บร สังคม ม.2 -...
TRANSCRIPT
หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน
สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคมเศรษฐศาสตร และภมศาสตร
ชนมธยมศกษาปท ๒ ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด สาระภมศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. ๒๕๖๐) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑
ม.๒ผเรยบเรยงรศ.ดร.ด�ารงคฐานดผศ.วชยภโยธนนางสคนธสนธพานนทศ.ดร.ตรณพงศมฆพฒนรศ.จรนทรเทศวานชรศ.ดร.อภสทธเอยมหนอผศ.วโรจนเอยมเจรญนางสาวจนดาแซจง
บรรณาธการนายสมเกยรตภระหงษ
ผตรวจรศ.ดร.พนธทพยจงโกรยผศ.ดร.สจตราช�านวกยกรณนายมโนธรรมทองมหา
สงวนลขสทธตามพระราชบญญตปทพมพ ๒๕๖๒
พมพครงท ๑ จานวนพมพ ๓๐,๐๐๐ เลม
ISBN : 978-616-203-828-0
รหสสนคา ๒๒๑๓๐๘๙
KnowledgeKnowledge
ทวปแอฟรกามลกษณะภมประเทศทหลากหลายโดยมภมประเทศทโดดเดนนาสนใจแกการคนหา
ถงเหตแหงการเกดและชกชวนใหผสนใจไดไปเยยมเยอนภมประเทศดงกลาวเชน
ดวงตาแหงสะฮารา(RichatStructure)
พนทรปทรงวงกลมขนาดใหญเสนผานศนยกลางประมาณ
๔๐-๕๐กโลเมตรบรเวณทะเลทรายสะฮาราในเขต
พนทประเทศมอรเตเนย ซงหากมองจากภาพถาย
มมสงหรอภาพจากดาวเทยมจะพบวามลกษณะ
เปนวงกลมขนาดใหญเหมอนดวงตาทามกลาง
ทะเลทรายกวางใหญโดยพนทวงกลมประกอบดวย
หนตะกอน หนแปร และหนอคน นกธรณวทยา
สนนษฐานวา ในอดตบรเวณนเกดความดนและ
ระเบดออกและถกกดเซาะตามกาลเวลา วงกลม
หลายชนจงเกดจากหนหลายชนดทถกกดเซาะดวยอตรา
ทแตกตางกน
แองดานาคล(DanakilDepression)
ทะเลสาบเกลอบนทวปแอฟรกาหนงในพนททตำาสดบนพนผวโลกและเปนสถานททรอนทสด
ในโลกโดยมอณหภมสงถง๕๐องศาเซลเซยสเกดจากการกดกรอนการยบตวของแผนดนการทบถม
โดยนำาทะเลและการทบถมของหนบะซอลตทเกดจากการไหลของลาวาบนชนหนตะกอนเปนบรเวณ
กวางรวมถงประกอบไปดวยนำาพรอนกำามะถนดาลลอล(Dallolsulfursprings)ทำาใหแองดานาคล
มลกษณะทางกายภาพและสสนทสวยงาม
ภมประเทศท โดดเดนของทวปแอฟรกา
267
คÓถามประจÓหนวยการเรยนร
กจกรรมสรางสรรคพฒนาการเรยนร
๑.ลกษณะทางกายภาพทสามารถบงบอกไดถงความเปนทวปแอฟรกามลกษณะอยางไร
๒.ความขดแยงระหวางความลาหลงและความอดมสมบรณของทรพยากรของทวปแอฟรกา
เปนผลมาจากปจจยทางภมศาสตรและปจจยทางสงคมในดานใด
๓.ทวปแอฟรกาในปจจบนมการเปลยนแปลงในดานประชากรเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม
อยางไรอธบายพอสงเขป
๔.ปจจบนทวปแอฟรกาเผชญปญหาภยพบตและสงแวดลอมใดบางจากปญหาดงกลาวสงผล
กระทบตอประชากรอยางไร
๕.แนวทางในการแกปญหาภยพบตและปญหาทรพยากรในทวปแอฟรกาทยงยนมากทสดสามารถ
ทำาไดอยางไร
กจกรรมท ๑ นกเรยนแบงกลมสบคนขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพลกษณะประชากร
ลกษณะทางสงคมและวฒนธรรมลกษณะทางเศรษฐกจภยพบตปญหาทรพยากร
ธรรมชาตและสงแวดลอมและแนวทางการจดการในแตละภมภาคจากนนให
นกเรยนนำาเสนอขอมลจากการสบคนประกอบการใชเครองมอทางภมศาสตรเชน
แผนทลกโลกภาพถายทางอากาศหรอภาพจากดาวเทยม
กจกรรมท ๒ นกเรยนรวมกนทำากจกรรม“ถาฉนเปน...”โดยวเคราะหถงแนวทางการปฏบตตน
การดำารงชวตหรอการพฒนาคณภาพชวตตามสถานการณดงน
๑.หวหนากลมชนเผาทตองปรบตวใหเขากบกระแสโลกาภวตน
๒.ผสงออกผลผลตทางการเกษตร
๓.นกลงทนชาวจน
๔.กลมอนรกษและคมครองสตวปา
๕.กลมผชวยเหลอผประสบภยจากสหประชาชาต
307
เสรมสาระการเรยนรทางภมศาสตรนอกเหนอจากทมในสาระการเรยนรแกนกลางเพอเพมพนและขยายพรมแดนความรใหกวางขวาง
คíาถามประจíาหนวยการเรยนรเพอใหนกเรยนไดฝกคดและทบทวนความร
กจกรรมสรางสรรคพฒนาการเรยนรใหผเรยนฝกปฏบตเพอแสดงพฤตกรรมการเรยนรรวบยอดและประเมนผลการเรยนรตามมาตรฐานตวชวดประจ�าหนวย
KnowledgeKnowledge
เสรมสาระ เรองนาร Question?
