนดใหนอกกรอบใหญ (Bfd :Boundary

Breaking Breaking Being Fragment – Independent) การตอเตมหรอโยงเสนปดรปสเหลยมจตรส

ปลายเปดซงอยนอกกรอบสเหลยมใหญจะได 6 คะแนน

2.7 การขามเสนขนเขตอยางอสระโดยไมใชชนสวนทกาหนดใหนอกกรอบใหญ

(Bfi:Boundary Breaking being Fragment-Independent) การตอเตมโยงเสนออกไปนอกกรอบหรอ

การวาดภาพนอกกรอบสเหลยมใหญจะได 6 คะแนนเตม

2.8 การแสดงความลก ใกล – ไกล หรอมตของภาพ (Pe : Perspective) ภาพทวาด

ใหเหนสวนลก มระยะใกลไกลหรอวาดภาพในลกษณะสามมตใหคะแนนภาพละ 1 คะแนนหากม

ภาพปรากฏเปนเรองราวทงภาพแสดงความเปนสามมตความลกหรอใกลไกล ใหค ะแนน 6 คะแนน

เตม

2.9 อารมณขน (Hu : Human) ภาพทแสดงใหเหนหรอกอใหเกดอารมณขนจะไดชนละ

1 คะแนน หรอดภาพรวมถาไดอารมณขนมาก กจะใหคะแนนมากขนเปนลาดบ ภาพทแสดงอารมณ

ขนน ประเมนจากผทดสอบในหลาย ๆ ทาง เชน

2.9.1 ผวาดสามารถลอเลยนตวเองจากภาพวาด

2.9.2 ผวาดผนวกชอทแสดงอารมณขนเขาไป หรอวาดเพมเขาไป

2.9.3ผวาดผนวกลายเสนหรอภาษาเขาไปเหมอนวาวาดภาพการตน คะแนน

สงสดในขอนคอ 6 คะแนน

2.10 การคดแปลกใหม ไมตดตามแผน (Uc : Unconventionality) ภาพทแสดง

ความคดทแปลกใหมแตกตางไปจากความคดปกตธรรมดาทวไปมเกณฑการใหคะแนนดงน

2.10.1 การวางหรอใหกระดาษแตกตางไปจากผทดสอบวางกระดาษให เชนเดกม

การพบ การหมน หรอพลกกระดาษไปขางหลงแลววาดภาพจะไดคะแนน 3 คะแนน

2.10 .2 ภาพทเปนนามธรรมหรอไม เปนภาพของจรง เชน การใชชอทเปน

นามธรรมหรอสตวประหลาดให 3 คะแนน

2.10.3 ภาพรวมของรปทรง เครองหมาย สญลกษณ ตวอกษรหรอตวเลขหรอการ

ใชชอหรอภาพทเหมอนการตนให 3 คะแนน

125

2.10.4 ภาพทตอเตมไมใชภาพทวาดกนแพรหลายทว ๆ ไปให 3 คะแนน แตหาก

มการตอเตมภาพในลกษณะตาง ๆ ดงน

1) รปครงวงกลมตอเปนรปพระอาทตย หนาคน หรอวงกลม

2) รปแบบฉากตอเปนบาน กลอง หรอสเหลยม

3) รปเสนโคง ตอเปนรปง ตนไม หรอดอกไม

4) รปเสนประ ตอเปนถนน ตรอก หรอทางเดน

5) รปจด ทาเปนตานก หรอสายฝนรปทานองนตองหกออก 1 คะแนนจาก 3

คะแนนเตมในขอ d. แตไมมคะแนนตดลบ คะแนนสงสดในขอนเทากบ 12 คะแนน

2.11 ความเรว (Sp : Speed) ภาพทใชเวลานอยกวา 12 นาท จะไดคะแนนเพมดงน

1 ใชเวลาตากวา 2 นาท ให 6 คะแนน

2 ใชเวลาตากวา 2 – 4 นาท ให 5 คะแนน

3 ใชเวลาตากวา 4 – 6 นาท ให 4 คะแนน

4 ใชเวลาตากวา 6 – 8 นาท ให 3 คะแนน

5 ใชเวลาตากวา 8 – 10 นาท ให 2 คะแนน

6 ใชเวลาตากวา10 – 12 นาท ให 1 คะแนน

7 ใชเวลามากกวา 12 นาท ให 0 คะแนน

การใหคะแนนทงหมดจะใหตามเกณฑทง 11 เกณฑ ดงกลาว คะแนนรวมสงสด

คอ 72 คะแนน ซงจะถอคะแนนรวมจากทกเกณฑ เปนคะแนนความคดสรางสรรคของแตละคน โดย

ไมแยกคะแนนเกณฑยอยๆ

126

127

คมอการดาเนนการจดการเรยนรแบบนกวจย

ความเปนมา

การจดการเรยนรแบบนกวจย เปนรปแบบทพฒนาขนโดยรองศาสตราจารยดร .สรมา

ภญโญอนนตพงษ ซงไดดาเนนการวจยพฒนารปแบบขนมา จากการพฒนาโครงการเดกนกวจย

สาหรบเดกปฐมวย ของ เปนการมงทสงเสรมพฒนาครผสอนใหใช วธการสอนโดยเนนเดกเปน

ศนยกลาง ซงเปนการจดการเรยนการสอนทสนองตอบตอพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ .ศ.

2542 โดยมงเนนใหครผสอนสงเสรมใหเดกมความรความสามารถสงสด เปนคนด และมความสข

ตามธรรมชาตและศกยภาพของผเรยนโดยยดหลกการวาทกคนมความสาคญในการเรยนรและ

พฒนา ตนเองได และถอวาผเรยนมความสาคญเปนศนยกลางแหงการเรยนรและพฒนาเนน

ความสาคญทงความร คณธรรม และกระบวนการเรยนร อยางสมดลกน การจดเนอหาสาระและ

กจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน ไดฝกทกษะ กระบวนการคด การ

จดการ การเผชญ สถานการณ ไดเรยนรประสบการณจรง ฝกปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน

สงเสรมใหเดกมทกษะดงน ความคดสรางสรรค ทกษะการแกปญหา กระบวนการเรยนรมนษย

สมพนธ การสอความหมาย ความมวนย ทกษะการสงเกต และผนา รปแบบขนตอนการจดการ

เรยนรแบบเดกนกวจยม 3 ขนตอน ดงน

ขนท 1) ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ

ขนท 2) เดกคนควาวจยหาความร

ขนท 3) การประเมนผลในการทาวจยครงนผวจยตองการศกษาความคดสรางสรรคของ

เดกปฐมวย จงไดนารปแบบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมาใชเพอพฒนาเดกปฐมวย

หลกการและเหตผล

การเรยนร การทางาน การใชชวต จงมแนวทางทหลากหลาย และแนวทางทแปลกใหม

ความคดสรางสรรคจงเปนสงสาคญทสดสาหรบเดกปฐมวยเพอการเรยนรทด และมประสทธภาพ

โดยการจดการเรยนรเพอสงเสรมการ คดควบคไปกบการลงมอปฏบตกจกรรมดวยตนเอง เดกจะม

พฒนาการทางดานจนตนาการ และความคดสรางสรรคได หากไดรบประสบการณ การกระตนให

เดกไดฝกคด ฝกจนตนาการจากแหลงการเรยนรผานประสาทสมผสทงหา ตามความตองการตาม

ธรรมชาตการเรยนรของเดก สวนครมบทบาทสาคญในการสนบสนนและอานวยความสะดวกในเรอง

ของการจดเตรยมสภาพแวดลอม และแหลงขอมลการเรยนร เตรยมสออปกรณทหลากหลายใช

คาถามกระตนเดกไดคดอยางสรางสรรคในการเรยนรดวยตนเอง ใหกาลงใจ ยอมรบในความคดและ

การแสดงออกของเดก ในการกระทาดงกล าวจะทาใหเดกรสกอบอน กลาคดกลาทา มความเชอมน

ในการทางานและความสามารถของตนเอง คดในสงแปลกใหมหลากหลาย ยอมรบความสามารถ

ของผอน สงผลทาใหเดกคดอยางสรางสรรคและในทางทด

128

จดมงหมาย

เพอสงเสรมความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยทง 4 ดาน ไดแก ดานความคดรเรมความ

คลองตว ความคดยดหยน และความละเอยดลออหลกการของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยการ

จดการเรยนรแบบเดกนกวจยนน สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) มหลกการทสาคญสามารถสรป

