โครงรางวจย

ผวจย นายแพทยวชรนทร อนกลอง

อาจารยทปรกษา อาจารย นายแพทยวชรพงษ รนทระ

1. ชอโครงการวจย

ภาษาไทย: ผลของการสอนการท าอาหารจ ากดเกลอตอปรมาณโซเดยมทขบออกทางปสสาวะใน

ผปวยโรคไตเรอรง

ภาษาองกฤษ: The impact of teaching cooking restrict salt diet and urine sodium in patients with

chronic kidney disease

2. ทมาและความส าคญของงานวจย

โรคไตเรอรง (Chronic Kidney Disease, CKD) เปนปญหาดานสาธารณสขของหลายๆประเทศ (1,

2) เปนโรคเรอรงทรกษาไมหายขาด จ าเปนตองไดรบการรกษาอยางตอเนอง และมคาใชจายในการรกษาสง

มาก (3) โดยเฉพาะเมอเขาสโรคไตวายระยะสดทาย (End Stage Renal Disease, ESRD) ซงจ าเปนตองใหการ

รกษาโดยการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม การลางไตทางชองทองแบบตอเนอง หรอการผาตดปลกถายไต

(4)

CKD เปนโรคทพบบอยและเปนปญหาทางสาธารณสขทส าคญของประเทศไทยจากขอมลป 2557

พบวาคนไทยปวยเปน CKD จ านวน 8 ลานราย (17.6%) ผปวยระยะสดทาย 2 แสนคน ปวยเพมปละกวา

7,800 ราย หากไมไดรบการรกษาทถกตองจะเกดโรคแทรกซอนถงเสยชวต (5)

แนวทางเวชปฏบต (Guideline) ส าหรบ CKD ในประเทศไทย (พ.ศ. 2558) (4) ผปวยโรคไตเรอรงท

มความดนโลหตสง หรอมอาการบวม ควรไดรบค าแนะน าใหรบประทานอาหารทมโซเดยมต ากวา 90

มลลโมลตอวน (2 กรมของโซเดยม) แตยงไมมหลกฐานเพยงพอในปจจบนวาการรบประทานอาหารทม

โซเดยมต า (Low sodium intake) ตามแนวทางเวชปฏบตของประเทศไทยและตางประเทศ ชวยชะลอการ

เสอมของไตไดจรง (6)

ดงนนผวจยจงตองการทจะศกษาผลของการรบประทานอาหารทมโซเดยมต า วาจะมผลตอการขบ

โซเดยมออกทางปสสาวะลดลงเมอเปรยบเทยบกบผทรบประทานอาหารทมโซเดยมระดบปกตหรอไม เพอ

เปนแนวทางในการดแลผปวยโรคไตวายเรอรงตอไป

3. วตถประสงคการวจย:

3.1 วตถประสงคหลก

เพอเปรยบเทยบผลของการจ ากดการบรโภคเกลอตอปรมาณโซเดยมทขบออกทางปสสาวะ

3.2 วตถประสงครอง

เพอประเมนพฤตกรรมการบรโภคอาหารโซเดยมต า (Compliance) ตอปรมาณโซเดยมท

ขบออกทางปสสาวะ 4. วรรณกรรมและผลงานวจยทเกยวของ

Jones-Burton C และคณะ ไดท าการศกษาแบบ Systematic review ซงประกอบดวยการศกษาแบบ

RCT จ านวน 3 ชน, Non-randomized comparative trial จ านวน 5 ชน, Non-randomized cross-over trial

จ านวน 4 ชน, Cohort จ านวน 2 ชน, Cross sectional จ านวน 2 ชน เรองความสมพนธของการจ ากดการ

บรโภคเกลอตอการเสอมของไต พบวา ผลของการบรโภคเกลอตอการท างานของไตในระยะยาว ของแตละ

งานวจยยงมความขดแยงกนและมความแตกตางของกลมตวอยาง (6)

Keven K และคณะไดท าการศกษาแบบ RCT เรองผลกระทบของการบรโภคเกลอในชวตประจ าวน

ในผปวยโรคไตวายระยะสดทายทไดรบการปลกถายไต พบวา การบรโภคเกลอในปรมาณต ารวมกบการ

รบประทานยาลดความดนอยางสม าเสมอ สามารถลดความดนในผปวยทไดรบการปลกถายไต แตควรจะม

การวด Urine sodium 24 hr ซงเปน Gold standard ในการวดปรมาณการบรโภคเกลอ (7)

de Brito-Ashurst I และคณะไดท าการศกษาแบบการทดลอง เรองการบรโภคอาหารโซเดยมต าใน

ผปวยโรคไตเรอรงในชาวเอเชยใต โดยแบงผเขารวมทดลองออกเปนสองกลมโดย กลมทดลองไดรบการให

ค าแนะน าการรบประทานอาหารทถกตองจากนกโภชนากรรวมกบการอบรมใหความรเกยวกบการประกอบ

อาหารโซเดยมต า และ กลมควบคมไดรบการใหค าแนะน าการรบประทานอาหารโซเดยมต าจากเอกสาร

แผนพบ ผลทไดพบวาปรมาณโซเดยมทขบออกมาทางปสสาวะในกลมทดลอง ลดลงมากกวากลมควบคม

อยางมนยส าคญ แตคา eGFR ของสองกลมไมมความแตกตางกน (8)

Aburto N และคณะไดท าการศกษาแบบ systematic review ถงผลกระทบตอสขภาพของการจ ากด

การบรโภคเกลอ ซงประกอบดวยการศกษาแบบcohort จ านวน 14 ชนและการศกษาแบบRCT จ านวน 5 ชน

ทศกษาเกยวกบ All cause mortality, CVD, Stroke, Coronary heart disease ม 37 RCT ศกษาเกยวกบ BP,

renal function, blood lipid, Catecholamine levelพบวาการบรโภคเกลอลดลงจะชวยลดความดนได แตไม

สงผลตอ blood lipid, catecholamine level, renal function แตการศกษาแบบ RCT ใชระยะเวลานอยเกนไป

ท าใหไมสามารถศกษาผลของ sodium intake ทมตอ mortality และ morbidity ได และการศกษาแบบ cohort

studies พบวา sodium intake ไมมความสมพนธตอ all cause mortality, incident fatal and non-fatal

cardiovascular disease และ coronary heart disease (9)

Smyth A. และคณะไดท าการศกษาแบบ systematic review ซงประกอบดวยการศกษาแบบ cohort

จ านวน 6 ชน , clinical trials จ านวน 187 ชน ศกษาความสมพนธระหวาง sodium intake/excretion กบ renal

function, proteinuria พบวา ม cohort จ านวน 4 ชน รายงานวา high sodium intake (>4.6 g/day) สงผล ลพธ

ในทางลบเมอเปรยบเทยบกบกลม low และ moderate intake และแนะน าวาควรทจะมการศกษาถงผลใน

ระยะยาว ดวย (10)

McMahon EJ.และคณะไดท าการศกษาแบบ RCT systematic review เรองการควบคมปรมาณการ

บรโภคเกลอในผปวยไตวายเรอรง จ านวน 8 studies รวมผเขารวมงานวจย 258 คน พบวามระยะเวลาใน

การศกษาทคอนขางสน ตงแต 1-26 สปดาห ระยะเวลาเฉลย 6 สปดาห พบวา ปรมาณการขบโซเดยมออก

จากรางกายลดลงทง 8 การศกษา แตระดบของ eGFR ลดลงไมแตกตางกน (11)

