คมอปฏบตงาน

เรอง การบนทกปรากฏการณทางธรรมชาตในสมด

บนทกการตรวจอากาศแบบ อต.1101 (ศอ.)

กลมงานตรวจอากาศผวพน สวนเฝาระวงสภาวะอากาศ

ศนยอตนยมวทยาภาคใตฝงตะวนออกwww.songkhla.tmd.go.th

ก

ค ำน ำ

อากาศมความส าคญอยางใกลชดกบการตรวจอากาศผวพน เพราะการตรวจอากาศผวพน จะท าการตรวจสภาวะ

ตางๆ ของอากาศทด เลว แปรปรวน และปรากฏการณทางธรรมชาตตางๆ ทท าใหเกดสภาวะอากาศราย จงมผลกระทบ

โดยตรงตอการปฏบตการณดานการตรวจอากาศผวพน และเนองจากการไมคงทของสารประกอบอตนยมวทยา ทมการ

เปลยนแปลงอยตลอดเวลา หรอแมกระทงขอจ ากดในดานเทคนคการตรวจตางๆ ลวนเปนปญหาอปสรรคทงสน แตมผทม

หนาทปฏบตงานดานการตรวจอากาศผวพน จะตองท าการตรวจและประเมนคาสารประกอบทางดานอตนยมวทยาตางๆ

ตามหลกเกณฑมาตรฐานของ WMO ใหไดใกลเคยงกบสภาพความเปนจรงมากทสด พรอมทงรายงานขาวออกไปใหเปนท

เขาใจของผรบ และจ าเปนตองมการเกบบนทกผลขอมลการตรวจอากาศผวพน ลงในแบบฟอรมเฉพาะ (แบบ อต.1101)

เพอใชเกบบนทกหลกฐานประกอบการรายงานขาวทสงออกไปทกครง และเพอใชเปนขอมลสถตส าหรบการพยากรณ

อากาศใหมความแมนย ามากยงขน

ดวยเหตน จงไดจดท าคมอปฏบตงาน “เรองการตรวจและการบนทกผลการตรวจอากาศผวพน (ศนยอตนยมวทยา

ภาคใตฝงตะวนออก)” เพอใหผปฏบตหนาทดานการตรวจอากาศผวพน (ศนยอตนยมวทยาภาคใตฝงตะวนออก)ถอปฏบต

เปนมาตรฐานเดยวกน

หวงเปนอยางยงวาคมอการปฏบตงานฯ เลมน จะเปนประโยชนกบผทปฏบตหนาทดานการตรวจอากาศผวพน

และสามารถน าไปปฏบตไดอยางถกตอง

ผจดท า

กลมงานตรวจอากาศผวพน

ศนยอตนยมวทยาภาคใตฝงตะวนออก (สงขลา)

สำรบญ

เรอง หนำ

ค ำน ำ ก

บทน ำ ข

สมดบนทกการตรวจอากาศ (แบบ อต.1101) 1

การบนทกปรากฏการณทางธรรมชาตลงในสมดบนทกการตรวจอากาศ แบบ อต.1101 2

ตามต าแหนงตางๆในสมด (ตาราง1)

เกณฑการแบงชวงเวลาในการตรวจและรายงานผลการตรวจอากาศผวพน 2

สญลกษณทน าลงมาบนทกในชองหมายเลข 1 3

ปรากฏการณทางธรรมชาตทส าคญทเกดขนเปนสวนใหญในภาคใตฝงตะวนออกของสงขลา 4

ทน ามาลงในแบบบนทกการตรวจอากาศผวพน (แบบ อต.1101)

หมรหส 7wwW1W2 6

ขอเสนอแนะ 8

เอกสำรอำงอง 8

ข

บทน ำ

ทมำและควำมส ำคญ

เนองจากปจจบนภารกจหนาท ทมการเกยวของกบตรวจอากาศผวพน นบวามความส าคญอยางยง ผทมหนาท

ปฏบตงานดานการตรวจอากาศผวพนจะตองท าการตรวจอากาศผวพน ใหเปนไปตามหลกเกณฑขอก าหนดของ WMO

แลวจะตองมการเกบบนทกขอมลผลการตรวจอากาศผวพนนนเปนหลกฐานอกทงเกบเปนขอมลสถตส าหรบการพยากรณ