ไดดงนเปนการจดการเรยนการสอนทมงสงเสรมพฒ นาใหผสอนใชวธการสอนโดยเนนเดกเปน

ศนยกลาง เปนการจดการเรยนการสอนทสนองตอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ. 2542

โดยมงเนนใหครผสอนสงเสรมใหเดกมความรความสามารถตามธรรมชาต และศกยภาพของผเรยน

โดยยดหลกวาทกคนมความสามารถในการเรยนรแ ละพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนม

ความสาคญเปนศนยกลางแหงการเรยนร จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ

และความถนดของผเรยน ไดฝกทกษะเนนกระบวนการคด ใหผเรยนจากประสบการณจรง ฝก

ปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน จดการเรยนรใหเกดข นไดทกสถานท พฒนาผเรยนตามศกยภาพ

จดการประเมนผเรยนควบคกนไปกบกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสม ดงนนการ

จดการเรยนรแบบเดกนกวจย จงมงเนนศกยภาพของผเรยนบนพนฐานแบบไทยแนวการจดการ

เรยนรแบบเดกนกวจยประกอบดวย

1. เวลาในการจดการเรยนรสามารถยดหยนไดตามความสนใจและความตองการของเดก

2. มวสดอปกรณ สอการเรยนรหลากหลาย

3. ใหโอกาสในการเรยนรของเดกควรไดศกษาคนควาจากการลงมอปฏบตจรง และคนควา

จากแหลงความรหลากหลาย

4. บรรยากาศเออตอการเรยนรของเดก

บทบาทคร

1. ครตองมหลกการและแนวคดในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเนนเดกเปนสาคญ

โดยใหเดกปฏบต คดเปน ทาเปน และแกปญหา

2. ในการสอน ครตองเตรยมการสอนลวงหนา ในดาน การศกษาแหลงเรยนรใหกบเดก

ความรเนอหาในเรองทเดกจะศกษา รวมทงบรบทตาง ๆ ทจะ เออครในการสอนในเรองทเดกอยาก

เรยนร

3. ในการจดกจกรรม ครตองเตรยมกจกรรมทหลากหลาย การสอนไมควรวางกฎเกณฑ

หรอระเบยบแบบแผน ควรสรางบรรยากาศเปนไปอยางธรรมชาต ใหมากทสด สรางความอบอนใจ

หลกเลยงการใชคาสงโดยไมจาเปน

4. ในการสอนควรใชวธ การสอนแบบบรณาการ ใหเดกไดลงมอศกษา คนควาแสวงหา

ความรดวยตนเอง

5. สงเกตความกาวหนา บนทกขอมลการเรยนรของเดก

129

6. ขณะสอน ครสงเสรมใหเดกแสดงความสนใจในเรองทอยากรอยากเหน ใชคาถาม

กระตนใหเดกแสดงความคดเหน ใหโอกาสเดกในการดาเนนการศ กษาคนหาความรจากแหลงการ

เรยนรตาง ๆ ภายใตการดแลชวยเหลอแนะนาของคร

7. สรางบรรยากาศทกขณะและทกกจกรรม ใหเดกเรยนอยางมความสข เดกสามารถบอก

เหตผลของการเรยนรและสงทไดรบทสาคญ เดก ๆจะรสกวาสนก ไมเบอและไดความร ชวยใน

การศกษาในแหลงเรยนรตาง ๆ ทงนการสรางปฏสมพนธระหวางครและเดกเปนสงสาคญ

8. จดการเรยนการสอน ตามแผนการสอนทวางไว ตามขนตอนอยางตอเนองบทบาทเดก

1. รวมกนแสดงความคดเหนเสนอหวขอเรองทสนใจทจะเรยนร และทบทวนความร

รวมกนวางแผนกบครในการออกไปศกษาแหลงเรยนรตางๆ

2. ศกษาคนควาจากแหลงเรยนรทหลากหลาย คนควาหาคาตอบดวยตนเอง ทง

จากแหลงเรยนรทครจดเตรยมไวให และหาคาตอบจากแหลงเรยนรทบาน

3. รวบรวมคาตอบทศกษาคนควาจากแหลงเรยนรตางๆ นามาพดสนทนา

แลกเปลยนกบครและเพอน ๆ

4. คดกจกรรมทตนเองชอบ และถนดตามหวขอทศกษาเรยนร จากนนลงมอปฏบต

ทากจกรรมทตนเองไดเลอกไว

5. รวบรวมความคดรวบยอดทไดศกษาเรยนรดวยตนเองมาจากแหลงเร ยนร

หลากหลายบนทกเปนภาพวาดออกมาจากความรทไดเรยนรในแตละหวเรองออกมาแลกเปลยนกบ

เพอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

แผนการดาเนนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

1. ในการศกษาวจยครงน ผวจยไดดาเนนการการจดการเรยนรแบบเดกนกวจ ยใน 3

ขนตอน ดงน

1) ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ

2) ขนเดกคนควาหาความร

3) ขนการประเมนผล

2. จดการเรยนรแบบเดกนกวจยจานวน 8 สปดาห สปดาหละ 1 วน ไดแก วนพฤหสบด

วนละ 45 – 60 นาท โดยมขนตอนในการจดกจกรรมดงน

3. การดาเนนกจกรรมการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

ขนนา

ครเตรยมเดกใหสงบและสรางความคนเคยกบเดกกอนทากจกรรมดวยการสนทนาปรศนา

คาทาย คาคลองจอง รองเพลงหรออน ๆ เพอกระตนความสนใจของเดกกอนทากจกรรมแบบเดก

นกวจย

130

ขนจดการเรยนร

เดกและครรวมกนวางแผนกนโดยเลอกหวเรองทจะเรยนตามความสนใจและความตองการ

ของเดก โดยมครคอยชวยเหลอ แนะนา และใหเดกไดลงมอปฏบตศกษาคนควาดวยตนเอง ครให

การสนบสนนและอานวยความสะดวกตาง ๆ ขณะปฏบตกจกรรม ครใหการยอมรบความคดเหน

การแสดงออกของเดก ช นชมและใหขอมลไปในทางบวกตลอดจนจดบนทกขอมลสาระการรตาง ๆ

ของเดกทกครงและสมาเสมอ

ขนสรป

เดกและครรวมกนสรปทบทวนเกยวกบเรองทไดศกษาเรยนรดวยตนเองของเดก และคร

เพมเตมความรใหอกเพอความเขาใจของเดก ครใชคาถามทสงเสรมความคดส รางสรรค กระตนให

เดกพดในสงทจนตนาการจากความคด

131

แผนการจดกจกรรมศลปศกษา

จดมงหมาย

1. เพอสงเสรมความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย

2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตาง ๆ

เนอหา

การจดการจดกจกรรมศลปศกษาฝกประสาทสมผสทงหาคอการจดกจกรรมใหเดกม

ประสบการณตรง ในการปฏสมพนธกบบคคล วตถ สงของและสงแวดลอมรอบตวทเดกตองการ

เรยนร โดยเดกจะมสวนรวมในการวางแผนการเรยนร และศกษาอยางลกซงตามวธการของเดกเอง

โดยมครคอยชวยเหลอใหการแนะนา สงเสรมสนบสนน การเรยนรของเดก ชนชมและใหขอมล

ยอนกลบทางบวกในการทางานของเดก

กระบวนการจดกจกรรม

กระบวนการจดกจกรรมศลปศกษาฝกประสาทสมผสทงหาประกอบดวยขนตอนการสอน

และการดาเนนกจกรรมแตละขน ซงม 3 ขน ดงน

ขนตอนการเรยนร

กระบวนการจดการเรยนร

1. ขนทบทวนเลอกหวเรอง

1. ครสรางสถานการณ กระตนใหเดกเกดความสนใจในเรองทจะเรยนร

เพอนาไปสการหาหวเรองทจะเรยนรโดยการใชคาถาม อะไร ทาไม

อยางไรเพอใหเดกไดคดและและแสดงความคดเหนออกมา

2. เดกและครรวมกนอภปรายเกยวกบเรองทกลมตองการเรยนร

3. ครสงเกตและจดบนทกในหวเรองทเดกตองการศกษาเรยนร

5. ครเลอกหวขอทเดกตองการเรยนรมากทสด

6. ครนาหวขอทเดกตองกา รเรยนรเชอมโยงใหเขากบจดประสงค

เนอหาในหลกสตร

7. ครวางแผนกจกรรมสนบสนนการเรยนรของเดก

132

ขนตอนการเรยนร กระบวนการจดการเรยนร

2. ขนศกษาคนควาวจย 1. ครกาหนดแหลงเรยนรตามหวเรองทจะเรยนร

2. ครพาเดกศกษาสถานทจรง และใหเดกเลอกทจะ

ศกษาตามความตองการตามธรรมชาตของเดก

3.ครใชคาถาม และพดกระตนใหเดกเกดความสนใจทจะเรยนร

4.เดกและครรวมกนเลอกเรองทสนใจโดยครใชคาถามกระตนใหเดกพด

หวขอทสงสยจากแหลงเรยนรทไดไปศกษามา

5.ครทาแผนผงความคดของ เดกตามหวขอทเดกสงสย ครพดคย

ประเดนในหวขอกบเดกเพอชวยกนหาคาตอบโดยครใชคาถาม กระตน

ใหคดเพอใหเกดคาตอบอยางสรางสรรค

6.ครเตรยมแหลงขอมลทเปนสอการเรยน ใบความร ใบงาน และวสด

อปกรณตาง ๆ มขอมลความรทผเรยนสามารถเลอกทจะศกษา

7.ครสงขาวสารใหผปกครองไดทราบถงเรองทเดกกาลงเรยนรและขอ

ความรวมมอในการใหขอมลกบเดก

8.เดกและครรวมกนสนทนาเกยวกบเรองทศกษาจากพอแมหรอจาก

แหลงทอนทเดกไดเรยนรมาเพมเตมและสรปครกระตนใหเดกมความ

ภาคภมใจในเ รองทตนเองศกษาไปใชประโยชน ใหเดกมความ

ภาคภมใจในความสามารถของตน แลวกระตนใหเดกเกดความอยาก

เรยนรตอไป

3. ขนการประเมนผล สงเกตพฤตกรรมของเดก ทกษะการเรยนรตาง ๆ และผลงานทแสดงถง

การเรยนรของเดก การประเมนตามสภาพจรง

133

กจกรรมท 1

แผนการการจดกจกรรมศลปศกษา เรอง พบสมหศจรรย

จดประสงค

1.เพอสงเสรมและพฒนาเดกในดานความคดรเรม

2.เดกสามารถใชพกนจมกบสนาแลวหยดลงบนกระดาษทพบครงทางดานใดดานหนงได

3.เดกสามารถพบกระดาษดานทไมไดหยดสมาปดแลวใชมอรดกระดาษ

4.เดกสามารถบอกหรอเลาเรองราวเกยวกบผลงานทตนเองทาได

5.เดกสามารถทากจกรรมไดอยางสนกสนาน สาระการเรยนร

1.พฒนากลามเนอมอ

2.พฒนาประสาทสมพนธระหวางตากบมอ

3.พฒนาภาษาในการอธบายผลงานของตนเอง

4.พฒนาความคดสรางสรรคและจนตนาการ

5.ผอนคลายอารมณเกดความสนกสนานเพลดเพลนขณะทากจกรรมและพงพอใจใน

ผลงานของตนเอง

ประสบการณสาคญ

1. การลงมอปฏบตและศกษาหาความรจากแหลงเรยนรจรง

2. การสงเกต

3. การรวสดสงตาง ๆ ดวยการเรยนรดวยตนเอง

4. การเลนและทางานรวมกบเพอน

5. การวางแผนตดสนใจเลอกและลงมอปฏบต

6. การแสดงความคดสรางสรรคผานสอวสดตาง ๆ

7. การรบรและแสดงความรสก ผานสอวสด และผลงาน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการสนทนาพดคย

2. สงเกตจากการรวมกจกรรม

3. ผลงาน

134

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

1.ขนนา(5 นาท)

1. ครนานกเรยนเขาสกจกรรมดวยการทใหนกเรยนดภาพทไดจาก

พบมาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนทายวาภาพทเหนเปนรปใดและม

สอะไรบาง

2. ครพดวา

“วธการพบสสามารถใชสไดหลาย และรปทเกดขนจะเกดขนกบ

วธการลบของนาหนกมอของแตละคน ”

3. ครอธบายวธการ ดงน

3.1 ครเทสนาลงในภาชนะทเตรยมไว 3.2 ครนาแผนกระดาษมาพบครงแลวกางออก 3.3 ใชพกนจมสนา หยดลงบนกระดาษทพบทางดานใด ดานหนง

จะหยดกสกไดจะหยดโดยตงใจหรอไมตงใจใหเปนรปอะไรกได

3.4หยบขอบกระดาษ มาพบเหมอนเดม ใชมอลบกระดาษทพบ

เสรจแลวกางออกจะไดภาพตามตองการ 3.5หลงจากทกระดาษทพบไปตากแหงแลว ใหมาวาดลงให

กระดาษทพบสทแหงแลวตามจนตนาการทไดจากการมองเหนจาก

รปรางของสทถกพบ

3.6 นกเรยนมเวลาในการอธบายรปภาพของตนเองประมาณ 25

นาทเมอหมดเวลาใหนกเรยนชวยกนเกบอปกรณตางๆใหเรยบรอย

2.ขนดาเนนกจกรรม

(25นาท)

1. ครแจกใบงานและอปกรณ

2. ครคอยกระตนใหนกเรยน โดยใชนารปภาพตางๆมาใหนกเรยนด

3. เมอหมดเวลาครบอกใหนกเรยนเกบอปกรณใหเรยบรอย

3.ขนสรป(10 นาท)

1. ครแจกกระดาษถายเอกสารขนาด A4 และสใหนกเรยนทกคน

2. ครบอกใหนกเรยนแตละคนใหจนตนาการดวยวธการพบส และ

ลากเสนจากสงทนกเรยนเคยเหน

3. ครแสดงความชนชมในภาพของนกเรยนและเขยนชอภาพของ

นกเรยนแตละคน

135

สอ

1. ตวอยางภาพทเกดจากวธการพบส

2. สนา หรอสโปสเตอร 3. ภาชนะใสส

4. กระดาษถายเอกสารขนาด A4

5. ดนสอ

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเลาเรองของนกเรยนแตละคน

2. ภาพวาดและชอภาพของนกเรยนแตละคน

136

กจกรรมท 2

แผนการการจดกจกรรมศลปศกษา เรอง ไมไอศกรมหรรษา

จดประสงค

1. เพอสงเสรมและพฒนาเดกในดานความคดรเรม

2. เดกสามารถใชกาวทาไมไอศกรมแลวนามาเรยงประกอบกนเปนภาพตางๆตามคดของ

ตนเองได

3. เดกสามารถใชดนสอสระบายตกแตงใหสวยงามตามความคดของตนเองได

4. เดกสามารถบอกหรอเลาเรองราวเกยวกบผลงานทตนเองทาได

5. เดกสามารถทากจกรรมไดอยางสนกสนานเพลดเพลน

สาระการเรยนร

1.พฒนากลามเนอมอ

2.พฒนาประสาทสมพนธระหวางตากบมอ

3.พฒนาภาษาในการอธบายผลงานของตนเอง

4.พฒนาความคดสรางสรรคและจนตนาการ

5.ผอนคลายอารมณเกดความสนกสนานเพลดเพลนขณะทากจกรรมและพงพอใจใน

ผลงานของตนเอง

ประสบการณสาคญ

1. การลงมอปฏบตและศกษาหาความรจากแหลงเรยนรจรง

2. การสงเกต

3. การรวสดสงตาง ๆ ดวยการเรยนรดวยตนเอง

4. การเลนและทางานรวมกบเพอน

5. การวางแผนตดสนใจเลอกและลงมอปฏบต

6. การแสดงความคดสรางสรรคผานสอวสดตาง ๆ

7. การรบรและแสดงความรสก ผานสอวสด และผลงาน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการสนทนาพดคย

2. สงเกตจากการรวมกจกรรม

3. ผลงาน

137

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

1.ขนนา(5 นาท)

1. ครนานกเรยนเขาสกจกรรมดวยการนาไมไอศกรมมาใหนกเรยนด

แลวใหนกเรยนทายวาไมไอศกรมสามารถทาอยางไรไดบาง

2. ครพดวา

“ไมไอศกรมทนกเรยนนามาสามารถนามาสรางภาพไดตาม

จนตนาการ เชน ทาไมไอศกรมมาเรยงตอกนเปนรวบาน กได ”

