รางรฐธรรมนญ ๒๕๕๙

คณะกรรมการรางรฐธรรมนญ

ระบบการเลอกตง

สมาชกสภาผ แทนราษฎร

และการเลอกสมาชกวฒสภาใหม

รางรฐธรรมนญ ๒๕๕๙ ระบบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร และการเลอกสมาชกวฒสภาใหม โดย นายประพนธ นยโกวท กรรมการรางรฐธรรมนญ และทมกรรมการรางรฐธรรมนญ

ความมงหวงของคณะกรรมการรางรฐธรรมนญตองการแกไขสภาพปญหาการเมองไทยทเกดขนในอดต เชน หามาตรการปองกนมใหบคคลซงเคยกระท าการทจรตตอหนาทหรอทจรตในการเลอกตงเขาสอ านาจทางการเมองและก าหนดโครงสรางฝายนตบญญตทมความเหมาะสมกบประเทศไทยในอนาคต เชน ท าอยางไรทจะใหคะแนนทกคะแนนทประชาชนลงใหในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรมความหมาย ไมถกทงเสยเปลา และท าอยางไรจะใหสมาชกวฒสภาปลอดจากการแทรกแซงของฝายการเมองอน และ ใหประชาชนมสวนรวมในการเลอกสมาชกวฒสภาของตนเอง ดงนน เพอใหเปนไปตามความมงหวงดงกลาว จงไดก าหนดหลกการใหมของระบบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการเลอกสมาชกวฒสภาใหม (ปรากฏตามแผนภาพ ๑) โดยสรปดงน

***สภาผแทนราษฎร*** ๑. จ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎร สภาผแทนราษฎรมสมาชกจ านวน ๕๐๐ คน ประกอบดวย สมาชกสภาผแทนราษฎรทมาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง ๓๕๐ คน และสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอ ๑๕๐ คน โดยจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตง ๓๕๐ คน เปนจ านวนทใหความส าคญกบสมาชกสภาผแทนราษฎรทตองเปนผแทนในเขตพนทของประชาชน และในขณะเดยวกนเพอใหคะแนนของประชาชนมความหมายดวยการใชระบบการเลอกตงแบบจดสรรปนสวนผสม จงก าหนดใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอจ านวน ๑๕๐ คน ซงมทมาจากการจดสรรคะแนนทประชาชนเลอกพรรคตาง ๆ ทงประเทศ ชดเชยใหแตละพรรคมโอกาสไดทนงในสภาเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ซงเปนสดสวนทแปรผนโดยตรงกบคะแนนทพรรคไดรบ รายละเอยดในขอ ๒.๑ (วาระการด ารงต าแหนง ๔ ป เชนเดม)

๒. ระบบการเลอกตงทมงเนนการพยายามท าให “ทกคะแนนทประชาชนลงเลอกตงจะไมถกทง” ๒.๑ หลกคดระบบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรทเหมาะสมกบประเทศไทย เนองจากในอดตคะแนนของประชาชนทเลอกผสมครสมาชกสภาผแทนราษฎร แบบแบงเขตเลอกตงใด ๆ ซงไมไดคะแนนเปนล าดบท ๑ ของเขตเลอกตงนน ๆ (ไมชนะการเลอกตง) คะแนนดงกลาวแทบจะถกทงสญเปลา ดงนน หลกคดระบบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรทเหมาะสม กบประเทศไทยจะตองประกอบดวย

๑) สมาชกสภาผแทนราษฎรควรมาจากการเลอกตงของประชาชนโดยตรง ๒) ระบบการเลอกตง ไมควรซบซอน ประชาชนเขาใจงาย ๓) เพอเปนการเคารพประชาชนทลงคะแนน จงจะพยายามท าใหคะแนนเลอกตง

ทประชาชนลงใหทกคะแนนมความหมาย ไมวาจะลงคะแนนใหบคคลใด คะแนนนนสวนใหญไมควรสญเปลา

๒

๔) เปนระบบการเลอกตงทสงเสรมใหประชาชนสนใจออกมาใชสทธเลอกตง ๕) เขากบบรบทหรอวถชวตของไทยโดยไมขดกบหลกสากล

เพอเปนการท าใหหลกคดขางตนมความเปนไปได จงก าหนดใหมการเลอกต ง แบบแบงเขตโดยใชระบบคะแนนน าเสยงขางมาก และน าระบบสดสวนมาใชดวยการค านวณแบงสดสวน ใหไดมาซงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอ โดยใชบตรเลอกตงแบบแบงเขตใบเดยว และใหผมสทธเลอกตงเลอกผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตไดเขตละ ๑ คน โดยใหน าคะแนนของผสมครสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตของทกคนมารวมเปนคะแนนของพรรค และน าคะแนนของพรรคมารวมเปนคะแนนของทกพรรค ทงประเทศ จากนนใหหาคาเฉลยคะแนนของสมาชกสภาผแทนราษฎรทพรรคควรจะไดตอ ๑ คน คอ น าคะแนนของทกพรรคทไดรบเลอกตงทงประเทศหารดวยจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทงหมด (๕๐๐ คน) จากนน ใหน าคาเฉลยท ได ไปหารจ านวนคะแนนทแตละพรรคได เพอใหไดมาซ งจ านวนทแตละพรรคจะพงมสมาชกสภาผแทนราษฎรได ทงน ตองใหเอกสทธแกผไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตทกคนตองไดเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร โดยหากพรรคใดไดจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขต เปนจ านวนเทาใด ใหน าจ านวนดงกลาวมาเปรยบเทยบกบจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพรรคจะพงม หากไดจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรไมครบตามจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทพรรคจะพงมเทาใด ใหจดสรรเพมจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอใหเทากบจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎร ทพรรคจะพงม และหากเกดกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตมจ านวนเกนจ านวนทงหมด ทแตละพรรคพงจะมได ใหพรรคนนไดสมาชกสภาผแทนราษฎรเทากบจ านวนทไดจรงซงรวมถงจ านวน ทเกนมาของสมาชกสภาผแทนราษฎรทแตละพรรคจะพงมดวย (ปรากฏตามแผนภาพ ๒ และ ๓ ) ซงจะมความเปนธรรมแกทกพรรคทจะไดจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรตามสดสวนของคะแนนทประชาชน ผมสทธเลอกตงลงให จงมผเรยกระบบการเลอกตงนวา “แบบจดสรรปนสวนผสม”

ระบบการเลอกตงซงใชบตรเลอกตงใบเดยวน จะท าใหประชาชนเกดความสนใจทจะมาใชสทธเลอกตงมากขน เนองจากประชาชนสามารถใชสทธไดงาย ไมมความซบซอน และจะรสกวาคะแนน ทกคะแนนมความหมาย (คะแนนของตนจะไมเสยเปลา) โดยผลการเลอกตงจะเปนการเลอกสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขต และจะมผลตอจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอดวย ซงกรณนจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทแตละพรรคการเมองจะไดนน จะขนอยกบการจดท าบญชรายชอของพรรคการเมองวาจะสามารถจงใจใหประชาชนเลอกพรรคการเมองของตนไดมากนอยเพยงใด เนองจากผมสทธเลอกตงจะตองพจารณาคณสมบตหรอจดเดนของผสมครสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงและ พรรคการเมองไปพรอมกน พรรคการเมองจงตองสรรหาผสมครสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงในแตละเขตใหตรงกบความตองการของผมสทธเลอกตง

