การปฏิรูปกฎหมาย : law...
TRANSCRIPT
การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 131
การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM
นางสาวอวการตน นยมไทยนตกร สำนกกฎหมาย
๑. บทนำ โดยทพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ไดตราขนภายใต
กรอบแนวความคดเพอการคมครองผบรโภคซงไดรบความเสยหายจากการใชสนคา หรอบรการโดยกำหนดระบบวธพจารณาคดทเออตอการใชสทธเรยกรองของผบรโภค ดวยการปรบเปลยนระบบวธพจารณาคดผบรโภคตามประมวลกฎหมายวธพจารณา
ความแพงอนเปนระบบกลาวหาซงผฟองรองดำเนนคดมภาระการพสจนขอเทจจรงตาม คำกลาวอางเปนระบบวธพจารณาคดทคอนไปในระบบไตสวนกลาวคอโครงสรางของ พระราชบญญตดงกลาวยงคงเปนระบบกลาวหาแตไดนำจดแขงของวธพจารณาในระบบ ไตสวนมาเสรมเพอลดความเสยเปรยบในการดำเนนคดของผบรโภคและเออตอการ ใชสทธเรยกรองของผบรโภคใหไดรบการเยยวยาความเสยหายดวยความสะดวกรวดเรวไมยงยากซบซอนประหยดเวลาและคาใชจายแตมประสทธภาพและเปนธรรม
ดงนน เพ อความเขาใจในกระบวนวธพจารณาคดดงกลาวอนจะเปน ประโยชนตอการคมครองผบรโภคเปนสำคญ คอลมนการปฏรปกฎหมาย : LAWREFORM จงใครขอนำเสนอบทความเกยวกบหลกการสำคญและลกษณะพเศษ ของกระบวนวธพจารณาคดผ บรโภคตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผ บรโภค พ.ศ.๒๕๕๑ตลอดจนขอควรพจารณาทสำคญเกยวกบการบงคบใชพระราชบญญต ฉบบดงกลาวโดยมสาระสำคญดงน
๒. หลกการสำคญและลกษณะพเศษของกระบวนวธพจารณาคดผบรโภค พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ ไดผานความเหน
จากสภานตบญญตแหงชาตและประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท๒๕กมภาพนธ๒๕๕๑ มผลบงคบใชเม อพน ๑๘๐ วนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา โดยมผลบงคบใชตงแตในวนท ๒๓ สงหาคม ๒๕๕๑ เปนตนมา และมลกษณะ ทสำคญคอการกำหนดวธพจารณาสำหรบคดผบรโภคขนเปนพเศษเพอใหผบรโภคสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมไดโดยสะดวกประหยดรวดเรว ไมเปนทางการและสจรต๑กลาวคอ
๑ชาญณรงค ปราณจตต, วธพจารณาคดผบรโภค ลกษณะพเศษและขอสงเกตทสำคญ, (www.jla.coj.go.th/info.php?cid=4)สบคนเมอวนท๑กมภาพนธ๒๕๕๓.
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓
วธพจารณาคดผบรโภค
132
หลกความสะดวกและประหยดเปนหลกการสำคญเพอใหผบรโภคมโอกาส เขาถงความยตธรรมไดโดยงายพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ จงกำหนดใหผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยม ทงปวง หรอทกำหนดใหโจทกและจำเลยสามารถยนฟองหรอใหการดวยวาจาไดเปนตน
หลกความรวดเรวพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ มวตถประสงคเพอใหผบรโภคไดรบการเยยวยาความเสยหายโดยเรวและไมใหเกด ผลกระทบตอผประกอบธรกจเกนสมควรโดยกำหนดใหการนดพจารณาครงแรกจะตอง กระทำโดยเรวและการสบพยานจะตองดำเนนการตดตอกนไปโดยไมเลอนคดเวนแต มเหตจำเปนอนไมอาจกาวลวงเสยไดหรอการกำหนดใหการพจารณาพพากษาในศาล ชนอทธรณเปนศาลชนทสดเปนตน