3.ครอธบายวธการ ดงน

3.1 ครเลานทานเรอง “จงจอกผโชคด “ ระหวางเลานทานครให

นกเรยนจนตนาการไปดวย หลงจากทเลาเสรจครใหนกเรยนสราง

ภาพจากการนาไมไอศกรมมาตอกนเปนภาพ โดยครสาธตดงน

3.2ครใชกาวทาทไมไอศกรมแลวนามาเรยงตอกนเปนรป หร อ

ลวดลายตางๆลงบนกระดาษทเตรยมไวตามจนตนาการของเดกแต

ละคน

3.3. ใชสไมหรอสเทยนระบายตกแตงใหสวยงาม

3.4นกเรยนมเวลาในการอธบายรปภาพของตนเองประมาณ 25

นาทเมอหมดเวลาใหนกเรยนชวยกนเกบอปกรณตางๆใหเรยบรอย

2.ขนดาเนนกจกรรม

(25นาท)

1. ครแจกใบงานและอปกรณ

2. ครคอยกระตนใหนกเรยน โดยใชนารปภาพใหนทานตางๆมาให

นกเรยนด

3. เมอหมดเวลาครบอกใหนกเรยนเกบอปกรณใหเรยบรอย

3.ขนสรป(10 นาท)

1. ครแจกกระดาษถายเอกสารขนาด A4 ดนสอและสเทยนให

นกเรยนทกคน

2. ครบอกใหนกเรยนแตละคนวาดภาพเกยวกบจงจอกผโชคดตว

พรอมตงชอภาพทวาด

3. ครแสดงความชนชมในการวาดภาพของนกเรยนและเขยนชอภาพ

ของนกเรยนแตละคน

138

สอ

1. หนงสอนทานเรอง หมสามตว

2. ตวละคร ไดแกหมขาว สงโต หมาจงจอก เปนตน

3. กระดาษถายเอกสารขนาด A4

4. ดนสอ

5. สเทยน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเลาเรองของนกเรยนแตละคน

2. ภาพวาดและชอภาพของนกเรยนแตละคน

139

กจกรรมท 3

แผนการการจดกจกรรมศลปศกษา เรอง การพมพภาพจากจนตนาการ

จดประสงค

1. เพอสงเสรมและพฒนาเดกในดานความคดคลองแคลว

2. เพอใหเดกศกษาคนควาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนร

สาระการเรยนร

เพอสงเสรม และพฒนาความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยดวยการจดก จกรรมการพมพ

ภาพจากสงทมองเหน

ประสบการณสาคญ

1. การลงมอปฏบตและศกษาหาความรจากแหลงเรยนรจรง

2. การสงเกต

3. การรวสดสงตาง ๆ ดวยการเรยนรดวยตนเอง

4. การเลนและทางานรวมกบเพอน

5. การวางแผนตดสนใจเลอกและลงมอปฏบต

6. การแสดงความคดสรางสรรคผานสอวสดตาง ๆ

7. การรบรและแสดงความรสก ผานสอวสด ของเลนและผลงาน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการสนทนาพดคย

2. สงเกตจากการรวมกจกรรม

3. ผลงาน

140

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

1.ขนนา(5 นาท)

1. ครนานกเรยนเขาสกจกรรมดวยการรองเพลง “ชมอขนแลวหมน ”

และใหนกเรยนทาทาทางประกอบเพลงตามจนตนาการ

2. ครถอกลองใชลกผลไมและพดวา

“วนนครมกลองหนงใบทจะใหนกเรยนจบโดยใชการรองเพลง

ประกอบทาทางระหวางเตนทาทางตางๆ

3.ครใหนกเรยนจบสงของในของแลวใหบอกวาสงทจบคออะไร”

4. ครอธบายวธการเลน ดงน

4.1 ครแนะนาวางในกลองมสงของตางๆไดแก

- วงกลมลกเลก 5 ตว 5 สคอสเขยวสชมพสแดงสนาเงนและส

มวง ผลไมตางๆ เปนตน

4.2 เมอนกเรยนจบแลวใหนกเรยนชวยกนหาแลวตกลงกนวาสง

ทจบคออะไร

4.3 นกเรยนชวยกนพมพตามสงทมองเหนได

4.5 นกเรยนมเวลาในการเลาเรองจากภาพ ประมาณ 25 นาท

เมอหมดเวลาใหนกเรยนชวยกนเกบอปกรณตางๆใหเรยบรอย

2.ขนดาเนนกจกรรม

(25 นาท)

1. ครแบงนกเรยนออกเปน 6 กลมๆละ 5 คนและแจกหนงสอภาพ

กลมละ 1 เลม

2. ครคอยกระตนใหนกเรยนเลาเรองโดยใชตวละครดาเนนเรอง

ประกอบฉากของหนงสอภาพ

3. เมอหมดเวลาครบอกใหนกเรยนเกบหนงสอภาพและตวละครให

เรยบรอย

4. ครเกบหนงสอภาพ

3.ขนสรป(10 นาท)

1. ครแจกกระดาษถายเอกสารขนาด A4 ดนสอและสนาใหนกเรยน

ทกคน

2. ครบอกใหนกเรยนแตละจนตนาการเกยวกบสตวทนกเรยนเคย

เหน

3. ครแสดงความชนชมในการพมพภาพของนกเรยนและเขยนชอ

ภาพของนกเรยนแตละคน

141

สอ

1. กลอง

2.ของเลนไดแกผลไมตางๆ ลกบอล เปนตน

3. กระดาษถายเอกสารขนาด A4

4. ดนสอ

5. สนา

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเลาเรองของนกเรยนแตละกลม

2. ภาพวาดและชอภาพของนกเรยนแตละคน

142

กจกรรมท 4

แผนการการจดกจกรรมศลปศกษา เรอง การตอเตมภาพตามจนตนาการ

จดประสงค

1. เพอสงเสรมและพฒนาเดกในดานความคดคลองแคลว

2. เพอใหเดกศกษาคนควาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนร

สาระการเรยนร

เพอสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยดวยการจดก จกรรมการตอเตม

ภาพจากสงทสมผส

ประสบการณสาคญ

1. การลงมอปฏบตและศกษาหาความรจากแหลงเรยนรจรง

2. การสงเกต

3. การรวสดสงตาง ๆ ดวยการเรยนรดวยตนเอง

4. การเลนและทางานรวมกบเพอน

5. การวางแผนตดสนใจเลอกและลงมอปฏบต

6. การแสดงความคดสรางสรรคผานสอวสดตาง ๆ

7. การรบรและแสดงความรสก ผานสอวสด และผลงาน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการสนทนาพดคย

2. สงเกตจากการรวมกจกรรม

3. ผลงาน

143

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

1.ขนนา(5 นาท)

1. ครนานกเรยนเขาสกจกรรมดวยการทใหนกเรยนดภาพเรขาคณต

ทครมาใหดแลวถามนกเรยนวาเมอมองดวงกลม นกเรยนนกถงอะไร

เปนตน

2. ครพดวา

“ถาเรานาวงกลมและสเหลยมมาตอกนนกเรยนจะนกถงอะไรบาง”

3. ครอธบายวธการ ดงน

3.1 ครแนะนารปทรงตางๆ มลกษณะรปรางไมเหมอนสามารถ

นามาประกอบเปนรปตางๆไดแก

- นาวงกลมใหญ 1 วง วงกลมเลก 2 วง และนารปสเหลยม 4

กน มา ประกอบกนแลวกจะทาใหเกดเปนรปสตวตามท

จนตนาการไวได

3.2 ครนากระดาษทมรปรางเรขาคณตใหกบนกเรยน พรอม

กระดาษทตดเปนรปรางตางๆ มาแจกใหนกเรยนแตละคนใหนกเรยน

นามาประกอบเปนรปรางตางๆตามจนตนาการ แลวนาไปตดลง

กระดาษ

3.3 หลงจากตดรปทรงตางๆลงในกระดาษแลว ครใหนกเรยนนา

สเมจกมาแตงเตมลวดลายลงใหกระดาษใหสวยงาม

3.4 นกเรยนมเวลาในการอธบายรปภาพของตนเองประมาณ 25

นาทเมอหมดเวลาใหนกเรยนชวยกนเกบอปกรณตางๆใหเรยบรอย

2.ขนดาเนนกจกรรม

(25 นาท)

1. ครแจกใบงานและอปกรณ

2. ครคอยกระตนใหนกเรยน โดยใชนารปภาพตางๆมาใหนกเรยนด

แลวใหนกเรยนวาดรปทรงลงในภาพ

3. เมอหมดเวลาครบอกใหนกเรยนเกบอปกรณใหเรยบรอย

3.ขนสรป(10 นาท)

