หน่วยท ี่sarapadchangubon.ac.th/busicomp/krooboo/pdf/chapter7.pdf · 5...

3204-2005 ระบบฐานขอมล

หนวยท 7 แบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล 110

หนวยท

แบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล

1. องคประกอบของแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล (Entity Relationship Model) 2. ความสมพนธระหวางเอนทต 3. การออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล 4. การแปลง E-R Diagram ใหเปนโครงสรางตาราง (Relational Schema) 5 พจนานกรมขอมล (Data dictionary)

จดประสงคทวไป 1. เพอใหนกศกษาไดรและเขาใจเกยวกบองคประกอบของแบบจาลองความสมพนธ ระหวางขอมล (Entity Relationship Model) ไดถกตอง 2. เพอใหนกศกษาไดรและเขาใจเกยวกบความสมพนธระหวางเอนทตไดถกตอง 3. เพอใหนกศกษาไดรและเขาใจเกยวกบการออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลอง ความสมพนธระหวางขอมลไดถกตอง 4. เพอใหนกศกษาไดรและเขาใจเกยวกบการแปลง E-R Diagram ใหเปนโครงสราง ตาราง (Relational Schema) ไดถกตอง 5. เพอใหนกศกษาไดรและเขาใจเกยวกบพจนานกรมขอมล (Data dictionary) ไดถกตอง

จดประสงคเชงพฤตกรรม 1. นกศกษาสามารถบอกองคประกอบของแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมลได 2. นกศกษาสามารถบอกประเภทของความสมพนธระหวางเอนทตได 3. นกศกษาสามารถอธบายขนตอนการออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลอง ความสมพนธระหวางขอมลได

สาระการเรยนร

จดประสงคการเรยนร



4. นกศกษาสามารถอธบายขนตอนการแปลง E-R Diagram ใหเปนโครงสรางตารางได 5. นกศกษาสามารถอธบายขนตอนการจดทาพจนานกรมขอมล (Data dictionary) ได .

1. ครใหนกศกษาทาแบบทดสอบกอนเรยน 2. ครอธบายองคประกอบของแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล (Entity Relationship Model) 3. ครอธบายความสมพนธระหวางเอนทต 4. ครอธบายการออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล 5. ครอธบายการแปลง E-R Diagram ใหเปนโครงสรางตาราง (Relational Schema) 6. ครอธบายการจดทาพจนานกรมขอมล (Data dictionary) 7. ครใหนกศกษาสอบถามและครตอบขอซกถาม 8. ครใหนกศกษาทาแบบฝกหดทายหนวยและแบบทดสอบหลงเรยน 9. ครใหนกศกษารวมกนตรวจแบบฝกหดทายหนวยและแบบทดสอบกอนเรยน และหลงเรยน 10. ครเปรยบเทยบคะแนนแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนเพอใชเปนขอมลในการ ปรบปรงการเรยนการสอนในครงตอไป 1. แผนการจดการเรยนร 2. ตวอยางระบบงานจรงการออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลองความสมพนธ ระหวางขอมล 3. สอ Power Point 4. แหลงอนเทอรเนตสาหรบศกษาเพมเตม http://www.payom.bctsakon.com

1. ประเมนผลจากแบบทดสอบหลงเรยน 2. ประเมนผลจากการปฏบตตามตวอยาง 3. ประเมนผลจากความตงใจ และความสนใจในการเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

สอการเรยนการสอน

การประเมนผล



การออกแบบฐานขอมลเปนขนตอนทมความสาคญทสดในการพฒนาระบบฐานขอมล ปจจบนนยมใชแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล E-R (Entity Relationship Model) ซงเปนเครองมอในการออกแบบฐานขอมล นาเสนอโดย Peter Chen ในป ค.ศ.1976 โดยมวตถประสงคเพอนาเสนอโครงสรางของฐานขอมลในระดบแนวความคดในลกษณะของแผนภาพ (Diagram) ทมโครงสรางทงายตอการทาความเขาใจ ทาใหสามารถมองเหนภาพรวมของเอนทตทงหมดในระบบ รวมถงความสมพนธระหวางเอนทตดวย เพอนาเสนอตอผใชงาน และเพอใหมนใจวาขอมลในระบบงานใหมมความถกตอง และครบถวน ตรงตามความตองการของผใชระบบอยางแทจรง ในหนวยท 7 นจะกลาวถงแนวคดเกยวกบองคประกอบของแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล (Entity Relationship Model) ความสมพนธระหวางเอนทต การออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล การแปลง E-R Diagram ใหเปนโครงสรางตาราง และพจนานกรมขอมล (Data Dictionary) ซงมรายละเอยดดงน 1. องคประกอบของแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล (Entity Relationship Model) E–R Model เปนการออกแบบในระดบแนวคด (Conceptual Design) ในลกษณะจากบนลงลาง (Top-Down Strategy) โดยผลจากการออกแบบฐานขอมล จะไดเคารางในระดบแนวคดทประกอบดวย 1.1 เอนทต 1.2 แอททรบวต 1.3 ความสมพนธ 1.1 เอนทต (Entity)