หลกความไมเปนทางการ การดำเนนกระบวนพจารณาในคดผบรโภค มลกษณะทไมเครงครดเหมอนคดแพงทวไปเพอมใหค ความเอาชนะกนโดยอาศย เทคนคทางกฎหมายโดยกำหนดใหศาลมอำนาจสงใหคความแกไขขอผดระเบยบหรอผดหลงภายในระยะเวลาและเงอนไขทศาลกำหนดไดหรอการกำหนดใหศาลมอำนาจมคำสงใหยนหรอขยายระยะเวลาทกำหนดไวสำหรบการดำเนนกระบวนพจารณาได ตามความจำเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรมหรอเนนการใชกระบวนการไกลเกลย เปนหลกในการระงบขอพพาทเปนตน
หลกสจรตการใชสทธภายใตพระราชบญญตนตองกระทำดวยความสจรต ไมวาจะเปนผประกอบธรกจหรอผบรโภคโดยกำหนดใหการใชสทธหรอการชำระหน ผประกอบธรกจตองกระทำดวยความสจรตหรอกำหนดสภาพบงคบวาถาผบรโภค หรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคนำคดมาฟองโดยไมมเหตผลอนสมควร ใหศาลมอำนาจสงใหบคคลนนชำระคาฤชาธรรมเนยมทไดรบยกเวนไดหรอกำหนดใหศาล มอำนาจสงใหผประกอบธรกจเปลยนสนคาใหมใหแกผ บรโภค โดยตองคำนงถง ความสจรตของผบรโภคประกอบเปนตน
หลกการดงกลาวมาขางตนน เปนลกษณะพเศษของพระราชบญญต วธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ซงมขนตอนและกระบวนการแตกตางจาก หลกการดำเนนกระบวนพจารณาคดแพงทวไปดงน
๓. สาระสำคญของพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ๓.๑ บทนยามทสำคญ “คดผบรโภค”หมายความวา (๑) คดแพงระหวางผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภค
ตามมาตรา๑๙หรอตามกฎหมายอนกบผประกอบธรกจซงพพาทกนเกยวกบสทธ หรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการบรโภคสนคาหรอบรการ
การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 133
(๒) คดแพงตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหาย ทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย
(๓) คดแพงทเกยวพนกนกบคดตาม(๑)หรอ(๒) (๔) คดแพงทมกฎหมายบญญตใหใชวธพจารณาตามพระราชบญญตน “ผบรโภค”หมายความวาผบรโภคตามกฎหมายวาดวยการคมครอง
ผบรโภค และใหหมายความรวมถงผเสยหายตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอ ความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดวย
“ผประกอบธรกจ”หมายความวาผประกอบธรกจตามกฎหมายวาดวย การคมครองผบรโภคและใหหมายความรวมถงผประกอบการตามกฎหมายเกยวกบ ความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดวย(มาตรา๓)
๓.๒ บททวไป กระบวนพจารณาคดผบรโภคใหเปนไปตามบทบญญตในพระราชบญญตน
และขอกำหนดของประธานศาลฎกากรณทไมมบทบญญตและขอกำหนดดงกลาว ใหนำบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลม (มาตรา ๗) กรณมปญหาวาคดใดเปนคดผบรโภคหรอไม ใหประธานศาลอทธรณ เปนผวนจฉยและคำวนจฉยของประธานศาลอทธรณใหเปนทสด(มาตรา๘)ในกรณท ปรากฏวามขอผดระเบยบหรอผดหลงในการดำเนนกระบวนพจารณาของคความ ฝายใดใหศาลสงใหคความฝายนนทำการแกไขใหถกตองภายในระยะเวลาและเงอนไข ทศาลเหนสมควรกำหนด เวนแตขอผดระเบยบหรอผดหลงดงกลาวเกดจากความ ไมสจรตของคความฝายนน(มาตรา๙)