นอกจากนหากมการประกาศผลการเลอกตงแลว ตอมาพบวามการทจรตการเลอกตง จงตองมการเลอกตงใหม ซงการเลอกตงใหมจะมผลกระทบตอจ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชอดวย ระบบนจงเปนการท าใหพรรคการเมองตระหนก ใหความส าคญและระมดระวงในการสงผสมคร รบเลอกตงแบบแบงเขตใหไดบคคลทดทสด และจะตองไมทจรตการเลอกตง ทงน การบรหารจดการในการใช บตรเลอกตง ๑ ใบ จะมความสะดวกและมประสทธภาพมากขนจากการใชบตรเลอกตง ๒ ใบเชนในอดต และท าใหบตรเสยนอยลง ตลอดจนประหยดงบประมาณในการเลอกตง

๒.๒ ผทไดรบเลอกตงจะตองได คะแนนเสยงมากกวาคะแนนเสยงของประชาชนทไมประสงคเลอกผใดเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร และในกรณทผสมครรบเลอกตงผทไดรบคะแนนเสยงเลอกตง ไมมากกวาคะแนนเสยงทไมประสงคเลอกผใดเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจะสมครรบเลอกตงในการเลอกตง

๓

ครงใหมอกมได เพอเปนการเปดโอกาสใหประชาชนสามารถแสดงความไมเหนดวยกบการเลอกตงทคหาเลอกตงไดอยางถกตองตามกฎหมาย ซงหลกการดงกลาวเปนกลไกในการควบคมพรรคการเมองใหม ความรบผดชอบในการพจารณาสงผสมครรบเลอกตงทมคณสมบตครบถวนทงในเรองคณธรรมและจรยธรรม โดยก าหนดใหประชาชนเปนตวชวด

๒.๓ ผสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตง ตองเปนผท พรรคการเมองสงสมครรบเลอกตง และจะสมครรบเลอกตงเกนหนงเขตมได และเมอมการสมครรบเลอกตงแลว ผสมครรบเลอกตงหรอพรรคการเมองจะถอนการสมครรบเลอกตงหรอเปลยนแปลงผสมครรบเลอกตง ได เฉพาะกรณผสมครตายหรอขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหาม และเปนกรณทเปลยนแปลงกอนวนปด การรบสมครรบเลอกตง ทงน พรรคการเมองใดสงผสมครรบเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตงแลว ใหมสทธ สงผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอ และผสมครรบเลอกตงตองสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงหรอสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชออยางใดอยางหนงเทานน

๒.๔ การจดบญชรายชอผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอ ก าหนดใหเปนบญชรายชอบญชเดยวทงประเทศ เนองจากในระบบการเลอกตงแบบจดสรรปนสวนผสมเปนระบบทตองใชการค านวณคะแนนทงประเทศ และจะตองท าใหสดสวนของผสมครรบเลอกตงในบญชรายชอไมกระจกตวเฉพาะภายในกรงเทพมหานครหรอจงหวดใหญเทานน โดยตองมการก าหนดเงอนไขใหแตละบญชรายชอมการจดสรร ใหบคคลในรายชอของบญชนนมาจากทกภมภาคในสดสวนทเหมาะสม เพอใหผสมครรบเลอกตงแบบบญชรายชอไดมการกระจายตวผแทนไปยงภมภาคตาง ๆ

๓. การกลนกรองผทจะสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ซงเปนตวแทนของประชาชน บทบญญตวาดวยคณสมบตของสมาชกสภาผแทนราษฎรในรางรฐธรรมนญน ไดคงหลก

การตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ และไดมการก าหนดคณสมบตเพมเตมโดยเปดโอกาสกวางใหบคคลทเคยปฏบตหนาทในหนวยงานของรฐเปนเวลาตดตอกนไมนอยกวาหาป สามารถสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบแบงเขตเลอกตงได (ปรากฏตามแผนภาพ ๕)

ทงน ในบทบญญตวาดวยลกษณะตองหามของสมาชกสภาผแทนราษฎรตามทก าหนด ไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ไดมการแกไขเพมเตมบทบญญตใหมความเขมและรดกมมากขนกวาทเคยบญญต เนองจากมเจตนารมณใหบคคลทจะเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรซงเปนผใชอ านาจแทนประชาชน ตองไดรบการกลนกรองคณสมบตเบองตนพอสมควร โดยบคคลทจะมารบต าแหนงตองมความพรอมในหลายดานทงความประพฤต ประวตตาง ๆ เปนอยางด เพอใหไดรบความเชอถอ และศรทธาจากประชาชน ท าใหสาธารณชนยอมรบใหเปนผแทนของประชาชนได (ปรากฏตามแผนภาพ ๖)

การบญญตความใหเขมงวดในกรณทบคคลใดมลกษณะตองหามตามทบญญตไว จะถอวา ถกตดสทธสมครรบเลอกตงโดยไมสามารถกลบเขามาสระบบการเมองได อาท

- บคคลทถกเพกถอนสทธสมครรบเลอกต งตามค าพพากษา หรอตามค าวนจฉยของ ศาลรฐธรรมนญ

- บคคลผ เคยไดรบโทษจ าคกโดยไดพนโทษมายงไมถงสบปนบถงวนเลอกตง เวนแต ในความผดอนไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ ซงระยะเวลาสบปดงกลาวจะท าใหนกการเมองตระหนกถงความประพฤตสวนตวและมาตรฐานทางจรยธรรมทจะเปนเหตใหไมสามารถสมครรบเลอกตงได

- บคคลทเคยถกสงใหพนจากราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจเพราะทจรตตอหนาท หรอถอวากระท าการทจรตหรอประพฤตมชอบในวงราชการ หรอบคคลทเคยตองค าพพากษาอนถงทสดวากระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอตอต าแหนงหนาทในการยตธรรม หรอกระท าความผด ตามกฎหมายวาดวยความผดของพนกงานในองคการหรอหนวยงานของรฐ หรอกระท าความผดฐานทจรตหรอ

๔

ประพฤตมชอบ เพอไมใหสามารถกลบเขามาสระบบการเมองไดอก แมวาจะมการบญญตกฎหมายลางมลทนในภายหลงกตาม ทงน หากบคคลถกสงใหพนจากราชการเพราะทจรตหรอประพฤตมชอบ จะไมไดพจารณาวาบคคลนนจะไดรบโทษทางวนยหรอโทษตามค าพพากษาของศาลหรอไม จะถอวาหามมใหใชสทธสมคร รบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรโดยไมมการยกเวน

- บคคลทเคยตองค าพพากษาอนถงทสดวากระท าการอนเปนการทจรตในการเลอกตง

๔. เหตทความเปนสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรตองสนสดลง บทบญญตวาดวยความเปนสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรสนสดลง ในรางรฐธรรมนญน

ไดคงหลกการตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ และไดมการแกไขเ พมเตมบทบญญต ใหมความเขมและรดกมมากขนกว าท เคยบญญต โดยบญญตความเขมงวด ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรบคคลใดทเขาเงอนไขดงตอไปน ความเปนสมาชกภาพจะสนสดลง (ปรากฏตามแผนภาพ ๕) อาท

- การมลกษณะตองห ามม ให ใชสทธสมครรบ เลอกต ง เปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ซงรางรฐธรรมนญน ไดมการแกไขเพมเตมบทบญญตใหมความเขมและรดกมมากขนกวาทเคยบญญต ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ตามทไดยกตวอยางแลวในขอ ๓.