จากการทบทวนวรรณกรรมทงหมด พบวา ยงมขอขดแยงกนอย วาการจ ากดปรมาณการบรโภค

เกลอชวยชะลอการเสอมของไตไดจรงหรอไม และการจ ากดปรมาณการบรโภคเกลอสงผลตอการขบ

โซเดยมผานไตออกมาในรปแบบของปสสาวะลดลงจรงหรอไม ผวจยจงตองการท าการวจยเพอทดสอบ

สมมตฐานน 5. วธการด าเนนงานวจย

5.1 กลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนผปวยโรคไตวายเรอรง (CKD) ระยะท 3 ในเขตต าบลกลาง

ใหญ (เขตรบผดชอบ รพ.สต.กลางใหญ เปนเขตทผวจยก าลงด าเนนการเรอง Primary care cluster)

ขอมลประชากร (ขอมลถงสนเดอน พฤษภาคม 2559)

ผปวย CKD stage 3 จ านวน 279 ราย

โดยทกลมประชากรทกคน จะไดรบการชแจงเรองการวจย กอนทจะเซนชอตอบรบ ในใบยนยอม

เขารวมวจย(ตามเอกสารแนบทาย) หลงจากนนกจะเอากลมทยนยอมเขารวม ไปเขาสกระบวนการสม

ตวอยางตอไป

หลงจากทสมกลมตวอยางไดทง 2 กลมแลว จะมการก าหนดเลขหรอรหสประจ าตวของผเขารวม

วจยแตละคน เพอปองกนการละเมดสทธสวนบคคล ตอนลงขอมลในใบเกบขอมล

5.1.1 เกณฑคดเขา (Inclusion criteria)

1. ผปวยโรคไตวายระยะท 3

2. อาย 18-80 ป

3.ผทประเมนแลว Barthel ADL Index มากกวา 70

5.1.3 ลกษณะทศกษา

1. ลกษณะทวไป ไดแก เพศ อาย โรครวม ระยะเวลาทรกษาโรค และ เปนโรค

2. ลกษณะทางคลนก ไดแก ระดบ Urine sodium 24hr

5.2 ขนาดตวอยาง (sample size)

การหาขนาดตวอยางของงานวจย 2 กลมทเปนอสระตอกน (two independent sample) และ

วดคาผลการศกษาในรปของคาเฉลย

ขนาดตวอยาง = n/group = ( )

• เมอ – n คอ ขนาดกลมตวอยางตอหนงกลม – 𝜇 คอ อตราของ outcome ในกลม control

– 𝜇 คอ อตราของ outcome ในกลมทให intervention นนกคอ อตรา outcome ของ control - ความแตกตางทเราตองการ detect

– Z𝛼 = คา Z ของ alpha error ในทนคา Z

𝛼 ท alpha = 0.05 จะได 1.64

– Z𝛽 = คา Z ของ beta error ในทนคา Z

𝛽 ท beta = 0.2 จะได 0.84

– 𝜎 = ความแปรปรวนรวม

จาการทบทวนวรรณกรรม ผวจยจงขอใชคา urine sodium 24 hr มาแทนคาเพอค านวณกลมตวอยางดงน จากงานวจยเรอง Moderation of dietary sodium potentiates the renal and cardiovascular protective effects of angiotensin receptor blockers (2012) แทนคาในสตรไดดงน

Mean in a treatment group = 209.00, SD. in a treatment group = 90.00 Mean in a control group = 152.00, SD. in a control group = 76.00 Ratio (control/treatment) = 1.00 Alpha (α) = 0.05, Z(0.449) = 1.64 Beta (β) = 0.20, Z(0.800) = 0.84

เมอแทนคาในสตรแลวจะได n = 29.34 ดงนน Sample size: Treatments = 30 , Controls = 30

5.2.1 การสมกลมตวอยาง

ในการวจยนใชวธการสมตวอยาง แบบ Block randomization โดยแบง

ผปวยเปนกลมยอย (block) ใหแตละกลมมจ านวนผปวยเปน 4 คน และก าหนดสดสวน ขนาดตวอยาง กลม

ทดลอง แตละกลม เปน 1:1

จ านวนวธการเรยงล าดบ ค านวณไดจากสตรดงตอไปน

จ านวนวธการเรยงล าดบ =

โดย N คอ ขนาดของกลมยอย = 4

T คอ จ านวนชนดทท าการทดสอบ = 2

จากสตรจะได

จ านวนวธการเรยงล าดบ =

=

= 6 วธ

ไดแก AABB, BBAA, ABAB, BABA, ABBA และ BAAB

ก าหนดใหตวเลขหนงหลกมการเรยงล าดบการสม ดงน 1 = AABB, 2 = ABAB,

3 = ABBA, 4 = BBAA, 5 = BABA และ 6 = BAAB โดยตวเลข 0,7,8,9 ไมใช

จากตารางสมตวอยาง เรมจากแถวท 2 คอลมนท 3 ไปทางขวามอ เชน เดยวกนจะ

ไดตวเลขเรยงลาดบดงน

7 2 4 0 2 3 6 3 1 8

- ABAB BBAA - ABAB ABBA BAAB ABBA AABB -

5.2.2 การแบงกลมอาสาสมคร

ผปวย CKD stage 3 จ านวน 279 ราย

ยนยอมเขารวมวจย จ านวน 115 ราย

สมตวอยางอยางงายโดยการจบสลากเหลอ 60 ราย

แบงผเขารวมวจยเปน 2 กลม

คอ กลมทดลอง 30 ราย

กลมควบคม 30 ราย

โดยใชใชวธการสมตวอยาง แบบ Block randomization (Block of 4)

5.2.3 ขนตอนการชกชวนอาสาสมครเขาสโครงการ

- ดงขอมลผปวย CKD stage 3 จากระบบ Hos XP - น าแบบชแจงอาสาสมครไปใหตามทอย โดยการประสานงานกบ จนท.รพ.สต.

กลางใหญ และ อสม.ในเขต เพอด าเนนการ โดยชแจงและท าความเขาใจ แบบชแจงอาสาสมคร ใหเขาใจ กอนไปอธบายใหผปวยและญาตฟง

- น ากลมทตอบแบบเขารวมการวจยมาสมตวอยางแบบงาย เพอใหไดกลมตวอยาง 60 คน

5.3 การเกบรวบรวมขอมล

5.3.1 การเกบรวบรวมขอมล

ตวแปรทวด ชวงเวลาทวด

เรมตน เดอนครง 3 เดอน Urine sodium 24hr / / /

-โดยคาใชจายเรองการตรวจทางหองปฏบตการทงหมดไดรบการสนบสนนจากโรงพยาบาลบานผอ

วธการตรวจหาโซเดยมจากปสสาวะ 24 ชวโมง (urine Na 24 hr)

