(ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน...

8
Address: ๑๙๙ หมู่ ๒ ตำบลแม่แตง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ ๕๐๑๕๐ โทร. ๐-๕๓๔๗-๐๘๒๐ สารจากบก. บทบรรณาธิการ บรรณาธิการ: นายภัทวี ดวงจิตร ผู้อำนวยการโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง รองบรรณาธิการ: นายรังสิต จันทร์ศิริปิติกุล หัวหน้าฝ่ายวิศวกรรม นายไพโรจน์ วงศ์สูง หัวหน้าฝ่ายจัดสรรน้ำและปรับปรุงระบบชลประทาน กองบรรณาธิการ: ฝ่ายประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ Fax. ๐-๕๓๔๗-๐๘๒๐ สารบัญ • สารจากบก. • วันพระราชสมภพเจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ ๙ • บทโศลกอันลือลั่น • ภาพกิจกรรม • วัดอุโมงค์ • มุมสุขภาพ • มุมขำขัน • ปูมพญานาค (ตอนที่๒) ปีท่ ๓ ฉบับที่ ๖๒ วันที่ ๒๘ กันยายน ๒๕๕๕ วารสารรายปักษ์ ชลประทานแม่แตง สชป.๑ http://www.irrmaetang.net (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน) ชลประทานแม่แตง วันพระราชสมภพ เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ ๙ ๒๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๐๕ วันเวลาที่ผ่านไปมีผู้คนต้องการรู้แจ้งทางแห่งชีวิต ปรารถนาถึง การหยั่งรู้เฉกเช่น องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า “เซน”ถือว่า คนธรรมดาก็มีก็มีจิตพุทธะได้ โดย.............. “มองเข้าไปในตัวเอง มิใช่มองที่กระจก เมื่อกระจกใส ตัวคนเราใช่ว่าจะใส กระจกที่มีธุลีเกาะจับ เช็ดให้ใส ใช่ว่าจะใส หากอยากรู้ภาวะภายในแห่งจิตใจ ให้เดินทางเข้าสู่ภายในตนเอง มิใช่เดินทางไป แสวงหาตนเอง จากที่แสนไกล................

Upload: others

Post on 25-Dec-2019

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน ...information.rid.go.th/mag/news/doc/irrigation/irrmaetang... · 2013-03-20 · ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคต

Address: ๑๙๙ หมู่ ๒ ตำบลแม่แตง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ ๕๐๑๕๐ โทร. ๐-๕๓๔๗-๐๘๒๐ สารจากบก.

บทบรรณาธิการบรรณาธิการ: นายภัทวี ดวงจิตร ผู้อำนวยการโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง รองบรรณาธิการ: นายรังสิต จันทร์ศิริปิติกุล หัวหน้าฝ่ายวิศวกรรมนายไพโรจน์ วงศ์สูง หัวหน้าฝ่ายจัดสรรน้ำและปรับปรุงระบบชลประทาน กองบรรณาธิการ: ฝ่ายประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ Fax. ๐-๕๓๔๗-๐๘๒๐

สารบัญ

• สารจากบก. ๑

• วันพระราชสมภพเจ้าแก้วนวรัฐ

เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ ๙ ๒

• บทโศลกอันลือลั่น ๓

• ภาพกิจกรรม ๔

• วัดอุโมงค์ ๖

• มุมสุขภาพ ๗

• มุมขำขัน ๗

• ปูมพญานาค (ตอนที่๒) ๘

ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๖๒ วันที่ ๒๘ กันยายน ๒๕๕๕

วารสารรายปักษ์

ชลประทานแม่แตง สชป.๑

http://www.irrmaetang.net

(ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน)

ชลประทานแม่แตง

วันพระราชสมภพ เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ ๙

๒๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๐๕

วันเวลาที่ผ่านไปมีผู้คนต้องการรู้แจ้งทางแห่งชีวิตปรารถนาถึงการหยั่งรู้เฉกเช่นองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า

“เซน”ถือว่าคนธรรมดาก็มีก็มีจิตพุทธะได้โดย..............