เอนทต (Entity) ใชอางองถง บคคล สงของ หรอ สถานท ไดแก สงตางๆ ทไมสามารถระบไดในความเปนจรง ซงอาจเปนสงทจบตองได หรออยในรปนามธรรมทไมสามารถจบตองได เชน เอนทตเชงแนวความคด (Concept) และเอนทตเชงเหตการณ (Event) จงขอจาแนกเอนทตออกเปน 3 กลม ดงน 1) เอนทตเชงรปธรรม ประกอบดวย (1) เอนทตทเปนบคคล เชน “นกศกษา” “พนกงาน” “ลกคา” เปนตน (2) เอนทตทเปนสถานท เชน “โรงเรยน” “รานคา” “บรษท” เปนตน (3) เอนทตทเปนวตถ เชน “สนคา” “รถยนต” “วดโอ” เปนตน

แบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล



2) เอนทตเชงแนวความคด เชน “แผนก” “วชา” “คณะ” เปนตน 3) เอนทตเชงเหตการณ เชน “การสงซอ” “การยม” “การคน” “การลงทะเบยน” เปนตน 1.2 แอททรบวต (Attribute) แอททรบวต (Attribute) คอ ขอมลทใชอธบายคณสมบตหรอคณลกษณะของเอนทต ซงเอนทตหนงอาจประกอบไปดวยแอททรบวตไดมากกวา 1 แอททรบวต เชน เอนทต “พนกงาน” ประกอบดวยแอททรบวต รหสประจาตว ชอพนกงาน ตาแหนง เงนเดอน เอนทต “ลกคา” ประกอบดวยแอททรบวต รหสลกคา ชอลกคา ทอย เบอรโทรศพท เอนทต “สนคา” ประกอบดวยแอททรบวต รหสสนคา ชอสนคา ราคาตอหนวย

การแสดงเอนทต และแอททรบวตในแผนภาพแบบจาลอง E-R ใชสญลกษณดงน เครองหมาย ความหมาย

เอนทตแบบปกต (Regular Entity)

เอนทตแบบออน (Weak Entity)

ความสมพนธ (Relationship)

ความสมพนธระหวางเอนทตหนงกบเอนทตออนแอ (Weak Entity)

เปน Composite Entity หรอ Gerund ทจะแปลงความสมพนธของเอนทตแบบ M : N ใหเปน 1 : N

แอททรบวตแบบปกต (Simple Attribute หรอ Atomic Attribute)

แอททรบวตททาหนาทเปนคยหลก (Key Attribute)

แอททรบวตแบบมหลายคา (Multivalued Attribute)



เครองหมาย ความหมาย แอททรบวตทแปลคามา (Derived Attribute)

แอททรบวตผสม (Composite Attribute)

ความสมพนธของขอมลระหวางเอนทต E1 กบ E2 แบบ 1 : 1 แบบ Partial Participation

ความสมพนธของขอมลระหวางเอนทต E1 กบ E2 แบบ 1 : N แบบ Total Participation

ความสมพนธของขอมลระหวางเอนทต E1 กบ E2 แบบ M : N โดย E1 เปน Total Participation และ E2 เปน Partial Participation

เอนทต ใชสญลกษณรปสเหลยมผนผาแทนเอนทต และมชอเอนทตเปนคานามกากบอยในรปสเหลยมผนผา แอททรบวต ใชสญลกษณรปวงรแทนแอททรบวต และมชอแอททรบวตทเปนคานามกากบอยในวงร แสดงดงรปท 7.1

รปท 7.1 แสดงเอนทตและแอททรบวตของเอนทต “นกศกษา”

ประเภทของแอททรบวต สามารถจาแนกประเภทของแอททรบวตเปน 4 ประเภท ดงน 1) แอททรบวตแบบธรรมดา (Simple of Atomic Attribute) หมายถง แอททรบวตทไมสามารถแบงเปนสวนประกอบยอยๆ ไดอก เชน รหสนกศกษา และเพศ เปนตน 2) แอททรบวตแบบผสม (Composite Attribute) หมายถง แอททรบวตทสามารถแบงออกเปนแอททรบวตยอยๆ ทเปนแอททรบวตแบบธรรมดาได ทอย : อาจแบงเปน 5 แอททรบวตยอย ไดแก บานเลขท ตาบล อาเภอ จงหวด และรหสไปรษณย แสดงดงรปท 7.2