- การขาดจากการเปนสมาชกของพรรคการเมอง ทนอกจากในกรณทขาดจากการเปนสมาชกของพรรคการเมองเพราะมค าสงยบพรรคการเมองทสมาชกสภาผแทนราษฎรผนนเปนสมาชกทเคยบญญต ไวจากเดม ซงการขาดจากการเปนสมาชกของพรรคการเมองดงกลาว อาจเปนเหตมาจากการไมกระท าการตามทก าหนดไวในขอบงคบของพรรคการเมอง จงตองพนจากการเปนสมาชกของพรรคการเมอง

- การเสนอการแปรญตตหรอการกระท าดวยประการใด ๆ ของสภาผแทนราษฎรทมผลใหสมาชกสภาผแทนราษฎร มสวนไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในการใชงบประมาณรายจาย จะกระท ามได ซงหากมการกระท าทฝาฝนบทบญญตดงกลาวศาลรฐธรรมนญจะเปนผวนจฉยและหากวนจฉยวามการกระท า ทฝาฝนบทบญญตน ใหผกระท าการนนพนจากสมาชกภาพนบแตวนทศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉย และให ตดสทธสมครรบเลอกตงของผนน

- มพฤตการณร ารวยผดปกต ทจรตตอหนาท หรอจงใจใชหนาทและอ านาจขดตอบทบญญต แหงรฐธรรมนญหรอกฎหมาย หรอฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง ซงศาลรฐธรรมนญหรอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองมค าวนจฉยหรอค าพพากษาวาผนนมพฤตการณหรอกระท าความผด หรอร ารวยผดปกตตามทถกกลาวหา แลวแตกรณ (ผกระท าความผด ในกรณนจะตองถกเพกถอนสทธสมครรบเลอกตง โดยจะไมมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนตลอดไป และจะเพกถอนสทธเลอกตง มก าหนดเวลาไมเกนสบปดวยหรอไมกได ทงน ในกรณมความผดฐานร ารวยผดปกตหรอทจรตตอหนาท ใหรบทรพยสนทผนนไดมาจากการกระท าความผด รวมทงบรรดาทรพยสนหรอประโยชนอนใดทไดมา แทนทรพยสนนน ตกเปนของแผนดน)

- จงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนอนเปนเทจหรอปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ และมพฤตการณอนควรเชอไดวา เพอไมประสงคแสดงทมาแหงทรพยสนหรอหนสนนน

๕

๕. การก าหนดคณสมบตอายของผมสทธเลอกตง เปลยนหลกการเดมเกยวกบก าหนดคณสมบตอายของผมสทธเลอกตงทใหผมสทธเลอกตง

มอายไมต ากวาสบแปดปบรบรณในวนท ๑ มกราคมของปทมการเลอกตง เปน “ก าหนดคณสมบตอาย ของผมสทธเลอกตงโดยใหผมสทธเลอกตงตองมอายไมต ากวาสบแปดปบรบรณในวนเลอกตง” เพอเปน การรกษาสทธของบคคล ซงจะท าใหมผมสทธเลอกตงทเปนเยาวชนคนรนใหมเพมขนประมาณเดอนละ ๗๐,๐๐๐ คน

๖. สภาผแทนราษฎรตองพจารณาใหความเหนชอบบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตร

พรรคการเมองทสงผสมครรบเลอกตงตองแจงรายชอบคคลทพรรคการเมองนนมมตวา จะเสนอใหสภาผแทนราษฎรพจารณาแตงตงเปนนายกรฐมนตรในจ านวนไมเกน ๓ รายชอ โดยตองแจงตอคณะกรรมการการเลอกตงภายในวนสมครรบเลอกตง ซงการเสนอชอตองมหนงสอยนยอมจากบคคลผไดรบการเสนอชอ และบคคลดงกลาวตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามทจะเปนรฐมนตร และตองไมเปนรายชอทซ ากบการเสนอรายชอของพรรคการเมองอน อยางไรกตาม พรรคการเมองจะไมเสนอรายชอบคคลเพอแตงตงเปนนายกรฐมนตรกได

***วฒสภา*** ๑. จ านวนสมาชกวฒสภา วฒสภามสมาชกจ านวน ๒๐๐ คน มาจากการเลอกกนเองของบคคลซ งมความร

ความเชยวชาญ ประสบการณ อาชพ ลกษณะ หรอประโยชนรวมกน หรอท างานหรอเคยท างานดานตาง ๆ ทหลากหลายของสงคม ซงการไดมาของสมาชกวฒสภาตองมสดสวนจากภาคสวนตาง ๆ เขามาได อยางหลากหลาย เพอใหบคคลจากหลายภาคสวนดงกลาวไดสะทอนแนวคดและพจารณาในทกบรบท อยางรอบดานทงการกลนกรองกฎหมาย การประนอมทางความคดความตองการเพอสรางความเหนชอบรวมกน (ปรบแนวคดมใหสมาชกวฒสภามาจากการเลอกตงเพอปองกนไมใหสมาชกวฒสภาตกอยภายใต อาณตนกการเมอง หรอมใหมาจากการสรรหาเพอมใหถกมองวาอาจสรรหาโดยไมเปนธรรม) ทงน ก าหนดใหสมาชกวฒสภามวาระการด ารงต าแหนง ๕ ป และจะด ารงต าแหนงตดตอกนเกนหนงวาระไมได เพอใหมสภาทสามารถด าเนนงานดานนตบญญตไดในชวงทระยะเวลาของสภาผแทนราษฎรราษฎรสนสดลง และ ในขณะเดยวกนเพอเปดโอกาสใหบคคลทมแนวคดใหม ๆ ไดเขามามบทบาทในการพฒนาประเทศ รวมทงเพอใหสอดคลองกบแผนพฒนาประเทศทมระยะเวลา ๕ ป

๒. การด าเนนการเพอใหไดมาซงสมาชกวฒสภาทมาจากการเลอกตงทางออม ในรางรฐธรรมนญจะไดบญญตในหลกการวา สมาชกวฒสภาซงมาจากการเลอกกนเองของ