บทบญญตแหงกฎหมายทบงคบใหนตกรรมใดตองมหลกฐานเปน หนงสอลงลายมอชอฝายทตองรบผดจงจะฟองรองบงคบคดไดนนมใหนำมาใชบงคบแก ผบรโภคในการฟองบงคบใหผประกอบธรกจชำระหน ในกรณทกฎหมายบงคบให สญญาททำขนจะตองทำตามแบบ ถงแมสญญาดงกลาวยงมไดทำใหถกตองตาม แบบนนแตผบรโภคไดวางมดจำหรอชำระหนบางสวนแลว ใหผบรโภคมอำนาจฟอง บงคบใหผประกอบธรกจจดทำสญญาใหเปนไปตามแบบทกฎหมายกำหนดหรอ ชำระหนเปนการตอบแทนไดและมใหนำมาตรา๙๔แหงประมวลกฎหมายวธพจารณา ความแพงมาใชบงคบแกผบรโภคในการฟองคดและการพสจนถงนตกรรมหรอสญญา ททำขนระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจ(มาตรา๑๐)
ประกาศโฆษณาคำรบรองหรอการกระทำดวยประการใดๆของ ผประกอบธรกจซงทำใหเขาใจไดในขณะทำสญญาวาผประกอบธรกจตกลงจะมอบให หรอจดหาใหซงสงของบรการหรอสาธารณปโภคอนใดหรอจะดำเนนการใดใหเพอ เปนการตอบแทนทผบรโภคเขาทำสญญา หรอขอตกลงใด ๆ ทผ ประกอบธรกจ จะใหสทธประโยชนเพมเตมขนจากทไดทำสญญาไว ใหถอวาขอความการกระทำ
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓
วธพจารณาคดผบรโภค
134
หรอขอตกลงดงกลาวเปนสวนหนงของสญญาระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจซงสามารถนำสบพยานบคคลหรอพยานหลกฐานเกยวกบขอตกลงดงกลาวไดถงแมวา การทำสญญาเชนวานนกฎหมายกำหนดวาตองทำเปนหนงสอหรอมหลกฐานเปน หนงสอและไมปรากฏขอตกลงนนในหนงสอทไดทำขนกตาม (มาตรา๑๑)ในกรณท ความเสยหายเกดขนตอชวตรางกายสขภาพหรออนามย โดยผลของสารทสะสม อยในรางกายหรอเปนกรณทตองใชเวลาในการแสดงอาการผบรโภคหรอผมอำนาจ ฟองคดแทนผบรโภคตองใชสทธเรยกรองภายใน๓ ปนบแตวนทรถงความเสยหาย และรตวผประกอบธรกจทตองรบผดแตไมเกน๑๐ปนบแตวนทรถงความเสยหาย (มาตรา๑๓)ถามการเจรจาเกยวกบคาเสยหายทพงจายใหอายความสะดดหยดอย ไมนบในระหวางนนจนกวาฝายใดฝายหนงไดบอกเลกการเจรจา (มาตรา ๑๔) ระยะเวลาทกำหนดไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนทนำมาใชบงคบ หรอ ระยะเวลาทศาลกำหนดไวศาลมอำนาจยนหรอขยายระยะเวลาไดตามความจำเปน และเพอประโยชนแหงความยตธรรม
๓.๓ วธพจารณาคดผบรโภคในศาลชนตน ภายใตบงคบของกฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขน
จากสนคาทไมปลอดภยการยนคำฟองตลอดจนการดำเนนกระบวนพจารณาใดๆ ในคดผบรโภคซ งดำเนนการโดยผ บรโภคหรอผ มอำนาจฟองคดแทนผ บรโภค ใหไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวงแตไมรวมถงความรบผดในคาฤชาธรรมเนยม ในชนทสด(มาตรา๑๘)คณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอสมาคมทคณะกรรมการ คมครองผบรโภครบรองตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค มอำนาจฟอง และดำเนนคดแทนผบรโภคได แตในกรณทสมาคมเปนผ ฟองและมการเรยก คาเสยหายใหเร ยกคาเสยหายแทนไดเฉพาะแตผ บรโภคท เปนสมาชกของ สมาคมนนในขณะยนฟองเทานน (มาตรา๑๙)การฟองคดผบรโภคโจทกจะฟอง ดวยวาจาหรอเปนหนงสอกได(มาตรา๒๐)
๓.๔ การพจารณาคด ถาบคคลใดเกรงวาพยานหลกฐานทตนอาจตองอางองในภายหนา
จะสญหายหรอยากแกการนำมาเมอมการฟองเปนคดผบรโภคหรอถาคความฝายใด เกรงวาพยานหลกฐานทตนจำนงจะอางองจะสญหายกอนทจะนำมาสบหรอเปนการยากทจะนำมาสบในภายหลงบคคลนนหรอคความฝายนนอาจยนคำขอตอศาลเพอมคำสง ใหสบพยานหลกฐานนนไวทนทกได(มาตรา๒๒)เมอศาลสงรบคำฟองแลวใหกำหนด วนนดพจารณาโดยเรว และออกหมายเรยกจำเลยใหมาศาลเพ อการไกลเกล ย ใหการและสบพยานในวนเดยวกน(มาตรา๒๔)จำเลยในคดผบรโภคจะยนคำใหการ เปนหนงสอหรอจะใหการดวยวาจากได(มาตรา๒๖)เมอโจทกไดทราบคำสงใหมาศาล แลวไมมาในวนนดพจารณาโดยไมไดรบอนญาตใหเลอนคดไมวาจำเลยจะมาศาลหรอไม
การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 135
ใหถอวาโจทกไมประสงคจะดำเนนคดตอไปและใหศาลมคำสงจำหนายคดออกเสยจากสารบบความเวนแตตามพฤตการณแหงคดศาลจะเหนสมควรใหพจารณาและชขาด ตดสนคดนนไปฝายเดยว(มาตรา๒๗)
ประเดนขอพพาทขอใดจำเปนตองพสจนถงขอเทจจรงทเกยวกบ การผลตการประกอบการออกแบบหรอสวนผสมของสนคาการใหบรการหรอการ ดำเนนการใด ๆ ซ งอยในความร เหนโดยเฉพาะของผ ประกอบธรกจ ใหภาระ การพสจนในประเดนดงกลาวตกอยแกผประกอบธรกจนน(มาตรา๒๙)ถาภายหลงทไดมคำพพากษาถงทสดในคดผบรโภคแลวปรากฏวามการฟองผประกอบธรกจรายเดยวกน เปนคดผบรโภคอกโดยขอเทจจรงทพพาทเปนอยางเดยวกบคดกอนและศาลในคดกอน ไดวนจฉยไวแลว ศาลในคดหลงอาจมคำสงใหถอวาขอเทจจรงในประเดนนน เปนอนยตเชนเดยวกบคดกอนโดยไมตองสบพยานหลกฐาน เวนแตขอเทจจรงยง ไมเพยงพอแกการวนจฉยชขาดคดหรอเพอใหโอกาสแกคความทเสยเปรยบตอสคด (มาตรา ๓๐) ศาลมอำนาจเรยกพยานหลกฐานมาสบไดเองตามทเหนสมควรได (มาตรา๓๓)ในการสบพยานใหศาลเปนผซกถามพยานคความหรอทนายความจะซกถาม พยานไดตอเมอไดรบอนญาตจากศาล(มาตรา๓๔)ใหศาลนงพจารณาคดตดตอกนไป โดยไมเลอนคดจนกวาจะเสรจการพจารณาเวนแตมเหตจำเปนอนมอาจกาวลวงเสยได (มาตรา๓๕)
๓.๕ คำพพากษาและคำสงชขาดตดสนคด ในคดทผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคเปนโจทกถาจำนวน
คาเสยหายทเรยกรองไมถกตองหรอวธการบงคบตามคำขอไมเพยงพอตอการแกไข เยยวยาความเสยหายศาลมอำนาจยกขนวนจฉยใหถกตองหรอกำหนดวธการบงคบ ใหเหมาะสมไดแมจะเกนกวาทปรากฏในคำขอบงคบกตาม (มาตรา๓๙)ในกรณท ความเสยหายเกดขนแกรางกายสขภาพหรออนามยและเปนการพนวสยจะหยงร ไดแนวาความเสยหายนนมแทจรงเพยงใดศาลอาจสงวนไวซงสทธทจะแกไขคำพพากษา หรอคำสงนนภายในระยะเวลาทกำหนดแตตองไมเกน๑๐ปนบแตวนทมคำพพากษา หรอคำสง(มาตรา๔๐)ในคดทผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคเปนโจทก ฟองขอใหผประกอบธรกจรบผดในความชำรดบกพรองของสนคาหากความชำรด บกพรองดงกลาวมอยในขณะสงมอบสนคานนและไมอาจแกไขใหกลบคนสภาพท ใชงานไดตามปกตหรอถงแมจะแกไขแลวแตหากนำไปใชอาจเกดอนตรายแกผบรโภค ทใชสนคานน ศาลมอำนาจพพากษาใหผ ประกอบธรกจเปล ยนสนคาใหมใหแก ผบรโภคแทนการแกไขซอมแซมสนคาทชำรดบกพรองได(มาตรา๔๑)
ถาการกระทำทถกฟองรองเกดจากการทผประกอบธรกจกระทำโดย เจตนาเอาเปรยบผบรโภคโดยไมเปนธรรมหรอจงใจใหผบรโภคไดรบความเสยหาย หรอประมาทเลนเลออยางรายแรงไมนำพาตอความเสยหายทจะเกดหรอกระทำการ
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓
วธพจารณาคดผบรโภค
136
อนเปนการฝาฝนตอความรบผดชอบในฐานะผมอาชพหรอธรกจอนยอมเปนทไววางใจ ของประชาชน เมอศาลมคำพพากษาใหผประกอบธรกจชดใชคาเสยหาย ใหศาล มอำนาจสงใหผประกอบธรกจจายคาเสยหายเพอการลงโทษเพมขนจากจำนวน คาเสยหายทแทจรงไดการกำหนดคาเสยหายเพอการลงโทษนศาลมอำนาจกำหนดได ไมเกน๒เทาของคาเสยหายทแทจรงแตถาคาเสยหายทแทจรงทศาลกำหนดมจำนวนเงน ไมเกน ๕๐,๐๐๐ บาท ศาลมอำนาจกำหนดคาเสยหายเพอการลงโทษไดไมเกน ๕เทาของคาเสยหายทแทจรง(มาตรา๔๒)