Activityeo
ip
ค�าถามเพอสงเสรมการเรยนรทางภมศาสตร(Geo-Literacy)
ความรเสรมจากเนอหาหลกเสรมความรเพมเตมทนาสนใจ
น�าเสนอเนอหาในรปแบบทรองรบการเรยนรผานสอดจทล
กจกรรมเสรมสรางทกษะทางภมศาสตรแกผเรยน
ความรเสรมจากเนอหาเพอขยายความรของผเรยน
คาแนะนาในการใชสอ หนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และภมศาสตร ชนมธยมศกษาปท ๒ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวดสาระภมศาสตร(ฉบบปรบปรงพ.ศ.๒๕๖๐)กลมสาระการ
เรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช
๒๕๕๑น เรยบเรยงขนส�าหรบใชประกอบการเรยนการสอนในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา
ศาสนาและวฒนธรรมโดยด�าเนนการจดท�าใหสอดคลองตามกรอบของหลกสตรแกนกลางการ
ศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑ส�าหรบสาระภมศาสตรไดปรบปรงใหมตามตวชวดและสาระ
การเรยนรแกนกลางสาระภมศาสตร(ฉบบปรบปรงพ.ศ.๒๕๖๐)เพอสงเสรมทกษะการเรยนร
ในศตวรรษท๒๑โดยมองคประกอบของหนงสอเรยนดงน
รายวชาสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร และภมศาสตร เปนวชาทจะชวยพฒนาผเรยนทงทางดานความรทกษะกระบวนการและคณลกษณะอนพงประสงคเปนวชาทชวยใหผเรยนมความรความเขาใจเกยวกบ
การด�ารงชวตของมนษยทงในฐานะปจเจกบคคลและการอยรวมกนในสงคมสอนใหรจกการ
ปรบตวตามสภาพแวดลอมการจดการทรพยากรทมอยอยางจ�ากดนอกจากนยงชวยใหผเรยน
เขาใจถงการพฒนาการเปลยนแปลงตางๆ ทเปนไปตามยคสมยตามกาลเวลาตามเหตปจจย
ตางๆ ท�าใหเกดความเขาใจในตนเองและผอนมความอดทนอดกลนยอมรบในความแตกตาง
เปนผมคณธรรมสามารถน�าความรไปปรบใชในการด�าเนนชวตตลอดจนประพฤตปฏบตตนเปน
พลเมองดของประเทศชาตและสงคม
ส�าหรบหนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมหนาทพลเมอง
วฒนธรรมและการด�าเนนชวตในสงคมเศรษฐศาสตรและภมศาสตรชนมธยมศกษาปท๒ตาม
มาตรฐานการเรยนรและตวชวดสาระภมศาสตร(ฉบบปรบปรงพ.ศ.๒๕๖๐)กลมสาระการเรยนร
สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช
๒๕๕๑เลมนประกอบไปดวยสาระความรรวม๓สาระไดแกสาระหนาทพลเมองวฒนธรรม
และการด�าเนนชวตในสงคมสาระเศรษฐศาสตรและสาระภมศาสตร
ส�าหรบสาระภมศาสตรไดมการจดท�าหนวยการเรยนรตามตวชวดและสาระการเรยนร
ฉบบปรบปรงพ.ศ.๒๕๖๐ในแตละหนวยจะใหทงองคความรและชวยพฒนาทกษะทางภมศาสตร
และกระบวนการทางภมศาสตรเพอใหผเรยนสามารถรเรองภมศาสตร(Geo-Literacy)ไดอยาง
มประสทธภาพตลอดจนมคณลกษณะอนพงประสงคและมทกษะในศตวรรษท๒๑
ในการเรยบเรยงหนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมฯเลมน
ไดเรยบเรยงขนตรงตามสาระการเรยนรแกนกลางสอดคลองกบตวชวดเพอใหผเรยนไดรบสาระ
ความรตรงตามทหลกสตรก�าหนดไวโดยจดแบงเนอหาออกเปนหนวยการเรยนรแตละหนวยสามารถ
อานท�าความเขาใจงายมงเนนการคดวเคราะหมเนอหาพอเหมาะกบเวลาเรยนตามทหลกสตร
ก�าหนดทายหนวยจะแทรกค�าถามประจ�าหนวยและกจกรรมสรางสรรคพฒนาการเรยนรไวให
เพอเปนแนวทางใหครผสอนเลอกน�าไปใช
คณะผเรยบเรยงหวงเปนอยางยงวาหนงสอเรยนเลมนจะชวยอ�านวยความสะดวกในการ
จดการเรยนการสอนผเรยนไดรบความรสามารถน�าไปปรบใชในการด�าเนนชวตตลอดจนมผลสมฤทธ
ทางการเรยนตามทหลกสตรแกนกลางฯก�าหนดไว
คณะผเรยบเรยง
คานา
หนวยการเรยนรท ๕วฒนธรรมของไทยและวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชย ๘๓ • ความรเกยวกบวฒนธรรม ๘๔ • ทมาของวฒนธรรม ๘๕ • ลกษณะของวฒนธรรมไทย ๘๗ • ความคลายคลงและความแตกตางระหวางวฒนธรรมไทย
กบวฒนธรรมของประเทศในภมภาคเอเชย ๙๔
หนวยการเรยนรท ๖การออมและการลงทน ๑๐๗ • การออม ๑๐๘ • การลงทน ๑๒๐ • ความแตกตางระหวางการออมและการลงทน ๑๓๐
หนวยการเรยนรท ๗การผลตสนคาและบรการ ๑๓๓ • ความหมายความส�าคญของการผลตสนคาและบรการ ๑๓๔ • ปจจยในการผลต ๑๓๖ • หลกการผลตสนคาและบรการอยางมประสทธภาพ ๑๓๙ • ปจจยทมอทธพลตอการผลตสนคาและบรการ ๑๔๓ • การน�าเทคโนโลยมาใชในการผลตสนคาและบรการ ๑๔๕ • ลกษณะของการผลตสนคาและบรการของไทย ๑๔๖