1.ขนตอนกอนการตรวจวเคราะห

การเตรยมตวอยางเพอสงตรวจ

1.แจกอปกรณใหผเขารวมการทดลอง

-สตกเกอรรหสตดขวด เกบปสสาวะ

-ขวดพลาสตกขนาด 1.5 ลตร ประมาณ 2-3 ขวดตอคน

- ถงรองขณะปสสาวะ ขนาดประมา ณ 1 ลตร จ านวน 1 ถงตอคน

-กรวย ใชส าหรบเทปสสาวะจากถงไปสขวดพลาสตก กอนน าไปเกบแชในตเยน

2.แนะน าวธการเกบและวธการน าสง

- การเกบปสสาวะ 24 ชวโมง เมอเรมจบเวลาใหผเขารวมการทดสอบถายปสสาวะทง

ไปกอน

- ใหเรมเกบปสสาวะในการถายครงตอมาและน าเขาตเยนทอณหภม 2-8oC จนครบ

ก าหนดเวลา 24 ชวโมงใหถายปสสาวะครงสดทาย เชน เวลา 08:00 วนจนทร – 08:00 ของวนองคาร

- น าปสสาวะสงทตวแทนตามจดทก าหนด

- กอนน าสงหองปฏบตการตองท าการผสมปสสาวะใหเขากนแลวแบงใสหลอดทดลอง

พลาสตกปดฝา ปรมาณ 5-10 มลลลตร (อางองวธเกบตวอยางจากคมอการใชหองปฏบตการโรงพยาบาล

บานผอ จงหวด อดรธาน)

2.ขนตอนการตรวจวเคราะห

เมอตวอยางมาถงหองปฏบตการ ท าการลงทะเบยนตวอยาง แลวน าไปตรวจดวยน ายาตรวจวเคราะห

ทางเคมคลนก Siemens ซงใชงานรวมกบเครองตรวจทางเคมคลนกอตโนมต Dimension Xpand® Plus

โดยอาศยหลกการ indirect integrated multisensory technology (indirect IMT) (อางองจากเอกสาร

ประกอบน ายา SIEMEN งานเคมคลนก โรงพยาบาลบานผอ จงหวดอดรธาน และคมอการใชงาน

เครองตรวจทางเคมคลนกอตโนมต Dimension Xpand® Plus)

หมายเหต ท า control (2 level คอ normal level กบ high level) กอนเรมท าการตรวจวเคราะหทกครง

3.ขนตอนหลงการตรวจวเคราะห

- หลงจากตรวจวเคราะหตวอยางเสรจเรยบรอย ใหเกบตวอยางแชแขงไวในตเยนทอณหภม -25 oC

- รายงานผล ในแบบเกบขอมล โดยระบเปนรหสประจ าตว แทนการระบชอ

- Expected Values : Na (Urine 24 hr.) = 40-220 mmol/hr (อางองจากเอกสารประกอบน ายา

SIEMEN งานเคมคลนก โรงพยาบาลบานผอ จงหวดอดรธาน)

5.3.2 แนวทางการประเมนการท างานของไต eGFR

1) ใชสมการค านวณ eGFR ตามสตรของ CKD-EPI ส าหรบผใหญ ค านวณไดจาก

สตร (12)

GFR = 141 x min(Scr/K.1)α x max(Scr/K,1)-1.209 x 0.993Age

GFR = 141 x min(Scr/K.1)α x max(Scr/K,1)-1.209 x 0.993Age x 1.018 [If female]

โดย Scr คอ คา Creatinine ใน serum (mg/dl)

Age คอ อาย หนวยเปน ป

K = 0.9 และ α = -0.411 ส าหรบผชาย

K = 0.7 และ α = -0.329 ส าหรบผหญง

2) ใหใชคาระดบครเอตนนในเลอด (serum creatinine) โดยใชคาทศนยม 2

ต าแหนง

3) ใชวธการวดคาครเอตนนวธ Enzymatic

4) หองปฏบตการเทคนคการแพทย ควรมระบบควบคมมาตรฐานโดยการท า

PT/EQA ส าหรบคาครเอตนนดวย

5.3.3 การวดปรมาณ Urine sodium 24hr

การวดปรมาณโซเดยม ผาน Biomarker ทเหมาะสม จากทข บออกจากปสสาวะ คอ

Creatinine โดยมหลกการค านวณ ดงน (13)

Creatinine Clearance = {(140 – A) x W (kg) x F} / (Cr * 0.8136)

โดย คาสมประสทธ F ในเพศชาย = 1 และ คาสมประสทธ F ในเพศหญง = 0.85

คา A = อาย (ป)

คา W = น าหนก (kg.)

คา Cr = Plasma creatinine (mg /dl)

Fractional Excretion of Sodium (FENa) = (UNa x PCr) / (PNa x UCr) x 100

โดย คา UNa = Urinary sodium (mmol/L)

คา PNa = Plasma sodium (mmol/L)

คา UCr = Urinary creatinine (mg/dL)

คา PCr = Plasma creatinine(mg/dL)

5.3.4 เครองมอทใชในการใหความรเพอลดการบรโภคเกลอ

แผนพบ เรอง “กนอยางไร หางไกลไตเสอม” และเอกสารประกอบการ

อบรม เรอง คมอการประกอบอาหาร ส าหรบผปวยโรคไตวายเรอรงใหเฉพาะกลมทดลอง

5.3.5 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล

1) แบบเกบขอมล (ตามเอกสารอางองแนบทาย)

5.4 การวเคราะหขอมล

5.4.1 สถตเชงพรรณนา: แสดงความถและรอยละของผปวย คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน

5.4.2 สถตเชงวเคราะห : Linear regression

เลอกใชสถตนเพราะตองการหาความสมพนธ ( Transfer function ) ของตวแปลฝงทเรารคา (

Predictor ) กบฝงทเราไมรคา ( Response ) เพอทจะน าไปสการคาดการณหรอประมาณคา ของตวแปรทเรา

ไมรคาไดในทสด

ซงจะวเคราะหขอมล 2 ชวงเวลา คอ 1) หนงเดอนครง ( 45 วนหลงเรมงานวจย) 2) สามเดอน (เมอสนสดงานวจย)

5.5 รปแบบกจกรรม

เนองจากผวจยตองการศกษาผลของการจ ากดการบรโภคเกลอตอการชะลอความเสอมของ

ไต จากกลมตวอยาง 2 กลมทเปนอสระตอกน (กลมทดลองและกลมควบคม) ผวจยจงด าเนนการเกบ

รวบรวมขอมลส าหรบกลมตวอยางทงสองกลมในวนทไมตรงกน เพอลดอคต (Bias) ทอาจเกดขน

รปแบบกจกรรมส าหรบกลมทดลอง มรายละเอยดดงตอไปน

กจกรรมท 1

รปแบบการใหความร เรองการลดการบรโภคเกลอในผปวย CKD ใน ต.กลางใหญ อ.บานผอ จ.อดรธาน

ส าหรบกลมทดลอง

เดอนท ระยะเวลา งาน องคประกอบ

1 (วนแรก) 6 ชวโมง แบงเปน - ภาคเชา 3 ชวโมง - ภาคบาย 3 ชวโมง

เรมชนเรยนโดยวทยากรและผวจย

ภาคเชา - แจก 24hrs urine bottle และอธบายวธการเกบตวอยาง - ตรวจวด V/S

- แยกตามกลม ใหความร และท ากจกรรมกลม

ภาคบาย -แบงกลมเพอเขาตามฐานสอนประกอบอาหาร - รวมกนตงเปาหมายในการลดการบรโภคเกลอ

- วนถดมา ผเขารวมคน 24hr bottle (เอารถไปรบทบานผปวย)

1 เดอนครง (45 วน หลงจากวนเรมกจกรรม) และ 3 เดอน (90 วน หลงจากวนเรม)

1 ชวโมง - แจก 24hrs urine bottle และอธบายวธรการเกบตวอยาง - ตรวจวด V/S

- วนถดมา ผเขารวมคน 24hr bottle (เอารถไปรบทบานผปวย)