เมอศาลวนจฉยช ขาดคดหรอจำหนายคดเสยจากสารบบความ หากขอเทจจรงปรากฏวายงมสนคาทไดจำหนายไปแลวหรอทเหลออยในทองตลาด อาจเปนอนตรายตอผบรโภคโดยสวนรวมและไมอาจใชวธปองกนอยางอนไดใหศาล มอำนาจออกคำสงดงน
(๑) ใหผประกอบธรกจประกาศและรบสนคาซงอาจเปนอนตราย คนจากผบรโภคเพอทำการแกไขหรอเปลยนใหใหมภายในเวลาทกำหนดโดยคาใชจายของ ผประกอบธรกจเองถาไมอาจแกไขหรอดำเนนการดงกลาวไดกใหใชราคาตามสมควร
(๒) หามผประกอบธรกจจำหนายสนคาทเหลออยและใหเรยกเกบ สนคาทย งไมไดจำหนายกลบคนจนกวาจะไดมการแกไขเปล ยนแปลงสนคาใหม ความปลอดภยถาไมสามารถแกไขเปลยนแปลงไดศาลจะมคำสงหามผประกอบธรกจ ผลตหรอนำเขาสนคานนกไดและหากเปนทสงสยวาผประกอบธรกจจะเกบสนคาทเหลอ ไวเพอจำหนายตอไปศาลมอำนาจสงใหผประกอบธรกจทำลายสนคาทเหลอนนดวย
ถาปรากฏในภายหลงวาผ ประกอบธรกจไมปฏบตตามคำส ง ศาลมอำนาจสงจบกมและกกขงผประกอบธรกจหรอผมอำนาจทำการแทนของ ผประกอบธรกจในกรณทเปนนตบคคลไวจนกวาจะไดปฏบตตามคำสงดงกลาวหรอสงให เจาพนกงานคดหรอบคคลใดดำเนนการโดยใหผประกอบธรกจเปนผรบผดชอบในคาใชจาย และหากผประกอบธรกจไมชำระใหบคคลนนมอำนาจบงคบคดกบผประกอบธรกจ เสมอนหนงเปนเจาหนตามคำพพากษาผประกอบธรกจหรอผมอำนาจทำการแทนของ ผประกอบธรกจทถกจบกมโดยเหตจงใจขดขนคำสงจะตองถกกกขงไวจนกวาจะมประกน หรอประกนและหลกประกนตามจำนวนทศาลกำหนดวาตนยนยอมทจะปฏบตตามคำสงทกประการ แตหามไมใหกกขงบคคลเหลานนแตละครงเกนกวา ๖เดอนนบแตวนจบหรอกกขงแลวแตกรณ(มาตรา๔๓)
ในคดทผประกอบธรกจซงถกฟองเปนนตบคคลหากปรากฏวานตบคคล ดงกลาวถกจดตงขนหรอดำเนนการโดยไมสจรตหรอมพฤตการณฉอฉลหลอกลวง ผบรโภคหรอมการยกยายถายเททรพยสนของนตบคคลและทรพยสนของนตบคคล มไมเพยงพอตอการชำระหนตามฟองศาลมอำนาจเรยกหนสวน ผถอหนหรอบคคล ทมอำนาจควบคมการดำเนนงานหรอผรบมอบทรพยสนจากนตบคคลดงกลาว
การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 137
เขามาเปนจำเลยรวมและพพากษาใหบคคลเชนวานนรวมรบผดชอบในหนทนตบคคล มตอผบรโภคไดดวย เวนแตผ น นจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนในการกระทำ ดงกลาว หรอผรบมอบทรพยสนพสจนไดวาตนไดรบทรพยสนมาโดยสจรตและ เสยคาตอบแทน(มาตรา๔๔)
๓.๖ อทธรณ การอทธรณคำพพากษาหรอคำสงของศาลชนตน ใหอทธรณไปยง
ศาลอทธรณแผนกคดผ บรโภคหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดผ บรโภคภายใน กำหนด๑เดอนนบแตวนทไดอานคำพพากษาหรอคำสงนน(มาตรา๔๖)ในกรณทราคา ทรพยสนหรอจำนวนทนทรพยทพพาทกนในชนอทธรณไมเกน๕๐,๐๐๐บาทหรอไมเกน จำนวนทกำหนดในพระราชกฤษฎกาหามมใหอทธรณในปญหาขอเทจจรง(มาตรา๔๗) คดทตองหามอทธรณเพราะเหตดงกลาวผอทธรณอาจยนคำขอโดยทำเปนคำรองเพอ ขออนญาตอทธรณตอศาลอทธรณแผนกคดผบรโภคหรอศาลอทธรณภาคแผนกคด ผบรโภคไปพรอมกบอทธรณได (มาตรา๔๘)คำพพากษาหรอคำสงของศาลอทธรณ แผนกคดผบรโภคและศาลอทธรณภาคแผนกคดผบรโภคใหเปนทสด(มาตรา๔๙)
๓.๗ ฎกา ค ความอาจยนคำรองตอศาลฎกาเพ อขออนญาตฎกาในปญหา
