หลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑิต สาขาการบริหารงานต ารวจ

วิชา การจัดการทรัพยากรมนุษย์

โครงสร้างหลกัสตูร หลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารงานต ารวจ มีหน่วยกิตรวมตลอดหลักสูตรไม่น้อยกว่า 130 หน่วยกิต โดยมีสัดส่วนจ านวนหน่วยกติแยกตามหมวดวิชาและกลุ่มวิชา ดังนี ้ ก. หมวดวิชาการศึกษาทั่วไป 30 หน่วยกิต ข. หมวดวิชาเฉพาะ 94 หน่วยกิต (1) วิชาแกน 30 หน่วยกิต (2) วิชาเฉพาะด้าน 57 หน่วยกิต - วิชาบังคับ 42 หน่วยกิต - วิชาเลือก 15 หน่วยกิต (3) วิชาสหกิจศึกษาหรือ 7 หน่วยกิต ฝึกประสบการณ์วิชาชีพ ค. หมวดวิชาเลือกเสรี 6 หน่วยกิต

ระบบการจัดการศึกษา การด าเนินการและโครงสร้างของหลักสูตร

รหัสและชื่อรายวิชา รหัสวิชา PLA 1203 ชื่อรายวิชาภาษาไทย การจัดการทรัพยากรมนุษย์ ชื่อรายวิชาภาษาอังกฤษ Human Resource Management จ านวนหน่วยกิต 3 หน่วยกิต 3(3-0-6) หมู่เรียนในการสอน P01 และ P02 ประเภทของรายวิชา วิชาเฉพาะด้าน (วิชาบังคับ)

1. • มีความรู้ความเข้าใจแนวคิดการจัดการทรัพยากรมนุษย์ วิวัฒนาการบริหาร

ทรัพยากรมนุษย์ นโยบายการบริหารทรัพยากรมนุษย์

2.

• มีความรู้ความเข้าใจ การก าหนดต าแหน่งงาน การก าหนดเงินเดือนและค่าตอบแทน ไปจนถึงการเลื่อนต าแหน่ง การเสริมสร้างขวัญและก าลังใจในการปฏิบัติงาน ตลอดจนหลักการจัดการทรัพยากรมนุษย์แนวใหม่ และเครื่องมือทางการจัดการทรัพยากรมนุษย์ต่างๆ รวมทั้งแนวโน้มการการจัดการทุนมนุษย์ในอนาคต

3. • มีความรู้ความเข้าใจสภาพปัญหาและอุปสรรค รวมทั้งแนวทางการแก้ปัญหา

สัปดาห์ที่ หัวข้อ/รายละเอียด กิจกรรมการเรียนการสอน สื่อที่ใช(้ถ้ามี)

1 - แนะน ารายวิชา เนื้อหาการเรียนรู้ขอบข่าย และวิธีการวัดผล -ความรู้ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับการบริหารทรัพยากรมนุษย์

บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

2 ความเข้าใจเบ้ืองต้นเก่ียวกับการบริหารทรัพยากรมนุษย์ บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

3 วิวัฒนาการบริหารทรัพยากรมนุษย์ บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

3-4 การวางแผนทรัพยากรมนุษย์

บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

5-6 การวิเคราะห์งาน (Job Analysis)

บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

7-8 การสรรหา คัดเลือก และปฐมนิเทศ บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

สัปดาห์ที่ หัวข้อ/รายละเอียด กิจกรรมการเรียนการสอน สื่อที่ใช้(ถ้ามี)

9 สอบกลางภาค

10 การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในองค์การ บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

11 การบ ารุงรักษาทรัพยากรมนุษย์ บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

12 - การจูงใจและการบริหารค่าตอบแทน - การเสริมสร้างขวัญและก าลังใจในการปฏิบัติงาน

บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

13-14 - จริยธรรมทางการบริหาร - มิติใหม่ในการบริหารทุนมนุษย์

บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรย

15 แนวโน้มการบริหารทรัพยากรมนุษย์ภาครัฐและเอกชนในอนาคตในอนาคต

บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรย

สัปดาห์ที่ หัวข้อ/รายละเอียด กิจกรรมการเรียนการสอน สื่อที่ใช้(ถ้ามี)