“มองเข้าไปในตัวเอง มิใช่มองที่กระจกเมื่อกระจกใส ตัวคนเราใช่ว่าจะใสกระจกที่มีธุลีเกาะจับ เช็ดให้ใสใช่ว่าจะใสหากอยากรู้ภาวะภายในแห่งจิตใจให้เดินทางเข้าสู่ภายในตนเองมิใช่เดินทางไปแสวงหาตนเองจากที่แสนไกล................”

Page 2: (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน ...information.rid.go.th/mag/news/doc/irrigation/irrmaetang... · 2013-03-20 · ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคต

โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง สำนักชลประทานที่ ๑ จังหวัดเชียงใหม่ หน้า

วันพระราชสมภพ เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ ๙

๒๙ กันยายน พ.ศ. ๒๔๐๕

วันพระราชสมภพ เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ ๙ แห่งราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์

(เจ้าเจ็ดตน) ซึ่งเป็นองค์สุดท้ายแห่งนครเชียงใหม่ พระนามเต็มคือ “พลตรีเจ้าแก้วนวรัฐ ประพัทธอินทนันทพงษ์

ดำรงนทีสันดรเขตต์ ทศลักษเกษตรอุดม บรมราชสวามิภักดิ์ บริรักษ์ปัจฉิมานทิศสุจริตธรรมธาดา

มหาโยนางคราชวงษาธิบดี” มีพระนามเดิมว่า “เจ้าแก้ว” ทรงเป็นราชโอรสใน พระเจ้าอินทรวิชยานนท์

พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ ๗ กับ แม่เจ้าเขียวเทวี ประสูติ ณ คุ้มหลวงนครเชียงใหม่

(บริเวณโรงเรียนยุพราชวิทยาลัยในปัจจุบัน) เข้ารับราชการเมื่อปีพ.ศ. ๒๔๒๐ เมื่อทรงมีพระชนมายุได้ ๑๕

พรรษา เสด็จขึ้นครองนครเชียงใหม่ในปีพ.ศ. ๒๔๕๔ ทรงเป็นเจ้าเมืองเชียงใหม่องค์ที่ ๙ มีสิทธิ์ ในการปกครอง

อย่างเจ้าประเทศราช โดยจะต้องถวายต้นไม้เงินต้นไม้ทองเป็นเครื่องราชบรรณาการทุก ๓ ปี ทรงนำทหาร

ปราบกบฏพญาผาบในปี ๒๔๓๓ ทรงเป็นนายกองสร้างถนนหลายสาย เพื่อเชื่อมการคมนาคมอำเภอรอบนอกกับ

ในเมือง เช่น ถนนสายสันทราย-ดอยสะเก็ด ปัจจุบันเรียกว่า “ถนนแก้วนวรัฐ” ถนนสายขึ้นดอยสุเทพ

โดยร่วมกับ ครูบาศรีวิชัย โดยเจ้าแก้วนวรัฐทรงเป็นประธานฝ่ายคฤหัสถ์

ต่อมาพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามสกุลแก่

พลตรีเจ้าแก้วนวรัฐ และทายาทในสกุลเจ้าเจ็ดตนว่า “ณ เชียงใหม่”

เจ้าแก้วนวรัฐเสด็จพิราลัยเมื่อวันที่ ๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๒ รวมระยะเวลาที่ทรงครองนคร ๒๘ ปี

สิริพระชนมายุได้ ๗๗ พรรษา จากผลงานที่ทรงทำนุบำรุงบ้านเมือง นามของท่านได้รับการจารึกเพื่อเป็นเกียรติ

