เรื่องที่ . โครงการความร วมมือ ... ·...

1การประชมคณะกรรมการมลนธเทคโนโลยสารสนเทศตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร วนท ๑๒ มนาคม ๒๕๖๒

เร องท ๑.โครงการความรวมมอไทย - GSI/FAIR

ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร(ประจ าป ๒๕๖๑)

รายงานเมอ๑๒ มนาคม ๒๕๖๒

หนวยงานรวมโครงการ1. มลนธเทคโนโลยสารสนเทศตามพระราชด ารฯ2. สถาบนวจยแสงซนโครตรอน(องคการมหาชน)3. รพ.จฬาลงกรณ4. มหาวทยาลยจฬาลงกรณ5. มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร6. มหาวทยาลยเชยงใหม


• เปนหนวยงานทไดรบการสนบสนนจากทงรฐบาลกลางและรฐบาลทองถนเพอวจยดานไอออนหนก• ตงอยทางตอนหนอของเมองดารมสตดท ประเทศเยอรมน• กอตงเมอ ค.ศ. 1969 เปนสมาคมวจยไอออนหนก (Society for Heavy Ion Research)เรยกยอ ๆวา GSI(Gesellschaft für Schwerionenforschung) เพอวจยดวยเครองเรงอนภาคไอออนหนกซงนบเปนศนยวจยส าคญในรฐเฮส (Hesse)

• ตอมาจงเปลยนมาเปนชอปจจบนในฐานะสมาชกของเฮลมโฮลทซ

• งานวจยมทงวทยาศาสตรพนฐานและประยกตทางฟสกส ทส าคญไดแก ฟสกสพลาสมา ฟสกสของอะตอม โครงสรางนวเคลยสและปฏกรยาของนวเคลยส ฟสกสชวภาพและการแพทยเปนตน

• ผถอหนไดแกรฐบาลกลาง (90%) ทเหลอเปนของรฐเฮสส (8%)ทรนเจย (Thuringia) (1%) และไรนแลนด-พาลาทเนต (Rhinelan-Palatinate) (1%)

• ปจจบนมพนกงาน 1,350 คน ยงมนกวจยราว 1,000 คน จากมหาวทยาลยและสถาบนวจยทวโลกมารวมใชอปกรณ

• บรหารโดยคณะกรรมการสถาบน ซงมาจากกระทรวงศกษาและวจยของรฐบาลกลางและรฐทองถน

1. สถาบนวจยไอออนหนกเฮลมโฮลทซจเอสไอ (GSI Helmholtz Center for Heavy Ion Research)

Professor Dr. Paolo Giubellino, Scientific Managing Director of GSI and FAIR

• ระหวาง ค.ศ. 1997-2008 จเอสไอเปดใหบรการบ าบดมะเรงดวยไอออนของคารบอน รวมกบมหาวทยาลยไฮเดลเบรก สถาบนวจยมะเรงเยอรมน และศนยวจยโรเซนดอรฟใกลเมองเดรสเดน

• บ าบดคนไขราว 450 คน ซงสวนใหญเปนมะเรงบรเวณฐานของกระโหลกศรษะ เปนคนไขนอกทมารบการบ าบดราว 30 นาทตอครงจ านวน 20 ครง ของทกวนตดตอกน

• การตดตามผลคนไขใน 5 ป พบวาการเตบโตของมะเรงไดหยดลงในจ านวน 75-90% ของคนไขซ งข นอยกบประเภทของมะเรงผลขางเคยงในคนไขนอยมากเพยง2-3 คน

• ปจจบนขยายผลเชงพาณชยทเมองไฮเดลเบรกและเซยงไฮ

โครงการน ารองการบ าบดมะเรง

• ปจจบนก าลงกอสรางFacility for Antiproton and Ion Research (FAIR)ซงเปนโครงการนานาชาต ใชปฏโปรตอนและไอออนในการวจยลงทน 1.6 ลานเหรยญอย ม9ประเทศทรวมโครงการไดแกฟนแลนด ฝร งเศส เยอรมนน อนเดย โปแลนด โรมาเนย รสเซย สโลวาเนยและสวเดนวางแผนเรมใชงาน (commissioning)ค.ศ.2025

3การประชมคณะกรรมการมลนธเทคโนโลยสารสนเทศตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร วนท ๑๒ มนาคม ๒๕๖๒ 3

2.1 การเสดจเยอน GSI/FAIR: การลงนาม MoU สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารเสดจเยอน GSI/FAIR เมอวนท 1 กรกฎาคม2560 และทรงเปนประธานการลงนามขอตกลงความรวมมอ (MoU) ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยกบ GSI/FAIR จ านวน 5 หนวยงาน คอ (1) จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2) รพ.จฬาลงกรณ (3) ม.เทคโนโลยสรนาร (4) สถาบนวจยแสงซนโครตรอน(องคการมหาชน)และ (5) ม.เชยงใหม

มลนธไอทตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารลงนามเปนพยานและท าหนาทประสานงาน

CU : Chulalongkorn UniversityKMCH : King Chulalongkorn Memorial Hospital,

Chulalongkorn UniversityCMU : Chiang Mai UniversitySLRI : Synchrotron Light Research InstituteSUT : Suranaree University of Technology

APPA : Atomic , Plasma Physics and ApplicationsPANDA : Antiproton Annihilation at DarmstadtCBM : Compressed Baryonic MatterNUSTAR : Nuclear Structure, Astrophysics and Reactions


3.ศนยโปรตอนสมเดจพระเทพรตนฉลองพระชนมาย65พรรษาสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร

ความกาวหนาของงานกอสราง : 70 %Cyclotron Pit

แผนงาน

ความรวมมอทงในและนอกประเทศ

1. รพ.จฬาลงกรณ สภากาชาดไทยไดท าหนงสอกราบบงคมทลทรงประกอบพธตดตงไซโคลตรอนวนท 20มถนายน 2562

2. เปดกลางปพ.ศ.2563เพอเฉลมฉลอง65พรรษาโดยคนไข65คนจะไดรบการรกษาโดยไมคดคาใชจายและเรมรบคนไขไดในราว300คน/ปคาดวาสงสดราว600คน/ป

3. งบประมาณลงทนทงหมด1,200ลานบาท

4


พฒนาระบบควบคมหววดทางเดนดานหนา(Forward Tracker Detector Control System)ระยะเวลา 6 ป (2562-2567)โดยดร. กรต มานะสถตพงศ

•พฒนาหนวยความจ าชนดอานอยางเดยว(ROM)โดยใช ลนกซบนบอรดคอมพวเตอรขนาดเลกRaspberry Pi

•พฒนาและตดตงซอฟแวรระบบ Experiment Physics and Industrial Control System (EPICS).

จดการประชม PANDA Collaboration Meetingทจงหวดกระบ 11-15 มนาคม 2562 าดวาจะมนกวทยาศาตรจาก 20 ประเทศ ราว 80 คน เขารวมประชม

ออกแบบและสรางโครงสรางสนบสนนเชงกลของสเปกโตรมเตอรระยะเวลา 6 ป (2562-2567)โดย นายเดนชาย บ ารงเกาะ

ศกษาการออกแบบและสรางเครองเรงส าหรบการบ าบดมะเรง โดย ดร. สมใจ ชนเจรญก าลงอยในชวงศกษาความเปนไปไดทจะท าวจยรวมกน

พฒนาและออกแบบระบบซอฟแวรโดยใช

หลกการเรยนรของเครอง (Machine Learning) ระยะเวลา 7 ป (2562-2568) โดย ดร. ครสโตฟ แฮโรลด

4. ความรวมมอ ม.เทคโนโลยสรนารกบ GSI/FAIR

5.แผนความรวมมอสถาบนวจยแสงซนโครตรอน และ ม.เทคโนโลยสรนารกบGSI/FAIR(ผประสานงาน ดร. สพฒน กลนเขยว และ ผศ. ดร. ชโนรตน กอบเดช)

นายธนโชต นาสวาสด นกศกษาระดบปรญญาโท• ปฎบตงานวจย ท Jülich เกยวกบ

โครงสรางทางเรขาคณตของหววด GSI/PANDA เปนระยะเวลา 6 เดอน(1 ม.ค.- 26 ส.ค. 2561)

นายสรช ลวศรรตน นกศกษาระดบปรญญาตร• ฝกงาน(internship) ท GSI ทางดาน

ชวฟสกสเปนระยะเวลา 3 เดอน (22เม.ย.-21 ก.ค. 2561)

นางสาวเดอา ออเลย คารตน นกศกษาระดบปรญญาเอก• ปฎบตงานวจย ท GSI ทางดาน

ชววทยารงสเปนระยะเวลา 6เดอน(12 ก.พ.-12 ส.ค. 2561)

นายจกรภทร กรรณกาไดรบทนจาก Jülich ไปศกษาระดบปรญญาเอกทมหาวทยาลยโบคม ทางดาน Machine Learning หลงจากไดไปท าวจยแลกเปลยนเปนระยะเวลา 3 เดอน(1 ม.ค. – 28 พ.ค. 2561)