หนวยการเรยนรท ๘เศรษฐกจพอเพยงกบการผลตสนคาและบรการ ๑๕๑ • หลกการของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๑๕๒ • วเคราะหการผลตสนคาและบรการในทองถน ๑๕๕ • การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการผลตสนคา
และบรการในทองถน ๑๕๙
หนวยการเรยนรท ๙การคมครองผบรโภค ๑๖๓ • การคมครองสทธผบรโภค ๑๖๔ • กฎหมายคมครองผบรโภค ๑๖๗ • หนวยงานคมครองผบรโภค ๑๗๓ • แนวทางการปกปองและคมครองสทธของผบรโภค ๑๗๘
สารบญหนวยการเรยนรท ๑พลเมองดตามวถประชาธปไตย ๑ • พลเมองดตามวถประชาธปไตย ๒ • สถานภาพบทบาทสทธเสรภาพหนาทในฐานะพลเมองด
ตามวถประชาธปไตย ๘ • ผลจากการปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย ๑๑ • แนวทางการสงเสรมใหปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย ๑๔
หนวยการเรยนรท ๒กฎหมายกบการดาเนนชวตประจาวน ๒๑ • ความหมายและความส�าคญของกฎหมาย ๒๒ • กระบวนการในการตรากฎหมาย ๒๓ • กฎหมายทเกยวของกบตนเองและครอบครว ๒๘ • กฎหมายทเกยวของกบชมชนและประเทศชาต ๓๔
หนวยการเรยนรท ๓เหตการณและการเปลยนแปลงสาคญของระบอบการปกครองไทย ๕๗ • เหตการณและการเปลยนแปลงส�าคญของระบอบการเมอง
การปกครองของไทย ๕๘ • การเลอกรบขอมลขาวสารเกยวกบการเมองการปกครองของไทย
ในสงคมปจจบน ๖๗
หนวยการเรยนรท ๔สถาบนทางสงคม ๗๑ • ความหมายและความส�าคญของสถาบนทางสงคม ๗๒ • บทบาทของสถาบนทางสงคม ๗๔ • ความสมพนธของสถาบนทางสงคม ๘๐
การอยรวมกนในสงคมประชาธปไตยสมาชกทกคนจะตองรจกบทบาทหนาทของตนในฐานะ
พลเมองดตามวถประชาธปไตย คอ ตองเปนบคคลทมคณธรรมและจรยธรรมเปนหลกในการ
ด�าเนนชวต รจกการท�างานรวมกนมสวนรวมรบผดชอบในกจกรรมทางสงคม เคารพกตกาของ
สงคมประชาธปไตยดวยการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมของ
ประเทศดวยความรบผดชอบและมจตส�านกทดซงถาทกคนตระหนกถงความส�าคญและปฏบตตน
เปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยได ยอมสงผลตอการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนา และจะ
ชวยใหการอยรวมกนในสงคมด�าเนนไปไดอยางสงบสข รวมทงจรรโลงใหการปกครองระบอบ
ประชาธปไตยมความมนคง
พลเมองดตามวถประชาธปไตยหนวยการเรยนรท
๑¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹à»š¹¾ÅàÁ×ͧµÒÁÇÔ¶Õ
»ÃЪҸԻäµÂ ÁÕ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞµ‹Í¹Ñ¡àÃÕ¹áÅÐÊѧ¤Áä·ÂÍ‹ҧäÃ
?
สาระการเรยนรแกนกลาง• สถานภาพบทบาทสทธเสรภาพหนาทในฐานะพลเมองดตามวถประชาธปไตย
• แนวทางสงเสรมใหปฏบตตนเปนพลเมองด ตามวถประชาธปไตย
ตวชวดส๒.๑ม.๒/๒ เหนคณคาในการปฏบตตนตามสถานภาพบทบาท สทธ เสรภาพ หนาทในฐานะพลเมองดตามวถประชาธปไตย
๑
หนวยการเรยนรท ๑๐ระบบเศรษฐกจการพงพาการแขงขนทางเศรษฐกจในทวปเอเชย ๑๘๓ • ระบบเศรษฐกจ ๑๘๔ • การพงพาและการแขงขนทางเศรษฐกจในเอเชย ๑๘๘ • ทรพยากรกบความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศ ๑๙๐ • การแขงขนทางการคาภายในประเทศและตางประเทศ ๑๙๓ • ผลของการแขงขนทางการคาในประเทศและตางประเทศ ๑๙๘
หนวยการเรยนรท ๑๑การอานและแปลความหมายแผนท ๒๐๑ • องคประกอบของแผนท ๒๐๒ • การอานและแปลความหมายแผนท ๒๐๘
หนวยการเรยนรท ๑๒ทวปยโรป ๒๑๑ • ลกษณะทางกายภาพของทวปยโรป ๒๑๓ • ลกษณะประชากรของทวปยโรป ๒๒๗ • ลกษณะสงคมและวฒนธรรมของทวปยโรป ๒๓๐ • ลกษณะเศรษฐกจของทวปยโรป ๒๓๗ • ภยพบตและแนวทางการจดการของทวปยโรป ๒๔๘ • ปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
และแนวทางการจดการของทวปยโรป ๒๕๕
หนวยการเรยนรท ๑๓ทวปแอฟรกา ๒๖๑ • ลกษณะทางกายภาพของทวปแอฟรกา ๒๖๓ • ลกษณะประชากรของทวปแอฟรกา ๒๗๘ • ลกษณะสงคมและวฒนธรรมของทวปแอฟรกา ๒๘๒ • ลกษณะเศรษฐกจของทวปแอฟรกา ๒๘๙ • ภยพบตและแนวทางการจดการของทวปแอฟรกา ๓๐๐ • ปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
และแนวทางการจดการของทวปแอฟรกา ๓๐๕
บรรณานกรม ๓๑๒