บคคลซงมความร ความเชยวชาญ ประสบการณ อาชพ ลกษณะ หรอประโยชนรวมกน หรอท างานหรอ เคยท างานดานตาง ๆ ทหลากหลายของสงคม สวนรายละเอยดการแบงกลม หลกเกณฑและวธการเลอกกนเอง การไดรบเลอก จ านวนสมาชกวฒสภาทจะพงมจากแตละกลม การขนบญชส ารอง การเลอนบคคลจากบญชส ารองขนด ารงต าแหนงแทน มาตรการทจ าเปนเพอใหการเลอกกนเองเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม และการอน ทจ าเปนใหเปนไปตามกฎหมายล าดบรอง และเพอประโยชนในการด าเนนการใหการเลอกเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม จะก าหนดมใหผสมครแตละกลมเลอกบคคลในกลมเดยวกน หรอจะก าหนดใหมการคดกรอง ผสมครรบเลอกตงดวยวธการอนใดทผสมครรบเลอกตงมสวนรวมในการคดกรองกได (ปรากฏตามแผนภาพ ๔ )

๖

๓. การแบงกลมบคคลจากทกภาคสวนในสงคม แนวคดทใชในการแบงกลมบคคลออกเปนกลมตาง ๆ เพอเปนการเปดโอกาสใหบคคลทจะมา

สมครเปนสมาชกวฒสภาสามารถมาไดอยางกวางขวางโดยมใชมาจากองคกรเทานน ซงหลกการทใช ในการแบงกลมบคคลนอกจากจะแบงตามกลมโดยพจารณาจากจ านวนประชากรในแตละกลม และ การแบงกลมบคคลจากภาคสวนตาง ๆ แลว ตองใชหลกการการแบงกลมโดยค านงถงความสอดคลอง กบอ านาจหนาทของวฒสภาเปนองคประกอบดวย เพอใหไดกลมคนทมแนวคดทสามารถสะทอนแนวคด ของกลมคนดงกลาวเพอใหเกดประโยชนตออ านาจหนาทของสมาชกวฒสภา นอกจากน สมาชกวฒสภา ควรมาจากตวแทนของทกกลมซงตองมการกระจายกลมใหทวถงมากทสด เพอเปดโอกาสกวางใหบคคลมสทธสมครเปนสมาชกวฒสภา ทงน ในการแบงกลมไมควรค านงถงตวแทนทจะตองมสดสวนของผสมครครบทกกลม เนองจากทมาของสมาชกวฒสภาไมไดมการน าระบบสดสวนมาใช แตเปนการกระจายใหมผสมครทมความหลากหลาย จงควรมการแยกกลมใหชดเจน และมเงอนไขหลกวา ผสมครสามารถลงสมครไดกลมใดกลมหนงเทานน ซงเจตนารมณของรางรฐธรรมนญนไดมการแบงกลมบคคลซงมความร ความเชยวชาญ ประสบการณ อาชพ ลกษณะ หรอประโยชนรวมกน หรอท างานหรอเคยท างานดานตาง ๆ ทหลากหลายของสงคม เปนจ านวน ๒๐ ดาน (ปรากฏตามแผนภาพ ๔ ) โดยรายละเอยดเกยวกบการแบงกลมจะไดน าไปบญญตไวในกฎหมายล าดบรอง และจ านวนกลมดานตาง ๆ อาจมการแกไขเพมในแตละกลมได

๔. การกลนกรองผทจะสมครรบเลอกเปนสมาชกวฒสภาทมาจากการเลอกตงทางออม บทบญญตวาดวยคณสมบตของสมาชกวฒสภาในรางรฐธรรมนญน ไดคงหลกการตามท

ก าหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ และเนองจากทมาของสมาชกวฒสภา ไดมการปรบเปลยนตามขางตน จงไดเพมคณสมบตใหสมาชกวฒสภาซงมาจากการเลอกกนเองของบคคล ซงมความร ความเชยวชาญ ประสบการณ หรอท างานในดานทสมครไมนอยกวาสบป หรอเปนผมลกษณะ ตามหลกเกณฑและเงอนไขทจะไดน าไปบญญตไวในกฎหมายล าดบรอง และผทจะสมครรบเลอกเปนสมาชกวฒสภาไมจ าเปนตองส าเรจการศกษาในระดบปรญญาตรเชนในอดต เพอเปดโอกาสใหบคคลมสทธสมคร เขารบการเลอกไดอยางกวางขวางภายใตการมคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามทบญญตไว ในรางรฐธรรมนญน ทงน ผทจะสมครรบเลอกดงกลาวตองเกด มชออยในทะเบยนบาน ท างาน หรอมความ เกยวพนธกบพนททสมครตามทบญญตไวในกฎหมายล าดบรอง (ปรากฏตามแผนภาพ ๕)

ในบทบญญตวาดวยลกษณะตองหามของสมาชกวฒสภาตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ไดมการแกไขเพมเตมบทบญญตใหมความเขมและรดกมมากขนกวาทเคยบญญต เนองจากมเจตนารมณใหบคคลทจะเปนสมาชกวฒสภาซงเปนผใชอ านาจแทนประชาชน ตองไดรบการกลนกรองคณสมบตเบองตนพอสมควร โดยบคคลทจะมารบต าแหนงตองมความพรอมในหลายดานทงความประพฤต ประวตตาง ๆ เปนอยางด เ พอใหไดรบความเชอถอและศรทธาจากประชาชน ท าใหสาธารณชนยอมรบใหเปนผแทนของประชาชนได ดงนน จงไดน าบทบญญตลกษณะตองหามทมความเขมงวดของสมาชกสภาผแทนราษฎรมาบงคบใชกบสมาชกวฒสภา และไดมการเพมระยะเวลาการเปนหรอเคยเปนบคคลทด ารงต าแหนงตาง ๆ ทตองหามจากหาปเปนสบป เพอมใหมสวนไดเสยจากต าแหนงในอดตและปลอดจากการแทรกแซงของฝายการเมองพอสมควร (ปรากฏตามแผนภาพ ๖) อาท - เปนหรอเคยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร เวนแตไดพนจากการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรมาแลวไมนอยกวาสบปนบถงวนสมครรบเลอกตง - เปนหรอเคยเปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงใดในพรรคการเมอง เวนแตไดพนจากการเปนสมาชกหรอการด ารงต าแหนงในพรรคการเมองมาแลวไมนอยกวาสบปนบถงวนสมครรบเลอกตง

๗

- เปนหรอเคยเปนรฐมนตร เวนแตไดพนจากการเปนรฐมนตรมาแลวไมนอยกวาสบป นบถงวนสมครรบเลอกตง - เปนหรอเคยเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน เวนแตไดพนจากการเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนมาแลวไมนอยกวาสบปนบถงวนสมครรบเลอกตง

๕. เหตทความเปนสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาตองสนสดลง บทบญญตวาดวยความเปนสมาชกภาพของสมาชกวฒสภาสนสดลง ในรางรฐธรรมนญน

ไดคงหลกการตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ และไดมการแกไขเพมเตมบทบญญตใหมความเขมและรดกมมากขนกวาทเคยบญญต โดยบญญตความเขมงวดใหสมาชกวฒสภาบคคลใด ทเขาเงอนไขดงตอไปน ความเปนสมาชกภาพจะสนสดลง (ปรากฏตามแผนภาพ ๕) อาท

- การมลกษณะตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกวฒสภา ซงรางรฐธรรมนญน ไดมการแก ไขเ พมเตมบทบญญตใหมความเขมและรดกมมากขนกวาท เคยบญญต ในรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ตามทไดยกตวอยางแลวในขอ ๔.

