ราชการทางปกครอง พศ.2539: ศึกษากรณี...

หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.2539: ศกษากรณการดาเนนกระบวนพจารณา

คดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม

วรยศ สทธะลกษณ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญานตศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

พ.ศ.2548 ISBN 974-9746-17-1

DPU

STANDRD OF FAIRNESS SECURITY UNDER SECTION 3 OF ADMINISTRATIVE PROCEDURE ACT, B.E 2539 A STUDY OF ETHICAL PROCEEDINGS

OF MEDICAL PRACTITIONERS

WORAYOT SUTHALUCK

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the degree of Master of Laws

Department of Law Graduate School Dhurakij Pundit University

2005 ISBN 974-9746-17-11

DPU

ช

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเลมน ผ เขยนไดรบความอนเคราะหและกรณาเปนอยางยง จากทานผชวย

ศาสตราจารย ดร.บรรเจด สงคะเนต เนองจากทานอาจารยไดสละเวลาอนมคาเพอรบเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ และไดใหคาแนะนา ขอปรบปรง ตลอดจนตรวจและแกไขสงบกพรองตาง ๆ จนทาใหวทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด ผ เขยนซาบซงถงบญคณนเปนอยางมากและ ขอกราบขอบพระคณทานอาจารย ณ ทนดวยความเคารพยง

ผ เขยนขอกราบขอบพระคณศาสตราจารย นายแพทย วฑรย องประพนธ ดร.พระพนธ พาลสข และผ ชวยศาสตราจารย ดร.วรเจตน ภาครตน ทกรณาสละเวลาอนมคาเขารวมเปนคณะกรรมการสอบวทยานพนธโดยไดใหขอคดเหนและขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอการแกไขปรบปรงวทยานพนธทาใหวทยานพนธฉบบนสมบรณยงขน รวมถงครบาอาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาความรแกผ เขยน และขอขอบคณบรรดาญาต ตลอดจนมตรสหายทกทานทมไดเอยนามมา ณ ทน ทไดใหกาลงใจและความสะดวกตาง ๆ เปนผลใหวทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงลงไดดวยด

สดทายน ผ เขยนขอกราบขอบพระคณบดา มารดา ทไดอบรมสงสอน ชวยเหลอ และเปนกาลงใจใหผ เขยนตลอดมา คณความดแหงวทยานพนธฉบบน ผ เขยนขอมอบแดบคคลทกลาวมาแลวทงหมดดวยความรกและระลกถง แตหากมขอบกพรอง ผดพลาด หรอไมสมบรณประการใดผ เขยนขอนอมรบไวแตเพยงผ เดยว

วรยศ สทธะลกษณ

DPU

ซ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย....................................................................................................... ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ....................................................................................................... ช บทท

1. บทนา.................................................................................................. 1 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา................................................ 1 2 วตถประสงคของการวจย...................................................................... 5 3 สมมตฐานของการวจย......................................................................... 6 4 ขอบเขตของการวจย............................................................................. 6 5 วธดาเนนการวจย................................................................................. 6 6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ.....................................................................7

2. แนวความคดทเปนรากฐานของวธพจารณาของเจาหนาทฝายปกครอง......... 8

1 หลกความยตธรรมตามธรรมชาต........................................................... 8 1.1 ความเปนมาทางประวตศาสตรของหลกความยตธรรม ตามธรรมชาต. ………………………………………………..…….. 8 1.2 องคประกอบของหลกความยตธรรมตามธรรมชาต................... 10

2 ทมาของแนวคดทเกยวกบวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครอง.....13 2.1 วธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศ ในระบบ Civil Law.................................................................... 17 2.2 วธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศ ในระบบ Common Law............................................................. 17

3 แนวคดพนฐานของกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง.......................19 3.1 แนวคดพนฐานของกระบวนการพจารณาทางปกครอง............. 19 3.2 เหตผลของการมหลกกฎหมายวาดวยกระบวนพจารณา ทางปกครอง.............................................................................. 21

DPU

ฌ

สารบญ (ตอ) หนา

3. หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามมาตรา 3 แหงพระราชบญญต วธปฏบตราชการทางปกครอง. พ.ศ. 2539…………………………………. 22 1 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณา ทางปกครอง.......................................................................................... 24

1.1 การกาหนดคณลกษณะของเจาหนาทผ ทาหนาทพจารณา ทางปกครอง............................................................................. 25 1.2 การคดคานเจาหนาททเปนผ มสวนไดเสยในกระบวนพจารณา ทางปกครอง.............................................................................. 28

2 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณา ทางปกครอง......................................................................................... 30

2.1 การใหสทธคกรณแตงตงตวแทนในกระบวนพจารณา ทางปกครอง………………………………………………………… 31 2.2 การใหคกรณไดรบทราบขอเทจจรงรวมทงสทธและหนาท ของตน………………………………………………………………. 33 2.3 การใหสทธคกรณโตแยงปองกนสทธและแสดงพยานหลกฐาน สนบสนน.................................................................................. 37 2.4 การใหคกรณมสทธตรวจเอกสารทจาเปนแกการใชสทธ.............38 2.5 การใหสทธคกรณนาทนายความหรอทปรกษาเขามาในการ พจารณาทางปกครอง………………………………………………. 43

3 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนการออกคาสงทางปกครอง.. 45 3.1 แบบของคาสงทางปกครอง................................................... 45 3.2 หลกเกณฑเกยวกบการแจงคาสงทางปกครอง......................... 47

4. การอทธรณคาสงทางปกครอง.............................................................. 49

DPU

ญ


4. การดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพ

เวชกรรม.............................................................................................. 53 1 วตถประสงคและอานาจหนาทของแพทยสภา........................................ 54

1.1 วตถประสงคของแพทยสภา……………................................ 54 1.2 อานาจหนาทของแพทยสภา…………………………….…………… 54 1.3 สถานะของแพทยสภาในการใชอานาจทางปกครอง.................. 55

2 การควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรม.................................................58 2.1 การรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม...................................58 2.2 องคกรทควบคมจรยธรรมแหงวชาชพของผประกอบวชาชพ

เวชกรรม................................................................................... 59 3 ขนตอนการดาเนนกระบวนพจาณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพ เวชกรรม............................................................................................... 64

3.1 ระบบการพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา.........................65 3.2 การดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา........... 65 3.3 ขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา67

5. วเคราะหเปรยบเทยบหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญต

วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กบหลกเกณฑทประกนความเปนธรรม ในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา…………96 1 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณา ทางปกครอง………………………………………………………………….. 97 2 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณา ทางปกครอง......................................................................................... 106 3 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนการออกคาสงทางปกครอง.. 117 4 ขนตอนการอทธรณคาสงทางปกครองของแพทยสภา.............................. 121

DPU

ฎ


6. บทสรปและขอเสนอแนะ........................................................................ 128 บรรณานกรม......................................................................................... 134 ภาคผนวก............................................................................................. 138 ประวตผ เขยน........................................................................................ 194

DPU

ฆ

หวขอวทยานพนธ หลกเกณฑทประกนความเปนธรรม ตามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ศกษากรณการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม

ชอนกศกษา วรยศ สทธะลกษณ อาจารยทปรกษา ผศ.ดร. บรรเจด สงคะเนต สาขาวชา นตศาสตร ปการศกษา 2547

บทคดยอ

การศกษาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองพ.ศ. 2539 ศกษากรณการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม เนองจากพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กาหนดใหการพจารณาทางปกครองของเจาหนาทตามกฎหมายตาง ๆ ใหเปนไปตามพระราชบญญตดงกลาว เวนแตมกฎหมายทกาหนดวธการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองเรองใดไวโดยเฉพาะ และมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมไมตากวาทกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ซงแพทยสภาเปนองคกรวชาชพทมหนาทในการควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนสมาชก ในการทาหนาทคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทของแพทยสภาเพอพจารณาออกคาสงทางปกครองมกฎหมายทกาหนดขนเพอใชในกระบวนวธพจารณาทางปกครองของแพทยสภาโดยเฉพาะ คอ พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ดงนน ในการพจารณาทางปกครองของแพทยสภาเจาหนาทของแพทยสภาจงไดนากฎหมายเฉพาะดงกลาวมาใชบงคบ

แตจากการศกษาพบวาหลกเกณฑทกาหนดในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ในบางขนตอนมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวาพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ผลคอทาใหคกรณในกระบวนพจารณาคดจรยธรรมไมไดรบความเปนธรรมจากการพจารณาของเจาหนาทแพทยสภา และมการฟองรองเปนคดความขนสศาลปกครอง จงเหนวาควรมการปรบปรงแกไขขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพ

DPU

ง

เวชกรรม พ.ศ. 2540 ใหสอดคลองกบมาตรฐานกลางทกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และจดใหมการใหความรแกเจาหนาทผ เกยวของใหเกดความเขาใจในกระบวนพจารณาทางปกครอง และหลกเกณฑในการคมครองสทธของคกรณในกระบวนพจารณาคดจรยธรรม เพอกอใหเกดความเปนธรรมกบคกรณและเกดประสทธภาพในการพจารณาคดดานจรยธรรมของแพทยสภา

DPU

ง

Thesis Title: Standard of Fairness Security under Section 3 of Administrative

Procedure Act, B.E. 2539: A Study of Ethical Proceedings of

Medical Practitioners

Name: Worayot Suthaluck

Thesis Advisor: Asst. Prof. Dr. Bancherd Singkaneti

Department: Law

Academic Year: 2004

ABSTRACT

This thesis is connected with the standard of fairness security under Section 3 of the

Administrative Procedure Act, B.E. 2539; a study of ethical proceedings of medical practitioners.

In this regard, the Administrative Procedure Act, B.E. 2539 prescribes that the administrative

proceedings by authorities under all laws should conform to this Act unless otherwise specifically

provided by other laws relating to the administrative proceedings and the standard of the fairness

security which is not under the standard specified in the Administrative Procedure Act, B.E. 2539.

The Medical Council is regarded as a professional organization whereby medical practitioners

who are members of the Council are under its professional control. Moreover, the Medical

Council acts as a Commission of Medical Disputes to consider and issue administrative orders

under the particular laws enacted for the administrative proceedings of the Medical Council viz.

DPU

ง

the Medical Profession Act, B.E. 2525 and the Articles of Association of the Medical Council on

the Ethical Proceedings of Medical Practitioners, B.E. 2540. Hence, such particular laws have

been applied to the administrative proceedings of the Medical Council by its officers.

It is found, however, that the standard to set forth the Articles of Association of the

Medical Council on the Ethical Proceedings of Medical Practitioners, B.E. 2540, prescribes the

standard of fairness security under the standard provided in the Administrative Procedure Act,

B.E. 2539. As a result, the parties in the ethical proceedings do not receive fairness in the

consideration by officers of the Medical Council and such unfair practice is brought into the

Administrative Courts. It is, therefore, suggested that the Articles of Association of

DPU

บทท 1 บทนา

1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ภายใตระบบการปกครองในรฐสมยใหม รฐทมการปกครองในระบอบประชาธปไตยซงมรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด หรอ รฐทมการปกครองโดยยดในหลกนตรฐนน ประชากรภายในรฐซงอยภายใตการปกครองของฝายปกครองยอมจะตองไดรบการรบรองและคมครองสทธเสรภาพ ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ

หลกนตรฐ เปนหลกการทมขนเพอจากดอานาจของฝายปกครองมใหฝายปกครองใชอานาจทมอยไดตามอาเภอใจ เพราะเมอใดทฝายปกครองสามารถใชอานาจไดตามอาเภอใจกอาจจะทาใหเกดความไมเปนธรรมขนในสงคม จงมการจากดอานาจของฝายปกครองโดยวธการตรากฎหมายขนเพอใหฝายปกครองปฏบตตามกฎหมายและใชอานาจตามกรอบทกฎหมายใหอานาจไวเทานน หลกนตรฐจงเปนหลกทมงจากดอานาจรฐเพอปองกนการใชอานาจรฐอยางบดเบอนและเปนการคมครองสทธเสรภาพขนพนฐานของประชาชนจากการใชอานาจรฐรวมถงบรรดาการกระทาทางปกครองทงหลาย ดงนน การกระทาของฝายปกครองจงตองเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมาย หรอในกรณการกระทาทเปนการใหประโยชนและไมกระทบตอสทธบคคลทสามโดยทอาจจะไมมกฎหมายใหอานาจกได

ในการปฏบตราชการทางปกครองของฝายบรหารกเชนเดยวกน กจะตองมกฎหมายใหอานาจแกฝายบรหารในการปฏบตราชการทางปกครองเพอใหเกดความเปนธรรมแกผอยใตกฎหมายใหเปนไปในแนวทางเดยวกน กอนป พ.ศ. 2539 แตละหนวยงานไมวาจะเปนกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ หรอหนวยงานทมกฎหมายตราขนสาหรบหนวยงานนน ๆ โดยเฉพาะกจะมแนวทางปฏบตราชการทแตกตางกนไปตามแตกฎหมายเฉพาะฉบบตาง ๆ จะใหอานาจในการปฏบตราชการทางปกครองไวเชนใด เชน หนวยงานทรบผดชอบทางดานวชาชพ กมกจะมพระราชบญญตใหอานาจแกฝายปกครองหรอฝายบรหารในการปฏบตราชการทางปกครองทมลกษณะเปนการเฉพาะไมวาจะเปนการควบคมจรยธรรมของผประกอบวชาชพในสายงานนน ๆ เชน สภาทนายความ กจะมวธปฏบตราชการทางปกครองภายในตามกฎหมายเฉพาะของสภาทนายความ ทใหอานาจแกฝายบรหารในการควบคมดแลการปฏบตงานภายในองคกร รวมถงการควบคมจรยธรรมของผประกอบวชาชพคอ ทนายความทงหลายทเรยกวา การพจารณาคดมรรยาททนายความ หรอในสวนของวชาชพทมความสาคญตอชวตและอนามยของประชาชนเปนอยางมาก คอการประกอบวชาชพเวชกรรมของแพทย กจะมระเบยบขอบงคบหรอวธปฏบตภายใน

DPU

รวมถงการควบคมจรยธรรมของแพทยเชนกน ดงน น เมอแตละวชาชพตางกมวธปฏบตหรอกฎระเบยบทแตกตางกนไปตามทกฎหมายแตละฉบบจะไดบญญตเอาไว จงกอใหเกดความลกลนในกฎหมายแตละฉบบซงกฎหมายบางฉบบ หรอบางหนวยงานกมมาตรฐานในการปฏบตราชการทางปกครองทเปนธรรมแกผทเกยวของ แตบางหนวยงานกมมาตรฐานทไมเปนธรรมแกฝายทเกยวของ โดยเฉพาะฝายทดอยกวา กลาวคอ ยงไมมหลกเกณฑและขนตอนในการปฏบตราชการทเหมาะสมและเปนธรรมแกคกรณฝายทเกยวของโดยเฉพาะอยางยงในฝายทอยในฐานะทเสยเปรยบ ดงน นจงไดมการกาหนดหลกเกณฑและขนตอนตาง ๆ สาหรบการดาเนนการทางปกครองขนเพอใหการดาเนนงานเปนไปโดยถกตองตามกฎหมาย มประสทธภาพในการใชบงคบกฎหมายใหสามารถรกษาประโยชนสาธารณะและอานวยความเปนธรรมใหแกประชาชนได อกทงยงเปนการปองกนการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ จงไดมการตราและประกาศใชพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ขนเพอใหเปนกฎหมายทวางหลกเกณฑทวไปเกยวกบการปฏบตราชการของเจาหนาทฝายปกครองเพอใหเจาหนาทฝายปกครองนาไปใชเพอเปนหลกในการปฏบตราชการ โดยเฉพาะในขนตอนของการออกคาสงทางปกครอง วามขนตอนและแนวทางในการดาเนนการอยางไร ใหมมาตรฐานและเปนไปในแนวทางเดยวกนและในขณะเดยวกนกฎหมายฉบบดงกลาวยงยอมรบสทธหนาทของประชาชนในฐานะผทรงสทธในขอบเขตของกฎหมายมหาชน มใชผอยภายใตการปกครองทจะตองปฏบตตามฝายปกครองแตเพยงฝายเดยวดงเชนทเคยเปนมาตามวธปฏบตราชการทบญญตอยในกฎหมายกอน ๆ และในกฎหมายฉบบนไดมการพฒนาบทบญญตของกฎหมายเพอใหสอดคลองกบการปกครองในระบอบประชาธปไตยภายใตหลกนตรฐทเรยกรองใหการกระทาของเจาหนาทฝายปกครองจะตองกระทาโดยชอบดวยกฎหมาย1

นอกจากน พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ยงมสภาพเปนกฎหมายกลางในการนาไปบงคบใชแทนกฎหมายอน ๆ ทมไดกาหนดวธปฏบตราชการทางปกครองไวโดยเฉพาะหรอกาหนดไวต ากวามาตรฐานตามหลกเกณฑในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ในเรองการใชอานาจของเจาหนาทฝายปกครองเพอปฏบตราชการทางปกครองตาง ๆ ใหอยภายใตมาตรฐานและแนวทางเดยวกนทงหมด ซงเปนการงายตอการทาความเขาใจของเจาหนาทฝายปกครองทเกยวของโดยตรงในการนาไปใชในการปฏบตราชการตอประชาชนทอาจจะตองเขามาเกยวของดวย ดงทเหนจากบทบญญตในมาตรา 3 ของพระราชบญญตดงกลาวซงบญญตวา “วธปฏบตราชการทางปกครองตามกฎหมายตาง ๆ ใหเปนไปตามทกาหนดในพระราชบญญตนเวนแตในกรณทกฎหมายใดกาหนดวธปฏบตราชการทางปกครองไวโดยเฉพาะและมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมหรอมมาตรฐานในการปฏบตราชการไมตากวาหลกเกณฑทกาหนดใน

1 กมลชย รตนสกาววงศ . สาระสาคญพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 .

กรงเทพฯ : สานกพมพวญญชน . หนา 7.

DPU

พระราชบญญตน” เมอพจารณาจากบทบญญตจะเหนวาเจตนารมณของกฎหมายตองการใหหลกเกณฑนเปนหลกเกณฑทเปนมาตรฐานในการนาไปปฏบตของเจาหนาททใชอานาจตามกฎหมายเฉพาะอน ๆ ดวย และบทบญญตดงกลาวยงมผลเปนการเปลยนแปลงแกไขกระบวนการใชอานาจตามกฎหมายเฉพาะอนโดยไมตองมการแกไขเพมเตมกฎหมายอนเปนรายฉบบอก2 ดงนน หนวยงานอนทมไดมกฎหมายเกยวกบวธปฏบตราชการไวโดยเฉพาะหรอบญญตไวแตมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมและมาตรฐานในการปฏบตราชการตากวามาตรฐานตามหลกเกณฑทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองน จะมผลใหตองนาหลกเกณฑทกาหนดไวในพระราชบญญตดงกลาวมาใชบงคบแทนทกฎหมายฉบบนน ๆ

อยางไรกตาม ในกรณทกฎหมายฉบบนน ๆ มหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมหรอมมาตรฐานในการปฏบตราชการเทยบเทาหรอสงกวาบทบญญตในพระราชบญญตพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ แลว กสามารถนาไปใชบงคบแกกรณไดโดยไมจาเปนตองมการแกไขปรบปรงวธปฏบตราชการใหสอดคลองกบพระราชบญญตดงกลาวอก

เมอไดทาการพจารณาถงวชาชพและหนวยงานเฉพาะตาง ๆ ทมความสาคญตอสงคมเปนอยางมากแลว พบวาวชาชพเวชกรรมของแพทย เปนวชาชพทมความสาคญตอชวต รางกายและอนามยของประชาชนในสงคมเปนอยางมาก หากผเปนแพทยประกอบอาชพโดยขาดความระมดระวงหรอขาดความหวงดตอคนไข ยอมนามาซงความเสยหายทงตอประชาชนและสงคมสวนรวมเปนอยางมาก ดงนน เพอใหแพทยสามารถปฏบตงานอยางเตมความสามารถ มความระมดระวงในการประกอบอาชพและมความหวงดตอคนไข จงไดมการออกกฎหมายเกยวกบวชาชพเวชกรรมขนเปนครงแรกในป พ.ศ. 2511 เพอควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรม โดยใหแพทยสภาทาหนาทควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรมตามพระราชบญญตน มการออกขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษามรรยาทแหงวชาชพเวชกรรมเพอใหผประกอบวชาชพเวชกรรมตองปฏบตตาม และมการกาหนดขนตอนการดาเนนการดานจรยธรรมเอาไวอยางละเอยดและตายตว พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2511และขอบงคบทออกตามความในพระราชบญญตดงกลาวไดใชบงคบแกกรณเรอยมาจนกระทง ในป พ.ศ. 2525 จงไดมการออกพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ขนใชบงคบแทนพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2511

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มลกษณะเปนการยกเลกบทบญญตฉบบเดม เฉพาะในสวนทเกยวกบการดาเนนการดานจรยธรรม โดยการแกไขขอบกพรองจากพระราชบญญตฉบบเกาทมไดกาหนดอานาจหนาทในการขนทะเบยนและการลงโทษ พกใชหรอเพกถอนใบอนญาตสมาชกของแพทยสภาเอาไว และใหแพทยสภาโดยคณะกรรมการแพทยสภามอานาจในการออกขอบงคบวางหลกเกณฑเกยวกบการขอขน

2 สรพล นตไกรพจน . “ปญหาวาดวยขอบเขตการบงคบใชพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง” ใน

รวมบทความทางวชาการกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 . สานกพมพวญญชน . หนา 10.

DPU

ทะเบยน และรบใบอนญาต การออกใบอนญาต และแบบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพเวชกรรม อานาจในการออกขอบงคบวาดวยการรกษามรรยาทแหงวชาชพเวชกรรม รวมทงอานาจหนาทในการบรหารกจการทวไปของแพทยสภาดวย

ในสวนของขนตอนการดาเนนคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมนน ปรากฏอยในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ซงเปนบทบญญตทออกโดยอาศยอานาจของพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 โดยมวตถประสงคในการนาไปใชในการปฏบตราชการของเจาหนาทในกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม ในกรณทผประกอบวชาชพเวชกรรมถกกลาวหาหรอกลาวโทษวาไดประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพ ตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพฯ และขอบงคบดงกลาวกอยในความหมายของมาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ดวย เพราะเปนกฎหมายทบญญตถงวธปฏบตราชการทางปกครองไวโดยเฉพาะ เมอไดทาการศกษาในเบองตนแลว พบวาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมบางประการในขอบงคบแพทยสภาฯ ดงกลาวมมาตรฐานทแตกตางไปจากทกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เชน

ในขนตอนการพจารณาทางปกครอง ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ไดกาหนดสทธของผถกกลาวหาหรอผถกกลาวโทษในกระบวนพจารณาคดจรยธรรม เมอถกกลาวหาหรอกลาวโทษแลว คกรณจะมสทธในการโตแยงและแสดงพยานหลกฐานตาง ๆ แตขอบงคบฯดงกลาวมไดกาหนดหรอใหสทธในการนาทนายความ หรอสทธในการตงตวแทนเขามาในกระบวนพจารณาของคณะกรรมการททาหนาทพจารณาขอกลาวหา ซงแตกตางจากพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ทกาหนดใหคกรณในกระบวนพจารณาทางปกครองมสทธแตงต งทนายความหรอตวแทนเขามาในกระบวนพจารณาทางปกครองได ทาใหเกดปญหาวา ในการพจารณาคดจรยธรรมนนคกรณสามารถทจะนาทนายความเขามาในกระบวนพจารณาไดหรอไม ซงในทางปฏบตหากเจาหนาทไมทราบถงหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมดงกลาว อาจทาใหคกรณไมไดรบความเปนธรรมในกระบวนพจารณาได

เนองจากการประกอบวชาชพของแพทยกอใหเกดผลกระทบโดยตรงตอประชาชน การพจารณากรณความผดทางจรยธรรมของแพทย จงตองมการดาเนนการอยางโปรงใสและเปนธรรม ดงนน เพอใหเกดความเปนธรรมแกทกฝายทเกยวของ จงควรมการศกษาถงมาตรฐานหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 อยางละเอยดเปรยบเทยบกบหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในขอบงคบของแพทยสภาฯ เพอใหผทถกกลาวหาหรอกลาวโทษ ไดรบความเปนธรรมในการพจารณาขอกลาวหา ในสวนของคณะกรรมการททาหนาทพจารณา เจาหนาทรวมถงบคคลภายนอกทอาจจะตองเขามาเกยวของกบกรณ จะไดมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมหรอมาตรฐานในการปฏบต

DPU

ราชการทเปนมาตรฐานเดยวกนกบทไดกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เพอใชเปนแนวทางในการปฏบตหนาท รวมถงเปนบรรทดฐานในการทาการศกษากฎหมายฉบบอนทบญญตหลกเกณฑในเรองของวธปฏบตราชการทางปกครองไวโดยเฉพาะ อนจะกอใหเกดความเปนธรรมแกประชาชนทกคนทอยภายใตการปกครองในระบอบประชาธปไตยโดยยดหลกนตรฐเปนสาคญ

2 วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาถงรากฐานทมาและแนวความคดทางทฤษฎของหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

2. เพอศกษาความหมายและขอบเขตของหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

3. เพอศกษาถงขนตอนของการดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม ตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมฯ และหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในขนตอนของการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา

4. ศกษาเปรยบเทยบหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมฯ

3 สมมตฐานของการวจย

หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมฯ มหลกเกณฑทแตกตางไปจากมาตรฐานทกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

ดงนนจงควรมการแกไขปรบปรงขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 โดยเพมหลกเกณฑบางประการในขอบงคบใหสอดคลองและมหลกเกณฑเดยวกนกบทบญญตไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 อนจะกอใหเกดความเปนธรรมแกคกรณในกระบวนพจารณาตอไป จงเหนควรศกษาวามหลกเกณฑใดแตกตางและมมาตรฐานตากวาหรอไม

4 ขอบเขตของการวจย

DPU

การศกษาดงกลาวมขอบเขตของการวจยอยในเรองความหมายและขอบเขตของหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในพระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม รวมถงเนอหาสาระและกฎเกณฑทเกยวของกบหลกเกณฑทประกนความเปนธรรม ซงจะไดทาการศกษาเปรยบเทยบกน เพอประโยชนในการศกษาและปรบปรงหลกเกณฑในกฎหมายใหมความชดเจนและเปนธรรมตอประชาชนหรอคกรณมากยงขนในการนาไปใชปฏบตราชการของเจาหนาทฝายปกครอง

5 วธดาเนนการวจย

การดาเนนการวจยในครงน จะทาการศกษาและวจยคนควาแบบวจยเอกสาร (Documentary Research) โดยรวบรวมขอมลทเกยวของจากหนงสอและบทความตาง ๆ ตวบทกฎหมายทเกยวของ ทงในและตางประเทศ และนาขอมลเหลานมาศกษาถงหลกเกณฑและแนวความคดเพอนามาวเคราะห และไดมาซงขอสรปและขอเสนอแนะแนวทางในการแกปญหาอยางเปนระบบ

6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทาใหไดทราบและเขาใจความหมายและขอบเขตของหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

2. ทาใหทราบถงทมาและแนวความคดของหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทบญญตไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

3. ทาใหเกดความเขาใจในขนตอนของการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม และหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในขนตอนของการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม

4. เพอเปนแนวทางในการแกไขปรบปรงหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ซงจะทาใหขอบงคบดงกลาวสอดคลองกบบทบญญตในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 อนจะกอใหเกดความเปนธรรมแกคกรณในกระบวนพจารณาทางปกครองซงถอไดวาเปนประชาชนทอยภายใตการปกครองในระบอบประชาธปไตยโดยยดหลกนตรฐเปนสาคญ

DPU

บทท 2 แนวความคดทเปนรากฐานของวธพจารณาของเจาหนาทฝายปกครอง

หลกการพนฐานของกระบวนพจารณาทจะกอใหเกดความเปนธรรมแกผทเขารบการ

พจารณา ไดแก หลกการพจารณาของเจาหนาทฝายปกครองทจะตองไมเปนผทมสวนไดเสยในกระบวนพจารณา และหลกการรบฟงคกรณทกฝาย ซงหลกเกณฑทงสองประการถอเปนหลกเกณฑทอยในหลกความยตธรรมตามธรรมชาต (natural justice) 1 หลกความยตธรรมตามธรรมชาต

หลกความยตธรรมตามธรรมชาตมตนกาเนดจากประเทศองกฤษซงเปนประเทศทใชระบบกฎหมายคอมมอนลอว กฎหมายองกฤษมววฒนาการมาจากวธพจารณาของศาล หรอเกดจากคาพพากษาของศาลโดยหลกเกณฑแหงกฎหมายจะปรากฏอยในเหตผลแหงคาวนจฉยอนเปนประเดนแหงคด หลกความยตธรรมตามธรรมชาตเปนหลกทมบทบาทสาคญในประเทศทใชระบบกฎหมายคอมมอนลอว เพราะหลกความยตธรรมตามธรรมชาตเปนหลกทใชในการประกนสทธทางกฎหมายวธพจารณาความ กลาวคอ หลกความยตธรรมตามธรรมชาตใหความสาคญกบการพจารณาของเจาหนาทฝายปกครองทจะตองไมมสวนไดเสยในการพจารณาและใหสทธแกผเสยหายในการโตแยงขอเทจจรงดงกลาวตอเจาหนาทผออกคาสงทางปกครอง ดวยเหตนจงมการนาหลกความยตธรรมตามธรรมชาตมาใชในการพจารณาทางปกครอง

1.1 ความเปนมาทางประวตศาสตรของหลกความยตธรรมตามธรรมชาต

หลกความยตธรรมตามธรรมชาตนนไดมอยในบทบญญตอยในกฎบตรของประเทศองกฤษใน Magna Carta 1215 มาตรา 39 ซงไดบญญตขนเพอมงทจะจากดอานาจของฝายปกครอง และมลกษณะเปนการคมครองสทธเสรภาพ ความยตธรรม ใหแกประชาชน หลกดงกลาวจงไดรบการกนในประเทศองกฤษมานบตงแตอดต ฝายปกครองจงตองการในทางปกครองเพอใหสอดคลองกบหลกความยตธรรมตามธรรมชาตทบญญตไวใน Magna Carta 1215 อาจกลาวไดวา Magna Carta เปนรฐธรรมนญฉบบแรกของประเทศองกฤษ1 บทบญญตทสาคญทถอวาเปนบอเกดของหลกความยตธรรมตามธรรมชาตคอบทบญญตมาตรา 39 ทมเนอหาเกยวกบการคมครอง

1 ดวงจตต กาประเสรฐ .ประวตศาสตรกฎหมาย . กรงเทพฯ:โรงพมพอกษรไทย, 2531 , หนา

30-31.

DPU

สทธของประชาชนในกระบวนการยตธรรมโดยการดาเนนการตางๆ กฎหมายกาหนดใหเปนหนาทของผพพากษา และโดยกฎหมายแผนดน

ในสมยพระเจาเอดเวรดท 3 ไดมการตรากฎหมายทมผลเปนการตความรบรองหรอแกไขบทบญญตใน Magna Carta โดยบทบญญตดงกลาวไดเรยกรองใหเจาหนาทฝายปกครองตองตามวธพจารณาทถกตองยตธรรมในการพจารณาทคาวนจฉยจะมผลกระทบตอสทธของประชาชน ทงนเพอใหการกระทาของเจาหนาทฝายปกครองสอดคลองกบหลกความยตธรรมตามธรรมชาต

หลกความยตธรรมตามธรรมชาตไดรบการยอมรบและในประเทศองกฤษมาเปนระยะเวลานาน และถอเปนขอเรยกรองขนตาทฝายปกครองจะตองตามเพอคมครองสทธของประชาชน2 และศาลมกจะอางหลกความยตธรรมตามธรรมชาตวาเปนหลกกฎหมายทวไปและนามาใชในวธพจารณาในชนเจาหนาทฝายปกครองดวย ในกรณทหลกดงกลาวไมมบญญตไวในตวบทกฎหมาย3 ในกรณทมชองวางในกฎหมาย ศาลจะใชหลกความเปนธรรมประกอบกบหลกความยตธรรมตามธรรมชาตในการอดชองวางของกฎหมายดงกลาว4

หลกความยตธรรมตามธรรมชาตตามกฎหมายปกครองของประเทศองกฤษไดแพรหลายไปสกลมประเทศตาง ๆ ทใชกฎหมายในระบบ Common Law ในประเทศอเมรกาหลกความยตธรรมตามธรรมชาตนนอยในรปของหลก due process of law โดยหลกดงกลาวปรากฏอยใน Magna Carta มาตรา 39 ทแกไขใหมในสมยพระเจาเอดเวรดท 3 ซงใชแทนคาวา “the law of the land” กอนทจะแกไขซงถอยคาทงสองนนใชในความหมายเดยวกน

หลก due process of law ในประเทศอเมรกามขอเรยกรองเชนเดยวกบหลกความยตธรรมตามธรรมชาตของประเทศองกฤษในเรองการบงคบใชกบการกระทาทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครอง ในการทเจาหนาทฝายปกครองจะตองตามหลก due process of law ซงเปนหลกเกณฑของการรบฟงขอเทจจรงจากผถกกระทบสทธและหลกความเปนกลางของเจาหนาทฝายปกครองทจะตองไมเปนผมสวนไดเสยในการพจารณาทางปกครองของตน 5

1.2 องคประกอบของหลกความยตธรรมตามธรรมชาต

2 D Foulkes. Adminitrative Law . 5th ed . London:Butterworths, 1982 , p.221. 3 Ibid. 4 กมลชย รตนสกาววงศ . “ หลกกฎหมายทวไปของวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครอง

ของกลมประเทศ Common Law ” ดลพาห . ปท 39 , กนยายน-ตลาคม 2535 , หนา 4. 5 วชย ววตเสร . “โครงสรางและการกระทาทางปกครองตามแนวความคดของระบบแองโกล

อเมรกา” ดลพาห . ปท 37 , กรกฎาคม-สงหาคม 2533 , หนา 59.

DPU

หลกความยตธรรมตามธรรมชาตมองคประกอบทสาคญอย 2 ประการคอ หลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณทงสองฝาย และหลกความไมมสวนไดเสยของเจาหนาททมอานาจพจารณาทางปกครอง

1.2.1 หลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณทงสองฝาย

ในการพจารณาเพอออกคาสงทางปกครองเจาหนาทฝายปกครองจะตองตามหลกการรบฟงขอเทจจรงจากผถกกระทบสทธซงกฎหมายใหความคมครองประชาชนผไดรบความเสยหายจากคาสงทางปกครอง ซงหลกดงกลาวมอยท งในระบบ Common Law และ Civil Law

(1) หลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณทงสองฝายของประเทศทใชระบบ Common Law

ในประเทศอเมรกาไดมการวางหลกเกณฑในบทบญญตมาตรา 7 (C) แหง Adminitrative Procedure Act 1946 ซงบญญตวา คกรณทกฝายมสทธทจะแสดงขอกลาวหาหรอขอแกตางของตน โดยแสดงหลกฐานดวยวาจาหรอเปนลายลกษณอกษร และมสทธทจะซกคานเพอทจะไดมาซงขอเทจจรงโดยสมบรณ ซงหลกดงกลาวนกคอหลก due process of law ทบญญตไวในรฐธรรมนญของประเทศอเมรกาแกไขเพมเตมครงท 5 ค.ศ. 17616

ในประเทศองกฤษหลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณผถกกระทบสทธนนยงไมมการบญญตไวโดยชดเจนเปนลายลกษณอกษร แตองคกรฝายปกครองไดพจารณาและวนจฉยโดยอาศยหลกความยตธรรมตามธรรมชาต โดยมการนาหลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณมาใช แตมไดใชอยางเครงครดเทากระบวนการพจารณาของศาล7 แตจะนามาปรบใชตามสถานการณทเกดขนจรง เจาหนาทฝายปกครองจะตองใหโอกาสคกรณไดทราบถงขอกลาวหาหรอขอเทจจรงทอาจจะทาใหเกดความเสยหายแกคกรณนน และตองเปดโอกาสใหคกรณไดทาการโตแยงขอเทจจรงเพอปกปองสทธของตน

ในคด Bentley ซงเปนแพทยทจบจากมหาวทยาลย Cambridge และไปประกอบอาชพทกรงลอนดอน โดยยงไมไดรบใบอนญาตประกอบโรคศลปทออกใหโดยมหาวทยาลยดงกลาวทาใหมหาวทยาลยมคาสงถอนใบปรญญาบตรโดยไมเปดโอกาสใหผเสยหายไดชแจงแกขอกลาวหา

6 ประสทธ อจฉรยสกลชย . “การประกนสทธตามขอเรยกรองของหลกความยตธรรมตามธรรมชาต

ในกฎหมายปกครองไทย “ วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2531 , หนา 14. 7 Ibid.

DPU

กอนออกคาสงดงกลาว ซงศาล King’s Bench พพากษาเพกถอนคาสงดงกลาว 8 ในบางครงศาลพยายามทจะประสานหลกการรบฟงขอเทจจรงซงใหสทธคความทจะชแจงขอเทจจรงเพอตอสปองกนสทธของตนกบความจาเปนของฝายปกครองทจะตองมความยตธรรมในการบรหารราชการและการคงประสทธภาพการทางานของฝายปกครอง ลกษณะเดนของหลกการรบฟงขอเทจจรงในระบบ Common Law คอการยอมรบในกระบวนการพจารณาใหมการชแจงแถลงขอเทจจรงดวยวาจาและมการรบฟงพยานหลกฐานโดยเฉพาะอยางยงการยดถอหลกการถามคาน

ในปจจบนกฎหมายปกครององกฤษมแนวโนมทจะยดถอหลกการรบฟงขอเทจจรงมากขน ดงจะไดเหนจากพระราชบญญตวาดวยคณะกรรมการพจารณาขอพพาทและการไตสวน ค.ศ. 1971 ซงไดจดวางหลกเกณฑการพจารณาขอพพาททางปกครองใหเปนระบบและสามารถใชไดกบทกหนวยงานจงไดมการนาหลกการรบฟงขอเทจจรงมาบญญตไว โดยในการออกคาสงทางปกครองนนผมอานาจออกคาสงจะตองใหประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการทาคาสงโดยวธทเรยกวาการไตสวนกอนจะมการออกคาสงใดและในกรณทไมมการตามหลกการรบฟงขอเทจจรงประชาชนทเกยวของสามารถเสนอเรองใหคณะกรรมการพจารณาขอพพาทตดสนไดโดยตรงโดยไมตองรอใหเจาหนาทผมอานาจสงการมคาสงเสยกอนแตอยางใด และอาจอทธรณตอรฐมนตรทรบผดชอบตอไป9

หลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณผถกกระทบสทธไดเรยกรองใหเจาหนาทฝายปกครองแจงคาบอกกลาวใหแกบคคลทจะถกกระทบสทธโดยคาบอกกลาวจะตองมขอความทชดเจนรวมทงตองแจงเวลาและสถานททจะรบฟงขอเทจจรงรวมทงตองใหเวลาในการเตรยมตวหาขอเทจจรงและพยานหลกฐานมาเสนอตอเจาหนาทฝายปกครองเพอแกขอกลาวหา ในการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณผถกกระทบสทธหรอพยานหลกฐานตาง ๆ เจาหนาทฝายปกครองจะตองใหโอกาสคกรณทจะปฏเสธหรอคดคานขอเทจจรงหรอพยานหลกฐานเหลานนดวย10 และเมอเจาหนาทไดใหโอกาสรบฟงขอเทจจรงดงกลาวแลวกถอวาเปนการเพยงพอในการตามหลกการรบ

8 รงสกร อปพงศ . “กระบวนการรวบรวมขอมลเพอประกอบการพจารณาในการทาคาสงทาง

ปกครอง” รวมบทความทางวชาการกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 , หนา 71. 9 เรองเดยวกน , หนา 73. 10 ประสทธ อจฉรยสกลชย . “การประกนสทธตามขอเรยกรองของหลกความยตธรรมตาม

ธรรมชาตในกฎหมายปกครองไทย “ วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2531 , หนา 41.

DPU

ฟงแลว11 บคคลทถกกระทบสทธอาจจะนาทนายความหรอผแทนเขามาในการดาเนนการพจารณาแทนไดในบางกรณ เวนแตในกรณทคกรณนนอาจไดรบความเสยหายนอย ศาลอาจไมยนยอมใหนาผแทนหรอทนายความเขามาในกระบวนการพจารณากได12 แตในหลกการรบฟงดงกลาวนนกมขอยกเวนทเจาหนาทฝายปกครองไมตองตามหลกการรบฟงในการพจารณาและการวนจฉย ไดแก

(ก) กรณทกฎหมายบญญตยกเวนหลกการรบฟงขอเทจจรงใหเจาหนาทฝายปกครองไมตองรบฟงขอเทจจรงจากคกรณผถกกระทบสทธกอนวนจฉย แตศาลของประเทศองกฤษจะมการยอมรบขอยกเวนดงกลาวกตอเมอมการบญญตไวโดยชดแจง ทงนเพราะหลกการรบฟงเปนหลกกฎหมายทวไปของประเทศในระบบกฎหมาย Common Law

(ข) กรณทตองวนจฉยโดยรบดวนเพอความสงบเรยบรอยของประชาชนและเพอประโยชนสาธารณะ

(ค) กรณการวนจฉยในขนตระเตรยมทยงไมมการกระทบตอสทธของประชาชน การวนจฉยวาจะฟองหรอดาเนนการพจารณาสอบสวนทกระทบตอสทธไมตองแจงการบอกกลาวหรอแจงพยานหลกฐานใหบคคลทจะถกฟองรองหรอสอบสวนทราบแมคาวนจฉยนนจะทาใหเกดความเสยหายกตาม เพราะในการวนจฉยในชนตระเตรยมหรอในการวนจฉยวาขอเทจจรงมมลเพยงพอทจะดาเนนการสอบสวนหรอไมนน บคลทถกกระทบสทธมโอกาสทจะไดรบขอกลาวหาและพยานหลกฐานทสนบสนนขอกลาวหาและมโอกาสทจะใหขอเทจจรงในการพจารณาทจะเกดขนในภายหลง

(2) หลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณทงสองฝายของประเทศทใชระบบ Civil Law ในประเทศฝรงเศสหลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณจะมในรปการโตแยงคดคาน

โดยถอหลกวาบคลทถกกระทบกระสทธจากการกระทาในทางปกครองยอมมสทธโตแยงคดคานเพอปองกนสทธของตน คกรณตองมโอกาสแสดงความเหนของตนในการโตแยงขอเทจจรง โดยเฉพาะเมอคาวนจฉยของฝายปกครองนนเปนการลงโทษททาใหบคลไดรบความเสยหาย บคลนนกสามารถแสดงความเหนโตแยงคาวนจฉยได อยางไรกตามหลกการรบฟงขอเทจจรงหรอหลกการโตแยงคดคานของฝรงเศสกมขอยกเวนในกรณเพอทจะรกษาความสงบเรยบรอย เจาหนาทฝายปกครองไมตองตามหลกเกณฑดงกลาวได

11 กมลชย รตนสกาววงศ . “หลกกฎหมายทวไปของวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครอง

ของกลมประเทศ Common Law ” ดลพาห . ปท 39 , กนยายน-ตลาคม 2535 , หนา 9. 12 ประสทธ อจฉรยสกลชย . เรองเดยวกน , หนา 43.

DPU

1.2.2 หลกความไมมสวนไดเสยของเจาหนาทฝายปกครองในกระบวนพจารณาเพอออก

คาสงทางปกครอง หลกเกณฑดงกลาวเปนหลกทสาคญสาหรบกระบวนการพจารณาทางศาลทผพพากษา

ตองมความเปนกลางไมมสวนไดเสยในเรองทพจารณา เพราะหากผพพากษาเปนผมสวนไดเสยในกระบวนพจารณาแลวอาจจะทาใหเกดความลาเอยง ไมยตธรรมตอคกรณได และคกรณกมสทธทจะทาการคดคานได เพอใหการพจารณาคดของศาลดาเนนไปดวยความเปนกลาง และเกดความยตธรรมแกทกฝาย สาหรบการพจารณาวนจฉยเรองทางปกครองขององคกรฝายปกครองของรฐนน เจาหนาทฝายปกครองจะตองไมเปนผทมสวนไดเสยในการพจารณาทางปกครอง เพราะจะทาใหเกดความไมเปนธรรมในการพจารณาทางปกครอง นอกจากนหลกความไมมสวนไดเสยนนยงมรากฐานมาจากความตองการของประชาชนทตองการใหเจาหนาททมอานาจพจารณาทางปกครองมความเปนกลางปราศจากความลาเอยงในกระบวนการวนจฉยทางปกครองของเจาหนาทเพอใหเกดความเปนธรรมตอประชาชน

2 ทมาของแนวคดทเกยวกบวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครอง

ในสมยทฝายปกครองมอานาจเบดเสรจ (Polizeistaat) ไมมกฎหมายทบญญตในเรองขอกาหนดของการใชอานาจ และวธพจารณาไวในลกษณะคมครองสทธเรยกรองของประชาชนแตละคนในการใชอานาจรฐ แตการปฏบตหนาทของฝายปกครองนน จะกระทาไปตามแนวทางของการปฏบตทไดกระทากนมา และกระทาตามคาสงของผบงคบบญชา ผอยภายใตการปกครองจะไดรบการปฏบตเสมอนเปนวตถของฝายปกครอง ฝายปกครองจงอยในฐานะเปนเจานายของผอยใตปกครอง ผอยใตปกครองมแตหนาททจะตองปฏบตตามเทานนแตไมมสทธเรยกรอง แมวาผอยใตการปกครองจะรองทกขหรออทธรณการกระทาของเจาหนาทฝายปกครองระดบลางตอเจาหนาทฝายปกครองระดบสงในกรณทผอยใตการปกครองไมเหนดวยกบการกระทาทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครองกไมมสทธทจะเรยกรองใหไดรบการพจารณาเรองในทางกฎหมายปกครองของตนดวยวธพจารณาทมหลกเกณฑอนชอบธรรมแตอยางใด จงอาจกลาวไดวาในยคนนยงไมมหลกเกณฑเกยวกบวธพจารณาเรองในทางปกครอง ฉะนนวธพจารณาของฝายปกครองจงไมมคณภาพเปนกฎหมาย

ในศตวรรษท 19 กฎหมายปกครองมฐานะเปนกฎหมายสารบญญตเทานน มใชอยในฐานะกฎหมายวธสบญญต วธพจารณาเรองทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครองชนตนยงเปนเรองภายในของฝายปกครองโดยอาจจะกาหนดไวเปนระเบยบภายในหรอแนวปฏบตของฝาย

DPU

ปกครองซงเปนเรองทจะตองปกปดของเจาหนาทฝายปกครองในการพจารณาเรองซงประชาชนจะตองเขามามสวนเกยวของตามทฝายกครองกฎหมายกาหนดไว หรออนญาตใหเขามามสวนเกยวของได วธพจารณาทางปกครองยงเปนเรองลบ วธพจารณาทางปกครองในชวงนจะเปนการกาหนดไวในระเบยบขอบงคบภายในของฝายปกครอง สวนใหญจะเปนแนวทางของเจาหนาทฝายปกครองซงวธพจารณาเหลานไมมผลในทางกฎหมายไปสภายนอกแตอยางใด เจาหนาทฝายปกครองกมไดผกพนทจะตองปฏบตตามแนวทางอยางเครงครด อาจปฏบตใหแตกตางไปไดตามแตขอเทจจรงเปนเรอง ๆ ไป ประเดนในเรองทวาคาวนจฉยสงการของเจาหนาทฝายปกครองมขนตอนเปนมาอยางไรโดยเฉพาะอยางยงเจาหนาทฝายปกครองรบฟงขอเทจจรงมาปรบบทกฎหมายอยางไรนนมกจะไมไดรบความสนใจจากนกกฎหมายจงเปนเพยงสวนหนงของการตระเตรยมการออกคาสงทางปกครองเทานน ความคดในเรองวธพจารณาทางปกครองถกละเลยเพราะคดกนแตเพยงวาเจาหนาทฝายปกครองตองกระทาการตางๆอยางรวดเรวโดยไมคดถงวธพจารณาทางปกครองทเปนขนตอนอนชอบธรรมซงจะเปนการปองกนการใชอานาจทบดเบอนในการปฏบตหนาทของเจาหนาทฝายปกครอง และทาใหคาวนจฉยสงการของเจาหนาทขาดความเชอถอหรอไมไดรบการยอมรบจากประชาชนผอยใตการปกครอง จนมาในชวงทายของศตวรรษท 19 วธพจารณาในชนเจาหนาทของฝายปกครอง เรมปรากฏในขอเขยนทางวชาการแตกเพยงเลกนอยเมอ R.V. Gneist ไดนาเอาความคดทางกฎหมายขององกฤษเรอง “ความยตธรรมตามธรรมชาต” (natural justice) มากลาวไวในตารากฎหมายชอ “นตรฐและศาลปกครองในเยอรมน” (Der Rechtsstaat und die Verwaltungsgerichte in Deutschland 1879)13

ในปลายศตวรรษท 19 ตอเนองกบศตวรรษท 20 วธพจารณาของเจาหนาทฝายปกครองจะเรมตนเมอมการอทธรณภายในฝายปกครอง เจาหนาทฝายปกครองผออกนตกรรมทางปกครองและผรบนตกรรมทางปกครองจะเปนคความโดยมเจาหนาทฝายปกครองผรบวนจฉยอทธรณเปนผพจารณาเรอง สาระสาคญของวธพจารณาของเจาหนาทฝายปกครองในชวงนจงเปนแตเพยงเรองหลกเกณฑเกยวกบเขตอานาจและขอกาหนดเกยวกบการอทธรณภายในฝายปกครอง ความเกยวเนองระหวางวธพจารณาในชนเจาหนาทฝายปกครองและวธพจารณาในชนศาลปกครองจงเปนเรองขนตอนขององคกรทรบพจารณาคดเคยงคกนในลกษณะของการอทธรณตอเนองกนไป สวนวธพจารณาในชนเจาหนาทฝายปกครองกอนจะมคาวนจฉยสงการหรอขนตอนในการออกคาสงทางปกครองนนยงมไดมการศกษากนในทางวชาการแตอยางใด


ของประเทศสหพนธรฐเยอรมน” ดลพาห . ปท 39 , เลม 5 . กนยายน-ตลาคม 2535, หนา 73-75.