๑.๑ลกษณะส�าคญของสงคมประชาธปไตย โดยทวไปลกษณะทเรยกไดวาเปน “สงคมประชาธปไตย” คอ สงคมทผคนสวนใหญของ
ประเทศมวฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตยยอมรบและเชอมนหลกการทางการปกครอง
แบบประชาธปไตยสงคมประชาธปไตยมลกษณะทส�าคญดงน
๑)อ�านาจอธปไตยเปนของปวงชน หมายถง ประชาชนผเปนพลเมองของรฐเปนเจาของอ�านาจสงสด หรออ�านาจอธปไตยในการปกครองประเทศ ประเทศทปกครองระบอบ
ประชาธปไตยตองมรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศ หรอเปนแมบทของ
กฎกตกาของสงคมเพอใชก�าหนดแนวทางส�าหรบฝายปกครองซงในบางประเทศรฐธรรมนญอาจ
ไมไดจดท�าเปนลายลกษณอกษรกได
ดงนนลกษณะส�าคญประการหนงของสงคมประชาธปไตยกคอประเทศตองเปดโอกาส
ใหประชาชนปกครองตนเองหรอเลอกผแทนไปปกครองแทนตนตามทรฐธรรมนญอนเปนกฎหมาย
สงสดในการปกครองประเทศก�าหนดไว ซงหากประเทศใดทปกครองระบอบประชาธปไตย แตไม
เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการปกครองประเทศตามทรฐธรรมนญก�าหนด เชน
ไมอนญาตใหประชาชนเขาชอกนเพอเสนอกฎหมายทเกยวกบสทธเสรภาพของประชาชนและหนาท
ของรฐกไมถอวาประเทศนนมการปกครองในระบอบประชาธปไตยทสมบรณ
๒)เปนสงคมทยดหลกความเสมอภาค สงคมประชาธปไตยจะยดหลกการวาพลเมองทกคนมความเทาเทยมกนตามกฎหมายในฐานะพลเมองของรฐไมวาเชอชาตใดศาสนา
ใดภาษาใดถนก�าเนดใดหรอเพศใดเชนประชาชนทกคนมสทธออกเสยงลงคะแนนเลอกตงคนละ
๑เสยงโดยเทาเทยมกนไดรบการบรการจากรฐอยางเทาเทยมกน
๓)เปนสงคมทคนในสงคมยดหลกนตธรรมเปนหลกในการปกครองประเทศและในการด�าเนนชวตหมายความวาประเทศ
ทปกครองดวยระบอบประชาธปไตยตองม
รฐธรรมนญทให หลกประกนทางกฎหมาย
เกยวกบสทธเสรภาพขนพนฐานของประชาชน
เอาไว ซงรฐบาลจะละเมดมได เชน ศกดศร
ความเปนมนษย สทธในทรพยสน เสรภาพ
ในการนบถอศาสนาการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการปกครอง
ประเทศดวยการไปใชสทธเลอกตงเปนลกษณะส�าคญ
ประการหนงของสงคมประชาธปไตย
๓
ñ. ¾ÅàÁ×ͧ´ÕµÒÁÇÔ¶Õ»ÃЪҸԻäµÂ การปกครองระบอบประชาธปไตยเปนการปกครองทประชาชนมสวนรวมในการปกครอง
เปนการสนองความตองการพนฐานทางธรรมชาตของมนษย ทมความตองการเสรภาพ ความ
เสมอภาคและการเคารพในศกดศรของความเปนมนษย
การด�าเนนชวตในสงคมประชาธปไตยนน จะตองปฏบตตนใหสอดคลองกบหลกการ
และอดมคตของประชาธปไตย กลาวคอ ตองยอมรบวาทกคนเสมอภาคกน เคารพสทธเสรภาพ
ของกนและกน รวมทงจะตองปฏบตหนาทและรบผดชอบตอครอบครว สงคม และประเทศชาต
อยางเครงครด
อดตประธานาธบดเอบราแฮมลงคอลน(AbrahamLincoln)แหงสหรฐอเมรกาไดแสดง
วาทะเกยวกบค�าวา “ประชาธปไตย” ไววา “ประชาธปไตยคอการปกครองของประชาชน โดย
ประชาชน และเพอประชาชน”
จากวาทะดงกลาว สะทอนความหมายของประชาธปไตยไดวา “เปนการปกครองทถอวา
ประชาชนทกกลม ทกเพศ ทกฐานะ และทกอาชพ มสทธ หนาท และความรบผดชอบตอ
บานเมองเทาเทยมกน ทงในดานการปกครองและการด�าเนนชวตของตนเอง” ซงสามารถแยก
อธบายเปนสองความหมายไดดงน
๑.ประชาธปไตยในดานการปกครอง หมายถง ระบอบการปกครองทเปดโอกาสให
ประชาชนมสทธทจะปกครองตนเองหรอเลอกผแทนเขาไปท�าหนาทปกครองประเทศแทนตน
๒.ประชาธปไตยในดานการด�าเนนชวตหมายถงการด�าเนนชวตของประชาชนตาม
วถทางประชาธปไตย อนไดแก การเคารพสทธเสรภาพของกนและกน การยอมรบความคดเหน
ของผอน และการใชเหตผลเปนหลกในการพจารณาปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคม โดยใชเสยง
ขางมากเปนแนวทางในการแกไขปญหานนๆ อยางสนตวธ
การปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยมความส�าคญตอประเทศในทกดาน เชน
ท�าใหสงคมและประเทศชาตมการพฒนาไปไดอยางมนคงและมความเปนระเบยบเรยบรอยเพราะ
เมอสมาชกทกคนในสงคมปฏบตตนตามบทบาทหนาทดวยความรบผดชอบ เสยสละประโยชน
สวนตนเพอประโยชนสวนรวมปฏบตตนตามกฎระเบยบกตกาของสงคมไมละเมดสทธของผอน
มความเออเฟอเผอแผและมน�าใจตอกน โดยยดหลกธรรมทางศาสนาทตนนบถอ เปนพนฐาน
ในการปฏบตตอผอน กยอมจะท�าใหสมาชกในสงคมสามารถอยรวมกนไดอยางมความสข เกด