ระดบชน

แผนกวชา

ชอนกศกษา

รหสนกศกษา

นกศกษา

E1 E2R 1 1

E1 E2R N 1

E1 E2R N M



รปท 7.2 แสดงตวอยางแอททรบวตทอยทสามารถแบงออกเปนแอททรบวตยอยๆ

3) แอททรบวตทมคาขอมลเพยงคาเดยว (Single-Valued Attribute) หมายถง แอททรบวตทมคาขอมล (Value) เพยงคาเดยวเทานน เชน เอนทต “นกศกษา” ประกอบดวย แอททรบวต รหสนกศกษา ชอนกศกษา แผนกวชา ระดบชน ซงแตละแอททรบวตมคาขอมลเพยงคาเดยว 4) แอททรบวตทมคาขอมลหลายคา (Multi-Valued Attribute) หมายถง แอททรบวตทมคาขอมล (Valued) ไดมากกวาหนงคา เชน แอททรบวต หมายเลขโทรศพท เปนสมาชกของเอนทต “นกศกษา” ซงนกศกษาหนงคนสามารถมหมายเลขโทรศพทไดมากกวาหนงหมายเลข แอททรบวตทมคาขอมลหลายคาใชสญลกษณรปวงรเสนคแทนแอททรบวต และมชอแอททรบวตทเปนคานามกากบอยในวงร แสดงดงรปท 7.3

รปท 7.3 แสดงตวอยางหมายเลขโทรศพททเปนแอททรบวตทมคาขอมลไดหลายคา

แอททรบวตทเปนตวชเฉพาะ (Identifier) ทาหนาทชเฉพาะถงสมาชกของเอนทตไดมคณสมบต คอ เปนแอททรบวตทมคาขอมลไมซากน และคาขอมลมคาคงทตลอด เรยกแอททรบวตนวา ตวชเฉพาะ (Identifier)



นกศกษา

หมายเลขโทรศพท

นกศกษา

ระดบชน

แผนกวชา ชอ


บานเลขท

ทอย

ตาบล

อาเภอ

จงหวด

รหสไปรษณย

สกล



ตวอยาง เอนทต “นกศกษา” ประกอบดวยแอททรบวต รหสนกศกษา ชอนกศกษา แผนกวชา ระดบชน แอททรบวตทควรเลอกเปนตวชเฉพาะ ไดแก รหสนกศกษา เนองจากแตละสมาชกของเอนทตมรหสนกศกษาไมซากน และเปนคาคงทไมมการเปลยนแปลงในแผนภาพ E-R จะทาการขดเสนใตแอททรบวตททาหนาทเปนตวชเฉพาะ แสดงดงรปท 7.4

รปท 7.4 แสดงแอททรบวตรหสพนกงานททาหนาทเปนตวชเฉพาะ

1.3 ความสมพนธ ฐานขอมลหนงๆ อาจประกอบดวยหลายเอนทต ซงขอมลของแอททรบวตเหลาน มความสมพนธกนในการสรางแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล จะตองระบวาเอนทตตางๆ มความสมพนธกนอยางไรบาง เพอประโยชนในการกาหนดโครงสรางการเชอมโยงขอมล และลดความซาซอนของขอมล การเชอมโยงความสมพนธ (Relationships) ระหวางเอนทตหนงกบอกเอนทตหนง เชน เอนทต “นกศกษา” ประกอบดวยแอททรบวต รหสนกศกษา ชอนกศกษา รหสแผนกวชา เอนทต “แผนกวชา” ประกอบดวยแอททรบวต รหสแผนกวชา ชอแผนกวชา ความสมพนธ “สงกด” ในแผนภาพแบบจาลอง E-R ใชสญลกษณรปสเหลยมขาวหลามตด แทนความสมพนธระหวางเอนทต และม ชอความสมพนธกากบอยภายใน โดยชอของความสมพนธจะเปน “คากรยา” ซงแสดงถงการกระทาระหวางเอนทตหนงทมตออกเอนทตหนง แสดงดงรปท 7.5 รปท 7.5 แสดงความสมพนธระหวางเอนทตนกศกษาและเอนทตแผนกวชา


ระดบชน


นกศกษา


นกศกษา แผนกวชา สงกด N 1



2. ความสมพนธระหวางเอนทต 2.1 ประเภทของความสมพนธระหวางเอนทต ความสมพนธระหวางเอนทตเปนความสมพนธระหวางสมาชกของเอนทต สามารถแบงประเภทของความสมพนธระหวางเอนทตไดเปน 3 ประเภท ดงน 1) ความสมพนธแบบหนงตอหนง (one to one) 2) ความสมพนธแบบหนงตอกลม (one to many) 3) ความสมพนธแบบกลมตอกลม (many to many) 1) ความสมพนธแบบหนงตอหนง (one to one) ความสมพนธแบบหนงตอหนงเปนความสมพนธระหวางสมาชกหนงรายการของเอนทตหนงกบสมาชกเพยงหนงรายการของอกเอนทตหนง มเอนทต 2 เอนทต คอ “อาจารย” และ “คณะวชา” สมพนธกนดวยความสมพนธชอ “บรหาร” แบบ 1 : 1 หมายถง อาจารย 1 คน จะสามารถเปนหวหนาแผนกวชาได 1 แผนกวชา และในขณะเดยวกน แผนกวชาแตละแผนกวชา กมอาจารยททาหนาทเปนหวหนาแผนกวชาไดเพยง 1 คนเทานน สามารถแสดงความสมพนธ แสดงดงรปท 7.6

