แผนการจดกจกรรมการเรยนรกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชน มธยมศกษาปท 2 เรอง อนภาคของสารและตารางธาต เวลา 1 ชวโมงผสอน นายฤทธชย เสนาพรหม และ นายเอกชย ศรสภาพ

สาระสำาคญรปแบบสารตางๆรอบตวเรามอยมากมาย ซงไดมนกวทยาศาสตรคด

หนวยทใชเรยกลกษณะสารดงกลาว คอ อะตอม , โมเลกล และไอออน ตอมาไดเกดแนวคดทจะจดธาตตางๆ ทคนพบมากขนใหเปนหมวดหมและงายตอการศกษา จนไดพฒนากลายเปนตารางธาตตามแนวคดของดมทร เมนเดเลเอฟ (Dimitri Mendeleev) ทนยมใชและเปนทยอมรบในปจจบน

จดประสงคการเรยนร หลงจากนกเรยนเรยนรเรองนแลว นกเรยนสามารถ

1. อธบายความหมายของอะตอม,โมเลกล และไอออนได2. จำาแนกตวอยางสารตามลกษณะของหนวยอะตอม , หนวย

โมเลกล,และหนวยไอออนได3. จดเรยงธาตตามคาบและหมของตารางธาตได4. นำาความรเรองอนภาคของสารและตารางธาตไปอธบายการสราง

เครองมอบางอยางไดสาระการเรยนร

ในชวตประจำาวนของเรามรปแบบสารตางๆ มากมาย ซงนกวทยาศาสตรไดมการกำาหนดหนวยทใชเรยกรปแบบสารตางๆ ดงน

1. อะตอม เปนหนวยพนฐานของการเกดสารและมอนภาคขนาดเลกทสดของสาร เชน อะตอมออกซเจน ( O ) , อะตอมโซเดยม (Na) ,อะตอมไนโตรเจน (N) เปนตน

2. โมเลกล เปนหนวยทใชเรยกสารทมอะตอมของธาตตงแต 2 อะตอมขนไปมารวมกน โดยแบงเปน 2 ลกษณะ คอ

2.1 โมเลกลของธาต คอ โมเลกลทประกอบดวยอะตอมของธาตชนดเดยวตงแต 2 อะตอมขนไปมารวมกน เชน โมเลกลธาตออกซเจน () ,โมเลกลธาตคลอรน ( )

2.2 โมเลกลของสารประกอบ คอ โมเลกลทประกอบดวยอะตอมของธาตตางชนดกนตงแต 2 อะตอมขนไปมารวมกน เชน โมเลกลสารประกอบโซเดยมคลอไรด ( ) , โมเลกลสารประกอบแลเซยมคารบอเนต ( )

3. ไอออน เปนหนวยทใชเรยกอนภาคทมประจไฟฟาของสาร อาจอยในรปไอออนเดยวหรอไอออนกลม โดยม 2 ประเภท คอ

3.1 ไอออนบวก เชน โซเดยมไอออน ( ) , แอมโมเนยมไอออน()

3.2 ไอออนลบ เชน คลอไรดไอออน ( ) , ซลแฟตไอออน ( )ปจจบนนไดมการคนพบธาตตางๆ มากมายจนกระทงไดมแนวคด

เกยวกบการจดธาตตางๆ ใหเปนหมวดหมและงายตอการศกษา ซงตอมากมนกวทยาศาสตรหลายทานเสนอการจดรปแบบตารางธาตตางๆ มากมาย แตปจจบนนการจดตารางธาตทไดรบความนยมและยอมรบกนมากทสดคอ การจดตารางธาตของ ดมทร เมเดเลเอฟ (Dimitri Mendeleev) โดยในตรารางธาตนนเปนการจดเรยงธาตตามเลขอะตอมของธาต ซงจะเกยวของกบตำาแหนงของธาตในตาราง จงสามารถแบงออกเปนหมและคาบ โดย คาบจะเปนการจดแถวของธาตตามแนวราบและธาตทอยคาบเดยวกนจะมระดบพลงงานเทากนและมการเปลยนแปลงจำานวนอเลกตรอนอยางสมำาเสมอ สวนหมจะเปนการจดแถวของธาตในแนวดง ในแตละหมจะกำาหนดดวยเลขโรมนและบางหมมชอเฉพาะดวยบางหมธาตในหมเดยวกน จะมจำานวนอเลกตรอนวงนอกสดเทากนและมสมบตทางเคมคลายคลงกน

กจกรรมการเรยนร

ขนนำา (10 นาท)1. นกเรยนสงเกตสตรเคมของสารตวอยาง 5 ชนด คอ

แลวรวมกนตอบคำาถามหนาชนเรยน เพอตรวจสอบความรเดมและเชอมโยงเขาสเรอง อนภาคของสาร จากหวขอตอไปน