ความสมพนธทดระหวางสมาชกในสงคม ชวยลดความขดแยงในสงคม สงคมมความเปน
ระเบยบเรยบรอยมความเขมแขงและมความเจรญกาวหนาอยางยงยน
2
ถานกเรยนสวนมากในโรงเรยน เหนวานกเรยนควรชวยกนพฒนาโรงเรยนวนละครงชวโมง
แตขณะเดยวกนกมนกเรยนสวนนอยทไมเหนดวยนกเรยนฝายขางมากกไมควรจะใชก�าลงบงคบ
นกเรยนฝายขางนอยทไมเหนดวยใหปฏบตตามแตควรรบฟงเหตผลของนกเรยนสวนนอยพรอม
ชแจงและรวมกนพจารณาแนวทางการแกปญหาอยางรอบคอบและค�านงถงผลกระทบทอาจเกดขน
เพอใหนกเรยนฝายขางนอยยนดปฏบตตามดวยความเตมใจความขดแยงกจะไมเกดขนเปนตน
๖) เป นสงคมท ยดหลกการเคารพเหตผล คนในสงคมประชาธปไตยตองเปนผ ทเคารพเหตผลมากกวาบคคล รบฟง
ความคดเหนทแตกตางของผอน รวมกนเสนอ
แนวทางแกไขปญหาตางๆ ทางสงคมโดยใช
เหตผล หลกเลยงความรนแรง รวมถงจะตอง
ยอมรบวาทกคนมสตปญญาและเหตผลในวง
จ�ากด โดยอาจมทรรศนะทถกตองในเรองหนง
และอาจไมถกตองในอกเรองหนงไดประชาธปไตย
จะด�าเนนไปไดดวยดกตอเมอมการรบฟงความ
คดเหนของทกฝาย เพอคนหาเหตผลและความถกตองทแทจรงนนเอง เพราะเหตผลเทานนทจะ
จรรโลงใหประชาธปไตยด�าเนนไปได
๗)ประชาชนทกคนมความรบผดชอบตอสวนรวมความรบผดชอบตอสวนรวมจะเกดขนจากความรสกของคนในสงคมวาตนเปนเจาของประเทศและประเทศเปนของคนทกคน
ซงการประพฤตปฏบตตนเปนพลเมองดทมความรบผดชอบ เชน การชวยกนรกษาสมบตของ
สวนรวมหรอสาธารณสมบตเชนถนนสวนสาธารณะแหลงน�าเปนตน
๑.2คณลกษณะพลเมองดตามวถประชาธปไตย ในสงคมประชาธปไตยนนประชาชนทกคนมสทธเสรภาพอยางเทาเทยมกนและทกคนจะ
ตองปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายอยางเครงครด สงคมประชาธปไตยจงจะสามารถพฒนา
กาวหนาและอ�านวยความผาสกใหแกสมาชกในสงคมไดทงนสมาชกของสงคมควรมคณลกษณะ
ทสอดคลองกบหลกการของระบอบประชาธปไตย โดยคณลกษณะทส�าคญของพลเมองดตามวถ
ประชาธปไตยมดงน
๑) ตองเปนบคคลทเคารพในเหตผลพลเมองดตามวถประชาธปไตยตองเปนผมคณลกษณะทเคารพในเหตผลขอเทจจรงทเปนทประจกษรบฟงความคดเหนของทกฝายเพอคนหา
เหตผลและความถกตองทแทจรง
การรจกรบฟงความคดเหนของผอนถอเปนการปฏบตตน
ตามแนวทางประชาธปไตย
5
๔)เปนสงคมทยดหลกการประนประนอมสมาชกในสงคมประชาธปไตยจะตองรจกยอมรบความคดเหนของผอน ไมดงดนแตความคดของตนเปนส�าคญ พยายามทจะประสาน
ความคดของตนใหสอดคลองหรอประสานประโยชนกบทรรศนะของคนอนใหไดเพอปองกนความ
ขดแยง ไมยดมนในความคดของตนอยางไมยอมผอนปรนแกไข และตองใชเหตผลใหมากทสด
ในการตดสนปญหาตางๆ
หลกการประนประนอม คอ การยอมรบการแกไขปญหาความขดแยงโดยสนตวธ
ดวยการยอมผอนปรนใหแกกน ผทมจตใจเปนประชาธปไตยตองไมนยมการแกไขปญหาดวยวธ
รนแรง เพราะ “ปรชญาประชาธปไตยโดยพนฐานไมปรารถนาใหมการใชก�าลง และการลมลาง
ดวยวธการรนแรง เพราะถามการใชก�าลงและความรนแรงแลว กแสดงใหเหนวามนษยไมมหรอ
ไมใชเหตผล ซงจะขดกบหลกความเชอขนมลฐานของประชาธปไตยทถอวามนษยมเหตผล”
๕)การยอมรบการตดสนใจของฝายขางมาก โดยฝายขางมากกจะตองเคารพความคดเหนทแตกตางของฝายขางนอยหมายความวา ในประเทศประชาธปไตยนนประชาชน
แตละกลมทมผลประโยชนและอาชพแตกตางกนยอมจะมความคดเหนแตกตางกนหรอขดแยงกน
เกยวกบแนวทางการแกปญหาของสงคมหรอประเทศแตเมอองคกรทมอ�านาจตดสนชขาดปญหานน
เชน สภาผแทนราษฎร หรอคณะรฐมนตร ไดรบฟงความคดเหนของทกกลมฝายแลวไดตดสน
เรองทเปนปญหานนดวยเสยงขางมาก ปญหานนกควรจะตองยต หรอตวอยางในโรงเรยน
การลงคะแนนเสยงเลอกตงนบเปนตวอยางหนงของการสอนใหรจกการใชเสยงขางมากในการเลอกบคคลทจะมาเปน
ตวแทนของนกเรยน
๔
เสรมสาระ
หากคนในสงคมร จกเสยสละเพอ
สวนรวมสงคมกจะสงบสขและนาอย
การออมเงนและการใชจายอยางมเหตผล
ยอมสงผลดตอระบบเศรษฐกจของชาต
การไปใชสทธเลอกตงถอเปนการม
สวนรวมทางการเมองรปแบบหนง
ทพลเมองดพงปฏบต
ความสาคญของพลเมองด พลเมองดมความส�าคญตอประเทศชาตอยางมากการปฏบตตนเปนพลเมองดควรเรมจากตนเอง
ซงความส�าคญของการเปนพลเมองดสามารถจ�าแนกได๓ประการดงน
๑.ดานสงคม
การทคนในสงคมเปนพลเมองด ยอมท�าใหสงคมเกดความสงบ
เรยบรอยเพราะทกคนปฏบตตามบทบาทสทธหนาทของตนเอง