1. ครแจกกระดาษถายเอกสารขนาด A4 และสเมจกใหนกเรยนทก

คน

2. ครบอกใหนกเรยนแตละคนใหจนตนาการวารปทรงทใหวาดเปน

รปใดทนกเรยนเคยเหน

3. ครแสดงความชนชมในภาพของนกเรยนและเขยนชอภาพของ

นกเรยนแตละคน

144

สอ

1. ภาพรปทรงเรขาคณต

2. รปภาพสตวตางๆ

3. กระดาษถายเอกสารขนาด A4

4. ดนสอ

5. สเมจก

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเลาเรองของนกเรยนแตละคน

2. ภาพวาดและชอภาพของนกเรยนแตละคน

145

กจกรรมท 5

แผนการการจดกจกรรมศลปศกษา

เรอง การวาดภาพจากการฟงนทาน

จดประสงค

1. เพอสงเสรมและพฒนาเดกในดานความคดยดหยน

2. เพอใหเดกศกษาคนควาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนร

สาระการเรยนร

เพอ สงเสรม และพฒนาความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยดวยการจดกจกรรมการเลา

นทานจากหนงสอภาพ

ประสบการณสาคญ

1. การลงมอปฏบตและศกษาหาความรจากแหลงเรยนรจรง

2. การสงเกต

3. การสารวจศกษาลกษณะรปรางของตวละครตางๆ

4. การรจดสงมชวตตาง ๆ ดวยการเรยนรดวยตนเอง

5. การเลนและทางานรวมกบเพอน

6. การวางแผนตดสนใจเลอกและลงมอปฏบต

7. การแสดงความคดสรางสรรคผานสอวสดตาง ๆ

8. การรบรและแสดงความรสก ผานสอวสด ของเลนและผลงาน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการสนทนาพดคย

2. สงเกตจากการรวมกจกรรม

3. ผลงาน

146

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

1.ขนนา(5 นาท)

1. ครนานกเรยนเขาสกจกรรมดวยการรองเพลง “เตา” และให

นกเรยนทาทาทางประกอบเพลงตามจนตนาการ

2. ครถอหนงสอภาพและพดวา

“วนนครมหนงสอภาพแบบใหมทนกเรยนสามารถนาตวละครซงเปน

ตกตากระดาษมาเลาเปนเรองราวรวมกบเพอนๆโดยใชภาพประกอบ

ของหนงสอภาพเปนฉากในการเลาเรองและตวละครนสามารถลอด

ผานจากหนาหนงไปยงอกหนาหนงได

3. ครบอกนกเรยนวา “วนนเราจะมาเลาเรองเตาทะเลดวยหนงสอ

ภาพเลมน”

4. ครอธบายวธใชหนงสอภาพเรองเตาทะเลดงน

4.1 ครแนะนาตวละครม 6 ตวไดแก

- ลกเตาทะเลตวเลก 5 ตว 5 สคอสเขยวสชมพสแดงสนาเงน

และสมวงลกเตาทะเลจะกนหญาทะเลเปนอาหาร

- ปทะเลอาศยอยตามหาดทรายคอยจบลกเตาทะเลทเพงเกด

ใหมกนเปนอาหาร

4.2 เมอนกเรยนเปดไปทหนาแรกของหนงสอภาพจะมลกเตา

ทะเลอย 5 ตวและปทะเล 1 ตวซอนอยใหนกเรยนชวยกนหาแลวตก

ลงกนวาใครจะเอาตวไหน

4.3 นกเรยนชวยกนเลาเรองผานตวละครขอ งตนโดยใช

ภาพประกอบของหนงสอภาพเปนฉากของเรอง

4.4 เมอนกเรยนตองการจะเปดหนาตอไปนกเรยนจะตองหา

ชองทางลอดผานใหเจอกอนแลวจงใชตวละครสอดลอดผานชองจาก

หนาเดมไปยงหนาใหม

4.5 นกเรยนมเวลาในการเลาเรองเตาทะเลประมาณ 25 นาทเมอ

หมดเวลาใหนกเรยนชวยกนเกบหนงสอภาพและตวละครใหเรยบรอย

2.ขนดาเนนกจกรรม

(25 นาท)

1. ครแบงนกเรยนออกเปน 6 กลมๆละ 5 คนและแจกหนงสอภาพ

กลมละ 1 เลม

2. ครคอยกระตนใหนกเรยนเลาเรองโดยใชตวละครดาเนนเรอง

ประกอบฉากของหนงสอภาพ

3. เมอหมดเวลาครบอกใหนกเรยนเกบหนงสอภาพและตวละครให

เรยบรอย

4. ครเกบหนงสอภาพ

147

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

3.ขนสรป(10 นาท)

1. ครแจกกระดาษถายเอกสารขนาด A4 ดนสอและสเทยนให

นกเรยนทกคน

2. ครบอกใหนกเรยนแตละคนวาดภาพเกยวกบทะเลพรอมตงชอ

ภาพทวาด

3. ครแสดงความชนชมในการวาดภาพของนกเรยนและเขยนชอภาพ

ของนกเรยนแตละคน

สอ

1. หนงสอภาพเรองเตาทะเล

2. ตวละครม 6 ตวไดแกลกเตาทะเลตวเลก 5 ตว 5 สคอสเขยวสชมพสแดงสนาเงน

สมวงและปทะเล

3. กระดาษถายเอกสารขนาด A4

4. ดนสอ

5. สเทยน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเลาเรองของนกเรยนแตละกลม

2. ภาพวาดและชอภาพของนกเรยนแตละคน

148

กจกรรมท 6

แผนการการจดกจกรรมศลปศกษา เรอง การป นตามจนตนาการ

จดประสงค

1. เพอสงเสรมและพฒนาเดกในดานความคดยดหยน

2. เพอใหเดกศกษาคนควาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนร

สาระการเรยนร

เพอสงเสรมและพฒนาความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยดวยการจดกจกรรมการดมกลน

ประสบการณสาคญ

1. การลงมอปฏบตและศกษาหาความรจากแหลงเรยนรจรง

2. การสงเกต

3. การรกลนสงตาง ๆ ดวยการเรยนรดวยตนเอง

4. การเลนและทางานรวมกบเพอน

5. การวางแผนตดสนใจเลอกและลงมอปฏบต

6. การแสดงความคดสรางสรรคผานสอวสดตาง ๆ

7. การรบรและแสดงความรสก ผานสอวสด ของเลนและผลงาน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการสนทนาพดคย

2. สงเกตจากการรวมกจกรรม

3. ผลงาน

149

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

1.ขนนา(5 นาท)

1. ครนานกเรยนเขาสกจกรรมดวยการนาภาพสงตางๆมาใหนกเรยน

ทาย เชน รปดอกไม นาปลา เปนตน

2. ครถอรปภาพตางๆและพดวา

“วนนครนาภาพมาใหนกเรยนดแลวใหนกเรยนบอกกบครแตและ

ภาพมกลนหอมหรอเหมน”

3. ครบอกนกเรยนวา “ดอกไมแตละชนดทนกเรยนดมแลวนกเรยน

นกถงอะไรบาง’”

4. ครอธบายกลนดอกไมหรอก ลนอาหารลวนมรปรางตามสงท

นกเรยนรจกดงน

4.1 ครแนะนาวากลนตางๆไดแก

- กลนดอกไมจะมลกษณะกลนหอม เชน ดอกมะล ดอก

กหลาบ

- อาหารทะเล จะมกลนทคาวไปตามลกษณะของสงมชวตแต

ละชนด

4.2 เมอนกเรยนไดดมกลนตางทอยภายในกลองแตละทซอนอย

ใหนกเรยนชวยกนหาแลวตกลงกนวากลนทดมเปนกลนใด

4.3 นกเรยนชวยกนถายทอดสงทไดดมมาในลกษณะการป นตาม

กลนทไดดม

4.4 นกเรยนมเวลาในการอธบายประมาณ 25 นาทเมอหมดเวลา

ใหนกเรยนชวยกนเกบดนนามนใหเรยบรอย

2.ขนดาเนนกจกรรม

(25 นาท)

1. ครแบงนกเรยนออกเปน 6 กลมๆละ 5 คนแบงกระปองใหกลมละ

2 กระปอง

2. ครคอยกระตนใหนกเรยนสงดม โดยใชภาพประกอบตางๆให

นกเรยนดภาพ

3. เมอหมดเวลาครบอกใหนกเรยนเกบดนนามนและกระปองกลนให

เรยบรอย

4. ครเกบดนนามนและกระปองกลน

3.ขนสรป(10 นาท)