5


6. ความรวมมอม.เชยงใหมกบ GSI/FAIR

• Prof. Dr. Klaus J. Peters (Head of Hadron Physics and PANDA Spokesperson) เดนทางมาบรรยายและเยยมชมหองวจย ณ ม.เชยงใหม วนท 18-19 มกราคม ค.ศ. 2018

การบรรยายในสมมนาพเศษ เรอง Study of Hadron Physics with the PANDA Experiment at FAIR ณ ภาควชาฟสกสและวสดศาสตร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

เครองเรงอเลกตรอนเชงเสนส าหรบการวลคาไนซน ายางธรรมชาต

หวขอวจย : การพฒนาระบบส าหรบหยดและตรวจจบไอโซโทปทมชวงเวลาครงชวตสนโดยใช

ระบบแกส-บฟเฟอร เพอศกษาสมบตทางเคมในสถานะแกสของธาตทหนกกวาฟลโลเวยม (Fl)

การศกษาวจยเรองนเปนประโยชนตอการสรางองคความรพนฐานทางดาน Nuclear Chemistry & Physics ใหกบประเทศไทย โดยเฉพาะอยางยง ในการศกษาสมบตทางเคมและฟสกสของ Super Heavy Elements (SHEs) ซงกลมวจย TransActinideSeperator and Chemistry Apparatus (TASCA) & SHIPTRAP เปนหนงในหนวยวจยชนแนวหนาทมศกยภาพและมผลงานทโดดเดนมากมาย

• นายกนตภสฏฐ โกสมศภมาลา

• นกศกษาปรญญาตรปท 3

• ภาควชาฟสกส ม. เชยงใหม

• GPA 4.00

6

7 .นกศกษาฤดรอนทGSI /FAIR รนท 2 พ.ศ. 2561 (2018) 23 กรกฎาคม – 13 กนยายน 2561(1/2)


• นายกรต กรตกานต

• นกศกษาปรญญาตรปท 4

• ภาควชาฟสกส ม. สงขลานครนทร

• GPA 3.93

หวขอวจย Summer Project : การเตรยมล าแสงแมกนเซยมไออนส าหรการตรวจวดแบบสเปกโตรสโคป

“Preparation of Spectroscopy on Magnesium Ion beam”

การศกษาวจยเรองนจะเปนประโยชนตอการสรางองคความรพนฐานทางดานฟสกสอะตอมและการพฒนาเครองเรงอนภาคใหกบประเทศไทยในอนาคต ตวงานเปนการทดลองเตรยมล าแสงไอออนเพอหาความเขมของล าแสงทพอเหมาะทจะเกบรกษาในวงแหวน ( Storage ring ) เพอทจะน าไปใชทางการศกษาวจยในอนาคต เชนการท าสเปกโตรสโคป การปรบปรงพนผววสดและและงานวจยดานอน ๆ ในสวนของกลมวจยฟสกสอะตอมทสถาบน GSI งานเกยวกบการพฒนาเครองเรงอนภาคถอเปนหนงในหนวยวจยชนแนวหนาทมศกยภาพและมผลงานทโดดเดนมากมาย

ขวควอดรโพล (Quadrupoles) ท าหนาทโฟกสล าแสไอออนกอนสงเขา CRYRING

หองควบคมหลก (Main Control Room) กบนกวจยจาก กลมฟสกสอะตอม

แผนผง CRYRING

คาความกวางของล าแสงทความสงครงหนงในแนวต งและนอน (FWHM Hor. And Ver.) ทเกดจากการถกโฟกสในแนวนอน

7.นกศกษาฤดรอนท GSI /FAIR รนท 2 พ.ศ. 2561 (2018) 23 กรกฎาคม – 13 กนยายน 2561(2/3)

7


7..นกศกษาฤดรอนท GSI /FAIR รนท 2 พ.ศ. 2561 (2018) : กจกรรมกอนเดนทาง (3/3)

นกศกษาภาคฤดรอนเซรน เดซ และ จเอสไอ และครสอนฟสกสภาคฤดรอนเซรนเขาเฝา ณ อาคารชยพฒนา สวนจตรลดาเมอ 23 กมภาพนธ61

12

ชอ: นายกนตภสฏฐ โกสมศภมาลา

ภาควชา: ฟสกสและวสดศาสตร

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ระดบชน: ปรญญาตร ปท 3 เกรดเฉลย : 4.00

ชอ: นายกรต กรตกานต

ภาควชา: ฟสกส

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ระดบชน: ปรญญาตร ปท 4 เกรดเฉลย : 3.92

1

2

2) แชรประสบการณจากรนพสรนนอง (21 เม.ย. 61)

ผเขารวมโครงการเขารวมการแชรประสบการณจากรนพส

รนนอง ณ มหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร

3) ฝกอบรม Academic Presentation Training Course (24-25 พ.ค. 61)