อาจารย แผนกวชา รหสอาจารย ชอ นามสกล รหสแผนกวชา ชอแผนกวชา

55101 สมใจ สอนด 101 คอมพวเตอร 55102 สมปอง อดทน 102 การบญช 55103 สมหมาย อมบญ 103 การตลาด

รปท 7.6 แสดงความสมพนธระหวางเอนทตแบบหนงตอหนง (1:1)

2) ความสมพนธแบบหนงตอกลม (one to many) ความสมพนธแบบหนงตอกลม เปนความสมพนธทสมาชกหนงรายการของเอนทตหนงมความสมพนธกบสมาชกหลายรายการในอกเอนทตหนง มเอนทต 2 เอนทต คอ “อาจารย” และ “นกศกษา” สมพนธกนดวยความสมพนธชอ “เปนทปรกษา” แบบ 1 : N หมายถง อาจารย 1 คน จะสามารถมนกศกษาทปรกษาไดมากกวา

อาจารย แผนกวชา บรหาร

รหสอาจารย นามสกล ชอ

1

รหสแผนกวชา ชอแผนกวชา

1



1 คน และในขณะเดยวกน นกศกษาแตละคนตองมอาจารยทปรกษาคนใดคนหนงเทานน สามารถแสดงความสมพนธ แสดงดงรปท 7.7

อาจารย นกศกษา รหสอาจารย ชอ นามสกล รหสนกศกษา ชอ นามสกล

55101 สมใจ สอนด 553001 สมหญง เรยนด 55102 สมปอง อดทน 553002 สดสวย รวยมาก 55103 สมหมาย อมบญ 553003 ศกดชย ใจด 55104 สมฤด นามด 553004 พศน สดหลอ

รปท 7.7 แสดงความสมพนธระหวางเอนทตแบบหนงตอกลม (1:N)

3) ความสมพนธแบบกลมตอกลม (many to many) ความสมพนธแบบกลมตอกลม คอ ความสมพนธทสมาชกหลายรายการในเอนทตหนงมความสมพนธกบสมาชกหลายรายการในเอนทตหนง มเอนทต 2 เอนทต คอ “นกศกษา” และ “วชาเรยน” สมพนธกนดวยความสมพนธชอ “ลงทะเบยน” แบบ M : N กลาวคอ นกศกษา 1 คน จะสามารถลงทะเบยนเรยนในวชาเรยนไดมากกวา 1 วชา ในขณะเดยวกน วชาเรยนแตละวชากสามารถมนกศกษาลงทะเบยนเรยนไดมากกวา 1 คน เชนกน สามารถแสดงความสมพนธ แสดงดงรปท 7.8

อาจารย นกศกษา เปนทปรกษา

รหสอาจารย นามสกล ชอ

N


1

ชอ นามสกล



นกศกษา

วชาเรยน

รหสนกศกษา ชอ นามสกล รหสวชา ชอวชา หนวยกต 553001 สมหญง เรยนด 3205 วทยาศาสตร 2 553002 สดสวย รวยมาก 3206 ภาษาไทย 2 553003 ศกดชย ใจด 3207 องกฤษ 3 553004 พศน สดหลอ 3208 คณตศาสตร 2

รปท 7.8 แสดงความสมพนธระหวางเอนทตแบบ Many-to-Many Relationship

3. การออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล การออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลองความสมพนธระหวางขอมล (E-R Model) มขนตอนทเกยวของหลายขนตอน และตองใชความรอบคอบในการออกแบบเพอใหได E-R Diagram ทถกตองเหมาะสมกบระบบงาน ในขนตอนการออกแบบฐานขอมลน จะใชตวอยางฐานขอมลลงทะเบยน แสดงดงตารางท 7.1 ขนตอนท 1 กาหนดเอนทต ขนตอนท 2 กาหนดแอททรบวตของแตละเอนทต ขนตอนท 3 กาหนดความสมพนธระหวางเอนทต (Relationships) ขนตอนท 4 เขยนเปนแบบจาลองแผนภาพ Entity Relationship Diagram (ERD) ตารางท 7.1 แสดงตวอยางฐานขอมลลงทะเบยน รายวชา นกศกษา