16 น าเสนอรายงานกลุ่มและทบทวนรายวิชา บรรยาย / สอบถามและแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น / เอกสารประกอบการบรรยาย

17 สอบปลายภาค

กิจกรรม วิธีการประเมิน สัปดาห์ที่ประเมิน สัดส่วนของการประเมินผล

1 - สอบย่อย - สอบกลางภาค - สอบปลายภาค

5-11 9 15

10% 30% 30%

2 การมีส่วนร่วมในชั้นเรียน การร่วมอภิปรายและแสดงความคิดเห็นในชั้นเรียน

ตลอดภาคการศึกษา 10%

3 ผลงานและการน าเสนอรายงาน ตลอดภาคการศึกษา 20%

นงนุช วงษ์สุวรรณ. การบริหารทรัพยากรมนุษย์. กรุงเทพฯ : จามจุรีโปรดักท,์ 2553. ณัฏฐพันธ์ เขจรนันทน์. การจัดการทรัพยากรมนุษย์. กรุงเทพฯ :ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2545. พิชิต เทพวรรณ.์ การจัดการทรัพยากรมนุษย์เชิงกลยทุธ์. กรุงเทพฯ :ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2554. เศรษฐชัย ชัยสนิท และคณะ. การจัดการทรัพยากรมนุษย์. กรุงเทพฯ : ส า นักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2555. ฐาปนา ฉิ่มไพศาล. องค์การและการจัดการ. กรุงเทพฯ : ส านักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2559. สุธี ขวัญเงิน. หลักการจัดการ. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2559.

Human Resource Management

การจัดการทรัพยากรมนุษย์

การบริหารทรัพยากรมนุษย์ (Human Resource Management = HRM) มีค าที่ใช้ ใกล้เคียงกันหลายค า เช่น การจัดการทรัพยากรคน การจัดการงานบุคคล การจัดการก าลังคน และการบริหารงานบุคคล ค าที่พบในต าราภาษาไทยมากคือ ค าว่า “การบริหารงานบุคคล” แต่ในปัจจุบันนิยมใช้ค าว่า “การบริหารทรัพยากรมนุษย์” ด้วยเหตุผลที่ว่ามนุษย์ถือว่าเป็นทรัพยากรที่มีค่ายิ่งและเป็น ทรัพยากรที่สามารถปฏิบัติงานจนก่อให้เกิดผลงานสร้างสรรค์ต่อสังคมได้มากมายถ้าหากรู้จักน ามาใช้ให้เกิดประโยชน์หรือเรียกว่าการบริหารทรัพยากรมนุษย์ได้ถูกต้อง

มนุษย์ คือ ทรัพยากรที่มีค่าที่สุดขององค์การ องค์การประสบความส าเร็จหรือล้มเหลว ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลัก คือบุคคลในองค์การ ถึงแม้จะมีเครื่องมือเครื่องจักรที่ทันสมัยอย่างไรก็ตาม ถ้าบุคคลในองค์การขาดความรู้ความสามารถก็ไม่อาจใช้ประโยชน์จากเครื่องมือที่ทันสมัยนั้นได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ดังนั้นจึงมีความจ าเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องให้ความส าคัญต่อการบริหารงานบุคคล ซึ่งเป็นกระบวนการที่เริ่มตั้งแต่การวางแผนก าลังคน จนกระทั่งถึงการพ้นสภาพจากการเป็นพนักงานขององค์การในที่สุด

13

การบริหารทรัพยากรมนุษย์ ( Human Resource Management = H R M ) หมายถึง กระบวนการในการวางนโยบาย ระเบียบและกรรมวิธีในการด าเนินการกับบุคคลที่เข้ามาปฏิบัติงานในองค์กร ตั้งแต่ การสรรหา การพัฒนา การบ ารุงรักษา จนถึงการพ้นจากงาน ทั้งนี้ บุคคลเหล่านั้นจะต้องได้รับความพึงพอใจและท างาน อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุดเพื่อให้การปฏิบัติงานนั้นบรรลุ ผลส าเร็จตามเป้าหมายขององค์กร