อากาศใหมความแมนย ามากยงขน ทางคณะผจดท าจงจดท าคมอปฏบตงานฯ เลนนขนมา เพอใหเจาพนกงานอตนยมวทยา

ทปฏบตหนาทดานการตรวจอากาศผวพน ศนยอตนยมวทยาภาคใตฝงตะวนออก (สงขลา) ถอปฏบตเปนมาตรฐานเดยวกน

วตถประสงค

เพอใหผมหนาทปฏบตงานดานการตรวจอากาศผวพน มการตรวจอากาศผวพน และการบนทกผลการตรวจ

อากาศผวพนลงในสมดบนทกการตรวจอากาศ (อต.1101)

วธกำรด ำเนนงำน

- ศกษาโดยการประชมแลกเปลยนความคดเหนภายในกลมงานตรวจอากาศผวพน

- ศกษาจากคมอการตรวจอากาศผวพน จาก ส านกตรวจและเฝาระวงสภาวะอากาศ

- สอบถามเพอขอค าแนะน าจากสวนมาตรฐานการตรวจอากาศ ส านกตรวจและเฝาระวงสภาวะอากาศ

ผลทคำดวำจะไดรบ

เพอใหเจาพนกงานอตนยมวทยาทปฏบตหนาทดานการตรวจอากาศผวพน ศนยอตนยมวทยาภาคใตฝงตะวนออก

(สงขลา) ถอปฏบตเปนมาตรฐานเดยวกน

สมดบนทกการตรวจอากาศ(แบบ อต.1101)

รหสกลม

217 WwwW

วนท

เวลา

จ านวนเมฆทงทองฟา

หมายเหตลมฟาอากาศ ตารางเวลาฝนตกใน 24 ชม. ถง เวลา 0700 จากเวลา07.00 น.ถง 07.00 น. วนรงขน ในชวงนใหจดลกษณะลมฟาอากาศ เชน พายเกล ลมสควอล พายฝน พายฟารอง ฟาผา ฟาหลว หมอก ฝน น าคาง ฯลฯแลวจดเวลา

ทเรมตนเกดและหยดไวดวยเสมอ ทแลวมาจากครงกอน ทปรากฏในปจจบน

ตกครงท

เรมตกเวลา (น.)

หยดตกเวลา (น.)

เวลาทตก

(นาท)

ชนดฝน

เครองหมาย เครองหมาย รหส W ww ww

0100

0400

0700

1000

1300

1600

1900

2200 ผลรวม

ปรากฏการณทเกดขน

ถาเกดลงเลข 1ไมเกดลงเลข 0

พายฟ

าคะ

นอง

ฟาแล

บ

ลกเห

บ

นาคา

ง

ฟาหลว

ลมสค

วอล

หมอก

ชน

แหง

20 21 22 23 24 25 26 27

2 2

1

3 4

5

5

6

-1-

-2-

การบนทกปรากฏการณทางธรรมชาตลงในสมดบนทกการตรวจอากาศ แบบ อต.1101 ตาม

ต าแหนงตางๆในสมด(ตาราง1)ดงน

ชองหมายเลข 1 ลงสญลกษณปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนภายใน 3 ชวโมง โดยใชรหสใหญทสด

ชองหมายเลข 2 บนทกสญลกษณและเวลาเกดเวลาสนสดของปรากฏการณทางธรรมชาตทไมมหยาดนาฟา ทเกดขนภายใน 3 ชวโมง

กอนทาการตรวจ

ชองหมายเลข 3 ลงสญลกษณปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนภายใน 1 ชวโมง กอนทาการตรวจ

ชองหมายเลข 4 ลงเลขรหสปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนภายใน 1 ชวโมง กอนทาการตรวจ

ชองหมายเลข 5 บนทกสญลกษณและเวลาเกดเวลาสนสดของปรากฏการณทางธรรมชาตทมหยาดนาฟา ทเกดขนตงแตเวลา 07.00 น.