รหสวชา ชอวชา หนวยกต รหสนกศกษา ชอนกศกษา 100001 คอมพวเตอรเบองตน 2 54101001 นางสาววารณ สนใจเรยน

100002 หลกการเขยนโปรแกรม 3 54101002 นายสรพงศ ตงใจเรยน

100003 ระบบฐานขอมล 3 54601001 นางสาวสดสวย เรยนด

100004 ระบบปฏบตการ 3 54604001 นายสดหลอ ขยนเรยน

นกศกษา วชาเรยน ลงทะเบยน

รหสนกศกษา นามสกล ชอ

N

รหสวชา

M

ชอวชา หนวยกต



การลงทะเบยน

รหสนกศกษา รหสวชา เกรด 54101001 100001 3 54101001 100002 1 54101002 100001 2 54101002 100002 2 54601001 100001 1 54601001 100002 1

จากตารางท 7.1 แสดงตวอยางฐานขอมลลงทะเบยนเรยนของนกศกษา สามารถนามาสรางแบบจาลองขอมลดวย E-R Model โดยมขนตอนในการพฒนาดงน ขนตอนท 1 กาหนดเอนทต กาหนดเอนทตทมในระบบงาน โดยดจากลกษณะหนาทของระบบงาน วามรายละเอยดในการทางานอยางไร ในการกาหนดเอนทตจะตองพจารณาดวยวาเปนเอนทตประเภทใด เชน เปนเอนทตแบบปกต (Regular Entity) หรอวาเปนเอนทตแบบออน (Weak Entity) เชน ฐานขอมลลงทะเบยน ประกอบดวยเอนทตรายวชา นกศกษา และลงทะเบยน แสดงดงรปท 7.9

รปท 7.9 แสดงการกาหนดเอนทตของฐานขอมลลงทะเบยน

ขนตอนท 2 กาหนดแอททรบวตของแตละเอนทต กาหนดแอททรบวตตางๆ ของแตละเอนทต รวมทงพจารณาแอททรบวตทจะทาหนาทเปนคยหลกของเอนทตดวย แสดงดงรปท 7.10 เอนทต รายวชา ประกอบดวย รหสวชา ชอวชา หนวยกต เอนทต นกศกษา ประกอบดวย รหสนกศกษา ชอนกศกษา เอนทต ลงทะเบยน ประกอบดวย รหสนกศกษา รหสวชา เกรด กาหนดคยหลก (Primary Key) เปนการกาหนดคยของแตละเอนทตวาในแตละเอนทตใช แอททรบวตใดเปนคยหลก โดยการขดเสนใตชอแอททรบวตทเปนคยหลก เชน

รายวชา นกศกษา

ลงทะเบยน



เอนทต รายวชา มรหสวชา เปนคยหลก เอนทต นกศกษา มรหสนกศกษา เปนคยหลก เอนทต ลงทะเบยน มรหสนกศกษา รหสวชา เปนคยหลก

รปท 7.10 แสดงการกาหนดแอททรบวตของแตละเอนทต

ขนตอนท 3 กาหนดความสมพนธระหวางเอนทต (Relationships) กาหนดความสมพนธระหวางเอนทตวามความสมพนธแบบใดบาง ความสมพนธแบบหนงตอหนง แบบหนงตอกลม หรอแบบกลมตอกลม เชน เอนทตรายวชา มความสมพนธกบเอนทตลงทะเบยน แบบหนงตอกลม (1 : N) หมายความวา รายวชา 1 รายวชา มการลงทะเบยนหลายครง แสดงดงรปท 7.11

รปท 7.11 แสดงความสมพนธเอนทตรายวชากบเอนทตลงทะเบยน แบบหนงตอกลม (1 : N)

รายวชา

ชอวชา

หนวยกต

นกศกษา


แผนกวชา รหสนกศกษา รหสวชา



รหสวชา

เกรด

มการลงทะเบยน 1 N ลงทะเบยน

รหสนกศกษา เกรด

รายวชา

ชอวชา

หนวยกต

รหสวชา



เอนทตนกศกษา มความสมพนธกบเอนทตลงทะเบยน แบบหนงตอกลม (1 : N) หมายความวา นกศกษา 1 คน ทาการลงทะเบยนเรยนหลายครง แสดงดงรปท 7.12

รปท 7.12 แสดงความสมพนธเอนทตนกศกษากบเอนทตลงทะเบยน แบบหนงตอกลม (1 : N)

ขนตอนท 4 เขยนเปนแบบจาลองแผนภาพ Entity Relationship Diagram (ERD) นารายละเอยดการออกแบบตงแตขอท 1-3 มาวาดประกอบกนเปน E-R Diagram กาหนดความสมพนธระหวางเอนทต ทบทวนการออกแบบวาถกตองหรอไม แสดงดงรปท 7.13