ขอเทจจรงในคดทม ทนทรพยทพพาทในช นฎกาเกน ๒๐๐,๐๐๐ บาท หรอ ในปญหาขอกฎหมายภายในกำหนด๑เดอนนบแตวนทไดอานคำพพากษาหรอคำสง ของศาลอทธรณแผนกคดผบรโภคหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดผบรโภค(มาตรา๕๑)ศาลฎกาอาจพจารณาอนญาตใหฎกาเมอเปนปญหาทเกยวพนกบประโยชนสาธารณะหรอเปนปญหาสำคญอนทควรวนจฉย(มาตรา๕๒)
๓.๘ วธการชวคราวกอนพพากษา กอนยนฟองคดผ บรโภค หากมเหตเชนเดยวกบกรณทจะทำให
โจทกมสทธยนคำขอใหศาลมคำสงจดใหมวธค มครองชวคราวกอนพพากษาตาม มาตรา๒๕๔(๒)แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงหรอมความจำเปนตองขอ ใหศาลมคำสงหามชวคราวมใหจำเลยกระทำการหรองดเวนกระทำการเพอคมครอง ประโยชนของผบรโภคเปนสวนรวมผทจะเปนโจทกอาจขอใชวธการชวคราวดงกลาว กอนฟองไดโดยคำขอตองบรรยายถงขอเทจจรงทแสดงวามเหตทจะฟองผประกอบธรกจ เปนจำเลยและมเหตเพยงพอทจะทำใหเชอวาสมควรทศาลจะมคำสงอนญาตตามคำขอ นน ทงตองมบนทกถอยคำยนยนขอเทจจรงของผ ร เหนเหตแหงการขอนนเพ อ สนบสนนขออางดงกลาว(มาตรา๕๖)
ใหศาลมคำสงอนญาตตามคำขอหากพจารณาแลวเหนวา คำขอทยน และในโอกาสทยนคำขอนนมเหตสมควรและมเหตเพยงพอทจะมคำสงอนญาตตามคำขอ นนไดและสภาพแหงความเสยหายของผขอไมสามารถทจะไดรบชดใชเปนเงนหรอ
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓
วธพจารณาคดผบรโภค
138
ทดแทนดวยสงอนใดได หรอผทจะถกฟองเปนจำเลยไมอยในฐานะทจะชดใชหรอ ทดแทนความเสยหายหรอเปนการยากทจะบงคบคดไดภายหลงหรอจะเกดความเสยหาย ตอผบรโภคเปนสวนรวมอนยากตอการแกไขเยยวยาในภายหลง(มาตรา๕๗)
ผทจะถกฟองเปนจำเลยอาจยนคำขอใหศาลยกเลกหรอเปลยนแปลง คำสงอนญาตใหใชวธการชวคราวกอนพพากษาได ซ งถาศาลมคำสงยกเลกหรอ เปลยนแปลงคำสงเดมดงกลาวคำสงเชนวานใหเปนทสดและจำเลยอาจมคำขอใหศาล มคำสงใหโจทกผขอชดใชคาสนไหมทดแทนแกตนได(มาตรา๖๐)
๓.๙ การบงคบตามคำพพากษาหรอคำสง การบงคบคดหากการออกคำบงคบไปยงลกหนตามคำพพากษากอนม
การออกหมายบงคบคดจะทำใหเจาหนตามคำพพากษาไดรบความเสยหายและหาก เนนชาไปจะไมอาจบงคบคดได เจาหนตามคำพพากษาอาจขอตอศาลเพอใหออก หมายบงคบคดไปทนทโดยไมจำตองออกคำบงคบกอนได(มาตรา๖๔)ภายหลงทไดม คำพพากษาถงทสดในคดผบรโภคแลวหากมขอขดของทำใหไมอาจดำเนนการบงคบคด ตามคำพพากษาไดหรอมความจำเปนตองกำหนดวธการเพอบงคบใหเปนไปตาม คำพพากษา ศาลมอำนาจออกคำสงเพอแกไขขอขดของดงกลาวตามความจำเปน และสมควรแกกรณเพอประโยชนแหงความยตธรรม(มาตรา๖๕)
เมอพจารณาสาระสำคญโดยสงเขปของพระราชบญญตวธพจารณา คดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑แลว เหนวามประเดนขอกฎหมายทควรพจารณาในหลาย ประเดนดวยกนกลาวคอ
๔. ขอสงเกตและขอควรพจารณาเกยวกบการบงคบใชพระราชบญญต วธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑
เนองดวยพระราชบญญตวธพจารณาคดผ บรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ เปน หลกกฎหมายใหมและมผลบงคบใชมาเปนระยะเวลาเพยง ๑ ปเศษเทานนกรณจงม ประเดนปญหาขอกฎหมายบางประการซงเกดขนจากการบงคบใชกฎหมายดงกลาว และยงไมมแนวคำวนจฉยของศาลเพอเปนบรรทดฐานอกทงยงมประเดนขอกฎหมาย ทตองปรบปรงแกไขเพอใชเปนเคร องมอในการคมครองผรโภคทมประสทธภาพ ตอไปดงน