วนททาการตรวจ ถง 07.00น. วนรงขน

ชองหมายเลข 6 บนทกปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนตงแตเวลา 00.00 น. ถง เวลา 24.00 น. ของวนททาการตรวจ

1...เกณฑการแบงชวงเวลาในการตรวจและรายงานผลการตรวจอากาศผวพน

1.1 WMO ก าหนดใหตรวจอากาศผวพนและรายงานผลการตรวจอากาศผวพน ในสภาวะอากาศปกตใหท าการตรวจอากาศผว

พนและรายงานผลการตรวจฯ ทกๆ 3 ชวโมง ตามเวลาดงน

07.00น.(00.00UTC) .10.00น.(03.00UTC) .13.00น.(06.00UTC) 16.00น.(09.00UTC) .19.00น.(12.00UTC) .22.00น.

(15.00UTC) .01.00น.(18.00UTC) .04.00น.(21.00UTC)

1.2 การแบงเวลาของวนทเกดปรากฏการณ(สาหรบประเทศไทย) ใหนบตงแตเวลา 00.00 น. ถง 24.00 น. ของวนททาการตรวจ

รวมถงอณหภมจร(สงสด – ตาสดจร)

1.3 เวลาขณะทาการตรวจ หมายถงชวงเวลา 10 นาท กอนถงเวลากาหนดใหตรวจ(นบเวลานาทท 50 เปนตนไป)

1.4 เวลาหลกในการรายผลการตรวจ ไดแกเวลา 07.00น. ,13.00น. ,19.00น. และ 01.00น. ซงเวลาหลกจะครอบคลมเวลาตรวจฯ 6

ชวโมง

1.5 เวลารองในการายงานผลการตรวจ ไดแกเวลา 04.00น. , 10.00น , 16.00น. และ 22.00น.ซงเวลารองจะครอบคลมเวลาตรวจฯ 3

ชวโมง

-3-

2 สญลกษณทน าลงมาบนทกในชองหมายเลข 1

สญลกษณ เลขรหส ค าอธบาย 0 มเมฆปกคลมทองฟานอยกวาหรอเทากบครงทองฟาตลอดชวงเวลา 1 มเมฆปกคลมทองฟามากกวาครงทองฟาบางชวงเวลาและปกคลมทองฟานอยกวาหรอเทากบครง

ทองฟาบางชวงเวลา 2 มเมฆปกคลมทองฟามากกวาครงทองฟาตลอดชวงเวลา 4 หมอก

, 5 ฝนละออง

. 6 ฝนธรรมดา

8 ฝนโปรย

9 พายฟาคะนอง มฝน หรอไมมฝน กได

-4-

3….ปรากฏการณทางธรรมชาตทส าคญทเกดขนเปนสวนใหญในภาคใตฝงตะวนออกของสงขลาทน ามาลงใน

แบบบนทกการตรวจอากาศผวพน(แบบ อต.1101)

3.1 ปรากฏการณทเกดขนโดยไมมหยาดนาฟา นามาบนทกลงในชองหมายเลข 2 และ 4

3.1.1 รงกนนา,อาทตยทรงกลด,จนทรทรงกลด วงแสง การบนทกใหบนทกเปนขอความในชวงเวลาทเกด ไมระบเวลา

3.1.2 ปรากฏการณอนๆทมกเกดขนบรเวณภาคใตฝงตะวนออก (สงขลา)

สญลกษณ เลขรหส ค าอธบาย 00 ไมมการตรวจเมฆหรอไมสามารถตรวจเมฆได (สภาวะทองฟาภายใน 1 ชวโมงจนถงขณะท าการ

ตรวจ) (ลงในชองหมายเลข 4) 01 เมฆก าลงสลายตวหรอลดจ านวนลง(สภาวะทองฟาภายใน 1 ชวโมงจนถงขณะท าการตรวจ) (ลง

ในชองหมายเลข 4) 02 สภาวะทองฟาไมเปลยนแปลง หรอจ านวนเมฆทปกคลมทองฟาทงหมดคงทหรอจ านวนเมฆ

เปลยนแปลงไมชดเจน(สภาวะทองฟาภายใน 1 ชวโมงจนถงขณะท าการตรวจ) (ลงในชองหมายเลข 4)

03 เมฆก าลงกอตวขนหรอก าลงเพมจ านวนขน(สภาวะทองฟาภายใน 1 ชวโมงจนถงขณะท าการตรวจ) (ลงในชองหมายเลข 4)

04 ทศนวสยเลวเนองจากควน เชนควนจากไฟไหมปา ควนจากโรงาน ควนจากภเขาไฟระเบด (รหสนจะน ามาใชกอตอเมอไดรบค ายนยนจาก กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแลวเทานน)

13 ฟาแลบ และไมไดยนเสยงฟารอง ใสทศทเกดฟาแลบก ากบทกครงทเกด

).( 15 มองเหนฝนตกระยะไกล มระยะหางจากสถานประมาณมากกวา 5 กม.