สืบมาคือ สะพานนวรัฐ, สโมสรนวรัฐ, ถนนแก้วนวรัฐ, วัดศรีนวรัฐ และ โรงเรียนศรีนวรัฐ

สะพานนวรัฐ

Page 3: (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน ...information.rid.go.th/mag/news/doc/irrigation/irrmaetang... · 2013-03-20 · ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคต

โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง สำนักชลประทานที่ ๑ จังหวัดเชียงใหม่ หน้า ๓

โดย........บะเกี๋ยงหลวง

“บทโศลกอันลือลั่น”

“กายของเราคือต้นโพธิ์

ใจของเราคือกระจกเงาใส

เราเช็ดอย่างระมัดระวังทุกโมงยาม

ฝุ่นที่ ไหนจะจับได้”

“ไม่มีต้นโพธิ์

ไม่มีกระจกเงาอันใสสะอาด

เมื่อทุกสิ่งว่างเปล่าแล้ว

ฝุ่นจะจับลงอะไร”

บทสรุป: เซนสอนให้ไม่ยึดติดมีสติไม่ฟุ้งซ่านสอดคล้องกับหลักไตรลักษณ ์

นั่นเอง

(โศลกนี้เป็นของชิน-เชาหัวหน้าศิษย์เซนผู้คงแก่เรียน)

(โศลกนี้เป็นของฮุย-เน้งศิษย์ผู้ไม่รู้หนังสือ)

Page 4: (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน ...information.rid.go.th/mag/news/doc/irrigation/irrmaetang... · 2013-03-20 · ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคต

โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง สำนักชลประทานที่ ๑ จังหวัดเชียงใหม่ หน้า ๔

ภาพกิจกรรม

๑๙ กันยายน ๒๕๕๕ นายวินัย พงษ์จินดา ผส.ชป.๑ เป็นประธานการประชุมประจำเดือน

ณ โครงการชลประทานเชียงใหม่

๒๖ กันยายน ๒๕๕๕ นายภัทวี ดวงจิตร ผู้อำนวยการโครงการฯ เป็นประธานการประชุมประจำเดือน

ณ หัวงานโครงการ

Page 5: (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน ...information.rid.go.th/mag/news/doc/irrigation/irrmaetang... · 2013-03-20 · ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคต

โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง สำนักชลประทานที่ ๑ จังหวัดเชียงใหม่ หน้า ๕

๒๗ กันยายน ๒๕๕๕ งานเลี้ยงเกษียณอายุราชการสำนักชลประทานที่๑ ณ โรงแรมเชียงใหม่แกรนด์วิว

จังหวัดเชียงใหม่

ภาพกิจกรรม

๒๘ กันยายน ๒๕๕๕ งานเลี้ยงเกษียณอายุราชการโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง

ณ โรงแรมกรีนเลค รีสอร์ท จังหวัดเชียงใหม่

Page 6: (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน ...information.rid.go.th/mag/news/doc/irrigation/irrmaetang... · 2013-03-20 · ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคต

โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง สำนักชลประทานที่ ๑ จังหวัดเชียงใหม่ หน้า ๖

วัดอุโมงค์โดย...ดวงจิตรคารวะ

ประวัติวัดอุโมงค์

เหตุการณ์ล่วงผ่านไปอดีตเมื่อปีพ.ศ.๑๘๓๙พระยามังรายทรงสร้างอาณาจักรล้านนาร่วมกับ

พระสหายคือพ่อขุนรามคำแหงมหาราชกษัตริย์ปกครองสุโขทัยและพระเจ้างำเมืองกษัตริย์ปกครอง

พะเยามาสร้างเมืองเวียงเหล็ก(บริเวณวัดเชียงมั่นในปัจจุบัน)และตั้งชื่อเมืองว่า“นพบุรีศรีนครพิงค์”

ท่านมีความใฝ่ในศาสนาพุทธจึงทรงทำนุบำรุงส่งเสริมศาสนาให้รุ่งเรืองในล้านนาในขณะนั้น