โครงรางงานส าหรบชนเรยนการเตรยมอาหารเพอควบคมอาหารเบองตน ส าหรบกลมทดลอง

กรอบกจกรรมในชนเรยน

บทน า (introduction) - ชนเรยนนจดขนทหองโถงประชมใน รพ.สต.กลางใหญ โดยจดเกาอลอมรอบโตะรปไขนาดใหญ - วทยากรแนะน าตนเองและผวจย - แนะน ารปแบบของชนเรยนแกผเขารวมและสมาชกในครอบครว

การวดปรมาณเกลอ (Measuring salt) - จดเตรยมเครองใชในครวชนดตางๆ ทใชโดยปกตทวไป ส าหรบการเตมเกลอในการประกอบอาหาร - ผเขารวมและสมาชกในครอบครวจะถกก าหนดใหท ากจกรรม ดงน (1) เลอกเครองมอทใชส าหรบการเตมเกลอในอาหาร (2) วดปรมาณของเกลอทใชในการประกอบอาหารตามปกตในชวตประจ าวน พรอมคาดคะเนน าหนกของเกลอทใช

การบรโภคเกลอ (salt intake) - อภปรายเกยวกบการบรโภคเกลอในประเดนดงน (1) ปรมาณของเกลอทใสในอาหาร (2) คาดคะเนปรมาณของเกลอทไดรบจากอาหาร (3) ผลจาก 24hrs urinary sodium test (4) วธลดการบรโภคเกลอจากเอกสารแผนพบความร

การตงเปาหมาย (Goal setting) - ผเขารวมตงเปาหมายในการลดการเตมเกลอในอาหารอยางคอยเปนคอยไป

โครงรางงานชนเรยนการประกอบอาหาร ส าหรบกลมทดลอง

บทน า (introduction) - วทยากรแนะน าตวเองและผวจย

- อธบายเกยวกบความปลอดภยในครวเรอน (House safety)

- อธบายรปแบบของชนเรยน

การประกอบอาหาร

(Cooking)

- แบงผเขารวมออกเปนกลม กลมละ 7 คน

- แบงเปนกลมยอย 2 กลม กลมละ 3-4 คน

- ผเขารวมไดรบต าราอาหารและสวนผสมในการประกอบอาหาร

- กลม 1 ท าอาหารทลดปรมาณเกลอลงครงหนง(จากทเคยท า) จ านวน 1-2

ชนด

- กลม 2 ท าอาหารทปรงปกตจากทเคยท า จ านวน 1-2 ชนด

ระหวางการประกอบ

อาหาร (During cooking)

- ถามผเขารวมวาในการประกอบอาหารแตละครง ใชเกลอประมาณเทาไร

- อภปราย ปรมาณเกลอทใสในอาหาร และผลทเกดจากการบรโภคเกลอใน

ปรมาณสง

- ผเขารวมก าหนดเปาหมายในการลดการบรโภคเกลอ

สวนทายกจกรรม

(End of session)

- ผเขารวมไมทราบวาจานใดใสเกลอในระดบปกต จานใดใสเกลอในปรมาณ

ทลดลงจากปกต

- อภปรายความแตกตางของรสชาตจากอาหารทงสองชนด

- ผเขารวมใหคนในครอบครวมสวนรวมโดยการชมอาหาร

ชนเรยนตอไป

(Plan following session)

- อภปราย แลกเปลยนรายการอาหารในชนเรยนถดไป

- ผเขารวมจดเครองวตถดบและเครองปรงมาเอง โดยไดรบการสนบสนนดาน

งบประมาณจากผวจย

ชนเรยนสดทาย (Last

session)

- รวมอภปรายและประเมนผล ถงสงทไดจากกจกรรม

หมายเหต : วทยากรผบรรยาย คอ โภชนากร และ พยาบาลวชาชพ

กจกรรมท 2 การเยยมบานเพอการประเมน (โดยทมผวจย)

จ านวนครง 2 ครงตอเดอน, ผปวย 1 คนจะไดรบการเยยมบาน รวมทงหมด 6 ครง

ระยะเวลา ใชเวลา 1 ชวโมง ตอการเยยม 1 ครง

Protocol การเยยมบาน

- ทกทาย ท าความคนเคย - ชแจงวตถประสงคการเยยมบาน - สอบถามอาการเจบปวย/โรคทเปนอย - ตรวจวด V/S

ขนตอนท 1 Introduction 5 นาท

สมภาษณผ ปวย สมภาษณคนปรงอาหาร

,Care giver, ญาต

ประเมนสภาพหองครว,

วตถดบ,เครองปรง

ขนตอนท 2 สมภาษณ แบงออกเปน 3 ทม 15 นาท

- ปญหาทเกดขน/แนวทางแกไขปญหา - อภปรายจดเดน/จดดอย

ขนตอนท 3 สรปผลการประเมนทง 3 จด 10 นาท

- ถามซ าถงความเขาใจของเมนอาหาร 3 อยางทสอนครงกอน - สอนผ ปวยและญาตเพมอก 3 เมน (อาหารอสานทองถน ทนยมรบประทาน) - ทบทวนเรองปรมาณเกลอโซเดยมอกครง เรองปรมาณ การตวง ภาชนะ เปนตน

ขนตอนท 4 สอนการท าอาหารจากเอกสาร 25 นาท

- สรปผลการเยยมบาน - ซกถามขอสงสย - นดหมายครงตอไป

ขนตอนท 5 สรป/ซกถาม 5 นาท

หมายเหต

ขนตอนท 1

- จดประสงคการเยยมบาน เพอ ประเมนหลงจากทไดให Intervention ในครงแรก , ประเมนความรและทกษะการประกอบอาหาร, ประเมนสภาพหองครว วตถดบ และเครองปรง และใหค าแนะน าภายใตบรบททพบเจอ

ขนตอนท 2 - สมภาษณผปวย และ ผดแลเรองอาหาร ถงเมนอาหาร 3 คาบสดทายยอนหลง (จะมสมดบนทก การ

บรโภคอาหารแจกให เพอลงขอมลในแตละวน) ความแตกตางของรสชาตอาหารแตกอนเขารวมโครงการ เปรยบเทยบกบปจจบน

- ประสบปญหาอะไรบาง ในการเปลยนแปลงการบรโภคอาหารในครงน - มความเปลยนแปลงใดทเกดขนบาง ทงดานทดขน และดานทแยลง

ขนตอนท 3 - สรปผลของทง 3 ทม ใหทกคนรบฟงรวมกน - ถามจดใด หรอประเดนใด ทไมตรงกน หรอเขาใจคลาดเคลอน ตองชแจงใหเขาใจตรงกน และ

เปนไปในแนวทางเดยวกน - จดเดน เสรมก าลง ชนชมใหก าลงใจ - จดดอย หาแนวทางพฒนา แกไขรวมกน - คนหาสาเหตของปญหา และหาทางแกปญหา

ขนตอนท 4 - ถามทบทวนความรเกยวกบเรองการบรโภคอาหารโซเดยมต า - สอนความรเดมซ าอกครง เพอความเขาใจทถกตอง ตรงกน ชดเจน เชน ปรมาณโซเดยมในแตละวน

ปรมาตรการตวง การค านวณโซเดยมในเครองปรง - แนะน าการประกอบอาหารเมนใหม อก 3 เมน (ตามเอกสารประกอบอาหารส าหรบผปวยไตวาย

เรอรง ทจะแจกใหตงแตครงแรก) ขนตอนท 5 - สรปผลการประเมนเยยมบานทงหมดในครงน - ซกถามปญหาขอสงสย - ก าหนดการนดหมายครงตอไป