DPU

การกระทาของเจาหนาทฝายปกครองในชนตนกอนทจะออกนตกรรมทางปกครองไดมการบญญตไวเปนตวบทกฎหมายเปนครงแรกในกฎหมายวาดวยวธพจารณาทวไปในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศออสเตรย เมอป 1925 ซงไดแกหลกความไมมสวนไดเสยของเจาหนาทฝายปกครองผเปนเจาของเรองบญญตไวในบททวไป หลกการรบฟงไดบญญตไวในสวนทวาดวยการพจารณาและหลกการใหเหตผลไดบญญตไวในสวนทวาดวยการออกคาสง กฎหมายวธพจารณาในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศออสเตรยดงกลาว นกกฎหมายเยอรมนในยคนนเหนวาเปนเรองทกาวหนามากเพราะสามารถทาใหกฎหมายปกครองเฉพาะเรองทกระจดกระจายและมความหลากหลายนนมความเปนอนหนงอนเดยวกนได นกกฎหมายเยอรมนในยคนนยงไมคดทจะประมวลกฎหมายปกครองในเรองวธพจารณาแตกลบคดทจะประมวลกฎหมายปกครองเกยวกบกฎเกณฑในเรองสารบญญตพนฐาน วธพจารณาของเจาหนาทฝายปกครองและวธพจารณาความในศาลปกครองไดรบการพจารณาวาเปนเรองทมความเกยวเนองกนเพราะเจาหนาทฝายปกครองกมหนาททจะตองตามคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองนอกจากงานในตาแหนงหนาทของตน

ในระยะตอมาวธพจารณาของเจาหนาทฝายปกครองมไดจากดอยเพยงเฉพาะในเรองของคความสองฝายเทานน สาระสาคญของวธพจารณาในชนเจาหนาทฝายปกครองจงมใชแคขนตอนของการอทธรณ แตเปนขนตอนของการพจารณาเรองของเจาหนาทฝายปกครองผออกนตกรรมทางปกครองโดยมแนวทางในการวนจฉยอยางเปนขนตอนและมกฎเกณฑมากขน ซงมกฎหมายวาดวยวธพจารณาทวไปในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศออสเตรย ค.ศ. 1925 เปนแรงกระตนใหเกดความคดในเรองวธพจารณาในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศเยอรมน นกวชาการเรมใหความสาคญกบกระบวนการออกนตกรรมทางปกครองในลกษณะของการพจารณาซงมความเหนวาการกระทาตางๆ ของฝายปกครองจะผกพนกบวธพจารณา นอกจากนนเจาหนาทฝายปกครองจะตองคานงถงความชอบดวยกฎหมายใหมากทสด14

ในการประชมสมาคมนกกฎหมายมหาชนเยอรมนเมอป 1958 ทกรงเวยนนา และงานเขยนของ F. Becker ในหนงสอวธพจารณาทวไปของเจาหนาทฝายปกครอง การประชมสมาคมนกกฎหมายมหาชนเยอรมนทกรงเวยนนาไดมการอภปรายกนในเรองวตถประสงค หนาท และขอบเขตของวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครอง F. Mayer พยายามแยกความแตกตางในเรองหนาทของฝายปกครองและหนาทของศาล โดยสรปวาฝายปกครองมหนาทสาคญอยสอง



DPU

ประการคอ การคนหาสงทถกตองบนพนฐานแหงกฎหมาย และการใชกฎหมายในการหนาท ในขณะทศาลมหนาทคนหาสงทถกตองบนพนฐานแหงกฎหมายเทานน หลกนตรฐ หลกความเสมอภาค หลกความชอบดวยกฎหมาย คอขอเรยกรองใหมวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครอง ซงเจาหนาทฝายปกครองมใชผวนจฉยตดสนในเรองของตนเองอกตอไปเปนแคเพยงผควบคมการพจารณาเทานน วธพจารณาในชนเจาหนาทฝายปกครองจงมใชนตกรรมทางปกครองแตเปนขนตอนของการออกนตกรรมทางปกครอง

ในปจจบนมความเขาใจเกยวกบวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองวาหมายถงการกระทาของเจาหนาทฝายปกครองทมผลตอบคคลภายนอกไมวาจะเปนการเตรยมการในการออกคาสงทางปกครอง ตลอดจนการประกาศหรอแจงคาสงทมลกษณะเปนนตกรรมทางปกครองซงลวนแตเปนเรองเกยวกบวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองทงสน และเมอพจารณาหลกกฎหมายวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองจะมหลกการทสาคญอย 3 หลก คอ หลกความไมมสวนไดเสย หลกการรบฟงคกรณทงสองฝาย และหลกการตองใหเหตผลในการวนจฉยสงการ15

เมอพจารณาจากหลกการดงกลาวจะเหนวาในกรณทเจาหนาทฝายปกครองมหนาทพจารณาในเรองทตนเองเขาไปมสวนไดเสยแลว อาจเกดความไมเปนกลางและไมเปนธรรมกบคกรณในเรองดงกลาว ซงจะทาใหนตกรรมทางปกครองดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย หลกความไมมสวนไดเสยจงมความสาคญตอการพจารณาของเจาหนาทฝายปกครองในขนแรก ในขนตอมาคอหลกการรบฟงคกรณซงถอเปนหลกการทคมครองสทธของคกรณทจะเขาไปมสวนรวมในการพจารณาตามกฎหมายซงชอบดวยหลกนตรฐ ขนตอนสดทายของวธพจารณาคอการใหเหตผลประกอบการสงการ ซงมกจะสมพนธกบขนตอนอนๆ หลกการใหเหตผลเปนขนตอนของการคนหาความจรง การปรบบท และการใชดลพนจของเจาหนาทฝายปกครองวาเหตใดจงไดวนจฉยเชนนนวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองของกลมประเทศทไมใชประมวล

แนวความคดและหลกกฎหมายวธสบญญตในชนเจาหนาทฝายปกครองของกลมประเทศ Common Law โดยเฉพาะอยางยงประเทศองกฤษ และประเทศอเมรกา ไดมการพฒนาการทางประวตศาสตรมาเปนเวลาชานาน ซงแมจะมวตถประสงคใกลเคยงกบของกลมประเทศสหภาพยโรป เชน ประเทศออสเตรย ประเทศเยอรมน เปนตน แตวธการและขนตอนของการใชหลกกฎหมายดงกลาวในกระบวนการพจารณาทางปกครองของทงสองกลมประเทศมความแตกตางกน

15 เรองเดยวกน , หนา 79.

DPU

พรอมไปกบการกอตวของหลกนตรฐ กอใหเกดหลกกฎหมายวธสบญญตในชนเจาหนาทฝายปกครอง

2.1 วธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศในระบบ Civil Law

ในประเทศฝรงเศสไดมการนาหลกความยตธรรมตามธรรมชาตและหลก due process of law มาใชบงคบกบการกระทาทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครองในรปของหลกกฎหมายทวไป โดยยอมรบหลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณและหลกความเปนกลางของเจาหนาททไมมสวนไดเสยในกระบวนพจารณาทางปกครอง16 ศาลปกครองของฝรงเศสไดมความพยามทจะพฒนาหลกเกณฑดงกลาวจนมการบญญตเปนกฎหมายลาดบรองซงออกโดยฝายบรหารคอ decret du และไดมบทบญญตเกยวกบเจาหนาทฝายปกครองในกระบวนการออกคาสงทางปกครองทจะตองไมมสวนไดเสยในการพจารณาทางปกครองดงกลาว17

2.2 วธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศในระบบ Common Law

ประเทศองกฤษเปนตนกาเนดของกฎหมายในกลมประเทศทใช Common Law คาพพากษาในสวนทเปนสาระสาคญคอกฎหมายและเปนทมาสวนหนงของการกอตวกฎหมายวธสบญญตในชนปกครอง ทงในคาพพากษาและในบทความ ตารา จะพบหลก natural justice หรอหลกความยตธรรมตามธรรมชาต เปนสงทสาคญทสดในระบบกฎหมายดงกลาวซงจะมผลในลกษณะบงคบมายงการกระทาของฝายปกครอง Wade เหนวา หลก natural justice มาจากความคดทวาในแงความยตธรรมซงตางจาก de Smith ซงมองวาเปนความสมพนธระหวาง Common Law และศลธรรม18

เนอหาและขอบเขตของหลกกฎหมายวธพจารณาในชนเจาหนาทฝายปกครองของประเทศองกฤษ ประกอบดวย

2.2.1 หลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณผถกกระทบสทธ

16 สมศกด อนทรพนธ . “วธพจารณาของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาททางปกครองในประเทศ

ไทย” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย 2535 , หนา 40. 17 สรชย สธวระขจร . “ หลกกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง” วทยานพนธนตศาสตร

มหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง , 2533 , หนา 67. 18 กมลชย รตนสกาววงศ . “หลกกฎหมายทวไปของวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครอง

ของประเทศสหพนธรฐเยอรมน” ดลพาห . ปท 39 , เลม 5 . กนยายน-ตลาคม 2535, หนา 81 และ 87.

DPU

ในกรณทการกระทาของฝายปกครองกระทบสทธเสรภาพหรอทาใหประชาชนไดรบความเดอดรอนเสยหาย ผถกกระทบสทธจะตองมโอกาสทจะแสดงหลกฐานและความคดเหนโตแยงขอเทจจรงททาใหตนเองตองเสยหายนนได การรบฟงนอาจเปนการรบฟงโดยการใหผถกกระทบสทธทาความเหนเปนหนงสอ หรอดวยวาจากได อนง ผถกกระทบสทธสามารถทจะเสนอหลกฐานเพมไดเสมอกอนทเจาหนาทจะปดเรอง หลก “natural justice” นนไมไดเรยกรองใหผถกกระทบสทธตองมทปรกษากฎหมายในระหวางการพจารณาแตในกรณทเปนเรองสาคญและมความสลบซบซอนกอาจจะมทปรกษากฎหมายในระหวางพจารณาของเจาหนาทไวเพอปกปองสทธของตนได

เจาหนาทฝายปกครองจะตองพจารณาขอเทจจรงทกอยางและตองวนจฉยขอเทจจรงทตนไดฟงมา โดยจะทาการวนจฉยขอเทจจรงทตนมไดรบฟงมาไมได ในกรณฉกเฉนเจาหนาทฝายปกครองสามารถทจะกระทาโดยไมมการรบฟงกได

2.2.2 หลกความไมมสวนไดเสยของเจาหนาทฝายปกครองผรบผดชอบเรองทจะวนจฉย

ในกรณทเจาหนาทฝายปกครองมผลประโยชนสวนตวในเรองทตนเองจะตองทาการวนจฉย จะถอวาเจาหนาทฝายปกครองนนกระทาการโดยทตนเองเปนผทมสวนไดเสย เชน เปนญาตกบผยนคารอง หรอเปนสาม ภรรยากบผยนคารอง เปนตน

นอกจากเหตทกลาวมาขางตน ศาลอาจจะพจารณาจากเหตผลทางภาวะวสยของวญญชนแมวาความเปนจรง เจาหนาทฝายปกครองผนนจะทาการโดยสจรตกตามแตเพยงการคาดคะเนทผถกกระทบสทธกงวลไปเองยอมไมเปนการเพยงพอทจะนามาเปนสาเหตของการคดคานเจาหนาทฝายปกครองได

2.2.3 หลกการใหเหตผลในคาสงวนจฉยของฝายปกครอง

ศาลในประเทศองกฤษไมถอวาการใหเหตผลของฝายปกครองเปนสวนหนงของหลก natural justice แตคณะกรรมการ The Franks Committee เหนวาหลกการใหเหตผลมความสาคญ 2 ประการ คอ

(ก) ในการพจารณาทางดานเจาหนาทฝายปกครอง การบงคบใหเจาหนาทตองใหเหตผลในการวนจฉยจะทาใหเจาหนาทฝายปกครองพจารณาเรองทจะวนจฉยไดละเอยดและถกตองยงขน

(ข) ในการพจารณาทางดานผถกกระทบสทธสามารถทจะใชสทธอทธรณคาวนจฉยของเจาหนาทไดโดยอาศยเหตผลของเจาหนาทเปนพนฐานในการโตแยงสทธในชนอทธรณ

DPU

ในประเทศสหรฐอเมรกา หลกกฎหมายทเกยวกบวธพจารณาจะมาจากหลก “due

process of law” ซงมาจากหลกเดยวกบ “ natural justice ” ทกาเนดมาจากใน Magna Carta 1215 มาตรา 39 ของประเทศองกฤษประกอบดวยหลกการรบฟง และหลกความไมมสวนไดเสยของเจาหนาทฝายปกครองเชนเดยวกน หลก due process of law ถอเปนขอเรยกรองขนพนฐานของหลกความยตธรรมทมความสาคญเพราะเปนหลกเกณฑทรบรองคมครองสทธของประชาชนซงหลกดงกลาวไดเผยแพรไปยงประเทศทเปนอาณานคมของประเทศองกฤษพรอมกบหลกกฎหมาย Common Law หลกดงกลาวปรากฏครงแรกในรฐธรรมนญของสหรฐอเมรกาในป ค.ศ. 1791

หลก due process of law มบทบาทสาคญในกฎหมายวธพจารณาความอาญาของอเมรกา และกระบวนการในการออกกฎหมายโดยถอวาเปนสทธขนพนฐานทวไปทประชาชนทกคนควรจะไดรบการประกนสทธทเปนลายลกษณอกษร รวมถงการกระทาทางปกครองขององคกรของรฐทกประเภท ทกองคกร และหลกเกณฑแนวคดดงกลาวของทงสองประเทศยงไดรบการยอมรบจากกลมประเทศทใชกฎหมายระบบ Common Law และมการนาไปใชอางองในกลมประเทศดงกลาวอกดวย19

3 แนวคดพนฐานของกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง

แนวคดพนฐานของกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง แบงออกเปน 2 กรณ คอ 3.1 แนวคดพนฐานของ “กระบวนการพจารณาทางปกครอง”

แนวความคดทเปนพนฐานของกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองฯ คอ หลกกฎหมายทวาดวยกระบวนการพจารณาทางปกครอง ซงมอยดวยกน 3 ประการ กลาวคอ ประการแรกจะเปนเรองทวาดวยกระบวนการ ประการทสอง กระบวนการดงกลาวเปนกระบวนการพจารณาออกคาสงทางปกครอง และประการทสาม เปนการนาเอาหลกเกณฑทวาดวยกระบวนการพจารณาทางปกครองมากาหนดใหมสภาพเปนกฎหมาย

3.1.1 กระบวนการพจารณาทางปกครองเปนเรองทวาดวย “กระบวนการ” กระบวนการ หมายถง ขนตอนการดาเนนการทมลาดบกอนหลงตอเนองกน

วตถประสงคของการนาเอากระบวนการมาใชในการดาเนนงานกเพอทจะใหผลสดทายของงานบรรลความสาเรจอยางถกตองและสมบรณ ทงนเพราะกระวนการทางานทดจะเปนหลกประกนให



DPU

การทางานมประสทธภาพ และในทานองเดยวกน การดาเนนงานตาง ๆ ของรฐทางดานปกครองกไดมการนาเอาเทคนคในเรองกระบวนการมาใชเพอเปนหลกประกนใหไดผลของกระดาเนนงานทมประสทธภาพและเกดประโยชนมากทสด

3.1.2 กระบวนการพจารณาทางปกครองเปนเรองทวาดวยกระบวนการในการพจารณาออกคาสงทางปกครอง

การดาเนนกจกรรมตาง ๆ ของฝายปกครองอาจกระทาไดหลายลกษณะ เชน การออกกฎเกณฑ การออกคาสง การมมตใหการเหนชอบ การมคาวนจฉย การทาสญญา หรอการกระทาทางกายภาพอน ๆ ลกษณะของการกระทาทฝายปกครองใชเปนหลก ไดแก การออกคาสงทางปกครอง ซงหมายถง การกระทาทางกฎหมายฝายเดยวทมผลเจาะจงเฉพาะราย นอกจากนน การออกคาสงทางปกครองยงเปนการกระทาทมงใหเกดผลในทางกฎหมายโดยตรง ดวยเหตดงกลาว แนวคดเรองการนาเอาเทคนคเรอง “กระบวนการ” มาใชในการดาเนนงานของฝายปกครองทพฒนาขนมานนจงจากดและมงหมายอยเฉพาะเรองการออกคาสงทางปกครอง

จากแนวความคดพนฐานทงสองประการขางตน กระบวนการพจารณาทางปกครอง กระบวนการพจารณาทางปกครอง จงหมายถง ขนตอนการดาเนนการในการออกคาสงทางปกครองซงเปนขนตอนทมลาดบกอนหลงและตอเนองกน อนอาจครอบคลมถงการบงคบการตามคาสงทางปกครองดวย ซงจะเหนไดวาเปนขนตอนต งแตชนเรมตนของการออกคาสงทางปกครองและตอเนองกนเปนลาดบจนถงชนสดทาย20

3.1.3 การนาเอาหลกเกณฑในเรองกระบวนพจารณาทางปกครองมากาหนดใหมสภาพเปนกฎหมาย

การทจะกลาววาหลกเกณฑใดเปนหลกเกณฑทเปนหรอไมเปนหลกเกณฑทางกฎหมายเปนเรองทมความสาคญ เพราะจะมความแตกตางกนโดยเฉพาะในเรองของสภาพบงคบ กลาวคอ เรองทเปนหลกเกณฑหรอขอกาหนดทไมเปนหลกเกณฑทางกฎหมายนน หากไมมการตามกจะไมมสภาพบงคบใด ๆ ใหตองตาม.ซงตางจากเรองทเปนหลกเกณฑทางกฎหมายจะมสภาพบงคบทางกฎหมายใหตองมการตาม และลกษณะอกประการของกฎหมายทแตกตางจากเรองดงกลาว ไดแก การมมาตรการบงคบ ดวยเหตน เมอมแนวคดเรองหลกเกณฑในเรองกระบวนการพจารณาทางปกครองขนและตองการใหมการเครพหลกเกณฑดงกลาวอยางจรงจงโดยมสภาพบงคบหากมการฝาฝน จงไดเอาหลกเกณฑในเรองนมากาหนดใหเปนกฎหมาย

20 บญอนนต วรรณพานชย . หลกกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง . จดพมพโดย

สวสดการสานกงานศาลปกครอง , หนา4-7.

DPU

3.2 เหตผลของการมหลกกฎหมายวาดวยกระบวนการพจารณาทางปกครอง

เหตผลพนฐานของการมหลกกฎหมายวาดวยกระบวนการพจารณาทางปกครอง ซงหมายถงวตถประสงคหรอประโยชนทสาคญ ม 2 ประการ ไดแก

3.2.1 หลกกฎหมายวาดวยกระบวนพจารณาทางปกครองมผลดานสทธหนาทของประชาชน

กลาวคอ เปนการชวยคมครองปกปองสทธของประชาชนเมอจะตองมการตดตอสมพนธกบทางราชการ โดยการทเนอหาของมาตรการตาง ๆ ทวางไวจะเปนมาตรการทปกปองสทธของประชาชน และโดยทประชาชนจะไดทราบถงสทธหนาทตาง ๆ ทตนมอย

3.2.2 หลกกฎหมายวาดวยกระบวนพจารณาทางปกครองจะเปนประโยชนตองานของฝายปกครอง

กลาวคอ ชวยใหการดาเนนงานของฝายปกครองมความชดเจนและมคณภาพเพมขนโดยฝายปกครองกจะมนใจวาจะตองอยางไรบาง และการตามหลกเกณฑตาง ๆ เหลาน โดยปกตกจะทาใหการงานบรรลผลโดยถกตองตามกฎหมายและเปนทยอมรบกนไดของทกฝาย

นอกจากผลดตอประชาชนและตอฝายปกครองแลว หลกกฎหมายวาดวยกระบวนพจารณาทางปกครองยงมผลดตอการงานของศาลดวย กลาวคอ ในดานหนง การตามหลกเกณฑในเรองเหลานจะสงผลใหโอกาสทจะเกดขอขดแยงระหวางฝายปกครองและประชาชนลดลง ซงจะทาใหคดทขนสศาลลดจานวนลงไปดวยในอกดานหนง หลกเกณฑตาง ๆ นจะเปนสงทศาลใชเปนฐานในการตรวจสอบควบคมการดาเนนงานของฝายปกครองเมอมคดขนสศาล

DPU

บทท 3

หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตาม มาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 3 วรรคหนง บญญตวา “วธปฏบต

ราชการทางปกครองตามกฎหมายตาง ๆ ใหเปนไปตามทกาหนดไวในพระราชบญญตน เวนแต ในกรณทมกฎหมายใดกาหนดวธปฏบตราชการทางปกครองไวโดยเฉพาะและมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมหรอมาตรฐานในการปฏบตราชการไมตากวาหลกเกณฑทกาหนดในพระราชบญญตน” เมอพจารณาบทบญญตดงกลาว จะเหนวากฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองฯ มเจตนารมณทจะวางหลกเกณฑในการปฏบตราชการของเจาหนาทฝายปกครองในทก ๆ หนวยงานราชการหรอหนวยงานทใชอานาจทางปกครองใหมมาตรฐานไปในแนวทางเดยวกน ดงนน ในการปฏบตหนาทของเจาหนาทฝายปกครองรวมถงผททาหนาทในการพจารณาเพอออกคาสงทางปกครองทงหลายจงตองนาพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาใชเปนหลกเกณฑในการปฏบตราชการของเจาหนาท แตในบทบญญตดงกลาวกมขอยกเวนในกรณทเจาหนาทฝายปกครองจะไมตองนาวธปฏบตราชการทางปกครองตามกฎหมายดงกลาวมาใช คอ ในกรณทมกฎหมายทกาหนดวธปฏบตราชการทางปกครองไวเพอใหเจาหนาทในหนวยงานหรอองคกรทใชอานาจทางปกครองนนนาไปปฏบตโดยเฉพาะ และกฎหมายดงกลาวนนจะตองมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมหรอมาตรฐานในการปฏบตราชการไมตากวาหลกเกณฑทกาหนดในกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองฯ การกาหนดหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมไมตากวาทกาหนดไวในกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ในสวนทเกยวกบเนอหาทบญญตในบทบญญตดงกลาว หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมจงเปนเรองทเกยวกบกระบวนพจารณาหรอโอกาสในการโตแยงสทธของคกรณในคาสงทางปกครอง ซงกฎหมายจะตองใหความเปนธรรมและใหความคมครองในกระบวนพจารณาทางปกครองแกคกรณฝายเอกชนทมไดเปนผททาการพจารณา1 ดงนน เมอพจารณาจากหลกเกณฑทกาหนดใน มาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามบทบญญตดงกลาวน จงนาจะหมายถง หลกเกณฑทเปนขอกาหนดอนเกยวกบกระบวนการพจารณาหรอโอกาสในการโตแยงสทธ ซงจะตองกอใหเกดความเปนธรรมและคมครองสทธของคกรณในการพจารณาเพอออกคาสงทางปกครอง และหากพจารณาหลกประกนความเปนธรรมในการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชนกบการพจารณาของเจาหนาทผใชอานาจปกครอง ซงการพจารณาดงกลาวมโอกาสทจะกอใหเกดผลกระทบตอสทธของประชาชน การทมขอกาหนดอนเปนหลกเกณฑ

1 ชยวฒน วงศวฒนศานต . กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง . หนา 168.

DPU

ในการคมครองสทธของคกรณผถกพจารณาจงเปนหลกประกนอยางหนงททาใหประชาชนจะไดรบความเปนธรรมจากกระบวนพจารณาทางปกครอง

ความสมพนธของพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กบกฎหมายทบญญตเกยวกบวธปฏบตราชการทางปกครองเฉพาะอน ๆ พจารณาจากมาตรา 3 ทใหนากฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไปใชบงคบกบการพจารณาทางปกครองของเจาหนาทในกรณทการพจารณาดงกลาวของเจาหนาทไมมกฎหมายกาหนดวธพจารณาไวเปนการเฉพาะ หรอมกฎหมายกาหนดไวเปนการเฉพาะแตกฎหมายดงกลาวมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวากฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง หมายความวา แมจะมกฎหมายกาหนดวธพจารณาไวโดยเฉพาะแลว แตหากหลกเกณฑในการคมครองสทธของประชาชนไมเปนไปตามกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองกตองนากฎหมายดงกลาวมาใชบงคบ ดงนน หลกเกณฑในขนพนฐานของกฎหมายเฉพาะจะตองเปนไปตามมาตรฐานทกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองไดกาหนดไว เชน หลกเกณฑในเรองการคดคานเจาหนาทผ มสวนไดเสยในกระบวนพจารณาตามมาตรา 13 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 หากกฎหมายเฉพาะไมมขอกาหนดในการคดคานผ ทมสวนไดเสยในการเขามาในกระบวนการพจารณาจะทาใหการพจารณาไมเปนธรรมกบคกรณ กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองจงถอเปนมาตรฐานของกฎหมายเฉพาะอน ๆ ในการกาหนดหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมใหแกคกรณ

หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมแบงออกเปน 2 กรณ คอ 1. วธการในการพจารณา และการมคาสงทางปกครอง และ 2. คณลกษณะของเจาหนาทผพจารณาทางปกครอง เมอพจารณาถงขอบเขตของหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมจะเหนวาเหตทมการกาหนดหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองนนกเพอเปนการกาหนดหลกเกณฑทประกนสทธของประชาชนใหไดรบการคมครองจากการพจารณาทเปนธรรมปราศจากความอคตลาเอยงจากเจาหนาทผใชอานาจปกครอง และสทธทจะไดรบแจงและแสดงความเหนของตนเกยวกบคาสงทางปกครองในกรณทไมเหนดวย อกทงยงกาหนดแนวทางในการโตแยงสทธของคกรณ หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมไดถกกาหนดไวในขนตอนของการดาเนนกระบวนพจารณาตาง ๆ ของเจาหนาทฝายปกครอง เชน การกาหนดหลกเกณฑในการดาเนนการเพอออกคาสงทางปกครองทมการเปดโอกาสใหผถกกระทบสทธไดโตแยงแสดงหลกฐานอนเปนขอเทจจรงเพอปกปองสทธของตน หรอการกาหนดคณลกษณะของเจาหนาททจะเขามาในกระบวนพจารณาทางปกครองซงจะตองมความเปนกลางไมมสวนไดเสยในกระบวนพจารณาทตนมหนาทรบผดชอบ เปนตน

ในกรณของขนตอนของกระบวนพจารณาทางปกครองนนจะเปนเรองทเกยวกบการออกคาสงทางปกครองโดยมความหมายครอบคลมทงระบบนบตงแตการเตรยมการเพอออกคาสง การพจารณาเรองกอนมการออกคาสงทางปกครอง การออกคาสง การทบทวนคาสงทางปกครองทไดออกไปแลว จนถงการบงคบตาม

DPU

คาสงทางปกครองทไดออกไป ซงกจะมหลกเกณฑทกาหนดขนเพอคมครองคกรณใหเกดความเปนธรรมในกระบวนการพจารณาในขนตอนตาง ๆ ทกขนตอน และในการศกษาถงหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมนนจะทาการศกษาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในขนตอนตาง ๆ ตามลาดบของกระบวนการพจารณา ซงสามารถแบงออกไดเปนขนตอนตาง ๆ ดงน

1 ขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง

ในขนตอนของการเขาสการพจารณาทางปกครองไดแกการพจารณาถงตวบคคล วาบคคลใดทจะสามารถเขาสกระบวนการพจารณาทางปกครองไดบาง ซงเมอพจารณาจากหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในขนตอนน คอ การกาหนดตวบคคลทสามารถทจะเขาสกระบวนการพจารณาทางปกครองได นนคอ คกรณทเปนฝายเอกชน และคกรณทเปนฝายเจาหนาทของรฐ หรอฝายปกครอง โดยพจารณาจากสวนไดเสยของคกรณทงสองฝาย

หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดขนเพอคมครองสทธของคกรณทเปนฝายเอกชนในขนตอนนจะอยในสวนของการกาหนดตวของคกรณฝายปกครอง ซงจะตองมการกาหนดตวเจาหนาททจะเขาไปเปนผ ดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง ทงนเพอเปนการแยกอานาจหนาท และความรบผดชอบของผปฏบตราชการทางปกครองใหมความชดเจนแนนอน และในการกาหนดตวคกรณ กฎหมายถอเอาเรอง สวนไดเสยหรอประโยชนทเกยวของของบคคลเปนเกณฑ ดงนหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนนจงเปนเรองทเกยวกบการกาหนดตวคกรณฝายปกครอง โดยนาเอาสวนไดเสยเปนเกณฑในการพจารณาตวเจาหนาทฝายปกครอง คอ

1.1 การกาหนดคณลกษณะของเจาหนาทฝายปกครองทจะตองมความเปนกลาง ไมมสวนไดเสยในการพจารณาทางปกครอง

หลกความเปนกลางของเจาหนาทฝายปกครองถอเปนหลกการทมความสาคญของกระบวนการพจารณาทางปกครอง เพราะหากเจาหนาทฝายปกครองใดทขาดคณสมบต หรอมพฤตกรรมทไมเปนกลางแลว ตามแนวความคดของการพจารณาทางปกครองถอวาเจาหนาทดงกลาวจะถกหามหรอตดออกไปจากกระบวนการพจารณาทางปกครอง และเหตทจะตองมการนาหลกเกณฑในเรองดงกลาวมาเพอกาหนดตงแตในชนนเพราะวาเหตแหงความไมเปนกลางในกระบวนพจารณาอาจเกดขนไดตงแตกอนเขาสกระบวนพจารณา

DPU

ทางปกครอง ดงนน การกาหนดคณสมบต หรอลกษณะของเจาหนาทในกระบวนพจารณาทางปกครอง หรอในกรณทมพฤตการณทสามารถทราบไดวาจะเกดความไมเปนกลางตงแตในชนตน กจะถกหามหรอตดมใหเขาสกระบวนการพจารณาทางปกครองตงแตในชนตน2

ในการดาเนนกระบวนพจารณาเรองทางปกครองเพอออกคาสงทางปกครองไดมขอเรยกรองเชนเดยวกบวธพจารณาของศาล และถงแมวากระบวนพจารณาเรองทางปกครองจะมความยดหยนกวาวธพจารณาความของศาลแตกมขอเรยกรองใหเจาหนาทฝายปกครองผ มอานาจหนาทพจารณาเรองทางปกครองตองมความเปนกลาง เชนเดยวกบผพพากษาในกระบวนพจารณาของศาล เพราะถาเจาหนาทฝายปกครองขาดความเปนกลางโดยมความลาเอยง หรอมอคตในการพจารณาทางปกครอง คาสงทางปกครองทออกมายอมกอใหเกดผลรายแกผถกกระทบสทธจากคาสงทางปกครอง ซงศาลประเทศองกฤษไดเคยมคาวนจฉยในกรณของ Dr.Bonham ซงเปนแพทยของมหาวทยาลย Cambridge ไดปฏบตงานโดยปราศจากใบอนญาต และแพทยสภาไดรองตอศาลใหมการลงโทษจาคกและปรบ โดยแพทยสภาไดมเงอนไขใหคาปรบกงหนงตกเปนของแผนดนและกงหนงตกเปนของแพทยสภา ซงในกรณดงกลาวนแพทยสภามผลประโยชนทางดานการเงนในการทจะพจารณาตดสน3

ดงนน เพอใหกระบวนพจารณาเรองการออกคาสงทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครองดาเนนไปดวยความถกตองยตธรรม และดวยความเชอมนของผ ถกกระทบสทธจากคาสงทางปกครองและเพอประสทธภาพในการยอมรบบงคบใชคาสงทางปกครอง การพจารณาเรองการออกคาสงทางปกครองจะตองกระทาโดยเจาหนาทฝายปกครองทมความเปนกลาง หลกความไมมสวนไดเสยจะปองกนมใหเจาหนาทฝายปกครองนาเอาผลประโยชนสวนตวไปมสวนกบการหนาทในราชการทางปกครอง เพอใหการออกคาสงทางปกครองเปนไปดวยความยตธรรม และปราศจากการใชอานาจตามอาเภอใจ และความลาเอยงของเจาหนาท4

ในปจจบนหลกความไมมสวนไดเสยของเจาหนาทฝายปกครองไดมบญญตไวในกฎหมายตาง ๆ ทงในกฎหมายทวไป และกฎหมายทบญญตไวโดยเฉพาะในแตละเรองบางฉบบกเปนเพยงปฏบตในสวนราชการ และไมมสภาพเพยงพอทจะถอวาเปนกฎหมาย5

2 บญอนนต วรรณพานชย . หลกกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง . จดพมพโดยสวสดการ

สานกงานศาลปกครอง , หนา 20. 3 Wade , op . p. 467. 4 กมลชย รตนสกาววงศ . พนฐานความรทวไปหลกกฎหมายปกครองเยอรมน . หนา 76. 5 กมลชย รตนสกาววงศ . สาระสาคญกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 . หนา 8.

DPU

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดบญญตเกยวกบเรองความไมมสวนไดเสยของเจาหนาทฝายปกครองไวใน มาตรา 136 และมาตรา 167 และเมอพจารณาบทบญญตดงกลาว สามารถทจะแยกประเภทของลกษณะททาใหเจาหนาทฝายปกครองทมสวนไดเสยในการพจารณาเพอออก

6มาตรา 13 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เจาหนาทดงตอไปนจะทาการพจารณาทางปกครองไมได

(1) เปนคกรณเอง (2) เปนคหมนหรอคสมรสของคกรณ (3) เปนญาตของคกรณ คอ เปนบพการหรอผสบสนดานไมวาชนใด ๆ หรอเปนพนองหรอ

ลกพลกนองนบไดเพยงภายในสามชน หรอเปนญาตเกยวพนทางแตงงานนบไดเพยงสองชน (4) เปนหรอเคยเปนผแทนโดยชอบธรรมหรอผพทกษหรอผแทนหรอตวแทนของคกรณ (5) เปนเจาหนหรอลกหน หรอเปนนายจางของคกรณ (6) กรณอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง

7มาตรา 16 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ในกรณมเหตอนใดนอกจากทบญญตไวในมาตรา 13 เ กยวกบเจาหนาทหรอกรรมการใน

คณะกรรมการทมอานาจพจารณาทางปกครองซงมสภาพรายแรงอนอาจทาใหการพจารณาทางปกครองไมเปนกลาง เจาหนาท หรอกรรมการผนนจะทาการพจารณาทางปกครองในเรองนนไมได

ในกรณตามวรรคหนง ใหดาเนนการดงน (1) ถาผนนเหนเองวาตนมกรณดงกลาว ใหผนนหยดการพจารณาเรองไวกอนและแจงให

ผบงคบบญชาเหนอตนขนไปชนหนงหรอประธานกรรมการทราบแลวแตกรณ (2) ถามคกรณคดคานวาผนนมเหตดงกลาว หากผนนเหนวาตนไมมเหตตามทคดคานนน ผนน

จะทาการพจารณาเรองตอไปกไดแตตองแจงใหผบงคบบญชาเหนอตนขนไปชนหนงหรอประธานกรรมการทราบแลวแตกรณ

(3) ใหผบงคบบญชาของผนนหรอคณะกรรมการทมอานาจพจารณาทางปกครองซงผนนเปนกรรมการอยมคาสงหรอมมตโดยไมชกชา แลวแตกรณวาผนนมอานาจในการพจารณาทางปกครองในเรองนนหรอไม

ใหนาบทบญญตมาตรา 14 วรรคสอง และมาตรา 15 วรรคสองวรรคสาม และวรรคสมาใชบงคบโดยอนโลม

DPU

คาสงทางปกครองออกเปน 2 ประเภท คอ 1. ความไมเปนกลางโดยผลของกฎหมาย และ 2. ความไมเปนกลางโดยพฤตการณของเจาหนาทฝายปกครอง

1.1.1 ความไมเปนกลางโดยผลของกฎหมาย

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา13 ไดบญญตถงกรณทเจาหนาทฝายปกครองจะเขามาดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองไมไดเพราะเหตความสมพนธในทางสวนตวระหวางเจาหนาทผ วนจฉยเรองกบคกรณซงเปนมลเหตสาคญทแสดงออกใหเหนอยางชดเจนในการพจารณาวาเจาหนาทฝายปกครองผนนจะเปนผ ทมสวนไดเสยในเรองทางปกครองทตนพจารณาหรอไม สวนไดเสยในเรองนวญญชนทวไปยอมทจะมองเหนและใชดลยพนจไดโดยงาย เพราะความสมพนธในทางสวนตวน เปนเหตททาใหเจาหนาทผมอานาจหนาทตดสนคดไมวาทางตลาการหรอทางปกครองยอมเกดความไมเปนกลางขนภายในจตใจ ดงนน การพจารณาเรองเพอออกคาสงทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครองจงจะตองกระทาโดยเจาหนาทฝายปกครองทมความเปนกลาง หากพบวาเจาหนาทฝายปกครองมความสมพนธทางสวนตวกบคกรณตาม มาตรา 13 ของพระราชบญญตดงกลาว เพราะความไมเปนกลางของเจาหนาทฝายปกครองเนองจากมความสมพนธกบคกรณเปนการสวนตวนน เปนสวนไดเสยทปรากฏชดแจงและสามารถทพจารณาไดโดยงาย เปนมาตรฐานในการพจารณาความมสวนไดเสยของเจาหนาทฝายปกครอง ซงเจาหนาทฝายปกครองผนนอาจถกคดคานจากคกรณ หรอตองถอนตวจากการพจารณาในเรองนน แตเนองจากยงมความสมพนธอนนอกจากความสมพนธในทางสวนตวททาใหเขาใจหรออาจสงสยไดวาเจาหนาทฝายปกครองนนนาจะมสวนไดเสยในเรองทางปกครองทพจารณาเพราะเปนพฤตการณทอาจกอใหเกดความเสยหายแกประชาชนและสวนรวมได

1.1.2 ความไมเปนกลางโดยพฤตการณของเจาหนาทฝายปกครอง

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 16 ไดบญญตหลกเกณฑในกรณทเจาหนาทฝายปกครองมพฤตการณทควรสงสยวาจะทาใหคกรณอกฝายไดรบความเสยหายจากกระบวนการพจารณาทางปกครอง และพฤตการณดงกลาวเปนพฤตการณทมสภาพรายแรงอนอาจทาใหการพจารณาทางปกครองนนเกดความไมเปนกลาง เชน กรณทเจาหนาทฝายปกครองผนนมผลประโยชนดานการเงนในการพจารณา หรอกรณทมความสมพนธในทางการเมอง8 เปนตน กรณดงกลาวอาจทาใหคกรณเสย

8 อรรถวฒ สวรรณมงคล . “หลกความไมมสวนไดเสยของเจาหนาทในกระบวนการออกคาสงทางปกครอง”

วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง , 2540.

DPU

ผลประโยชนจากการพจารณาทไมเปนกลางของเจาหนาท ดงนน กฎหมายจงกาหนดหลกเกณฑทใหมการคดคานเจาหนาททเปนผ มสวนไดเสยในกระบวนการพจารณาทางปกครองดงกลาว

1.2 การคดคานเจาหนาททเปนผมสวนไดเสยในกระบวนพจารณาทางปกครอง

ในกรณทเชอไดวามเหตแหงความไมเปนกลางเกดขนกฎหมายกไดกาหนดกระบวนการทจะนาไปสการชวามเหตดงกลาวเกดขนจรงหรอไม และเหตดงกลาวกระทบตอความเปนกลางในการพจารณาของเจาหนาทฝายปกครองเพยงใด กระบวนการดงกลาวอาจเรยกไดวาเปนกระบวนการคดคานเจาหนาท โดยในการยกเหตแหงความไมเปนกลางของเจาหนาทในกรณของการคดคานโดยคกรณอกฝายนน กฎหมายใหอานาจในการคดคานโดยอาศยเหตแหงการคดคานทควรเชอวาอาจมการพจารณาทางปกครองทไมเปนกลางจากเจาหนาทดงกลาว แมวาในบางกรณ การคดคานของคกรณจะไมมผลใหเจาหนาทตองหยดการพจารณากตาม แตเจาหนาฝายปกครองผ ททาหนาทพจารณานนกตองกระทาการแจงใหผบงคบบญชาทราบ9

เมอพจารณาบทบญญตในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ จะสามารถแบงหลกเกณฑในการคดคานเจาหนาททเปนผมสวนไดเสยในการพจารณาทางปกครองออกเปน 2 ประเภท คอ

1.2.1 ลกษณะของเหตทถกคดคาน

การทตองดลกษณะของเหตทถกคดคานนนเพราะเหตแหงความไมเปนกลางแตละประเภทมความแตกตางกน และในประการสาคญการทจะพสจนความไมเปนกลางนนสามารถทจะกระทาไดยากหรองาย หรอมความชดเจนทแตกตางกน กลาวคอ เหตทางดานภาวะวสย หรอสภาพภายนอก เชน ความเปนญาต สาม ภรรยา เปนตน ยอมทจะเหนไดชดเจนกวาเหตทางดานอตตะวสยซงเปนเรองของสภาพภายใน

1.2.2 ลกษณะของตวเจาหนาท หรอองคกรผใชอานาจปกครอง

เหตทตองดลกษณะของตวเจาหนาทหรอองคกรผใชอานาจทางปกครอง เพราะวาผ ใชอานาจทางปกครองจะมอยดวยกน 2 ลกษณะ คอ เปนการใชอานาจของบคคลคนเดยว และเปนการใชอานาจของคณะบคคล ซงหากเกดความไมเปนกลางจะกระทบตออานาจแตกตางกน โดยกรณของบคคลคนเดยวจะมผลโดยตรงกบเรองอานาจ แตถาเปนคณะบคคลจะมผลตอเรองขององคประชม

(1) การคดคานเจาหนาททเปนบคคลคนเดยว

9มาตรา 16 (2) พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 .

DPU

กฎหมายไดแยกออกเปน 2 กรณ ตามลกษณะของเหตแหงความไมเปนกลาง กลาวคอ ในกรณทเปนความไมเปนกลางทางภาวะวสย มาตรา 1410 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 จากหลกดงกลาวเจาหนาทฝายปกครองตองหยดการพจารณาไวกอน และตองแจงใหผบงคบบญชาทราบเพอทจะไดมคาสงในเรองเหตแหงความไมเปนกลางตอไป

กรณทเกดความไมเปนกลางในทางอตตะวสย ตามมาตรา 16 เจาหนาทจะหยดการพจารณาเรองไวกอนหรอไมกได เพยงแตมหนาทตองแจงใหผบงคบบญชาทราบเทานนตามมาตรา 16 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 11

(2) การคดคานเจาหนาททเปนคณะบคคล

ในกรณทเจาหนาทเปนกรรมการในคณะกรรมการ หากมเหตทกระทบตอความไมเปนกลางของกรรมการดงกลาว กฎหมายกาหนดใหมการคดคานไดไมวาจะเปนเหตแหงความไมเปนกลางทางอตตะวสย หรอความไมเปนกลางทางภาวะวสยกตาม โดยกฎหมายไดแยกออกเปน 2 กรณเชนเดยวกบกรณของเจาหนาททเปนบคคลคนเดยว เพยงแตกระบวนการพจารณาคาคดคานไดกาหนดไวตางหากจากกรณเจาหนาทบคคลคนเดยว ทงน เพราะการทกรรมการคนหนงหรอหลายคนในคณะกรรมการถกหามมใหมการพจารณาทางปกครองนน มไดกระทบถงอานาจของกรรมการดงกลาวเปนการเฉพาะตว หากแตกระทบตอองคกรประชมซงเปนเงอนไขสาคญในเรองอานาจของคณะบคคล อกทงองคกรในรปคณะบคคลนนมกจะไมมผบงคบบญชาโดยตรงเชนเดยวกบกรณเจาหนาทบคคลคนเดยว

ในกรณนมาตรา 15 และมาตรา 16 วางหลกไววาใหคณะกรรมการทกรรมการดงกลาวเปนสมาชกอยเปนผ พจารณาเหตคดคานโดยผถกคดคานมสทธทจะแจงขอเทจจรงและตอบขอซกถามของคณะกรรมการ แตหลงจากนนจะตองออกไปจากทประชม สาหรบการมมตเกยวกบเรองทคดคานนน เพอหลกประกนวาไดม

10มาตรา 14 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา เมอมกรณตามมาตรา 13 หรอคกรณคดคานวาเจาหนาทผใดเปนบคคลตามมาตรา 13 ใหเจาหนาทผ

นนหยดการพจารณาเรองไวกอน และแจงใหผบงคบบญชาเหนอตนขนไปชนหนงทราบ เพอทผบงคบบญชาดงกลาวจะไดมคาสงตอไป

การยนคาคดคาน การพจารณาคาคดคาน และการสงใหเจาหนาทอนเขาปฏบตหนาทแทนผทถกคดคานใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฎกระทรวง

11 บญอนนต วรรณพานชย . หลกกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง . จดพมพโดยสวสดการสานกงานศาลปกครอง , หนา 23.

DPU

การพจารณาเหตคดคานกนดวยความบรสทธและเปนอสระ มาตราเดยวกนจงวางหลกไววา คณะกรรมการจะตองมมตดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามใหผ ถกคดคานหนาทตอไป กรรมการผนนจงจะหนาทตอไปได และมมตดงกลาวใหกระทาโดยวธลงคะแนนลบและใหเปนทสด

2 ขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง การดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง มหลกเกณฑทสาคญ 2 ประการ คอ การดาเนน

กระบวนพจารณาตองมประสทธภาพ และการดาเนนกระบวนพจารณาตองเปนไปโดยเปดเผย กลาวคอ การทจะใหการดาเนนกระบวนพจารณาตองมประสทธภาพนนเนองจากหลกกฎหมายตาง ๆ ในเรองดงกลาวนไดมความมงหมายใหการทาคาสงทางปกครองมความถกตองสมบรณ สาหรบเหตผลทจะตองใหการพจารณามลกษณะทเปดเผยนนเพอใหสอดคลองกบขอเรยกรองทตองการใหประชาชนทจะเปนผ รบคาสงมโอกาสไดเขามามสวนรวมเพอเปนหลกประกนสทธของตน12

ในกระบวนพจารณาเพอออกคาสงทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครองนน กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองไดกาหนดหลกเกณฑเพอคมครองผ ทถกกระทบสทธใหมสทธทจะไดทราบขอเทจจรงในการกลาวหานนวามความผดในขอหาใด และเปดโอกาสใหไดตรวจสอบขอเทจจรงและรวมทงแสดงหลกฐานเพอการโตแยงสทธของตน ซงเปนไปตามหลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณทงสงจากคกรณทงสวนหนงของหลกความยตธรรมตามธรรมชาต

หลกการรบฟงขอเทจจรงจากคกรณทงสองฝายทบญญตไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองทเกยวกบการดาเนนการพจารณาในขนตอนของการทาคาสงทางปกครองประกอบดวยหลกเกณฑทสาคญ คอ หลกทเกยวกบสทธของคกรณทจะไดทราบขอเทจจรงในกรณทจะกระทบตอสทธประโยชนของตน และ หลกทเกยวกบสทธทจะตอส เพอปองกนสทธของตน13 ซงในขนตอนของการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองนมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรม 5 ประการ คอ

2.1 การใหสทธคกรณแตงตงตวแทนในกระบวนพจารณาทางปกครอง

12 เรองเดยวกน , หนา 25. 13 รงสกร อปพงศ . “กระบวนการรวบรวมขอมลเพอประกอบการพจารณาในการทาคาสงทางปกครอง” รวม

บทความกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง , หนา 80.

