ชด เกษตรกรรมลองท�าด: กหลาบ

คณาพร สมฤทธลวน  เรยบเรยง

ปรชญา รศมธรรมวงศ และ จรวรรณ โรจนพรทพย ขอมล

ลลนา มนสสรเกยรต ภาพประกอบ

เมทน สคนธรกษ, ดร.โชคชย เอกทศนาวรรณ

และ ฤทย จงสฤษด บรรณาธการทปรกษา 

จงวฒนา พมหรญ บรรณาธการตนฉบบ

พมพครงท 1 เมษายน 2558

ราคา 195 บาท

© ลขสทธ 2558: สำานกพมพนานมบคสพบลเคชนส

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาตปรชญา รศมธรรมวงศ.  กหลาบ. -- (ชด  เกษตรกรรมลองทำาด).  -- กรงเทพฯ: นานมบคสพบลเคชนส, 2558.  52 หนา. 

  1. กหลาบ -- การปลก.  I. จรวรรณ โรจนพรทพย, ผแตงรวม  II. ลลนา มนสสรเกยรต, ผวาดภาพประกอบ.     

  III. ชอเรอง.635.933372ISBN  978-616-04-2114-5

กรรมการผจดการ  สวด จงสถตยวฒนา  ผชวยกรรมการผจดการ ราตร สงสกฤษ  ผจดการสำานกพมพ สชาดา งามวฒนจนดา  หวหนากองบรรณาธการ อญมณ ทองเลศ  บรรณาธการเลม มณรตน สกลนมตร  อจฉรยะ ใยสง  หวหนากองพสจนอกษรและ ตรวจสอบ ดวงพร  วญญธรรมรตน  พสจนอกษรและตรวจสอบ  ศรลยา  ขนทอง  ภทรทวา บษษะ  ผจดการฝายศลปกรรม  เบญจสงห สมบญ  ผจดการกองศลปกรรม กฤษดา เสงสงค  ผชวยผจดการกองศลปกรรม สนนท  เพชรวาว  คอมพวเตอร กราฟก จตตมา ศรตนทพย  ขจรยศ สภาจนทร  หวหนากองประสานงานการผลต จรสศร พรหมเทพ  ประสานงานการผลต  ฉตรทพย กสสทธ  สำานกงาน บรษท นานมบคสพบลเคชนส จำากด เลขท 11 ซอยสขมวท 31 (สวสด) ถนนสขมวท แขวงคลองเตยเหนอ  เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110  โทร. 0-2670 -9800, 0-2662-3000  โทรสาร 0-2662-0919 e-mail: editorial@nanmeebooks.com

เพลตท กรงกมล สแกน  โทร. 0-2803-2544  พมพท ท  เอส อนเตอร พรนท  โทร. 0-2174-6055จดจำาหนายทวประเทศ บรษท นานมบคส  จำากด  เลขท  11 ซอยสขมวท 31  (สวสด)  ถนนสขมวท แขวงคลองเตยเหนอ  เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110  www.nanmeebooks.com

กระดาษทใชพมพหนงสอเลมนผลตมาจากไมในปาปลก โดยไมทำาลายปาไมธรรมชาตและใชหมกธรรมชาตจากนำามนถวเหลอง จงปลอดภยตอมนษยและเปนมตรตอสงแวดลอม

หากหนงสอเลมนผลตไมไดมาตรฐาน อาท หนากระดาษสลบกน หนาซำา หนาขาดหายสำานกพมพยนดรบผดชอบเปลยนใหมให  โปรดสงไปเปลยนตามทอยดานบน

หรอตดตอ Nanmeebooks Call Center  โทร. 0-2662-3000 กด 1

“กหลาบ”  เปนดอกไมสสวย กลนหอมถกใจจนใครหลายคนขนานนามใหเปน  ราชนแหงดอกไม ปลกเปนไมประดบตกแตงสถานท หรอเปนไมตดดอก สงขายไดราคาด  

โดยเฉพาะชวงเทศกาล  ผลและกลบกหลาบมสรรพคณทางยา  กนรกษาโรค  เสรมสราง

ภมค มกนใหรางกาย  เรามกนำากหลาบมากลนนำามนหอมระเหย หรอใชทำางานฝมอ  

งานประดษฐตาง ๆ   กหลาบจงเปนดอกไมทสำาคญทางเศรษฐกจ ปลกแพรหลาย  เปน

แหลงสรางรายไดใหเกษตรกรไทย

นานมบคสขอพาทานผอานไปรจกกหลาบ ในหนงสอชด เกษตรกรรมลองท�าด: กหลาบ  ไปดวาตนกหลาบมลกษณะอยางไร  กหลาบทปลกในประเทศไทยมพนธอะไรบาง มวธปลกและดแลอยางไร รจกโรคและแมลงศตร ใหหนงสอเลมนชวยเดก ๆ  เรยนร