(.) 16 มองเหนฝนตกระยะใกล มระยะหางจากสถานประมาณนอยกวา 5 กม. แตไมใชทสถาน

17 ฟาคะนอง ไดยนเสยงฟารองแตไมมหยาดน าฟาทสถาน หาก ww มลกษณะอากาศอยางใดอยาง หนงตามรหสหมายเลข 20 ถง 49 กบในขณะเดยวกนมลกษณะอากาศตามรหสหมายเลข 17 ดวย ใหใชรหสหมายเลข 17(ใหนบเวลาตงแตนาทท 36 เปนตนไปจนถงขณะท าการตรวจ)

)( 19 เมฆงวงชาง หรอพวยน า ทมองเหนไดทสถาน ภายในระยะ 1 ชม.กอนเวลาตรวจหรอขณะท าการตรวจ

.]

21 ฝนธรรมดา (ไมแขง) (ลงในชองหมายเลข 4)

.

25 ฝนโปรย (shower(s) of rain) (ลงในชองหมายเลข 4)

29 พายฟาคะนอง (ม หรอ ไมมหยาดน าฝน) (ลงในชองหมายเลข 4)

•

91 ฝนธรรมดา ขนาดเบาขณะท าการตรวจ(ลงในชองหมายเลข 4)

3.2 ปรากฏการณทมหยาดนาฟา นามาบนทกลงในชองหมายเลข 5

สญลกษณ เลขรหส ค าอธบาย

• 60 ฝนธรรมดา,ไมแขง,ตกเปนระยะๆขนาดเบาขณะท าการตรวจ

•• 61 ฝนธรรมดา,ไมแขง,ตกตอเนองกนขนาดเบาขณะท าการตรวจ

••• 63 ฝนธรรมดา,ไมแขง,ตกตอเนองกนขนาดปานกลางขณะท าการตรวจ

•

80 ฝนโปรย (rain shower (s)) ขนาดเบา

:

92 ฝนธรรมดา ขนาดปานกลางหรอหนกขณะท าการตรวจ

•

95 พายฟาคะนอง ขนาดเบา หรอ ปานกลาง ไมมลกเหบ

-5-

-6-

217 WwwW กลมนไมตองรายงานเมอทงลมฟาอากาศปจจบนและทผานมาแลวไมปรากฏเดนชด (เลขรหส 00-03

ของตารางรหส ww และเลขรหส 0-2 ของตารางรหส 21WW )

ww ลกษณะลมฟาอากาศปจจบนทรายงานจากเจาหนาทประจ าสถานตรวจอากาศ

(Present weather)

ww 00-49 ไมมหยาดน าฟา (ฝน) ทสถานขณะท าการตรวจ

ww 00-19 ไมมหยาดน าฟา (ฝน) ,หมอก, หมอกแขง (ยกเวน 11 และ 12), พายฝน, พายทราย หรอหมะตก (drifing

or blowing snow) ทสถาน ขณะท าการตรวจ หรอเวนแตส าหรบ 09 และ 17 ภายในระยะ 1 ชวโมงกอน

เวลาท าการตรวจ

หมายเหต 1.ในการเลอกรหสส าหรบ ww นน ถามลกษณะอากาศซงสามารถจะใชรหสไดหลายรหสใหใชรหสทม