กจกรรมท 3 การเยยมบานเพอการประเมน (โดย อสม. หรอเจาหนาท รพ.สต.กลางใหญ)

จ านวนครง 2 ครงตอสปดาห , ผปวย 1 คนจะไดรบการเยยมบาน รวมทงหมด 24 ครง

โดยก าหนดใหเยยมทกวนจนทร และวนพธของทกสปดาห ตลอด 3 เดอน เพอประเมน

compliance ในการปรงและรบประทานอาหารโซเดยมต า

ระยะเวลา ใชเวลา 30 นาท ตอการเยยม 1 ครง

คาตอบแทน ส าหรบเปนคาตอบแทนใหผทไปประเมนเยยมบานให 10 บาทตอผปวย 1 ราย

แบบส ำรวจพฤตกรรมกำรบรโภคอำหำรผปวยโรคไตเรอรง

ค ำชแจง ใหส ำรวจพฤตกรรมกำรบรโภคอำหำรในชวตประจ ำวนของผปวยโรคไตเรอรง โดยใสเครองหมำย (ถก) ลงในชองททานไดปฏบตเปนสวนใหญ ตามความเปนจรง

ชอ-สกล.......................................................ทอย................................................... ครงท เยยม.................

ท

พฤตกรรม/รปแบบกำรบรโภค ควำมถกำรปฏบต

ประจ ำ(2) ครงครำว (1) ไมเคยเลย(0) 1. อาหารททานชอบท ารบประทานใน 1 สปดาห สวนใหญจะอยใน

คมอประกอบอาหาร

2. ในการปรงประกอบอาหาร ทานใชเครองปรงรสไมเกน 2 ชนดตอครง อาทเชน เกลอ น าปลา รสด ซอสปรงรส ปลารา

3. ในการปรงประกอบอาหารใน 1 วน ทานมการจ ากดปรมาณเครองปรง เชน น าปลา ซอวขาว

4. ทานสามารถดดแปลงเมนอาหารอนๆโดยองสดสวนและเครองปรงรสตามเมนสาธตการปรงประกอบอาหาร

5. เมอทานกนอาหารทมน าแกง น าซป ทานมกจะไมกนน าซปจนหมด

6. การปรงอาหารรบประทานเอง ทานไมใสผงชรส ซปผง ซปกอน ลงในอาหารเลย

7. เมอทานรบประทานน าพรก/แจว ทานจะจ ากดปรมาณการปรงประมาณ น าปลา ½ ชอนชา และปลารา ½ ชอนชา

8. ทานกนผกสด/ผกลวก มากกวาการกนผกดอง/หนอไมสม

9. ใน 1 สปดาหทานไมกนอาหารทมาจากเนอและปลาทมความเคม เชน สมปลา/หม หม า แหนม ไสกรอก ปลาเคม เลย

10. คณไมกนอาหารประเภทกงส าเรจรป,อาหารกระปองและอาหารแชแขงเลย

สรปกำรประเมน ใหทำนน ำคะแนนทไดในแตละขอรวมกนแลวประเมนผลพฤตกรรมกำรกน ดงน คะแนนรวม กำรประเมน 15-20 ด (ควรปฏบตพฤตกรรมอยำงตอเนอง) 9 – 14 พอใช (ควรปฏบตปรบเปลยนพฤตกรรมใหดยงขน) 0 – 8 ควรปรบปรง(ควรปรบเปลยนพฤตกรรมกำรกนใหเหมำะสมเพอชะลอไตเสอม)

รวม..............คะแนน ผสมภำษณ.......................................................วนท..........................

6. ขอบเขตงานวจย

6.1 ตวแปรทใชในการศกษา (Outcome)

1) ระดบโซเดยมในปสสาวะ ใน 24 ชวโมง (Urine sodium 24hr)

6.2 ค าจ ากดความ

1) Stage of CKD

โรคไตเรอรง หมายถง ภาวะทไตถกท าลาย เปนเวลา 3 เดอน หรอมากกวา 3 เดอน มความ

ผดปกตทางพยาธสภาพ หรอมตวบงชวาไตถกท าลายจากความผดปกตของเลอดหรอปสสาวะ หรอ

การตรวจทางรงส หรออตราการกรองของไตลดลงนอยกวา 60 มลลลตร/ นาท/ พนผวรางกาย 1.73

ตารางเมตร เปนเวลา 3 เดอน หรอมากกวา 3 เดอน (13)

การแบงระยะของผปวยโรคไตเรอรง สามารถแบงออกเปน 6 ระยะ ตามระดบของ

Glomerular filtration rate (GFR) (4) ไดดงน

ระยะของโรคไตเรอรง

(CKD stages)

eGFR

(ml/min/1.73m2)

ค านยาม

ระยะท 1 >90 ปกต หรอ สง

ระยะท 2 60-89 ลดลงเลกนอย

ระยะท 3a 45-59 ลดลงเลกนอย ถง ปานกลาง

ระยะท 3b 30-44 ลดลงปานกลาง ถง มาก

ระยะท 4 15-29 ลดลงมาก

ระยะท 5 <15 ไตวายระยะสดทาย

หมายเหต (1) ถาไมมหลกฐานของภาวะไตผดปกตระยะท 1 และ 2 จะไมเขาเกณฑการวนจฉยโรคไตเรอรง

(2) การรายงานผลการค านวนคา eGFR หากมทศนยมใหปดตวเลขเปนจ านวนเตมกอนแลวจง

บอกระยะของโรคไตเรอรง ตวอยางเชน บคคลผหนงไดรบการตรวจวด eGFR = 59.64 ml/min/1.73m2 จะ

เทากบ 60 ml/min/1.73m2 ซงถาบคคลผนมความผดปกตของไตอยางอนรวมดวย จะเปนโรคไตเรอรงระยะท

2 แตถาไมมความผดปกตของไตอยางอนรวมดวยบคคลนจะไมไดเปนโรคไตเรอรง

2) eGFR

GFR คอ อตราการกรองของเลอดทผานไตออกมาเปนน าปสสาวะ และใชเปนคาวดการ

ท างานของไต ในปจจบนคานถกประมาณจากการค านวณตวแปรตางๆ ไดแก ระดบคาครเอตนนในเลอด

เพศ และอายของผปวยโรคไตเรองรง โดยใชสตร CKD-EPI เรยกวา การประเมนคาอตราการกรองไต

(Estimated GRF; eGFR) โดยคาปกตอยทประมาณ 100 มลลลตรตอนาท (ในกรณไตท างาน 100%) ดงนน

คาทไดจากการค านวนออกมาจะใกลเคยงกบเปอรเซนตการท างานของไต ถงอยางไรกตาม คานไมสามารถ

ค านวณและน ามาใชในภาวะไตวายเฉยบพลนหรอในเดก (อาย < 18 ป) ขณะเดยวกนในผปวยทมภาวะ

กลามเนอลบ หรอไดรบการตดแขนขา การค านวณคาการท างานของไตดวยวธนอาจจะท าใหประเมนความ

รนแรงไมแมนย าโดยบอกระยะของโรคไตต ากวาความเปนจรง

3) Urine sodium 24 hr

Urine sodium 24 hr เปนการสงตรวจทางหองปฏบตการ เพอหาปรมาณโซเดยมทขบ

ออกมาทางปสสาวะทงหมด เนองจากโซเดยมกวารอยละ 90 ถกก าจดทงในรปแบบของปสสาวะ ดงนนวธน

ไดรบการยอมรบวามความนาเชอถอและถกตองมากทสด องคการอนามยโลก (World Health Organization)

แนะน าวาวธดงกลาวเปนวธทเปน Gold standard ในการประเมนปรมาณโซเดยมทงในการศกษาทางคลนก

และทางระบาดวทยา รวมทงในการศกษาในระดบ ประชากรของ International Intersalt Study ดวย

6.3 รปแบบการวจย

การวจยนเปนวจยแบบ Quasi-experimental study

7. สถานทท าการวจย

รพ.สต.กลางใหญ ต.กลางใหญ อ าเภอบานผอ จงหวดอดรธาน

8. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

8.1 เพอเปนแนวทางในการดแลผปวยโรคไตวายเรอรง

9. แผนการด าเนนงานเกยวกบกจกรรมและระยะเวลาในการท าวจย

กจกรรม 2559 2560

พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย.