1. ครแจกดนนามนและกระปองกลนใหนกเรยนทกคน

2. ครบอกใหนกเรยนแตละคนป นสงทไดดมออกมาพรอม ตงชอ

3. ครแสดงความชนชมในการป นของนกเรยนและเขยนชอ

150

สอ

1. ภาพอาหารตางๆ ดอกไม เปนตน

2. ดนนามนไรสารเคม

3. กระปองกลนตางๆ

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเลาเรองของนกเรยนแตละกลม

2. ภาพวาดและชอภาพของนกเรยนแตละคน

151

กจกรรมท 7

แผนการการจดกจกรรมศลปศกษา เรอง เชอกหรรษา

จดประสงค

1. เพอสงเสรมและพฒนาเดกในดานความคดละเอยดลออ

2. เดกสามารถใชพกนจมกาวทาเชอกตดบนกระดาษได

3. เดกสามารถบอกหรอเลาเรองราวเกยวกบผลงานทตนเองทาได

4. เดกสามารถทากจกรรมไดอยางสนกสนานเพลดเพลน

สาระการเรยนร

1. พฒนากลามเนอมอ

2. พฒนาประสาทสมพนธระหวางตากบมอ

3. พฒนาภาษาในการอธบายผลงานของตนเอง

4. พฒนาความคดสรางสรรคและจนตนาการ

5. ผอนคลายอารมณเกดความสนกสนานเพลดเพลนขณะทากจกรรมและพงพอใจใน

ผลงานของตนเอง

ประสบการณสาคญ

1. การลงมอปฏบตและศกษาหาความรจากแหลงเรยนรจรง

2. การสงเกต

3. การรวสดสงตาง ๆ ดวยการเรยนรดวยตนเอง

4. การเลนและทางานรวมกบเพอน

5. การวางแผนตดสนใจเลอกและลงมอปฏบต

6. การแสดงความคดสรางสรรคผานสอวสดตาง ๆ

7. การรบรและแสดงความรสก ผานสอวสด และผลงาน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการสนทนาพดคย

2. สงเกตจากการรวมกจกรรม

3. ผลงาน

152

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

1.ขนนา(5 นาท)

1. ครนานกเรยนเขาสกจกรรมดวย การทใหนกเรยนดภาพแมลงทคร

นามา แลวถามนกเรยนวาเมอนกเรยนมองดเหนอะไรบาง

2. ครพดวา

“เชอกทนกเรยนรจกสามารถนามาสามารถ เปนรปภาพ เชน ลาย

เสอผา เครองประดบ เปนตน”

3. ครอธบายวธการ ดงน

3.1 ครแนะนาการนาเชอกตดกาวบนกระดาษพอสมควร

3.2 ครนาใชพกนจมกาวแลวทาตามลายเสนทรางบนกระดาษ

3.3 ครตดเชอกใหมระยะหางกนพอประมาณ

3.4 เมอตดเชอกเสรจไดตามทตองการแลวนาไปตากใหแหง 3.5หลงจากตดเชอกเสรจ ครนากลองใสวตถมา ใหนกเรยนสมผส

โดยไมใหมอง

3.6หลงจากทสมผสแลวใหมาระบายสตามชองทนกเรยนตดเชอก

ไว

3.7 นกเรยนมเวลาในการอธบายรปภาพของตนเองประมาณ 25

นาทเมอหมดเวลาใหนกเรยนชวยกนเกบอปกรณตางๆใหเรยบรอย

2.ขนดาเนนกจกรรม

(25นาท)

1. ครแจกใบงานและอปกรณ

2. ครคอยกระตนใหนกเรยน โดยใชนารปภาพตางๆมาใหนกเรยนด

3. เมอหมดเวลาครบอกใหนกเรยนเกบอปกรณใหเรยบรอย

3.ขนสรป(10 นาท)

1. ครแจกกระดาษถายเอกสารขนาด A4 และสเมจกใหนกเรยนทก

คน

2. ครบอกใหนกเรยนแตละคนใหจนตนาการดวยวธการจดดวย

ปากกาเมจกจากสงทนกเรยนเคยเหน

3. ครแสดงความชนชมในภาพของนกเรยนและเขยนชอภาพของ

นกเรยนแตละคน

153

สอ

1. ตวอยางภาพแมลง และอปกรณทมรปรางเปนเชอก

2. สไม 3. พกน 4. ภาชนะใสกาว

5. กระดาษถายเอกสารขนาด A4

6. ดนสอ

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเลาเรองของนกเรยนแตละคน

2. ภาพวาดและชอภาพของนกเรยนแตละคน

154

กจกรรมท 8

แผนการการจดกจกรรมศลปศกษา เรอง เปาสมหศจรรย

จดประสงค

1. เพอสงเสรมและพฒนาเดกในดานความคดละเอยดลออ

2.เดกสามารถใชหลอดเปาสลงบนกระดาษอยางอสระใหทวแผนได

3.เดกสามารถบอกหรอเลาเรองราวเกยวกบผลงานทตนเองทาได

4.เดกสามารถทากจกรรมไดอยางสนกสนานเพลดเพลน

สาระการเรยนร

1.พฒนากลามเนอนวมอ

2.พฒนาประสาทสมพนธระหวางตากบมอ

3.พฒนาภาษาในการอธบายผลงานของตนเอง

4.พฒนาความคดสรางสรรคและจนตนาการ

5.ผอนคลายอารมณเกดความสนกสนานเพลดเพลนขณะทากจกรรมและพงพอใจใน

ผลงานของตนเอง

ประสบการณสาคญ

1. การลงมอปฏบตและศกษาหาความรจากแหลงเรยนรจรง

2. การสงเกต

3. การรวสดสงตาง ๆ ดวยการเรยนรดวยตนเอง

4. การเลนและทางานรวมกบเพอน

5. การวางแผนตดสนใจเลอกและลงมอปฏบต

6. การแสดงความคดสรางสรรคผานสอวสดตาง ๆ

7. การรบรและแสดงความรสก ผานสอวสด และผลงาน

การประเมนผล

1. สงเกตจากการสนทนาพดคย

2. สงเกตจากการรวมกจกรรม

3. ผลงาน

155

ขนตอน กจกรรมการเรยนร

1.ขนนา(5 นาท)

1. ครนานกเรยนเขาสกจกรรมดวยการทใหนกเรยนดภาพทไดจาก

ลบ มาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนทายวาภาพทเหนใชวธใดในการ

ระบายส และมสอะไรบาง

2. ครพดวา

“วธการระบายสมหลายวธการ พมพกเปนวธหนงทสามารถนามาวาด

ภาพไดเหมอนกน และลกษณะเสนทลากมลกษณะคลายพกน”

3. ครอธบายวธการ ดงน

3.1 ครแนะนาใชสผสมนาในภาชนะใหเหลวพอสมควร

3.2 ครนาใชหลอดจมสแลวเปาสลงบนกระดาษตามจนตนาการ

ของตนเอง

3.3 นากระดาษไปผงใหแหง

3.5หลงจากนากระดาษทเปาสเสรจ ครใหนกเรยนนาผาปดตาแลว

จบสงของทเตรยมไว โดยไมใหมอง

3.6หลงจากทจบแลวใหมาวาดลงใหกระดาษท เปาสทแหงแลวตาม

จนตนาการทไดจากการสมผส

3.7 นกเรยนมเวลาในการอธบายรปภาพของตนเองประมาณ 25

นาทเมอหมดเวลาใหนกเรยนชวยกนเกบอปกรณตางๆใหเรยบรอย

2.ขนดาเนนกจกรรม

(25นาท)

1. ครแจกใบงานและอปกรณ

2. ครคอยกระตนใหนกเรยน โดยใชนารปภาพตางๆมาใหนกเรยนด

3. เมอหมดเวลาครบอกใหนกเรยนเกบอปกรณใหเรยบรอย

3.ขนสรป(10 นาท)

1. ครแจกกระดาษถายเอกสารขนาด A4 และสเมจกใหนกเรยนทก

คน

2. ครบอกใหนกเรยนแตละคนใหจนตนาการ ดวยวธการพมพสจาก

สงทนกเรยนเคยเหน

3. ครแสดงความชนชมในภาพของนกเรยนแ ละเขยนชอภาพของ

นกเรยนแตละคน

156

สอ

1. ตวอยางภาพทเกดจากวธการพมพส

2. สนา หรอสโปสเตอร 3. พกนหรอหลอดกาแฟ 4. ภาชนะใสส

5. กระดาษถายเอกสารขนาด A4

6. ดนสอ

การประเมนผล

1. สงเกตจากการเลาเรองของนกเรยนแตละคน

2. ภาพวาดและชอภาพของนกเรยนแตละคน

157

แบบสารวจความพงพอใจในทมตอกระบวนการจดการเรยนรดวยกจกรรมศลปศกษา

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล

1. เพศ ชาย หญง

2. อาย......................ป......................ขวบ

3. นกเรยนชน.............................................................................................