การอบรมภาษาองกฤษ จดโดย สวทช. ณ บานวทยาศาสตรสรนธร

1. อบรมเตรยมความพรอมกอนการเดนทาง ใหแก ผเขารวมโครงการฤดรอน ณ เซรน, เดซ และ จเอสไอ

1) อบรมฟสกสอนภาคพนฐาน วนท 22–25 เมษายน 2561 ณ มจธ.เขารบการอบรมเตรยมความพรอม ซงจดโดยกลมวจยฟสกส

ทฤษฎและฟสกสเชงค านวณ (TCP) ภายใตศนยวทยาศาสตรเชงทฤษฎและการค านวณ (TaCS) คณะวทยาศาสตร, มหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร พรอมทงเดนทางเขาเยยมชมสถาบนวจยแสงซนโครตรอน ณ จงหวดนครราชสมา ในวนท 25 เมษายน 2561


8. โครงการคดเลอกนกศกษาเพอเขารวมโปรแกรมภาคฤดรอนท GSI / FAIR ป 2562 (2019)

ชอ:นายศภโชค บวรกษ

ภาควชา: ฟสกส คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ระดบชน: ปรญญาตร ปท 4

เกรดเฉลย : 3.90

นกศกษาฤดรอนท GSI /FAIRรนท 3 พ.ศ. 2562 (2019)

22 กรกฎาคม – 12 กนยายน 2562

ชอ: นางสาววรศรา จารจนดา

ภาควชา: ฟสกส คณะวทยาศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ระดบชน: ปรญญาตร ปท 4

เกรดเฉลย : 3.61

คณะกรรมการคดเลอก สมภาษณ น.ศ.ณ อาคาร สวทช.โยธวนท 30 ตลาคม 2561

9


สรป

• สถาบน GSI เปนหนวยงานทไดรบการสนบสนนจากทงรฐบาลกลางและรฐบาลทองถนตงอยทางตอน

เหนอของเมองดารมสตดท ประเทศเยอรมน เพอวจยดวยเครองเรงอนภาคไอออนหนก

• งานวจยมทงวทยาศาสตรพนฐานและประยกตทางฟสกส ทส าคญไดแก ฟสกสพลาสมา ฟสกสของ

อะตอมโครงสรางนวเคลยสและปฏกรยาของนวเคลยส ฟสกสชวภาพและการแพทย เปนตน

• สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารทรงเปนประธานการลงนามขอตกลงความรวมมอ (MoU)

ระหวาง 5 หนวยงานของไทย ((1) จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2) รพ.จฬาลงกรณ (3) ม.เทคโนโลยสร

นาร (4) สถาบนวจยแสงซนโครตรอน (องคการมหาชน) และ (5) ม.เชยงใหม) กบ GSI เมอวนท 1

กรกฎาคม 2560 ณ สถาบน GSI ประเทศเยอรมน

• GSI ทลเกลาฯ ถวายทนส าหรบพระราชทานใหนกศกษาไทยเขารวมโครงการนกศกษาภาคฤดรอน ปละ 2

คน ตงแต ป ค.ศ. 2017 ปจจบนม น.ศ. เขารวมโครงการดงกลาวแลว 4 คน

• ในป ค.ศ. 2019 จะมนกศกษาไทยเขารวมโครงการนกศกษาภาคฤดรอนตามพระราชด ารฯ จ านวน 2 คน

• ศนยโปรตอนสมเดจพระเทพรตนฉลองพระชนมาย 65 พรรษา สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราช

กมาร เปดกลางปพ.ศ.2563 เพอเฉลมฉลอง 65 พรรษาโดยคนไข 65 คน จะไดรบการรกษาฟร และเรม

รบคนไขราว 300 – 600 คน/ป งบประมาณรวม 1,200 ลานบาท

• มช., มทส., สซ. มความรวมมอกบ GSI/FAIR ในการแลกเปลยนองคความร และสง น.ศ. และนกวจยไป

ปฏบตงานวจย ณ GSI/FAIR

• ปจจบนก าลงกอสรางFacility for Antiproton and Ion Research (FAIR)ซงเปนโครงการนานาชาต

ใชปฏโปรตอนและไอออนในการวจยลงทน 1.6 ลานเหรยญอย ม9ประเทศทรวมโครงการไดแกฟนแลนด

ฝรงเศส เยอรมนน อนเดย โปแลนด โรมาเนย รสเซย สโลวาเนยและสวเดนเรมแผนใชงานตงแต

ค.ศ.2025จงเรมมชอเรยกวาGSI/FAIR

เรื่องที่ . โครงการความร วมมือ ... ·...

Documents