1. เตรยมโครงรางงานวจย

2. เสนอโครงรางงานวจย

3. สรางแบบเกบขอมล

4. ทดสอบแบบเกบขอมล

5. เกบขอมล

6. วเคราะหและแปลผล

7. เสนอผลงานวจย

เอกสารอางอง

(1) Jha V. Current Status of Chronic Kidney Disease Care in Southeast Asia. Seminars in Nephrology.

2009;29(5):487-496.

(2) About Chronic Kidney Disease [Internet]. The National Kidney Foundation. 2016 [cited 13 December

2016]. Available from: https://www.kidney.org/kidneydisease/aboutckd

(3) Kerr M, Bray B, Medcalf J, O'Donoghue D, Matthews B. Estimating the financial cost of chronic

kidney disease to the NHS in England. Nephrology Dialysis Transplantation. 2012;27(suppl

3):iii73-iii80.

(4) สมาคมโรคไตแหงประเทศไทย, ค าแนะน าส าหรบการดแลผปวยโรคไตเรอรงกอนการบ าบดทดแทนไต

พ.ศ. 2558, กรงเทพมหานคร: บรษท ทาเคดา (ประเทศไทย) จ ากด; 2015.

(5) Nephrothai.org. ขอแนะน าเวชปฏบตการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม พ.ศ. 2557 [Internet]. 2014 [cited

11 February 2016]. Available from: http://www.nephrothai.org/index.asp.

(6) Jones-Burton C, Mishra S, Fink J, Brown J, Gossa W, Bakris G et al. An In-Depth Review of the

Evidence Linking Dietary Salt Intake and Progression of Chronic Kidney Disease. American

Journal of Nephrology. 2006;26(3):268-275.

(7) Keven K, Yalçın S, Canbakan B, Kutlay S, Sengül S, Erturk S et al. The Impact of Daily Sodium

Intake on Posttransplant Hypertension in Kidney Allograft Recipients. Transplantation

Proceedings. 2006;38(5):1323-1326.

(8) de Brito-Ashurst I, Perry L, Sanders T, Thomas J, Dobbie H, Varagunam M et al. The role of salt

intake and salt sensitivity in the management of hypertension in South Asian people with chronic

kidney disease: a randomised controlled trial. Heart. 2013;99(17):1256-1260.

(9) Aburto N, Ziolkovska A, Hooper L, Elliott P, Cappuccio F, Meerpohl J. Effect of lower sodium intake

on health: systematic review and meta-analyses. BMJ. 2013;346(apr033):f1326-f1326.

(10) Smyth A, O'Donnell M, Yusuf S, Clase C, Teo K, Canavan M et al. Sodium Intake and Renal

Outcomes: A Systematic Review. American Journal of Hypertension. 2014;27(10):1277-1284.

(11) McMahon E,Campbell K, Bauer J, Mudge D . Altered Dietary Salt Intake for People with Chronic

Kidney Disease. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015;18(2): CD010070.

(12) Levey AS, Stevens LA, Schmid CH, Zhang YL, Castro AF 3rd, Feldman HI, Kusek JW, Eggers P,

Van Lente F, Greene T, Coresh J; CKD-EPI (Chronic Kidney Disease Epidemiology

Collaboration). A New Equation to Estimate Glomerular Filtration Rate. Ann Intern

Med150(9):604-12. (2009)

(13) ส านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข, รายงานผลการทบทวนรปแบบการ

ด าเนนงาน ปองกนการเกดโรคไมตดตอในวถชวตดวยการลดการบรโภค, กรงเทพมหานคร:

ส านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก. 2556

(14) National Kidney Foundation, Clinical Practice Guidelines For Chronic Kidney Disease: Evaluation,

Classification and Stratification. New York; 2002.

ภาคผนวก

แบบเกบขอมล การศกษา ผลของการจ ากดการบรโภคเกลอทมตอการชะลอความเสอมของไตในผปวยโรค

ไตวายเรอรง (ท าเครองหมาย ในชอง )

ขอมลทวไป

หมายเลขประจ าตว……………………………………

1. เพศ ชาย หญง

2. เกดเมอ วนท ........ เดอน................... ป................ อาย.............ป

3.ระยะเวลาทรกษาโรคไตวายเรอรง จ านวน ................ ป ............... เดอน

4.ชนดของโรครวม

เบาหวาน ม ไมม

ความดนโลหตสง ม ไมม

โรคไขมนในหลอดเลอดสง ม ไมม

โรคหลอดเลอดและหวใจ ม ไมม

โรคหลอดเลอดสมอง ม ไมม

โรคอนๆ (ระบ) .............................................................................................................

5.รายการยาทผปวยใช(ใหเขยนระบ dose ยาดานบนชอยา)

Glibenclamide 5 mg Metformin 500 mg Mixtard/NPH

Amlodipine 5 mg Enalapril 5 mg HCTZ

Hydralazine 25 mg Simvastatine Gemfibrozile

CaCo3 Folic acid Sodamint

อนๆ ……………………………………………………………………………………

6. Urine Na 24 hr (เมอเรมตน) = ………….. วนท.......................

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของผปวยโรคไตเรอรงระยะท 3 จ าแนกเปน 2 กลม คอ กลมควบคม และกลม

ทดลอง

ขอมลทวไปของผปวย

กลมควบคม กลมทดลอง p-value

เพศ (sex)

ชาย

อาย (ป) (คาเฉลย±SD)

ระยะเวลาทรกษา (ป)

(คาเฉลย±SD)

1 ป

2 ป

3 ป

มากกวา 3 ป

จ านวนโรครวม

1

2

>2

ชนดของโรครวม

Hypertension

ขอมลทวไปของผปวย

กลมควบคม กลมทดลอง p-value

Dyslipidemia

DM

Gout

Ischemic heart disease

other

จ านวนรายการยาทใช

ยาโรคเบาหวาน ลงรายละเอยดยาแตละชนด

ยาโรคความดน

ยาโรคไต

ยาอนๆ

ตารางท 2 คา Urine Na 24 hr จ าแนกเปน 2 กลม คอ กลมควบคม และกลมทดลอง

กลมควบคม กลมทดลอง

Mean

difference p-value

Urine Na 24 hr

ใบยนยอมเขารวมการวจย

(Consent Form)