ทางฝ่ายพระเจ้ารามคำแหงมหาราชได้ส่งคนนิมนต์พระสงฆ์จากลังกามาอาศัยอยู่ในจังหวัดนครศรีธรรมราช

เพื่อที่พระสงฆ์ได้เผยแพร่พระพุทธศาสนาในสุโขทัยเมื่อพระยามังรายทราบข่าวดังกล่าวจึงส่งคนไปนิมนต์

พระลังกาจากพระเจ้ารามคำแหง๕รูปโดยมีพระกัสสปะเถระเป็นหัวหน้าคณะสงฆ์นี้

โดยจำพรรษาที่วัดการโถมต่อมาพระยามังรายสร้างวัดเวฬุกัฏฐาราม(ปัจจุบันคือวัดอุโมงค์)

เมื่อสร้างเสร็จจึงอาราธนาพระมหากัสสปะเถระจำพรรษาที่วัดแห่งนี้

ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคตศาสนาพุทธขาดการทำนุบำรุงเพราะมัวแต่ทำศึกสงครามกันเอง

ในเชื้อพระวงศ์ในการแย่งชิงราชสมบัติจนถึงสมัยพระเจ้าผายูศาสนาพุทธได้รับการฟื้นฟูจนถึง

สมัยพระเจ้ากือนาธรรมาธิราช(ประมาณพ.ศ.๑๙๑๐)ท่านมีความเลื่อมใสในพระมหาเถระจันทร์

พระเจ้ากือนาจึงสั่งให้คนบูรณะวัดเวฬุกัฏฐารามเพื่ออาราธนาพระมหาเถระจันทร์จำพรรษาทีวัดแห่งนี้

และตั้งชื่อวัดนี้ว่า“วัดอุโมงค์เถรจันทร์”ตามชื่อของพระมหาเถระจันทร์มีการซ่อมแซมเจดีย์โดยการพอกปูน

สร้างอุโมงค์ไว้ทางทิศเหนือจากเจดีย์ในอุโมงค์มีทางเดิน๔ช่องซึ่งเชื่อมต่อกันได้

ราชวงศ์มังรายล่มสลายเมื่อปีพ.ศ.๒๑๐๖เปลี่ยนเป็นพม่าปกครองล้านนาทำให้วัดอุโมงค์ขาด

การทำนุบำรุงปล่อยให้ร้างปรักหักพังเรื่อยๆต่อมาเจ้าชื่นชิโนรสได้จัดการแผ้วถางบูรณะวัดนี้

และสร้างกุฏิหลังใหม่เพิ่มจากนั้นจึงนิมนต์พระภิกษุปัญญานันทะจากสวนโมกข์อ.ไชยาจ.สุราษฎร์ธานี

มาจำพรรษาและท่านได้เผยแพร่ศาสนาสืบไป

วัดอุโมงค์(สวนพุทธธรรม)ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของเมืองเชียงใหม่

และตั้งอยู่บริเวณเชิงดอยสุเทพอำเภอเมืองจังหวัดเชียงใหม่ซึ่งอยู่ทางทิศใต้

ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่หรืออยู่ในซอยหลังมหาวิทยาลัยเชียงใหม่

Page 7: (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน ...information.rid.go.th/mag/news/doc/irrigation/irrmaetang... · 2013-03-20 · ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคต

โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแม่แตง สำนักชลประทานที่ ๑ จังหวัดเชียงใหม่ หน้า

มุมสุขภาพ

มุมขำขัน

ให้สัมภาษณ์กรณีองค์การด้านสุขภาพและนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยโรงพยาบาลอาร์คอนประเทศเยอรมนี

ได้ออกคำเตือนการบริโภคเครื่องดื่มประเภทชาไข่มุกซึ่งกำลังได้รับความนิยมในยุโรปรวมทั้งเยอรมนี

นอกจากอาจทำให้เกิดการสำลักเม็ดไข่มุกแล้วยังตรวจพบการปนเปื้อนสารโพลีคลอริเนตไบฟีนิลหรือพีซีบี