( H R M ) หมายถึง กระบวนการที่มีการ

ใช้กลยุทธ์และศิลปะอย่างมีประสิทธิภาพในการจัดการทรัพยากรมนุษย์เพื่อให้บรรลุผลส าเร็จตามเป้าหมายขององค์การ

โดยสรุปการบริหารทรัพยากรมนุษย์

การบริหารทรัพยากรมนุษย์เป็นกระบวนการหนึ่งที่จะช่วยให้องค์การได้บุคลากรที่มีความรู้ ความสามารถ เข้ามาปฏิบัติงาน เพื่อสร้างความเจริญเติบโตก้าวหน้าให้แก่องค์การ และพร้อมจะรองรับการเปลี่ยนแปลงของโลกธุรกิจยุคปัจจุบันได้ ดังจะเห็นได้จากขอบข่ายของการบริหารทรัพยากรมนุษย์ ที่กว้างครอบคลุมกิจกรรมต่างๆ ในองค์การและเกี่ยวข้องผูกพันทุกขั้นตอนของการบริหารงาน นับตั้งแต่การวางแผนเพื่อสรรหาบุคลากรเข้ามาปฏิบัติ การดูแลบ ารุงรักษา จนกระทั่งบุคลากรพ้นไปจากการปฏิบัติงาน ซึ่งงานในแต่ละหน้าที่นั้น จะต้องเกี่ยวข้องกับบุคลากรหรือสมาชิกในองค์การ 3 ช่วงระยะเวลา คือ

ก่อนปฏิบัติงาน

ฝ่ายบริหารทรัพยากรมนุษย์จะต้องวางแผน สรรหา และจูงใจ บุคลากรที่ มี ค ว า ม รู้ ค ว า ม ส า ม า ร ถ แ ล ะประสบการณ์เข้ามาร่วมปฏิบัติงาน โดยหน่วยงานด้านนี้จ าเป็นต้องรู้ และเข้าใจถึงกลุ่มเป้าหมายท่ีองค์การต้องการ เพื่อให้เข้ามาร่วมงานด้วยความเหมาะสมต่อไป

ขณะปฏิบัติงาน

หลังจากสรรหาบุคลากรท่ีมีความรู้ ความสามารถเข้ามาร่วมงานกับองค์การแล้ว ฝ่ายบริหารทรัพยากรมนุษย์ยังจ าเป็นต้องธ ารงรักษาให้บุคคลากรขององค์การมีคุณภาพ มีชีวิตการปฏิบัติงานที่ดี มี ความศรัทธา และจงรักภั กดี ต่ ออง ค์การ โ ดยค านึ งถึ ง ผลตอบแทน ท่ีเหมาะสม และเป็นธรรม จึงจะสามารถดึงดูดความสนใจบุคลากรท่ีดีเข้ามาร่วมปฏิบัติงานได้

หลังการปฏิบัติงาน

การบริหารทรัพยากรมนุษย์ ไม่ได้มุ่งหวังผลเพียงได้บุคลากรเข้ามาและปฏิบัติงานให้ส าเร็จตามเป้าหมายเท่านั้น ภาระงานอีกหน้าที่หนึ่งที่ฝ่ายบริหารทรัพยากรมนุษย์ต้องให้ความเอาใจใส่ เช่นเดียวกัน คือ การดูแลบุคลากรหลังเกษียณอายุ หรือ บุคลากรที่มีความจ าเป็นต้องลาออกจากงานก่อนเวลา ด้วยความจ าเป็นบางประการ โดยองค์การจะต้องจัดเตรียมความพร้อมให้บุคลากรได้ใช้ชีวิตอย่างมีความสุขในสังคมหลังออกจากงาน อาจจะเป็นเรื่องเงินบ าเหน็จ บ านาญ เงินกองทุนส ารองเลี้ยงชีพ และผลตอบแทนในรูปอ่ืนๆ ที่จะเ อ้ือประโยชน์ต่อการด ารงชีวิตที่มีความสุขได้ต่อไป