หมายเลขสงสด เวนแตเมอมลกษณะอากาศอยางใดอยางหนงตามรหสหมายเลข 20 ถง 49 กบใน

ขณะเดยวกนมลกษณะอากาศตามรหสหมายเลข 17 ดวย ใหใชรหสหมายเลข 17

2. ในการใชรหสหมายเลข 01,02 และ03 นน ไมมขดจ ากดในการเปลยนแปลงจ านวนเมฆww เทากบ

01,02 และ 03 อาจจะใชไดเมอทองฟาแจมใสในขณะท าการตรวจ เชน 00 อาจจะใชเมอไมทราบลกษณะ

ทมาแลว 01 อาจจะใชเมอเมฆหายไปหมดในระหวาง 1 ชม. ทแลวมา และ 02 อาจจะใชเมอทองฟา

แจมใสตลอด 1 ชม.ทแลวมา

3. ถาไมมหยดน าในบรรยากาศเปนสวนใหญ การเลอกรหสไมควรใชเทยบเกณฑทศนวสย

4. รหส 05 จะใชในเมอทศนวสยไมดเนองจากฝนในบรรยากาศ (Lithometeors)

5. การรายงานรหส ww ใหถอวามพายฟาคะนองทสถานตงแตเวลาเรมไดยนเสยงฟารองแมจะเหนฟา

แลบหรอไม จะมฝนตกหรอไมมฝนตกทสถานกตาม พายฟาคะนองนถอวาหยดไปตงแตเวลาทไดยน

เสยงฟารองครงสดทายและหลงจากน 10-15 นาทกไมไดยนเสยงฟารองอก

รหสหมายเลข 17 ใหใชเมอไดยนเสยงฟารองขณะท าการตรวจหรอภายในระยะ 15 นาทกอนท าการตรวจ แตไมม

ฝนตกทสถาน

-7-

รหสหมายเลข 29 ใหใชเมอมพายฟาคะนองโดยมฝนหรอไมมฝนตกทสถานในระหวาง 1 ชม. กอนเวลาท าการ

ตรวจ แตตองไมไดยนเสยงฟารองและไมมฝนตกทสถานขณะท าการตรวจ ทงนหมายความวาได

ยนเสยงฟารองครงสดทายเปนระยะ 15 นาท หรอมากกวานนกอนเวลาท าการตรวจ ถาไดยน

เสยงฟารองภายใน 15 นาทกอนเวลาท าการตรวจกใหใชรหสหมายเลข 17 หรอรหสหมายเลข 95

ถง 99 แลวแตกรณ

ฝนตกตอเนองกน หมายถงฝนตกทมความแรงเพมขนหรอลดลงชาและตกไมขาดเมดเลยในระยะเวลา 1 ชม. จนถง

เวลาท าการตรวจ

ฝนตกเปนระยะๆ หมายถงฝนทมความแรงเพมขน หรอลดลงชาๆ หยดแลวตกอกอยางนอย 1 ครงภายในระยะเวลา

1 ชม. จนถงเวลาท าการตรวจแตตองไมเปนลกษณะฝนโปรย

ฝนโปรย คอฝนทตกลงจากกอนเมฆ โดยเฉพาะเมฆควมลสกอนใหญ หรอควมโลนมบสและมกจะตกฝน

ชวงสนๆ สวนมาไมเกน 15 นาท แตในบางครงจะตกนานถงครงชม. หรอมากกวานนกได ม

ความแรงของฝนเปลยนแปลงโดยฉบพลนบรเวณทไมมฝนทองฟามกเปด เวนแตจะมเมฆแผน

อยดวย

-8-

ขอเสนอแนะ

ผทมภารกจหนาทดานการตรวจอากาศผวพนนอกจากจะตองท าการตรวจอากาศใหถกตองตามหลกเกณฑ

ขอก าหนดของ WMO แลวยงตองท าการตรวจอากาศใหไดใกลเคยง กบสภาพความเปนจรงมากทสด เพอการ

พยากรณอากาศทแมนย า

ควรมการพดคย ทบทวนความรเกยวกบการตรวจอากาศผวพน ในกลมผทปฏบตงานดานนอยางสม าเสมอ เพอ

เปนการทบทวน แลกเปลยนความรซงกนและกน อกทงตดตามขาวสาร ขอก าหนด หรอ กฎเกณฑตางๆ กรณท

WMO มการเปลยนแปลงใหม เพอใหผปฏบตงานรบทราบและถอปฏบตเปนมาตรฐานเดยวกน

เอกสำรอำงอง

คมอตรวจอากาศผวพน

โดย ส านกตรวจและเฝาระวงสภาวะอากาศ. กรมอตนยมวทยา (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2553)