(PCBs)เป็นสารก่อมะเร็งเจือปนว่าในประเทศไทยยังไม่มีข้อมูลเรื่องนี้แต่เมื่อมีข่าวนี้ออกมาหน่วยงานที่

เกี่ยวข้องคงต้องไปดำเนินการตรวจวิเคราะห์

ทั้งนี้คิดว่าการตรวจพบในเยอรมนีน่าจะเกิดจากการปนเปื้อนหรือเจือปนเพราะสารพีซีบีเป็นสารทำ

ความเย็นใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆหากถูกปล่อยไปสู่สิ่งแวดล้อมจะอยู่ในพืชและไม่ย่อยสลายเช่นอาจจะอยู่ในมัน

สำปะหลังที่นำมาผลิตแป้งและน่าจะเป็นบางล็อตเท่านั้นจึงไม่ควรตื่นตระหนก

“การป้องกันคือดื่มให้น้อยลงไม่ดื่มถี่มากควรดื่มนานๆครั้งเพราะชาไข่มุกหวานมากต้องระวัง

ที่สำคัญในเด็กเล็กอายุต่ำกว่า๔ขวบควรหลีกเลี่ยงเพราะไข่มุกที่ทำจากแป้งมันสำปะหลังเหนียวมาก

การดูดโดยใช้หลอดใหญ่ๆเด็กอายุ๔ขวบอาจสำลักติดคอหรือเข้าไปในระบบทางเดินหายใจพ่อแม่ที่ซื้อให้ลูก

ดื่มต้องระวังโดยควรเฝ้าดูและให้เด็กนั่งอยู่กับที่นอกจากนี้ในผู้สูงอายุก็ควรหลีกเลี่ยงเช่นกันเพราะมีปัญหาเรื่อง

การกลืนและอาจสำลักเช่นกัน”

ท่อประปาในบ้านคุณหมอเกิดระเบิดขึ้นมา เขาจึงโทรศัพท์ไปตามช่างประปามาซ่อมทันที เมื่อช่างประปา

มาถึงก็ลงมือปฏิบัติการลึกลับที่น้อยคนนักจะเข้าใจอยู่พักใหญ่ๆ จากนั้นทุกอย่างก็เรียบร้อย ช่างซ่อมยื่น

ใบเสร็จเรียกเก็บเงินจากคุณหมอเจ้าของบ้าน พอคุณหมอเห็นค่าซ่อมที่แพงหูฉี่เข้าก็ร้องลั่นทันที

“นี่มันเรื่องตลกแน่ๆ ผมเป็นหมอ ผมยังหาเงินได้ไม่มากเท่านี้เลยนะ” คุณหมอโวยวาย

ช่างประปารอให้คุณหมอโวยจบก่อนจะตอบกลับว่า

“ตอนผมเป็นหมอ ผมก็ทำเงินไม่ได้เท่านี้เหมือนกันครับ”

!!!!!

เตือน! ชาเย็น-ชาเขียว ทำวัยรุ่นลงพุง

ด้วยเหตุนี้

นักวิชาการเตือนชาไข่มุกชาเย็นกาแฟเย็นเป็นอีกปัจจัย

ที่ทำให้อ้วนโดยเฉพาะวัยรุ่นนิยมกันมากบางคนดื่มวันละ๓แก้ว

ทำน้ำหนักพุ่งเตรียมสำรวจหาข้อมูลชัดเจนแนะหลีกเลี่ยงชาเย็น-

ชาเขียวสีเข้มจัดคาดใส่สีวอนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องลงไปดูแล

ในงานประชุมวิชาการโภชนาการแห่งชาติครั้งที่๙ผศ.ดร.