ขอบข่ายกิจกรรมการจัดการทรัพยากรมนุษย์ 3 ช่วงระยะเวลา

การจัดการด้านต าแหน่งงาน

การวางแผนทรัพยากรมนุษย์

การบริหารค่าตอบแทนและผลประโยชน ์

การจัดการทรัพยากรมนุษย ์

แรงงานสัมพันธ์

กิจกรรมอื่น

การจ้างงาน

ระเบียบวินัย การฝึกอบรมและการพัฒนา

การธ ารงรักษา

ประโยชน์ต่อ พนักงาน

ประโยชน์ต่อผู้บริหาร

ประโยชน์ต่อองค์การหรือหน่วยงาน

การบริหารงานบุคคล การบริหารทรพัยากรมนุษย์

การบริหารงานบุคคล หมายถึง การปฏิบัติในกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับบุคลากรในองค์การ เน้นภารกิจในการได้คนเข้ามาท างานในองค์การ บทบาทของฝ่ายบริหารงานบุคคลจะมีหน้าที่ก าหนดนโยบาย ให้ค าแนะน ารวมทั้งควบคุมและสั่งการตามสายการบังคับบัญชา นอกจากนี้ยังเป็นหน้าที่ท่ีเกี่ยวกับตัวบุคคลด้วยเช่น การสรรหาและคัดเลือกคนเข้ามาท างาน การโยกย้ายหรือเลื่อนขั้น หรือแม้แต่การเกษียณอายุ

ก า ร บ ริ ห า ร ท รั พ ย า ก ร มนุ ษ ย์ ห ม า ย ถึ ง กระบวนการที่มีการใช้กลยุทธ์ เพื่อให้บรรลุผลส าเร็จตามเป้าหมายขององค์การ มุ่งสนองตอบเป้าหมายเป็นส าคัญ เช่น การสรรหาบุคคลที่มีความรู้ความสามารถมาให้เหมาะสมกับงาน การพัฒนาทรัพยากรบุคคลมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้พนักงานในองค์ การมีความรู้ ค วามสามารถ รวมถึ งการเสริมสร้างประสบการณ์เพื่อความมีประสิทธิภาพของบุคลากร การพยายามหาแรงจูง ใจเพื่ อรักษาพนักงานให้อยู่ท างานนานที่สุด เน้นให้ความส าคัญกับการเข้ามามีส่วนร่วมของพนักงานทุกๆคน เน้นความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ให้ความส าคัญต่อการรับผิดชอบของคนในองค์การในการให้สิทธิการตัดสินใจด้วยตนเอง

1. ท าให้มีบุคลากรท างานที่เพียงพอและต่อเนื่อง

2. ท าให้ได้คนดีและมีความสามารถเข้ามาท างานในองค์การ

3. ท าให้มีการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์

4. ท าให้มีการบริหารค่าตอบแทนและสวัสดิการแก่บุคลากรอยา่งเหมาะสม

5. ท าให้เกิดการป้องกันและแก้ไขพฤติกรรมที่เบี่ยงเบนของบุคลากร

6. ท าให้เกิดการประเมินผลงานของบุคลากรที่เหมาะสมและสนับสนุนคนท างานดี

7. ท าให้เกิดความสัมพันธ์อันดีระหว่างคนท างานด้วยกันและคนท างานกับผู้บริหาร

โดยสรุป การจัดการทรัพยากรมนุษย์มีความส าคัญต่อการบริหารองค์การ โดยเฉพาะองค์การที่ต้องใช้มนุษย์ เป็นผู้ให้บริการที่ส าคัญ ซึ่งการจัดการทรัพยากรมนุษย์จะช่วยให้มีคนท างานที่เพียงพอและต่อเนื่อง ได้คนดีมีความสามารถมาท างานที่เหมาะสมกับงาน มีการรักษาคนให้อยู่กับองค์การโดยมีการพัฒนา การให้ค่าตอบแทนและสวัสดิการ และการประเมินผลที่เหมาะสม ตลอดจนการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับคนท างาน ซึ่งจะส่งผลให้สามารถใช้ศักยภาพของทรัพยากรมนุษย์ได้อย่างเหมาะสมในการท างานให้องค์การบรรลุตามวัตถุประสงค ์

เอกสารประกอบการสอน วิชาการปกครองท้องถิ่นไทย อาจารย์ดวงพร แสงทอง

คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสนุันทา E – Mail nui-saengthong@hotmail.com