๔.๑ บทนยามคำวา “คดผ บรโภค” ตามมาตรา ๓ คดผ บรโภคหมายความวา“(๑)คดแพงระหวางผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคกบผประกอบธรกจซงพพาทกนเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการ บรโภคสนคาหรอบรการ”ดงนนคดผบรโภคซงอยภายใตบงคบแหงพระราชบญญตน จงรวมถงคดท ผ บรโภคเปนโจทกฟองผ ประกอบธรกจเปนจำเลย และคดท ผประกอบธรกจเชนผประกอบธรกจธนาคารพาณชยหรอผประกอบธรกจบตรเครดต
การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 139
ฟองผบรโภคเปนจำเลยอกดวยและหากพจารณาความหมายดงกลาวแลวจะพบวา คดผบรโภคหมายถงคดแพงเทานนจะนำไปใชกบคดอาญาไมไดถงแมวาคดอาญานน จะมขอพพาทสวนแพงทเกยวเนองกบการบรโภคสนคาหรอบรการอยดวยกตามเวนแต ไดมการแยกขอพพาทสวนแพงเปนคดตางหาก๒
๔.๒ การยกเวนคาฤชาธรรมเนยมแกผ บรโภคหรอผ มอำนาจฟอง คดแทนผบรโภค ตามมาตรา ๑๘ การยนคำฟองตลอดจนการดำเนนกระบวนพจารณา ใดๆซงดำเนนการโดยผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคนนยอมไดรบการ ยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวงตามหลกความสะดวกและประหยดทงนภายใตบงคบของ กฎหมายวาดวยความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยกรณ จงหมายความวาหากมการฟองรองดำเนนคดผบรโภคตามพระราชบญญตความรบผด ตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ กฎหมายยกเวน คาฤชาธรรมเนยมทงปวงใหแตเฉพาะกรณทคณะกรรมการคมครองผบรโภคสมาคมและมลนธ ดำเนนคดแทนผเสยหายเทาน นหากผเสยหายฟองรองดำเนนคดเอง ยอมไมไดรบการยกเวนคาฤชาธรรมเนยมแตอยางใด
๔.๓ การกำหนดคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษ ตามมาตรา ๔๒๓ซงม ลกษณะคลายคลงกบหลกเกณฑการกำหนดคาสนไหมทดแทนเพอการลงโทษตาม มาตรา๑๑ของพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาท ไมปลอดภยพ.ศ.๒๕๕๑ทกำหนดเพดานขนสงไวไมเกน๒เทาของคาสนไหมทดแทน ทแทจรงโดยไมมขอยกเวนแตตามมาตรา๔๒น กฎหมายกำหนดเพดานขนสงไว ไมเกน๒ เทาของคาเสยหายทแทจรง เวนแตกรณคาเสยหายทแทจรงมจำนวนเงน ไมเกน๕๐,๐๐๐บาทใหศาลมอำนาจกำหนดคาเสยหายเพอการลงโทษไดไมเกน๕เทา ของคาเสยหายทแทจรงซงเปนคณตอผบรโภคมากกวาดงนนหากไดความวาคดผบรโภค ดงกลาวเขาเกณฑตามกฎหมายทง๒ฉบบดงกลาวศาลจะกำหนดคาสนไหมทดแทน เพอการลงโทษโดยใชเพดานขนสงตามกฎหมายฉบบใด ศาลจะใชดลพนจกำหนด เพดานขนสงตามมาตรา๔๒ของพระราชบญญตนซงเปนคณกบผบรโภคมากกวา ไดหรอไมเนองจากมาตรา๓ของพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขน จากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ กำหนดวาในกรณทมกฎหมายใดบญญต เร องความรบผดตอความเสยหายทเกดข นจากสนคาทไมปลอดภยไวโดยเฉพาะ ซ งใหความค มครองผ เสยหายมากกวาใหบงคบตามกฎหมายน น ประกอบกบ บทบญญตในมาตรา๔๒ไมไดมขอความวาภายใตบงคบของกฎหมายวาดวยความรบผด ตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยดงเชนกรณการยกเวนคาฤชาธรรมเนยม ตามมาตรา๑๘แตอยางใด
๒ชาญณรงคปราณจตต,เพงอาง.
๓ธานศ เกศวพทกษ,คำอธบายกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑, (กรงเทพฯ :พลสยามพรนตง,๒๕๕๑)
หนา๑๖๙–๑๗๑.