- การเสนอการแปรญตตหรอการกระท าดวยประการใด ๆ ของวฒสภา ทมผลให สมาชกวฒสภา มสวนไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในการใชงบประมาณรายจาย จะกระท ามได ซงหากมการกระท าทฝาฝนบทบญญตดงกลาวศาลรฐธรรมนญจะเปนผวนจฉยและหากวนจฉยวาม การกระท าทฝาฝนบทบญญตน ใหผกระท าการนนพนจากสมาชกภาพนบแตวนทศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉย และใหตดสทธสมครรบเลอกตงของผนน

- มพฤตการณร ารวยผดปกต ทจรตตอหนาท หรอจงใจใชหนาทและอ านาจขดตอบทบญญต แหงรฐธรรมนญหรอกฎหมาย หรอฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอยางรายแรง ซงศาลรฐธรรมนญหรอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองมค าวนจฉยหรอค าพพากษาวาผนนมพฤตการณหรอกระท าความผด หรอร ารวยผดปกตตามทถกกลาวหา แลวแตกรณ (ผกระท าความผด ในกรณนจะตองถกเพกถอนสทธสมครรบเลอกตง โดยจะไมมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนตลอดไป และจะเพกถอนสทธเลอกตง มก าหนดเวลาไมเกนสบปดวยหรอไมกได ทงน ในกรณมความผดฐานร ารวยผดปกตหรอทจรตตอหนาท ใหรบทรพยสนทผนนไดมาจากการกระท าความผด รวมทงบรรดาทรพยสนหรอประโยชนอนใดทไดมาแทนทรพยสนนน ตกเปนของแผนดน)

- จงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนอนเปนเทจหรอปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ และมพฤตการณอนควรเชอไดวาเพอ ไมประสงคแสดงทมาแหงทรพยสนหรอหนสนนน

- กระท าการอนเปนการฝาฝนทตองไมฝกใฝหรอยอมตนอยใตอาณตของพรรคการเมองใด ๆ

๖. มาตรการปองกนการสมยอมกนในระหวางผสมคร ๑) ใหน าบทบญญตและบทก าหนดโทษส าหรบลกษณะความผดฐานการท าใหการเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎรไมเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม มาใชกบการไดมาซงสมาชกวฒสภาดวย (จงใจใหลงคะแนน หรอไมลงคะแนนดวยวธตาง ๆ / การจดเลยง/ มหรสพ/ หลอกลวง ขมข ฯลฯ)

๒) การจ ากดหามการหาเสยงโดยผสมคร และใหคณะกรรมการการเลอกตงเปนผจดใหม การแสดงวสยทศนแทน

๓) ก าหนดขอหามพรรคการเมอง กรรมการ และสมาชกพรรคการเมอง มใหเขามาเกยวของในกระบวนการสงสมคร การด าเนนการลงคะแนนในการเลอกตงสมาชกวฒสภาทางออม

๘

๔) ก าหนดใหมการเลอกขามกลมตงแตระดบอ าเภอเปนตนไป เนองจากท าใหการสมคบคดกนระหวางผสมครสามารถท าไดยาก

๕) ก าหนดบทลงโทษทชดเจนในกฎหมายล าดบพระราชบญญต เมอมการสมยอมระหวางผสมคร ทงน ตองพจารณาเมอเกดกรณดงกลาวอยางรอบคอบวามความจงใจทจรตหรอไม ซงหากเปน การแนะน าตวไมถอวาเปนการกระท าความผด แตหากเปนกระท าเพอหวงผลประโยชนตอบแทนใหถอวากระท าดงกลาวมความผด

๖) ใหคณะกรรมการการเลอกตงจดเตรยมขอมลขาวสารเบองตนเกยวกบเครอขายของ ฝายการเมองและฝายผสมครรบเลอกตงทางออม และประสานงานกบหนวยงานทท าหนาทปองปรามหรอปราบปรามการกระท าความผดในการก าหนดแผนควบคมใหการเลอกตงทางออมเปนไปโดยสจรต

๗) ใหคณะกรรมการการเลอกตงมอ านาจในกระบวนการพจารณาสบสวนสอบสวน การกระท าความผดฐานสมยอมกนระหวางผสมครเมอมหลกฐานอนควรเชอไดวามการกระท าความผดเกดขน โดยใหมอ านาจในการกนบคคลไวเปนพยานในคดดงกลาว

๗. การแนะน าตวผสมคร การแนะน าตวผสมครมหลกการทส าคญทคณะกรรมการการเลอกตงตองด าเนนการ ดงน ๑) จดเตรยมขอมลของผสมครโดยจดท าปายและเอกสารแนะน าตวผสมครอยางละเอยด เชน

ความร ผลงาน และประสบการณในการท างาน เพอใหผสมครในแตละกลมศกษาขอมลของผสมครในแตละ กลมอยางครบถวน

๒) จดท าและน าเสนอขอมลของผสมครแตละคนผานชองทางอเลกทรอนกส เพอใหผสมครสามารถตรวจสอบขอมลรายละเอยดของตนเองและผสมครคนอน ๆ ได ส าหรบหลกเกณฑในการเพมขอมล วธการ ขอหามในการควบคมเพอใหการจดท าและน าเสนอขอมลของผสมครเปนไปโดยสจร ตจะไดม การพจารณาตอไป

๓) จดท าประกาศแนะน าตวผสมครใหทราบโดยทวกน เกยวกบการก าหนดวนเลอกสมาชกวฒสภาบญชรายชอผสมคร โดยใชงบประมาณของคณะกรรมการการเลอกตงทงหมด ทงนใหเปนไป โดยประหยด

เลอกบคคลซงมความร ความเชยวชาญ ประสบการณ อาชพ ลกษณะ หรอประโยชนรวมกน หรอท างานหรอเคยท างานดานตาง ๆ ทหลากหลายของสงคม

ใหความเหนชอบ คะแนนเสยงมากกวากงหนงของ จ านวน ส.ส ทงหมดเทาทมอย

เสนอชอบคคลไมเกน ๓ คน เปนนายกรฐมนตร

ทรงแตงตง

รางรฐธรรมนญ ๒๕๕๙ : ระบบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการเลอกสมาชกวฒสภาใหม

พรรคการเมอง

ทสงผสมครรบเลอกตง

บคคลทไดรบการเสนอชอ

เปนนายกรฐมนตร

สภาผแทนราษฎร วฒสภา

สมาชก จ านวน ๒๐๐ คน

นายกรฐมนตร

สมาชก จ านวน ๕๐๐ คน

พระมหากษตรยทรงเปนประมขแหงรฐ

บคคลในภาคสวนตาง ๆ ของสงคม สมครเปนสมาชกวฒสภาตามกลมดานตาง ๆ และลงคะแนน

เลอกผสมครในกลมดานอนทไมใชดานของตนเอง

หลกคดระบบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรทเหมาะสมกบประเทศไทย จะตองประกอบดวย ๑) สมาชกสภาผแทนราษฎรควรมาจากการเลอกตงของประชาชนโดยตรง ๒) ระบบการเลอกตง ไมควรซบซอน ประชาชนเขาใจงาย ๓) เพอเปนการเคารพประชาชนทลงคะแนน จงจะพยายามท าใหคะแนนเลอกตงทประชาชนลงใหทกคะแนนมความหมาย ไมวาจะลงคะแนนใหบคคลใด คะแนนนนสวนใหญไมควรสญเปลา ๔) เปนระบบการเลอกตงทสงเสรมใหประชาชนสนใจออกมาใชสทธเลอกตง ๕) เขากบบรบทหรอวถชวตของไทยโดยไมขดกบหลกสากล

รฐมนตร ๓๕ คน

บคคลซงมความร ความเชยวชาญ ประสบการณ อาชพ ลกษณะ หรอประโยชนรวมกน หรอท างานหรอเคยท างานดานตาง ๆ ทหลากหลายของสงคม จ านวน ๒๐ ดาน

๑. ดานการบรหาร ความมนคง หรอการตางประเทศ ๒. ดานกฎหมาย หรอกระบวนการยตธรรม ๓. ดานการบญช การเงน การคลง หรอการงบประมาณ ๔. ดานการศกษาหรอวจย ๕. ดานการสาธารณสข ๖. ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๗. ดานศาสนา ศลปะ วฒนธรรม วรรณกรรม การแสดง หรอการกฬา ๘. ดานกสกรรม หรอปาไม ๙. ดานปศสตว หรอประมง

๑๐. ดานลกจาง ผใชแรงงาน องคกรลกจาง หรอองคกรนายจาง ๑๑. ดานคมครองผบรโภค การสอสาร สอสารมวลชน ๑๒. ดานการประกอบธรกจ การคา หรอการธนาคาร ๑๓. ดานการประกอบการอตสาหกรรม ๑๔. ดานการประกอบวชาชพ ๑๕. ดานสงแวดลอม ผงเมอง ทอยอาศย หรอการพฒนาอสงหารมทรพย ๑๖. ดานทรพยากรธรรมชาตหรอพลงงาน ๑๗. ดานองคกรชมชน ๑๘. ดานผสงอาย ผพการ ผดอยโอกาส หรอสตร (เฉพาะตวผสงอาย ผพการ ผดอยโอกาส หรอสตร) ๑๙. ดานผประกอบอาชพอสระ ๒๐. ดานประชาสงคม (นอกจากขอ ๑๕. ขอ ๑๖. หรอขอ ๑๗.)

แผนภาพ ๑/๖

สมาชกสภาผแทนราษฎร

แบบแบงเขตเลอกตง จ านวน ๓๕๐ คน

ใชระบบคะแนนน าเสยงขางมาก

จดสรรคะแนนทประชาชนเลอกพรรคตาง ๆ ทงประเทศ ชดเชยใหแตละพรรคมโอกาสไดทนงในสภา เปนสมาชกสภาผแทนราษฎรซงเปนสดสวนทแปรผนโดยตรงกบคะแนนทพรรคไดรบ

สมาชกสภาผแทนราษฎร

แบบบญชรายชอ

จ านวน ๑๕๐ คน

ระบบการเลอกตง

แบบจดสรรปนสวนผสม

แผนภาพ ๒/๖

ขนตอนท ๑

ขนตอนท ๓

น า .ส.ส ทพรรพพงม บ .ส.ส ขขตทมหดทพรรพการขอมนนไดร

ได .ส.ส ญชรายชอ ทแตบะพรรพจะไดร

.าชก.ภาผแทนราษฎร แ ญชรายชอ ๑๕๐ พน

น าพะแนนรวขอมทกพรรพทมประขทศ หารดวยจ านวน .ส.ส ทมหด ๕๐๐พน จะได พาขฉบย : .ส.ส

ขอมพรรพ ๑ พน

ขนตอนท ๒

น าทก

พะแน

นขอม

ทกขข

ตทปร

ะชาช

นขบอ

กพรร

พ พ

ารว

กน

ขป

นพะแ

นนขอ

มพรร

พ พ

น าทก

พะแน

นขอม

ทกขข

ตทปร

ะชาช

นขบอ

กพรร

พ ก

ารว

กน

ขป

นพะแ

นนขอ

มพรร

พ ก

น าทก

พะแน

นขอม

ทกขข

ตทปร

ะชาช

นขบอ

กพรร

พ ข

ารว

กน

ขป

นพะแ

นนขอ

มพรร

พ ข

น าพะแนนรวขอมพรรพทมหดารวขปนพะแนนขอมทกพรรพทมประขทศ

น าพาขฉบยทได หารดวยจ านวนพะแนนขอมแตบะพรรพ จะไดจ านวน .ส.ส ทพรรพพงม

เขต …

เขต ๒

ประชาชน

เขต ๑

ประชาชน

ประชาชน

บมพะแนนขบอกตม .ส.ส แ แ มขขตแตบะพรรพ โดยใช ตรขบอกตม ๑ ใ

บมพะแนนขบอกตม .ส.ส แ แ มขขตแตบะพรรพ โดยใช ตรขบอกตม ๑ ใ

บมพะแนนขบอกตม .ส.ส แ แ มขขตแตบะพรรพ โดยใช ตรขบอกตม ๑ ใ

.าชก.ภาผแทนราษฎรแ แ มขขตขบอกตม ๓๕๐ พน (เขตละ ๑ คน ใชระบบคะแนนน ำเสยงขำงมำก) เขต ๑ เขต ๒ เขต .... ผลกำรลงคะแนนเลอกตง.

บมพะแนนขบอกตม ไดพะแนนบ าด ท

นำยด ำ พรรค ก. ๑ นำยขำว พรรค ข. ๒ นำยฟำ พรรค ค. ๓ นำยชมพ พรรค... ๔

.าชก .ภาผแทนราษฎร

.ส.ส ขขต

.ส.ส ญชรายชอ

(๓ ขนตอนหลก)