DPU

การเปนผแทนของคกรณเพอดาเนนการทางกฎหมายในสวนของกระบวนพจารณาทางปกครอง เพอใหมการชวยเหลอและกระทาการแทนคกรณในการตดตอกบทางราชการได และยงมวตถประสงคในการชวยใหการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองมประสทธภาพมากยงขน

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดหลกเกณฑในเรองการเปนผแทนของคกรณ ออกเปน 2 กรณ

(1) การเปนผแทนกรณคาขอโดยบคคลคนเดยว พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 2414 กาหนดใหสทธคกรณใน

การแตงตงตวแทนในกระบวนการพจารณาทางปกครองได โดยมหลกเกณฑและเงอนไขในเรองแบบของการแตงตงและในเรองของตวบคคลทจะไดรบแตงตง ซงในการแตงตงนนจะตองทาเปนหนงสอ และบคคลทจะเปนตวแทนนนจะตองเปนบคคลทบรรลนตภาวะแลวเทานน

(2) การเปนผแทนกรณคาขอรวมกน พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 2515 ไดกาหนดใหการมคาขอ

ของคกรณนนแบงเปน 2 ลกษณะ โดยเปนคาขอเดยวทยนโดยบคคลหลายคน หรอเปนคาขอหลายคาขอ แตม

14มาตรา 24 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 คกรณอาจมหนงสอแตงตงใหบคคลหนงบคคลใดซงบรรลนตภาวะกระทาการอยางหนงอยางใดตามทตวแทนตน

ในกระบวนการพจารณาทางปกครองใด ๆ ได ในการนเจาหนาทจะดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองกบคกรณไดเฉพาะเปนเรองทผนนมหนาทโดยตรงทจะตองทาการนนดวยตนเองและตองแจงใหผ ไดรบการแตงตงใหกระทาการแทนทราบดวย

หากปรากฏวาผ ไดรบการแตงตงใหกระทาการแทนผ ใดไมทราบขอเทจจรงในเรองนนเพยงพอหรอมเหตไมควรไววางใจในความสามารถของบคคลดงกลาวใหเจาหนาทแจงใหคกรณทราบโดยไมชกชา

การแตงตงใหกระทาการแทนไมถอวาสนสดลงเพราะความตายของคกรณหรอการทความสามารถหรอความเปนผแทนของคกรณเปลยนแปลงไป เวนแตผสบสทธตามกฎหมายของคกรณหรอคกรณจะถอนการแตงตงดงกลาว

15 มาตรา 25 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ในกรณทมการยนคาขอโดยมผลงชอรวมกนเกนหาสบคนยนคาขอทมขอความอยางเดยวกนหรอทานองเดยวกน

ถาในคาขอมการระบใหบคคลใดเปนตวแทนของบคคลดงกลาวหรอมขอความเปนปรยายใหเขาใจเชนนน ใหถอวาผ ทถกระบชอดงกลาวเปนตวแทนรวมของคกรณเหลานน ในกรณทมคกรณเกนหาสบคนยนคาขอใหมคาสงทางปกครองในเรองเดยวกนโดยไมมการกาหนดบคคลใดเปนตวแทนรวมของตนตามวรรคหนง ใหเจาหนาทในเรองนนแตงตงบคคลทคกรณฝายขางมากเหนชอบเปนตวแทนของบคคลดงกลาว ในกรณนใหนามาตรา 24 วรรคสอง และ วรรคสาม มาใชบงคบโดยอนโลม ตวแทนรวมตามวรรคหนงหรอวรรคสองตองเปนบคคลธรรมดา

DPU

ขอความอยางเดยวกนหรอทานองเดยวกน ในคาขอทงสองลกษณะกฎหมายไดกาหนดระบบตวแทนรวมของคกรณเอาไว โดยจะมหลกเกณฑเชนเดยวกบในกรณของการมคาขอโดยบคคลคนเดยว คอจะมการพจารณาจากความประสงคของคกรณกอนวาเปนอยางไร ถาชดเจนวามความประสงคจะใหบคคลใดเปนตวแทนหรอรโดยปรยายวาจะต งใครเปนผแทน กฎหมายกใหถอเอาบคคลนนเปนตวแทนรวมของคกรณทงหมดตอเมอไมสามารถกาหนดตวผแทนโดยพจารณาจากความประสงคของคกรณได คอ เมอไมปรากฏวามการระบใหใครเปนตวแทนรวม กฎหมายจงบญญตใหมการกาหนดตวผแทนรวม โดยใหเจาหนาทเปนผแตงตงบคคลทคกรณฝายขางมากเหนชอบ

(3) ผลทางกฎหมายของการตงตวแทน โดยหลกกฎหมายไดกาหนดไววาการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองจะตองกระทากบ

ตวแทนเทานน เพราะเมอมการตงบคคลคนหนงเขามาเปนผแทนในการดาเนนการตาง ๆ แลว การจะใหอกฝายหนงเลอกตดตอกบบคคลดงกลาว หรอคกรณกได จะทาใหเกดความสบสนยงขนไปอก โดยหลกจงตองใหตดตอกบบคคลใดบคคลหนงเพยงคนเดยว และเมอเปนกรณทมการตงตวแทนแลว กตองใหความสาคญกบการตงตวแทนนน กฎหมายจงกาหนดวาจะตองตดตอกบตวแทนเทานน ทงน กฎหมายไดกาหนดขอยกเวนในกรณทเปนเรองทคกรณมหนาทโดยตรงทตองกระทาการนนดวยตนเอง ซงเปนขอยกเวนทเขาใจไดอยในตววาเปนเรองจาเปนทตองใหตดตอกบตวคกรณ แตแมกระทงในกรณดงกลาวนกฎหมายกยงใหความสาคญกบการแตงตงตวแทนอย โดยกาหนดวาตองแจงใหตวแทนทราบดวย และในทางตรงกนขามเมอการตงตวแทนมขนเพอประโยชนของคกรณ ดงนนหากมกรณทอาจกระทบกระเทอนหรอทาใหประโยชนของคกรณเสยหายกจาเปนตองมการแจงใหคกรณทราบ ดวยเหตน กฎหมายจงมการกาหนดไววาหากปรากฏวาตวแทนไมทราบขอเทจจรงในเรองทจะดาเนนการอยางเพยงพอ หรอมเหตไมควรไววางใจในความสามารถของตวแทน เจาหนาทตองแจงใหคกรณทราบโดยไมชกชาเพอทคกรณจะไดมโอกาสในการทจะตดสนใจและปกปองสทธประโยชนของตนเองได16

คกรณจะบอกเลกการใหตวแทนรวมดาเนนการแทนตนเมอใดกได แตตองมหนงสอแจงใหเจาหนาททราบและดาเนนการใด ๆ ในกระบวนพจารณาทางปกครองตอไปดวยตนเอง ตวแทนรวมจะบอกเลกการเปนตวแทนรวมเมอใดกได แตตองมหนงสอแจงใหเจาหนาททราบกบตองแจงใหคกรณทกรายทราบดวย.

16 บญอนนต วรรณพานชย . หลกกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง . จดพมพโดยสวสดการสานกงานศาลปกครอง , หนา 15-18.

DPU

2.2 การใหคกรณไดรบแจงขอเทจจรงรวมทงสทธและหนาทของตนในกระบวนพจารณา

การไดรบแจงสทธและหนาทจากเจาหนาทฝายปกครองเปนเรองทมความสาคญ ในกรณทฝายปกครองจะทาการออกคาสงใดหากคาสงนนจะมผลใหเกดการกระทบตอสทธของบคคลใด เจาหนาทนนตองแจงใหบคคลดงกลาวไดทราบถงขอเทจจรงทจะกระทบตอสทธของตน หลกเกณฑดงกลาวไดบญญตไวใน มาตรา 2717 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ซงหลกเกณฑดงกลาวเปนหลกเกณฑทคมครองสทธของคความในการทจะไดรบแจงใหทราบถงผลกระทบทอาจจะเกดขนจากคาสงทางปกครองเพอใหคความแตละฝายสามารถเตรยมตวตอสคด กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองไดเปดโอกาสใหคกรณมสทธขอทราบขอเทจจรงและผลกระทบทอาจจะเกดขนกบสทธประโยชนของตนในกรณทเจาหนาทจะออกคาสงทางปกครอง แมวากฎหมายจะไมไดบญญตไวอยางชดเจนวาเปนหนาทของเจาหนาทโดยตรงของเจาหนาททจะตองแจงใหคกรณทราบกตาม แตเจาหนาทจะตองใหคกรณไดมโอกาสทจะไดรบทราบขอเทจจรง และจะตองเปนผแจงสทธและหนาทในกระบวนการพจารณาทางปกครองใหคกรณทราบถงผลกระทบทจะไดรบ ซงหลกดงกลาวไดบญญตไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 30 18 ซงในกรณนบคคลดงกลาวเปนผ ทจะอยในบงคบของคาสงทางปกครองและขอเทจจรงทเจาหนาทจะตองแจงใหคกรณทราบนนจะตองเพยงพอทคกรณจะสามารถโตแยงและแสดงหลกฐานของตนไดโดยเหมาะสม

ดงนน ในการทจะมคาสงทางปกครองใด เจาหนาทควรทจะคานงถงปญหานกอนเสมอ ซงถามกรณทเจาหนาทฝายปกครองมไดแจงขอเทจจรงใดอนอาจทาใหคกรณทางปกครองเสยเปรยบ ถอไดวาเปนความบกพรองในทางพจารณา คกรณอาจขอใหเพกถอนกระบวนพจารณาเดมและเรมกระบวนพจารณาใหมได การทตองแจงอาจจะเกดขนไดทงในกรณทเจาหนาทเปนผ เรมตนดาเนนการพจารณาทางปกครองดวยตนเอง เชน กรณทมผขออนญาตกอสรางโรงงาน กจะตองแจงใหเจาของทดนซงอาศยอยใกลเคยงไดทราบ เปน

17 มาตรา 27 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา ใหเจาหนาทแจงสทธและหนาทในกระบวนการพจารณาทางปกครองใหคกรณทราบตามความ

จาเปนแกกรณ ถาคาขอหรอคาแถลงมขอบกพรองหรอมขอความทอานไมเขาใจหรอผดหลงอนเหนไดชดวาเกด

จากความไมรหรอความเลนเลอของคกรณใหเจาหนาทแนะนาใหคกรณแกไขเพมเตมใหถกตอง 18พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 30 วรรค 1 บญญตวา ในกรณทคาสงทางปกครองอาจกระทบสทธของคกรณ เจาหนาทตองใหคกรณมโอกาสทจะไดทราบขอเทจจรง

อยางเพยงพอและมโอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลกฐานของตน.

DPU

ตน19 สวนในเรองของการแจงจะตองดาเนนการเพยงใดนน ซงในความเปนจรงของการดาเนนการตาง ๆ โดยปกตยอมมผลกระทบตอผ อนเสมอไมวาจะมากหรอนอยกตาม และเปนหนาทของเจาหนาททควรจะตองแจงแกผ ตองเสยหาย และอาจมการฟองรองใหมการเยยวยาความเสยหายใหแกตนเองได ในกรณดงกลาว กฎหมายกมไดบงคบวาในการแจงดงกลาวเจาหนาทฝายปกครองนนจะตองแจงขอเทจจรงดงกลาวมากนอยเพยงใด ซงขนอยกบเจาหนาทมากกวาเพราะวาการแจงแกผ ทอาจเกยวของนนทาใหเจาหนาทไดขอมลมากขนในการพจารณาตดสนใจ และจะทาใหผลการพจารณาจะมผลทถกตองมากขน และในมาตรา 30 วรรค 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กไดกาหนดหนาทในทางตรงกนขามไวดวย โดยในกรณทอาจจะเกดความเสยหายอยางรายแรงตอประโยชนสาธารณะ เจาหนาทฝายปกครองจะตองไมรอแจงผลกระทบใหผทเกยวของทราบกอนจงกระทาการ ดงนน เจาหนาทจะตองคานงถงหนาททงสองดานประกอบกนเสมอ สวนวธการแจงนนถาเปนเรองทมผ ทเกยวของเกน 100 คนกอาจจะใชวธประกาศในหนงสอพมพกได อยางไรกตาม การพจารณาทางปกครองมใชการพจารณาของศาล การจะดาเนนการเพยงใด อยางไรนน ขนอยกบสถานการณทฝายปกครองจะตองดาเนนการตดสนใจใหเกดประโยชนแกสวนรวมเปนหลก ดงนน มาตรา 30 วรรคสอง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 น จงบญญตขอยกเวนหลกการตองแจงใหทราบไวในกรณตอไปน

(1) เมอมความจาเปนรบดวน หากปลอยใหเนนชาไปจะกอใหเกดความเสยหายอยางรายแรงแกเอกชนคนหนงคนใดหรอจะกระทบตอประโยชนสาธารณะกรณจงขนอยกบการชงนาหนกความสาคญระหวางการดาเนนการตามขนตอนปกตกบการปองกนความเสยหาย ซงตามความเปนจรงในทางกฎหมาย เจาหนาทมหนาทตองรบผดชอบทงสองดานอยแลว เพราะถาหากมคาสงทางปกครองผดพลาดเนองจากไมไดรบฟงขอเทจจรงซงกตองรบผดชอบ แตการดาเนนการใหเกดความลาชาจนเกดความเสยหายรายแรงแกผ ใดหรอแกประโยชนสาธารณะ เจาหนาทกตองรบผดชอบตอผนนและตอผบงคบบญชา

(2) มผลทาใหระยะเวลาทกาหนดไวสาหรบการทาคาสงทางปกครองตองลาชาออกไปซงระยะเวลานจะกาหนดไวในกฎหมายหรออนบญญตหรอระเบยบบญญตหรอระเบยบทางราชการกได สวนระยะเวลาทกาหนดไวนนจะสนไปหรอไม เปนความรบผดชอบของผออกกฎดงกลาวและใหแกไขตามความเหมาะสมตอไป

19 ชยวฒน วงศวฒนศานต . กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง . หนา 263.

DPU

(3) ขอเทจจรงทคกรณผ ทมคาขอไดใหไวนนครบถวนทจะใชในการออกคาสงทางปกครองไดโดยไมตองพจารณาขอเทจจรงอนอก ทงนไมวาขอเทจจรงนนจะไดใหไวในคาขอ คาใหการ หรอคาแถลง แตกรณนจะใชเปนขอยกเวนไมได ถาเรองนนอาจมผลกระทบตอสทธของบคคลอน

(4) มสภาพทเหนไดชดวาการแจงผลทอาจจะกระทบสทธไมอาจกระทาไดซงเปนไปตามขอเทจจรงโดยขนอยกบการทาคาสงทางปกครองและสภาพแวดลอม เชน การทาคาสงทางปกครองในรปแบบไฟสญญาณจราจร จะเหนไดวาโดยสภาพไมอาจแจงผลกระทบเพอใหคกรณโตแยงได หรอเปนททราบของเจาหนาทอยแลววาคกรณดงกลาวไปจากทอยโดยไมทราบทพานกในขณะนน

(5) เปนคาสงทางปกครองอนเปนมาตรการบงคบเพราะคกรณไดทราบคาสงทางปกครองแลว แตกลบฝาฝนหรอไมตามคาสงนน จงไมมความจาเปนใดตองแจงผลกระทบใหทราบอก นอกจากน กอนจะบงคบทางปกครอง พระราชบญญตนกบงคบใหเจาหนาทตองเตอนใหผ ทฝาฝนทราบกอนแลวดวย

(6) กรณอนตามทกาหนดในกฎกระทรวงซงอาจมความจาเปนตองกาหนดเพมเตมเพอความยดหยนของกฎหมาย เชน กฎกระทรวง ฉบบท 2 (พ.ศ. 2540) ซงออกตามความใน มาตรา 30 วรรคสอง (6) แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กาหนดใหคาสงทางปกครองในกรณตอไปนเปนคาสงทางปกครองตาม มาตรา 30 วรรคสอง (6) กลาวคอ เปนคาสงทางปกครองทไมตองแจงใหคกรณทราบในการทาคาสงทางปกครอง

(6.1) การบรรจ การแตงตง การเลอนขนเงนเดอน การสงพกงาน หรอสงใหออกจากงานไวกอน หรอการใหพนจากตาแหนง

(6.2) การแจงผลการสอบ หรอการวดผลความร หรอความสามารถของบคคล

(6.3) การไมออกหนงสอเดนทางสาหรบการเดนทางไปตางประเทศ

(6.4) การไมตรวจลงตราหนงสอเดนทางของคนตางดาว

(6.5) การไมออกใบอนญาต หรอการไมตออาย

(6.6) การสงใหเนรเทศ

สาหรบกรณการบรรจ การแตงตง การเลอนขนเงนเดอน หรอการสงพกงาน การใหพนจากตาแหนงฯ ตาม (6.1) นน ครอบคลมถงขาราชการ พนกงานและลกจางของรฐวสาหกจหรอกจการอนของรฐดวย และหมายถงคาสงยายขาราชการ คาสงใหขาราชการประจากระทรวง ประจาทบวง ประจากรม ประจากอง หรอประจาจงหวด และคาสงใหขาราชการมาราชการสานกนายกรฐมนตรตาม มาตรา 11 (4) แหง

DPU

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 ดวย สวนคาสงโอนขาราชการพลเรอนสามญใหไปดารงตาแหนงขาราชการพลเรอนสามญในตางกระทรวง ทบวง กรมนน คาสงดงกลาวไมถอวาเปนคาสงทางปกครอง ตามมาตรา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เนองจากคาสงดงกลาวโดยสภาพทวไปแลวไมมผลกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาทหรอนตฐานะของบคคล20

รองศาสตราจารย ดร.วรพจน วศรตพชญ ไดใหคาอธบายในเรองเดยวกนนวา สทธไดรบแจงผลกระทบตอสทธนนมการบญญตไวในกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการตาง ๆ อยแลววา กอนทขาราชการผ ใดจะถกลงโทษทางวนย ผ บงคบบญชาหรอคณะกรรมการสอบสวนจะตองแจงขอกลาวหาใหทราบวา ขาราชการผ นนถกกลาวหาวากระทาผดวนยเรองใด ขอเทจจรงมอยอยางไร พรอมทงพยานหลกฐานทสนบสนน21

2.3 การใหสทธคกรณโตแยงปองกนสทธของตนและแสดงหลกฐานสนบสนน

ในการทเจาหนาทจะออกคาสงทางปกครองทอาจจะสงผลกระทบถงสทธของบคคล เจาหนาทจะตองเปดโอกาสใหบคลนนไดทราบขอเทจจรงในขอหาดงกลาวเสยกอน และตองไดรบขอเทจจรงอยางเพยงพอดวย รวมทงตองใหเวลาแกบคคลดงกลาวในการทจะเตรยมตวเพอตอสปองกนสทธของตนเอง ในสวนของคกรณ กฎหมายใหสทธคกรณในการขอตรวจดเอกสารทจาเปนเพอการโตแยงหรอปองกนสทธของตนได ทงน เนองจากการใหโอกาสโตแยง และแสดงหลกฐานของคกรณถอเปนสทธขนพนฐานของประชาชนตามทรฐธรรมนญไดบญญตคมครองสทธไว

หลกเกณฑดงกลาวไดมการกาหนดไวใน มาตรา 30 และ มาตรา 3122 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 การใหโอกาสแกคกรณผถกกระทบสทธไดโตแยงแสดงพยานหลกฐาน

20 รายงานการประชมคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง ครงท 1-1/2540 วนพธท 14 พฤษภาคม

พ.ศ. 2540 , หนา 9. 21 วรพจน วศรตพชญ . บนทกถอดเทปการบรรยายเรองกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง วนท 27 มนาคม

2540 , โรงแรมพรพงคทาวเวอร จงหวดเชยงใหม, อางใน ชาญชย แสวงศกด . ความรเบองตนเกยวกบพระราชบญญตวธ

ปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 . หนา 73-74. 22พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 31 บญญตวา คกรณมสทธขอตรวจดเอกสารทจาเปนตองรเพอการโตแยงหรอชแจงหรอปองกนสทธของตน

ได แตถายงไมไดทาคาสงทางปกครองในเรองนน คกรณไมมสทธขอตรวจดเอกสารอนเปนตนรางคาวนจฉย

DPU

มานาสบเพอสนบสนนเหตผลของตน หรอเพอหกลางขอสนบสนนของอกฝายหนง คอ ฝายเจาหนาทผ ใชอานาจทางปกครองซงสทธของคกรณดงกลาว ไดแก สทธทจะโตแยงและแสดงหลกฐาน ทงนเนองจากการใหโอกาสโตแยง และแสดงหลกฐานของคกรณถอเปนหนงในสทธตามหลกการรบฟงคกรณ ซงอยในหลกความยตธรรมตามธรรมชาตอกดวย

หลกการใหสทธโตแยงนนนกกฎหมายสวนใหญจะคนเคยกบหลกการนในสวนของการพจารณาคดของศาล และอาจมการเขาใจวาเปนหลกทใชในการพจารณาคดของศาลโดยเฉพาะเทานน การทพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองนาหลกการนมากาหนดไวเปนหลกอยางหนงของกระบวนพจารณาทางปกครองจงเปนการใหความเขาใจทถกตองเกยวกบการใชหลกดงกลาว เพราะความจรงแลวหลกดงกลาวถอวาเปนหลกทวไปทใชในกรณทเรองทพจารณานนจะกระทบสทธอนอาจจะเกดความเสยหายตอบคคลใดบคคลหนงได หลกการดงกลาวมการนามากาหนดไวในมาตรา 30 และมาตรา 31 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ 23

2.4 การใหคกรณมสทธตรวจดเอกสารทจาเปนในการใชสทธของตน คกรณยอมมสทธในการขอตรวจเอกสารทจาเปนแกการใชสทธโตแยงหรอพสจนขอเทจจรง หรอ

แกขอกลาวหา แตทงนยอมไมรวมถงตนราง คาวนจฉย และเอกสารทตองรกษาไวเปนความลบ เนองจากการทคกรณจะสามารถใชสทธโตแยง คดคานคาสงทางปกครองหรอพสจนขอเทจจรง รวมทงแกขอกลาวหาไดอยางมประสทธภาพนน ยอมตองอาศยการทราบขอมลตาง ๆ จากเอกสารซงอยในความครอบครองของเจาหนาทฝายปกครอง ผออกคาสงทางปกครองมากระทบสทธของคกรณดงกลาว จงตองใหคกรณมสทธขอตรวจเอกสาร

การทจะโตแยงแสดงหลกฐานของคกรณยอมเปนไปไมไดเตมทหากไมมโอกาสไดทราบขอเทจจรงซงอยในความครอบครองของเจาหนาท สทธขอตรวจเอกสารของเจาหนาทจงไดมบญญตไวใน มาตรา 31 และมาตรา 3224 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ซงการตรวจดเอกสารนนมใชจะให

การตรวจดเอกสาร คาใชจายในการตรวจดเอกสาร หรอการจดทาสาเนาเอกสารใหเปนไปตาม

หลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฎกระทรวง 23 บญอนนต วรรณพานชย . หลกกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง . จดพมพโดยสวสดการ

สานกงานศาลปกครอง , หนา 29. 24 พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 32

DPU

เวลาและเอกสารทนอยเกนไปจนไมอาจใชประโยชนในการโตแยงหรอปองกนสทธของตน ดงนนเจาหนาทจงตองใหเวลาและจานวนเอกสารเทาทจาเปนตองรเพอการโตแยงหรอชแจงหรอปองกนสทธของตนได25 แตขณะเดยวกนมใชวาคกรณจะขอตรวจดเอกสารไดทกอยาง หากแตมขอจากดในกรณตอไปนดวย

(1) ขอตรวจดเกนความจาเปนทจะตองใชในการโตแยงหรอชแจงหรอปองกนสทธของตนไมได เชน เปนคกรณทเกยวของในการคดคานเพยงบางเรอง กอาจไมมความจาเปนตองตรวจดทงหมด

(2) ในกรณทยงไมไดทาคาสงทางปกครอง คกรณไมมสทธตรวจดเอกสารอนเปนตนราง เพราะยงเปนความเหนเบองตนเทานนอนเปนเรองภายในของเจาหนาทเพอทเจาหนาทจะไดมอสระในการแสดงความเหน

(3) เอกสารทเปนกรณทตองรกษาเปนความลบ

มาตรา 31 วรรคหนงแหงพระราชบญญตนใชคาวา เอกสาร ซงหมายความถงสงทบรรจขอความทใชในการสอความเขาใจของมนษย ในบางกรณสงทใชสอความหมายอาจเปนสญลกษณหรอเสยงกได และในบางกรณสงทจาเปนตองตรวจดอาจเปนวตถพยานกได ดงนน ในทางควรอนโลมตามมาตรา 31 ในฐานะบทกฎหมายใกลเคยงอยางยง โดยยอมใหคกรณไดตรวจดดวย ในการตรวจดเอกสารอาจจะตองใชวธทเหมาะสมกบลกษณะของงานแตละแหง เชน ใหดจากแฟมตวจรงหรอใหแยกเอกสารบางสวนออกมาใหตรวจด นอกจากนน ยงตองมวธเกยวกบคาใชจายในการตรวจดและการจดทาสาเนาเอกสารดวย มาตรา 31 วรรคสองแหงพระราชบญญตนจงบญญตใหกาหนดรายละเอยดในเรองดงกลาวโดยกฎกระทรวงได

กฎกระทรวงฉบบท 3 (พ.ศ. 2540) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดหลกเกณฑและวธการตรวจดเอกสารหรอการจดทาสาเนาเอกสารไว คอ คกรณทประสงคจะขอเขาตรวจดเอกสารใดเพอประกอบการโตแยงหรอชแจงหรอปองกนสทธของตนในกระบวนการพจารณาทางปกครองอาจทาคาขอดวยวาจา หรอทาเปนหนงสอโดยนามายนดวยตนเองตอเจาหนาท หรอหนวยงานของรฐทเจาหนาทผนนสงกดหรอโดยสงทางไปรษณยโดยระบเอกสารหรอลกษณะของเอกสารทตองการจะตรวจด และในกรณทคาขอดวยวาจา หรอมคาขอเปนหนงสอโดยนามายนดวยตนเอง ใหเจาหนาทพจารณาใหคกรณไดตรวจดเอกสารในขณะนน แตถาเจาหนาทไมพรอมทจะใหตรวจดในขณะนนไดหรอเปน

เจาหนาทอาจไมอนญาตใหตรวจดเอกสารหรอพยานหลกฐานได ถาเปนกรณทตองรกษาไวเปน

ความลบ 25 ชยวฒน วงศวฒนศานต . กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง . หนา 267.

DPU

กรณทมคาขอเปนหนงสอโดยสงทางไปรษณย ใหเจาหนาทพจารณาและแจงกาหนดวน เวลา และสถานททจะใหตรวจดเอกสารใหคกรณทราบ

ระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการ พ.ศ. 2544 ออกตามความในพระราชบญญตขอมลขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540 ขอ 5 ไดใหความหมายของ ขอมลขาวสารลบ หมายถง ขอมลขาวสารตามมาตรา 14 หรอมาตรา 15 แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของทางราชการฯ ทมคาสงไมใหเปดเผยและอยในความครอบครองหรอควบคมดแลของหนวยงานของรฐ ไมวาจะเปนเรองทเกยวกบการดาเนนของรฐหรอทเกยวของกบเอกชนซงมการกาหนดใหมชนความลบเปน ชนลบ ชนลบมาก หรอชนลบทสด ตามระเบยบนโดยคานงถงการหนาทของหนวยงานของรฐและประโยชนแหงรฐประกอบกน อยางไรกตาม ขอมลและเอกสารบางประเภททอาจเปนความลบ แตเจาหนาทฝายปกครองกไมอาจทจะเปดเผยได ทงน ไดแกบรรดาขอมลขาวสารทไมตองเปดเผยแมคกรณอาจรองขอ ดงทวางหลกเกณฑกาหนดเปนขอยกเวนไวในมาตรา 14 และ 15 แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 ดงน

ขอมลขาวสารทอาจเปนความลบได มการแยกไวเปน 2 ประเภท คอ

(ก) ขอมลขาวสารเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย เปนขอมลขาวสารทอาจกอใหเกดความเสยหายตอสถาบนพระมหากษตรย กฎหมายกาหนดวาจะเปดเผยมได ซงเปนไปโดยไมมขอยกเวนหรอตองพจารณาชงนาหนกเปนอยางอน (มาตรา 14)

(ข) ขอมลขาวสารทวไป ขอมลขาวสารแตละชนมกมคณคาหลายดานและแตละดานกอาจจะสงผลทขดกนเอง ในการทจะมคาสงไมเปดเผยขอมลขาวสารใดกฎหมายจงใหคานงถงการหนาทของหนวยงานของรฐ ประโยชนสาธารณะและประโยชนของเอกชนทเกยวของประกอบกน (มาตรา 15) โดยปกตประโยชนสาธารณะอนเปนประโยชนของสวนรวมยอมมความสาคญทตองมากอนประโยชนสวนบคคล แตในการอยรวมเปนสงคมสมาชกสงคมยอมหวงจะไดรบการคมครองจากสงคมดวยไมเชนนนความสามคคทจะอยรวมกนเปนสงคมจะไมมการคมครองประโยชนสวนตนทเปนพนฐานบางประการจงมความสาคญใกลเคยงกบประโยชนสาธารณะเพราะการคมครองประโยชนพนฐานดงกลาวเปนไปเพอความมนคงของสงคมอนเปนประโยชนสาธารณะในแงหนงนนเอง ตามพระราชบญญตนสทธไดรขอมลขาวสารของทางราชการนนเปนหลก สวนการไมเปดเผยจะเปนเพยงขอยกเวน การไมเปดเผยจงตองใชเทาทจาเปนโดยจากดเรอง 6 ประการดงทกาหนดในมาตรา 15 วรรคหนงเทานน เวนแตจะมพระราชกฤษฎกากาหนดรายการขอมลขาวสารอนเพมเตมตามมาตรา 15(7)

DPU

ขอยกเวนท 1 ความมนคงปลอดภยของปกครองของประเทศ เปาหมายหลกของการรวมตวเปนรฐคอ ความมนคงของประเทศเพราะเปนหลกประกนพนฐานในการอานวยใหชวตประชาชนดาเนนไปในสงคมไดอยางสงบสข มาตรา 15(1) ไดกลาวถง “ความมนคงของประเทศ ความสมพนธระหวางประเทศ หรอความมนคงในทางเศรษฐกจหรอการคลงของประเทศ” แตคงเปนการยกตวอยางของความมนคงเทานน เพราะ “ ความมนคงของประเทศ ” หากพจารณาโดยองครวมแลวจะมความหมายกวางรวมไปถงความมนคงในทก ๆ ดาน เชน การปกครองภายในประเทศ ความสมพนธระหวางประเทศ การทหาร การเศรษฐกจ สงคมวทยา วทยาการ สงแวดลอม ฯลฯ แมความหมายของความมนคงจะกวาง แตความสาคญอยทนาหนกของเรองวาสาคญถงระดบกระทบถงความเปนอยของประเทศจรงหรอหรอไม

ขอยกเวนท 2 การบงคบใชกฎหมาย กฎหมาย กฎหมายเปนมาตรการทรฐจดใหมเพอบงคบใหเกดผลตามความตองการของสงคม และกฎหมายตาง ๆ จะบงเกดผลไดตอเมอมกลไกบงคบใหเกดผลกฎหมายสวนใหญ จะมกลไกบงคบโดยเจาหนาท ดงนน ขอมลขาวสารใด หากทาให “การใชบงคบกฎหมายเสอมประสทธภาพหรอไมอาจสาเรจตามวตถประสงคได” แลวกฎหมายกใหเจาหนาทอาจมคาสงไมเปดเผยขอมลขาวสารนนได เพราะยอมเปนการขดตอความมงหมายของสงคม สาหรบแงมมททาใหการใชบงคบกฎหมายไมเกดผลนนกฎหมายมไดจากดวาตองเปนเรองประเภทใด อาจเกยวกบการฟองคด การปองกน การปราบปราม การทดสอบ การตรวจสอบ หรอแหลงทมาของขอมลขาวสาร กได

ขอยกเวนท 3 ความเหนภายใน ในการทางานของหนวยงานของรฐมกมเจาหนาทเสนอความเหนกนหลายชน ในระหวางนนกยงไมเกดขอยต เรองทกาลงดาเนนการอาจมขอเสนออยางหนงแตในชนทสดอาจจบลงเปนอกอยางหนงกได ดงนน เพอใหเจาหนาทมอสระในการเสนอความเหนไดเตมทโดยไมถกรบกวนกอนมผลยต กฎหมายถงใหเจาหนาทอาจมคาสงไมเปดเผยขอมลขาวสารอนเปนความเหนหรอคาแนะนาภายในหนวยงานได (เวนแต เปนเรองทมกฎหมายกาหนดใหประชาชนเขามามสวนรวมตงแตตน เชน ในการพจารณาออกคาสงทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 หรอการจดทาประชาพจารณ) และแมจะลวงพนจนเกดขอยตและจะยงคงสงมใหเปดเผยตอไปกได อยางไรกตาม ถาหนวยงานของรฐเหนวามใชเรองสาคญทจะกระทบอสระและผลสาเรจในการทางานของเจาหนาท หนวยงานของรฐจะสงใหเปดเผยกไดหรอใหเปดเผยเมอเกดผลยตแลวกได อนง กรณทจะไมเปดเผยนตองเปนสวนของความเหนเทานนไมรวมไปถงขอมลขาวสารตางๆ ทใชเปนขอเทจจรงในการพจารณา

ขอยกเวนท 4 ความปลอดภยของบคคล รฐมหนาทดแลความปลอดภยของสมาชกในสงคม ขอมลขาวสารใดหากจะกอใหเกดอนตรายตอชวตหรอความปลอดภยของบคคล เจาหนาทของรฐอาจมคาสงไมเปดเผยขอมลขาวสารนนได แตในหลายกรณอาจตองมการชงนาหนกของประโยชนทเกยวของ

DPU

ขอยกเวนท 5 ขอมลขาวสารสวนบคคล ขอมลขาวสารของราชกาลอาจเปนเรองเกยวกบเอกชนคนใดคนหนงกได มาตรา 15 (5) แหงพระราชบญญตดงกลาวไดบญญตโดยวางหลกไววา ขอมลขาวสารสวนบคคลใดถาเจาหนาทเหนวาการเปดเผยขอมลขาวสารนนจะเปนการรกลาสทธสวนบคคลโดยไมสมควร เจาหนาทอาจมคาสงไมใหเปดเผยกได อนง มาตรา 15 (5) นไดกลาวถง รายงานแพทย ดวยซงโดยแทจรงแลวกเปนเพยงการขยายความ เพราะรายงานแพทยเปน ขอมลขาวสารสวนบคคล อยางหนงซงไมจาเปนตองเปดเผย

ขอยกเวนท 6 กรณกฎหมายหรอบคคลเจาของขอมลกาหนดมใหเปดเผย ถากฎหมายใดหามเปดเผยขอมลขาวสารใด กยอมตองบงคบตามกฎหมายนน เชน การเปดเผยงานวามลขสทธตอสาธารณชนแตเพยงผ เดยวของเจาของลขสทธ (มาตรา 15 วรรคหนง (2) แหงพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 )การหามเจาหนาทเปดเผยรายละเอยดในการขอรบสทธบตรการประดษฐกอนทอธบดจะสงใหประกาศโฆษณาคาขอนนได (มาตรา 21 แหงพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522) สวนขอมลขาวสารทเอกชนผ ใหมาไมประสงคใหเปดเผยยอมเปนไปตามขอเทจจรงขณะทไดใหขอมลขาวสารมาวาไดแสดงความประสงคไวเชนใด ซงอาจเปนกรณโดยแจงชดหรอโดยปรยายกได การทกฎหมายใหหนวยงานของรฐคานงถงความประสงคของเอกชน ผ ใหขอมลขาวสารกเพอใหการบรหารงานของรฐเปนไปโดยไดรบความเชอถอไววางใจจากผ ทเกยวของ หากหนวยงานของรฐไมรกษาความไววางใจทใหขอมลขาวสารมาและกลบนาไปเปดเผยเสย ตอไปเอกชนจะไมเชอถอใหขอมลขาวสารใดๆแกทางหนวยงานของรฐอก

วธการมคาสงไมเปดเผยขอมลขาวสารนน มาตรา 15 วรรคสองกาหนดวาจะตองระบในคาสงดวยวาเปนขอมลขาวสารประเภทใด และทเปดเผยไมไดนนเปนเพราะเหตใด ทงนเพอใหผ ทเกยวของมขอมลเพอประโยชนในการอทธรณคาสงตอคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมล การรกษาความปลอดภยของขอมลขาวสารอยในความรบผดชอบโดยตรงของหนวยงานทเปนเจาของขอมลขาวสารและเปนเรองทางเทคนคเฉพาะทผ รบผดชอบจะตองเขาใจถงความสาคญของขอมลขาวสารลกษณะนนโดยชดเจนวาหากมการเปดเผยแลวจะกอใหเกดผลใดตามมาบาง มาตรา 15 วรรคสอง จงวางหลกใหถอวาคาสงใหเปดเผยหรอไมเปดเผยน เปน ดลยพนจโดยเฉพาะของเจาหนาทของรฐตามสายการบงคบบญชาซงตามหลกกฎหมายปกครองจะถอวาในชนการพจารณาทบทวนทางกฎหมายโดยองคการวนจฉยคดปกครอง (ศาลปกครอง) จะตองมนาหนกแกการวนจฉยของเจาหนาทมาก เวนแตจะมเหตผลชดแจงอยางมากเปนอยางอน มใชไปสงกลบความเหนของเจาหนาทของรฐโดยงาย แตการจะใหเปดเผยหรอไมน ผบงคบบญชาตามสายงานและคณะกรรมการวนจฉย

DPU

การเปดเผยขอมลขาวสารซงเปนองคกรพจารณาอทธรณโดยตรงสามารถพจารณาทบทวนไดเตมท26 ขอมลขาวสารทมคาสงมใหเปดเผยนนจะมสภาพเปนความลบ โดยอาจมขนตอนความลบตงแต ขนปกปด ไปจนถงขนลบทสด การรกษาความปลอดภยของขอมลขาวสารวาขอมลขาวสารใดเปดเผยไดหรอไม และภายใตเงอนไขใด กฎหมายกาหนดใหเปนไปตามระเบยบของคณะรฐมนตรวาดวยการรกษาความลบของทางราชการ (มาตรา 16) และในระหวางทยงมไดมการกาหนดระเบยบขนใหมกฎหมายใหถอวาระเบยบวาดวยการรกษาความปลอดภยแหงชาต พ.ศ. 2517 ในสวนทเกยวกบขอมลขาวสารของราชการยงใชบงคบไดตอไปเทาทไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตน จนกวาจะมระเบยบของคณะรฐมนตรขนใหม

2.5 การใหสทธคกรณในการนาทนายความหรอทปรกษาเขามาในการพจารณาทางปกครอง

ในการทจะใหโอกาสแกคกรณทจะโตแยง คดคานคาสงทางปกครอง หรอพสจนขอเทจจรง รวมทงแกขอกลาวหานน บคคลผ เปนคกรณทถกกระทบสทธอาจไมมความรความเขาใจหรอความชานาญทงในดานขอเทจจรงและในดานขอกฎหมายอยางเพยงพอ โดยเฉพาะในแงกฎหมายซงอาจจะทาใหคกรณผถกกระทบสทธหรอผ อาจถกกระทบสทธดงกลาวไมไดรบการค มครองสทธอยางเพยงพอ ดงน จงไดมการกาหนดหลกเกณฑไวใน มาตรา 2327 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 โดยถอเปนหลกเกณฑประการหนงในเรองการพจารณาโดยเปดเผย เพราะการกาหนดใหสทธแกคกรณทจะนาทนายความหรอทปรกษาเขามาในกระบวนพจารณาทางปกครองในกรณทคกรณตองมาปรากฏตวตอหนาเจาหนาทได ซงเทากบเปนการรบรองวาคกรณและผ ทอาจชวยเหลอปกปองสทธของคกรณสามารถเขารวมรเหนในกระบวนพจารณาทางปกครองได หรอคกรณอาจทาการแตงตงตวแทนเขามาในการพจารณาทางปกครองของตนกได ตามความใน มาตรา 24 วรรค 128 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

26 ชยวฒน วงศวฒนศานต . คมอพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 . กรงเทพ :

สานกงานคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ, 2541 , หนา 29. 27มาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา

ในการพจารณาทางปกครองทคกรณตองมาปรากฏตวตอหนาเจาหนาท คกรณมสทธนาทนายความหรอทปรกษาของตนเขามาในการพจารณาทางปกครองได การใดททนายความหรอทปรกษาไดทาลงตอหนาคกรณใหถอวาเปนการกระทาของคกรณ เวนแตคกรณจะไดคดคานเสยแตในขณะนน

28มาตรา 24 วรรค 1 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา

DPU

สทธในการมทนายความถอเปนสทธขนพนฐานของบคคลในการเขามาเกยวของกบกระบวนการยตธรรม ในการพจารณาทางปกครองกเชนเดยวกน เพราะในบางครงคกรณอาจจะไมมความรลกซงหรออาจอธบายเรองนนไดไมด จงตองอาศยผ เชยวชาญในการใหคาปรกษาในการกระทาการ29 เชน การโตแยงกบเจาหนาทเกยวกบการขอตงโรงงาน คกรณอาจตองมทปรกษาทางวศวกรรมและทางสงแวดลอม หรอในการชแจงขอเทจจรงเกยวกบการขออนญาตผลตยา ผ ยนคาขออาจตองมทปรกษาทางดานวทยาศาสตรและเภสชกรรม การจะใหคกรณซงเปนผลงทนขอตงโรงงานผลตยาเปนผ ชแจงเองทกเรอง จงเปนไปไมได และจะไมเปนธรรมแกคกรณ ดงนน สทธในการมทนายความหรอทปรกษาทางกฎหมายจงจาเปนตองขยายกลายเปนสทธทจะมทปรกษาในทกดาน

การทคกรณตองปรากฏตวตอหนาเจาหนาทฝายปกครองในการพจารณาทางปกครอง มาตรา 23 วรรคหนงแหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดบญญตรบรองสทธของคกรณใหมทนายความและทปรกษาเขาไปชวยเหลอไดตอหนาคณะกรรมการสอบสวน โดยอาจจะจางทนายความหรอแตงตงทปรกษาทรกฎหมายได และเจาหนาทกจะตองยอมใหทนายความหรอทปรกษาเขาไปฟงการพจารณาดวย30

3 ขนตอนการออกคาสงทางปกครอง ในขนตอนการออกคาสงทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครอง เมอไดมการดาเนนกระบวน

พจารณาจนเสรจแลว ขนตอนตอไปกคอการออกคาสงทางปกครอง ซงเมอพจารณาถงหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนดงกลาวจะเหนไดวาในขนตอนของการออกคาสงทางปกครองนน เจาหนาทผ ทาหนาทพจารณาทางปกครองจะตองปฏบตตามกฎหมายทไดใหอานาจอยางเครงครด และในกรณทมกฎหมายเฉพาะอนทกาหนดหลกเกณฑในการปฏบตราชการ เมอพจารณาหลกเกณฑในพระราชบญญตวธปฏบต

คกรณอาจมหนงสอแตงตงใหบคคลหนงบคคลใดซงบรรลนตภาวะกระทาการอยางหนงอยางใดตามทกาหนด

แทนตนในกระบวนการทางปกครองใด ๆ ได ในการนเจาหนาทจะดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองกบตวคกรณไดเฉพาะเมอเปนเรองทผนนมหนาทโดยตรงทจะตองทาการนนดวยตนเองและตองแจงใหผ ไดรบการแตงตงใหกระทาการแทนทราบดวย.

29 ชยวฒน วงศวฒนศานต . คมอพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 . หนา 265. 30 วรพจน วศรตพชญ . บนทกถอดเทปคาบรรยายเรอง “กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง” หนา 25.

DPU

ราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดหลกเกณฑในเรองของกระบวนการหรอขนตอนของการออกคาสงทางปกครองไวดงน

3.1 หลกเกณฑเกยวกบแบบของคาสงทางปกครอง แบงออกเปน 2 หลกเกณฑ ไดแก

3.1.1 หลกเกณฑเกยวกบรปแบบของคาสงทางปกครอง ไดแก

(ก) หลกทวไป

โดยทวไปในการทาคาสงทางปกครองนนจะไมยดตดกบรปแบบ หมายความวา สงทถอวาเปนคาสงทางปกครองนนตจะทาในลกษณะใดหรอรปแบบใดกได เพยงแตใหมเนอหาสาระทเปนคาสงทางปกครอง คอสามารถกอใหเกดผลกระทบตอสภาพการณทางกฎหมายของบคคลเปนการเฉพาะรายกเพยงพอแลวตาม มาตรา 34 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 253931 เพราะกฎหมายไดกาหนดไววา คาสงทางปกครองอาจทาเปนหนงสอได หรอจะทาดวยวาจากได หรอทาโดยการสอความหมายในรปแบบอน ๆ กได

(ข) กรณการทาคาสงทางปกครองเปนหนงสอ โดยปกตแลวการทาคาสงทางปกครองนนจะทาเปนหนงสอ ซงในกรณทคาสงทางปกครองทาเปน

หนงสอนเอง กฎหมายกจะกาหนดหลกเกณฑหรอ เงอนไขตาง ๆ ในเรองแบบใหตอง ดงนน หลกการทวาการทาคาสงทางปกครองไมยดถอรปแบบนน ในทางจงคลายความสาคญลงไปไมนอย เพราะกลายเปนวาในทางการออกคาสงทางปกครองสวนใหญจะตองเคารพหลกเกณฑบางประการดวย

3.1.2 หลกการใหเหตผลในการออกคาสงทางปกครอง การใหเหตผลในการออกคาสงทางปกครองเปนหลกเกณฑทสาคญประการหนงของหลกกฎหมาย

วาดวยกระบวนพจารณาทางปกครองเพราะการใหเหตผลจะทาใหผ รบคาสงทางปกครองไดรวา คาสงทางปกครองทออกมาเชนนน ผ ทาคาสงมเหตผลอยางไร ซงหากมการใหเหตผลทดแลวผ รบคาสงกจะยอมรบคาสงนนไดอยางเตมใจและงายขน แตหากไมเหนดวยกบเหตผลในคาสง กสามารถรไดวาจะตองโตแยงคดคานในประเดนใด สวนทางดานเจาหนาทฝายปกครองเอง การทจะตองระบเหตผลในคาสงทางปกครองจะทาให

31มาตรา 34 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา คาสงทางปกครองอาจทาเปนหนงสอหรอวาจาหรอโดยการสอความหมายในรปแบบอนกได แตตองมขอความ

หรอความหมายทชดเจนเพยงพอทจะเขาใจได.