โครงการวจย เรอง ผลของการจ ากดการบรโภคเกลอตอการชะลอความเสอมของไตในผปวยโรคไตวาย

เรอรง

กอนทจะลงนามในใบยนยอมใหท าการวจยน ขาพเจาไดรบการอธบายจากผวจยถงวตถประสงค

ของการวจย วธการวจย อนตรายหรออาการทอาจเกดขนจากการวจยหรอจากยาทใช รวมทงประโยชนทจะ

เกดขนจากการวจยอยางละเอยด และมความเขาใจดแลว ซงผวจยไดตอบค าถามตางๆ ทขาพเจาสงสยดวย

ความเตมใจ ไมปดบง ซอนเรน จนขาพเจาพอใจ และเขารวมโครงการนโดยสมครใจ

ขาพเจามสทธทจะบอกเลกการเขารวมการวจยนเมอใดกได ถาขาพเจาปรารถนา โดยไมเสยสทธ ใน

การรกษาพยาบาลทจะเกดขนตามมาในโอกาสตอไป ผวจยรบรองวาจะเกบขอมล เฉพาะเกยวกบตวขาพเจา

เปนความลบและจะเปดเผยไดเฉพาะในรปแบบทเปนสรปผลการวจย

การเปดเผยขอมลเกยวกบตวขาพเจาตอหนวยงานตางๆ ทเกยวของกระท าไดเฉพาะกรณจ าเปน ดวย

เหตผลทางวชาการเทานนและจะตองไดรบค ายนยอมจากขาพเจาเปนลายลกษณอกษร

ผวจยรบรองวาหากเกดภาวะแทรกซอนใดๆ ทมสาเหตจากการวจยดงกลาว ขาพเจาจะไดรบ การ

รกษาพยาบาลโดยไมคดคาใชจาย และหรอจะมการชดเชยคาตอบแทน ตลอดจนเงนทดแทนความพการท

อาจเกดขนตามความเหมาะสม

ขาพเจายนยอมใหผก ากบดแลการวจย ผตรวจสอบ คณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคน และ

คณะกรรมการทเกยวของกบการควบคมยา สามารถเขาไปตรวจสอบบนทกขอมลทางการแพทยของขาพเจา

เพอเปนการยนยนถงขนตอนโครงการวจยทางคลนก โดยไมลวงละเมดเอกสทธ ในการปดบงขอมลของการ

สมครตามกรอบทกฎหมายและกฎระเบยบไดอนญาตไว

ขาพเจาไดอานขอความขางตนแลวและมความเขาใจดทกประการ และไดลงนามในใบยนยอม น

ดวยความเตมใจ

ในกรณทขาพเจาไมสามารถอานหนงสอได ผวจยไดอานขอความในใบยนยอมนใหขาพเจาฟงจน

เขาใจดแลว ขาพเจาจงลงนามในใบยนยอมนดวยความเตมใจ

ขาพเจาสามารถตดตอผวจยคอ นายแพทยวชรนทร อนกลอง สถานททตดตอ โรงพยาบาลบานผอ

อ.บานผอ จงหวดอดรธาน เบอรโทรศพท 091-0566971

อาจารยทปรกษาโครงการวจยคอ อาจารยนายแพทยวชรพงษ รนทระ สถานทตดตอ โรงพยาบาล

ศนยขอนแกน อ.เมอง จงหวดขอนแกน เบอรโทรศพท 086-6349592

ลงนาม _________________________________ ผยนยอม

(___________________________________________)

ลงนาม _________________________________ พยาน

(___________________________________________)

ลงนาม _________________________________ พยาน

(___________________________________________)

วนทใหค ายนยอม วนท ____ เดอน _____________ พ.ศ. ________

หมายเหต *ดดแปลงจากหนงสอแสดงเจตนายนยอมเขารวมการวจย คณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยใน

มนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร ชดท 1 คณะแพทยศาสตร

1. ตวอยางแผนพบทใชประกอบการใหความร

2. ลดเคม ลดเกลอ เพอลดโรค, มลนธวจยวณโรคและโรคเอดส และกลมงานเวชกรรมสงคม

โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห

ตวอยางเมนอาหาร

แกงเสนไขขาว

สวนผสม : วนเสน 100 กรม

อกไกฉก(สก) 15 กรม

ไขขาวหนเตา 35 กรม

เลอด 5 กรม

หวไชเทา 5 กรม

ถวงอก 10 กรม

ตนหอมรวม 5 กรม

เครองปรง : น าตาล 5 กรม ,ซอวขาว 5 กรม

วธท า

1.ตมน าใหเดอดใสหวไชเทา วนเสนลงไป เสนสกใสเตมซอวขาว

2.ใสเลอดไกลงไป ตกใสถวย ใสไขขาวหน ถวงอก ผกหอมซอยตามชอบ จดเสรฟ

พลงงาน (กโลแคลอ

ร)

โปรตน (กรม)

ไขมน (กรม)

คารโบไฮเดรต (กรม)

โซเดยม (มลลกรม)

โพแทสเซยม (มลลกรม)

ฟอสฟอรส (มลลกรม)

451.15 9.44 2.93 96.59 555.20 115.70 72.55

กวยเตยว

สวนผสม :

เสนเลก 100 กรม

เนอหมชนไมตดมน(สก) 30 กรม

ผกบง 10 กรม (ดบ)

ถวงอก 10 กรม

หอมซอยรวม 5 กรม

คนฉาย 5 กรม

เครองปรง : น าตาล 5 กรม. ,ซอวขาว 5 กรม

วธท า

1.ตมน าใหเดอดใสเนอหมไมตดมน พอสก ใสเสนเลกลงไป

2.พอเสนสกใสผกบง ถวงอก ผกหอมซอย คนฉาย ปรงรส แลวจดเสรฟ

พลงงาน (กโลแคลอ

ร)

โปรตน (กรม)

ไขมน (กรม)

คารโบไฮเดรต (กรม)

โซเดยม (มลลกรม)

โพแทสเซยม (มลลกรม)

ฟอสฟอรส (มลลกรม)

251.10 12.40 1.66 46.44 627.70 206.75 108.15

ลาบหมสบไขขาว

สวนผสม : หมสบ (สก) 30 กรม

ไขขาวหนเตา 35 กรม(ไขไกเบอร2 1 ฟอง)

พรกซอย 5กรม.

หอม 5 กรม

สาระแหน 5 กรม

เครองปรง พรกปน 2 กรม

ขาวคว 5 กรม

น ามะนาว 2 กรม

น าปลา 1 ชอนชา

วธท า

1.ใสน าในหมอ ตงไฟเคยวหมสบใหสก พอสกรนน าออก ปรงรสโดยใสสวนผสมทงหมดลง

2.ใสไขขาวหนเตา พรกซอย หอมสาระแหน จากนนจดเสรฟ

พลงงาน (กโล

แคลอร)

โปรตน (กรม)

ไขมน (กรม)

คารโบไฮเดรต (กรม)

โซเดยม (มลลกรม)

โพแทสเซยม (มลลกรม)

ฟอสฟอรส (มลลกรม)

90.82 11.68 1.99 6.64 582.22 252.10 92.21

สมต าไตสบาย

สวนประกอบ

มะละกอดบ 50 กรม

พรกสด 2 เมด

กะเทยมสด 2 กลบ

ถวฝกยาวหนทอน 1 ฝก (20 กรม)

มะเขอเทศ 2 ลกเลก (30 กรม)

น าตาลทราย ½ ชอนกาแฟ (ไมใสกได)

น ามะนาว 1 ชอนชา

น าปลา 1 ชอนชา

น าปลารา 1 ชอนชา

วธการท า

1.ต าพรก กะเทยม ไมตองละเอยดมาก

2.ใสถวฝกยาวและต าใหถวแตก ไมตองละเอยด

3.ใสเสนมะละกอลงไป 1 หยบ ตามดวยมะเขอเทศผาครงปรงรสดวยน าปลารา น าปลา น ามะนาว

น าตาล โขลกใหเขากน

4.ใสเสนมะละกอลงไป โขลกใหเขากน แลวชมรสด

พลงงาน (กโล

แคลอร)

โปรตน (กรม)

ไขมน (กรม)

คารโบไฮเดรต (กรม)

โซเดยม (มลลกรม)

โพแทสเซยม (มลลกรม)

ฟอสฟอรส (มลลกรม)

คมอบนทกประจ าตว

ดานโภชนาการผปวยโรคไตเรอรง

HN…………………ชอ-สกล......................................เพศ............อาย.........ป

ไตเรอรงระยะ..............ทอย......................................โทร.............................