* นำยด ำ ไดเปน ส.ส. เขต * นำยเทำ ไดเปน ส.ส. เขต * นำยมวง ไดเปน ส.ส. เขต

บมพะแนนขบอกตม ไดพะแนนบ าด ท

นำยเหลอง พรรค ก. ๒ นำยเทำ พรรค ข. ๑ นำยเงน พรรค ค. ๔ นำยสม พรรค... ๓

บมพะแนนขบอกตม ไดพะแนนบ าด ท

นำยแดง พรรค ก. ๔ นำยเขยว พรรค ข. ๓ นำยมวง พรรค ค. ๑ นำยตำล พรรค... ๒

พรรพ .ส.ส ขขตทพรรพไดร ทมหด

พรรค ก. A พรรค ข. B พรรค ค. C พรรค... D

น าทก

พะแน

นขอม

ทกขข

ตทปร

ะชาช

นขบอ

กพรร

พ สสส

ารว

กน

ขป

นพะแ

นนขอ

มพรร

พ สสส

ตวอยางการค านวณสมาชกสภาผแทนราษฎร

แผนภาพ ๓/๖

ขนตอนท ๒

๑. การบรหาร ความมนคง หรอการตางประเทศ

๒. กฎหมาย หรอกระบวนการ

ยตธรรม

๓. การบญช

การเงน การคลง หรอ

การงบประมาณ

๔. การศกษา หรอวจย

๕. การสาธารณสข

๖. วทยาศาสตรและเทคโนโลย

๗. ศาสนา ศลปะ วฒนธรรม

วรรณกรรม การแสดง หรอการกฬา

๘. กสกรรม หรอปาไม

๙. ปศสตว หรอประมง

๑๐. ลกจาง ผใชแรงงาน องคกร

ลกจาง หรอองคกรนายจาง

๑๑. คมครองผบรโภค

การสอสาร สอสารมวลชน

๑๒. การประกอบธรกจ การคา หรอการธนาคาร

๑๓. การประกอบการอตสาหกรรม

๑๔. การประกอบวชาชพ

๑๕. สงแวดลอม ผงเมอง ทอยอาศย หรอการพฒนาอสงหารมทรพย

๑๖. ทรพยากรธรรมชาตหรอพลงงาน

๑๗. องคกรชมชน

๑๘ ผสงอาย ผพการ ผดอยโอกาส หรอสตร

๑๙. ผประกอบอาชพอสระ

๒๐. ประชาสงคมนอกจากขอ ๑๕. ขอ ๑๖. หรอ ขอ ๑๗.

อ าเภอ ประชาชนสมครตามความร ความเชยวชาญ ประสบการณ อาชพ ลกษณะ หรอประโยชนรวมกน หรอท างานหรอเคยท างานดานตาง ๆ

ทหลากหลายของสงคม

G,เมอผสมครไดสมครเขาในดานตาง ๆ แลว ใหผสมครในกลมแตละดานของทกอ าเภอ

ลงคะแนนเลอกผสมครในกลมดานอน

ทไมใชดานของตนเอง ใหคงเหลอตามจ านวนทก าหนดในกฎหมายล าดบรอง เพอสงไปเปน

ตวแทนในระดบจงหวด

อ าเภอ ข

สมาชกวฒสภา

*ประชาชนสมครไดโดยไมจ ากดจ านวน*

อ าเภอ ค อ าเภอ ก

อ าเภอ ง อ าเภอ...

ใหผสมครในกลมแตละดานของทกจงหวด ลงคะแนนเลอกผสมครในกลมดานอน

ทไมใชดานของตนเอง ใหคงเหลอตามจ านวนทก าหนดในกฎหมายล าดบรอง เพอสงไปเปน

ตวแทนในระดบประเทศ

ผผานการเลอกตงระดบอ าเภอ ๙๒๘ อ าเภอ/เขต

จงหวด ก จงหวด ... จงหวด ข จงหวด ค

ผผานการเลอกตงระดบจงหวด ๗๗ จงหวด

ใหผสมครในกลมแตละดาน ลงคะแนนเลอกผสมครในกลมดานอน

ทไมใชดานของตนเอง ใหคงเหลอจ านวนผผานการเลอกตงรอบสดทายในแตละดาน ตามจ านวน

ทก าหนดในกฎหมายล าดบรอง

ส.ว. จ านวน ๒๐๐ คน

ขนตอนท ๑

ขนตอนท ๓

ขนตอนท ๔

แผนภาพ ๔/๖

หมายเหต : วธการเลอกขางตนจะก าหนดใหม การคดกรองผสมครรบเลอกดวยวธการอนใดทผสมคร รบเลอกมสวนรวมในการ คดกรองกได (รายละเอยด จะก าหนดไวในกฎหมาย ล าดบรอง)

สทธในการสมครเปน ส.ส. และ ส.ว. และการสนสดสมาชกภาพ

สนสด

- ออกตามอายของสภา หรอมการยบสภา - ตาย - ลาออก - ขาดคณสมบตตามทบญญต

ในรางรฐธรรมนญ - มลกษณะตองหามตามท

บญญตในรางรฐธรรมนญ - กระท าการอนเปนการตองหาม

ตามทบญญตในรางรฐธรรมนญ - ลาออกจากพรรคทตนเปนสมาชก - พนจากการเปนสมาชกของพรรค - ขาดจากการเปนสมาชกของพรรค - ศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยให

พนจากต าแหนงตามทบญญต ในรางรฐธรรมนญ - ขาดประชมเกนจ านวนตามท

บญญตในรางรฐธรรมนญ - ตองค าพพากษาถงทสดใหจ าคก

แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษในความผดอนไดกระท าโดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท - ฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐาน

ทางจรยธรรมอยางรายแรง

ส.ส. ส.ว. - สญชาตไทย

โดยการเกด - อายไมต ากวา

๒๕ ป - เปนสมาชก

พรรค

- มลกษณะอยางใด อยางหนง ดงตอไปน มชอในทะเบยนบาน

ในจงหวดทสมคร เกดในจงหวดทสมคร เคยศกษา

ในสถานศกษา ทตงอยในจงหวด ทสมคร

เคยรบราชการหรอ ปฏบตหนาท ในหนวยงานของรฐ หรอเคยมชอ อยในทะเบยนบาน ในจงหวดทสมคร

- ไมเคยพนจากต าแหนงเพราะเหตตามทบญญตในรางรฐธรรมนญ

- ไมมลกษณะตองหาม มใหใชสทธ สมครรบเลอกตง เปน ส.ส. ตามทบญญต ในรางรฐธรรมนญ (แผนภาพ ๖/๖)

- ออกตามวาระ - ตาย - ลาออก - ขาดคณสมบตหรอมลกษณะ

ตองหามตามทบญญต ในรางรฐธรรมนญ - ขาดประชมเกนจ านวนตามท บญญตในรางรฐธรรมนญ - ตองค าพพากษาถงทสดให จ าคก แมจะมการรอการลงโทษ เวนแตเปนการรอการลงโทษ ในความผดอนไดกระท า โดยประมาท ความผดลหโทษ หรอความผดฐานหมนประมาท - ฝาฝนหรอไมปฏบตตาม มาตรฐานทางจรยธรรม อยางรายแรง - กระท าการอนเปนการฝาฝน ตามทบญญตในรางรฐธรรมนญ - ศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยให

พนจากต าแหนงตามทบญญต ในรางรฐธรรมนญ

สนสด

สนสด

- สญชาตไทย โดยการเกด - อายไมต ากวา

๔๐ ป

- มความร ความเชยวชาญ ประสบการณ หรอท างาน ในดานทสมคร ไมนอยกวาสบป หรอเปนผมลกษณะ ตามหลกเกณฑ และเงอนไข ทบญญตไวในกฎหมายล าดบรอง

- เกด มชออยใน ทะเบยนบาน ท างาน หรอ มความเกยวพน กบพนททสมคร ตามหลกเกณฑ และเงอนไขท ทบญญตไวในกฎหมายล าดบรอง