รปท 7.13 แสดงแบบจาลองแผนภาพ Entity Relationship Diagram (ERD)

รายวชา นกศกษา 1 1

N N

ชอวชา

หนวยกต รหสวชา



เกรด



มการลงทะเบยน

ทาการลงทะเบยน

ทาการลงทะเบยน 1 N ลงทะเบยน

เกรด

นกศกษา



รหสนกศกษา รหสวชา



4. การแปลง E-R Diagram ใหเปนโครงสรางตาราง (Relational Schema) การเปลยน E-R Diagram ใหเปนโครงสรางตารางเชงสมพนธแบงออกเปน 3 กรณ ดงน กรณท 1 แปลงเอนทตปกต (Regular Entity) กรณท 2 แปลงเอนทตแบบออนแอ (Weak Entity) กรณท 3 แปลงความสมพนธ (Relationship) กรณท 1 แปลงเอนทตปกต (Regular Entity) ใหเปนโครงสรางตาราง แสดงดงรปท 7.14 รปท 7.15 และรปท 716

รปท 7.14 แสดงการแปลงเอนทต “นกศกษา” ใหเปนโครงสรางตาราง

รปท 7.15 แสดงการแปลงเอนทต “นกศกษา” ทม Composite Attribute ใหเปนโครงสรางตาราง

นกศกษา

รหสนกศกษา ชอ นามสกล ทอย

หรอ

นกศกษา (รหสนกศกษา, ชอ, นามสกล, ทอย)

นกศกษา


ชอ

นามสกล ทอย

นกศกษา

รหสนกศกษา ชอ นามสกล เลขท ถนน อาเภอ จงหวด

หรอ

นกศกษา (รหสนกศกษา, ชอ, นามสกล, เลขท, ถนน, อาเภอ, จงหวด)

นกศกษา รหสนกศกษา

ชอ

นามสกล

ทอย

เลขท ถนน

อาเภอ

จงหวด



เอนทตทประกอบดวย Multivalued Attribute ถาในเอนทตประกอบดวย Multivalued Attribute ในการแปลง จะไดรเลชน 2 รเลชน คอ รเลชนแรกเปนรเลชนทเกดจากการแปลงเอนทตปกตและแอททรบวตของเอนทต ยกเวน แอททรบวตทเปน Multivalue Attribute สวนรเลชนท 2 ประกอบดวย 2 แอททรบวต คอ คยหลกของเอนทตและแอททรบวตทเปน Multivalued Attribute ซงทง 2 แอททรบวตนจะทาหนาทเปนคยหลกของรเลชนใหม สวนคยนอก (foreign key) ของรเลชนใหมคอ แอททรบวตทเปนคยหลกของเอนทตทยกมาดวย จะเชอมโยงไปยงรเลชนแรก แสดงดงรปท 7.16

รปท 7.16 แสดงการแปลง เอนทต “นกศกษา” ทม Multivalued Attribute ใหเปนโครงสรางตาราง

นกศกษา

รหสนกศกษา ชอ นามสกล ทอย

โทรศพทนกศกษา

รหสนกศกษา โทรศพท หรอ นกศกษา (รหสนกศกษา, ชอ, นามสกล, ทอย) โทรศพทนกศกษา (รหสนกศกษา, โทรศพท)

นกศกษา รหสนกศกษา

ชอ นามสกล ทอย

โทรศพท



กรณท 2 แปลงเอนทตแบบออนแอ (Weak Entity) แสดงดงรปท 7.17

รปท 7.17 แสดงการแปลง เอนทต “ผลการทดสอบ” ใหเปนโครงสรางตาราง

กรณท 3 แปลงความสมพนธ (Relationship) ใหเปน Relational Schema 1) การแปลงความสมพนธแบบ 1 : 1 ในการแปลงความสมพนธแบบ 1:1 ไมจาเปนตองสรางรเลชนขนใหม สามารถแปลงโดยใชวธการดงน ถาเปนความสมพนธแบบ Total participation หรอ Partial participation ทงสองฝง ใหนาเอาคยหลกของรเลชนฝงใดฝงหนงมาไวในรเลชนอกฝง เพอทาหนาทเปนคยนอกในการเชอมโยงรเลชน ถามแอททรบวตเกดขนบนความสมพนธใหนาแอททรบวตนนไปไวในรเลชนฝงทม คยนอก แสดงดงรปท 7.18

นกศกษา ผลการทดสอบ ม 1 N

นกศกษา

รหสนกศกษา ชอ-นามสกล

ผลการทดสอบ

รหสนกศกษา ครงท คะแนน

หรอ นกศกษา (รหสนกศกษา, ชอ-นามสกล) ผลการทดสอบ (รหสนกศกษา, ครงท, คะแนน)