ตามวถประชาธปไตยเคารพกฎหมายด�าเนนชวตบนพนฐานของ
ศลธรรม รจกเสยสละเพอสวนรวม ใชเหตผลในการตดสนปญหา
ดงนน ปญหาสงคมตางๆ ยอมลดนอยลง ไมวาจะเปนปญหา
ยาเสพตดปญหาการพนนหรอปญหาอาชญากรรม
๓.ดานการเมองการปกครอง
พลเมองดยอมปฏบตตามสทธ หนาท อนพงมตามทรฐธรรมนญ
แหงราชอาณาจกรไทยก�าหนดไวเชนไมละเมดสทธเสรภาพของ
ผอน รบฟงความคดเหนผอน เคารพกฎหมายมสวนรวมในการ
ปกครองระบอบประชาธปไตย เชน การออกไปใชสทธเลอกตง
ไมขายเสยง สนใจตดตามรบรขาวสารทางการเมอง แสดงความ
คดเหนทางการเมองอยางมเหตผลและชวยเปนหเปนตาเฝาระวง
ผทมพฤตกรรมสอไปในทางไมหวงดตอประเทศชาต
๒.ดานเศรษฐกจ
พลเมองดยอมประกอบอาชพสจรตมความรบผดชอบในหนาท
การงานของตน มความขยน อดทน รจกเกบออม และรจก
ใชจายอยางมเหตผลสมควรตามฐานะ ด�าเนนชวตตามหลก
ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงซงถาหากคนสวนใหญในสงคม
ปฏบตไดเชนนยอมชวยใหระบบเศรษฐกจของชาตมเสถยรภาพ
มนคงคนในสงคมกอยดกนด
๗
๒)ตองเปนบคคลทเคารพศกดศรความเปนมนษย พลเมองดตามวถประชาธปไตยตองเคารพศกดศรของความเปนมนษยทเทาเทยมกน โดยไมมการเลอกปฏบต
ทไมเปนธรรม หรอดหมนเหยยดหยามกน ยดหลกความเทาเทยมกนในสทธ เสรภาพ รวมถง
การมสวนรวมทางการเมองทางเศรษฐกจและใหโอกาสทางสงคม
๓)ตองเปนบคคลทมจตสาธารณะ คอ มส�านกรบผดชอบในหนาท ของตนทมตอสวนรวมรบรสทธเสรภาพของ
บคคลอนทอยรวมเปนสงคมเดยวกนตลอดจน
เขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมดวยความ
เตมใจ ดงนน พลเมองดตามวถประชาธปไตย
ตองมความรบผดชอบตอหนาททตนมต อ
ครอบครว โรงเรยน ชมชน และประเทศชาต
มความกระตอรอรนเขามามสวนรวมในการ
แกไขปญหาของชมชนหรอองคกรทสงกดอย
เชน รวมมอแกไขปญหาตางๆ และพฒนา
สภาพแวดลอมของโรงเรยนและชมชนใหดขน
ดงนนกลาวไดวาจตสาธารณะเปนองคประกอบทส�าคญของวถประชาธปไตย
๔)ตองเปนบคคลทเคารพกฎหมาย พลเมองดตามวถประชาธปไตยตองเคารพกฎหมายและปฏบตตามกฎหมายของบานเมองอยางเครงครด เนองจากกฎหมายเปนเครองมอ
ทประสงคใหเกดความเปนระเบยบเกดความสงบสขในสงคมรวมทงเพอคมครองผลประโยชนของ
ประชาชนโดยรวมดงนนพลเมองดตามวถประชาธปไตยจงตองเคารพกฎหมายและชวยกนท�าให
กฎหมายบานเมองมความศกดสทธเชนการรบราชการทหารตามทกฎหมายบญญตไมบกรกท
สาธารณะไมขบรถผดกฎหมายเปนตน
๕)ตองเปนบคคลทมคณธรรมจรยธรรมในการด�าเนนชวตประจ�าวนพลเมองดตามวถประชาธปไตยตองเปนบคคลทมคณธรรมและจรยธรรมในการด�าเนนชวตประจ�าวนใหเปน
ไปตามหลกศาสนาวฒนธรรมของชาตและชมชนทตนอาศยอยอนเปนคณตอคนทยดถอและปฏบต
ในการด�าเนนชวตซงจะชวยท�าใหสงคมประชาธปไตยเปนสงคมทมความสงบสขและเจรญรงเรอง
คณธรรมและจรยธรรมทส�าคญเชนความละอายและเกรงกลวในการกระท�าชวการมความซอสตย
สจรตเปนตน
พลเมองดตามวถประชาธปไตยนนตองเปนบคคลทม
จตสาธารณะและมความเสยสละตอสวนรวม
6
๔)เสรภาพ หมายถง ความมอสระในการกระท�าของบคคลทอยในขอบเขตของกฎหมายเชนเสรภาพในการพดการเขยนเสรภาพในการแสดงความคดเหน
สทธเสรภาพ เปนสงทรฐธรรมนญใหการรบรองและคมครองไวอยางหลากหลาย
ตราบเทาทไมละเมดสทธและเสรภาพของบคคลอน หรอไมขดตอศลธรรมอนดของประชาชน
รวมทงไมกระทบตอความมนคงของรฐและกระทบตอความสงบเรยบรอย
๕)หนาทหมายถงภาระหรอความรบผดชอบของบคคลทจะตองปฏบตเชนหนาทของบดาทมตอบตรหนาทของชนชาวไทยทบญญตไวในรฐธรรมนญ เชนบคคลมหนาทรกษาไว
ซงชาตศาสนาพระมหากษตรยบคคลมหนาทไปใชสทธเลอกตงเมอมอายครบ๑๘ปบรบรณ
บคคลมหนาทพทกษปกปองและรวมสบสานศลปวฒนธรรมของชาตเปนตน
2.2การปฏบตตนเปนพลเมองดตามสถานภาพ บทบาท สทธเสรภาพและหนาท
การปฏบตเปนพลเมองดจะตองค�านงถง
ความรบผดชอบทงตอตนเองครอบครวสงคม
และประเทศชาต
ความรบผดชอบตอตนเองเชนการตงใจ
ศกษาเลาเรยน ไมยงเกยวกบอบายมข รจก
ประหยดอดออม
ความรบผดชอบตอครอบครวเชนเชอฟง
ค�าสงของพอแม ปฏบตตามกฎระเบยบใน
ครอบครว
สวนความรบผดชอบตอประเทศชาตนน
ในฐานะพลเมองดจะตองชวยกนพฒนาบาน
เมอง เพอใหประเทศไทยนาอยอาศย ซงการ
ปฏบตตนเปนพลเมองดตามสถานภาพบทบาท
การศกษาอบรมเปนการพฒนาคนใหมความสมบรณ