DPU

เจาหนาทตองเอาใจใสและพถพถนในการพจารณาและตดสนใจ เพราะผ รบคาสงสามารถจะรถงเหตผลของการออกคาสงได ไมใชเรองทอาจปกปดหรอรกนเองภายในเฉพาะเจาหนาทอกตอไป นอกจากนน การใหเหตผลในการออกคาสงจะชวยใหการควบคมตรวจสอบโดยองคกรตลาการกระทาไดชดเจนและงายขน โดยสามารถนาเอาเหตผลทฝายปกครองระบในคาสงมาเปนฐานในการควบคมความชอบดวยกฎหมายของคาสงทางปกครองไดโดยตรง

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดใหตองมเหตผลในการมคาสงทางปกครองไวดวย กลาวคอ ถอหลกวา คาสงทางปกครองทกกรณจะตองมการจดใหมเหตผลเสมอ ดงทปรากฏอยใน มาตรา 37 32

ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง คาสงทางปกครองทตองระบเหตผลไวในคาสงหรอในเอกสารแนบทายคาสง ทออกโดยอาศยอานาจของพระราชบญญตของพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดใหคาสงทางปกครองททาเปนหนงสอและการยนยนคาสงทางปกครองเปนหนงสอในกรณตอไปน เปนคาสงทางปกครองทตองระบเหตผลไวในคาสงหรอในเอกสารแนบทายคาสงตาม มาตรา 37 วรรค 2

(1) คาสงทางปกครองทเปนการปฏเสธการกอตงสทธของคกรณ เชน การไมรบคาขอ ไมอนญาต ไมอนมต ไมรบรอง ไมรบอทธรณ หรอไมรบจดทะเบยน

32มาตรา 37 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา คาสงทางปกครองททาเปนหนงสอและการยนยนคาสงทางปกครองเปนหนงสอตองจดใหมเหตผลไวดวย และ

เหตผลนนอยางนอยตองประกอบดวย (1) ขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญ (2) ขอกฎหมายทอางอง (3) ขอพจารณาและขอสนบสนนในการใชดลพนจ นายกรฐมนตรหรอผ ซงนายกรฐมนตรมอบหมายอาจ

ประกาศในราชกจจานเบกษากาหนดใหคาสงทางปกครองกรณหนงกรณใดตองระบเหตผลไวในคาสงนนเองหรอในเอกสารแนบทายคาสงนนกได

บทบญญตตามวรรคหนงไมใชบงคบกบกรณดงตอไปน (1) เปนกรณทมผลตรงตามคาขอและไมกระทบสทธและหนาทของบคคลอน (2) เหตผลนนเปนทรกนอยแลวโดยไมจาตองระบอก (3) เปนกรณทตองรกษาไวเปนความลบตามมาตรา 32 (4) เปนการออกคาสงทางปกครองดวยวาจาหรอเปนกรณเรงดวนแตตองใหเหตผลเปนลายลกษณอกษรใน

เวลาอนควรหากผอยในบงคบของคาสงนนรองขอ

DPU

(2) คาสงทางปกครองทเปนการเพกถอนสทธ เชน การเพกถอนใบอนญาต เพกถอนการอนมต เพกถอนการรบรอง หรอเพกถอนการจดทะเบยน

(3) คาสงทางปกครองทกาหนดใหกระทาการหรอละเวนกระทาการ (4) คาสงทางปกครองทเปนคาวนจฉยอทธรณ (5) คาสงยกเลกการสอบราคา การประกวดราคา หรอการประมลราคาทมผ ไดรบคดเลอกจาก

คณะกรรมการทมอานาจหนาทในการพจารณาผลการดาเนนการดงกลาวแลว

3.2 หลกเกณฑเกยวกบการแจงและการมผลของคาสงทางปกครอง

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดมการกาหนดหลกการในการแจงหรอประกาศคาสงทางปกครองตอผ รบคาสงทางปกครองไวใน มาตรา 42 วรรคหนง ซงไดกาหนดวา คาสงทางปกครองใหมผลใชยนตอบคคลตงแตขณะทผนนไดรบแจงเปนตนไป สวนการแจงนนไดมบญญตไวใน หมวด 4 การปดประกาศไวในสถานททกาหนด รวมทงการประกาศเปนการทวไปในหนงสอพมพ เปนตน

การแจงคาสงทางปกครอง พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดการแจงคาสงทางปกครอง 4 วธ คอ

(1) การแจงเฉพาะเจาะจงตอตวผ รบคาสงทางปกครอง

(2) วธปดประกาศ

(3) วธประกาศในหนงสอพมพ (4) วธสงทางเครองโทรสาร ในสวนของการแจงคาสงทางปกครองของเจาหนาทนน พระราชบญญตวธปฏบตราชการทาง

ปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 6933 ไดกาหนดหลกเกณฑในเรองนเอาไว โดยกาหนดไววาในการแจงคาสงเปน

33มาตรา 69 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา การแจงคาสงทางปกครอง การนดพจารณา หรอการอยางอนทเจาหนาทตองแจงใหผ ทเกยวของทราบอาจกระทา

ดวยวาจากไดแตถาผนนประสงคจะใหกระทาเปนหนงสอกใหแจงเปนหนงสอ การแจงเปนหนงสอใหสงหนงสอแจงตอผนน หรอถาไดสงไปยง ภมลาเนาของผนนกใหถอวาไดรบแจงตงแตใน

ขณะทไปถง ในการดาเนนการเรองใดทมการใหทอยไวกบเจาหนาทไวแลวการแจงไปยงทอยดงกลาวใหถอวาเปนการแจงไป

ยงภมลาเนาของผนนแลว.

DPU

หนงสอจะตองแจงแกตวผ รบ หรอตวแทนโดยสงแกตวผนนโดยตรงหรอสงไปยงภมลาเนาของผนน ในกรณทผ รบปฏเสธไมยอมรบหรอถาไมพบผ รบ มาตรา 7034 แหงพระราชบญญตนไดกาหนดวธการโดยใหมการสงตอบคคลทมใชผ รบคาสงหรอตวแทนกได โดยมหลกเกณฑวาบคคลเชนวานนตองเปนบคคลซงบรรลนตภาวะทอยทนน และในกรณทบคคลดงกลาวนนไมยอมรบการสงคาสงอก กฎหมายไดกาหนดใหมการวางหรอปดหนงสอไว ณ สถานทนนไดเลยทเดยว แตการวางหรอปดหนงสอนนยอมมขอพจารณาวา อาจจะเปนเรองทไมชดเจนวาไดมการวางหนงสอจรงหรอไม และอาจมการโตแยงไดในภายหลง ดงนน กฎหมายจงกาหนดหลกเกณฑเพอเปนหลกประกนการคมครองสทธของผ รบคาสงวา การวางหรอปดหนงสอจะตองวางหรอปดไวในทซงเหนไดงายและตอหนาเจาพนกงานทไปเปนพยานดวย ซงเจาพนกงานทจะเปนพยานในการวางหนงสอหรอปดหนงสอจะเปนไปตามทกฎกระทรวงฉบบท 11 (พ.ศ. 2542) กาหนด35 และในการแจงคาสงดงกลาวนนเจาหนาทจะตองแจงตวคาสงทางปกครองหรอสาระสาคญของคาสงทางปกครอง อยางนอย 3 รายการ คอ วน

34 มาตรา 70 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 การแจงเปนหนงสอโดยวธใหบคคลนาไปสง ถาผ รบไมยอมรบหรอถาขณะนาไปสงไมพบผ รบ และหากไดสง

ใหกบบคคลใดซงบรรลนตภาวะทอยหรอทางานในสถานทนน หรอในกรณทผนนไมยอมรบหากไดวางหนงสอนนหรอปดหนงสอนนไวในทซงเหนไดงาย ณ สถานทนนตอหนาเจาพนกงานตามทกาหนดในกฎกระทรวงทไปเปนพยานกใหถอวาไดรบแจงแลว.

35 กฎกระทรวงฉบบท 11 (พ.ศ. 2542) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา

เจาพนกงานทจะเปนพยานในการวางหนงสอหรอปดหนงสอเพอเจงคาสงทางปกครอง การนดพจารณา หรอการอยางอนทจะตองแจงใหผ ทเกยวของทราบ ในกรณทผ รบไมยอมรบหรอไมมผ รบ ไดแก

1) เจาพนกงานตารวจ 2) ขาราชการสวนกลาง 3) เจาพนกงานผ มหนาทรบผดชอบในเขตพนท ไดแก (ก) กานน (ข) แพทยประจาตาบล (ค) สารวตรกานน (ง) ผใหญบาน (จ) ผชวยผ ใหญบาน (ฉ) ขาราชการสวนทองถนหรอพนกงานสวนทองถน (ช) ขาราชการประจาอาเภอหรอจงหวด

DPU

เดอน ป และตาแหนงของผ ทาคาสง และลงลายมอชอของผทาคาสงตาม มาตรา 3636 การมผลของคาสงทางปกครองมาตรา 42 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กาหนดใหคาสงทางปกครองมผลใหยนบคคลตงแตขณะทไดรบแจงเปนตนไป

4 ขนตอนการอทธรณคาสงทางปกครอง เมอไดมการออกคาสงทางปกครองโดยเจาหนาทฝายปกครองแลว ยงมกรณทคาสงทางปกครอง

ดงกลาวอาจจะไมถกตองเหมาะสม กฎหมายวาดวยกระบวนการพจารณาทางปกครองจงกาหนดหลกเกณฑทเปดโอกาสใหมการทบทวนคาสงทางปกครองโดยคกรณมสทธทจะอทธรณคาสงทางปกครองเพอใหมการแกไขคาสงทางปกครองทไมถกตอง และในการการพจารณาเพอทบทวนคาสงทางปกครองของเจาหนาทนนอาจมการพจารณาไดทงในสวนของความชอบดวยกฎหมายของคาสงทางปกครอง และในสวนของความเหมาะสมของการทาคาสงทางปกครองกไดตามมาตรา 4637 ซงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดใหมการทบทวนคาสงทางปกครองไว 3 วธ คอ การทบทวนคาสงทางปกครองโดยคกรณมคาขอ การทบทวนคาสงทางปกครองโดยเจาหนาท และการขอใหพจารณาคดใหม

การทบทวนคาสงทางปกครองโดยทคกรณมคาขอ หรอการอทธรณ ในสมย ทยงไม มพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ใชบงคบนน การอทธรณยงเปนระบบทยงไมชดเจนและมหลกเกณฑทไมเปนมาตรฐานเดยวกนซงจะตองพจารณาจากกฎหมายเฉพาะในแตละเรองวาไดกาหนดขนตอนหรอสทธในการอทธรณหรอไม เพยงใด และในกฎหมายเฉพาะตาง ๆ หลายฉบบกมไดมการกาหนดขนตอนของการอทธรณไว เชน พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 พระราชบญญตการคาขาว พ.ศ. 2489 เปนตน มเพยงกฎหมายบางฉบบเทานนทกาหนดขนตอนการอทธรณคาสงทางปกครองไว เชน พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 พระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. 2534

36มาตรา 36 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 คาสงทางปกครองททาเปนหนงสออยางนอยตองระบ วน เดอนและปททาคาสง ชอและตาแหนงของเจาหนาท

ผ ทาคาสงพรอมทงมลายมอชอของเจาหนาทผ ทาคาสงนน. 37 มาตรา 46 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ในการพจารณาอทธรณ ใหเจาหนาทพจารณาทบทวนคาสงทางปกครองไดไมวาจะเปนปญหาขอเทจจรง ขอ

กฎหมาย หรอความเหมาะสมของการทาคาสงทางปกครอง และอาจมคาสงเพกถอนคาสงทางปกครองเดมหรอเปลยนแปลงคาสงนนไปในทางใด ทงน ไมวาจะเปนการเพมภาระหรอลดภาระหรอใชดลพนจแทนในเรองความเหมาะสมของการทาคาสงทางปกครองหรอมขอกาหนดเปนเงอนไขอยางไรกได

DPU

พระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 เปนตน ทงน กฎหมายเฉพาะทไดกาหนดขนตอนและวธการอทธรณไวในแตละฉบบนนกมรปแบบวธการอทธรณทแตกตางกน เชน การอทธรณตอเจาหนาทฝายปกครองระดบสง หรออทธรณตอคณะกรรมการทตงขนโดยเฉพาะ เปนตน จะเหนไดวาหลกเกณฑการอทธรณของกฎหมายเฉพาะบางฉบบนนมความแตกตางกน38 ซงระบบการอทธรณคาสงทางปกครองโดยทวไปจะมอย 2 ลกษณะ คอ39

(1) ระบบการอทธรณปกต เปนระบบทใชกบคาสงทางปกครองทกประเภท เวนแต ประเภททมกฎหมายเฉพาะกาหนดไว หรอกรณทเปนขอยกเวน การอทธรณปกตจะไมมกฎหมายใดกาหนดวธการไวโดยเฉพาะ จงอาจกระทาไดโดยไมมรปแบบจะทาดวยวาจาหรอหนงสอกได การอทธรณปกตนเปนระบบอทธรณแบบไมบงคบ คกรณจะอทธรณหรอไมกได และขณะเดยวกนจะอทธรณเมอใดกไดเมอใดทฝายปกครองทราบวาการททาไปไมถกตองตามกฎหมายกสามารถแกไขเปลยนแปลงแกไขได

(2) ระบบการอทธรณบงคบ ในกรณทคกรณไมเหนดวยหรอประสงคทจะโตแยงคาสงทางปกครอง กฎหมายบงคบใหคกรณจะตองอทธรณคาสงทางปกครองกอนตามมาตรา 44 วรรคหนง40 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และหากคกรณไมไดมการดาเนนการดงกลาวกจะไมมสทธฟองเปนคดตอศาลปกครองได เพราะมไดดาเนนการตามขนตอนทกฎหมายกาหนด ตามมาตรา 42 วรรคสอง41 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ

38 บญอนนต วรรณพานชย . หลกกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง . จดพมพโดยสวสดการ

สานกงานศาลปกครอง , หนา 38-40. 39 ชยวฒน วงศวฒนศานต . กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 . กรงเทพมหานคร : จรรช

การพมพ , 2540 หนา 384-385. 40มาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา

ภายใตบงคบมาตรา 48 ในกรณทคาสงทางปกครองใดไมไดออกโดยรฐมนตร และไมมกฎหมายกาหนดขนตอนอทธรณภายในฝายปกครองเปนการเฉพาะ ใหคกรณอทธรณคาสงทางปกครองนนโดยยนตอเจาหนาทผทาคาสงทางปกครองภายในสบหาวนนบแตวนทตนไดรบแจงคาสงดงกลาว คาอทธรณตองทาเปนหนงสอโดยระบขอโตแยงและขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทอางองประกอบดวย การอทธรณไมเปนเหตใหทเลาการบงคบตามคาสงทางปกครอง เวนแตจะมการสงใหทเลาการบงคบตามมาตรา 56 วรรคหนง 41 มาตรา 42 วรรคสอง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา

ในกรณทมกฎหมายกาหนดขนตอนหรอวธการสาหรบการแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายในเรองใดไวโดยเฉพาะการฟองคดปกครองในเรองนนจะกระทาไดตอเมอมการดาเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาว

DPU

เงอนไขในการรบอทธรณไวพจารณา คอ หลกเกณฑทตองปฏบตใหถกตองครบถวนในกรณทมการอทธรณ หากไมปฏบตตามจะทาใหการอทธรณไมสมบรณและจะรบไวพจาณาไมได ซงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไว 4 ประการ คอ

1. เงอนไขทางตวการกระทาทถกอทธรณ โดยการกระทาทจะอทธรณไดนน มาตรา 44 วรรคหนง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไววาตองเปนคาสงทางปกครองเทานน และมาตราดงกลาวไดบญญตขอยกเวนของคาสงทางปกครองทไมอยในบงคบของบทบญญตดงกลาวไว 2 ประเภท คอ คาสงทางปกครองทออกโดยคณะกรรมการทางปกครอง และคาสงทางปกครองทออกโดยรฐมนตร

2. เงอนไขทางตวผอทธรณ มาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไววาจะตองเปนคกรณเทานน ทสามารถจะอทธรณคาสงทางปกครองได โดยจะตองพจารณาถงคณสมบตและความสามารถของคกรณ และการเปนผแทนของคกรณดวย

3. เงอนไขทางแบบของคาอทธรณ มาตรา 44 วรรคสอง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไววาคาอทธรณตองทาเปนหนงสอโดยระบขอโตแยงและขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทอางองประกอบดวย

4. เงอนไขทางระยะเวลาอทธรณ มาตรา 44 วรรคหนง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไววาใหคกรณยนอทธรณตอเจาหนาทผ ทาคาสงทางปกครองภายในสบหาวนนบแตวนทตนไดรบแจงคาสงดงกลาว

และไดมการสงการตามกฎหมายนนหรอมไดมการสงการภายในเวลาอนสมควร หรอภายในเวลาทกฎหมายนนกาหนด

DPU

บทท 4 การดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม

แพทยเปนวชาชพหนงทมบทบาทสาคญตอความเปนอยของคนในสงคม ทกสาขา

วชาชพ เพราะแพทยเปนวชาชพทตองกระทาตอมนษยเกยวกบการตรวจโรค การวนจฉยโรค การบาบดโรค การปองกนโรค และรวมถงการกระทาทางศลยกรรม การใชรงส การฉดยา การเสรมสวย หรอการบารงรางกาย1 ซงถอวาเปนการกระทาเพอบาบดความเจบปวยหรออาการบาดเจบทางกายภาพหรอทางรางกายทอาจเกดขนไดกบมนษยทกคน รวมทงการผาตดหรอทาศลยกรรมเพอเสรมความงาม วชาชพดงกลาวจงเปนวชาชพทมความสาคญเปนอยางยงตอบคคลทกคนในสงคม ซงในการประกอบวชาชพดงกลาวผทเปนแพทยจะตองใชความละเอยดรอบคอบและพงระมดระวงในการประกอบวชาชพ เพราะวชาชพดงกลาวจะตองเกยวของกบรางกายของมนษยโดยตรงซงหากไมใชความระมดระวงอาจเกดความเสยหายตอบคคลทเกยวของเปนอยางมากและคาของความเสยหายดงกลาวนนยากทจะคานวณเปนจานวนเงนได และอาจทดแทนกนไมไดกบความสญเสยทเกดขน พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2511 จงไดบญญตใหมหนวยงานซงมฐานะเปนนตบคคลทาหนาทควบคม ดแล ผทประกอบวชาชพเวชกรรมรวมถงการพฒนาวชาชพเวชกรรม คอ แพทยสภา

การจดตงแพทยสภาเรมมาจากสภาการแพทย ซงตามพระราชบญญตสภาการแพทย พ.ศ. 2466 กาหนดใหสภาการแพทยมฐานะเปนสวนราชการสงกดกระทรวงมหาดไทย เมอมการประกาศใชพระราชบญญตควบคมการประกอบโรคศลปะ พ.ศ. 2475 ไดมการยกเลกสภาการแพทย และใหมคณะกรรมการควบคมการประกอบโรคศลปะขนแทน แมวาคณะกรรมการดงกลาวจะไมมฐานะเปนนตบคคล แตกถอวาเปนคณะกรรมการของฝายปกครองสงกดกระทรวงสาธารณะสข ตอมาหลงจากป พ.ศ. 2511 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2511 และไดจดตงแพทยสภาขน ใหมฐานะเปนนตบคคล ตอมาแมวาจะไดมการประกาศใชพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 กถอวาแพทยสภาเดมเปนแพทยสภาตามพระราชบญญตในฉบบปจจบน

1 มาตรา 4 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2525

DPU

1 วตถประสงคและอานาจหนาทของแพทยสภา พระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ กาหนดใหแพทยสภามฐานะเปนนตบคคล และถอ

เปนองคกรตวแทนของผประกอบวชาชพเวชกรรม หรอผทไดขนทะเบยน และรบใบอนญาตเปนผ ประกอบวชาชพเวชกรรมจากแพทยสภา มการบรหารโดย คณะกรรมการแพทยสภา โดยมนายกแพทยสภา หรอเลขาธการแพทยสภา เปนผดาเนนการตาง ๆ ใหเปนไปตามวตถประสงคซงการดาเนนการของแพทยสภามเปาหมายเพอคมครองสวสดภาพของประชาชนในเรองทเกยวกบการแพทย และสาธารณสข โดยมมาตรการหลก 4 ประการ คอ การควบคมมาตรฐานวชาชพ ควบคมจรยธรรมวชาชพ พฒนาวชาชพ เผยแพรความรแกประชาชน และใหขอเสนอแนะตอรฐบาล

1.1 วตถประสงคของการจดตงแพทยสภา มดงน2

(1) ควบคมการประพฤตของผประกอบวชาชพเวชกรรมใหถกตองตามจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม

(2) สงเสรมการศกษา การวจย และการประกอบวชาชพในทางการ (3) สงเสรมความสามคคและผดงเกยรตของสมาชก (4) ชวยเหลอ แนะนา เผยแพร และใหการศกษาแกประชาชนและองคกรอนในเรองท

เกยวกบการแพทยและการสาธารณสขของประเทศ (5) ใหคาปรกษาหรอขอเสนอแนะตอรฐบาลเกยวกบปญหาการแพทยและการ

สาธารณสขของประเทศ (6) เปนตวแทนของผประกอบวชาชพเวชกรรมในประเทศไทย

1.2 อานาจหนาทของแพทยสภา คอ3

(1) รบขนทะเบยนและออกใบอนญาตใหแกผขอเปนผประกอบวชาชพเวชกรรม (2) พกใชใบอนญาตหรอเพกถอนใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพเวชกรรม (3) รบรองปรญญา ประกาศนยบตรในวชาแพทยศาสตร หรอวฒบตรในวชาชพเวช

กรรมของสถาบนตาง ๆ

2 มาตรา 7 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 3 มาตรา 8 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

DPU

(4) รบรองหลกสตรตาง ๆ สาหรบการฝกอบรมในวชาชพเวชกรรมของสถาบนทางการแพทย

(5) รบรองวทยฐานะของสถาบนทางการแพทยททาการฝกอบรมใน (4) (6) ออกหนงสออนมตหรอวฒบตรแสดงความรความชานาญในการประกอบวชาชพ

เวชกรรมสาขาตาง ๆ และออกหนงสอแสดงวฒอน ๆ ในวชาชพเวชกรรม

1.3 สถานะของแพทยสภาในการใชอานาจทางปกครอง บทบญญตในมาตรา 6 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ไดกาหนดให

แพทยสภามฐานะทางกฎหมายเปนนตบคคล แตหากพจารณาการใชอานาจทางปกครองของแพทยสภาแลว แพทยสภามการใชอานาจทางปกครองโดยแบงออกเปน 2 สถานะ คอ4 1) คณะกรรมการทมอานาจออกคาสงทางปกครอง และ 2) คณะกรรมการวนจฉยขอพพาท

1) คณะกรรมการทมอานาจออกคาสงทางปกครอง คณะกรรมการทมอานาจออกคาสงทางปกครองเปนองคกรหรอคณะบคคลทมอานาจ

ในการออกคาสงทางปกครองในเรองใดเรองหนง ตวอยางเชน คณะกรรมการวาดวยการโฆษณาตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 24 บญญตวาในกรณทคณะกรรมการวาดวยการโฆษณาเหนวาสนคาใดอาจเปนอนตรายแกผบรโภคและคณะกรรมการวาดวยฉลากไดกาหนดใหสนคาเปนสนคาทควบคมฉลากตามมาตรา 30 ใหคณะกรรมการวาดวยการโฆษณามอานาจออกคาสง เชน จากดการใชสอโฆษณาสาหรบสนคานน หรอหามโฆษณาสนคานน กรณของคณะกรรมการแพทยสภาททาหนาทเปนคณะกรรมการทมอานาจออกคาสงทางปกครอง เชน ตามทบญญตไวในมาตรา 8 (1) แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 กาหนดใหแพทยสภามหนาทในการรบขนทะเบยนและออกใบอนญาตใหแกผขอเปนผประกอบวชาชพเวชกรรม จะเหนวากรณดงกลาวเปนการออกคาสงทางปกครองในนามของแพทยสภา

2) คณะกรรมการวนจฉยขอพพาท มาตรา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และมาตรา 3

แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 ไดใหความหมายของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทวา คณะกรรมการทจดตงขนตามกฎหมายทมการจดองคกรและวธ

4 บรรเจด สงคะเนต . หลกกฎหมายเกยวกบการควบคมฝายปกครอง . บรษท สานกพมพ

วญญชนจากด , หนา 92-100.

DPU

พจารณาสาหรบการวนจฉยชขาดสทธและหนาทตามกฎหมาย จากความหมายดงกลาวอาจแยกสาระสาคญของการเปนคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทได ดงน

(ก) คณะกรรมการวนจฉยขอพพาทตองเปนองคกรทจดตงขนโดยกฎหมาย ในการวนจฉยชขาดของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาท ผลของการใชอานาจ

ดงกลาวอาจทาใหกระทบกระเทอนตอสทธหรอหนาทของบคคลใดบคคลหนงทเกยวของกบขอพพาทนน ดงนน องคกรทมอานาจวนจฉยแลวกอใหเกดผลผกพนตอผทเกยวของจะตองเปนองคกรทจดตงขนโดยกฎหมาย และจะตองเปนกฎหมายทตราขนโดยองคกรนตบญญต เพราะการใหอานาจในการวนจฉยชขาดเกยวกบสทธและหนาทของบคคลเปนเรองทมความสาคญทจะตองใหองคกรนตบญญตเปนผตรากฎหมายใหอานาจ

(ข) องคกรจะตองมความเปนอสระไมอยภายใตบงคบบญชาของฝายบรหาร ความเปนอสระของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทนนจะตองมความเปนอสระในแง

ขององคกร คอ จะตองไมอยภายใตการบงคบบญชาของฝายบรหาร ตวอยางเชน คณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสาร ตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540 ตามมาตรา 27 แหงพระราชบญญตดงกลาวบญญตใหมคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ ซงประกอบดวย รฐมนตร ซงนายกรฐมนตรมอบหมายใหเปนประธาน ปลดสานกนายกรฐมนตร ปลดกระทรวงกลาโหม ปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ปลดกระทรวงการคลง ปลดกระทรวงการตางประเทศ ปลดกระทรวงมหาดไทย ปลดกระทรวงพาณชย เลขาธการคณะกรรมการกฤษฎกา เลขาธการคณะกรรมการขาราชการพลเรอน เลขาธการสภาความมนคงแหงชาต เลขาธการสภาผ แทนราษฎร ผ อ านวยการสานกขาวกรองแหงชาต ผ อ านวยการสานกงบประมาณ และผทรงคณวฒอนจากภาครฐและเอกชน ซงคณะรฐมนตรแตงตงขนอกเกาคนเปนกรรมการ และตามมาตรา 35 แหงพระราชบญญตดงกลาวบญญตใหมคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารสาขาตาง ๆ ตามความเหมาะสม ซงคณะรฐมนตรแตงตงขนตามขอเสนอของคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการมอานาจหนาทในการพจารณาวนจฉยอทธรณคาสงมใหเปดเผยขอมลขาวสารตามมาตรา 14 หรอมาตรา 15 หรอคาสงไมรบฟงคาคดคานตามมาตรา 17 และคาสงไมแกไขเปลยนแปลงหรอลบขอมลขาวสารสวนบคคลตามมาตรา 25 กรณดงกลาวจะเหนไดวาคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารซงมลกษณะเปนคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทองคกรหนงมความเปนอสระในแงขององคกร กลาวคอ จะไมอยภายใตบงคบบญชาของคณะรฐมนตร รวมทงไมอยภายใตบงคบบญชาของคณะกรรมการขอมลขาวสารของราชการ หากพจารณาในแงของความสมพนธในทางโครงสรางคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารจงเปนองคกรทมความเปนอสระไมอยภายใตบงคบบญชาของฝายบรหาร

DPU

(ค) องคกรนนจะตองเปนองคกรวนจฉยขอพพาท ลกษณะขององคกรทวนจฉยขอพพาทจะตองเปนองคกรทมอานาจในการวนจฉยและ

การวนจฉยดงกลาวจะกอใหเกดผลกระทบตอสทธและหนาทของบคคลทเกยวของกบขอพพาทนน จากตวอยางของคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสาร มาตรา 25 แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 บญญตใหเปนองคกรทมอานาจหนาทพจารณาวนจฉยอทธรณคาสงมใหเปดเผยขอมลขาวสารตามมาตรา 14 หรอมาตรา 15 หรอคาสงไมรบฟงคาคดคานตามมาตรา 17 และคาสงไมแกไขเปลยนแปลงหรอลบขอมลขาวสารสวนบคคลตามมาตรา 25 ในกรณนจะเหนไดวาขอพพาทในกรณนคอกรณทเจาหนาทมคาสงมใหเปดเผยขอมลขาวสารอนเปนขอพพาทระหวางเจาหนาทของรฐฝายหนง กบผยนคาขอใหเปดเผยขอมลขาวสารอกฝายหนง จากกรณดงกลาวเหนไดวาคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารเปนองคกรทวนจฉยขอพพาทภายในขอบเขตของพระราชบญญตทจดตงองคกรนนกคอพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540

(ง) องคกรนนจะตองมวธพจารณาสาหรบการวนจฉยขอพพาท การทคาวนจฉยชขาดของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทมผลทกอใหเกดการ

กระทบกระเทอนตอสทธและหนาทของบคคล เพอเปนหลกประกนตอผทเขามาเกยวของกบขอพพาท องคกรดงกลาวควรจะตองมวธพจารณาเพอใหเกดความมนใจตอผทจะถกวนจฉยจากคณะกรรมการดงกลาววาขอพพาทของตนไดรบการพจารณาจากคณะกรรมการทมความเปนกลาง คณะกรรมการพจารณาโดยรบฟงเหตผลของผทเกยวของทงสองฝาย การวนจฉยจะตองมเหตผล เปนตน

จากความหมายของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาท เมอพจารณาถงอานาจหนาทของคณะกรรมการแพทยสภาทมอานาจในการควบคมจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมสาหรบสมาชกของแพทยสภา โดยอาศยอานาจตามมาตรา 8 (2) แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ในการสงพกใชใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมหรอสงเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรม ทประพฤตผดตอจรยธรรมแหงวชาชพ ซงในกรณนแพทยสภาทาหนาทเปนคณะกรรมการวนจฉยขอพพาท เพราะการใชอานาจของคณะกรรมการดงกลาวเปนการใชอานาจตามมาตรา 39 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 อนเปนการวนจฉยชขาดในกรณทเปนขอพพาทระหวางบคคลทวไปกบแพทยหรอระหวางแพทยสภาในฐานะองคกรควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรมกบแพทย

DPU

ดงนน การทาหนาทของแพทสภาจงมการกระทา 2 ลกษณะในการใชอานาจหนาทขององคกร คออานาจในการออกคาสงทางปกครองและอานาจในการวนจฉยขอพพาทในลกษณะของการควบคมวชาชพ

2 การควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรม

การควบคมมรรยาท หรอจรยธรรมเปนสงทตองมอยในวชาชพทก ๆ สาขาวชาชพ พลตรพระเจาวรวงศเธอกรมหมนนราธป พงศประพนธ ไดทรงนพนธเกยวกบวชาชพไววา สภาพอนแทจรงแหงวชาชพกคอ อาชวปฏญาณ คอ การปฏญาณตนตอสรรพสงศกดสทธวาจะประกอบวชาชพตามธรรมเนยมซงมวางไวเปนบรรทดฐาน อาชวปฏญาณในชนตน ไดแก วถอาชพของนกบวช ซงตองเครงครดในระเบยบวนยทบงคบไว และตอมากไดแก นกกฎหมายและนายแพทย ฯลฯ ซงเขาไดจดองคกรควบคมกนเขาเอง มวนยและมรรยาทอนเครงครด5

การควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรมเปนมาตรการทมงควบคมดแลความประพฤตหรอจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม โดยจะกาหนดกฎเกณฑขอบงคบทางจรยธรรมเปนแนวทางในการหนาทและอาศยองคกรทมสถานะทางกฎหมายซงสามารถจะลงโทษแกผประกอบวชาชพเวชกรรมในกรณทมการฝาฝนหลกเกณฑขอบงคบได รวมถงทาหนาทในการควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรมตามแนวทางแหงจรยธรรมทางวชาชพทกาหนด

2.1 การรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มาตรา 21 (3) (ช) ไดบญญตใหอานาจแก

คณะกรรมการแพทยสภาในการออกขอบงคบวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม โดยมผลใหนามาบงคบใชกบผประกอบวชาชพเวชกรรมตามพระราชบญญตน และผประกอบวชาชพเวชกรรมจะตองพงรกษาจรยธรรมแหงวชาชพตามทกาหนดไวในขอบงคบแพทยสภา6 โดยในขอบงคบดงกลาวไดกาหนดมาตรฐานในการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพโดยแบงออกเปนหมวดตาง ๆ เชน หมวดการโฆษณาการประกอบวชาชพเวชกรรม มสาระสาคญคอ ควบคมการโฆษณาเกยวกบการประกอบวชาชพเวชกรรมวาจะตองไมโฆษณา ใช จาง หรอยนยอมใหผอนโฆษณาการ

5 วชย โชคววฒน . “กฎหมายและการดาเนนการดานจรยธรรม” แพทยสภาสาร . ปท 23 , ฉบบ

ท 3 . กรกฎาคม-กนยายน 2537 , หนา 30. 6มาตรา 31 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525.

DPU

ประกอบวชาชพเวชกรรม ความรความชานาญในการประกอบวชาชพเวชกรรมของตน7 หมวดการประกอบวชาชพเวชกรรม มสาระสาคญคอ เพอควบคมเกยวกบการรกษามาตรฐานในการประกอบวชาชพเวชกรรมวาจะตองรกษามาตรฐานในการประกอบวชาชพในระดบทดทสด และตองไมชกชวนผปวยหรอหลอกลวงใหมารบการรกษากบตน8 หมวดการปฏบตตอผรวมวชาชพ มสาระสาคญคอ ตองใหเกยรตและเคารพในศกดศรผรวมวชาชพและไมชกจงผปวยของผอนมาเปนของตน9 หมวดการปฏบตตอผรวมงาน มสาระสาคญคอ ตองใหเกยรตผรวมงานและไมทบถมใหราย หรอกลนแกลงผรวมงาน10 เปนตน

2.2 การควบคมจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมของแพทยสภา การควบคมการประพฤตของผประกอบวชาชพเวชกรรมใหถกตองตามจรยธรรมแหง

วชาชพเวชกรรมถอเปนหนาทหลกอยางหนงของแพทยสภาตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ โดยมวตถประสงคเพอใหผประกอบวชาชพเวชกรรมดารงตนใหสมควรในสงคม ไมประพฤตหรอกระทาการใดๆ อนอาจเปนเหตใหเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ และประกอบวชาชพดวยเจตนาทด โดยไมคานงถงฐานะ เชอชาต ศาสนา สงคม หรอลทธทางการเมอง11 รวมถงการควบคมใหผ ประกอบวชาชพเวชกรรมตองรกษาจรยธรรมแหงวชาชพตามทกาหนดไวในขอบงคบแพทยสภา และพจารณากาหนดบทลงโทษของผประกอบวชาชพเวชกรรมทประพฤตฝาฝนหลกเกณฑซงมโทษสงสดคอ การเพกถอนใบอนญาตในการประกอบวชาชพเวชกรรม

ในการดาเนนการของแพทยสภาเพอควบคมการปฏบตตนใหเปนไปตามจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมนนเปนหนาทของฝายจรยธรรมของแพทยสภา ซงในการดาเนนงานในแตละสวนจะแบงออกเปนงานดานตาง ๆ คอ12

1. งานจรยธรรม

7 หมวด 2 ขอ 1 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2526 8 หมวด 3 ขอ 1,2,5 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2526 9 หมวด 4 ขอ 1,2 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2526 10 หมวด 5 ขอ 1,2 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2526 11 หมวด 1 ขอ 1-3 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 12 เอกสารแพทยสภา “กระบวนการดาเนนการดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมของ

แพทยสภา”

DPU

มหนาทในการออกหนงสอขอขอมล ออกหนงสอเชญผ รองเรยน จดทาสรปรายงานความเหน จดเตรยมเอกสารการประชมของอนกรรมการเอกสารเสนอคณะกรรมการแพทยสภา เปนตน

2. งานสอบสวน มหนาทในการออกหมายเรยกตางๆ ตดตามขอมล ประสานงานการประชม

อนกรรมการฯ จดทาสรปสานวน จดเตรยมเอกสารการประชม เปนตน 3. งานคาสง มหนาทในการสรปและจดทาคาสง ตดตามการออกคาสง สงคาสงหรอใบตอบรบ

คาสง แจงหนวยงานทเกยวของ เกบรกษาใบอนญาตทสงคน เปนตน 4. งานศาล มหนาทในการขอความรวมมออยการในการแกตางคด จดเอกสารใหศาล จดทาใบ

แตงทนาย ตดตามผลคดและคดคาพพากษา ประสานงานกบศาลปกครอง เปนตน 5. งานคณะอนกรรมการฯ ชดอน เชน คณะอนกรรมการกลนกรองฯ คณะอนกรรมการ ทป รกษากฎหมาย

คณะอนกรรมการขอมลขาวสารของแพทยสภา คณะอนกรรมการสงเสรมจรยธรรมนกศกษาแพทย คณะอนกรรมการอน ๆ ตามทคณะกรรมการแพทยสภามมตใหจดตงขน

6. งานธรการ ประกอบดวย 3 หนวยงาน คอ ก. หนวยธรการการงานพมพ มหนาทตาง ๆ เชน พมพเอกสาร จดและสงเอกสาร สรปประเดนรองเรยนสงให

คณะอนกรรมการจรยธรรม เปนตน ข. หนวยประสานงาน มหนาทจดลาดบเรองจากคณะอนกรรมการจรยธรรมหรอคณะอนกรรมการ

สอบสวนเสนอคณะกรรมการแพทยสภา เขยนและตรวจรายงานคณะกรรมการแพทยสภาทเสนอจากคณะอนกรรมการจรยธรรมหรอคณะอนกรรมการสอบสวนรวมถงคณะอนกรรมการอน ๆ

ค. หนวยดาเนนตามมตคณะกรรมการแพทยสภา มหนาทในการจดทาคาสงแตงตงคณะอนกรรมการชดตาง ๆ แจงมตใหผรอง ผถก

รอง คณะอนกรรมการจรยธรรมและอนกรรมการสอบสวนทราบ แจงคาสงใหผรองเรยน ผถกรองเรยนทราบ เปนตน

DPU

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ไดกาหนดใหแพทยสภาประกอบไปดวยคณะกรรมการซงมอานาจหนาทตาง ๆ ในการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมตามทกาหนดไวในพระราชบญญตน อนไดแก

1) คณะกรรมการแพทยสภา 2) คณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม 3) คณะอนกรรมการสอบสวน 4) สภานายกพเศษ คณะกรรมการตาง ๆ จะเปนผ ดาเนนการดานจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม และม

อานาจหนาทตามทกฎหมายกาหนด ดงน 2.2.1 คณะกรรมการแพทยสภา คณะกรรมการแพทยสภาจะประกอบดวยกรรมการ 2 ประเภท คอ กรรมการโดย

ตาแหนง และ กรรมการโดยการเลอกตง สาหรบกรรมการโดยตาแหนงจะเหนวาเปนขาราชการระดบสงทางการแพทย

(ก) องคประกอบของคณะกรรมการแพทยสภา มดงน13 (1) ปลดกระทรวงสาธารณสข (2) อธบดกรมการแพทย (3) อธบดกรมอนามย (4) เจากรมแพทยทหารบก (5) เจากรมแพทยทหารเรอ (6) เจากรมแพทยทหารอากาศ (7) นายแพทยใหญกรมตารวจ (8) คณบดแพทยศาสตรในมหาวทยาลย (9) ผอานวยการวทยาลยแพทยศาสตร (10) กรรมการซงไดรบเลอกตงโดยสมาชกจานวนเทากบจานวนกรรมการตาม (1–9) (11) เลขาธการแพทยสภา

13มาตรา 14 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

DPU

(ข) คณะกรรมการแพทยสภามอานาจหนาท ดงน14 (1) บรหารกจการแพทยสภาตามวตถประสงคทกาหนดในมาตรา 7 แหง

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ (2) แตงตงคณะอนกรรมการเพอทากจการหรอพจารณาเรองตาง ๆอนอยในขอบเขต

แหงวตถประสงคของแพทยสภา (3) ออกขอบงคบวาดวย

(3.1) การเปนสมาชก (3.2) การกาหนดโรคตามมาตรา 11 (5) ของพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ.

252515 (3.3) การกาหนดคาจดทะเบยนสมาชก คาบารง และคาธรรมเนยมอน ๆ นอกจาก

ทกาหนดไวในอตราคาธรรมเนยมทายพระราชบญญตน (3.4) การเลอกและการเลอกตงกรรมการตามมาตรา 16 (3.5) หลกเกณฑการขนทะเบยน และการออกใบอนญาต แบบและประเภท

ใบอนญาต (3.6) หลกเกณฑการออกหนงสออนมตหรอวฒบตรแสดงความรความชานาญใน

การประกอบวชาชพเวชกรรมสาขาตาง ๆ และหนงสอแสดงวฒอน ๆ ในวชาชพเวชกรรม (3.7) การรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม (3.8) การประชมคณะกรรมการและคณะอนกรรมการ (3.9) การจดตง การดาเนนการ และการเลกวทยาลยวชาชพเวชกรรมสาขาตาง ๆ (3.10) คณสมบตของผ ประกอบวชาชพเวชกรรมตามมาตรา 28 แหง

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 252516

14มาตรา 21 พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 . 15มาตรา 11 (5) แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ไมเปนผ มจตฟนเฟอนไมสมประกอบ หรอไมเปนโรคทกาหนดไวในขอบงคบแพทยสภา. 16มาตรา 28 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 หามมใหผ ใดใชคาหรอขอความทแสดงใหผ อนเขาใจวาตนเปนผ มความรความชานาญในการ

ประกอบวชาชพเวชกรรมสาขาตาง ๆ ทงน รวมถงการใช จาง วาน หรอยนยอมใหผ อนกระทาดงกลาวใหแกตน เวนแตผ ไดรบวฒบตรหรอหนงสออนมตเปนผ มความรความชานาญในการประกอบวชาชพเวชกรรมสาขานน ๆ จากแพทยสภาหรอทแพทยสภารบรองหรอผประกอบวชาชพเวชกรรมผ มคณสมบตตามทกาหนดในขอบงคบแพทยสภา.

DPU

(3.11) เรองอน ๆ อนอยในขอบเขตแหงวตถประสงคของแพทยสภาหรออยในอานาจหนาทของแพทยสภาตามกฎหมายอน

2.2.2 คณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม คณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมมาจากสมาชกของแพทยสภาทไดรบ

การแตงตงจากคณะกรรมการแพทยสภา ประกอบดวยประธานอนกรรมการจรยธรรม และอนกรรมการโดยแบงออกเปนคณะ แตละคณะมไมนอยกวาสามคน และกฎหมายใหถอวามฐานะเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญาดวย

คณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมมอานาจหนาทดงตอไปน17 (1) แสวงหาขอเทจจรง รวบรวมพยานหลกฐานในเรองทไดรบตามเรองรองเรยน

ทมผกลาวหา หรอมผกลาวโทษ ตามมาตรา 33 (2) เรยกบคคลใดมาใหถอยคาหรอมหนงสอแจงใหบคคลสงเอกสารหรอวตถเพอ

ประโยชนแกการแสวงหาขอเทจจรง18 (3) ทารายงานพรอมทงความเหนเสนอคณะกรรมการแพทยสภาเพอพจารณา

2.2.3 คณะอนกรรมการสอบสวน คณะอนกรรมการสอบสวนมาจากสมาชกของแพทยสภาทไดรบการแตงตงจาก

คณะกรรมการแพทยสภา ประกอบดวยประธานอนกรรมการสอบสวน และอนกรรมการ โดยแบงเปนคณะ แตละคณะมไมนอยกวาสามคน และคณะอนกรรมการสอบสวนมฐานะเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา

17มาตรา 34 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 บญญตวา คณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมประกอบดวยประธานคนหนง และอนกรรมการซง

คณะกรรมการแตงตงจากสมาชกมจานวนไมนอยกวาคณะละสามคนคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมมหนาทแสวงหาขอเทจจรงในเรองทไดรบตามมาตรา 33 แลวทารายงานพรอมทงความเหนเสนอคณะกรรมการเพอพจารณา.

18 มาตรา 37 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 บญญตวา ในการทาหนาทของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมและของคณะอนกรรมการ

สอบสวนตามพระราชบญญตน ใหอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมและอนกรรมการสอบสวนเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา และใหมอานาจเรยกบคคลใด ๆ มาใหถอยคาและมหนงสอแจงใหบคคลใด ๆ สงเอกสารหรอวตถเพอประโยชนแกการสบสวนสอบสวน.

DPU

คณะอนกรรมการสอบสวนมอานาจหนาท ดงตอไปน19 (1) สอบสวนความผดทไดมการกลาวหา หรอกลาวโทษและสรปผลการ

สอบสวน (2) เรยกบคคลใดมาใหถอยคาหรอมหนงสอแจงใหบคคลสงเอกสารหรอวตถเพอ

ประโยชนแกการสอบสวนความผดทมการกลาวหาหรอกลาวโทษ20 (3) เสนอสานวนการสอบสวนพรอมทงความเหนตอคณะกรรมการแพทยสภา

เพอวนจฉยชขาด 2.2.4 สภานายกพเศษ พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มาตรา 10 ไดบญญตใหรฐมนตรผ

รกษาการณตามพระราชบญญตดงกลาว ซงกคอรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขดารงตาแหนงสภานายกพเศษแหงแพทยสภา

สภานายกพเศษมอานาจหนาท ดงตอไปน 1) เขาฟงการประชม และชแจงแสดงความเหนในทประชมคณะกรรมการแพทยสภา

หรอสงความเหนเปนหนงสอตอคณะกรรมการแพทยสภาในเรองตาง ๆ 21 2) พจารณามตของทประชมคณะกรรมการแพทยสภาในเรองตาง ๆ ตามท

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ กาหนด และใหความเหนชอบหรอยบย งมตนน22 3 การดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม

ในการประกอบวชาชพเวชกรรมนน เมอมการประพฤตผดตอจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมแลวจะมการดาเนนการสอบสวนและพจารณาลงโทษเชนเดยวกบองคกรวชาชพอน ๆ หรอการสอบสวนวนยขาราชการทมการดาเนนการกบขาราชการทประพฤตผดวนย ในสวนของแพทยสภานนมกฎหมายทกาหนดไวโดยเฉพาะเกยวกบการดาเนนกระบวนพจารณากบผประกอบ

19 มาตรา36 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 บญญตวา คณะอนกรรมการสอบสวน ประกอบดวยประธานคนหนง และอนกรรมการทคณะกรรมการแตงตง

จากสมาชกมจานวนไมนอยกวาคณะละสามคนคณะอนกรรมการสอบสวนมหนาทสอบสวน สรปผลการสอบสวนและเสนอสานวนการสอบสวนพรอมทงความเหนตอคณะกรรมการเพอวนจฉยชขาด.