นกเรยนโรงเรยน....................................................................................

คาชแจง โปรดพจารณาขอความแตละขอและทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของ

นกเรยนมากทสดระดบความพงพอใจ 5 = มากทสด 4 = มาก 3 = ปานกลาง 2 = นอย 1 = นอย

ทสด

รายการ 1 2 3 4 5

ขนท 1 ( ขนนา )

1.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนรองเพลงและ

เตนตามจงหวะ แลวเลานทานประกอบตกตากระดาษ กอน

ปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบฟงเพลง

และเตนตามจงหวะ กดวง

2.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพสงของ

ตางๆแลวชวยกนตอบคาถาม กอนปฏบตไหม และนกเรยน

จะใหดาววธการสอนแบบใหนกเรยนดภาพสงของตางๆแลว

ชวยกนตอบคาถาม กดวง

3.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนฟงเพลงและ

เตนตามจงหวะ กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาว

วธการสอนแบบฟงเพลงและเตนตามจงหวะ กดวง

4.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพ

เรขาคณตแลวชวยกนตอบคาถาม กอนปฏบตไหม และ

นกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบใหนกเรยนดภาพ

เรขาคณตแลวชวยกนตอบคาถาม กดวง

5.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพแมลง

แลวชวยกนตอบคาถาม กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะให

ดาววธการสอนแบบใหนกเรยนดภาพแมลงแลวชวยกนตอบ

คาถาม กดวง

6.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพทเปน

รอยลบลกษณะตางๆ แลวใหนกเรยนชวยกนตอบคาถาม

กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบให

นกเรยนดภาพทเปนรอยลบลกษณะตางๆ กดวง

158

รายการ 1 2 3 4 5

7.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพทเปน

รอยการพบสลกษณะตางๆ แลวใหนกเรยนชวยกนตอบ

คาถาม กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาววธการสอน

แบบใหนกเรยนดภาพทเปนรอยการพบสลกษณะตางๆ ก

ดวง

8.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดไมไอศกรม

แลวใหนกเรยนชวยกนทายวาไมไอศกรมทาอะไรไดบาง

กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบให

นกเรยนชวยกนทายวาไมไอศกรมทาอะไรไดบาง กดวง

ขนท 2 ( ขนดาเนนการ )

1.นกเรยนชอบไหมทคณครใหสรางผลงานดวยตนเอง และ

รวมทากบเพอนๆ

2.นกเรยนสนกกบกจกรรมทคณครนามาใหเดกๆชวยกนทา

ไหม แลวเดกๆจะใหดาวกจกรรมทคณครนามากดวง

3. ภาพทนกเรยนวาดขนเปนภาพเกยวกบอะไรบาง และม

อะไรอยในภาพบาง

4.ผลงานทนกเรยนป นเปนภาพเกยวกบอะไรบาง และม

อะไรอยในภาพบาง

5.ภาพทนกเรยนพบสเปนรปภาพอะไร แลวมสอะไรบาง

6.นกเรยนสรางภาพจากการตอเตมรปทรงเรขาคณตเปน

ภาพเกยวกบอะไรบาง และมอะไรอยในภาพบาง

7.นกเรยนสรางภาพจากการเชอกเปนรปภาพแมลงอะไรบาง

แลวมอะไรอยในภาพบาง

8.นกเรยนนาไมไอศกรมมาสรางเปนภาพเกยวกบอะไรบาง

และมอะไรอยในภาพบาง

9.นกเรยนสรางภาพจากการลบสเปนรปภาพเกยวอะไรบาง

แลวมอะไรอยในภาพบาง

10 .นกเรยนสรางภาพจากการพมพสเปนรปภาพเกยว

อะไรบาง แลวมอะไรอยในภาพบาง

11 .ทง 8 กจกรรมทคณครนามาใหเดกๆทา เดกๆชอบ

กจกรรมไหนมากทสด

12.ครใหนกเรยนและเพอนๆ ชวยกนทาความสะอาดและ

เกบอปกรณเขาทใหเรยบรอย

159

รายการ 1 2 3 4 5

ขนท 3 ( ขนสรป )

1.นกเรยนแตละอธบายผลงานของตนเองวาเปนภาพ

เกยวกบอะไร แลวนกเรยนตงชอวาอะไร

2.นกเรยนแตละกลมอธบายผลงานของตนเองวาเปนภาพ

เกยวกบอะไร แลวนกเรยนตงชอวาอะไร

3.นกเรยนอธบายขนตอนการสรางผลงานของนกเรยนแตละ

คน วานกเรยนสรางอยางไรและใชอปกรณใดบาง

4.นกเรยนอธบายขนตอนการสรางผลงานของนกเรยนแตละ

กลมวานกเรยนสรางอยางไร และใชอปกรณใดบาง

5.ผลงานของเพอนๆ นกเรยนเหนอะไรบางและนกเรยนจะ

ตงชอผลงานของเพอนวาอยางไร

ขนท 4 ( ประเมนผล )

1.ผลงานของเพอนๆ นกเรยนคดวาจะใหดาวกดวง

2.นกเรยนรสกอยางไรกบผลงานของตนเองททาเสรจแลว จะ

ใหดาวกบผลงานตวเองกดวง

3.นกเรยนอยากนาผลงานไปตดโชวผปกครองทบอรด ไหม

คะ

4.นกเรยนชอบไหมคะทคณครนาภาพของนกเรยนมาโชวให

เพอนๆดและใหดาวกบผลงานทนกเรยนสรางขน

ขอเสนอแนะ

………….………………………………………………………………………………………

………….……….………………………………………………………………………………………

…….…………….………………………………………………………………………………………

……….………….………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………..……

160

ภาคผนวก ง

ตารางการวเคราะหขอมล

161

ตารางคะแนน แบบสารวจความพงพอใจของนกเรยนในกลมตวอยาง

ทงหมดมาคานวณ

รายการ 𝒙𝒙� S.D. รอย

ละ

ระดบความพง

พอใจ

ขนท 1 ( ขนนา )

1.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนรองเพลงและเตนตามจงหวะ

แลวเลานทานประกอบตกตากระดาษ กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะให

ดาววธการสอนแบบฟงเพลงและเตนตามจงหวะ กดวง

6.38 2.96 3.40 ปานกลาง

2.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพสงของตางๆแลวชวยกน

ตอบคาถาม กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบให

นกเรยนดภาพสงของตางๆแลวชวยกนตอบคาถาม กดวง

7.13 2.85 3.80 มาก

3.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนฟงเพลงและเตนตามจงหวะ

กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบฟงเพลงและเตนตาม

จงหวะ กดวง

6.63 2.93 3.53 มาก

4.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพเรขาคณตแลวชวยกน

ตอบคาถาม กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบให

นกเรยนดภาพเรขาคณตแลวชวยกนตอบคาถาม กดวง

6.5 2.90 3.46 ปานกลาง

5.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพแมลงแลวชวยกนตอบ

คาถาม กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบใหนกเรยนด

ภาพแมลงแลวชวยกนตอบคาถาม กดวง

7.38 2.78 3.93 มาก

6.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพทเปนรอยลบลกษณะ

ตางๆ แลวใหนกเรยนชวยกนตอบคาถาม กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะให

ดาววธการสอนแบบใหนกเรยนดภาพทเปนรอยลบลกษณะตางๆ กดวง

6.00 2.99 3.20 ปานกลาง

7.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดภาพทเปนรอยการพบส

ลกษณะตางๆ แลวใหนกเรยนชวยกนตอบคาถาม กอนปฏบตไหม และ

นกเรยนจะใหดาววธการสอนแบบใหนกเรยนดภาพทเปนรอยการพบส

ลกษณะตางๆ กดวง

7.63 2.82 4.06 มากทสด

8.นกเรยนชอบวธการสอนทคณครใหนกเรยนดไมไอศกรม แลวใหนกเรยน

ชวยกนทายวาไมไอศกรมทาอะไรไดบาง กอนปฏบตไหม และนกเรยนจะให

ดาววธการสอนแบบใหนกเรยนชวยกนทายวาไมไอศกรมทาอะไรไดบาง กดวง

6.63 2.84 3.53 มาก

ขนท 2 ( ขนดาเนนการ )