- ไมมลกษณะตองหาม มใหใชสทธสมครรบเลอก เปน ส.ว. ตามทบญญต ในรางรฐธรรมนญ (แผนภาพ ๖/๖)

แผนภาพ ๕/๖ แผนภาพ ๕/๖

บคคลดงตอไปนตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ตดยาเสพตดใหโทษ เปนบคคลลมละลายหรอเคยเปนบคคลลมละลายทจรต เปนเจาของหรอผถอหนในกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนใด ๆ เปนบคคลผมลกษณะตองหามมใหใชสทธเลอกตงตามทบญญตในรางรฐธรรมนญ อยระหวางถกระงบการใชสทธสมครรบเลอกตงเปนการชวคราวหรอถกเพกถอนสทธสมคร

รบเลอกตงตามค าพพากษาหรอตามค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ตองค าพพากษาใหจ าคกและถกคมขบอยโดยหมายของศาล เคยไดรบโทษจ าคกโดยไดพนโทษมายงไมถงสบปนบถงวนเลอกตงเวนแตในความผดอนได

กระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ เคยถกสงใหพนจากราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ เพราะทจรตตอหนาท หรอ

ถอวากระท าการทจรตหรอประพฤตมชอบในวงราชการ เคยตองค าพพากษาหรอค าสงของศาลอนถงทสดใหทรพยสนตกเปนของแผนดนเพราะ

ร ารวยผดปกตหรอมทรพยสนเพมขนผดปกต เคยตองค าพพากษาอนถงทสดวากระท าความผดตอต าแหนงหนาทราชการ หรอตอต าแหนง

หนาทในการยตธรรม หรอกระท าความผดตามกฎหมายวาดวยความผดของพนกงานในองคการหรอหนวยงานของรฐ หรอกระท าความผดฐานทจรตหรอประพฤตมชอบ หรอความผดเกยวกบทรพยทกระท าโดยทจรต ตามประมวลกฎหมายอาญา ความผดตามกฎหมายวาดวยการกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชน กฎหมาย วาดวยยาเสพตดในฐานเปนผผลต น าเขา สงออก หรอผคา กฎหมายวาดวยการพนนในฐานความผดเปนเจามอหรอส านก กฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการคามนษย กฎหมายวาดวยการปองกน และปราบปรามการฟอกเงน (เทยบมาจากคณสมบตผใหญบานตามกฎหมายลกษณะปกครองทองท)

เคยตองค าพพากษาอนถงทสดวากระท าการอนเปนการทจรตในการเลอกตง เปนขาราชการซงมต าแหนงหรอเงนเดอนประจ านอกจากขาราชการการเมอง เปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน เปนสมาชกวฒสภาหรอเคยเปนสมาชกวฒสภาและสมาชกภาพสนสดลงยงไมเกนสองป เปนพนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจหรอเปน

เจาหนาทอนของรฐ เปนตลาการศาลรฐธรรมนญ หรอผด ารงต าแหนงในองคกรอสระ อยในระหวางตองหามมใหด ารงต าแหนงทางการเมอง

สมาชกวฒสภาตองไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน เปนบคคลตองหามมใหใชสทธสมครรบเลอกตง เปนสมาชกสภาผแทนราษฎรตามท

บญญตไวในรางรฐธรรมนญ เปนขาราชการ เปนหรอเคยเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร เวนแตไดพนจากการเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎรมาแลวไมนอยกวาสบปนบถงวนสมครรบเลอก เปนหรอเคยเปนสมาชกหรอผด ารงต าแหนงใดในพรรคการเมองเวนแตไดพนจากการเปน

สมาชกหรอการด ารงต าแหนงในพรรคการเมองมาแลวไมนอยกวาสบปนบถงวนสมครรบเลอก เปนหรอเคยเปนรฐมนตร เวนแตไดพนจากการเปนรฐมนตรมาแลวไมนอยกวาสบปนบถง

วนสมครรบเลอก เปนหรอเคยเปนสมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน เวนแตไดพนจากการเปนสมาชก

สภาทองถนหรอผบรหารทองถนมาแลวไมนอยกวาสบปนบถงวนสมครรบเลอก เปนบพการ คสมรส หรอบตรของผด ารงต าแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชก

วฒสภา ขาราชการการเมอง สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถน ผสมครรบเลอกเปนสมาชกวฒสภา ในคราวเดยวกน หรอผด ารงต าแหนงในศาลรฐธรรมนญหรอในองคกรอสระ

เคยด ารงต าแหนงสมาชกวฒสภาตามรฐธรรมนญน

ผทจะสมครเปน ส.ส. และ ส.ว. ซงเปนตวแทนของประชาชน การกรองตองมความเขมและรดกม

ลกษณะตองหาม

ส.ส.

ส.ว.

จดท าโดย ฝายเลขานการดานวชาการและกฎหมาย คณะกรรมการรางรฐธรรมนญ กลมงานคณะกรรมาธการการปกครอง

แผนภาพ ๖/๖ แผนภาพ ๖/๖

จดท ำโดย : ฝำยเลขำนกำรดำนวชำกำรและกฎหมำย คณะกรรมกำรรำงรฐธรรมนญ

กลมงำนคณะกรรมำธกำรกำรปกครอง ส ำนกกรรมำธกำร ๒ ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎร

สมาชกสภาผ แทนราษฎร : หลกคดระบบการเลอกตงสมาชกสภาผ แทนราษฎร

ทเหมาะสมกบประเทศไทยจะตองประกอบดวย

๑) สมาชกสภาผ แทนราษฎรควรมาจากการเลอกตงของประชาชนโดยตรง

๒) ระบบการเลอกตง ไมควรซบซอน ประชาชนเขาใจงาย

๓) เพอเปนการเคารพประชาชนทลงคะแนน จงจะพยายามท าใหคะแนนเลอกตง

ทประชาชนลงใหทกคะแนนมความหมาย ไมวาจะลงคะแนนใหบคคลใด คะแนนนนสวนใหญ

ไมควรสญเปลา

๔) เปนระบบการเลอกตงทสงเสรมใหประชาชนสนใจออกมาใชสทธเลอกตง

๕) เขากบบรบทหรอวถชวตของไทยโดยไมขดกบหลกสากล

*****************************************************

สมาชกวฒสภา : หลกคดการไดมาของสมาชกวฒสภาทเหมาะสมกบประเทศไทย

การไดมาของสมาชกวฒสภาตองมสดสวนจากภาคสวนตาง ๆ เขามา ไดอยาง

หลากหลาย เพอใหบคคลจากหลายภาคสวนดงกลาวไดสะทอนแนวคดและพจารณา

ในทกบรบทอยางรอบดานเพอใหเกดประโยชนตออ านาจหนาททส าคญของสมาชกวฒสภา

ในการกลนกรองกฎหมาย ตลอดจนการประนอมทางความคดความตองการ

เพอสรางความเหนชอบรวมกนในการท าหนาทสมาชกวฒสภาใหเกดประโยชนสงสด

ตอประชาชนอยางแทจรง