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓
วธพจารณาคดผบรโภค
140
๔.๔ จำนวนทนทรพยทพพาทตองหามอทธรณตามมาตรา ๔๗๔ กรณราคาทรพยส นหรอจำนวนทนทรพยท พพาทกนในช นอทธรณไมเกน ๕๐,๐๐๐บาทยอมตองหามมใหอทธรณในปญหาขอเทจจรงจงอาจเกดกรณผมอำนาจ ฟองคดแทนผบรโภคตามมาตรา๑๙เปนโจทกฟองคดแทนผบรโภคหลายรายและ ทนทรพยทพพาทของผบรโภคบางรายไมเกน๕๐,๐๐๐บาทซงตองหามอทธรณ ในปญหาขอเทจจรงกรณนจะพจารณาแยกทนทรพยของผบรโภคแตละรายหรอไม เนองจากถอเปนสทธเฉพาะตวของผบรโภคแตละรายและการแยกพจารณาทนทรพย ดงกลาวจะเกดผลของคำพพากษาทขดแยงกนระหวางผบรโภคในแตละรายหรอไม
๕. บทสรป ดงทไดกลาวแลวโดยลำดบขางตนวาพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค
พ.ศ.๒๕๕๑ฉบบนมเจตนารมณสำคญในการทจะเอออำนวยความยตธรรม ใหแกผ บรโภคโดยนยกคอประชาชนทวไปใหเขาถงกระบวนการยตธรรม ไดโดยสะดวกประหยดรวดเรวไมเปนทางการและเปนธรรมทงนโดยไมสงผลกระทบ ตอผประกอบธรกจทดำเนนกจการดวยความสจรตโดยคำนงถงมาตรฐาน ทางการคาทเหมาะสมภายใตระบบธรกจทเปนธรรมแตอยางใด อกทงยงเปน การยกระดบการคมครองสทธของผบรโภคอกทางหนงดวยอยางไรกดบทบญญตแหง พระราชบญญตนยงคงมผลบงคบใชมาเปนระยะเวลาไมนานนกและยงมปญหา ขอกฎหมายอยหลายประการซงตองรอแนวคำวนจฉยจากศาลเพอเปนบรรทดฐานทงยงตองมการดำเนนการเผยแพรความรเกยวกบสทธผบรโภคตามพระราชบญญตฉบบนใหประชาชนไดมโอกาสรบรและเขาใจโดยทวถงใหมากทสดตอไป
ประกอบกบในปจจบนไดมการดำเนนการเพอหาทางแกไขเพมเตม พระราชบญญตคมครองผบรโภคพ.ศ.๒๕๒๒ตามรางพระราชบญญตคมครอง ผบรโภค(ฉบบท..)พ.ศ.....โดยการกำหนดใหสมาคมและมลนธทคณะกรรมการ ค มครองผบรโภครบรองมอำนาจดำเนนกระบวนพจาณาใด ๆ ในคดทเปน ประโยชนตอผบรโภคโดยสวนรวมไดดวย ดงนน จงสมควรท จะไดมการ ดำเนนการแกไขเพมเตมพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ เพอใหสอดคลองตองกนดวยทงนโดยการแกไขเพมเตมมาตรา๑๙เพอกำหนด ใหมลนธทคณะกรรมการคมครองผบรโภครบรองมอำนาจฟองและดำเนนคดแทน ผบรโภคและกำหนดผลกรณทมลนธผยนฟองถกเพกถอนการรบรองนอกจากน ควรจะไดตดหลกการทกำหนดวา“กรณสมาคมเปนผฟองและมการเรยกคาเสยหาย ใหเรยกคาเสยหายแทนไดเฉพาะแตผบรโภคทเปนสมาชกของสมาคมนนในขณะ ยนฟองเทานน”ออกเสยโดยไมมการกำหนดเงอนไขวาจะตองเปนผบรโภคทเปน
๔ธานศเกศวพทกษ,เพงอาง,หนา๑๘๙–๒๐๑.
การปฏรปกฎหมาย : LAW REFORM
จลนต ม.ค. - เม.ย. ๕๓ 141
สมาชกของสมาคมเทานน ทงนเพอใหผบรโภคหรอประชาชนไดรบความคมครอง อยางทวถงและเปนไปอยางกวางขวาง สดทายนหวงเปนอยางยงวาการแกไข รางพระราชบญญตดงกลาวจะสรางความเปนธรรมใหเกดขนในการดำเนนกระบวน พจารณาคดแกผบรโภคมากยงขน
เอกสารอางอง• ชาญณรงค ปราณจตต, วธพจารณาคดผบรโภควธพจารณาคดผบรโภค ลกษณะพเศษและขอสงเกตทสำคญลกษณะพเศษและขอสงเกตทสำคญ, เวบไซตสำนกกฎหมาย
และวชาการศาลยตธรรม (www.jla.coj.go.th/info.php?cid=4)• ธานศ เกศวพทกษ, คำอธบายกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภคคำอธบายกฎหมายวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑๒๕๕๑, (กรงเทพฯ : พลสยาม
พรนตง, ๒๕๕๑)พรนตง, ๒๕๕๑)• สรวศ ลมปรงษ, สทธผบรโภคสทธผบรโภค, (กรงเทพฯ : บรษท ธนาเพรส จำกด, ๒๕๕๒)