20มาตรา 37 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 21 มาตรา 24 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 22 มาตรา 25 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

DPU

วชาชพเวชกรรมทประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2526

3.1 กฎหมายทเกยวของกบการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบ

วชาชพเวชกรรม พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มาตรา 7 (1) ไดบญญตใหแพทยสภาม

หนาทในการควบคมการประพฤตของผประกอบวชาชพเวชกรรมใหถกตองตามจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม โดยใชอานาจผานทางคณะกรรมการแพทยสภา ในการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของคณะกรรมการแพทยสภานน มกฎหมายทกาหนดไว 2 ฉบบ กฎหมายดงกลาวคอพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 โดยไดบญญตไวในหมวด 5 การควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรม และในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 โดยกฎหมายดงกลาวไดกาหนดใหมคณะกรรมการทมอานาจในการดาเนนการและทาหนาทพจารณาวนจฉยลงโทษ รวมทงไดกาหนดขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาของคณะกรรมการทมอานาจในการพจารณา และบทกาหนดโทษ ดงนน ในการดาเนนการตาง ๆ อนเกยวกบการพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมจงตองดาเนนการโดยอาศยอานาจตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ประกอบกน

3.2 ระบบการพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา

ระบบการพจารณาคดและสบพยานโดยทวไปจะแบงออกเปน 2 ระบบ คอ ระบบกลาวหา และระบบไตสวน23 โดยระบบกลาวหาเปนระบบทศาลหรอผททาหนาทตดสนคดเปนคนกลางในกระบวนพจารณาโดยพจารณาจากพยานหลกฐานของคความทงสองฝาย ซงมหลกการทสาคญ คอ การแยกหนาทในการดาเนนกระบวนพจารณาอยางชดเจน ในสวนของการสอบสวน ฟองรองเปนของตารวจและอยการ สวนหนาทพจารณาคดเปนของผพพากษา โดยผพพากษาจะดาเนนคดไดตอเมออยการหรอโจทกยนฟองเปนคดขนมาเทานนจะตดสนนอกฟองไมได และผ พพากษาจะตองมความเปนกลางในกระบวนพจารณา จงมบทบาทในการสอบสวนหาขอเทจจรง

23 วชย โชคววฒน . “ระบบการพจารณาคดดานจรยธรรมของแพทยสภา” แพทยสภาสาร . ปท

28 , ฉบบท 1 . มกราคม - มนาคม 2542

DPU

นอย ในการสบพยานหลกฐานนนจะเปนเรองของคความแตละฝายทจะตองเสนอขอเทจจรงตอศาล ในสวนของการพจารณาคดนนจะกระทาโดยเปดเผย ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 17224 การพจารณาลบจะกระทาไดจะตองเพอประโยชนแหงความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกนความลบอนเกยวกบความปลอดภยของประเทศ มใหลวงรถงประชาชน25 ระบบกลาวหาจงเปนระบบทใหความเปนธรรมแกคความทจะตอสหกลางกนและกน โดยผพพากษามบทบาทเพยงการพจารณาตดสนคดจากคาฟองและพยานหลกฐานททงสองฝายหยบยกขนมาตอสกนเทานน สวนในระบบไตสวนนน เปนระบบทมงคนหาความจรงเปนสาคญ จงมกระบวนการในการพจารณาทแตกตางระบบกลาวหา คอ ผพพากษาหรอผทตดสนคดเปลยนสถานะจากการเปนคนกลางมาเปนผทาการไตสวน มอานาจและมบทบาทในการคนหาความจรงมากกวา เชน การสอบพยานและควบคมการไตสวนเอง การพจารณาคดไมจาเปนตองกระทาโดยเปดเผยและจะเนนการพจารณาจากพยานหลกฐานทเปนเอกสารมากกวาการเบกความ เปนตน เชนเดยวกบการพจารณาทางปกครอง เมอพจารณาจากบทบญญตในมาตรา 28 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา “ในการพจารณาทางปกครองเจาหนาทอาจตรวจสอบขอเทจจรงไดตามความเหมาะสมในเรองน น โดยไมตองผกพนอยกบคาขอหรอพยานหลกฐานของคกรณ” และมาตรา 29 บญญตวา “เจาหนาทตองพจารณาพยานหลกฐานทตนเหนวาจาเปนแกการพสจนขอเทจจรง ในการน ใหรวมถงการดาเนนการดงตอไปน

(1) แสวงหาพยานหลกฐานทกอยางทเกยวของ (2) รบฟงพยานหลกฐาน คาชแจง หรอความเหนของคกรณหรอของพยานบคคล

หรอพยานผเชยวชาญทคกรณกลาวอาง เวนแตเจาหนาทเหนวาเปนการกลาวอางทไมจาเปน ฟ มเฟอยหรอเพอประวงเวลา

(3) ขอขอเทจจรงหรอความเหนจากคกรณ พยานบคคล หรอพยานผเชยวชาญ (4) ขอใหผครอบครองเอกสารสงเอกสารทเกยวของ (5) ออกไปตรวจสถานท

24 มาตรา 172 วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา การพจารณาและการสบพยานในศาลใหทาโดยเปดเผยตอหนาจาเลย เวนแตบญญตไวเปนอยาง

อน 25 มาตรา 177 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ศาลมอานาจสงใหการพจารณาเปนการลบ เมอเหนสมควรโดยพลการหรอโดยคารองขอของ

คความฝายใด แตตองเพอประโยชนแหงความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกนความลบอนเกยวกบความปลอดภยของประเทศมใหลวงรถงประชาชน

DPU

คกรณตองใหความรวมมอกบเจาหนาทในการพสจนขอเทจจรง และ มหนาทแจงพยานหลกฐานทตนทราบแกเจาหนาท

พยานหรอพยานผเชยวชาญทเจาหนาทเรยกมาใหถอยคาหรอทาความเหนมสทธไดรบคาปวยการตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฎกระทรวง”

จากบทบญญตดงกลาวจะเหนไดวาผทมอานาจในการพจารณาทางปกครองจะมบทบาทในการคนหาขอเทจจรงประกอบการพจารณามากกวาทจะเปนคนกลางททาหนาทเพยงตดสนคดเทานน ดงนน การพจารณาทางปกครองจงมลกษณะการพจารณาทเปนระบบไตสวนมากกวาระบบกลาวหา และเมอพจารณาระบบการพจารณาคดดานจรยธรรมของแพทยสภาซงถอวาเปนการพจารณาทางปกครองและมลกษณะเปนการพจารณาโดยคณะอนกรรมการและคณะกรรมการซงมหนาททงในการแสวงหาขอเทจจรง และการพจารณาตดสนชขาด และเปนการพจารณาโดยไมเปดเผย และมกจะพจารณาจากเอกสารมากกวาการเบกความตามแบบทปฏบตกนในศาล ไมพจารณาตอหนาผถกกลาวหา การพจารณาคดดานจรยธรรมของแพทยสภาจงมลกษณะเปนระบบไตสวน มากกวาระบบกลาวหา26

3.3 ขนตอนของการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 กาหนดใหการดาเนนการดานจรยธรรมจะตองกระทาโดยคณะกรรมการชดตาง ๆ ตามทพระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ และขอบงคบแพทยสภาฯ กาหนด และในการแสวงหาขอเทจจรงตาง ๆ นนจะมการแตงตงคณะอนกรรมการในแตละชดเพอกระทาการดงกลาวโดยมหลกเกณฑในการแตงตงคณะอนกรรมการจรยธรรมและคณะอนกรรมการสอบสวน ดงน

(ก) คณะอนกรรมการจรยธรรมและคณะอนกรรมการสอบสวนจะตองเปนคนละชดกนทงหมด เพอใหการพจารณาเปนอสระจากกนโดยแทจรง

(ข) คณะอนกรรมการสอบสวน จะตองมหนงทานเปนผ เชยวชาญดานจตเวช และอกหนงทานเปนผ เชยวชาญดานนตเวช ทงน เพอใหการพจารณามความลกลงไปถงปญหาดานจตใจและถกตองตามหลกกฎหมาย

26 วชย โชคววฒน . “ระบบการพจารณาคดดานจรยธรรมของแพทยสภา” แพทยสภาสาร . ปท

28 , ฉบบท 1 . มกราคม - มนาคม 2542

DPU

(ค) เพอใหเกดการเชอมประสานขอมลและความเหนระหวางคณะอนกรรมการฯ กบคณะกรรมการแพทยสภา ในคณะอนกรรมการจรยธรรมและคณะอนกรรมการสอบสวนทกชด จะมกรรมการแพทยสภาเปนอนกรรมการดวยหนงคน

(ง) ในคณะอนกรรมการจะมอาจารยแพทยททาหนาทสอนดานจรยธรรมแกนกศกษาแพทยเปนอนกรรมการอยดวย

เมอพจารณาขนตอนตาง ๆ ในการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภาแลวหากอาศยหลกเกณฑตามกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง จะแบงการพจาณาออกเปน 3 ขนตอน คอ 1. ขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา 2. ขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา และ 3. ขนตอนการออกคาสงแพทยสภา

3.3.1 ขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา

การเรมตนของขนตอนการดาเนนการพจารณาคดจรยธรรมจะเรมได 2 กรณ คอ 1) มผรองเรยน หมายความวา มผกลาวหาหรอกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรม

โดยทาเรองรองเรยนตอแพทยสภา27 การทาเรองรองเรยนตอแพทยสภานนมลกษณะเปดกวางไมจากดรปแบบไมวาโดยวธการรองเรยนดวยวาจา หรอรองเรยนเปนหนงสอ การรองเรยนดวยวาจาอาจกระทาไดโดยผรองเรยนเดนทางมาทแพทยสภาดวยตนเอง

เพอใหการพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภาเปนการพจารณาในลกษณะองคคณะ มใหบคคลผหนงผใด ตวอยางเชน เลขาธการแพทยสภา หรอเจาหนาทแพทยสภาใชดลพนจในลกษณะเปนเอกเทศ และใหการดาเนนการในขนตอนของการรองเรยนเปนไปดวยความรวดเรว มาตรา 32 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 จงไดกาหนดในเรองอายความของการรองเรยนไววา การรองเรยนตองกระทาไมเกนสามปนบแตวนทมการประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม เพอใหยงสามารถสบหาขอเทจจรงตาง ๆ ได และใหอานาจเลขาธการแพทยสภาตรวจสอบอายความของเรองรองเรยนหากปรากฏวาเรองทรองเรยนนนเกดขนมาแลวเปนเวลานาน

27 ขอ 2 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผ

ประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2540 บญญตวา ผใดจะกลาวหา หรอกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรมผหนงผ ใด วาประพฤตผดจรยธรรม แหง

วชาชพเวชกรรม ตามทกาหนดไวในขอบงคบแพทยสภา วาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม ใหทาเรองรองเรยนตอแพทยสภา

DPU

เกนกวาสามปนบถงวนทถกรองเรยนเลขาธการแพทยสภาอาจไมตองสงเรองใหประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมพจารณา แตเพอรกษาเจตนารมณทตองการใหการพจารณามลกษณะเปนองคคณะ ขอบงคบแพทยสภาฯ จงกาหนดใหเลขาธการแพทยสภาตองเสนอเรองดงกลาวใหคณะกรรมการแพทยสภาเปนผพจารณา เมอเหนสมควรระงบแลวจงแจงใหผ รองเรยนทราบ28 มาตรา 32 แหงพระราชบญญตดงกลาวยงไดกาหนดวาสทธการรองเรยนสนสดลงเมอพนหนงปนบแตวนทผไดรบความเสยหาย หรอผกลาวโทษรเรองการประพฤตผด แตในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรม พ.ศ. 2540 มไดใหอานาจเลขาธการแพทยสภาในการใชดลพนจในกรณน โดยกาหนดใหเลขาธการแพทยสภาจะตองสงเรองใหคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมพจารณาตามกระบวนการปกต ทงน เพราะการนบเวลาหนงปนบแตวนทผรองเรยนรเรองการกระทาผดนนบอยครงทไมสามารถพจารณาไดโดยงาย จงควรใหคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมเปนผพจารณากลนกรองกอนเสนอตอคณะกรรมการแพทยสภา

2) เลขาธการแพทยสภาเปนผกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรม และสงเรองรองเรยนไปยงประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมเมอมกรณ ดงตอไปน29

(ก) มขาวหรอขอความเกยวกบพฤตกรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมผหนงผใด ปรากฏในสอมวลชนทแสดงวาพฤตกรรมนนนาจะเปนการประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม กรณทมขาวหรอขอความเกยวกบการประพฤตผดจรยธรรมปรากฏในสอมวลชน พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มไดมขอกาหนดใหเลขาธการแพทยสภาเปนผ กลาวโทษแกผประกอบวชาชพเวชกรรม แตในการประชมของคณะกรรมการแพทยสภาครงท6/2531 ทประชมไดมมตใหเลขาธการแพทยสภาเปนผดาเนนการกลาวโทษในกรณทเปนขาวใน

28 ขอ 3 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผ

ประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2540 บญญตวา ใหเลขาธการตรวจสอบเรองรองเรยน หากปรากฏวาพฤตกรรมของผประกอบวชาชพ

เวชกรรมตามทปรากฏในเรองรองเรยนนนเกดขนมาแลวเปนเวลานานเกนกวาสามป นบถงวนทถกรองเรยน ซงไมอาจนามารองเรยนตามบทบญญตในมาตรา 32 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2525 กใหเสนอ คณะกรรมการเพอใหระงบเรองแลวแจงใหผรองเรยนทราบ

29 ขอ 4 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2540

DPU

สอมวลชน30 จงไดนามตของคณะกรรมการแพทยสภาดงกลาวมากาหนดไวในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ใหเลขาธการแพทยสภาเปนผกลาวโทษในกรณทมขาวหรอขอความปรากฏในสอมวลชนทแสดงวาพฤตกรรมนนนาจะเปนการประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม31

(ข) คณะกรรมการแพทยสภามมตใหเลขาธการแพทยสภากลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรมผหนงผใด

สาหรบการกลาวโทษในกรณทคณะกรรมการแพทยสภามมตใหกลาวโทษ ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ไดกาหนดวธปฏบตไวอยางชดเจนวาใหเลขาธการเปนผเปนผกลาวโทษและใหสงเรองรองเรยนไปยงประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมโดยไมชกชา ทงน เลขาธการแพทยสภาจะตองทารายงานสรปเสนอทประชมคณะกรรมการเกยวกบเรองทอยระหวางการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมและคณะอนกรรมการสอบสวนชดตาง ๆ32 ทก ๆ 3 เดอน33 ดวย

3.3.2 ขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา

การดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา จะแบงออกเปน 5 ขนตอน ดงน

1. ขนตอนการดาเนนการของอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม เมอแพทยสภาไดรบเรองการกลาวหาหรอการกลาวโทษดงกลาว เลขาธการแพทยสภา

จะทาการเสนอเรองดงกลาวตอประธานอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม เมอประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมไดรบเรองรองเรยนจากเลขาธการแพทยสภาแลวจะดาเนนการประชมคณะอนกรรมการจรยธรรม เพอกาหนดแนวทางการแสวงหาขอเทจจรงตามทปรากฏในเรอง

30 มตคณะกรรมการแพทยสภาครงท 6/2531 วนท 9 มถนายน 2531 31 ขอ 4 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผ

ประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2540 32ขอ 5 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบ

วชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 บญญตวา ใหเลขาธการทารายงานสรปเสนอทประชมคณะกรรมการเปนประจาเกยวกบเรองท อยระหวาง

การดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมและคณะอนกรรมการสอบสวน ชดตาง ๆ 33 มตในการประชมคณะกรรมการแพทยสภาครงท 6/2540

DPU

รองเรยนนน34 ทงน เพอเปนการเรงรดการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมใหดาเนนการโดยมชกชาเมอไดรบเรองรองเรยนจากเลขาธการแลว และกาหนดแนวทางการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมโดยเรมดาเนนการประชมกาหนดแนวทางการแสวงหาขอเทจจรงตามทปรากฏในเรองรองเรยน โดยทวไป คณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมจะมการประชมเดอนละหนงครง การเรงรดดาเนนการตามเจตนารมณของขอบงคบ คอ เมอประธานอนกรรมการจรยธรรมไดรบเรองรองเรยนจากเลขาธการแลวใหนาเขาพจารณาเพอกาหนดแนวทางในการแสวงหาขอเทจจรงในการประชมครงทจะถง ในกรณทประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ เหนเปนเรองเรงดวน เชน กรณเปนขาวในสอมวลชน หรอเปนกรณทประชาชนใหความสนใจกอาจเรยกประชมคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ เพอพจารณาเปนการเรงดวนกได กรณทเรองรองเรยนเปนของผกลาวหา คณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะแสวงหาขอเทจจรงจากผกลาวหากอน เวนแตกรณทไมสามารถตดตอผกลาวหาไดภายในเวลาอนสมควร35

ในอดต การพจารณาของคณะอนกรรมการจรยธรรมบางครงไมมการแสวงหาขอเทจจรงเพมเตมจากผกลาวหากอน ทาใหขาดโอกาสในการทจะไดรบทราบขอเทจจรงทสาคญบางประการไปได ซงจะสงผลใหผ เสยหายอาจไมไดรบความเปนธรรมเทาทควร จงไดมการกาหนดใหคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ตองใชดลพนจในการแสวงหาขอเทจจรงจากผกลาวหากอน การกาหนดใหการดาเนนการขนตอนนเปนดลพนจของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ กเพราะบางครงอาจเปนการไมสะดวกแกผกลาวหา ซงอาจกาลงปวยหนก พการ หรอชราภาพมากแลว เ ปนตน หรอบางกรณผ เ สยหายไมประสงคจะดาเ นนการตอไปดวยเหตใดกตาม แตคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะตองดาเนนเรองตอไปเนองจาก มาตรา 32 วรรคทายแหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 กาหนดวา การถอนเรองการกลาวหาหรอการกลาวโทษทไดยนไวแลวนน ไมเปนเหตในการระงบการดาเนนการตามพระราชบญญตน

34ขอ 6 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบ

วชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 บญญตวา เมอประธานคณะอนกรรมการจรยธรรม ไดรบเรองรองเรยนจากเลขาธการแพทยสภา

แลว ใหดาเนนการประชม คณะอนกรรมการจรยธรรม โดยมชกชา เพอกาหนดแนวทาง การแสวงหาขอเทจจรง ตามทปรากฏในเรองรองเรยนนน

35ขอ 7 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540

DPU

อนง การสอบขอเทจจรงจากผ กลาวหานเปนสงทคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ พงกระทา เพราะนอกจากจะเปนโอกาสทจะไดรบฟงขอเทจจรงเพมเตมเพอความเปนธรรมแกผกลาวหาซงเปนผ เสยหายแลว การเชญผ กลาวหามาใหขอมลจะเปนโอกาสทผ กลาวหาจะไดรบทราบวาแพทยสภาไดรบเรองและใหความสนใจทจะดาเนนการเพอใหความเปนธรรมแกผกลาวหา มใชไดรบเรองรองเรยนแลวกขาดการตดตอไปโดยอาจมการดาเนนการเงยบ ๆ ใชเปนระยะเวลาเปนป หรอหลายป ซงจะไมเปนผลดตอภาพพจนของแพทยสภาในสายตาของประชาชน สาหรบผกลาวโทษซงมใชผ เสยหายแตอาจเปนผหวงดตอวงการแพทยตองการรกษาจรยธรรมและภาพพจนของวงการแพทย ขณะเดยวกนกอาจไมตองการแสดงตวใหปรากฏหรอเปนทเปดเผยและบอยครงทไมสามารถสบทราบวาผ กลาวโทษเปนใคร จงไดมการกาหนดใหคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ตองสอบขอเทจจรงจากผ กลาวโทษแตคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ยอมสามารถพจารณาวาสมควรจะสอบขอเทจจรงจากผกลาวโทษหรอไมกได

เมอพจารณาขนตอนในการแสวงหาขอเทจจรงของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จากผ ถกรองเรยนนน จะขนอยกบดลพนจของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม36 เพราะในขนตอนการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มไดกาหนดใหตองแสวงหาขอเทจจรงจากผถกรองเรยน อนแตกตางจากขนตอนของคณะอนกรรมการสอบสวน ซงพระราชบญญตดงกลาวกาหนดใหตองแจงขอกลาวหาใหผถกรองเรยนทราบ และผ ถกรองเรยนมสทธทาค าชแจงหรอนาพยานหลกฐานใด ๆ มาใหแกคณะอนกรรมการสอบสวน จงไดมการกาหนดในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ วาใหเปนดลพนจของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ พจารณาวาจะแสวงหาขอเทจจรงจากผถกรองเรยนหรอไมกได ทงน การใชดลพนจในเรองนควรอยบนพนฐานวาการแสวงหาขอ เทจจ รงจากผ ถก รอง เ รยนว า มความจา เ ปนหรอ เ ปนประโยชนแ กการพจาณาของคณะอนกรรมการหรอไม คณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะทาหนาทรวบรวมพยานหลกฐานตาง ๆ เพอแสดงใหเหนวาพฤตกรรมของผถกรองเรยนตามทปรากฏในเรองรองเรยนนนมมลหรอไม เพยงใด37 การนาเสนอเอกสารหรอวตถพยานมาใชเปนพยานหลกฐานประกอบการแสวงหาขอเทจจรงคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะมการทาบนทกใหปรากฏวาพยานหลกฐานนนไดมา

36ขอ 8 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวช

กรรม พ.ศ. 2540 37ขอ 9 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวช

กรรม พ.ศ. 2540

DPU

อยางไร เอกสารทใชเปนพยานหลกฐานใหใชตนฉบบจรงหรอกรณทมความจาเปนทไมอาจนาตนฉบบจรงมาไดจะใชสาเนาเอกสารทมผรบผดชอบลงนามรบรองวาเปนสาเนาทถกตองกบตนฉบบจรงกได พยานหลกฐานเปนสงสาคญทคณะอนกรรมการจรยธรรมและผเกยวของใชในการตดสนคด เอกสารหรอวตถพยานตาง ๆ จงตองบนทกไวใหปรากฏวาไดมาอยางไร เพอใหผทเกยวของสามารถใชดลพนจในการใหน าหนกแกพยานหลกฐานตาง ๆ อยางเหมาะสม สาหรบเอกสารทใชเปนพยานหลกฐาน ขอบงคบกาหนดใหใชตนฉบบจรง และหากจะใชสาเนาเอกสารทมผรบผดชอบลงนามรบรองวาเปนสาเนาทถกตองกบตนฉบบจรงกจะตองมเหตผลคอมความจาเปนทไมอาจนาตนฉบบจรงมาได การทขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ กาหนดใหใชตนฉบบกเพอใหไดหลกฐานทเปนของเดมอนจะชวยใหการพจารณาเปนไปโดยถกตองและแมนยา ผดกบเอกสารทไดจากการถายสาเนาทบอยครงมการลบเลอนไปบางสวนและสวนมากไมสามารถถายใหเหนรองรอยการขดลบเพอเปลยนแปลงขอความบางอยางได

กรณทคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ตองการแสวงหาขอเทจจรงจากพยานบคคลผใดตองทาเปนหนงสอเชญผ น นมาใหถอยคาตอคณะอนกรรมการจรยธรรม และถาประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ เหนเปนการสมควรจะพจารณาจายคาปวยการและคาพาหนะแกพยานผนนตามความจาเปนและสมควรโดยเบกจายจากแพทยสภา38 กรณดงกลาวมสาระสาคญ 3 ประการ คอ

(ก) กาหนดวธการแสวงหาขอเทจจรงจากพยานบคคล โดยเมอคณะอนกรรมการจรยธรรมตองการแสวงหาขอเทจจรงจากพยานบคคลผใดกใหทาหนงสอเชญผนนมาใหถอยคาตอคณะอนกรรมการ

(ข) ใหอานาจประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมพจารณาจายคาปวยการและคาพาหนะแกพยานไดตามความจาเปนและสมควร โดยเบกจายจากแพทยสภา

(ค) กาหนดรปแบบหนงสอเชญ หนงสอทใชตดตอผมาใหถอยคาตอคณะอนกรรมการตามขอบงคบม 3 แบบ39 ตาม

ลกษณะของบคคลทจะไดรบการตดตอ ทงน ตามหลกการของประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา กลาวคอ สาหรบพยานจะออกเปนหนงสอเชญ สาหรบกรณแจงใหสงเอกสารหรอวตถพยานจะออกเปนหนงสอแจง และสาหรบผถกรองเรยนจะออกเปนหมายเรยก การไปใหถอยคาของ

38 ขอ 10 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540

39 ขอ 10,11,21 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540

DPU

พยานหรอการแจงใหบคคลใด ๆ สงเอกสารหรอวตถพยานเพอประโยชนแกการสบสวนสอบสวน ตามกฎหมายถอวาเปนหนาทของพลเมองด โดยมาตรา 37 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ไดกาหนดไว ดงน “ในการปฏบตหนาทของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมและของคณะอนกรรมการสอบสวนตามพระราชบญญตนใหอนกรรมการสอบสวนเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา และใหมอานาจเรยกบคคลใด ๆ มาใหถอยคา และมหนงสอแจงใหบคคลใด ๆ สงเอกสารหรอวตถเพอประโยชนแกการการสบสวนสอบสวน” และหากบคคลใดไมปฏบตตามกอาจจะมความผดตามประมวลกฎหมายอาญาได40

แบบหนงสอเชญ หนงสอแจง หรอหมายเรยกทกาหนดตามขอบงคบนไดตพมพขอความในมาตรานไวดานหลงเพอแจงใหผรบทราบถงอานาจหนาทของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ถาคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ เหนวา เอกสารหรอวตถพยานใด สมควรจะนามาเปนพยานหลกฐานประกอบการแสวงหาขอเทจจรง ประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะทาหนงสอแจงไปยงเจาของหรอผครอบครองเอกสารหรอวตถพยานนน ใหสงพยานหลกฐานดงกลาวแกประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมเพอนามาประกอบการพจารณา41 วธการและคาใชจายในการนาสงพยานหลกฐานถอเปนดลพนจของประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ทจะดาเนนการไดตามความจาเปนและเหมาะสมแกกรณ โดยคาใชจายจะเบกจายจากแพทยสภา ในการเสนอรายงานและความเหนตอคณะกรรมการแพทยสภาวาคดมมลหรอไมของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะถอตามความเหนของอนกรรมการจรยธรรมฯ ฝายขางมาก42 กรณทอนกรรมการจรยธรรมฯ ผใดทมความเหนแตกตางไปจากอนกรรมการจรยธรรมฯ ฝายขางมากและตองการใหบนทกความเหนทแตกตางไวกสามารถจะบนทกความเหนทแตกตางกนน นไวได โดยทวไปคณะอนกรรมการจรยธรรมมกมความเหนสอดคลองกนในการสรปผลการพจารณาวาคดมมล

40 มาตรา 368 แหงประมวลกฎหมายอาญา บญญตวา ผใดทราบคาสงของเจาพนกงานซงสงการตามอานาจทมกฎหมายใหไว ไมปฏบตตาม

คาสงนนโดยไมมเหตผลหรอขอแกตวอนสมควรตองระวางโทษจาคกไมเกนสบวน หรอปรบไมเกนหารอยบาท หรอทงจาทงปรบ

ถาการสงการเชนวานนเปนคาสงใหชวยทากจการในหนาทของเจาพนกงาน ซงกฎหมายกาหนดใหสงใหชวยได ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาท หรอทงจาทงปรบ


42ขอ 12 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540

DPU

หรอไม แตบางกรณทขอเทจจรงทแสวงหาไดไมสามารถชชด หรออนกรรมการบางคนอาจใหน าหนกของพยานหลกฐานแตกตางออกไปทาใหสรปความเหนของอนกรรมการผนนแตกตางไปจากความเหนของอนกรรมการฝายขางมาก ขอบงคบแพทยสภาฯ กาหนดใหถอมตของอนกรรมการจรยธรรมฯ ฝายขางมากเปนเกณฑแตหากอนกรรมการทมความเหนแตกตางไปจากอนกรรมการฝายขางมากตองการใหบนทกความเหนทแตกตางไวกสามารถกระทาได ท งน เนองจากสรปความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ยงไมเปนทสด หากยงตองผานการพจารณาของคณะอนกรรมการกลนกรองจรยธรรมฯ และชขาดโดยคณะกรรมการแพทยสภา การทขอบงคบแพทยสภาฯ อนญาตใหบนทกความเหนทแตกตางไว นอกจากจะเปนไปตามหลกการของการรบฟงความคดเหนของเสยงขางนอยแลวยงเปนโอกาสทดใหคณะอนกรรมการกลนกรองจรยธรรมฯ และคณะกรรมการแพทยสภาตลอดจนคณะอนกรรมการสอบสวนและผทเกยวของอน ในกรณคดมมลจะไดพจารณาความเหนตาง ๆ ไดอยางรอบดานอกดวย

รายงานและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ทเสนอตอคณะกรรมการแพทยสภานนเพอใหคณะกรรมการแพทยสภามขอมลพอเพยงในการพจารณาวาคดมมลหรอไม ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมฯ กาหนดใหรายงานการดาเนนการและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมทเสนอตอทประชมคณะกรรมการแพทยสภาจะตองมสาระสาคญ ดงน43

43 ขอ 13 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผ

ประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 บญญตวา รายงานและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมทเสนอตอคณะกรรมการอยาง

นอย ตองมสาระสาคญดงตอไปน 1) วน เดอน ป ทคณะอนกรรมการจรยธรรมพจารณาสรปรายงานและความเหน 2) ชอ ทอย ของผถกรองเรยน 3) พฤตกรรมโดยยอของผทปรากฏในเรองรองเรยน 4) พยานหลกฐานทคณะอนกรรมการจรยธรรมรวบรวมมาได 5) ความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรม พรอมทงเหตผลทแสดงวาพฤตกรรม

ของผถกรองเรยนใน (3) มมลหรอไม 6) ความเหนของอนกรรมการจรยธรรมทตางไปจากความเหนใน (5) ถาม

DPU

(ก) วน เดอน ป ทคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ พจารณาสรปรายงานและความเหน ซงนอกจากจะบงบอกวนทสรปรายงานไวเปนหลกฐานแลว วนดงกลาวยอมเปนวนลาสดทคณะกรรมการแพทยสภาจะรบพยานหลกฐานตาง ๆ ไวเพอประกอบการพจารณา

(ข) ชอ ทอยของผถกรองเรยนเพอใหทราบวาผถกรองเรยนเปนใคร ปฏบตงานอยทใด ซงโดยทวไปคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะตรวจสอบกบทะเบยนผประกอบวชาชพเวชกรรมของแพทยสภาดวยวาผถกรองเรยนจบการศกษาแพทยศาสตรเมอใด จากสถาบนใด และไดรบวฒบตรหรอหนงสออนมตเปนผ เชยวชาญในสาขาใดหรอไมดวย ทงน เพราะระยะเวลาทจบการศกษาหรอสถานะความเปนผ เชยวชาญหรอไมยอมมผลตอการใชดลพนจของคณะกรรมการโดยเฉพาะในกรณความผดเกยวกบมาตรฐานการประกอบวชาชพเวชกรรม

ประวตการจบการศกษาจากสถาบนใด ภายในประเทศหรอ ตางประเทศ อาจมประโยชนสาหรบคณบดของสถาบนนน ๆ ซงเปนกรรมการโดยตาแหนงอยดวยจะไดรบทราบและพจารณาดาเนนการตามความเหมาะสมตอไป นอกจากนยงอาจมประโยชนในการศกษาวจยเพอการสงเสรมจรยธรรมหรอปองกนและแกไขปญหาจรยธรรมของผประกอบวชามชพเวชกรรมตอไปไดดวย

(ค) พฤตกรรมโดยยอของผ ทปรากฏในเรองรองเรยนซงในทนยอมหมายถงพฤตกรรมหรอเรองราวทเกยวกบการรองเรยน

(ง) พยานหลกฐานทคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ รวบรวมมาได ซงโดยทวไปจะสรปสาระหรอประเดนสาคญของพยานหลกฐานแตละรายการ เชน ไดเชญพยานบคคลผใดมาใหถอยคาบาง แตละทานใหการมสาระสาคญโดยสรปประการใด ไดขอหลกฐานเอกสารหรอวตถพยานอน ๆ จากทใดบาง มสาระหรอความสาคญทเกยวของกบเรองรองเรยนโดยสรปอยางไร เปนตน

(จ) ความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ พรอมทงเหตผลทแสดงวาพฤตกรรมของผ ถกรองเรยนใน ขอ 3 มมลหรอไม ความเหนวาคดมมลหรอไมในทนยอมหมายความวากรณทรองเรยนอาจเขาขายความผดตอขอบงคบจรยธรรมแพทยสภาหมวดใด ขอใด

(ฉ) ความเหนของอนกรรมการจรยธรรมฯ ทแตกตางไปจากความเหนใน ขอ (จ) หากมความเหนดงกลาวนควรแสดงเหตผลประกอบใหชดเจนดวย

ในการเสนอรายงานและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะเสนอพรอมสาเนาเอกสารและหลกฐานท งปวง หากมความจาเปนหรอเหนเปนการสมควรทจะไมสง

DPU

พยานหลกฐานรายการใดคณะอนกรรมการจรยธรรมจะระบรายการพยานหลกฐานดงกลาวทไมสงไวในรายงานดวย44 โดยทวไปพยานหลกฐานทงปวงยอมมความสาคญตอการพจารณาแตเนองจากเอกสารหลกฐานซงสวนมากไดแกเวชระเบยนบางครง อาจมจานวนมากประกอบกบคณะกรรมการการแพทยสภาทมจานวน 39 คน หากจะตองถายเอกสารทงหมดเสนอตอกรรมการแพทยสภาทกคนกอาจเปนภาระแกสานกงานเลขาธการแพทยสภาเกนจาเปน นอกจากนพยานหลกฐานบางอยางทเปนวตถพยานอาจไมสามารถทาสาเนาออกมาได ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ จงใหอ านาจคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ สามารถใชดลพนจทจะไมสงพยานหลกฐานบางรายการตอคณะกรรมการแพทยสภาได ทงน โดยพจารณาจากความจาเปนหรอความสมควร เชน เวชระเบยนอาจเลอกเสนอเฉพาะเอกสารทมความสาคญตอการพจารณา เปนตน อยางไรกด เพอใหคณะกรรมการจรยธรรมฯ ทราบวาพยานหลกฐานทงหมดมอะไรบาง จะไดสามารถขอใหสงเพมเตมเพอประกอบการพจารณาไดถาตองการคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะตองระบรายการพยานหลกฐานทไมสงไวในรายงานดวย

เดมทในการพจารณารางขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ครงแรกนนไดกาหนดวาเมอจะตดพยานหลกฐานรายการใดออก คณะอนกรรมการจรยธรรมฯ จะตองชแจงเหตผลประกอบไวในรายงานดวย แตตอมาเหนวาขอกาหนดดงกลาวจะเปนภาระแกคณะอนกรรมการเกนจาเปนและโดยทวไปยอมเปนทเขาใจกนวาการไมสงพยานหลกฐานบางรายการดวยเหตผลคอ ความจาเ ปนหรอเ หนเ ปนการสมควร ใน ทสดจ ง ไ ด ขอยตว าคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ไมจาเปนตองชแจงเหตผลเพยงแตใหระบรายงานกเปนการพอเพยงแลว

2. ขนตอนการพจารณาเพอชมลความผดของคณะกรรมการแพทยสภา เมอคณะกรรมการแพทยสภาไดรบรายงานและความเหนของคณะอนกรรมการ

จรยธรรมฯ แลว คณะกรรมการแพทยสภาจะพจารณารายงานและความเหนดงกลาว หากเหนวาขอเทจจรงทไดยงไมเพยงพอตอการพจารณากจะใหคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ แสวงหาขอเทจจรงเพมเตม45 ในการพจารณารายงานและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ

44ขอ 14 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพ

เวชกรรม พ.ศ. 2540 45 ขอ 31 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพ

เวชกรรม พ.ศ. 2540

DPU

คณะกรรมการแพทยสภาอาจแตงตงคณะอนกรรมการขนเพอกลนกรองคดดานจรยธรรมและจดทาความเหนเสนอคณะกรรมการแพทยสภากได46 คณะอนกรรมการกลนกรองดานจรยธรรมจงเปนอนกรรมการทคณะกรรมการแพทยสภาตงขนเพอชวยในการพจารณาของคณะกรรมการแพทยสภาเนองจากในสมยกอนป พ.ศ. 2540 นน การประชมคณะกรรมการแพทยสภาแตละครงมวาระทตองพจารณามาก และเรองของคดจรยธรรมมกมรายละเอยดมาก จงมการแตงตงคณะอนกรรมการกลนกรองการพจารณาดานจรยธรรมขน ตอมาเมอมการออกขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมฯ ขนในป พ.ศ.2540 กไดมการกาหนดไวในขอบงคบแพทยสภาฯ เกยวกบการแตงตงคณะอนกรรมการกลนกรองไววาจะตงหรอไมกได ซงคณะกรรมการแพทยสภากไดมมตแตงต งใหทาหนาทตอเนองเรอยมาโดยทาหนาทกลนกรองผลการพจารณาของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม และคณะอนกรรมการสอบสวน เหตผลหลกคอเพอใหการประชมพจารณาคดจรยธรรมของคณะกรรมการแพทยสภามความละเอยดรอบคอบและเพอเปนการประหยดเวลาในขนตอนดงกลาว และในการพจารณาของคณะกรรมการแพทยสภา คณะกรรมการแพทยสภาอาจตงอนกรรมการเฉพาะกจ เพอทาหนาทพจารณาทางดานวชาการอกกได เหตทตองกาหนดเรองนไวใหชดเจนในขอบงคบแพทยสภาฯ เนองจากตามมาตรา 34 และ มาตรา 39 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 กลาวถงการสงรายงานการดาเนนการและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ และสานวนการสอบสวนและความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนในลกษณะเปนการสงตรงจากคณะอนกรรมการถงคณะกรรมการแพทยสภา โดยไมระบใหมการผานการพจารณาอกชนหนงกอนเสนอคณะกรรมการแพทยสภา อยางไรกด เมอพจารณาความในมาตรา 21 (2) แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ซงกาหนดใหคณะกรรมการแพทยสภามอานาจทจะแตงตงคณะอนกรรมการเพอทากจการ หรอพจารณาเรองตาง ๆ อนอยในขอบเขตแหงวตถประสงคของแพทยสภา และขอ 35 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ทกาหนดใหคณะกรรมการแพทยสภาอาจแตงตงอนกรรมการเพอกลนกรองและจดทาความเหนเสนอคณะกรรมการแพทยสภาได ฉะน น การแตงต งคณะอนกรรมการเพอพจารณากลนกรองการดาเนนการดานจรยธรรม หรอคณะอนกรรมการเฉพาะกจ จงเปนสงทสามารถกระทาได และพงกระทาเมอปรากฏวาการดาเนนการดงกลาวเปนผลดตอการพจารณา ขอบงคบแพทยสภาฯ ดงกลาวจงมลกษณะเปนขอเสนอแนะหรอแนวทางในการปฏบตงานตอคณะกรรมการแพทยสภาในการพจารณาคดจรยธรรม แตกเปนเปนดลพนจของ

46 ขอ 35 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพ


DPU

คณะกรรมการแพทยสภาในการทจะดาเนนการตามขอเสนอแนะนหรอไมกได โดยปกตคณะกรรมการแพทยสภาจะประชมเดอนละครง โดยคณะอนกรรมการกลนกรองฯ จะประชมกนในชวงเชากอน แลวสรปเสนอเรองตอคณะกรรมการแพทยสภาในชวงบาย คณะอนกรรมการกลนกรองฯ จงเปนผทางานของคณะกรรมการแพทยสภาเชนเดยวกบคณะอนกรรมการอน ๆ ซงชวยทาใหการพจารณาคดดานจรยธรรมของคณะกรรมการแพทยสภามความรอบคอบ รวดเรว ทาใหเกดประสทธภาพและความเปนธรรมในการดาเนนกระบวนพจารณามากขน

การมมตในขนตอนการพจารณาเพอชมลความผดของคณะกรรมการแพทยสภาไดกาหนดไวในมาตรา 35 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ซงกาหนดวา เมอคณะกรรมการแพทยสภาไดรบรายงานและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมแลวใหคณะกรรมการแพทยสภาพจารณารายงานและความเหนดงกลาวแลวมมตอยางใดอยางหนง ดงน

(ก) ใหคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมแสวงหาขอเทจจรงเพมเตมเพอเสนอใหคณะกรรมการพจารณา

(ข) ใหคณะอนกรรมการสอบสวนทาการสอบสวนในกรณทเหนวาขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษมมล

(ค) ใหยกขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษในกรณทเหนวาขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษนนไมมมล

และขอ 31 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมฯ กาหนดวา ในกรณทคณะกรรมการแพทยสภามความเหนแตกตางจากคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ในแงดลพนจคณะกรรมการแพทยสภาสามารถทจะพจารณาวนจฉยชขาดในเรองดงกลาวได ถาคณะกรรมการแพทยสภาเหนวาคดไมมมลกจะยกขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษน น แตถาคณะกรรมการเหนวาคดมมลจะสงเรองใหคณะอนกรรมการสอบสวนทาการสอบสวนเพอดาเนนการตอไป ในกรณทคณะกรรมการแพทยสภามความเหนแตกตางไปจากคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ เลขาธการแพทยสภาจะตองแจงมตของคณะกรรมการแพทยสภา พรอมทงเหตผลทแตกตางกนแกประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ชดนนเพอทราบ จากบทบญญตและขอบงคบดงกลาว เหนไดวามการกาหนดวธปฏบตแกคณะกรรมการแพทยสภาเพมเตม 2 ประการ คอ ในกรณทคณะกรรมการแพทยสภามความเหนแตกตางจากคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ในแงของดลพนจใหคณะกรรมการแพทยสภาวนจฉยชขาดได ทงน เพราะเปนอานาจของคณะกรรมการแพทยสภาทจะกระทาไดอยแลว ไมควรหรอไมจาเปนตองสงกลบไปใหคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ พจารณาใหมอกซงจะทาใหเกดความลาชาและอาจกอใหเกดความขดแยงไดโดยไมจาเปน และ

DPU

เพอประสานความเขาใจอนดกบคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ และเพอประโยชนแกการพจารณาดาเนนการในคดตอไปของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ขอบงคบแพทยสภาฯ จงกาหนดวาในกรณทคณะกรรมการแพทยสภามความเหนแตกตางไปจากคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ใหเลขาธการแพทยสภาแจงมตของคณะกรรมการแพทยสภาพรอมท ง เหตผลท ตางไปแกประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ชดนนเพอทราบ

ในกรณทคณะกรรมการแพทยสภาตองการขอเทจจรงเพมเตม ทงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ กาหนดใหคณะกรรมการแพทยสภาตองสงเรองกลบใหคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ เปนผแสวงหาขอเทจจรงเพมเตม คณะกรรมการแพทยสภาไมมหนาทแสวงหาขอเทจจรงเพมเตมเอง จงไมควรนาขอเทจจรงนอกสานวนมาพจารณาดวย เมอคณะกรรมการแพทยสภาพจารณารายงานและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมแลวมมตวา คดมมล เลขาธการแพทยสภาจะทาหนงสอแจงมตดงกลาวแกประธานคณะอนกรรมการสอบสวน พรอมทงสงรายงานและความเหนตลอดจนพยานหลกฐานทงปวงของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ทเกยวกบผถกรองเรยนนนแกประธานคณะอนกรรมการสอบสวน47 เพอเปนการเรงรดกระบวนการดาเนนการดานจรยธรรมของแพทยสภาใหมความรวดเรวจงมการกาหนดวาในกรณทคณะกรรมการแพทยสภาเหนวาคดมมลใหเลขาธการแพทยสภาแจงมตแกคณะอนกรรมการสอบสวนโดยเรว และเพอใหคณะอนกรรมสอบสวนสามารถดาเนนการตอไปโดยสะดวก จงใหสงรายงานและความเหนตลอดจนพยานหลกฐานทงปวงของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ทเกยวกบผถกรองเรยนนนไปพรอมดวย

3. ขนตอนการดาเนนการของคณะอนกรรมการสอบสวน กรณทผานกระบวนการหรอขนตอนการพจารณาเพอชมลความผดของคณะกรรมการ

แพทยสภาแลว เมอประธานคณะอนกรรมการสอบสวนไดรบแจงจากเลขาธการแพทยสภาวาคณะกรรมการแพทยสภามมตใหคณะอนกรรมการสอบสวนทาการสอบสวนผถกรองเรยนผใด ประธานอนกรรมการสอบสวนจะทาการแจงขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษพรอมทงสงสาเนาเรองทกลาวหาหรอกลาวโทษใหผประกอบวชาชพเวชกรรมผถกกลาวหา หรอถกกลาวโทษพรอมทงแจง



DPU

ใหผถกรองเรยนทราบวาผถกรองเรยนมสทธยนคาชแจงแกขอกลาวหา หรอขอกลาวโทษตามเรองรองเรยนนนภายในสบหาวนนบแตวนไดรบแจงและรบสาเนาเรองรองเรยนดงกลาว ในการสงสาเนาเรองทกลาวหาหรอกลาวโทษและการดาเนนการอน ๆ นน คณะอนกรรมการสอบสวนอาจใชดลพนจทจะไมเปดเผยชอ ทอยผรองเรยน และขอมลอน ๆ ทปรากฏในเรองรองเรยนแกผถกรองเรยนกได48 และในขนตอนดงกลาวผถกรองเรยนอาจอางตนเองเปนพยาน และยนรายการบญชระบพยานหลกฐานของตนประกอบคา ชแจงแกขอกลาวหาหรอกลาวโทษตอประธานคณะอนกรรมการสอบสวนไดภายในเวลาดงกลาว49 ท งน ผถกรองเรยนอาจรองขอใหคณะอนกรรมการสอบสวนพจารณาเพอขยายเวลาการยนคาชแจงแกขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษได50 การดาเนนการดงกลาว มาตรา 38 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 กไดบญญตไว51 โดยมสวนทเพมเตมเพอความชดเจน และความเหมาะสม 2 ประการคอ

ก. เจตนารมณของกฎหมายมาตรานเปนการเปดโอกาสใหผถกรองเรยนไดแกขอกลาวหาหรอกลาวโทษโดยกาหนดเวลาไวใหตามสมควรคอไมสนไปจนผถกรองเรยนมเวลาไมพอทจะจดทาคาชแจงหรอนาพยานหลกฐานมาเสนอไดทนแตกไมนานเกนไปจนทาใหคดยดเยอไปโดยไมสมควร กฎหมายจงกาหนดใหผถกรองเรยนมเวลาเพอดาเนนการในขนตอนดงกลาวภายในสบหาวน แต ถาไมสามารถดาเ นนการไดทน กอาจจะขอตอ เวลาตอประธานคณะอนกรรมการสอบสวนซงกฎหมายกาหนดใหเปนดลพนจของคณะอนกรรมการสอบสวนจะ




เวชกรรม พ.ศ. 2540 51 มาตรา 38 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 บญญตวา ใหประธานอนกรรมการสอบสวน แจงขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษพรอมทงสงสาเนา

เรองทกลาวหาหรอกลาวโทษ ใหผประกอบวชาชพเวชกรรมผถกกลาวหาหรอถกกลาวโทษไมนอยกวาสบหาวนกอนวนเรมทาการสอบสวน

ผถกกลาวหาหรอถกกลาวโทษมสทธทาคาชแจงหรอนาพยานหลกฐานใด ๆ มาใหคณะอนกรรมการสอบสวน

คาชแจงใหยนตอประธานอนกรรมการสอบสวนภายในสบหาวน นบแตวนไดรบแจงจากประธานอนกรรมการสอบสวน หรอภายในกาหนดเวลาทคณะอนกรรมการสอบสวนจะขยายให

DPU

ขยายใหตามทเหนเปนการสมควร ขอบงคบแพทยสภาฯ จงกาหนดวานอกจากการแจงขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษพรอมสงสาเนาเรองรองเรยนใหผถกรองเรยนทราบแลว ใหแจงใหผถกรองเรยนทราบถงสทธของตนดงกลาวดวย

ข. โดยทเจตนารมณของพระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ นอกจากจะเปดโอกาสใหผ เสยหายเปนผกลาวหาผประกอบวชาชพเวชกรรมไดแลว ยงตองการใหบคคลอนชวยทาหนาทสอดสองดแลการประพฤตของผประกอบวชาชพเวชกรรมดวย โดยแมไมใชผ เสยหายกอาจเปนผกลาวโทษได แพทยสภาจงควรปกปองหรอปองกนความเสยหายแกผ ทาหนาทพลเมองด ขอบงคบ ดงกลาวจงใหอานาจแกคณะอนกรรมการสอบสวนทจะใชดลพนจไมเปดเผยชอทอยของผ รองเรยนและขอมลอน ๆ ทปรากฏอยในเรองรองเรยน อนง อานาจในการใชดลพนจนนขอบงคบแพทยสภาฯ กาหนดใหเปนอานาจของคณะอนกรรมการสอบสวนมใชของประธานคณะอนกรรมการสอบสวนแตเพยงผ เดยว การใชดลพนจในกรณดงกลาวนจงควรดาเนนการโดยการปรกษาหารอในทประชมของคณะกรรมการแพทยสภา

ในการประชมเพอพจารณาสอบสวน คณะอนกรรมการสอบสวนจะรวบรวมประวตสวนตว และประวตความประพฤตของผ ถกรองเรยนตามพยานหลกฐานทมอยเพอนามาประกอบการพจารณากาหนดแนวทางการสอบสวน52 ทงนเพอเปนการ

(ก) กาหนดแนวทางการสอบสวนโดยพจารณาจากพฤตกรรมตามทถกรองเรยนประกอบกบประวตสวนตว แลวกาหนดวาจะเชญพยานผ ใดมาใหถอยคา หรอจะเรยกเอกสารหลกฐานหรอวตถพยานใดจากใครมาประกอบการพจารณาบาง