การทำาเกษตรดวยตนเอง

นานมบคสหวงเปนอยางยงวา หนงสอเลมนจะชวยกระตนแรงบนดาลใจตอผอาน 

และสงเสรมใหคนไทยเหนคณคาของเกษตรกรรม

นานมบคสพบลเคชนส

ค�ำน�ำส�ำนกพมพ

ลองท�ำด: ปลกเตรยมพนทปลกกหลาบ...............18 ลงมอปลกกหลาบ......................20 ดแลราชนดอกไม........................22 โรคและแมลงศตร...........................24 ปองกนโรคและแมลง......................26 กหลาบออกดอกพรอมเกบ...............28 ปลกกหลาบในกระถาง...................  30 ปฏทนการปลกกหลาบ..................... 32

สำรบญ

ควำมรทวไปรจกราชนดอกไม............................... 8เรองราวของกหลาบ......................... 10กหลาบในประเทศไทย..................... 12พนธกหลาบ.................................... 14สของกหลาบ................................... 16

อดมคณคานานาประโยชน.............. 42 ขยายพนธกหลาบ...........................44 รวมกลเมดเกบกหลาบสด...............46 บคคลสำาคญกบชอกหลาบ...............48 ความลบกลบกหลาบ.......................50 

เกรดควำมรเสรม

ลองท�าด: ท�าอาหารยำากลบกหลาบ.........................................34 วนกหลาบ.................................................36 

ลองท�ำด: แปรรปกหลาบจามน..................................38เทยนหอมกลนกหลาบ.....................40  

รจกรำชนดอกไม

ในบร

รดาด

อกไม

นานา

พนธ

“กห

ลาบ”

เปนด

อกไม

ยอดน

ยมเก

อบทก

เทศก

าล เพ

ราะส

สนสว

ยตรง

ตา กล

นหอม

ตรงใ

จ จน

ถอได

วาเป

นราช

นแหง

ดอกไ

ม มา

เรยน

รสวน

ประ

กอบ

ของต

นกหล

าบกน

ดกวา

เช

อไหม

วากห

ลาบ

จดเป

นพชว

งศเด

ยว

กบสต

รอวเ

บอร

รและ

ทอ

ลองม

าเรย

นรก

นดก

วาวา

ตนกห

ลาบ

มสว

นป

ระกอ

บอะ

ไรบ

าง

ดอก

 ดอกกหลาบมทงดอกเดยวและดอกชอ มหลากหลายสขนกบสายพน

ธ  

มกลนหอมเปน

เอกลกษ

ณ  กหลาบ 1 ดอกมกลบอยางนอย 5 กลบ และม

กลบเลยงสเขยวรองอยใตกลบดอก แยกเปน

แฉกปลายแหลม

ผล  กหลาบม

ผลแบ

บผลกลม

 

ลกษณะผลแตกตางกนต

ามแต

ชนด เชน กลม กลมแ

ปน ยาวร 

มเนอ

นม แล

ะมหลากส ไดแก

 

สม แดง เหลอง และนำาตาล ผล

กหลาบแ

กจะแหงและแตกออก 

ภายในมเมลดสนำาตาลดำา

ใบ  เปนใบประกอ

บ ม

ใบยอย 5-9 ใบ ลกษ

ณะ

กลมรคลายรปไข ปลายใบ

แหลม

 ขอบ

ใบหย

กคลาย

ฟนเลอย

 ผวใบมสเขย

ว

เปนม

น หใบต

ดกบกานใบ

หรอแยกออกชดเจน

8

ลำ ตน

 กหลาบเปนไมผลดใบ มทงชนดพม

และชนดเลอย ลำาตน

สงตงแต 10 เซนตเมตรจนถง 1 เม

ตรขนไป ลำาตนและกงกาน

มสเขยว มหนามแ

หลมป

กคลม

 หนามม

ลกษ

ณะงมลงเพอ

ปองกนแมลง ในกหลาบชนดเลอย หนามชวยพยงลำาตนดวย

ราก

 เปนระบบรากแกว มรากแขนงแตกแยกยอยออกมา 

รากแกวจะหยงลกเกาะยดพ

นดนมนคง เมอมอาย 2 ปขนไป

เตมควำมร

 ผลแบงได 3 ประเภท

 