- จากสตรสารเคมทง 5 ชนด นกเรยนสามารถจำาแนกไดกกลม อะไรบาง (3 กลม คอ กลม 1 = , กลม 2 = และกลม 3 = )- นกเรยนใชอะไรเปนเกณฑในการแบงกลมตวอยางสารทงหมดน (ชนดของธาต , จำานวนธาต,ประจไฟฟา)2. นกเรยนสงเกตตารางหนาชนเรยน ซงจะมชองในตารางอย 13

ชอง แตละชองจะมตวเลขแทนสารตวอยางกำากบไวตงแต 1 – 13 ของแตละชอง และมตวอยางธาตทงหมด 5 ชนด คอ (ตวอยางตารางขางลาง)

10 111 212 8 5 313 9 7 6 4

แลวนกเรยนรวมกนจดเรยงธาตลงชองตารางธาตนทง 13 ชอง แลวตอบคำาถามตอไปน

- นกเรยนคดวาธาตตวอยางทง 5 ชนด ควรอยตำาแหนงใดบาง อยางไร (สอบถามความคดเหนนกเรยน เพอทบทวนความรเดม) - นกเรยนคดวาจะสามารถนำาวธการเรยงในตารางนไปใชกบธาตทพบจรงในธรรมชาตทมจำานวนมาก ไดหรอไม อยางไร (สอบถามความคดเหนนกเรยน เพอทบทวนความรเดม)

ขนสอน ( 40 นาท )

1. นกเรยนแบงกลมจำานวน 5 กลมๆละ 8-10 คนเลนเกมตอบตรคำา โดยครแจกซองบตรคำาถามและคำาตอบใหนกเรยนแตละกลม แลวทกกลมรวมกนตอบคำาถามหนาชนเรยน โดยครจะสมตวแทนนกเรยนของแตละกลมตอบคำาถามตอไปน

- อะตอม คอ ? (หนวยอนภาคทเลกทสดของสาร)- ยกตวอยางอะตอมสาร ? ( O, Na, N)- โมเลกล คอ ? (หนวยทใชเรยกสารทมอะตอมของธาต 2 ชนดขนไป

รวมกน)- โมเลกลของธาต คอ ? (โมเลกลของอะตอมธาตชนดเดยว 2

อะตอมขนไปรวมกน)- ยกตวอยางโมเลกลธาต ?( )- โมเลกลของสารประกอบ คอ ?(โมเลกลของอะตอมธาตตางชนดกน

2 อะตอมขนไปรวมกน)- ยกตวอยางโมเลกลสารประกอบ? ( )- ไอออน คอ ? (หนวยทใชเรยกอนภาคทมประจไฟฟาของสาร)-ยกตวอยางไอออนสาร ? ( )

2. นกเรยนรวมกนสรปการจดกจกรรมเกมตอบตรคำา โดยครใชคำาถามในการดำาเนนการอภปรายในชนเรยน ดงน

- นกเรยนคดวาหนวยอะตอม , หนวยโมเลกล และหนวยไอออนมความแตกตางกนหรอไม อยางไร

(แตกตางกน คอ จำานวนธาต, การมประจ, การรวมกนของธาตแบบตางๆ )

- นกเรยนคดวาเกณฑทใชแบงประเภทสารตางๆ นมประโยชนอยางไร(สอบถามความคดเหนนกเรยน เพอสรปความรทไดเรยน)3. นกเรยนแตละกลมรบใบความรเรอง ตารางธาต“ ” พรอมตอบใบ

กจกรรม4. นกเรยนรวมกนอภปรายในเรอง ขอดและการนำาตารางธาตไปใช“

ประโยชน” โดยครใชคำาถามดงน

- นกเรยนคดวาการจดธาตใสใวในตารางมขอดอยางไร (เกดความมระเบยบเปนหมวดหมและงายตอการศกษา)- นกเรยนคดวาจะสามารถนำาความรเรองตารางธาตไปใชประโยชนได

อยางไร(ไปใชในการสรางเครองมอบางอยางเชน อปกรณไฟฟา กตองรวา

ธาตใดนำาไฟฟาไดดและเหมาะสมทสด)

ขนสรป (5 นาท) นกเรยนรวมกนสรปบทเรยนทงหมดตงแตขนนำาจนถงขนสรป

กจกรรม โดยครใชคำาถามดำาเนนขนสรป ดงน- หลงจากเรยนเรองอนภาคของสารและตารางธาต นกเรยนสามารถ

สรปไดอยางไรบาง(ครสมตวแทนนกเรยนเสนอความคดเหน)- นกเรยนคดวาจะใชประโยชนความรเรองอนภาคและตารางธาตมา

ประยกตใชในชวตประจำาวนอยางไร (นกเรยนเสนอความคดเหนแสดงความรความเขาใจและการนำาไปใชอยางเหมาะสม)

ขนวดประเมนผลนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนและทำาใบกจกรรม

การวดและประเมนผลพฤตกรรมทตองการวด

วธการวด เครองมอ เกณฑ3 2 1

ความสนใจ, ตงใจ - การสงเกต -

ความรวมมอ - การสงเกต - ใบกจกรรม

การแสดงความคดเหน

- การสงเกต -

การทำางาน - การสงเกต - ใบกจกรรม

เกณฑการใหคะแนนความสนใจ , ตงใจ 3- นกเรยนกระตอรอรนสนใจในสงทจะเรยนเตมท2- นกเรยนมความกระตอรอรนในสงทจะเรยนบาง1- นกเรยนขาดความกระตอรอรนในสงทจะเรยนความรวมมอ3- นกเรยนทำากจกรรมในหองเรยนอยางเตมท2- นกเรยนทำากจกรรมในหองเรยนบางครง1- นกเรยนไมทำากจกรรมในหองเรยนเลย

การแสดงความคดเหน3- นกเรยนพดโตตอบแสดงความคดเหนอยางเตมทและทกครง 2- นกเรยนพดโตตอบแสดงความคดเหนบางครง1- นกเรยนไมพดโตตอบแสดงความคดเหนเลยการทำางาน3- นกเรยนทำาใบกจกรรมไดทกขอและทนเวลา2-นกเรยนทำาใบกจกรรมไดบางขอและทนเวลา1-นกเรยนไมทำาใบกจกรรมทกขอ

สอการจดการเรยนร1.ใบกจกรรม2. ซองคำาถาม/ใบคำาถาม3. แผนตารางธาต

สะทอนผลการจดกจกรรมการเรยนร

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

...................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

.............................................................…...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................….......................................................................................................................................................

( ) อาจารยทปรกษา

วนท.........เดอนกนยายน พ. ศ. 2551

ใบความร

ปจจบนนไดมการคนพบธาตตางๆ มากมายจนกระทงไดมแนวคดเกยวกบการจดธาตตางๆ ใหเปนหมวดหมและงายตอการศกษา ซงตอมากมนกวทยาศาสตรหลายทานเสนอการจดรปแบบตารางธาตตางๆ มากมาย แตปจจบนการจดตารางธาตท ไดรบความนยมและยอมรบกนมากทสดคอ การจดของดมทร เมนเดเลเอฟ (Dimitri Mendeleeff) โดยในตรารางธาตนนเปนการจดเรยงธาตตามเลขอะตอมของธาต ซงจะเกยวของกบตำาแหนงของธาตในตาราง จงสามารถแบงออกเปนหมและคาบ โดย คาบจะเปนการจดแถวของธาตตามแนวราบและธาตทอยคาบเดยวกนจะมระดบพลงงานเทากนและมการเปลยนแปลงจำานวนอเลกตรอนอยางสมำาเสมอ สวนหมจะเปนการจดแถวของธาตในแนวดง ในแตละหมจะกำาหนดดวยเลขโรมนและบางหมมชอเฉพาะดวยบางหมธาตในหมเดยวกนจะมจำานวนอเลกตรอนวงนอกสดเทากนและมสมบตทางเคมคลายคลงกน

(รปภาพ: จาก http://tbn0.google.com/images?q=tbn:Jp-By-uxZYMoZM:http://englishrussia.com/

images/mendeleev_house/0.jpg)ใบกจกรรม

ตอนท 1 คำาสง: จงตอบคำาถามตอไปนใหถกตอง1. การจดตารางธาตในปจจบนไดใชความคดจากนกวทยาศาสตรชอ................................................. 2. ตารางธาตแบงออกเปนหมและคาบ จงอธบาย หม หมายถง....................................................................................................................................... คาบ หมายถง......................................................................................................................................ตอนท 2 คำาสง : จงใชขอมลขางลางตอบคำาถามตอไปน

1. จากภาพแตละหมมแนวโนมขนาดของอะตอมจากขางลางขนบนเปนอยางไร............................................................................................................................................................

กลมท..............

2. จากภาพแตละคาบมแนวโนมขนาดของอะตอมจากซายไปขาวเปนอยางไร............................................................................................................................................................3. จากภาพ นกเรยนคดวาธาต 2 ชนดตอไปน ทอยในหมท 1A คาบท 3 และหมท 3A คาบท 3 คอธาตอะไร.......................................................................................................................................4. เชาวนหนง ด. ช. ป กจง ผมความรและจำาตารางธาตไดอยางแมนยำา เดนจากบานไปซอของใหแม บงเอญไปเจอธาตปรศนามสขาวและแขงทวางอยใตตนไม ด.ช.ป กจง จงบอกชอธาตนนทนทอยางภาคภมใจวา คอ ธาต“แคลเซยม (Ca) อยหมท 2A คาบท 3” หลงจากนนจงเดนไปซอของอยางราเรง นกเรยนคดวา ด.ช.ป กจง ตอบถกหรอไม อยางไร........................................................................................................................................................……………………………………………………………………………………………………..........................................................................................................................................................