ทงทางรางกายจตใจและสตปญญาอกทงมสวนส�าคญ
ในการพฒนาสงคมใหเจรญกาวหนาตอไปได
สทธเสรภาพและหนาทของตนอยางเหมาะสมสามารถกระท�าไดดงน
๑)การเขารบการศกษาอบรม การศกษาเปนการพฒนาคนใหมความสมบรณ
ทงรางกายจตใจและสตปญญาเพอน�าความรไปใชในการด�าเนนชวตอยางมความสขและเปน
พนฐานในการประกอบอาชพทมนคง รวมทงน�าความรทไดรบมาพฒนาประเทศชาตใหเจรญ
กาวหนาตอไปได
9
ò. ʶҹÀÒ¾ º·ºÒ· ÊÔ· Ô àÊÃÕÀÒ¾ ˹ŒÒ·Õè 㹰ҹоÅàÁ×ͧ Õ µÒÁÇÔ¶Õ»ÃЪҸԻäµÂ
ในการด�าเนนชวตประจ�าวนเราตองค�านงถงสถานภาพบทบาทสทธหนาทของตนเอง
อยเสมอเพราะถอเปนหวใจส�าคญของการปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยและเปน
แนวทางทท�าใหเราปฏบตสงตางๆ ทงตอตนเองและผอนไดถกตองเหมาะสม สงผลใหสงคม
สวนรวมมความสงบ เปนระเบยบ อยรวมกนอยางสนตสข ประเทศมความมนคงและพฒนา
ไดอยางยงยน
2.๑ความหมายและความส�าคญของสถานภาพ บทบาท สทธเสรภาพและหนาทของประชาชนชาวไทย
๑)สถานภาพหมายถงต�าแหนงทางสงคมทบคคลไดรบจากการเปนสมาชกของสงคม สถานภาพแบงออกเปน ๒ ประเภท คอ สถานภาพทตดตวมาแตก�าเนด เชน เปนชาย
เปนหญงเปนพอเปนแมเปนลกเปนหลานเปนคนไทยเปนตนและสถานภาพทไดมาดวยการ
ใชความรความสามารถของบคคลเชนเปนครเปนนกเรยนเปนแพทยเปนตน
๒)บทบาท หมายถง การปฏบตตนตามสถานภาพของตนเอง ซงในแตละคนกมบทบาททคลายคลงหรอแตกตางกนไป และในตวบคคลหนงอาจมบทบาทหลายบทบาท เชน
นายด�ารงเดชมลกหนงคน นายด�ารงเดชมสถานภาพเปนพอมบทบาทในการเลยงด ใหความรก
ความอบอนใหการศกษาและอบรมสงสอนลกใหเปนคนดขณะเดยวกนในฐานะทนายด�ารงเดชเปน
ประชาชนไทยคนหนงนายด�ารงเดชกมบทบาท
ในการเปนพลเมองด เชน มความหวงแหนใน
ชาตศาสนาและสถาบนพระมหากษตรยปฏบต
ตามกฎกตกาบานเมองอยางเครงครดเปนตน
๓)สทธหมายถงประโยชนของบคคลทกฎหมายใหการรบรองและความคมครอง
เชน บคคลผ มสญชาตไทยมสทธไดรบการ
สงเสรมสนบสนนและไดรบการชวยเหลอจากรฐ
ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ เชน สทธทจะ
ไดรบบรการสาธารณสขและสวสดการจากรฐ
สทธในการรบรขอมลขาวสารสทธในกระบวนการ
ยตธรรมเปนตน
นกเรยนมบทบาทส�าคญ คอ การตงใจศกษา หาความร
และเคารพกฎระเบยบของโรงเรยน
8
๖) การปฏบตตนตามคานยมทดงาม คานยมทดงามของไทยมหลายประการ ไมวาจะเปนความรกชาตศาสนาพระมหากษตรยมความรบผดชอบขยนหมนเพยรมความรก
และภมใจในความเปนไทย ซงพลเมองดควรน�าไปปฏบตในชวตประจ�าวน เชน การเขารวมใน
กจกรรมทแสดงออกถงความเคารพเทดทนในสถาบนพระมหากษตรย การอนรกษและเผยแพร
วฒนธรรมไทยการเสยสละและท�าประโยชนเพอสวนรวมเปนตน
ในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยนอกจากนประชาชนทวไปสามารถสอดสองดแลเพอปองกน
ผคดท�าลายประเทศไดเมอพบเหนอะไรผดปกตตองแจงใหทางการรบด�าเนนการแกไข
๙)การประกอบอาชพทสจรตดวยความขยนหมนเพยรถอเปนการสรางรายไดใหกบตนเองและประเทศชาตสงผลใหเกดสภาพคลองทางการเงนท�าใหมความเปนอยทด
๑๐)การประหยดและอดออม รจกวางแผนการใชจายเงนเพอใหไดสงของทคมคาท�าใหฐานะทางเศรษฐกจมนคงพลเมองทดทกคนควรมวนยในการใชจายรจกประหยดไมสรยสราย
ซงจะเปนผลดตอตนเองครอบครวและประเทศชาต
ó. ¼Å¨Ò¡¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹à»š¹¾ÅàÁ×ͧ´ÕµÒÁÇÔ¶Õ»ÃЪҸԻäµÂ การปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยนนมความส�าคญอยางมากตอตนเองสงคม
และประเทศชาตดงน
๑.ท�าใหสงคมและประเทศชาตมการพฒนาไปไดอยางมนคง เมอสมาชกทกคน
ปฏบตตนตามบทบาทหนาทของตนดวยความรบผดชอบ รจกการเสยสละประโยชนสวนตนเพอ
ผลประโยชนสวนรวม มความเออเฟอเผอแผและมน�าใจตอกน โดยยดหลกศลธรรมเปนพนฐาน
ในการปฏบตตอกนเชนนกเรยนมหนาทตงใจศกษาหาความรและฝกฝนพฒนาศกยภาพของตน
อยเสมอ เพอตอไปในอนาคตจะไดน�าความรความสามารถทมไปใชในการประกอบอาชพของตน
อยางสจรตและเปนทรพยากรมนษยทมคณภาพในการพฒนาประเทศชาตตอไป
๗)การไปใชสทธเลอกตง ตองไปใชสทธเลอกตงเพอเลอกคนดเขาไปเปน
ตวแทนบรหารบานเมองทงในระดบทองถนและ
ระดบประเทศโดยปราศจากการรบสนจางรางวล