(ข) กาหนดแนวทางการสอบสวนซงจะกระทากอนสบหาวน นบแตวนทไดแจงขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษกได โดยทวไป คณะอนกรรมการสอบสวนจะประชมเดอนละครง การพจารณากาหนดแนวทางการสอบสวนคดใหมจงควรกระทาในการประชมครงถดจากทไดรบเรอง

(ค) กรณทจะเรยกตวผถกรองเรยนมารบการสอบสวนจะตองกระทาภายหลงจากทผ ถกรองเรยนไดรบแจงขอกลาวหาหรอกลาวโทษแลวไมนอยกวาสบหาวน ท งน เพอใหผถกรองเรยนมเวลาในการเตรยมพยานหลกฐานในการแกขอรองเรยนดงกลาว

ในการรวบรวมพยานหลกฐานของคณะอนกรรมการสอบสวน คณะอนกรรมการสอบสวนมอานาจรวบรวมพยานหลกฐานทกประเภททงทแสดงวาผถกรองเรยนนนประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมหรอไมผดกได โดยไมจา เ ปนตองมฝายใดฝายหนงอาง

52 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม

พ.ศ. 2540 ขอ 18

DPU

พยานหลกฐานนน53 การนาพยานหลกฐานมาใชประกอบการสอบสวน คณะอนกรรมการสอบสวนจะทาบนทกวาพยานหลกฐานดงกลาวนนไดมาอยางไร54

การเสนอความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนทเสนอตอคณะกรรมการแพทยสภาจะถอตามความเหนของอนกรรมการสอบสวนฝายขางมาก ถาเหนวาการกระทาดงกลาวไมเปนการประพฤตผดขอบงคบแพทยสภากจะเสนอความเหนวาใหยกขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษ หรอกรณทเหนวาเปนการประพฤตผดขอบงคบแพทยสภากจะระบวาประพฤตผดในหมวดใด ขอใด พรอมทงขอเสนอในการลงโทษตามทบญญตไวในมาตรา 39 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2525 และขอ 28 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผ ประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 และในการเสนอสานวนการสอบสวนและความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนตอคณะกรรมการแพทยสภานน จะเสนอพรอมพยานหลกฐานทงหมด ถาหากมความจาเปนหรอเหนเปนการสมควรทจะไมสงพยาน หลกฐานรายการใด กตองระบรายการทไมไดสงไวในสานวนการสอบสวนดวย55 ทงน จะตองเปนไปตามทขอบงคบแพทยสภาฯ กาหนดดวย56


เวชกรรม พ.ศ. 2540 54ขอ 19 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพ


เวชกรรม พ.ศ. 2540 56ขอ 29 ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผ

ประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 สานวนการสอบสวนและความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนทเสนอตอ

คณะกรรมการ อยางนอยตองมสาระสาคญตอไปน (1) วน เดอน ป ทคณะอนกรรมการสอบสวน พจารณาสรปสานวนการสอบสวน

และความเหน (2) ชอ ทอย ของผถกรองเรยน (3) พฤตกรรมโดยยอของผถกรองเรยนทปรากฏในเรองรองเรยน (4) ขอเทจจรงทสอบสวนได พรอมพยานหลกฐานทคณะอนกรรมการสอบสวน

รวบรวมได

DPU

4. ขนตอนการพจารณาของคณะกรรมการแพทยสภา เมอคณะกรรมการแพทยสภาไดรบสานวนการสอบสวนและรายงานความเหนของ

คณะอนกรรมการสอบสวนแลว คณะกรรมการแพทยสภาจะทาการพจารณาสานวนการสอบสวนและรายงานความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวน ในการพจารณาดงกลาว คณะกรรมการแพทยสภาอาจใหคณะอนกรรมการสอบสวนทาการสอบสวนเพมเตมกอนวนจฉยชขาดกได57

การพจารณารายงานและความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวน คณะกรรมการแพทยสภาอาจแตงตงคณะอนกรรมการขนเพอกลนกรองและจดทาความเหนเสนอคณะกรรมการแพทยสภากได เชนเดยวกบทกลาวมาแลวในกรณของคณะอนกรรมการกลนกรองการทางานดานจรยธรรม ขางตน และในการพจารณาสานวนสอบสวนและความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวน คณะกรรมการแพทยสภาจะพจารณาวนจฉยชขาดในประเดนตาง ๆ ดงตอไปน58

(5) ความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนวา พฤตกรรมเชนน น เปนการ

ประพฤตผด ขอบงคบแพทยสภา วาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม หมวดใด ขอใดหรอไม

ถาเหนวาไมเปนการประพฤตผดขอบงคบแพทยสภาดงกลาวใน (5) วรรคแรก กใหเสนอ ความเหนวาใหยกขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษ

ถาเหนวาเปนการประพฤตผดขอบงคบแพทยสภาดงกลาวใน (5) วรรคแรก กใหระบวา ประพฤตผดหมวดใด ขอใด พรอมทงขอเสนอในการลงโทษตามทบญญตไวในมาตรา 39 แหงพระราชบญญต วชาชพเวชกรรม พ.ศ.2525

ในการพจารณาเสนอการลงโทษนน ใหคณะอนกรรมการสอบสวนพจารณาเหตอนควรปราน โดยคานงถงปจจยตอไปนดวย

(ก). ผกระทาผดมคณความดมากอน (ข). ผกระทาผดรสกถงความผด และพยายามบรรเทาผลรายแหงความผดนน (ค). ผกระทาผดยอมรบผด หรอใหความรแกคณะอนกรรมการสอบสวนอนเปน

ประโยชนแกการพจารณา (ง). เหตอน ๆ ทคณะอนกรรมการสอบสวนเหนวามลกษณะทานองเดยวกน (6) ความเหนของอนกรรมการสอบสวน ทตางไปจากความเหนใน (5) ถาม



DPU

(ก) ผถกรองเรยนมพฤตกรรมตามเรองรองเรยน หรอไมเพยงใด (ข) พฤตกรรมทปรากฏใน (ก) นน ผดขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษา

จรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมหมวดใด ขอใด (ค) กาหนดโทษระดบใด ถามการประพฤตผดขอบงคบแพทยสภาตาม (ข)

ในบางกรณ ขอเทจจรงปรากฏวากรรมการแพทยสภาบางคนอาจรจกกบผถกรองเรยนมากอนแลวจงอาจทาใหขาดความเปนกลางในกระบวนพจารณาได ขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมฯ จงไดกาหนดใหการพจารณาสานวนการสอบสวนและความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนโดยคณะกรรมการแพทยสภาจะตองพจารณาวนจฉยชขาดทละประเดนตามลาดบ คอ

(1) ใหพจารณาขอเทจจรงจากคารองเรยนและพยานหลกฐานทงปวง แลววนจฉยวาผถกรองเรยนมพฤตกรรมตามเรองรองเรยนหรอไมเพยงใด

(2) เมอวนจฉยขอเทจจรงไดแลว จงพจารณาวาพฤตกรรมดงกลาวผดตอขอบงคบจรยธรรมหมวดใด ขอใด หรอไม

(3) ถาเหนวาเปนความผดจงพจารณาระดบโทษโดยพจารณาถงเหตอนควรปรานโดยคานงถงปจจยทผกระทาผดมคณความดมากอน ความรสกถงความผดและพยายามบรรเทาผลรายแหงความผดนน การยอมรบผดหรอใหความขอมลแกคณะอนกรรมการสอบสวนอนเปนประโยชนแกการพจารณา รวมทงเหตอน ๆ ดวย59

ในการวนจฉยชขาดของคณะกรรมการแพทยสภา คณะกรรมการแพทยสภามอานาจวนจฉยชขาด ดงน60

(ก) ยกขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษ (ข) วากลาวตกเตอน (ค) ภาคทณฑ (ง) พกใชใบอนญาตมกาหนดเวลาตามทเหนสมควรแตไมเกนสองป (จ) เพกถอนใบอนญาต




DPU

คณะกรรมการแพทยสภาจะตองเสนอมตทประชมตอนายกแพทยสภาเพอจะเสนอตอสภานายกพ เศษเ พอขอความเ หนชอบโดยจะตอง เสนอรายงาน และความเ หนของคณะอนกรรมการจรยธรรม และสานวนการสอบสวนและรายงานความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนทงหมดเพอใหสภานายกพเศษนามาประกอบในการพจารณาดวย

5. ขนตอนการพจารณาของสภานายกพเศษ ในกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมนนสภานายกพเศษ

จะทาการพจารณากลนกลองเปนขนสดทาย เมอคณะกรรมการแพทยสภาไดทาการพจารณาวนจฉยและมมตในทประชมคณะกรรมการแลว นายกแพทยสภาจะเสนอมตของคณะกรรมการแพทยสภาตอสภานายกพเศษเพอพจารณาใหความเหนชอบกบมตดงกลาว โดยสภานายกพเศษมอานาจในการยบย งมตดงกลาว61 การยบย งมตของคณะกรรมการแพทยภา สภานายกพเศษจะยบย งไดโดยมคาสงยบย งมตนน และในกรณทมไดยบย งภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบมตคณะกรรมการทนายกแพทยสภาเสนอ จะถอวาสภานายกพเศษใหความเหนชอบมตนน

กรณทสภานายกพเศษยบย งมตใดของคณะกรรมการแพทยสภา คณะกรรมการแพทยสภาจะทาการประชมพจารณาอกครง และในการประชมนนถามเสยงยนยนมตไมนอยกวาสองในสามของจานวนกรรมการแพทยสภาทงคณะกจะดาเนนการตามมตนนตอไป โดยมาตรา 39 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอ 37 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2540 ใหถอวาคาวนจฉยชขาดของคณะกรรมการแพทยสภาใหเปนทสด และใหทาเปนคาสงแพทยสภา

กรณทสภานายกพเศษใหความเหนชอบมตคณะกรรมการแพทยสภาทวนจฉยชขาดวาไดมการกระทาผดขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม เลขาธการแพทยสภาจะทาคาสงแพทยสภาเสนอใหนายกแพทยสภาลงนาม และมการออกเปนคาสงแพทยสภา 62 อนง เพอใหสภานายกพเศษมขอมลประกอบการพจารณาโดยครบถวน ขอบงคบแพทยสภาฯ จงมการกาหนดใหตองเสนอรายงานและความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรมและสานวนการสอบสวนและความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนท งหมดตอสภานายกพเศษเพอประกอบการพจารณาดวย

61 มาตรา 25 , 39 พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอ 36 ขอบงคบแพทยสภาวา

ดวยกระบวนวธพจารณาดานคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 62 มาตรา 39 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

DPU

เมอพจารณาถงขนตอนการดาเนนการของสภานายกพเศษจะเหนวาไดมการกาหนดไวทงในพระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ทงนเพอวตถประสงค คอ63

ก. เพอความสะดวกแกผปฏบตหรอผทเกยวของจะไดสามารถนาไปใชประโยชนไดโดยไมจาเปนตองยอนกลบไปอานขอความในตวพระราชบญญตอก

ข. ในอดต เจาหนาทผรบผดชอบอาจไมทราบวาการดาเนนการขอความเหนตอสภานายกพเศษตามมาตรา 25 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 จะตองดาเนนการโดยมชกชา บางกรณมการละเลยทงเรองไวเปนเวลานาน จงไดมการกาหนดไวในขอบงคบแพทยสภาฯ อกเพอใหผทเกยวของทราบวาการดาเนนการในขนตอนนจะตองกระทาโดยรวดเรว ทงนเพอประโยชนในกระบวนพจารณา

3.3.3 ขนตอนการออกคาสงแพทยสภา

เมอสภานายกพเศษใหความเหนชอบมตคณะกรรมการแพทยสภาทวนจฉยชขาด หรอในกรณทสภานายกพเศษยบย งมตใด และคณะกรรมการแพทยสภามการยนยนมตนนดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามในการประชมคณะกรรมการแพทยสภาครงตอมาแลว เลขาธการแพทยสภาจะนามตดงกลาวทาเปนคาสงแพทยสภาเพอเสนอใหนายกแพทยสภาลงนาม โดยคาสงแพทยสภาดงกลาวมสาระสาคญ ดงน64

(1) ชอ “คาสงแพทยสภา” และลาดบเลขทของคาสง (2) อางตวบทกฎหมายทสนบสนนการออกคาสง (3) เรองทถกรองเรยน (4) ชอผถกรองเรยน (5) ขอเทจจรงตามทปรากฏในสานวนการสอบสวนพรอมความเหนโดยยอ (6) มตของทประชมคณะกรรมการ (7) ลายมอชอนายกแพทยสภา หรออปนายกผทาการแทน (8) วน เดอน ป ทออกคาสง

63 วชย โชคววฒน . “คาอธบายขอขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานคด

จรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540” แพทยสภาสาร . ปท 30 , ฉบบท 1 . มกราคม-มนาคม 2544


DPU

คาวนจฉยชขาดของคณะกรรมการแพทยสภา ซงผานความเหนชอบของสภานายกพเศษ หรอกรณทสภานายกพเศษยบย งมตและคณะกรรมการยนยนมตนนแลว พระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ กาหนดใหตองทาเปนคาสงแพทยสภาทงในกรณลงโทษและกรณยกขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษ สาหรบลายมอชอผออกคาสงทกาหนดวาเปนของนายกแพทยสภาหรออปนายกผทาการแทนกเพราะในอดตมนายกแพทยสภาทไมตองการเปนผลงนามในคาสงลงโทษผประกอบวชาชพเวชกรรม ขอ 38 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ จงตองกาหนดผทาการแทนไวเพอไมไดเกดปญหาในทางปฏบต โดยเฉพาะอยางยงเพอปองกนมใหเกดความลาชา65 ในขนตอนการออกคาสงแพทยสภา

3.3.4 การแจงคาสงแพทยสภาและการมผลของคาสงแพทยสภา

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มาตรา 40 กาหนดวา “ใหเลขาธการแจงคาสงแพทยสภาตามมาตรา 39 ไปยงผประกอบวชาชพเวชกรรมผถกกลาวหาหรอผถกกลาวโทษเพอทราบและใหบนทกคาสงนนไวในทะเบยนผประกอบวชาชพเวชกรรมดวย” จากบทบญญตดงกลาวเมอมการออกคาสงแพทยสภาแลวเลขาธการแพทยสภาจะบนทกคาสงแพทยสภาในทะเบยนผประกอบวชาชพเวชกรรม โดยบนทกเฉพาะเลขทคาสงและมตของคณะกรรมการแพทยสภาลงไวในทะเบยนผประกอบวชาชพเวชกรรมของผถกรองเรยนแลวเลขาธการจะทาการสงสาเนาคาสงแพทยสภาไปยงผเกยวของ ดงตอไปน66

(1). ผถกรองเรยน (2). ประธานคณะอนกรรมการสอบสวนและประธานคณะอนกรรมการจรยธรรม

ทเกยวของ (3). ผบงคบบญชาหรอนายจางของผประกอบวชาชพเวชกรรมผถกลงโทษ

นอกจากจะเปนการปฏบตตามบทบญญตในมาตรา 40 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ แลวยงมสวนทเพมเตม คอ เปนการกาหนดวธการบนทกคาสงในทะเบยนผประกอบวชาชพเวชกรรมโดยใหเลขาธการแพทยสภาบนทกเฉพาะเลขทคาสงและมตของคณะกรรมการแพทยสภา และนอกจากแจงคาสงไปยงผถกรองเรยนแลว ยงใหเลขาธการแพทยสภาสงสาเนาคาสงไปยงผทเกยวของอก 2 รายการ คอ

65 วชย โชคววฒน . “คาอธบายขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540” แพทยสภาสาร . ปท 30 , ฉบบท 1 . มกราคม - มนาคม 2544


DPU

ก. ประธานคณะอนกรรมการสอบสวนและประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ทเกยวของกบการสอบสวนคดดงกลาว เพอใหคณะอนกรรมการทเกยวของรบทราบการตดสนของคณะกรรมการแพทยสภา

ข. ผบงคบบญชาหรอนายจางของผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกลงโทษ เพอใหผบงคบบญชาหรอนายจางดงกลาวรบทราบและดาเนนการในสวนทเกยวของอยางเหมาะสมโดยเฉพาะในกรณทเปนคาสงพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรม เนองจากผ ถกพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตยอมหมดสทธทจะประกอบวชาชพเวชกรรมโดยเอกเทศในชวงทถกพกใชหรอเพกถอนใบอนญาต

กรณทเปนคาสงพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมของผใด เลขาธการแพทยสภาจะทาการสงสาเนาคาสงแพทยสภาพรอมทงหนงสอแจงไปยงบคคลตาง ๆ ดงน67

(1) ผอานวยการกองการประกอบโรคศลปะและนายแพทยสาธารณสขจงหวดแหงทองถนซงผถกพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมนนไดประกอบวชาชพเวชกรรมอย ทงน เพอใหบคคลดงกลาวซงมอานาจหนาทโดยตรง ไดรบทราบและสอดสงดแลมใหผถกลงโทษทาการประกอบวชาชพเวชกรรมในชวงทถกพกใชหรอเพกถอนใบอนญาต

(2) หวหนาสถานตารวจแหงทองทซงผถกพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมอย

(3) บรรณาธการแพทยสภาสาร เพอตพมพในแพทยสภาสาร เพอเปนการใหการศกษาและปองปรามสมาชก นอกจากนการกาหนดไวอยางชดเจนในขอบงคบใหเลขาธการสงสาเนาคาสงแกบรรณาธการแพทยสภาสารเพอตพมพในแพทยสภาสารยอมเปนการมอบอานาจใหบรรณาธการแพทยสภาสารสามารถตพมพเผยแพรคาสงดงกลาวไดในแพทยสภาสาร ทงนเพอปองกนในกรณทบรรณาธการแพทยสภาสารอาจถกฟองรองได

เมอพจารณาความในมาตรา 40 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 จะเหนวาบทบญญตดงกลาวไดกาหนดใหเลขาธการแพทยสภาแจงคาสงแพทยสภาไปยงผถกกลาวหาหรอผถกกลาวโทษเทานน จงมผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกลงโทษบางรายทกทวงวาการสงสาเนาคาสงไปยงบคคลอนนอกเหนอจากนน ตามขอ 40 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ไมนาจะเปนอานาจของเลขาธการ อยางไรกด โดยทคณะกรรมการแพทย



DPU

สภามอานาจหนาทตาม มาตรา 21(1) แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 คอ บรหารกจการแพทยสภาตามวตถประสงคทกาหนดในมาตรา 7 ซงไดกาหนดวตถประสงคของแพทยสภาไวเปนขอแรก คอ ควบคมการประพฤตของผประกอบวชาชพเวชกรรมใหถกตองตามจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม การดาเนนการนอกเหนอจากทกาหนดไวเปนการเฉพาะในมาตรา 40 หากเปนไปเพอวตถประสงคดงกลาว ยอมอยในอานาจหนาทของแพทยสภาโดยตรง ขอบงคบนจงกาหนดไวโดยชดเจนใหเลขาธการแพทยสภาดาเนนการในสวนทเกยวของตามทกาหนดไวในขอ (2) และ (3) ดวย

การเผยแพรคาวนจฉยชขาดและขอเทจจรงตามคาสงแพทยสภาแกสอมวลชนอน ถอเปนดลยพนจของคณะกรรมการเปนราย ๆ ไป68 ในอดตคณะกรรมการแพทยสภาเคยมมตของคณะกรรมการใหเลขาธการแพทยสภาสรปเรองกรณทคณะกรรมการแพทยสภามมตลงโทษพกใชหรอเพกถอนใบอนญาต เพอเผยแพรแกสอมวลชนโดยใหเลขาธการแพทยสภาปฏบตไดโดยไมตองมมตเปนราย ๆ ไป แตขอบงคบแพทยสภาฯ กาหนดวาการเผยแพรคาวนจฉยชขาดตามมาตรา 39 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 หรอคาวนจฉยในการชมลความผดตามมาตรา 35 แหงพระราชบญญตดงกลาว จะเผยแพรแกสอมวลชนอนนอกเหนอจากแพทยสภาสาร คณะกรรมการแพทยสภาจะตองมมตเปนราย ๆ ไป โดยทคณะกรรมการแพทยสภาเคยถกสมาชกผ ประกอบวชาชพเวชกรรมฟองรองในกรณเผยแพรมตการลงโทษทางจรยธรรมตอสอมวลชน แตทายทสดแพทยสภากชนะคดเพราะเปนอานาจของคณะกรรมการแพทยสภาทสามารถจะกระทาไดตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยการประชมคณะกรรมการ พ.ศ. 2526 หมวด 3 ขอ 15 ซงกาหนดวา “การเปดเผยรายงานการประชมใหเปนไปตามมตของทประชม” และการประชมครงนนคณะกรรมการมมตชดเจนใหแถลงขาวตอสอมวลชนดวย การทขอบงคบแพทยสภาฯ กาหนดวาการเผยแพรมตเกยวกบการดาเนนการทางจรยธรรมคณะกรรมการจะตองพจารณาเปนราย ๆ ไปเชนน คณะกรรมการแพทยสภาโดยเฉพาะนายกแพทยสภาและเลขาธการแพทยสภาจงตองระมดระวงในการปฏบตตามขอบงคบฯ โดยเครงครดไมเชนนนอาจถกฟองรองเปนคดอกได

ผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมเมอไดรบสาเนาคาสงแพทยสภาแลวใหตอบรบทราบคาสงน นพรอมท งสงใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมของตนทถกพกใชหรอเพกถอนนนคนใหสานกงานเลขาธการแพทยสภา



DPU

ภายในสบหาวนนบแตวนไดรบทราบคาสงดงกลาว69 ขอบงคบแพทยสภาฯ กาหนดวธปฏบตสาหรบสมาชกทถกแพทยสภาลงโทษพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรม ซงตามนยของขอบงคบดงกลาวกาหนดใหใชบรการของไปรษณย แตโดยทางปฏบตทแลวมาเจาหนาทแพทยสภามกแจงใหผถกลงโทษนาใบอนญาตมาคน ณ สานกงานเลขาธการแพทยสภาพรอมลงนามรบทราบคาสงทงนเพอสะดวกแกการนบระยะเวลาการพกใชหรอเพกถอนใบอนญาต อยางไรกด หากผถกลงโทษไมประสงคจะเดนทางมาทแพทยสภาและตองการปฏบตตามขอบงคบแพทยสภาฯ โดยการจดสงใบอนญาตคนแพทยสภาตามทไดกาหนดกยอมกระทาได ในกรณทผถกลงโทษฝาฝนขอบงคบน เชน ไมยอมสงคนใบอนญาต เลขาธการแพทยสภาจะเสนอเรองใหคณะกรรมการแพทยสภาทาการพจารณาตอไปในเรองของสมาชกภาพเพราะผถกลงโทษยงมฐานะเปนสมาชกแพทยสภาอย และอาจใชความเปนผประกอบวชาชพเวชกรรมกอใหเกดความเสยหายตอบคคลอน

ในกรณทผถกลงโทษไมยนยอมลงนามรบทราบคาสงแพทยสภา เลขาธการแพทยสภาจะขอความรวมมอเจาหนาทตารวจในทองททผถกลงโทษประกอบวชาชพเวชกรรมอยเดมหรอมภมลาเนาอยเพอทาการปดคาสงดงกลาวตอไป70 เนองจากเคยมสมาชกทถกลงโทษเพกถอนใบอนญาตพยายามบายเบยงไมยอมรบการตดตอจากเจาหนาทแพทยสภา โดยไมยอมรบหนงสอทลงทะเบยนตอบรบ สานกงานเลขาธการแพทยสภาจงตองดาเนนการในลกษณะเดยวกบการปดหมายศาล เพอเปนแนวทางปฏบตในกรณทผถกลงโทษไมยนยอมลงนามรบทราบคาสงของแพทยสภา ขอบงคบแพทยสภาฯ จงกาหนดวธปฏบตโดยใหเลขาธการแพทยสภาขอความรวมมอเจาหนาทตารวจในทองททผถกลงโทษประกอบวชาชพเวชกรรมอยเดม หรอมภมลาเนาอยกไดเพอทาการปดคาสงแพทยสภาโดยจะตองลงบนทกประจาวนไวเปนหลกฐานทสถานตารวจแลวขอถายสาเนาบนทกประจาวนดงกลาวเพอเปนหลกฐานของแพทยสภาดวย

การมผลของคาสงลงโทษผประกอบวชาชพเวชกรรมของแพทยสภา การนบระยะเวลาการพกใช หรอเพกถอนใบอนญาตใหนบตงแตวนทผถกลงโทษลงนามรบทราบคาสงหรอวนทปดคาสงแลวแตกรณ71 พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มาตรา 41 กาหนดวา “ผประกอบ





DPU

วชาชพเวชกรรมซงถกสงพกใชใบอนญาตใหถอวามไดเปนผประกอบวชาชพเวชกรรมตามพระราชบญญตน นบแตวนทคณะกรรมการสงพกใชใบอนญาตนน” การตความตามกฎหมายมาตรานอาจมปญหาหลายประการ ทงนเพราะมตคณะกรรมการแพทยสภาเกยวกบการลงโทษสมาชก ตองไดรบความเหนชอบจากสภานายกพเศษทกกรณ จงเปนไปไมไดทจะนบวนทคณะกรรมการมมตเปนวนทคณะกรรมการแพทยสภาสงพกใชใบอนญาต นอกจากน คาสงลงโทษสมาชกจะตองลงนามโดยนายกแพทยสภาหรออปนายกผทาการแทนตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ขอ 38(7) จงเปนไปไมไดทคณะกรรมการแพทยสภาจะทราบวานายกแพทยสภาหรออปนายกผทาการแทนจะลงนามในวนใด โดยทวนเรมตนการพกใชใบอนญาตมความสาคญและยอมมผลตอวนสนสดระยะเวลาพกใชใบอนญาตดวย วนเรมตนและสนสดดงกลาวน ผเกยวของทกฝายทงผถกลงโทษ ผบงคบบญชาหรอนายจาง ผอานวยการกองการประกอบโรคศลปะ นายแพทยสาธารณสขจงหวด และหวหนาสถานตารวจทเกยวของจะตองรบรรบทราบตรงกน จงตองมวธปฏบตใหชดเจน เนองจากผทตองรบผลกระทบโดยตรงทสดจากคาสงดงกลาวคอผถกลงโทษ ขอ 44 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ จงกาหนดใหนบเวลาพกใชรวมทงกรณเพกถอนใบอนญาตโดยใหนบตงแตวนทผถกลงโทษลงนามรบทราบคาสงหรอวนปดคาสงแลวแตกรณ ซงในทางปฏบต กรณเปนคาสงพกใชหรอเพกถอนใบอนญาต นายกแพทยสภาหรออปนายกผทาการแทนเมอลงนามในคาสงจะตองเวนวนทลงนามไวใหเจาหนาทเปนผลงวนทในวนทผถกลงโทษมาลงนามไวใหเจาหนาทเปนผลงวนทในวนทผถกลงโทษมาลงนามรบทราบคาสงและใหถอวาวนดงกลาวเปนวนทคณะกรรมการแพทยสภาสงพกใชใบอนญาตตามนยมาตรา 41 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

การฝาฝนประกอบวชาชพเวชกรรมโดยมไดมใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมอาจมโทษตามมาตรา 43 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ซงมโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนสามหมนบาท หรอทงจาทงปรบ ผทถกลงโทษพกใชใบอนญาตผใดฝาฝน และถกศาลพพากษาลงโทษตามมาตรา 43 และคดถงทสดแลว พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 มาตรา 41 วรรคสองไดกาหนดใหคณะกรรมการแพทยสภาสงเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรม

ผบงคบบญชาหรอนายจางทเปนผดาเนนการสถานพยาบาล หากปลอยใหผทถกพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตทาการประกอบวชาชพเวชกรรมในสถานพยาบาลของตน อาจมโทษตาม

DPU

มาตรา 40 แหงพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 250472 ซงมโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจาทงปรบ นอกจากนยงอาจผดตอขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2533 หมวด 7 ขอ 4 ซงกาหนดวา ผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนผดาเนนการสถานพยาบาล ตองไมใหหรอยนยอมใหมการวชาชพเวชกรรมการประกอบวชาชพการพยาบาลและผดงครรภ หรอการประกอบโรคศลปะทเปนการฝาฝนขอกฎหมายวาดวยการนน ๆ ในสถานพยาบาลนน

ในกรณทผบงคบบญชาหรอนายจางมใชผดาเนนการสถานพยาบาลนน ถอเปนหนาททจะตองแจงใหผดาเนนการสถานพยาบาลไดทราบดวย ความผดในฐานะผบงคบบญชา หรอนายจางมใชผดาเนนการสถานพยาบาลน บงคบใชเฉพาะในสถานพยาบาลของเอกชนเทานน ทงนเพราะพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2504 มาตรา 5 บญญตวา “พระราชบญญตนมใหใชบงคบแกสถานพยาบาลของรฐบาล เทศบาล สภากาชาดไทยและสถานพยาบาลอน ซงรฐมนตรประกาศในราชกจจานเบกษา73”

3.3.5 การอทธรณคาสงแพทยสภา

หากพจารณาบทบญญตในมาตรา 39 วรรคทายแหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอ 37 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ซงกาหนดใหคาว นจฉยชขาดของคณะกรรมการแพทยสภาใหเปนทสดแลว จะเหนไดวาพระราชบญญตและขอบงคบดงกลาวมไดกาหนดขนตอนการอทธรณคาสงแพทยสภาไวแตอยางใด ทาใหเกดปญหาในทางปฏบตคอผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกลงโทษไมรวาเมอตนไดรบคาสงแพทยสภาใหถกพกใชใบอนญาตหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมแลวตนเองมสทธอทธรณคาสงแพทยสภาดงกลาวหรอไม และจะตองอทธรณคาสงแพทยสภาตอผ ใด ซงกรณดงกลาวจะนามาพจารณาในบทตอไป

เมอพจารณาถงการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภาแลวจะพบวามความคลายกบการดาเนนการทางวนยของขาราชการมากกวาระบบการพจารณาทางศาลยตธรรมเพราะแมวามาตรา 37 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 จะไดกาหนดให

72 พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 ยกเลกฉบบ พ.ศ. 2504 กาหนดโทษกรณดงกลาวน

ไวในมาตรา 57 โดยเพมโทษเปนจาคกไมเกนสามป ปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจาทงปรบ 73 พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 ยงคงกาหนดสาระเชนเดยวกนกบในมาตรา 5 ของ

ฉบบเดม

DPU

อนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม และอนกรรมการสอบสวนมอานาจเหมอนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา แตในการสบหาพยานหลกฐาน หรอสอบสวนผถกกลาวหา หรอกลาวโทษในทางจรยธรรม หรออนกรรมการสอบสวน ใชวธเชญหรอเรยกตวบคคลมาใหการหรอพยานหลกฐานอนไวเพอพจารณาแลวตดสนวามความผดหรอไม ซงถามความผดตามขอบงคบจรยธรรมในเรองใด จะตองลงโทษอยางไร ในการเชญหรอเรยกตวมาสอบสวนนน มกหลกเลยงการเผชญหนากนระหวางผกลาวหากบผถกกลาวหา ซงจะใกลเคยงกบวธการสอบสวนทางวนยของขาราชการ แตแตกตางกบการพจารณาคดของศาลยตธรรมทจะมการเผชญหนากนระหวางคความหรอทนายความของคความและทาหนาทซกถาม หรอซกคานพยานทงสองฝายแลวศาลเปนผพจารณาวนจฉย การดาเนนการทางศาลจงเปนลกษณะของการตอสกนระหวางโจทกกบจาเลยโดยตรง แตการดาเนนการทางจรยธรรมแหงวชาชพจะเปนการพสจนความถกผดในระหวางอนกรรมการ กบผถกกลาวหา

อกเหตผลกคอ การดาเนนการทางศาลเปดโอกาสใหคกรณมโอกาสตอสกนถง 3 ศาล คอ ศาลชนตน ศาลอทธรณ และศาลฎกา แตในการดาเนนการทางจรยธรรมนนจะคลายกบการดาเนนการทางวนยขาราชการทจะมการตดสนกนทชนของอนกรรมการ หรอกรรมการสอบขอเทจจรง และกรรมการสอบสวนเปนหลก แตอยางไรกตาม การดาเนนการทางจรยธรรมมขอทแตกตางจากการดาเนนการทางวนยของขาราชการทกฎหมายฉบบปจจบนไดกาหนดไวตายตววา เรองรองเรยนทางจรยธรรมทกเรองจะตองผานกระบวนการเหมอนกนหมด คอจะตองมการสอบขอเทจจรงโดยอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมเสนอใหคณะกรรมการแพทยสภาชขาดวาคดมมลหรอไม ถาคดมมลกจะตองสงใหคณะอนกรรมการสอบสวนทาการสอบสวนแลวเสนอใหคณะกรรมการแพทยสภาตดสนชขาดกนตอไป ในขณะทการดาเนนการทางวนยของขาราชการนนเปดโอกาสใหผบงคบบญชาใชดลยพนจได โดยกรณทเปนความผดชดแจง เชน ขาดราชการตดตอกนเปนเวลาสบหาวนอาจไมตองตงกรรมการสอบขอเทจจรงกได และในกรณความผดไมรายแรงทมโทษต งแตภาคทณฑจนถงลดขนเงนเดอน กฎหมายไมบงคบใหตองต งกรรมการสอบสวน แตใหอานาจผบงคบบญชาใชดลยพนจสงลงโทษไดเลย การใหโอกาสผบงคบบญชาใชดลยพนจได เชนน นอกจากเพอใหการดาเนนการทางวนยของขาราชการเปนไปดวยความรวดเรวแลว เหตผลหนงอาจเปนเพราะผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชานนปฏบตงานอยในสวนราชการเดยวกน มความใกลชดกนมากกวากรณของผประกอบวชาชพเวชกรรม ซงมลกษณะเปนวชาชพอสระทกระจายกนอยท วราชอาณาจกร และคณะกรรมการตาง ๆ กมไดเปนผบงคบบญชาของผถกก ล า ว ห า ด ว ย

DPU

บทท 5 วเคราะหเปรยบเทยบหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กบหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณา

คดดานจรยธรรมของแพทยสภา

จากการศกษาถงหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ และขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภาตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2539 พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 แลว พบวาบทบญญตทคมครองสทธของคกรณในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมบางขนตอนมไดเปนไปตามหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กลาวคอ มหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวาพระราชบญญตดงกลาว ทาใหเกดปญหาคอ เมอเจาหนาทแพทยสภาผ เกยวของในกระบวนการพจารณาคดจรยธรรมไดนาพระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนการพจารณาคดจรยธรรมฯ ซงเปนกฎหมายทกาหนดวธการดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมไวเปนการเฉพาะมาใชบงคบแลวจะทาใหผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนคกรณไมไดรบความเปนธรรมในกระบวนพจารณาดงกลาวและทาใหเกดการฟองรองเปนคดตอศาลปกครอง1

ตอมาวาการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมนนไมชอบดวยกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง จงไดทาการศกษาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมของคกรณในกระบวนพจารณาคดจรยธรรมโดยอาศยหลกเกณฑทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ซงเปนกฎหมายกลางทนามาบงคบใชกบการปฏบตราชการของเจาหนาท เพอใหเกดความรความเขาใจในขนตอนของกระบวนการดงกลาวมากขน และสามารถนามาใชในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ และไมกอใหเกดปญหาตามมาในภายหลง

ในการพจารณาวาขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 มหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทสอดคลองกบหลกเกณฑทพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กาหนด หรอมมาตรฐานตากวาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ จะตองพจารณาหลกเกณฑใน

1 คาพพากษาศาลปกครองกลางท 1809-1811/2546

DPU

ขนตอนตางๆ เปนรายกรณไป คณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองซงเปนคณะกรรมการทมอานาจหนาทใหคาปรกษา ใหคาแนะนา และสอดสองดแลการดาเนนการของเจาหนาทตามกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง2 ไดเคยใหความเหนในกรณของการพจารณาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองกบกฎหมายอน3วา การทมาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดใหวธปฏบตราชการทางปกครองตามกฎหมายตาง ๆ ใหเปนไปตามทกาหนดในพระราชบญญตดงกลาวน เวนแตในกรณทกฎหมายใดกาหนดวธปฏบตราชการทางปกครองเรองใดไวโดยเฉพาะ และมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมหรอมมาตรฐานในการปฏบตราชการทางปกครองไมตากวาหลกเกณฑทกาหนดในพระราชบญญตนนน เหนวา การพจารณาวาการปฏบตราชการทางปกครองใดทมมาตรฐานตากวาหลกเกณฑทกาหนดในพระราชบญญตนตองพจารณาในขนตอนตาง ๆ เปนเรอง ๆ ไป ดงนน ในการพจารณาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภาจงจะตองพจารณาในแตละขนตอนของการดาเนนการโดยแบงออกเปน ขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง ขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง ขนตอนการออกคาสงทางปกครอง และขนตอนการอทธรณคาสงทางปกครอง ซงในแตละขนตอนนนจะแบงออกเปน หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540

1 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง ในขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทาง

ปกครอง พ.ศ. 2539 การเรมเขาสกระบวนพจารณาทางปกครองตามกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองนนจะเรมจากการกาหนดตวบคคลผทจะเขามาเปนคกรณทางปกครองโดยในสวนของฝายคกรณฝายเอกชนจะตองเปนผ ทเขามาในกระบวนพจารณาเนองจากสทธและหนาทของตนจะถกกระทบกระเทอนจากผลของคาสงทางปกครอง สวนอกฝายหนงเปนเจาหนาททจะเขามาเปนผ ดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองโดยพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง คอ การกาหนดใหสทธของคกรณทจะไดรบการพจารณาจากเจาหนาททมความเปนกลางโดยกาหนดคณลกษณะของเจาหนาททเขามาในกระบวนพจารณา และสทธ

2 มาตรา 11 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 3 บนทกความเหนคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เลขเสรจท 295/2545

DPU

ของคกรณในการคดคานเจาหนาททเปนผ มสวนไดเสยในกระบวนพจารณาอนจะทาใหกระบวนพจารณาไมเปนกลาง

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดคณลกษณะของเจาหนาทในเรองสวนไดเสยในกระบวนการพจารณาไวในมาตรา 13 เพอปดโอกาสเจาหนาทผ มสวนไดสวนเสยในกระบวนพจารณามใหเขามาในกระบวนการดงกลาว ผ ทาหนาทพจารณาจะตองมความเปนกลางอนจะทาใหเกดความเปนธรรมในการพจารณา ดงนนเจาหนาทจะทาการพจารณาทางปกครองไมไดในกรณดงน

(1) เปนคกรณเอง (2) เปนคหมนหรอคสมรสของคกรณ (3) เปนญาตของคกรณ คอ เปนบพการหรอผสบสนดานไมวาชนใด ๆ หรอเปนพนองหรอ

ลกพลกนองนบไดเพยงภายในสามชน หรอเปนญาตเกยวพนทางแตงงานนบไดเพยงสองชน (4) เปนหรอเคยเปนผแทนโดยชอบธรรมหรอผพทกษหรอผแทนหรอตวแทนของคกรณ (5) เปนเจาหนหรอลกหน หรอเปนนายจางของคกรณ (6) กรณอนตามทกาหนดในกฎกระทรวง

นอกจากนพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ยงไดกาหนดใหสทธของคกรณมสทธในการคดคานเจาหนาททมพฤตการณทจะขาดความเปนกลางในการพจารณาไมวาจะขาดความเปนกลางโดยผลของกฎหมายทกาหนดในมาตรา 13 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 หรอขาดความเปนกลางโดยพฤตการณอนของตวเจาหนาทเองตามมาตรา 16 แหงพระราชบญญตดงกลาว โดยทาคาคดคานเปนหนงสอถงเจาหนาทผนน ระบขอคดคาน ขอเทจจรง และขอกฎหมายทเปนเหตแหงการคดคานในหนงสอดงกลาว ยนตอเจาหนาทผถกคดคานหรอผบงคบบญชาของเจาหนาทผถกคดคาน หรอเจาหนาทในหนวยงานนนกได และตองยนคาคดคานกอนไดรบแจงคาสงทางปกครองไมวาจะเปนการยนดวยตนเองหรอสงทางไปรษณย4

ขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภาตามพระราชบญญตวชาชพเวช

กรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ขนตอนดงกลาวเปนขนตอนเรมตนของการเขาสกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา กลาวคอ การเรมตนของกระบวนการพจารณาคดจรยธรรมโดยหลกจะเรมได 2 วธ คอ 1. มผ

4 ขอ 1-3 กฎกระทรวงฉบบท 6 (พ.ศ. 2542) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง

พ.ศ. 2539

DPU

รองเรยนตอแพทยสภา หมายถง มผกลาวหาหรอกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรมโดยทาเรองรองเรยนตอแพทยสภา 2. เลขาธการแพทยสภาเปนผกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรม ในขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมกรณของการเรมตนของกระบวนการทางจรยธรรม มประเดนปญหาทตองพจารณาโดยอาศยหลกเกณฑตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 คอ

(ก) การรองเรยนผประกอบวชาชพเวชกรรมโดยการกลาวหาหรอกลาวโทษ จะถอวาผ รองเรยนเปนคกรณทางปกครองหรอไม เมอพจารณาบทนยามของคาวา “คกรณ” ในมาตรา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง คกรณ หมายความวา ผ ยนคาขอหรอผคดคานคาขอ ผอยในบงคบหรอผจะอยในบงคบของคาสงทางปกครอง และผซงไดเขามาในกระบวนพจารณาทางปกครองเนองจากสทธของผนนจะถกกระทบกระเทอนจากผลของคาสงทางปกครอง และหากพจารณาถงอานาจหนาทในการควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรม และสถานะในการทาหนาทเปนคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทของแพทยสภาทมอานาจในการพจารณาและวนจฉยเหนอผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนสมาชกของแพทยสภาและไดประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม ซงผลของคาวนจฉยนนสามารถทจะบงคบมใหบรรดาสมาชกประกอบวชาชพดงกลาวเปนการชวคราวหรอถาวรในกรณทมการพกใชใบอนญาตหรอเพกถอนใบอนญาตในการประกอบวชาชพเวชกรรมอนมผลตอสถานภาพของสทธของผถกรองเรยนซงถอเปนคาสงทางปกครอง จะเหนวาแพทยสภาจงเปนคกรณทางปกครองของผถกรองเรยน ผ รองเรยนเปนเพยงผ ททาหนาทในการเสนอเรองรองเรยนตอแพทยสภาเพอใหแพทยสภาดาเนนกระบวนการพจารณากบผประกอบวชาชพเวชกรรมทตนกลาวหาหรอกลาวโทษวาประพฤตผดจรยธรรมเทานน ผ รองเรยนไมมอานาจในการดาเนนกระบวนพจารณาไดดวยตนเอง จงไมใชคกรณทางปกครองของผประกอบวชาชพเวชกรรม

(ข) การกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรมโดยเลขาธการแพทยสภา หรอการรองเรยนโดยอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม จะถอวาเลขาธการแพทยสภาหรอคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ เปนผ มสวนไดเสยในกระบวนพจารณาทตองหามตามมาตรา 13 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 หรอไม เพราะในการพจารณาคดจรยธรรมเลขาธการแพทยสภาและอนกรรมการจรยธรรมจะตองเขามามสวนเกยวของในฐานะผ ดาเนนกระบวนพจารณาดงกลาว กรณนผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกรองเรยนจะสามารถใหสทธคดคานไดหรอไม กรณการกลาวโทษของเลขาธการแพทยสภาเมอพจารณาบทบาทของการเปนองคกรวชาชพททาหนาทในการควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรมของแพทยสภาถอไดวาการกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรมของเลขาธการแพทยสภา เปนเพยงกระบวนการในการตรวจสอบทางจรยธรรมของสมาชกภายในองคกรซงเปนการปฏบตในตาแหนงหนาทโดยขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ขอ 4 กาหนดใหอานาจเลขาธการแพทยสภากลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรมเมอมขาวหรอขอความเกยวกบพฤตกรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมทนาจะเปนการ

DPU

ประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพ หรอคณะกรรมการแพทยสภามมตใหกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรม เพอทาหนาทในการควบคมสมาชกขององคกรมใหประพฤตผดผดตอจรยธรรมแหงวชาชพ และเมอพจารณาขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรม การรองเรยนดงกลาวเปนเพยงการเสนอเรองใหแพทยสภาดาเนนการสอบหาขอเทจจรงวาผประกอบวชาชพเวชกรรมมพฤตกรรมทนาจะเชอวาประพฤตผดจรยธรรมหรอไมเทานน ซงยงตองผานขนตอนการแสวงหาขอเทจจรงของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ และขนตอนการพจารณาเพอชมลความผดของคณะกรรมการแพทยสภา อกทงตวผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกรองเรยนกยงไมไดรบความกระทบกระเทอนตอสทธหรออาจตองเสยหายจากการรองเรยนดงกลาว จงถอไมไดวาเลขาธการแพทยสภาเปนผ มสวนไดเสยจากการกระทาดงกลาว ผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกกลาวโทษจงไมสามารถใชสทธในการคดคานได ศาลปกครองไดวนจฉยในประเดนเกยวกบขอ 4 (1) ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมฯ ไวในคาพพากษาศาลปกครองกลาง หมายเลขคดแดงท 1809-1811/2546 วา แมขอบงคบแพทยสภาฯ จะกาหนดใหเลขาธการแพทยสภาสามารถเปนผกลาวโทษและสงเรองไปยงประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมเพยงปรากฏวามขาวหรอขอความปรากฏในสอมวลชนวาผประกอบวชาชพเวชกรรมนาจะประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมแตการดาเนนการดงกลาวกเปนเพยงกระบวนการเบองตนกอนทจะมการพจารณาชมลความผด ขอกาหนดดงกลาวจงไมขดตอหลกความยตธรรม

กรณการกลาวหาผประกอบวชาชพเวชกรรมโดยอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม เมอพจารณาการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมถอไดวาขนตอนการดาเนนการดาเนนการของอนกรรมการจรยธรรมฯ เปนขนตอนการแสวงหาพยานหลกฐาน ขอเทจจรง เพอพสจนวาพฤตกรรมของผถกกลาวหานาเชอวาไดมการกระทาผดตอจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม ซงถอวาขนตอนดงกลาวมผลตอการพจารณาเพอชมลความผดของคณะกรรมการแพทยสภาเปนอยางยงเพราะคณะกรรมการแพทยสภาจะพจารณาจากพยานหลกฐาน และรายงานความเหนของคณะอนกรรมการจรยธรรม5 กระบวนการพจารณาดงกลาวจงมความสาคญตอการพจารณาเพอชมลความผดของคณะกรรมการแพทยสภา ดงนน หากอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมมสวนไดสวนเสยในขนตอนการกลาวหาผประกอบวชาชพเวชกรรมอาจทาใหการพจารณาไมเปนธรรมตอผ ถกกลาวหา อนจะถอวาเปนผ มสวนไดเสยในกระบวนการแสวงหาขอเทจจรง ในกรณดงกลาวศาลปกครองเคยไดวนจฉยในคดหมายเลขแดงท 1809-1811/2546 โดยวนจฉยวาการทอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมเปนผกลาวหาผประกอบวชาชพเวชกรรมและมพฤตการณทขดตอมาตรา 13 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ยอม

5 มาตรา 35 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอ 31 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวน

วธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540

DPU

ถอวามเหตรายแรงทอาจทาใหการพจารณาไมเปนกลางได อนจะถอวาเปนผ มสวนไดเสยในกระบวนพจารณาทางปกครองของอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมดงนนการพจารณาดงกลาวจงไมชอบดวยกฎหมาย สงเกตวาศาลปกครองไดวนจฉยวากระบวนการแสวงหาขอเทจจรงของคณะอนกรรมการจรยธรรมเปนกระบวนการทางปกครองทเจาหนาทผ เกยวของจะตองมความเปนกลางในการพจารณา แตจากบนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง6 ไดมความเหนเกยวกบกรณของการสอบหาขอเทจจรงเพอพจารณาชมลความผดวารายงานการสอบหาขอเทจจรงของคณะกรรมการสอบหาขอเทจจรงหามลกษณะเปนคาสงทางปกครองไม การปฏบตหนาทของคณะกรรมการสอบหาขอเทจจรงจงไมใชการพจารณาทางปกครอง จากบนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองผ เขยนมความเหนวาการแสวงหาขอเทจจรงของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมนนมการดาเนนการเสมอนกบการทาหนาทของคณะกรรมการสอบหาขอเทจจรงเพอพสจนวาพฤตการณของผประกอบวชาชพเวชกรรมนาเชอวาไดมการกระทาผดตอจรยธรรมแหงวชาชพเทานน ยงมไดผานขนตอนการพจารณาเพอชมลความผดจากคณะกรรมการแพทยสภา อนจะทาใหการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมเปนการพจารณาทางปกครองแตอยางใด ขนตอนดงกลาวจงยงไมใชขนตอนการพจารณาทางปกครอง ดงนน หลกการไมมสวนไดเสยของเจาหนาททนามาใชกบอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมจงเปนหลกทวไปทนามาใชเพอกอใหเกดความเปนธรรมในการแสวงหาขอเทจจรงกบผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกรองเรยน

(ค) ระยะเวลาในการรองเรยนผประกอบวชาชพเวชกรรมตามทพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม

พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ กาหนดใหมการรองเรยนภายในหนงปนบแตรเรองการประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพ หรอภายในสามปนบแตมการประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพ มการเรมตนและการสนสดของระยะเวลาดงกลาวอยางไร ผ เขยนมความเหนวาระยะเวลาทกาหนดในกฎหมายดงกลาวเปนสทธในการรองเรยนผประกอบวชาชพเวชกรรมเพอเรมกระบวนพจารณาคดจรยธรรม ดงนนการเรมของระยะเวลาจะเรมนบตงแตผ รองเรยนรเรองการกระทาผดนนเปนระยะเวลาหนงปจนกวาจะมการรองเรยนตอแพทยสภา หรอเรมนบตงแตมการประพฤตผดตอจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมเปนระยะเวลาสามปจนกวาจะมการรองเรยนตอแพทยสภา

ในการปฏบตตามขอบงคบดงกลาวหากมกรณทผประกอบวชาชพเวชกรรมไดทาการรกษาผ ปวย แตการรกษาดงกลาวกอใหเกดความเสยหายแกผ ปวยและความเสยหายนนไดเกดขนหลงจากพนระยะเวลารองเรยนตามทกฎหมายกาหนดทาใหเกดปญหาวาผ เสยหายจะดาเนนการอยางไร ตวอยางเชน กรณการ

6 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 551/2542

DPU

รกษาผ ปวยของแพทยโดยการผาตดหวใจ และผลของการผาตดดงกลาวกอใหเกดความเสยหายแกผ ปวยหลงจากเขารบการผาตดโดยใชเวลาเกนกวาสามป เปนตน จงทาใหเกดขอสงสยวาแนวทางการปฏบตของเจาหนาทผ เกยวของในกรณนจะเปนอยางไร เมอพจารณาถงความเปนไปไดในการเกดความเสยหายทอาจเกดขนหลงจากเขารบการรกษาของผ ปวยทอาจใชเวลาในการกอใหเกดผลขางเคยงเปนเวลานานกวาทกฎหมายกาหนด และหากคานงถงความเสยหายของผ ปวยทไดรบจากการประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม เมอพจารณาพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 ในเรองสทธการฟองรองคดปกครองของผ เสยหายซงในคดปกครองทยนฟองเมอพนกาหนดระยะเวลาการฟองคดแลว ปกตศาลจะมคาสงไมรบคาฟองไวพจารณาและสงจาหนายคดออกจากสารบบความ แตศาลจะมคาสงรบคาฟองทยนเมอพนกาหนดระยะเวลาการฟองคดไวพจารณาไดหากวาศาลเหนวาคดนนเปนประโยชนแกสวนรวมหรอมเหตจาเปนอนโดยศาลเหนเองหรอคกรณมคาขอ7

เมอพจารณาจากบทบญญตในพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรม พ.ศ. 2540 ไมพบวามขอกาหนดในกรณดงกลาว ผ เขยนจงมความเหนวาควรมการกาหนดไวในขอบงคบหรอกาหนดเปนแนวทางในการปฏบตทชดเจนแกเจาหนาทแพทยสภาวาในการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมควรมการดาเนนการใหแลวเสรจภายในกาหนดเวลาเทาใด เพอใหการดาเนนการเปนไปอยางรวดเรว หรอในกรณทเหตแหงการรองเรยนเกดขนภายหลงจากมการกระทาผดตอจรยธรรมแหงวชาชพเกนกวาสามปกใหมการกาหนดไวในกรณทคณะกรรมการเหนวาเปนประโยชนแกสวนรวมหรอมเหตจาเปนอนใหเจาหนาทสามารถรบเรองรองเรยนดงกลาวได

หลงจากทมการกลาวหาหรอกลาวโทษโดยไดทาเรองรองเรยนตอแพทยสภาแลว เลขาธการแพทย

สภาจะสงเรองรองเรยนตอประธานคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมเพอดาเนนการตามขนตอนตอไปอนเปนการเขาสการดาเนนการแสวงหาขอเทจจรงและพยานหลกฐานของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ โดยในขนตอนของการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรม มปญหาทตองพจารณาโดยอาศยหลกเกณฑตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 คอ ในขนตอนการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม จะถอวาผถกรองเรยนเปนผ ทไดรบความกระทบกระเทอนตอสทธและหนาทในการประกอบวชาชพเวชกรรมอนจะถอวาเปนคกรณทางปกครองตามมาตรา 5 แหงพระราชบญญตดงกลาวหรอไม พจารณาวาในการดาเนนการของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ นนถอวาเปน

7 มาตรา 30 วรรคสอง พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 และขอ 30

วรรคสอง ระเบยบของทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสดวาดวยวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2543

DPU

การแสวงหาพยานหลกฐานและขอเทจจรงเพอนามาพสจนวาเรองทกลาวหาหรอกลาวโทษนนมมลความผดหรอไม หากพจารณาโดยอาศยหลกกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง กรณของขนตอนการสอบหาขอเทจจรงเปนการทวไปวามมลกรณการกระทาความผดหรอไม การดาเนนการในขนตอนดงกลาวมวตถประสงคเพอใหคณะอนกรรมการจรยธรรมทาการสอบหาขอเทจจรง พยานหลกฐาน และเสนอรายงานตอคณะกรรมการแพทยสภาเพอประกอบการพจารณาในขนตอนการชมลความผดเทานน จงยงไมกอใหเกดความกระทบกระเทอนหรอความเสยหายตอสทธในการประกอบวชาชพของผประกอบวชาชพเวชกรรม ดงนน ผถกกลาวหาหรอกลาวโทษจงยงมใชคกรณทางปกครองในขนตอนดงกลาวตามนยามในมาตรา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 25398

คณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองเคยใหความเหนเกยวกบประเดนดงกลาวไวในบนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 551/2542 เรองหารอปญหาขอกฎหมายตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กรณการออกคาสงแตตงคณะกรรมการสอบหาขอเทจจรงของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เหนวาในการปฏบตหนาทของคณะกรรมการสอบหาขอเทจจรงมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชมวตถประสงคเพยงเพอใหสอบหาขอเทจจรงและเสนอรายงานตออธการบดมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชวาใครบางทมพฤตกรรมนาเชอวาไดกระทาผด รายงานการสอบหาขอเทจจรงของคณะกรรมการสอบหาขอเทจจรงหามลกษณะเปนคาสงทางปกครองไม และวนจฉยวาผ ถกรองเรยนมใชคกรณตามนยามในมาตรา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

ขนตอนการพจารณาเพอชมลความผดของคณะกรรมการแพทยสภา เมอคณะกรรมการแพทยสภาไดพจารณาพยานเอกสารหลกฐานรวมทงรายงานและความเหนทคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ไดรวบรวมสงมาใหประกอบการพจารณาและมความเหนวากรณทรองเรยนมเหตทนาเชอวาจะมการกระทาผดตอจรยธรรมแหงวชาชพ มมตวาเรองทรองเรยนมมลความผด ผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกรองเรยนจะเขาเปนคกรณทางปกครอง ทงนเพราะเมอคณะกรรมการแพทยสภาไดลงมตดงกลาวแลว การดาเนนการในขนตอนตอไปจะเขาสกระบวนพจารณาเพอออกคาสงแพทยสภา ซงคาสงดงกลาวอาจจะมผลกระทบกระเทอนตอสทธในการประกอบวชาชพเวชกรรมของผถกรองเรยนอนเปนการถาวรหรอชวคราวในกรณทมมตพกใชใบอนญาต หรอเพกถอนใบอนญาตในการประกอบวชาชพ คาสงแพทยสภาจงถอเปนคาสงทางปกครอง9 ดงนน กระบวนพจารณาหลงจากขนตอนการชมลความผดของคณะกรรมการแพทยสภาจงเปนกระบวนพจารณาทางปกครอง และผประกอบวชาชพเวชกรรมจงเขาเปนคกรณทางปกครองตามความหมายของมาตรา 5 แหงพระราชบญญต

8 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 551/2542 9 คาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 699-700/2546

DPU

วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ขอพจารณาในเรองคกรณทางปกครอง คอ เมอเขาสขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองของแพทยสภา ผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกกลาวหาหรอกลาวโทษจะเขาเปนคกรณทางปกครองฝายหนง ปญหาคอคกรณอกฝายหนงคอใคร หากพจารณาจากอานาจในการออกคาสงซงมผลบงคบตออกฝายทจะตองปฏบตตามแมสทธตาง ๆ ของตนจะตองถกกระทบกระเทอนยอมตองเปนฝายทสามารถใชอานาจบงคบเหนอกวาคกรณอกฝายหนง ดงนน ผรองเรยนจงมใชคกรณของผประกอบวชาชพเวชกรรมดงกลาว แตนาจะเปนบคคลหรอคณะบคคลทสามารถใชอานาจตามกฎหมายทมผลเปนการสรางนตสมพนธขนระหวางบคคล หรอมผลกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาทของบคคลไมวาจะเปนการชวคราวหรอถาวร ในกรณน คอ แพทยสภาซงเปนองคกรทมอานาจในการควบคมการประกอบวชาชพเวชกรรมโดยมสถานะเปนคณะกรรมการวนจฉยขอพพาททมอานาจในการพจารณาวนจฉยและออกคาสงทางปกครองโดยใชอานาจผานทางคณะกรรมการแพทยสภา

ขนตอนหลงจากคณะกรรมการแพทยสภามมตวาคดดงกลาวมมลความผด เลขาธการแพทยสภาจะทาหนงสอแจงมตดงกลาวและสงรายงาน ความเหน พยานหลกฐาน ของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ แกประธานคณะอนกรรมการสอบสวนเพอดาเนนการในขนตอนตอไป มขอพจารณาเกยวกบสทธของคกรณในขนตอนกอนการพจารณาคดทางปกครองของอนกรรมการสอบสวนตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 คอ เมอผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกกลาวหาหรอกลาวโทษเขาเปนคกรณทางปกครองในกระบวนพจารณาคดจรยธรรมแลว หากพจารณาถงหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในกระบวนพจารณาคดจรยธรรมโดยอาศยหลกกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองนาไปเปรยบเทยบกบพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ.2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมฯ ไมพบวามบทบญญตอนเปนการกาหนดคณลกษณะของผทาหนาทดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรม และบทบญญตทใหสทธแกคกรณในการคดคานเจาหนาทผมสวนไดเสยในกระบวนพจารณาอนถอวาเปนการกาหนดหลกประกนความเปนธรรมแกคกรณในขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง ซงในการดาเนนการพจารณาคกรณฝายทเปนเจาหนาทจะมบทบาทสาคญในกระบวนการดงกลาวเนองจากจะตองเปนผดาเนนกระบวนการพจารณา และผลของการพจารณานนอาจกอใหเกดผลกระทบตอสทธของคกรณอกฝายหนง ดงนน ผทจะเขามาทาการพจารณาจงควรทจะเปนบคคลหรอคณะบคคลทเปนทไววางใจไดวาจะมความเปนกลาง และไมเปนผมสวนไดเสยในกระบวนพจารณาดงกลาวอนจะทาใหเกดความไมเปนธรรมในกระบวนพจารณา ซงจากการศกษาพบวาเคยเกดปญหาในกรณดงกลาวคอ ไดมการรองเรยนตอคณะกรรมการแพทยสภาจากผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนคกรณวาเจาหนาทผแสวงหาขอเทจจรงเปนผทมสวนไดเสยในกระบวนการพจารณาทาใหการพจารณาดงกลาว

DPU

ขดตอกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง และตอมาไดมการฟองรองตอศาลปกครอง10 ในประเดนเรองคณะอนกรรมการผทาหนาทพจารณามสวนไดเสยในกระบวนพจารณาคดจรยธรรม จะเหนไดวาการทขอบงคบแพทยสภาฯ ไมไดกาหนดถงบทบญญตในเรองดงกลาวใหชดเจนทาใหผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนคกรณไมมนใจวาจะไดรบความเปนธรรมจากกระบวนพจารณาคดจรยธรรม

2 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดหลกเกณฑทประกนความ

เปนธรรมไวในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครอง คอ (1) การใหคกรณไดรบทราบขอเทจจรงรวมทงสทธและหนาทของตน มาตรา 27 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กาหนดใหเจาหนาทแจง

สทธและหนาทในกระบวนพจารณาทางปกครองใหคกรณทราบตามความจาเปนแกกรณ ในการพจารณาวากรณใดจาเปนหรอไมจาเปนตองแจงนน มหลกเกณฑในการพจารณาอยางไร และผลของการปฏบตไมครบถวนจะเปนอยางไรนน พจารณาวาการทเจาหนาทตองแจงสทธและหนาทในกระบวนการพจารณาทางปกครองใหคกรณทราบตามความจาเปนแกกรณนนมงหมายใหคกรณทเขามามสวนสมพนธกบกระบวนการพจารณาทางปกครองไดรบความเปนธรรมและมโอกาสทจะโตแยงแสดงพยานหลกฐานของตนได ถากรณของสทธหนาทใดทคกรณไมทราบจะกอใหเกดความไมเปนธรรมแกผนนแลว ยอมถอไดวาเปนกรณจาเปนทตองแจงใหทราบ กรณทจาเปนตองแจงใหทราบหรอไมจะแตกตางกนไปในแตละเรอง และแตละคกรณและสภาพแวดลอม การทเจาหนาทไมแจงสทธและหนาททจาเปนแกกรณใหทราบยอมทาใหกระบวนการพจารณาทางปกครองไมชอบดวยกฎหมาย และถาเปนกรณทเปนสาระสาคญอนอาจทาใหคกรณไมไดรบความเปนธรรมในการพจารณาทางปกครอง คาสงทางปกครองทเกดจากการนนอาจถกเพกถอนไดเพราะเหตทเปนคาสงทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย ถาเปนกรณทเจาหนาทหรอผบงคบบญชาพบเองกอาจเพกถอนไดตามบทบญญตในสวนท 6 การเพกถอนคาสงทางปกครอง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ดงนน ในกรณทฝายปกครองจะออกคาสงทางปกครองใดทอาจจะกอความเสยหาย หรอมผลกระทบกระเทอนตอสทธของผใด เจาหนาทจงจะตองทาการแจงขอเทจจรงดงกลาวใหผนนไดทราบ และรวมทงสทธตาง ๆ ในกระบวนการพจารณาของคกรณดวย ทงนเพอประโยชนและความเปนธรรมในการพจารณา

(2) การใหคกรณมสทธตรวจเอกสารทจาเปนแกการใชสทธ

10 คาพพากษาศาลปกครองกลาง คดหมายเลขแดงท 1809-1811/2546

DPU

มาตรา 31 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กาหนดใหคกรณมสทธขอตรวจเอกสารทจาเปนตองรเพอการโตแยงสทธหรอชแจงหรอปองกนสทธของตน คกรณมสทธขอตรวจเอกสารเพอประโยชนในการโตแยงหรอชแจงหรอปองกนสทธของตนได ถากรณใดเปนเรองจาเปนถอวาคกรณมสทธตองร ซงเปนปญหาขอกฎหมาย สาหรบผ ทจะใหคกรณดเอกสาร คอ เจาหนาทผพจารณาและทาคาสงทางปกครองซงเปนผ พจารณาในเบองตนวาเอกสารดงกลาวจาเปนหรอไม สวนปญหาวากรณใดเปนกรณทจาเปนหรอไม ตองพจารณาจากผลแหงความเปนธรรมของคกรณเปนหลกในอนทจะโตแยง หรอชแจง หรอปองกนสทธของตน

การขอดขอมลขาวสารตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 เปนสทธของบคคลทวไปทจะเขาถงขอมลขาวสารของราชการ ไมวาจะเปนผ มสวนไดเสยในกรณนนหรอไม แตสทธทจะขอดเอกสารตามมาตรา 31 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เปนสทธทคกรณจาเปนตองไดร เพอประโยชนในการโตแยง หรอชแจง หรอปองกนสทธของตน สทธดงกลาวจงเปนสทธเฉพาะตวของคกรณตางจากสทธของบคคลทวไปตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 ดงนน ถาเรองใดเปนกรณจาเปนหากไมรแลวจะกอใหเกดความไมเปนธรรมในการพจารณาทางปกครองกตองใหคกรณดเอกสารหรอพยานหลกฐานนน

(3) การใหสทธคกรณโตแยงปองกนสทธและแสดงพยานหลกฐานสนบสนน มาตรา 30 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดเปน

หลกเกณฑไววาจะตองใหคกรณมโอกาสทจะไดทราบขอเทจจรงอยางเพยงพอ และตองใหโอกาสในการโตแยงและแสดงหลกฐานเพอสนบสนนคาชแจงในการโตแยงนน หลกการใหสทธโตแยงถอเปนหลกทวไปทใชในกรณทมการพจารณาอนเปนการกระทบตอสทธของบคคลอกฝายหนงไมวาจะเปนกระบวนพจารณาคดแพง คดอาญา หรอคดปกครองกตาม เพอเปดโอกาสใหคกรณไดโตแยงและแสดงหลกฐานพสจนความบรสทธของตน

(4) การใหสทธคกรณแตงตงตวแทนในกระบวนพจารณาทางปกครอง และสทธการนาทนายความหรอทปรกษาเขามาในการพจารณาทางปกครอง

วตถประสงคของการใหสทธคกรณในการแตงตงตวแทนเขามาในกระบวนพจารณา คอ เพอรกษาผลประโยชนของผ ทเปนคกรณในกรณทไมสะดวกในการเดนทางมาตดตอกบเจาหนาทดวยตวเอง กฎหมายจงใหสทธในการแตงตงตวแทนเพอเขามาดาเนนการแทน ในกรณของผ ทไมมความรหรอความเขาใจในขอกฎหมายกอาจแตงตงทนายความ หรอทปรกษาเขามาในกระบวนพจารณาเพอรกษาผลประโยชนของตนได สทธในการมทนายความนนถอไดวาเปนสทธขนพนฐานของบคคลทเขามาเกยวของกบกระบวนการยตธรรม ซงในกระบวนพจารณาทางปกครองกเปนเชนเดยวกน คกรณอาจมความตองการผ ทมความรความเชยวชาญ

DPU

ในดานกฎหมายโดยเฉพาะเขามาในกระบวนพจารณาเพอปกปองสทธและผลประโยชนของตน โดยไดหลกเกณฑดงกลาวกาหนดไวในมาตรา 23 และมาตรา 24 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนการพจารณาคดจรยธรรมตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ในขนตอนการพจารณาทางปกครองของแพทยสภา การดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมจะแบงออกเปน 3 ขนตอน คอ

(ก) ขนตอนการดาเนนการของคณะอนกรรมการสอบสวน เรมขนเมอคณะกรรมการแพทยสภามมตใหคณะอนกรรมการสอบสวนทาการสอบสวนผ ถก

รองเรยนหลงจากมไดมตวาเรองทไดรองเรยนมมลความผด คณะอนกรรมการสอบสวนกจะดาเนนการแสวงหาขอเทจจรงและพยานหลกฐานเพอพสจนวาการกระทาของผถกรองเรยนนนเปนความผดตอจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมหรอไม อยางไร ในขนตอนการดาเนนการของคณะอนกรรมการสอบสวนมประเดนพจารณาวาในกรณทมการดาเนนการสอบสวนขอเทจจรงนอกเขตพนทหรอกรณทตองทาการสอบสวนขอเทจจรงในพนทตางจงหวด ในทางปฏบตอนกรรมการสอบสวนจะมอบหมายใหสาธารณะสขจงหวดเปนผ ดาเนนการแสวงหาขอเทจจรง หรอทาการสอบสวนแทน ปญหาคอ คณะอนกรรมการสอบสวนมอานาจในมอบหมายใหสาธารณะสขจงหวดดาเนนการสอบสวนแทนหรอไม เมอพจารณาขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมฯ ขอ 20 พบวาคณะอนกรรมการสอบสวนไมมอานาจในการมอบหมายการดาเนนการสอบสวนใหแกบคคลทมใชอนกรรมการสอบสวน โดยขอบงคบดงกลาวใหอานาจคณะอนกรรมการสอบสวนสามารถทจะมอบหมายใหอนกรรมการสอบสวนคนใดคนหนงไปดาเนนการสอบสวนได จากขอบงคบดงกลาวผทสามารถดาเนนการสอบสวนในกรณนจะตองเปนอนกรรมการสอบสวนทไดรบมอบหมายเทานน สาธารณะสขจงหวดจงไมสามารถดาเนนการสอบสวนแทนคณะอนกรรมการสอบสวนได ซงแนวทางปฏบตของแพทยสภาในระยะหลงจะมการมอบหมายใหประธานคณะอนกรรมการสอบสวน หรออนกรรมการสอบสวนสองคนไปดาเนนการสอบสวนแทนคณะอนกรรมการสอบสวน

กรณทคณะอนกรรมการสอบสวนทาการสอบสวนแลวพบวากรณดงกลาวนนมความผดในขอกลาวหาใหม มปญหาวาคณะอนกรรมการสอบสวนสามารถแจงขอกลาวหาใหมเพมเตมโดยไมตองสงเรองใหเลขาธการแพทยสภาเพอเรมกระบวนการตงแตตนไดหรอไม เมอพจารณาในกรณดงกลาวเหนวาการแจงขอกลาวหาในระหวางการดาเนนการสอบสวนนน ถาปรากฏวาคณะอนกรรมการสอบสวนพบกรณใหมทแตกตางไปจากกรณเดม คณะอนกรรมการสอบสวนควรจะตองแจงเลขาธการแพทยสภาเพอใหสงกรณทพบใหมนนใหกบคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ใหดาเนนการพจารณาหาขอเทจจรงทงหมดตามกระบวนการทกาหนดไว

DPU

ทง น เพราะหากเปนขอกลาวหาท เ ปนประเดนใหมนนจะตองผานกระบวนการหาขอเทจจรงของคณะอนกรรมการจรยธรรมฯ ตามขนตอนและยงตองผานการพจารณาของคณะกรรมการแพทยสภาเพอชมลความผดเสยกอน เวนแตกรณทคณะอนกรรมการสอบสวนพบนนอยในขอบเขตของเรองเดมทผ รองเรยนไดรองเรยนมาคณะอนกรรมการสอบสวนจงจะสามารถเพมเตมขอกลาวหาโดยแจงขอกลาวหาเพมเตมได

(ข) ขนตอนการพจารณาวนจฉยของคณะกรรมการแพทยสภา เมอคณะกรรมการแพทยสภาไดรบสานวนการสอบสวน พยานหลกฐานตาง ๆ และรายงาน

ความเหนของคณะอนกรรมการสอบสวนทสงมาใหคณะกรรมการแพทยสภาพจารณาเพอประกอบการวนจฉย คณะกรรมการแพทยสภาจะดาเนนการพจารณาวาการกระทาของผถกรองเรยนผดตอขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพหรอไม และหากการกระทาดงกลาวเปนความผดกจะพจารณากาหนดโทษแกผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกรองเรยน โดยทาเปนมตคณะกรรมการแพทยสภา และในกรณของการมมตของแพทยสภามประเดนทพจารณาคอ มตของคณะกรรมการแพทยสภาถอวาเปนคาสงทางปกครองหรอไม มแนวคาวนจฉยของศาลปกครองในคาสงศาลปกครองสงสด ท 72/2544 เรอง คดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองกระทาการโดยไมชอบดวยกฎหมาย วนจฉยไว ดงน

คาวนจฉยชขาดของคณะกรรมการแพทยสภาทมมตใหลงโทษผ ฟองคดท 2 ท 3 และท 4 ยงไมมผลบงคบตามกฎหมาย เพราะจะตองมขนตอนดาเนนการเพอใหมการออกคาสงและการแจงคาสงของแพทยสภาใหผ ฟองคดท 2 ท 3 และท 4 ทราบและปฏบตตอไปอก ถอไดวามตของแพทยสภาดงกลาวเปนเพยงขนตอนแรกของกระบวนการพจารณาเพอลงโทษผ ฟองคดท 2 ท 3 และท 4 เทานน จงไมเปนคาสงทางปกครองทผ ฟองคดท 1 ท 2 ท 3 และท 4 จะนามาเปนเหตในการฟองคดตอศาลปกครองคาขอของผ ฟองคดท 1 และท 3 ทขอใหเพกถอนเปลยนแปลงขอบงคบแพทยสภา วาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ขอ 4 (1) ขอ 22 ขอ 24 และขอ 37 จงไมอาจกระทาไดเพราะขอบงคบของแพทยสภาดงกลาวเปนเพยงวธพจารณาเพอลงโทษดานจรยธรรมตอผ ฟองคดท 2 ท 3 และท 4 เทานน เมอมตของแพทยสภาทเกดจากขอบงคบดงกลาวยงไมมผลบงคบตอผ ฟองคดท 2 ท 3 และท 4 กรณจงไมจาเปนทจะกาวลวงเขาไปวนจฉยคาขอของผ ฟองคดในชนน ผ ฟองคดท 1 จงมใชผ มสทธฟองคดปกครองตามนยมาตรา 9 ประกอบดวยมาตรา 42 แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองฯ และไมจาตองพจารณาคาขอบรรเทาทกขชวคราวทผ ฟองคดท 1 ขอมา

(ค) ขนตอนการพจารณาของสภานายกพเศษ สภานายกพเศษตามความหมายของมาตรา 10 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

หมายถง รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข เมอคณะกรรมการแพทยสภามมตลงโทษผถกรองเรยนแลว นายกแพทยสภาจะทาการเสนอมตของคณะกรรมการแพทยสภาตอสภานายกพเศษเพอพจารณาใหความ

DPU

เหนชอบ หรอยบยงมตดงกลาว หากมการยบยงมตของคณะกรรมการแพทยสภาโดยสภานายกพเศษคณะกรรมการแพทยสภาจะมการประชมเพอพจารณาอกครงและถากรรมการแพทยสภามมตยนยนไมนอยกวาสองในสามของจานวนกรรมการทงคณะ กจะดาเนนการตามมตนนโดยทาเปนคาสงแพทยสภา

เมอพจารณาถงบทบาทและหนาทของสภานายกพเศษในการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภา กบสภานายกพเศษในการดาเนนกระบวนพจารณาของสภาวชาชพอน พบวาสภานายกพเศษในกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภามบทบาทในการพจารณาตางจากสภานายกพเศษในกระบวนพจารณาของสภาวชาชพอน ๆ ตวอยางเชน สภานายกพเศษแหงสภาทนายความ ไมมอานาจหนาทในการพจารณาใหความเหนชอบหรอการยบยงมตของคณะกรรมการสภาทนายความ แตมอานาจในการพจารณาอทธรณคาสงของคณะกรรมการสภาทนายความ ซงแตกตางกบสภานายกพเศษของแพทยสภาทมบทบาทในกระบวนการพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภาเนองจากสภานายกพเศษของแพทยสภามอานาจในการใหความเหนชอบหรอการยบยงมตวนจฉยชขาดของคณะกรรมการแพทยสภาซงถอวากระบวนการดงกลาวเปนขนตอนในการพจารณาเพอออกคาสงทางปกครองของแพทยสภาดวยแลวจงจะสามารถดาเนนการออกคาสงแพทยสภาตอไปได11 ตางจากการพจารณาคดมรรยาททนายความทคณะกรรมการสภาทนายความสามารถออกทาคาสงสภาทนายความไดโดยไมตองผานขนตอนการพจารณาเหนชอบจากสภานายกพเศษแหงสภาทนายความ12

ในการดาเนนการของคณะกรรมการในขนตอนตาง ๆ ทงสามขนตอนตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 เมอนาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรม เปรยบเทยบกบหลกเกณฑตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ โดยแยกพจารณาออกเปนกรณตาง ๆ คอ

(1) สทธของคกรณในการรบทราบขอเทจจรงรวมทงสทธและหนาทของตน เมอพจารณาจากบทบญญตในมาตรา 38 วรรคแรกแหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ.

2525 ซงบญญตวา “ใหประธานอนกรรมการสอบสวนแจงขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษพรอมทงสงสาเนาเรองทกลาวหาหรอกลาวโทษ ใหผประกอบวชาชพเวชกรรมผถกกลาวหาหรอถกกลาวโทษไมนอยกวาสบหาวนกอนวนเรมทาการสอบสวน” และขอ 15 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ซงกาหนดใหประธานคณะอนกรรมการสอบสวนแจงขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษตามเรองรองเรยนและสงสาเนา

11 คาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 72/2544 12 มาตรา 67 และมาตรา 68 แหงพระราชบญญตทนายความ พ.ศ. 2528

DPU

เรองทกลาวหาหรอกลาวโทษใหผถกรองเรยนผนนรบทราบ พรอมทงแจงใหผถกรองเรยนทราบวาผถกรองเรยนมสทธยนคาชแจงแกขอกลาวหา หรอขอกลาวโทษตามเรองรองเรยนนนภายในสบหาวน นบแตวนไดรบแจงและรบสาเนาเรองรองเรยนดงกลาว จะเหนวาพระราชบญญตวชาชพเวชกรรมฯ และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมฯ ไดกาหนดใหมการแจงขอเทจจรงแกคกรณ และสงสาเนาเรองทกลาวหาหรอกลาวโทษสบหาวนวนกอนทาการสอบสวน ซงแมจะถอไดวามการกาหนดหลกเกณฑทเปนไปในแนวทางเดยวกบมาตรา 30 วรรคแรกแหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ แตขอกาหนดดงกลาวยงไมมความชดเจนเกยวกบการแจงใหผ ถกรองเรยนไดทราบถงขอเทจจรงและพยานหลกฐานทสนบสนนขอกลาวหาอนเปนการทาใหผ ถกรองเรยนไมไดรบประโยชนซงเปนสาระสาคญทผ ถกรองเรยนจาเปนตองทราบเพอใหการชแจงขอกลาวหาหรอกลาวโทษสามารถกระทาไดอยางตรงประเดนและเปนการเปดโอกาสใหผถกรองเรยนนาพยานหลกฐานเขาสบหกลางพยานหลกฐานฝายกลาวหาหรอกลาวโทษไดอยางเตมทในขนตอนตอไปดวย ตางจากมาตรา 30 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ทบญญตไวอยางชดเจนวาใหคกรณไดมโอกาสไดทราบขอเทจจรงอยางเพยงพอ สวนกรณการแจงสทธและหนาทของคกรณควบคไปกบการแจงขอเทจจรงนน ขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ กาหนดแตเพยงการแจงสทธในการยนคาชแจงแกขอกลาวหาหรอกลาวโทษ อนเปนสทธในการโตแยงแสดงหลกฐานเทานน และหากพจารณาบทบญญตในมาตรา 27 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ทใหเจาหนาทแจงสทธและหนาทแกคกรณตามความจาเปนแกกรณนน การแจงแตเพยงสทธในการโตแยงแสดงหลกฐานนนจะถอวาเพยงพอแกความจาเปนของคกรณหรอไม พจารณาวาการแจงเพยงสทธดงกลาวนาจะยงไมเพยงพอตอความจาเปนของคกรณ เพราะคกรณยงมสทธในกระบวนการพจารณาอกหลายประการทควรทราบเพอประโยชนและเกดความเปนธรรมแกคกรณ ดงนน การทไดทราบถงสทธในการโตแยงเพยงอยางเดยวนนไมกอใหเกดความเปนธรรมแกคกรณ จงควรกาหนดไวในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ ใหมความชดเจนเกยวกบสทธของคกรณมากยงขน

(2) การใหคกรณมสทธตรวจเอกสารทจาเปนแกการใชสทธ เมอพจารณาถงหลกเกณฑทใหสทธคกรณในการตรวจสอบเอกสารทจาเปนจากพระราชบญญต

วชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมฯ ปรากฏวาไมมบทบญญตหรอหลกเกณฑทไดกาหนดถงสทธดงกลาว แมวาการขอดขอมลขาวสารจะเปนสทธของบคคลทวไปในการทจะขอขอมลขาวสารของราชการตามพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 กตาม แตสทธทจะขอดเอกสารตามมาตรา 31 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เปนสทธทคกรณจาเปนตองไดรเพอประโยชนในการปองกนสทธของตน สทธดงกลาวเปนสทธเฉพาะตวของคกรณในกระบวนพจารณาทางปกครอง แตกตางจากสทธการขอขอมลขาวสารตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร

DPU

ของราชการฯ ดงนน เพอกอใหเกดความเปนธรรมในกระบวนพจารณาทางปกครอง คกรณควรมสทธตรวจดเอกสารหรอพยานหลกฐานกอนการใชสทธโตแยงของตน จงควรมการกาหนดไวในขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมฯ เพอใหเกดความเปนธรรมแกคกรณในกระบวนพจารณา และสามารถนาไปปฏบตไดโดยหลกเกณฑดงกลาวมความสอดคลองกบหลกเกณฑทกาหนดในกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง กรณในเรองของสทธในการตรวจเอกสารมแนวคาวนจฉยของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง13 ไดเคยวนจฉยไวดงน

ธนาคารอาคารสงเคราะหมหนงสอถงสานกคณะกรรมการกฤษฎกาขอหารอปญหาขอกฎหมายเกยวกบการปฏบตตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ สรปความไดวาการทมาตรา 31 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กาหนดใหคกรณมสทธขอตรวจดเอกสารทจาเปนตองรเพอการโตแยงสทธหรอชแจงสทธของตนไดนน การพจารณาวาเอกสารใดจาเปนตองรนนคกรณเปนผ พจารณาหรอคณะกรรมการสอบสวนฯ เปนผ พจารณา และมหลกเกณฑในการพจารณาอยางไร

คณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองพจารณาแลวเหนวาตามมาตรา 31 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 คกรณมสทธขอตรวจดเอกสารเพอประโยชนในการโตแยงหรอชแจงหรอปองกนสทธของตนได ถากรณใดเปนเรองจาเปนถอวาคกรณมสทธตองร ซงเปนปญหาขอกฎหมายสาหรบผ ทจะใหคกรณดเอกสารคอ เจาหนาทผ พจารณาและทาคาสงทางปกครองซงเปนผ พจารณาในเบองตนวาเอกสารดงกลาวจาเปนหรอไม สวนปญหาวากรณใดเปนกรณทจาเปนหรอไม ตองพจารณาจากผลแหงความเปนธรรมของคกรณเปนหลกในอนทจะโตแยง หรอชแจง หรอปองกนสทธของตน

(3) สทธของคกรณในการโตแยงปองกนสทธและแสดงพยานหลกฐานสนบสนน หากพจารณาถงผลกระทบของคกรณทไดรบจากคาสงทางปกครองทเปนการใชอานาจของ

เจาหนาททมผลเปนการระงบสทธของบคคลทมอยตามคาสงทางปกครองเดม ดงนน การดาเนนการจงตองเปนไปตามบทบญญตเกยวกบการพจารณาและการจดทาคาสงทางปกครองซงตองใหสทธคกรณทจะไดรบผลกระทบจากคาสงทางปกครองมโอกาสโตแยงกอน มาตรา 38 วรรคสองแหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 บญญตเกยวกบสทธในการโตแยงและแสดงหลกฐานวา “ผถกกลาวหาหรอถกกลาวโทษมสทธทาคาชแจงหรอนาพยานหลกฐานใด ๆ มาใหคณะอนกรรมการสอบสวน” และขอ 17 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมฯ กาหนดใหผถกรองเรยนอาจอางตนเองเปนพยาน และยนรายการบญชระบพยานหลกฐานของตน ประกอบคาชแจงแกขอกลาวหาหรอกลาวโทษ ตอประธานคณะอนกรรมการสอบสวนไดภายในสบหาวนนบแตวนไดรบสาเนาเรองรองเรยนตามขอ 15 หรอภายในระยะเวลาทประธาน


DPU

คณะอนกรรมการสอบสวนกาหนดขนใหม พจารณาจากพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมฯ เหนวาบทบญญตดงกลาวไดกาหนดหลกเกณฑทคมครองผถกรองเรยนใหมโอกาสไดโตแยงปองกนสทธของตนซงหลกเกณฑดงกลาวไดสอดคลองกบหลกเกณฑตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

(4) การใหสทธคกรณแตงตงตวแทนในกระบวนพจารณาทางปกครอง และสทธการนาทนายความหรอทปรกษาเขามาในการพจารณาทางปกครอง

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมฯ ไมมบทบญญตทเกยวกบการใหสทธผถกรองเรยนในการแตงตงตวแทน และสทธในการนาทนายความหรอทปรกษาเขามาในกระบวนพจารณาทางปกครอง ซงในการประชมคณะอนกรรมการทปรกษากฎหมายของแพทยสภาครงท 7/2543 โดยคณะอนกรรมการฯ มความเหนวาการอนญาตใหทนายความเขาฟงกระบวนการสอบสวนทาไดเฉพาะกระบวนการยตธรรมเทานนไมสามารถกระทาไดในองคกรวชาชพ ทประชมมมตไมอนญาตใหนาทนายความเขามาในกระบวนการสอบสวนของแพทยสภา ตอมาในการประชมคณะอนกรรมการทปรกษากฎหมายของแพทยสภาครงท 2/2545 ทประชมคณะอนกรรมการฯ มความเหนวาการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภานนเปนลกษณะไตสวนจงควรใหทคกรณสามารถนาทนายความหรอทปรกษาเขามาในการพจารณาไดตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 โดยคณะอนกรรมการฯ ทพจารณามสทธทจะใชสทธตามารตรา 29 (2) พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองทจะใหคกรณหรอทนายความออกจากหองพจารณาถาเหนวามการกระทาเพอประวงเวลาหรอทาใหการพจารณาลาชา และแมวาจะมมตของคณะอนกรรมการทปรกษากฎหมายของแพทยสภาในเรองดงกลาวแตหากพจารณาจากบทบญญตมาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ จะพบวากฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองไดกาหนดไวอยางชดเจนอยแลววากรณทกฎหมายเฉพาะมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวาใหนากฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองไปใชบงคบแทนกฎหมายเฉพาะในกรณนนๆ ซงสทธในการแตงตงทนายความของคกรณในกระบวนพจารณาทางปกครองกเปนผลมาจากมาตรา 3 และมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ซงเมอไดพจารณาถงแนวทางในการปฏบตงานของเจาหนาทททาหนาทในการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมดงกลาวสามารถสะทอนใหเหนวาในทางปฏบตเจาหนาทดงกลาวจะทาหนาทดาเนนกระบวนพจารณาโดยนาพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ มาใชบงคบเทานน จงเกดปญหาวาหากเกดกรณทไดดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมโดยทการพจารณาดงกลาวมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวาพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ จะทาใหเกดปญหาและความไมเปนธรรมในการพจารณา หากเปนเชนนนกควรมการ

DPU

กาหนดไวเปนหลกเกณฑเพอเปนแนวทางในการปฏบตงานของเจาหนาทแพทยสภาไวใหชดเจนเพอทาใหเกดความเปนธรรมกบผถกรองเรยนและสอดคลองกบหลกเกณฑทกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

คณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองไดเคยใหความเหนในกรณตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไวในขอหารอเรองการสอบสวนความผดทางวนยพนกงานการรถไฟแหงประเทศไทย ดงน 14

การรถไฟแหงประเทศไทยขอหารอขอกฎหมายถงสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ความวา การรถไฟแหงประเทศไทยไดมคาสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวนทางวนยนายวนย เสลาคณ ฐานประพฤตชวอยางรายแรง เปนเหตใหการรถไฟแหงประเทศไทยเสอมเสยชอเสยง นายวนย เสลาคณ ไดมหนงสอถงประธานกรรมการสอบสวนขอใชสทธตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 โดยขอนาทนายความเขามาในกระบวนการสอบสวนทางวนยในกรณทตองมาปรากฏตวตอหนาคณะกรรมการสอบสวน

การรถไฟแหงประเทศไทยมความเหนวา พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 เปนการกาหนดใหสวนราชการถอปฏบต ในสวนของรฐวสาหกจนาจะใชบงคบเฉพาะในสวนทเกยวกบคาสงของรฐวสาหกจทออกไปมผลกระทบตอสทธของสาธารณชนตามทกฎหมายกาหนดไวเทานน นอกจากนหลกเกณฑการแตงตงคณะกรรมการสอบสวนตามระเบยบดงกลาวกมมาตรฐานในการปฏบตราชการไมตากวาหลกเกณฑทกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ การทนายวนย เสลาคณ ขอใชสทธตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 จงไมอาจกระทาได การรถไฟแหงประเทศไทยจงขอหารอวาความเหนดงกลาวขางตนถกตองหรอไม เพยงใด

คณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองไดพจารณาขอหารอดงกลาว มความเหนวาตามพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2494 การรถไฟแหงประเทศไทยเปนรฐวสาหกจทมการใชอานาจของรฐในการดาเนนการบรการขนสงสาธารณะจงเปน "เจาหนาท" ตามมาตรา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และมไดเปนหนวยงานหรอองคกรทไดรบการยกเวนตามมาตรา 4 แหงพระราชบญญตดงกลาว ดงนน การรถไฟแหงประเทศไทยจงอยภายใตบงคบวธการและหลกเกณฑตามทพระราชบญญตดงกลาวกาหนด เวนแตกฎหมายวาดวยการรถไฟแหงประเทศไทยจะไดกาหนดวธปฏบตราชการทางปกครองเรองใดไวโดยเฉพาะและมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมหรอมมาตรฐานในการปฏบต


DPU

ราชการไมตากวาหลกเกณฑทกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ทงน ตามมาตรา 3 แหงพระราชบญญตดงกลาว

คณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองไดพจารณาระเบยบการรถไฟแหงประเทศไทย ฉบบท 120 วาดวยการสอบสวนเรองตาง ๆ ทเกดขนในการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2541 แลวเหนวา ระเบยบฉบบดงกลาวมไดมขอกาหนดใดทใหสทธแกผถกสอบสวนในการมทนายหรอทปรกษาเขามาในกระบวนการสอบสวน ระเบยบดงกลาวจงมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวาหลกเกณฑทบญญตไวในมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ทบญญตใหสทธแกคกรณทจะนาทนายความหรอทปรกษาของตนเขามาในการพจารณาทางปกครองทคกรณตองมาปรากฏตวตอเจาหนาทได ฉะนน การสอบสวนความผดทางวนยของการรถไฟแหงประเทศไทยจงตองนามาตรา 23 แหงพระราชบญญตดงกลาวมาใชบงคบ ผ ถกสอบสวนยอมมสทธนาทนายหรอทปรกษาเขามาในกระบวนการสอบสวนได ซงเรองทานองเดยวกนนคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองไดเคยวนจฉยไวแลวในเรองเสรจท 205/2541 วาการสอบสวนดาเนนการทางวนยขาราชการ ตามขอ 21 ของกฎ ก.พ. ฉบบท 18 (พ.ศ. 2540) ออกตามความในพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2535 กาหนดหามมใหบคคลอนอยในทสอบสวน เวนแตบคคลซงคณะกรรมการสอบสวนอนญาตใหอยในทสอบสวนเพอประโยชนแหงการสอบสวน แตเมอคาสงลงโทษทางวนยขาราชการเปนคาสงทางปกครอง การสอบสวนเพอดาเนนการทางวนยขาราชการเปนการพจารณาทางปกครอง และผถกกลาวหาวากระทาผดวนยเปนคกรณ ตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ซงตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ผถกกลาวหายอมมสทธนาทนายความหรอทปรกษาของตนเขามาในการพจารณาทางปกครองได เพราะหลกเกณฑตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ เปนหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมแกผถกกลาวหาวากระทาผดวนยสงกวาหลกเกณฑตามขอ 21 ของ กฎ ก.พ. ฉบบท 18 (พ.ศ. 2540)ฯ กรณจงตองนาหลกเกณฑตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯมาใชบงคบ15

เมอพจารณาความเหนของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองแลวจงสรปไดวาในกระบวนพจารณาทางปกครองใด คกรณทางปกครองมสทธนาทนายความหรอทปรกษาเขามาในกระบวนพจารณาไดตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ดงนนในกระบวนพจารณาทางปกครองของแพทยสภาผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนคกรณสามารถนาทปรกษาหรอทนายความเขามาในการพจารณาไดตามบทบญญตมาตราดงกลาว 3 หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในขนตอนการออกคาสงทางปกครอง


DPU

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมไว ดงน

ก) หลกเกณฑเกยวกบแบบของคาสงทางปกครอง ในการทาคาสงทางปกครองโดยปกตจะไมยดถอรปแบบโดยจะทาในลกษณะใดกไดเพยงใหม

สาระเปนคาสงทางปกครองคอ กอใหเกดผลกระทบตอสถานภาพของสทธของบคคลตามกฎหมายเปนการเฉพาะรายกเพยงพอ เพราะมาตรา 34 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กาหนดไววาคาสงทางปกครองอาจทาเปนหนงสอได หรอจะทาดวยวาจากได หรอทาโดยสอความหมายในรปแบบอนกได กรณทคาสงทางปกครองทาเปนหนงสอมาตรา 36 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ไดกาหนดรายการทตองระบไว 3 รายการ คอ 1) วน เดอน ป ททาคาสง 2) ชอและตาแหนงของผ ทาคาสง 3) ลายมอชอของเจาหนาทผ ทาคาสง และนอกจากรายการดงกลาว มาตรา 37 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ยงไดกาหนดใหคาสงทางปกครองททาเปนหนงสอตองจดใหมเหตผลอนเปนขอเทจจรงทเปนสาระสาคญ ขอกฎหมาย และขอพจารณา ขอสนบสนนในการใชดลพนจ ประกอบอกดวย แตกมขอยกเวนอย 4 กรณ คอ กรณของความลบ กรณเรงดวน กรณทมผลตรงตามคาขอ และกรณทเหตผลนนเปนทรกนอยแลว

ข) หลกเกณฑเกยวกบการแจงคาสงทางปกครอง

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดกาหนดหลกเกณฑการแจงคาสงทางปกครองไว 4 วธคอ 1) แจงเฉพาะเจาะจงตอตวผรบคาสงทางปกครอง 2) วธปดประกาศ 3) วธประกาศหนงสอพมพ และ4) วธสงทางเครองโทรสาร โดยในการแจงคาสงทางปกครองนนปกตจะตองแจงแกผทไดรบผลกระทบจากคาสง แตในกรณทไมอาจแจงแกผรบคาสงไดกฎหมายกาหนดหลกเกณฑไววา การแจงคาสงเปนหนงสอจะตองแจงแกตวผรบหรอตวแทนโดยสงแกตวผนนหรอสงไปยงภมลาเนาของผนน16 และในกรณทผรบปฏเสธไมยอมรบหรอไมพบผรบใหสงตอบคคลซงมใชผรบคาสงหรอตวแทนกไดโดยตองเปนผทบรรลนตภาวะ17 และหากบคคลดงกลาวไมยอมรบการสงคาสงอกกใหมการวางหรอปดหนงสอไว ณ สถานทนนโดยมหลกเกณฑทเปนหลกประกนการคมครองสทธของผรบคาสงวาจะตองวางในททเหนไดงายและตอเจาพนกงานทไปเปนพยานดวย ซงเจาพนกงานทจะเปนพยานในการวางหนงสอหรอปดหนงสอจะเปนไปตามทกฎกระทรวงฉบบท 11 (พ.ศ. 2542) กาหนด อนไดแก เจาพนกงานตารวจ ขาราชการสวนกลาง เจาพนกงานผมหนาทรบผดชอบในเขตพนท เชน กานน สารวตรกานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน เปนตน

16 มาตรา 69 วรรคสอง แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 17 มาตรา 70 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