รหสนกศกษา ชอ-นามสกล ครงท คะแนน



รปท 7.18 แสดงการแปลง ความสมพนธ “บรหาร” แบบ 1 : 1

ใหเปนโครงสรางตาราง 2) การแปลงความสมพนธแบบ 1 : N ในการแปลงความสมพนธแบบ 1 : N ไมจาเปนตองสรางรเลชนขนใหม สามารถแปลงโดยใชวธการดงน ถาเปนความสมพนธทมดกรแบบ Binary Relationship ใหนาคยหลกฝงความสมพนธ 1 ไปไวทฝงความสมพนธ N ทาหนาทเปนคยนอกของรเลชน ถามแอททรบวตบนความสมพนธใหนามาไวฝงทมคยนอก แสดงดงรปท 7.19

รปท 7.19 แสดงการแปลง ความสมพนธ “สงกด” แบบ 1 : N ใหเปนโครงสรางตาราง

อาจารย แผนกวชา บรหาร 1

อาจารย

รหสอาจารย ชอ-นามสกล


รหสแผนกวชา ชอแผนกวชา รหสอาจารย วนทรบตาแหนง

รหสอาจารย ชอ-นามสกล รหสแผนกวชา ชอแผนกวชา วนทรบตาแหนง

1


นกศกษา

สงกด N 1


รหสแผนกวชา ชอแผนกวชา

นกศกษา

รหสนกศกษา ชอ-นามสกล รหสแผนกวชา

รหสแผนกวชา ชอแผนกวชา รหสนกศกษา ชอ-สกล



3) การแปลงความสมพนธแบบ M : N ตองสรางรเลชนเพมขนอก 1 รเลชน สามารถแปลงโดยใชวธการดงน ถาเปนความสมพนธแบบ Binary Relationship สรางรเลชนใหม โดยเอาคยหลกของทง 2 รเลชน มารวมกนเปนคยหลกของรเลชนใหมทสรางขน ถาความสมพนธมแอททรบวตเกดขนบนความสมพนธใหนาแอททรบวตนนมาใสไวในรเลชนใหมทสรางขนดวย แสดงดงรปท 7.20

รปท 7.20 การแปลง ความสมพนธ “ลงทะเบยน” แบบ M : N ใหเปนโครงสรางตาราง

5. พจนานกรมขอมล (Data Dictionary) การอธบายรายละเอยดโครงสรางของตารางเชงสมพนธใหอยในรปแบบพจนานกรมขอมล (Data Dictionary) จากตวอยางโครงสรางของตารางแผนกวชา วชา นกศกษา ลงทะเบยน ซงแตละตารางประกอบดวยรายละเอยดดงน แผนกวชา (รหสแผนกวชา, ชอแผนกวชา) วชา (รหสวชา, ชอวชา, จานวนหนวยกต) นกศกษา (รหสนกศกษา, ชอ, นามสกล, ระดบชน, ทอย, รหสแผนกวชา) ลงทะเบยน (รหสนกศกษา , ภาคเรยน, ปการศกษา, รหสวชา, เกรด)

จากโครงสรางของตารางแผนกวชา วชา นกศกษา ลงทะเบยน ไดอธบายรายละเอยดใหอยในรปแบบพจนานกรมขอมล แสดงดงตารางท 7.2

นกศกษา วชา

รหสนกศกา ชอ-นามสกล รหสวชา ชอวชา หนวยกต


รหสนกศกษา รหสวชา เกรด

นกศกษา

วชา

ลงทะเบยน M N

รหสนกศกษา ชอ-นามสกล รหสวชา ชอวชา เกรด

หนวยกต



ตารางท 7.2 แสดงพจนานกรมขอมล (Data dictionary) ของตารางแผนกวชา ตารางวชา ตารางนกศกษา และตารางลงทะเบยน

Table Name Attribute

Name Description

Data Type

Size/ Format

Null Key Reference

Department Depno รหสแผนกวชา CHAR 6 N PK แผนกวชา Depname ชอแผนกวชา VARCHAR 60 N Depno รหสแผนกวชา CHAR 6 N FK Department Subject Subno รหสวชา CHAR 8 N PK วชา Subname ชอวชา VARCHAR 60 N Subunit จานวนหนวยกต Number 1 N Student Stuno รหสนกศกษา CHAR 10 N PK นกศกษา Stufname ชอ VARCHAR 30 N Stulname นามสกล VARCHAR 30 N Stulevel ระดบชน VARCHAR 20 N Stuaddress ทอย VARCHAR 100 N Depno รหสแผนกวชา CHAR 6 N FK Department Register Reno รหสนกศกษา CHAR 10 N PK Student ลงทะเบยน Reterm ภาคเรยน VARCHAR 1 N PK Reyear ปการศกษา VARCHAR 4 N PK Stuno รหสวชา CHAR 8 N PK Subject Grade เกรด Number 1,1 N