คอ ผลเดย

ว ผล

รวม และ

ผลกลม 

ผลกหลาบเปน

ผล 

กลม มลก

ษณะพ

เศษ คอ 

เกดจากดอกเดยวแตมหลาย 

คารเพล (สวนประกอบ

ของ

เกสรเพศเมย) แ

ตละคารเพล

แยกจากกนและจะเจรญเปน

ผลยอย ๆ

  

9

เรองรำวของกหลำบ กหลาบมถนกำาเนดอยในทวปเอเชย เราพบเรองราวและหลกฐานเกยวกบกหลาบกระจายอยบรเวณตางๆ ทวโลก สะทอนใหเหนวามนษยรจกและชนชอบกหลาบมาตงแตยคกอนประวตศาสตรแลว

พบชอดอกกหลาบแหงในสสาน 

ฟาโรหตตนคามนแหงอยปต ซงสรางเมอ

ประมาณ 1,300 ปกอนครสตศกราช

  พบภาพจตรกรรมฝาผนง

ลวดลายดอกกหลาบในพระราชวง

บนเกาะครต ประเทศกรซ สราง

เมอ 1,700 ปกอนครสตศกราช

ป ค.ศ. 1800 พระนางโชเซฟน มเหสของ

จกรพรรดนโปเลยนท 1 แหงฝรงเศส โปรดใหสราง

สวนขนในคฤหาสนมาลเมซง  เพอรวบรวมและ

เพาะพนธกหลาบกวา 250  พนธ  เชอกนวาพนธ

กหลาบเหลานนคอตนกำาเนดของกหลาบยคใหม

ประมาณ 350-287 ป

กอนครสตศกราช ทออฟราสตส 

นกธรรมชาตวทยาชาวกรก   

ไดบนทกเรองราวเกยวกบ

ตนกหลาบและการปลกไว

ในหนงสอ ฮสโทรอา

แพลนทารม

10

ทประเทศจน ประมาณ 206 ปกอนครสตศกราช

ในสมยราชวงศฮน มบนทกการปลกกหลาบปาภายใน

เขตพระราชวง

ในประเทศอรก พบเครองประดบรปดอกกหลาบ

ในหลมฝงศพกษตรยชาวสเมเรยนแหงอารยธรรมเมโส-

โปเตเมย มอายยอนไปถง 3,200 ปกอนครสตศกราช

11

กหลำบในประเทศไทย ไมมหลกฐานแนชดวา ในประเทศไทยเรมปลกกหลาบตงแตเมอใด แตมปลกแพรหลาย ตงแตสมยรชกาลท 5 ปจจบนดอกกหลาบกลายเปนดอกไมเศรษฐกจทสำาคญ นอกจากซอขายในประเทศแลว ยงสงออกไปขายตางประเทศอกดวย

ภำคเหนอเชยงใหม เชยงราย ตาก

ดงกหลาบแหลงปลกกหลาบขนาดใหญทสดในประเทศ

อย ทอำาเภอพบพระ  จงหวดตาก  ซงม พนทราบ

มากกวาจงหวดอน ๆ  ในภาคเหนอ อกทงยงสงจาก

ระดบทะเล  600-1,000  เมตร จงมสภาพอากาศ

เหมาะแกการปลกกหลาบเปนอยางยง

กหลำบในวรรณคดไทย  วรรณคดถอเปนหลกฐานอกประเภทท

สะทอนวาคนในอดตรจกกหลาบเปนอยางด  

กวมกเปรยบความงดงามของหญงสาว

กบดอกไมอยางเรอง มทนะพาธา  ซงเปน

บทพระราชนพนธในรชกาลท 6 กลาวถง

เทพธดาชอ มทนา หญงผ มหนาตางดงาม

จนทำาใหจอมเทวาชอ สเทษณ หลงรกเปน

อยางมาก แตนางไมมใจรกตอบ  นางจง 

ถกสาปเปนดอกกหลาบ

ตลาดซอขายดอกไม ขนาดใหญของไทยอยท ปากคลองตลาดจะ

ภำคตะวนตก ราชบร กาญจนบร

ภำคกลำง นครปฐม สมทรสาคร

ประเทศไทย มพนทปลกกหลายมากกวา 5,500 ไร

เชยวนะ

12