DPU

ขนตอนการออกคาสงแพทยสภาตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบ

แพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ในการออกคาสงแพทยสภามประเดนพจารณาวาคาสงแพทยสภาเปนคาสงทางปกครองหรอไม พจารณาเปรยบเทยบกบแนวคาวนจฉยของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครองท 205/2541 ทใหความเหนในประเดนเรองคาสงลงโทษทางวนยขาราชการถอวาเปนคาสงทางปกครอง และเมอพจารณานยามของคาวา "คาสงทางปกครอง" ในมาตา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 แลว เหนวา "คาสงทางปกครอง" หมายความวา การใชอานาจตามกฎหมายของเจาหนาททมผลเปนการสรางนตสมพนธขนระหวางบคคลในอนทจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวน ระงบ หรอมผลกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาทของบคคล ไมวาจะเปนการถาวรหรอชวคราว ดงนน คาสงลงโทษทางจรยธรรมจงถอวาเปนคาสงทางปกครองเนองจากเปนการใชอานาจตามกฎหมายของคณะกรรมการแพทยสภาโดยความเหนชอบของสภานายกพเศษ ซงมผลกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาทของผประกอบวชาชพเวชกรรม

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ไดกาหนดหลกเกณฑในขนตอนการออกคาสงแพทยสภา คอ

(ก) แบบของคาสงแพทยสภา ขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมฯ ไดกาหนดถงการออกคาสง

แพทยสภา โดยใหเลขาธการแพทยสภาทาคาสงแพทยสภาเพอเสนอใหนายกแพทยสภาลงนาม และในคาสงแพทยสภาอยางนอยจะตองมสาระสาคญ ดงน

(1) ชอ "คาสงแพทยสภา" และลาดบเลขทของคาสง (2) อางตวบทกฎหมาย ทสนบสนนการออกคาสง (3) เรองทถกรองเรยน (4) ชอผถกรองเรยน (5) ขอเทจจรงตามทปรากฏในสานวนการสอบสวนพรอมความเหนโดยยอ (6) มตของทประชมคณะกรรมการ (7) ลายมอชอนายกแพทยสภา หรออปนายกผทาการแทน (8) วน เดอน ป ทออกคาสง

จากหลกเกณฑในขอบงคบแพทยสภาฯ จะเหนวาขอบงคบกาหนดใหคาสงแพทยสภาตองทาเปนหนงสอ ดงนน คาสงทางทางปกครองททาเปนหนงสอระบรายการไว 3 รายการ คอ 1) วน เดอน ป ททาคาสง

DPU

2) ชอและตาแหนงของผ ทาคาสง 3) ลายมอชอของเจาหนาทผ ทาคาสง และตองจดใหมเหตผลอนเปนขอเทจจรงทเปนสาระสาคญ ขอกฎหมาย และขอพจารณา ขอสนบสนนในการใชดลพนจ ประกอบดวย เมอพจารณาหลกเกณฑของขอบงคบแพทยสภาฯ ถอไดวาขอบงคบดงกลาวมหลกเกณฑทสอดคลองกบหลกเกณฑของพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

(ข) การแจง และการมผลของคาสงแพทยสภา ในขนตอนการแจงคาสงแพทยสภา มาตรา 40 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

ไดกาหนดใหเลขาธการแพทยสภาแจงคาสงแพทยสภาตามทคณะกรรมการแพทยสภาวนจฉยชขาด ไปยงผประกอบวชาชพเวชกรรมผ ถกกลาวหาหรอผถกกลาวโทษเพอทราบ และใหบนทกคาสงนนไวในทะเบยนผประกอบวชาชพเวชกรรมดวย สวนการมผลบงคบใชของคาสงแพทยสภานนมาตรา 41 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ไดกาหนดวาผประกอบวชาชพเวชกรรมซงถกสงพกใชใบอนญาตใหถอวามไดเปนผประกอบวชาชพเวชกรรมตามพระราชบญญตนนบแตวนทคณะกรรมการแพทยสภาสงพกใชใบอนญาตนน แตในทางปฏบตการตความตามกฎหมายมาตรานอาจมปญหาเกดขน ทงนเพราะมตคณะกรรมการแพทยสภาทเกยวกบการลงโทษสมาชกจะตองไดรบความเหนชอบจากสภานายกพเศษกอนทจะออกเปนคาสงแพทยสภา จงเปนไปไมไดทจะนบวนทคณะกรรมการแพทยสภามมตดงกลาวเปนวนทคณะกรรมการแพทยสภาสงพกใชใบอนญาต นอกจากน คาสงลงโทษสมาชกจะตองลงนามโดยนายกแพทยสภาหรออปนายกผ ทาการแทนตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯารณาคดจรยธรรมฯรมการแพทยสภาจงไมอาจทราบไดวานายกแพทยสภาหรออปนายกผ ทาการแทนจะลงนามในวนใด โดยทวนเรมตนการพกใชใบอนญาตมความสาคญและยอมมผลตอวนสนสดระยะเวลาพกใชใบอนญาตดวย วนเรมตนและสนสดดงกลาวน ผ เกยวของทกฝายทงผ ถกลงโทษ ผ บงคบบญชาหรอนายจาง ผ อานวยการกองการประกอบโรคศลปะ นายแพทยสาธารณสขจงหวด และหวหนาสถานตารวจทเกยวของจะตองรบรรบทราบตรงกน จงตองมวธปฏบตใหชดเจน เนองจากผ ทตองรบผลกระทบโดยตรงทสดจากคาสงดงกลาวคอผประกอบวชาชพเวชกรรมทถกลงโทษ ขอ 44 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ จงกาหนดใหนบเวลาพกใชรวมทงกรณเพกถอนใบอนญาตโดยใหนบตงแตวนทผ ถกลงโทษลงนามรบทราบคาสงหรอวนปดคาสงแลวแตกรณ ซงในทางปฏบตกรณเปนคาสงพกใชหรอเพกถอนใบอนญาต นายกแพทยสภาหรออปนายกผ ทาการแทนเมอลงนามในคาสงจะตองเวนวนทลงนามไวใหเจาหนาทเปนผลงวนทในวนทผถกลงโทษมาลงนามไวใหเจาหนาทเปนผ ลงวนทในวนทผ ถกลงโทษมาลงนามรบทราบคาสงและใหถอวาวนดงกลาวเปนวนทคณะกรรมการแพทยสภาสงพกใชใบอนญาตตามนยมาตรา 41 แหงพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525

DPU

ศาลปกครองสงสดเคยมคาวนจฉยไวในคาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 125/2546 วนจฉยในประเดนดงกลาววา กรณทผประกอบวชาชพเวชกรรม (ผ ฟองคด) ไดทราบคาสงแพทยสภาแลวแตไมไดลงนามในใบรบทราบนน แมวาผประกอบวชาชพเวชกรรมจะมไดลงนามรบทราบคาสงของแพทยสภา (ผถกฟองคด) ท 73/2545 ลงวนท 26 กนยายน 2545 แตการทแพทยสภายงมสทธในการปดคาสงได ซงเปนการใชอานาจเพยงฝายเดยวทมผลเปนการพกใชใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม ซงหากแพทยสภาดาเนนการตามกรณดงกลาวยอมทาใหผประกอบวชาชพเวชกรรมไดรบความเดอดรอนเสยหายโดยมอาจหลกเลยงได ดงนน เมอแพทยสภาไดออกคาสงดงกลาวและผประกอบวชาชพเวชกรรมไดทราบคาสงแลว เพยงแตผประกอบวชาชพเวชกรรมยงไมไดลงนามรบทราบคาสงหรอไดมการปดคาสงอนจะทาใหมผลในการเรมนบระยะเวลาการพกใชใบอนญาต การบงคบตามคาสงของแพทยสภาท 72/2545 ลงวนท 16 กนยายน 2545 ทจะเกดขนในอนาคตไมวาจะเปนกรณการลงนามรบทราบคาสงในภายหลงกด หรอแพทยสภาไดปดคาสงในเวลาตอมากด ยอมทาใหเกดความเสยหายในการประกอบวชาชพเวชกรรมซงถอวาไดรบผลกระทบจากคาสงทางปกครองของผประกอบวชาชพเวชกรรมแลว

เมอพจารณาหลกเกณฑการแจงและการมผลของคาสงทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ซงกาหนดใหคาสงทางปกครองมผลตงแตขณะไดรบแจง และหลกเกณฑในขอบงคบแพทยสภาฯ ถอวามหลกเกณฑทสอดคลองกบพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 แตมขอพจารณาเพมเตมในกรณของการวางหรอปดคาสงแพทยสภาวาควรมการกาหนดเพมเตมหรอกาหนดแนวทางในการปดคาสงวาจะตองวางหรอปดไวในทซงเหนไดงายและตอหนาเจาพนกงานทไปเปนพยานดวย และควรจะกาหนดใหมเจาพนกงานทเปนพยานในการวางหรอปดคาสงเชนเดยวทกฎกระทรวงฉบบท 11 (พ.ศ. 2542) กาหนด18

4 ขนตอนการอทธรณคาสงทางปกครองของแพทยสภา ระบบการอทธรณคาสงทางปกครองโดยทวไปม 2 ลกษณะ คอ19 1. ระบบการอทธรณปกต เปนระบบทใชกบคาสงทางปกครองทกประเภท เวนแต ประเภททม

กฎหมายเฉพาะกาหนดไว หรอกรณทเปนขอยกเวน การอทธรณปกตจะไมมกฎหมายใดกาหนดวธการไว

18 กฎกระทรวงฉบบท 11 (พ.ศ. 2542) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.

2539 19 ชยวฒน วงศวฒนศานต . กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 . กรงเทพมหานคร . จรรช

การพมพ , 2540 , หนา 384-385.

DPU

โดยเฉพาะ จงอาจกระทาไดโดยไมมรปแบบจะทาดวยวาจาหรอหนงสอกได การอทธรณปกตนเปนระบบอทธรณแบบไมบงคบ คกรณจะอทธรณหรอไมกได และขณะเดยวกนจะอทธรณเมอใดกไดเมอใดทฝายปกครองทราบวาการททาไปไมถกตองตามกฎหมายกสามารถแกไขเปลยนแปลงแกไขได

2. ระบบการอทธรณบงคบ ในกรณทคกรณไมเหนดวยหรอประสงคทจะโตแยงคาสงทางปกครอง กฎหมายบงคบใหคกรณจะตองอทธรณคาสงทางปกครองกอนตามมาตรา 44 วรรคหนง20 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และหากคกรณไมไดมการดาเนนการดงกลาวกจะไมมสทธฟองเปนคดตอศาลปกครองได เพราะมไดดาเนนการตามขนตอนทกฎหมายกาหนด ตามมาตรา 42 วรรคสอง21 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ

ในสวนของเงอนไขในการรบอทธรณไวพจารณา คอ หลกเกณฑทตองปฏบตใหถกตองครบถวนในกรณทมการอทธรณ หากไมปฏบตตามจะทาใหการอทธรณไมสมบรณและจะรบไวพจาณาไมได ซงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไว 4 ประการ คอ22

(1). เงอนไขทางตวการกระทาทถกอทธรณ โดยการกระทาทจะอทธรณไดนน มาตรา 44 วรรคแรกแหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไววาตองเปนคาสงทางปกครองเทานน และ

20มาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 บญญตวา ภายใตบงคบมาตรา 48 ในกรณทคาสงทางปกครองใดไมไดออกโดยรฐมนตร และไมมกฎหมาย

กาหนดขนตอนอทธรณภายในฝายปกครองเปนการเฉพาะ ใหคกรณอทธรณคาสงทางปกครองนนโดยยนตอเจาหนาทผทาคาสงทางปกครองภายในสบหาวนนบแตวนทตนไดรบแจงคาสงดงกลาว

คาอทธรณตองทาเปนหนงสอโดยระบขอโตแย งและขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทอางองประกอบดวย

การอทธรณไมเปนเหตใหทเลาการบงคบตามคาสงทางปกครอง เวนแตจะมการสงใหทเลาการบงคบตามมาตรา 56 วรรคหนง

21 มาตรา 42 วรรคสอง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2539

ในกรณทมกฎหมายกาหนดขนตอนหรอวธการสาหรบการแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายในเรองใดไวโดยเฉพาะการฟองคดปกครองในเรองนนจะกระทาไดตอเมอมการดาเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาว และไดมการสงการตามกฎหมายนนหรอมไดมการสงการภายในเวลาอนสมควร หรอภายในเวลาทกฎหมายนนกาหนด

22 บญอนนต วรรณพานชย . หลกกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง . จดพมพโดยสวสดการสานกงานศาลปกครอง , หนา 39-43.

DPU

มาตราดงกลาวไดบญญตขอยกเวนของคาสงทางปกครองทไมอยในบงคบของบทบญญตดงกลาวไว 2 ประเภท คอ คาสงทางปกครองทออกโดยคณะกรรมการทางปกครอง และคาสงทางปกครองทออกโดยรฐมนตร

(2). เงอนไขทางตวผอทธรณ มาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไววาจะตองเปนคกรณเทานนทสามารถจะอทธรณคาสงทางปกครองไดโดยจะตองพจารณาถงคณสมบตและความสามารถของคกรณ และการเปนผแทนของคกรณดวย

(3). เงอนไขทางแบบของคาอทธรณ มาตรา 44 วรรคสองแหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไววาคาอทธรณตองทาเปนหนงสอโดยระบขอโตแยงและขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทอางองประกอบดวย

(4). เงอนไขทางระยะเวลาอทธรณ มาตรา 44 วรรคแรกแหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไดกาหนดไววาใหคกรณยนอทธรณตอเจาหนาทผ ทาคาสงทางปกครองภายใน 15 วน นบแตวนทตนไดรบแจงคาสงดงกลาว

ขนตอนการอทธรณคาสงแพทยสภา เนองจากในการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของ

แพทยสภานนไมมขอกาหนดทเกยวกบขนตอนในการอทธรณคาสงแพทยสภา ดงนน ประเดนทตองพจารณาคอ คาสงแพทยสภาอทธรณไดหรอไม ขอบงคบแพทยสภาฯ ไมไดกาหนดขนตอนการอทธรณไว หากจะเปดโอกาสใหมการอทธรณจะสามารถกระทาไดหรอไม และจะตองแกไขเพมเตมขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ในขนตอนใดบางนน อาจแบงขอพจารณาได 3 ประเดน คอ 1. สทธในการอทธรณโตแยงคาสงแพทยสภา 2. เรองการแจงสทธอทธรณและสทธในการฟองคดตอศาลปกครอง และ3. เรองการแกไขเพมเตมขอบงคบแพทยสภาฯ

1. สทธในการอทธรณโตแยงคาสงแพทยสภา ตามทผประกอบวชาชพเวชกรรมทกระทาผดจรยธรรมฯ และถกลงโทษไดมการอทธรณโดยอาง

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ มาตรา 44 ทบญญตไววา “ภายใตบงคบมาตรา 48 ในกรณทคาสงทางปกครองใดไมไดออกโดยรฐมนตร และไมมกฎหมายกาหนดขนตอนอทธรณภายในฝายปกครองไวเปนการเฉพาะใหคกรณอทธรณคาสงทางปกครองนนโดยยนตอเจาหนาทผ ทาคาสงทางปกครองภายในสบหาวนนบแตวนทตนไดรบแจงคาสงดงกลาว” และตามมาตรา 48 บญญตวา “คาสงทางปกครองของบรรดาคณะกรรมการตาง ๆ ไมวาจะจดตงขนตามกฎหมายหรอไม ใหคกรณมสทธโตแยงตอคณะกรรมการวนจฉยรองทกขตามกฎหมายวาดวยคณะกรรมการกฤษฎกาไดทงในปญหาขอเทจจรงและขอกฎหมายภายในสบวนนบแตวนทไดรบแจงคาสงนน แตถาคณะกรรมการดงกลาวเปนคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทสทธการอทธรณและกาหนดเวลาอทธรณใหเปนไปตามทบญญตในกฎหมายวาดวยคณะกรรมการกฤษฎกา”

DPU

โดยทคณะกรรมการแพทยสภาเปนคณะกรรมการตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 จงมไดอยภายใตบงคบตามมาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ หากแตอยภายใตบงคบมาตรา 48 แหงพระราชบญญตดงกลาว แตอยางไรกตาม มาตรา 48 ไดถกยกเลกโดยมาตรา 87 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ดงนน ประเดนเรองการอทธรณโดยอาศยพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ซงถอวาเปนกฎหมายกลางทนาไปใชบงคบกบกฎหมายปกครองทงหลายในกรณนจงเปนอนตกไป

อยางไรกตาม มประเดนทจะตองพจารณาเกยวกบเรองการอทธรณอนมผลสบเนองมาจากมาตรา 42 วรรคสอง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 ทไดใหมการดาเนนการตามขนตอนหรอวธการสาหรบการแกไขความเดอดรอน หรอเสยหายในเรองใดไวโดยเฉพาะ การฟองคดปกครองในเรองนนจะกระทาไดตอเมอมการดาเนนการตามขนตอนและวธการดงกลาว และไดมการสงการตามกฎหมายนน หรอมไดมการสงการภายในเวลาอนสมควร หรอภายในเวลาทกฎหมายนนกาหนด จากบทบญญตของมาตรา 42 วรรคสองแหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองฯ นาไปสการตความวา หากพระราชบญญตฉบบใดฉบบหนงมไดกาหนดขนตอนการอทธรณไวเปนการเฉพาะ หากจะมการฟองโตแยงคาสงทางปกครองตามพระราชบญญตฉบบนนจะตองดาเนนการอทธรณกอนตามมาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ โดยถอวาการอทธรณตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ เปนกฎหมายกลางทมการกาหนดการอทธรณไว การทจะฟองคดโตแยงคาสงทางปกครองในกรณนนจงตองอทธรณตามมาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ กอนเสมอ

ประเดนทจะตองพจารณาในกรณของคณะกรรมการแพทยสภา คอ เมอมาตรา 48 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ถกยกเลกไปแลว ดงนน หากจะมการฟองโตแยงคาสงแพทยสภาตอศาลปกครอง ผ ฟองคดจะตองดาเนนการอทธรณโตแยงคาสงแพทยสภาตาม มาตรา 42 วรรคสองแหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองฯ ประกอบกบมาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ กอนหรอไม ซงในประเดนนไดมความเหนในขอหารอในเรองการอทธรณคาสงทางปกครองของแพทยสภา23

วาการโตแยงคาสงแพทยสภาไมจาเปนตองอทธรณคาสงแพทยสภากอนทจะฟองคดโดยมเหตผล 3 ประการ ดงน

ก). การตความมาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ซงเปนระบบการอทธรณโตแยงคาสงทางปกครองนนจะตองตความวา มขอยกเวน 2 กรณ ทไมจาเปนตองอทธรณโตแยงกอน

23 แสวง บญเฉลมวภาส . “การอทธรณคาสงทางปกครองของแพทยสภา” เอกสารประกอบการพจารณาของ

คณะอนกรรมการทปรกษากฎหมายของแพทยสภาในขอหารอเกยวกบการอทธรณคาสงแพทยสภา

DPU

หรอ กรณแรก กรณทเปนคาสงทางปกครองทออกโดยรฐมนตรและ กรณทสอง กรณทเปนคาสงทางปกครองทออกโดยบรรดาคณะกรรมการตาง ๆ นน จะตองพจารณาวาตามบทบญญตของกฎหมายนน ๆ กาหนดใหรฐมนตรเขามามอานาจทบทวนตรวจสอบคาสงทางปกครองของคณะกรรมการดงกลาวไมอยภายใตการตรวจสอบทบทวนของรฐมนตร คาสงของคณะกรรมการดงกลาวยอมไมอยในบงคบตามมาตรา 44 เชนกน

ข). โดยทคาสงทางปกครองของคณะกรรมการตาง ๆ มาตรา 48 ไดกาหนดใหโตแยงตอคณะกรรมการการวนจฉยรองทกขตามกฎหมายวาดวยคณะกรรมการกฤษฎกา และในมาตรา 87 ไดกาหนดวาเมอไดมการจดตงศาลปกครองขนแลว บทบญญตมาตรา 48 ใหเปนอนยกเลกมาตรา 87 ยอมมความมงหมายวา ใหองคกรศาลปกครองเขามาทาหนาทแทนคณะกรรมการวนจฉยรองทกขตามกฎหมายวาดวยคณะกรรมการกฤษฎกา เมอใหศาลปกครองเปนองคกรทเขามาควบคมตรวจสอบ ดงนน กระบวนการขนตอนกอนการฟองศาลปกครองจงเปนไปตามกฎหมายวธพจารณาคดของศาลปกครอง ซงตามมาตรา 42 วรรคสอง ไดกาหนดเงอนไขกอนฟองคดไวโดยใหนามาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ มาใชบงคบกรณทกฎหมายนนมไดกาหนดขนตอนพจารณาตามเหตผลขางตนแลว ยอมไมหมายความรวมถงคณะกรรมการทมไดอยภายใตการควบคมตรวจสอบของรฐมนตร เพราะฉะนนมาตรา 44 ดงกลาวจงมไดนามาใชบงคบตอคณะกรรมการแพทยสภาดวย

ค). การกาหนดใหมการอทธรณตอองคกรทพจารณาในเรองดงกลาวอกครงหนง กอใหเกดความลาชาในกระบวนการตรวจสอบเพราะโดยหลกพนฐานแลวหากไมมขอเทจจรงหรอขอกฎหมายเปลยนแปลงองคกรททาคาสงทางปกครองในเบองตนจะไมเปลยนแปลงคาสงทางปกครองของตน ดงนน หากตความวาการจะฟองโตแยงคาสงแพทยสภาตอศาลปกครองจะตองมการอทธรณคาสงแพทยภาตอแพทยสภาอกครงหนงโดยอาศยมาตรา 42 วรรคสองแหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองฯ ประกอบกบมาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ จงเปนการตความทไมสอดคลองกบเหตผล 2 ประการดงกลาวขางตนแลวยงเปนการทาใหกระบวนการตรวจสอบลาชาโดยไมจาเปนแตอยางใด

ความเหนดงกลาวขางตนสอดคลองกบคาแนะนาของสานกงานศาลปกครองท 1/2544 เรองหลกเกณฑการแจงสทธในการฟองคดปกครองซงไดใหคาแนะนาวา ในกรณทคาสงทางปกครองนนออกโดยผออกคาสงทางปกครองทเปนรฐมนตร คณะรฐมนตร คณะกรรมการ หรอคณะกรรมการวนจฉยขอพพาท โดยหลกแลวคาสงดงกลาวไมตองมการอทธรณ (เวนแต กรณทมกฎหมายเฉพาะบญญตใหตองอทธรณ) ซงหากพจารณาสถานะในการใชอานาจของคณะกรรมการแพทยสภาแลวจะเหนวาคณะกรรมการแพทยสภามการใชอานาจปกครองทอยในรปแบบของคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทมอานาจในการพจารณาวนจฉยเพอออกคาสงทางปกครองทมผลกระทบตอสทธในการประกอบวชาชพเวชกรรมของสมาชกแพทยสภา ดงนน ในการ

DPU

แจงคาสงทางปกครองดงกลาวจะตองระบวธการยนคาฟองและระยะเวลาสาหรบยนคาฟองใหครบถวนตามทกาหนดไวในมาตรา 50 แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 254224

2. เรองการแจงสทธอทธรณและสทธในการฟองคดตอศาลปกครอง โดยแยกพจารณาได ดงน

ก) เรองการแจงสทธอทธรณตามมาตรา 40 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

สาหรบเรองการแจงสทธอทธรณนนยอมขนอยกบการตความตามขอพจารณาขอ 1 ทไดกลาวมาแลว หากผลสรปวาการจะฟองรองคาสงแพทยสภาจะตองอทธรณคาสงแพทยสภากอนฟองตามมาตรา 42 วรรคสองแหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองฯ ประกอบกบมาตรา 44 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ในกรณนคาสงแพทยสภาตามขอ 38 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 นอกเหนอจากรายละเอยดตามทกาหนดในขอ 38 แลวยงตองมรายละเอยดเกยวกบสทธในการอทธรณ ทงน ตามทมาตรา 40 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ซงกาหนดไววา คาสงทางปกครองทอาจอทธรณหรอโตแยงตอไปไดใหระบกรณทอาจอทธรณหรอโตแยง การยนคาอทธรณหรอคาโตแยง และระยะเวลาสาหรบการอทธรณหรอการโตแยงดงกลาวไวดวย กรณทไมแจงสทธในการอทธรณหรอโตแยงจะมผลทาใหระยะเวลาสาหรบการอทธรณหรอการโตแยงเรมนบใหมตงแตวนทไดรบแจงหลกเกณฑในเรองดงกลาว แตถาไมมการแจงใหมและระยะเวลาดงกลาวมระยะสนกวาหนงป ใหขยายเปนหนงนบแตวนทไดรบคาสงทางปกครอง

ข) เรองการแจงสทธในการฟองคดตอศาลปกครองตามมาตรา 50 แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542

ในกรณทเหนวาคาสงแพทยสภาไมจาเปนตองดาเนนการอทธรณกอนการฟองคดตอศาลปกครอง ในกรณนนอกจากคาสงแพทยสภาทกาหนดใหมสาระสาคญตางๆ เชน ชอคาสง กฎหมายทอางถง เรองทถกรองเรยน มตของทประชมคณะกรรมการแพทยสภาฯ ตามขอ 38 ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนน

24 มาตรา 50 แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 บญญตวา คาสงใดทอาจฟองตอศาลปกครองได ใหผออกคาสงระบวธการยนคาฟองและระยะเวลาสาหรบยนคาฟองไวใน

คาสงดงกลาวดวย ในกรณทปรากฏตอผออกคาสงใดในภายหลงวา ตนมไดปฏบตตามวรรคหนง ใหผนนดาเนนการแจงขอความซง

พงระบตามวรรคหนงใหผ รบคาสงทราบโดยไมชกชา ในกรณนใหระยะเวลาสาหรบยนคาฟองเรมนบใหมนบแตวนทผ รบคาสงไดรบแจงขอความดงกลาว

ถาไมมการแจงใหมตามวรรคสองและระยะเวลาสาหรบยนคาฟองมกาหนดนอยกวาหนงปใหขยายเวลาสาหรบยนคาฟองเปนหนงปนบแตวนทไดรบคาสง

DPU

กระบวนวธพจารณาคดจรยธรรมฯ แลวยงตองมรายละเอยดเกยวกบสทธในฟองคดตอศาลปกครองดวย ทงน ตามทมาตรา 50 แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 กาหนดวาคาสงใดทอาจฟองตอศาลปกครองไดใหผออกคาสงระบวธการยนคาฟองและระยะเวลาสาหรบการยนคาฟองไวในคาสงดงกลาวดวย ในกรณทปรากฏตอผออกคาสงในภายหลงวาผออกคาสงมไดแจงเรองสทธในการฟองคดตอศาลปกครองใหผ นนดาเนนการแจงขอความดงกลาวใหผ รบคาสงทราบโดยไมชกชา ในกรณนใหระยะเวลาสาหรบยนคาฟองเรมนบใหมนบแตวนทผ รบคาสงไดรบแจงขอความดงกลาว ถาไมมการแจงใหม และระยะเวลาสาหรบยนคาฟองมกาหนดนอยกวาหนงปใหขยายเวลาสาหรบยนคาฟองเปนหนงปนบแตวนทไดรบคาสง

DPU

บทท 6 บทสรปและขอเสนอแนะ

1 บทสรป หลกนตรฐ เปนหลกการทมขนเพอจากดอานาจของฝายปกครองมใหฝายปกครองใชอานาจทมอย

ไดตามอาเภอใจ โดยมงทจะจากดอานาจรฐเพอปองกนการใชอานาจรฐอยางบดเบอนและเปนการคมครองสทธเสรภาพขนพนฐานของประชาชนจากการใชอานาจรฐอนหมายรวมถงบรรดาการกระทาทางปกครองทงหลายโดยฝายปกครองหรอผ ทไดรบมอบหมายใหใชอานาจทางปกครอง เชน สภาวชาชพตาง ๆ อนมหนาทในการควบคมผ มวชาชพมใหกระทาการอนเปนการฝาฝนกฎหมาย ขอบงคบของวชาชพ หรอศลธรรมอนดของประชาชน ซงแพทยสภากเปนองคกรทมหนาทในการควบคมผประกอบวชาชพแพทย และเนองจากการประกอบวชาชพของแพทยยอมกอใหเกดผลกระทบโดยตรงตอประชาชน แพทยสภาซงเปนองคกรทมหนาทในการพจารณากรณความผดทางจรยธรรมของแพทยรวมถงมอานาจในการกระทาทางปกครองทงหลาย ไมวาจะเปนการออกระเบยบ ขอบงคบ หรอคาสงตาง ๆ อนมลกษณะเปนการใชอานาจทางปกครอง ดงนนจงตองมการดาเนนการอยางโปรงใสและเปนธรรมจากเจาหนาทผ มอานาจในการดาเนนการทางปกครอง

ในระยะเวลาทผานมา การปฏบตราชการทางปกครองของไทยไมมมาตรฐานทเปนระบบระเบยบเดยวกน ทาใหเกดความลกลนในการปฏบตราชการ ทงนเนองจากในแตละหนวยงาน อนหมายรวมถงองคกรทไดรบมอบหมายใหใชอานาจทางปกครอง ตางกจะมกฎหมายซงอาจจะเปนพระราชบญญต พระราชกาหนด กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง หรอขอบงคบตาง ๆ และยงรวมไปถงแนวปฏบตภายในของแตละหนวยงาน ซงไมมสภาพบงคบเพยงพอทจะถอวาเปนกฎหมาย การกาหนดหลกเกณฑในการปฏบตราชการทมความแตกตางกนไป และการปฏบตราชการหรอการกระทาทางปกครองของบางหนวยงานกไมมมาตรฐานทจะประกนสทธแกราษฎรใหมนใจไดวา เขาจะไดรบการพจารณาอยางเปนธรรม ดวยเหตนเอง ในป พ.ศ. 2539 จงไดมการตราพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ขนเพอเปนกฎหมายกลางสาหรบการปฏบตราชการทางปกครองของเจาหนาทฝายปกครอง ระเบยบหรอขอบงคบในการปฏบตราชการทางปกครองของหนวยงานทางปกครองตาง ๆ ไดออกโดยอาศยอานาจกฎหมายฉบบตาง ๆ กาหนดไว หากมมาตรฐานทตากวาพระราชบญญตฉบบน จะตองนาหลกเกณฑการปฏบตราชการทางปกครองตามทพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาใชบงคบ1

1 มาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 .

DPU

การศกษาถงหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 นนเกดขนเนองจากกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองเปนกฎหมายทกาหนดถงวธการปฏบตราชการของเจาหนาทฝายปกครองทจะตองนาไปใชในการปฏบตราชการของเจาหนาทของรฐทกประเภททใชอานาจทางปกครอง ทงในระบบราชการและนอกระบบราชการ ซงถาเจาหนาททกฝาย ทกหนวยงาน ใชกฎหมายดงกลาวเปนแมแบบในการปฏบตราชการกอาจไมเกดปญหา

หากแตวากฎหมายดงกลาวไดบญญตขอยกเวนในกรณทไมตองนาพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ มาใชบงคบกบเจาหนาทในองคกร หรอหนวยงานทางปกครองทไดมกฎหมายทบญญตเกยวกบขนตอน หรอวธปฏบตราชการทไดกาหนดขนเพอใชบงคบเฉพาะในองคกร หรอหนวยงานนน โดยมเงอนไขวากฎหมายดงกลาวจะตองมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมไมตากวาทพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองกาหนด

ดงนน หลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในพระราชบญญตดงกลาวจงเปนตวแปรสาคญในการกาหนดวา เจาหนาทในองคกร หรอหนวยงานทใชอานาจทางปกครองจะตองนาพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ไปใชบงคบในการปฏบตราชการของตนหรอไม เนองจากหนวยงานทใชอานาจทางปกครองและมกฎหมายทกาหนดขนตอนในการปฏบตราชการโดยเฉพาะ ของประเทศไทยนนมหลายหนวยงานทงทเปนหนวยงานราชการ และในสวนของเอกชนทมอานาจในการออกคาสงทางปกครอง ซงอาจสงผลกระทบตอสทธของบคคลทไดรบคาสงดงกลาว และหากเจาหนาททมอานาจในการพจารณา หรอกระทาการอนอาจสงผลกระทบตอสทธของบคคล ไดปฏบตตามกฎหมายเฉพาะทมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวาทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ กอาจจะกอใหเกดความไมเปนธรรมกบบคคลทไดรบความเสยหายจากคาสงทางปกครองของเจาหนาทนนได จงนาจะมการทาการศกษาในเรองดงกลาวใหเกดความชดเจนยงขน

ซงในสวนของแพทยสภา ซงถอเปนหนวยงานทไดรบมอบหมายใหใชอานาจทางปกครองเชนกน โดยทแพทยสภามสถานะของการใชอานาจทางปกครองอย 2 สถานะ คอ คณะกรรมการทมอานาจออกคาสงทางปกครอง และคณะกรรมการวนจฉยขอพพาท ในสวนของการทาหนาทเปนคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทและมวธพจารณาสาหรบการวนจฉยขอพพาทนน โดยทคณะกรรมการวนจฉยขอพพาทเปนองคกรทวนจฉยขอพพาททกอใหเกดผลกระทบตอสทธหรอหนาทของบคคล ดงนน เพอเปนหลกประกนตอผ ทเกยวของกบขอพพาทดงกลาว องคกรนนจะตองมวธพจารณาเพอใหเกดความมนใจตอผ ทจะถกวนจฉยจากคณะกรรมการดงกลาววาขอพพาทของตนไดรบการพจารณาจากคณะกรรมการทมความเปนกลางและคณะกรรมการพจารณาโดยรบฟงเหตผลของผทเกยวของทงสองฝาย และเมอไดทาการศกษาพบวากฎหมายเกยวกบวธพจารณาทใชบงคบเปนการเฉพาะในหนวยงานแพทยสภา คอ ขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวน

DPU

พจารณาคดจรยธรรมฯ ทออกโดยอาศยอานาจของพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 ในขนตอนการดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองของแพทยสภา บางขนตอนนนมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวาทกาหนดไวในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ทาใหเกดปญหาในการปฏบตตามกฎหมายของเจาหนาทผ เกยวของเพราะในทางปฏบตเจาหนาทจะนาเฉพาะพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 มาบงคบใชเทานน และเมอหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมทกาหนดในบางขนตอนของกฎหมายดงกลาวตากวาทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ แลว อาจทาใหเกดปญหาตามมา ซงกมกรณทผ ประกอบวชาชพเวชกรรมทถกลงโทษไดฟองรองเปนคดตอศาลปกครองวาหลกเกณฑในขอบงคบแพทยสภาฯ นนมหลกเกณฑทไมเปนธรรมตอคกรณในกระบวนพจารณาคดจรยธรรม

2 ขอเสนอแนะ จากการศกษาคนควาและวเคราะหเปรยบเทยบหลกเกณฑทประกนความเปนธรรม ตามมาตรา 3

แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กบพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 ผ เขยนจงวเคราะหถงแนวทางการแกไข หากมการนาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาใชบงคบกบการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของแพทยสภาจะกอใหเกดประโยชนตอคกรณในกระบวนพจารณา คอ ในสวนของผประกอบวชาชพเวชกรรมซงเปนคกรณทางปกครองนนจะไดรบการปฏบตอยางเปนธรรมมากขนในเรองของสทธตาง ๆ ของคกรณทางปกครอง ทงในเรองของการไดรบการพจารณาจากเจาหนาทของแพทยสภา ในกรณนหมายถงคณะอนกรรมการสอบสวนของแพทยสภา และคณะกรรมการแพทยสภา หรออาจรวมถงคณะอนกรรมการกลนกรองและคณะกรรมการเฉพาะกจอนทมความเปนกลาง ไมมสวนไดเสยในการพจารณา หรอสทธตาง ๆ ในขนตอนกอนดาเนนกระบวนพจารณาทางปกครองของเจาหนาทแพทยสภา ในสวนของเจาหนาททเขามาทาหนาทในการดาเนนกระบวนพจารณานนจะมความเขาใจในขนตอนการพจารณาทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ มากขน และเขาใจสทธของคกรณทตนจะเขาไปทาการพจารณาดงกลาว และยงทาใหเกดความสะดวกในการปฏบตงานของเจาหนาทผ ทเกยวของมากขนเพราะเมอมการแกไขขอบงคบแพทยสภาฯ ใหสอดคลองกบพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ แลวเจาหนาทจะไดนาขอบงคบดงกลาวมาบงคบใหเพยงฉบบเดยวโดยไมตองดหลกเกณฑในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ อก และในสวนของกระบวนพจารณาทาใหเกดประสทธภาพในการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมมากขน เมอการปฏบตงานของเจาหนาทตามขอบงคบแพทยสภาฯ เปนไปใน

DPU

แนวทางเดยวกบพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ซงถอเปนกฎหมายกลาง จะทาใหเกดความมนใจจากคกรณในกระบวนพจารณาไดวาจะไดรบความเปนธรรมจากเจาหนาททปฏบตตามหลกเกณฑดงกลาว และจะเปนการลดปญหาทเกดขนตามมาดวย แมจะมปญหาในเบองตน คอ อาจกอใหเกดความสบสนแกเจาหนาทในการใชกฎหมายในการปฏบตราชการของตนวาในกรณใดควรใชกฎหมายใดบงคบ และในสวนของการพจารณาทางปกครองดงกลาวอาจเปนการเพมขนตอนใหแกเจาหนาทมากขน และอาจจะตองใชเวลาในบางขนตอนมากขนกตาม นอกจากการวเคราะหถงปญหาแลว ผ เขยนยงไดทาการวเคราะหถงผลกระทบทอาจจะเกดขน หากไมมการนาหลกวธปฏบตราชการทางปกครอง ตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาใชบงคบกบการดาเนนการดานจรยธรรมของการประกอบวชาชพเวชกรรม อนไดแกการกอใหเกดความไมเปนธรรมแกคกรณทางปกครองในกระบวนพจารณา ทาใหขาดความนาเชอถอจากผ ทตองเขามาในการดาเนนการตาง ๆ ของแพทยสภา และอาจนามาซงการฟองรองเปนคดความตอศาลปกครองเชนเดยวกบคดกอนๆ ซงศาลปกครองไดเคยวนจฉยไวแลว ทงนจะยงทาใหเกดความลาชาในการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมมากขน

เมอไดทาการศกษาคนควา ถงทมา แนวคด แนวปฏบต และกฎหมายทเกยวของแลว ทาใหผ เขยนทราบวาหากนาหลกวธปฏบตราชการทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาใชบงคบกบการดาเนนการดานจรยธรรมของการประกอบวชาชพเวชกรรมแลว ยอมกอใหเกดประโยชนตอคกรณในกระบวนพจารณาทางปกครองของแพทยสภา และยงเปนแนวทางในการพฒนารปแบบการปฏบตราชการทางปกครองสาหรบหนวยงานอน เพอกอใหเกดประโยชนและความเปนธรรมกบประชาชนผอยใตอานาจการปกครองสงสด

การแกไขปรบปรงขอบงคบแพทยสภาวาดวยการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540 โดยนาหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ มาปรบใชกบการดาเนนกระบวนพจารณาคดจรยธรรม เพอใหเกดความชดเจนในการปฏบตหนาทของเจาหนาท ผ ทเกยวของ และใหสอดคลองกบแนวทางในการปฏบตตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองฯ ผ เขยนมขอเสนอแนะดงน

1. ในขนตอนกอนกระบวนพจารณาทางปกครอง และขนตอนการพจารณาทางปกครองของแพทยสภาใหมการกาหนดคณลกษณะของผ ทจะเขามาดาเนนกระบวนวธพจารณาคดจรยธรรม คอ คณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม คณะอนกรรมการสอบสวน คณะกรรมการแพทยสภา หรอเจาหนาททอาจจะเขามาในกระบวนพจารณา เชน คณะอนกรรมการกลนกรองฯ เปนตน

DPU

2. กาหนดใหสทธแกคกรณในการคดคานบคคลทเขามาทาหนาทในการพจารณาทางปกครองของแพทยสภาทมพฤตการณทจะขาดความเปนกลางในการพจารณาทางปกครอง ไดแก คณะอนกรรมการสอบสวน และคณะกรรมการแพทยสภา

3 ในขนตอนการดาเนนการของคณะอนกรรมการสอบสวน และการดาเนนกระบวนพจารณาของคณะกรรมการแพทยสภา กาหนดใหสทธแกผ ประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนคกรณใหมสทธแตงตงทนายความ หรอทปรกษาเขามาในกระบวนพจารณา

4. กาหนดหลกเกณฑเรองการแจงขอเทจจรงรวมทงสทธและหนาทแกคกรณใหมความชดเจนเพอใหคกรณมโอกาสไดรบทราบขอเทจจรงอยางเพยงพอ และในสวนของการแจงสทธของคกรณควรมการกาหนดใหมความชดเจนกวาบทบญญตเดมเพอใหเพยงพอตอความจาเปนในการใชสทธของคกรณในกระบวนพจารณา

5. กาหนดใหผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนคกรณมสทธขอตรวจเอกสารทจาเปนตองรเพอใชในการโตแยงสทธ หรอชแจงหรอปองกนสทธของตนได

6. กาหนดใหมการแจงสทธในการอทธรณคาสงแพทยสภาแกผประกอบวชาชพเวชกรรมทเปนคกรณ ในกรณทใหผประกอบวชาชพเวชกรรมผนนดาเนนการอทธรณคาสงแพทยสภาตอศาลปกครอง

แมวาบทบญญตในมาตรา 3 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 จะกาหนดถงทางออกในกรณกฎหมายเฉพาะทมหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมตากวามาตรฐานทกาหนดไวในพระราชบญญตดงกลาวแลว แตในทางปฏบตพบวามในปจจบนคดทเกยวกบการปฏบตหนาทตามกฎหมายของผ มอานาจขนสศาลปกครองเปนจานวนมากรวมถงคดทมการฟองรองแพทยสภาซงสาเหตมาจากการปฏบตตามขนตอนหรอกระบวนการทแตกตางไปจากหลกเกณฑในกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองฯ รวมทงการละเลยถงสทธบางประการของคกรณในกระบวนการพจารณาทมไดบญญตไวในกฎหมายบางฉบบ เมอเจาหนาทผทตองเกยวของในกระบวนพจารณามความรความเขาใจถงหลกเกณฑทประกนความเปนธรรมในกระบวนการพจารณา หรอไดมการแกไขกฎหมายหรอขอบงคบใหมความชดเจนและสอดคลองกบพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 แลว หากมการปฏบตตามอยางเครงครดจะกอใหเกดความเปนธรรมแกคกรณในกระบวนพจารณาทางปกครอง รวมทงทาใหผ ทตองเขามาเกยวของเกดความมนใจในกระบวนพจารณาดงกลาว และทาใหเกดประโยชนตอประชาชนผอยภายใตการปกครองมากขน

DPU

บรรณานกรม

ภาษาไทย หนงสอ

กมลชย รตนสกาววงศ . สาระสาคญพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 . กรงเทพมหานคร : นตธรรม , 2539

กมลชย รตนสกาววงศ . กฎหมายปกครอง คาบรรยายสรป บทความ รายงานการศกษา . กรงเทพฯ : บรษทโรงพมพเดอนตลา จากด , 2540

ชยวฒน วงศวฒนศานต . กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 . กรงเทพมหานคร : จรรชการพมพ , 2540

ชาญชย แสวงศกด . กฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 . กรงเทพมหานคร . จรรชการพมพ , 2540

บรรเจด สงคะเนต . หลกกฎหมายเกยวกบการควบคมฝายปกครอง . บรษท สานกพมพวญญชนจากด , 2548

บญอนนต วรรณพานชย . หลกกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง . สวสดการสานกงานศาลปกครอง , 2544

รงสกร อปพงศ . กระบวนการรวบรวมขอมลเพอประกอบการพจารณาในการทาคาสงทางปกครอง . กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยธรรมศาสตร , 2540

อครวทย สมาวงศ . คาอธบายวธพจารณาคดปกครอง . สวสดการสานกงานศาลปกครอง , 2544

วารสาร กมลชย รตนสกาววงศ . “หลกกฎหมายทวไปของวธพจารณาเรองในชนเจาหนาทฝายปกครองของ

ประเทศสหพนธรฐเยอรมน” ดลพาห . ปท 39 , ฉบบท 5 . กนยายน - ตลาคม 2535 “การเพกถอนใบประกอบวชาชพเวชกรรมของแพทยสภา” แพทยสภาสาร . ปท 28 , ฉบบท 4 . ตลาคม

- ธนวาคม 2542 นายแพทยวชย โชคววฒน . “กฎหมายและการดาเนนการดานจรยธรรม” แพทยสภาสาร . ปท 23 ,

ฉบบท 3 . กรกฎาคม - กนยายน 2537

DPU

นายแพทยวชย โชคววฒน . “ใบรบรองแพทย” แพทยสภาสาร . ปท 24 , ฉบบท 4 . ตลาคม - ธนวาคม 2538

นายแพทยวชย โชคววฒน . “ระบบการพจารณาคดดานจรยธรรมของแพทยสภา” แพทยสภาสาร . ปท 28 , ฉบบท 1 . มกราคม - มนาคม 2542

นายแพทยวชย โชคววฒน . “คาอธบายขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2540” แพทยสภาสาร . ปท 30 , ฉบบท 1 . มกราคม - มนาคม 2544

นายแพทยศภชย คณารตนพฤกษ . “มมมองแพทยเกยวกบปญหาดานจรยธรรม” แพทยสภาสาร . ปท 27 , ฉบบท 1 . มกราคม - มนาคม 2541

ประสทธ อจฉรยสกลชย . “หลกความยตธรรมตามธรรมชาตในกฎหมายปกครอง” วารสารนตศาสตร . ธนวาคม 2532

เอกสารอนๆ

กฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครองและกฎกระทรวง ระเบยบ ประกาศ รวมทงสรปคาวนจฉยของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง . สวสดการดานฝกอบรมสานกงานศาลปกครอง . พทธศกราช 2545

คมอสทธประชาชนในการปฏบตราชการทางปกครอง . กองพฒนาวธปฏบตราชการทางปกครอง สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. 2525 และขอบงคบแพทยสภา . สานกงานเลขาธการแพทยสภา , พมพครงท 4 พ.ศ. 2544

สรพล นตไกรพจน . “ปญหาวาดวยขอบเขตการบงคบใชพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง” รวมบทความทางวชาการกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

วทยานพนธ

เกรยงไกร เจรญธนาวฒน . “องคกรและวธการคมครองประชาชนและควบคมฝายปกครองภายในฝายปกครองในประเทศไทย” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2531

DPU

ชยยทธนา วงศวานช . “หลกการรบฟงคกรณทกฝายในประเทศองกฤษและประเทศไทย” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2541

ประสทธ อจฉรยสกลชย . “การประกนสทธตามขอเรยกรองของหลกความยตธรรมตามธรรมชาตในกฎหมายปกครองไทย” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร , 2531

อรรถวฒ สวรรณมงคล . “หลกความไมมสวนไดเสยของเจาหนาทในกระบวนการออกคาสงทางปกครอง” วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง , 2540

คาวนจฉย คาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 72/2544 คาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 336/2545 คาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 586/2545 คาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 122/2546 คาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 125/2546 คาสงศาลปกครองสงสด คาสงท 699-700/2546 คาพพากษาศาลปกครองกลางคดหมายเลขแดงท 1809-1811/2546 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 98/2542 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 551/2542 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 415/2542 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 389/2543 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 389/2544 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 638/2545 บนทกของคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางปกครอง เรองเสรจท 295/2545

DPU

194

ประวตผเขยน

ชอ ชอสกล รอยตร วรยศ สทธะลกษณ วน เดอน ป เกด 18 กรกฎาคม 2520 สถานทเกด จงหวดประจวบครขนธ วฒการศกษา สาเรจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย

จากโรงเรยนพรหมานสรณ จงหวดเพชรบร ปการศกษา 2538 สาเรจการศกษาปรญญา นตศาสตรบณฑต จากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปการศกษา 2542 หลกสตรนายทหารสญญาบตรชนตน รนท 32 โรงเรยนเหลาทหารพระธรรมนญ กระทรวงกลาโหม ปการศกษา 2548

ตาแหนงหนาท การงานปจจบน รบราชการเปนนายทหาร ตาแหนงนายทหารสงเคราะหทางกฎหมาย

ประจาสานกงานสงเคราะหทางกฎหมาย กรมพระธรรมนญ กระทรวงกลาโหม

DPU

ราชการทางปกครอง พศ.2539: ศึกษากรณี...

Documents