1.นกเรยนชอบไหมทคณครใหสรางผลงานดวยตนเอง และ รวมทากบเพอนๆ 7.00 2.83 3.73 มาก 2.นกเรยนสนกกบกจกรรมทคณครนามาใหเดกๆชวยกนทาไหม แลวเดกๆ

จะใหดาวกจกรรมทคณครนามากดวง 7.25 2.81 3.87 มาก

3. ภาพทนกเรยนวาดขนเปนภาพเกยวกบอะไรบาง และมอะไรอยในภาพบาง 6.88 2.91 3.67 มาก

4.ผลงานทนกเรยนป นเปนภาพเกยวกบอะไรบาง และมอะไรอยในภาพบาง 9.38 2.42 5.00 มากทสด

162

รายการ 𝒙𝒙� S.D. รอย

ละ

ระดบความพง

พอใจ

5.ภาพทนกเรยนพบสเปนรปภาพอะไร แลวมสอะไรบาง 6.75 2.91 3.60 มาก

6.นกเรยนสรางภาพจากการตอเตมรปทรงเรขาคณตเปนภาพเกยวกบ

อะไรบาง และมอะไรอยในภาพบาง 6.50 2.94 3.46 ปานกลาง

7.นกเรยนสรางภาพจากการเชอกเปนรปภาพแมลงอะไรบาง แลวมอะไรอย

ในภาพบาง 6.75 2.89 3.60 มาก

8.นกเรยนนาไมไอศกรมมาสรางเปนภาพเกยวกบอะไรบาง และมอะไรอย

ในภาพบาง 6.75 2.91 3.60 มาก

9.นกเรยนสรางภาพจากการลบสเปนรปภาพเกยวอะไรบาง แลวมอะไรอย

ในภาพบาง 7.38 2.80 3.93 มาก

10.นกเรยนสรางภาพจากการพมพสเปนรปภาพเกยวอะไรบาง แลวมอะไร

อยในภาพบาง 7.00 2.85 3.73 มาก

11.ทง 8 กจกรรมทคณครนามาใหเดกๆทา เดกๆชอบกจกรรมไหนมาก

ทสด 7.25 2.81 3.87 มาก

12.ครใหนกเรยนและเพอนๆ ชวยกนทาความสะอาดและเกบอปกรณเขาท

ใหเรยบรอย 6.75 2.89 3.60 มาก

ขนท 3 ( ขนสรป )

1.นกเรยนแตละอธบายผลงานของตนเองวาเปนภาพเกยวกบอะไร แลว

นกเรยนตงชอวาอะไร 7.63 2.75 4.06 มากทสด

2.นกเรยนแตละกลมอธบายผลงานของตนเองวาเปนภาพเกยวกบอะไร แลว

นกเรยนตงชอวาอะไร 7.13 2.83 3.80 มาก

3.นกเรยนอธบายขนตอนการสรางผลงานของนกเรยนแตละคน วานกเรยน

สรางอยางไรและใชอปกรณใดบาง 7.38 2.74 4.20 มากทสด

4.นกเรยนอธบายขนตอนการสรางผลงานของนกเรยนแตละกลมวานกเรยน

สรางอยางไร และใชอปกรณใดบาง 6.88 2.96 3.40 มาก

5.ผลงานของเพอนๆ นกเรยนเหนอะไรบางและนกเรยนจะตงชอผลงานของ

เพอนวาอยางไร 6.75 2.91 3.60 มาก

ขนท 4 ( ประเมนผล )

1.ผลงานของเพอนๆ นกเรยนคดวาจะใหดาวกดวง 7.25 2.76 3.87 มาก

2.นกเรยนรสกอยางไรกบผลงานของตนเองททาเสรจแลว จะใหดาวกบ

ผลงานตวเองกดวง 7.50 2.75 4.00 มากทสด

3.นกเรยนอยากนาผลงานไปตดโชวผปกครองทบอรด ไหมคะ 7.25 2.83 3.87 มาก 4.นกเรยนชอบไหมคะทคณครนาภาพของนกเรยนมาโชวใหเพอนๆดและให

ดาวกบผลงานทนกเรยนสรางขน 7.13 2.83 3.80 มาก

163

ภาคผนวก จ

ภาพการจดกจกรรมศลปศกษา

164

บรรยากาศการจดกจกรรมศลปศกษา

165

บรรยากาศการนกเรยนรวมทากจกรรมศลปศกษา

166

ผลงานของนกเรยนชนอนบาลท 2

ทรวมกจกรรมศลปศกษาทง 8 กจกรรม

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

กจกรรมท 1 เรอง พบสมหศจรรย

ภาพท 31 ภาพท 32

ภาพท 33 ภาพท 34

ภาพท 35

167

ผลงานของนกเรยนชนอนบาลท 2

ทรวมกจกรรมศลปศกษาทง 8 กจกรรม

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

กจกรรมท 2 เรอง ไมไอศกรมหรรษา

ภาพท 36 ภาพท 37

ภาพท 38 ภาพท 39

ภาพท 40

168

ผลงานของนกเรยนชนอนบาลท 2

ทรวมกจกรรมศลปศกษาทง 8 กจกรรม

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

กจกรรมท 3 เรอง การพมพภาพจากจนตนาการ

ภาพท 11 ภาพท 12

ภาพท 13 ภาพท 14

ภาพท 15

169

ผลงานของนกเรยนชนอนบาลท 2

ทรวมกจกรรมศลปศกษาทง 8 กจกรรม

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

กจกรรมท 4 เรอง การตอเตมภาพตามจนตนาการ

ภาพท 16 ภาพท 17

ภาพท 18 ภาพท 19

ภาพท 20

170

ผลงานของนกเรยนชนอนบาลท 2

ทรวมกจกรรมศลปศกษาทง 8 กจกรรม

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

กจกรรมท 5 เรอง การวาดภาพจากการฟงนทาน

ภาพท 1 ภาพท 2

ภาพท 3 ภาพท 4

ภาพท 5

171

ผลงานของนกเรยนชนอนบาลท 2

ทรวมกจกรรมศลปศกษาทง 8 กจกรรม

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

กจกรรมท 6 เรอง การป นตามจนตนาการ

ภาพท 6 ภาพท 7

ภาพท 8 ภาพท 9

ภาพท 10

172

ผลงานของนกเรยนชนอนบาลท 2

ทรวมกจกรรมศลปศกษาทง 8 กจกรรม

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

กจกรรมท 7 เรอง เชอกหรรษา

ภาพท 21 ภาพท 22

ภาพท 23 ภาพท 24

ภาพท 25

173

ผลงานของนกเรยนชนอนบาลท 2

ทรวมกจกรรมศลปศกษาทง 8 กจกรรม

โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน

กจกรรมท 8 เรอง เปาสมหศจรรย

ภาพท 26 ภาพท 27

ภาพท 28 ภาพท 29

ภาพท 30

174

ประวตยอผวจย

175

ประวตยอผวจย

ชอ ชอสกล นางสาวปยวรรณ อภนนทรงโรจน

วนเดอนปเกด 18 พฤศจกายน 2526

สถานทเกด จงหวดกรงเทพมหานคร

สถานทอยปจจบน บานเลขท ข 1 / 163 ถนนบานใหญ ตาบลนครนายก

อาเภอเมอง จงหวดนครนายก

ตาแหนงหนาทการงานปจจบน ครศลปะ

สถานททางานปจจบน โรงเรยนนายกวฒนากร วดอดมธาน ถนนวดอดมธาน

ตาบลนครนายก อาเภอเมอง จงหวดนครนายก

ประวตการศกษา

พ.ศ.2542 ประถมศกษาปท 6

จากโรงเรยนเซนตโยเซฟ บางนา

จงหวดสมทรปราการ

พ.ศ.2545 มธยมศกษาปท 3

จากโรงเรยนเซนตโยเซฟ บางนา

จงหวดสมทรปราการ

พ.ศ.2547 มธยมศกษาปท 6

จากโรงเรยนสายนาผง ในพระอปถมภฯ

จงหวดกรงเทพมหานคร

พ.ศ.2550 ศป.บ.( ศลปศกษา )

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

จงหวดกรงเทพมหานคร

พ.ศ.2555 กศ.ม.( ศลปศกษา )

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

จงหวดกรงเทพมหานคร