ดวยความปรารถนาด.....

ผลตโดย : งานโภชนาการ โรงพยาบาลบานผอ โทร ๐๔๒-

๒๘๑๐๒๖ ตอ ๑๒๐

อาหารทมฟอสฟอรสสง มผลตอกระดกควรหลกเลยง

ถวตางๆ พซซา เคกและพาย ชอคโกแลต

ไอศกรม น าอดลมทมสเขม นม ชาและกาแฟ

นมถวเหลอง/น าเตาห เครองดมชก าลง เบยร

-ผงฟ ยสต -อาหารแหง

-เนอสตวทผานการแปรรป

ท าไมตองควบคมการการรบประทานอาหารในผปวยโรคไตเรอรง

• ลดการท างานของไตลง ท าใหชะลอการเสอมของไตได

• ลดการคงของเสยทเกดขน

• ปองกนการขาดสารอาหาร

• ยดเวลาทตองฟอกไตออกไป

• ชวยใหมสขภาพด และมคณภาพชวตทด

รปแบบการกนอาหารส าหรบผปวยโรคไตเรอรงแตละระยะ

ระยะของไต อตราการกรองของไต (eGFR)

รปแบบอาหารทควรกน

1 >90 ลดหวาน ลดมน ลดเคม

2 60-89 3a 45-59 3b 30-44 ลดหวาน

ลดมน ลดเคม ลดเนอ

4 15-29 5 <15

แบบส ารวจการกนเคมในชวตประจ าวน

ค าชแจง ใหส ารวจพฤตกรรมการบรโภคอาหารทมรสเคมในชวตประจ าวนของคณ โดยใสเครองหมาย/ลง

ในชอง“ใช”หรอ”ไมใช” ตามนสยการบรโภค

ประวตการเจบปวย DM HT CKD ระยะ………………………ระยะเวลาการปวย

ท พฤตกรรม/รปแบบการบรโภค ใช ไมใช

1 คณเปนคนทชอบทานอาหารทมรสเคมน า

2 เวลารบประทานอาหารตามรานหรอรบประทานอาหารนอกบาน เชน กวยเตยว อาหารจานเดยว ขาวราดแกง คณมกเตมเครองปรงรสเคมเพม

3 เวลาทกนอาหารทตองปรงเพมเตม หรอ รานทจดใหมพวกเครองปรง คณจะปรงโดยไมชมเสมอ

4 ในแตละวน คณรบประทานอาหารนอกบานหรอซอจากนอกบานมารบประทาน เปนประจ า 2-3 มอตอวน

5 ในการปรงประกอบอาหาร คณใชเครองปรงรส 3-5 ชนดตอครง

6 การปรงอาหารรบประทานเอง คณตองใชผงชรส ซปผง ซงกอน

7 ทกครงทรบประทานอาหาร บนโตะอาหารของคณจะมนน าปลา ซอวขาว ซอสถวเหลอง วางไวเสมอ

8 คนทรบประทานอาหารทคณปรง มกทกวาอาหารทคณท าอาหารมรสเคม

9 คณกนอาหารทมน าจม เชน ลกชน สก ขาวมนไก อาหารปงยาง อาหารทะเล โดยไมค านงถงปรมาณ

10 เมอคณกนอาหารทมน าแกง น าซป คณมกจะกนน าซปจนหมด หรอเมอคณกนสมต าคณชอบกนน าปรงสมต า

อาหารทมโพแทสเซยมส าหรบผปวยโรคไตเรอรง

ผกทมโพแทสเซยมต า-ปานกลาง ผกทมโพแทสเซยมสง แตงกวา ผกกาดขาว กะหล าปล กระโดน ถวพ ใบแมงลก ใบยานาง บวบเหลยมผกกวางตง ผกตว เหดหหนด า ผกกาดหอม พรกหยวก มะเขอเปราะ ขาวโพดออน ผกโขม ผกช ผกบงจน ผกบงไทย มะละกอดบ มะเขอยาว ผกปลง เหดนางฟา เหดนางรม ขาวโพดออน คะนา ดอกกยชาย เหดหอมสด น าเตา ผกชลาว

ผกแวน เหดเผาะ เหดโคน เหดละโงก เหดผง หวปล ผกหวาน ลกกระเจยบ ผกไซร ใบบวบก ดอกกระเจยว กะหล าดอก กระถน กระชาย ขง แครอท กระเทยม ฟกทอง มะเขอเทศ เผอก มะเขอพวง หนอไม มะรม กะหล าปลมวง สะเดา สะตอ หอมแดง มะเขอเปราะ ถวฝกยาว

ผลไมทมโพแทสเซยมต า-ปานกลาง ผลไมทมโพแทสเซยมสง องน แตงโม ลองกอง มงคด สบปะรด ชมพ มงคด สบปะรด พทรา สมโอ เงาะ แอปเปลแดง/เขยว มะมวงดบ สละ สาล ลนจ ทบทม ลองกอง ละมด

กลวยหอม กลวยไข กลวยน าหวา แกวมงกร มะละกอสก แคนตาลป ขนนมะขามหวาน ทเรยน สม สตอเบอร ฝรง แตงโมจนตราแดง แตงไทย ล าไย นอยหนา กระทอน มะปราง มะเฟอง มะมวงสก น าผลไมทกชนด

แบบบนทกขอมลการบรโภคอาหาร (ครงท 1)

มอ รายการอาหาร สวนประกอบ ปรมาณ เตมเครองปรง แหลงอาหาร

เชา น าปลา.........ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ผงชรส............ชช.

ปลารา.............ชช.

อน..................ชช.

วาง

เทยง น าปลา.........ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ปลารา.............ชช.

อน..................ชช.

วาง

เยน น าปลา.........ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ปลารา.............ชช.

อน..................ชช. ***หมายเหต การบนทกปรมาณอาหารตองระบ เปนชอนโตะ ทพพ ชอนชา ชนค า

ผบนทกขอมล................................วน/เวลา...................... นกโภชนาการน าขอมลมาค านวณเปนปรมาณสารอาหารดวย แบบประเมน EDA

แบบบนทกขอมลการบรโภคอาหาร (ครงท 2)

มอ รายการอาหาร สวนประกอบ ปรมาณ เตมเครองปรง แหลงอาหาร

เชา น าปลา.........ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ผงชรส............ชช.

ปลารา.............ชช.

อน..................ชช.

วาง

เทยง น าปลา.........ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ปลารา.............ชช.

อน..................ชช.

วาง

เยน น าปลา.........ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ซอวขาว.......ชช.

ปลารา.............ชช.

อน..................ชช. ***หมายเหต การบนทกปรมาณอาหารตองระบ เปนชอนโตะ ทพพ ชอนชา ชนค า

ผบนทกขอมล................................วน/เวลา...................... นกโภชนาการน าขอมลมาค านวณเปนปรมาณสารอาหารดวย แบบประเมน EDA

ตารางการสมตวอยาง