จากตารางท 7.2 เปนการอธบายโครงสรางของตาราง ซงประกอบไปดวย ชอตาราง (Table Name) ชอฟลด (Attribute Name) รายละเอยด (Description) ชนดขอมล (Data Type) ขนาดจดเกบและรปแบบ (Size/Format) คาวาง (Null) ประเภทคย (Key) การเชอมโยงขอมลในตาราง (Reference)



โมเดลแบบ E-R เปนแนวคดทใชเปนเครองมอในการนาเสนอ เพอแสดงใหเหนถงเอนทตตางๆ แอททรบวตของแตละเอนทต และความสมพนธระหวางเอนทต เปนการออกแบบขอมลในระดบแนวคด (Conceptual Data Modeling) โดยแสดงถงรายละเอยดและความสมพนธของขอมลตางๆ ในระบบในลกษณะทเปนภาพรวม ซงเปนประโยชนในดานการรวบรวมและวเคราะหขอมลวามรายละเอยดและความสมพนธอยางไร ซงมขนตอนการออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลอง E-R มขนตอนดงน คอ ศกษาถงลกษณะหนาทงานของระบบ แลวนามากาหนดเอนทตทควรจะมอยในฐานขอมล กาหนดประเภทของความสมพนธระหวางเอนทตวามความสมพนธกนอยางไรบาง กาหนดคณลกษณะของเอนทตวาควรจะมรายละเอยดอะไรบาง กาหนดคยของแตละเอนทตวาจะใช แอททรบวตใดเปนคยหลกของเอนทตนนๆ ซงจะตองเปนรายละเอยดของขอมลทมคาเปนเอกลกษณ หรอคาเฉพาะไมซาซอนในเอนทตนนๆ กาหนดความสมพนธระหวางเอนทต ออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลอง E-R โดยใชสญลกษณเปนการอธบายความสมพนธระหวางขอมล ซงเขยนเปนแบบจาลองแผนภาพ Entity Relationship Diagram (ERD) จากนนกแปลง (ERD) ใหอยในรปแบบโครงสรางตาราง (Relational Schema) ขนตอนสดทาย คอ อธบายรายละเอยดโครงสรางของฐานขอมลในรปแบบพจนานกรมขอมล (Data Dictionary)

สรป



คาสง ใหนกศกษาตอบคาถามตอไปน (ใหเขยนคาตอบลงในสมด) 1. จงบอกองคประกอบของแบบจาลอง E-R ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. จงบอกความหมายขององคประกอบของแบบจาลอง E-R ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. จงบอกประเภทของความสมพนธ พรอมกบยกตวอยางประกอบ ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. จงบอกขนตอนการออกแบบฐานขอมลโดยใชแบบจาลอง E-R พรอมอธบาย ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. จงออกแบบฐานขอมลตามโครงสรางตารางทกาหนดมาใหในขอท 5.1-5.2 พรอมแสดง รายละเอยดเปนขนตอน ดงน 1) ขนตอนการออกแบบดวยแบบจาลอง E-R 2) ขนตอนการแปลง ERD 3) ขนตอนการอธบายรายละเอยดพจนานกรมขอมล 5.1 ขอมลเกยวกบพนกงานของบรษทแหงหนง ดงรายละเอยดตอไปน 1) ขอมลทเกยวกบพนกงาน (Employee) ประกอบดวย รหสพนกงาน (Emno) ชอพนกงาน (fastname) สกลพนกงาน (lastname) ทอย (Address) ตาแหนงงาน (Position) เงนเดอน (Salary) และรหสแผนกงาน (Depno) 2) ขอมลทเกยวแผนกงาน (Department) ประกอบดวย รหสแผนกงาน (Depno) และชอแผนกงาน (Depname) 5.2 ขอมลการลงทะเบยนเรยนของนกศกษาวทยาลยแหงหนง ดงรายละเอยดตอไปน 1) ขอมลเกยวกบนกศกษา (Student) ประกอบดวยขอมล รหสนกศกษา (Stuno) ชอ (fname) สกล (lname) ทอย (Address) หมายเลขโทรศพท (Telno) 2) ขอมลเกยวกบรายวชา (Subject) ประกอบดวยขอมล รหสวชา (Subno) ชอวชา (Subname) จานวนหนวยกต (Subunit) 3) ขอมลเกยวกบแผนกวชา (Depart) ประกอบดวยขอมล รหสแผนกวชา (Deno) ชอแผนกวชา (Dename) 4) ขอมลเกยวกบอาจารย (Teacher) ประกอบดวยขอมล รหสอาจารย (Teano) ชออาจารย (Teaname) รหสแผนกวชา (Deno) รหสวชา (Subno)

แบบฝกหดทายหนวยท 7

หน่วยท ี่sarapadchangubon.ac.th/busicomp/krooboo/pdf/chapter7.pdf · 5...

Documents