เรวดีจงสุวัฒน์หัวหน้าภาควิชาโภชนวิทยาคณะสาธารณสุขศาสตร์

มหาวิทยาลัยมหิดลและเลขาธิการสมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทย

Page 8: (ทุกวันที่ ๑๓ และ ๒๘ ของเดือน ...information.rid.go.th/mag/news/doc/irrigation/irrmaetang... · 2013-03-20 · ต่อมาเมื่อพระเจ้ามังรายสวรรคต

พุทธพจน์

พญานาค หรือ งูใหญ่มีหงอน ในตำนานของฝรั่ง หรือชาวตะวันตก

ถือว่าเป็นตัวแทนของกิเลส ความชั่วร้าย ตรงข้ามกับชาวตะวันออก ที่ถือว่า

งูใหญ่ พญานาค มังกร เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ พลังอำนาจ ชาวฮินดูถือว่า

พญานาคเป็นผู้ใกล้ชิดกับเทพองค์ต่างๆ เป็นเทพเจ้าแห่งน้ำ เช่น อนันตนาคราช

ที่เป็นบัลลังก์ของพระนารายณ์ตรงกับความเชื่อของลัทธิพราหมณ์ ที่เชื่อว่า

นาค เป็นเทพแห่งน้ำ เช่นปีนี้ นาค ให้น้ำ ๑ ตัว แปลว่า น้ำจะมาก

จะท่วมที่ทำการเกษตร ไร่นา ถ้าปีไหน นาคให้น้ำ ๗ ตัว น้ำจะน้อย ตัวเลขนาค

ให้น้ำจะกลับกันกับเหตุการณ์ เนื่องจาก ถ้านาคให้น้ำ ๗ ตัว น้ำจะน้อยเพราะ

นาคกลืนน้ำไว้

พญานาค งูใหญ่ มีหงอน สัญลักษณ์แห่งความยิ่งใหญ่

ความอุดมสมบูรณ์ ความมีวาสนา และ บันไดสายรุ้งสู่จักรวาล เป็นผู้มีอิทธิฤทธิ์

จากการจำศีล บำเพ็ญภาวนา ศรัทธาในพุทธศาสนา ไม่เบียดเบียนผู้อื่น

เราจะพบเห็น เป็นรูปปั้นหน้าโบสถ์ ตามวัดต่างๆบันไดขึ้นสู่วัดในพุทธศาสนา

ภาพเรื่องราวที่เกี่ยวข้อง กับศาสนาพุทธอีกมากมาย

ปูมพญานาค (ตอนที่๒)โดย...ฟ้าเฮือนแก้ว

ความเชื่อเกี่ยวกับคุณลักษณะและคุณสมบัติ

พญานาค เป็นสัตว์มหัศจรรย์ ที่มีคุณสมบัติพิเศษ คือ สามารถแปลงกายได้ พญานาค มีอิทธิฤทธิ์

และมีชีวิตใกล้กับคน พญานาค สามารถแปลงเป็นคนได้ เช่นคราวที่แปลงเป็นคนมาขอบวชกับพระพุทธเจ้า

ในหนังสือไตรภูมิพระร่วง กล่าวถึงนาคที่ชื่อ ถลชะ ที่แปลว่า เกิดบนบก จะเนรมิตกายได้เฉพาะบนบก และนาค

ชื่อ ชลซะ แปลว่า เกิดจากน้ำ จะเนรมิตกายได้เฉพาะในน้ำเท่านั้น

พญานาค ถึงแม้จะเนรมิตกายเป็นอะไร แต่ในสภาวะ ๕ อย่างนี้ จะต้องปรากฏเป็นงูใหญ่เช่นเดิม คือ ขณะเกิด

ขณะลอกคราบ ขณะสมสู่กันระหว่างนาคกับนาค ขณะนอนหลับ โดยไม่มีสติ และที่สำคัญ ตอนตาย ก็กลับเป็น

งูใหญ่เหมือนเดิม

ยโตยโตจปาปกํตโตตโตมโนนิวารเย

ก็บาปเกิดจากอารมณ์ใด ๆ พึงห้ามใจจากอารมณ์นั้น ๆ