๘)การปองกนประเทศ การทประเทศชาตจะมความมนคงปลอดภยไดนน
ประชาชนทกคนจะตองมสวนรวมในการปองกน
ประเทศรกษาเกยรตภมผลประโยชนของชาต
และสาธารณสมบตของแผนดน อกทงรวมมอ การประกอบอาชพทสจรตดวยความขยนหมนเพยร
เปนการสรางรายไดใหกบตนเองและประเทศชาต
๑๑
๒)การปฏบตตนตามกฎหมายเมอทกคนปฏบตตามกฎหมายอยางเครงครดยอมสรางความเปนระเบยบเรยบรอยแกสงคม
๓)การนบถอศาสนาและปฏบตตามพธกรรมทางศาสนาทตนนบถอเชนการเขารวมพธกรรมทางศาสนาปฏบตตนตามหลกธรรมทางศาสนาถาพลเมองทกคนปฏบตตนเปน
ศาสนกชนทดตอศาสนาแลวยอมกอใหเกดความสงบสขมความมนคงทางจตใจสามารถเผชญ
ปญหาตางๆ ทเขามาในชวตสามารถจดระเบยบ
ชวตในสงคมและสามารถควบคมความประพฤต
ตนเองในสงคมได
๔)การสบสานศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถน เพอน�ามาปรบใชในการด�าเนนชวตและถายทอดไปยงสงคมอนๆ
เชนประเพณวนสงกรานตซงมการสรงน�าพระ
และรดน�าด�าหวผใหญ เปนการแสดงออกถง
ความมสมมาคารวะ ความกตญญตอศาสนา
และผอาวโส เปนวนรวมญาตพนองทแสดงถง
ความสามคคปรองดอง และในวนสงกรานตน
เปนชวงอากาศรอนกแสดงใหเหนถงภมปญญาไทยทสามารถเลอกประเพณทมการสาดน�าเลนน�า
เพอบรรเทาความรอนและเพอความสนกสนานอกดวย
นอกจากน ยงเปนการเผยแพร
วฒนธรรมประเพณแกชาวตางชาต ดงดดให
ชาวตางชาตเขามาทองเทยวในประเทศไทย
และท�าใหเปนฤดกาลทองเทยวน�ารายไดเขาส
ประเทศไดอกทางหนง
๕)การรวมมอในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอมทางธรรมชาต โดยการใชทรพยากรใหเกดคณคา
มากทสด ลดการใชทรพยากรธรรมชาตทหา
ไดยากโดยการหาสงอนมาทดแทนเชนการใช
พลงงานแสงอาทตย พลงงานลม พลงงานน�า
พลงงานชวมวลพลงงานชวภาพเปนตน
ศลปวฒนธรรมอนดงามของไทยอาจสญหายไป ถาหาก
เยาวชนของชาตไมรวมกนสบสาน
การปลกปาชายเลนเปนการชวยอนรกษทรพยากร
ธรรมชาตของประเทศไดอกทางหนง
๑0
เสรมสาระ
เเผนผงหลกการส�าคญของประชาธปไตย
๑. อ�านาจสงสดในการปกครองประเทศ ซงเรยกกนวา “อ�านาจอธปไตย” เปนอ�านาจทมาจากปวงชนของประเทศแบงการใชอ�านาจเปนฝายนตบญญตฝายบรหารและฝายตลาการ ๒. ความเสมอภาคภายใตระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยถอวาทกคนเสมอภาคเทากนโดยความเสมอภาคในระบอบประชาธปไตยจะใหความส�าคญกบความเสมอภาคทางโอกาสในทางการเมองเศรษฐกจสงคมและการศกษา ๓. สทธและเสรภาพของประชาชน จะไดรบการคมครองโดยรฐธรรมนญ เชน สทธในทรพยสนสทธทางการเมองเปนตนนอกจากนประชาชนมเสรภาพทจะพดเขยนและวพากษวจารณไดภายในกรอบของกฎหมายรวมทงมหนาททจะตองปฏบตตามทก�าหนดไวในรฐธรรมนญอกดวยเชนหนาทในการไปใชสทธเลอกตง หนาทในการเสยภาษอากร หนาทในการรกษาไวซงการปกครองระบอบประชาธปไตยเปนตน ๔. การยดถอกฎหมายเปนหลกในการปกครอง ซงหมายความวาประชาชนทกคนมหนาททจะตองเคารพกฎหมาย สวนรฐบาลมหนาททจะตองบงคบใชกฎหมายตอประชาชนทกคนทกกลมอยางเทาเทยมและเสมอภาคกน ๕. การปกครองในระบอบประชาธปไตยเปนการปกครองของประชาชน โดยประชาชน และเพอประชาชนจงมความจ�าเปนตองอาศยหลกการเสยงขางมากเพราะเสยงเอกฉนทคงจะเปนไปไดนอยจงก�าหนดใหใชเสยงขางมากเปนเกณฑแตในขณะเดยวกนกตองรบฟงเสยงสวนนอยดวย
ทมา:ส�านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร
การปกครองในระบอบประชาธปไตยจ�าเปนตองรบฟงเสยงสวนนอยและตดสนดวยเสยงขางมาก
เปนเกณฑ
ยดกฎหมายเปนหลกในการปกครองประเทศ
อ�านาจอธปไตย
เปนของ
ประชาชน
ประชาชนจะมโอกาสทเทากนในทางการเมองเศรษฐกจสงคมและการศกษา
สทธเสรภาพของประชาชน
ไดรบการคมครองโดยรฐธรรมนญ
หลกการสาคญของประชาธปไตย
หลกการสาคญของประชาธปไตย
๑๓
๒.ท�าใหเกดความรกและความสามคคในสงคม เมอสมาชกทกคนในสงคมรจก
เสยสละรวมมอรวมใจกนท�ากจกรรมตางๆ เพอสวนรวมเชนการรวมกนอนรกษสภาพแวดลอม
ในทองถนของตนไมใหมการบกรกท�าลายปาการรวมบ�าเพญสาธารณประโยชนในวนส�าคญตางๆ
๔.ท�าใหสมาชกในสงคมอยอยางสนตถาสมาชกในสงคมอยรวมกนอยางมความสข
ยอมสงผลใหมสขภาพจตทด เพราะเมอสมาชกทกคนปฏบตตนเปนพลเมองด โดยเรมตงแต
การเปนสมาชกทดของครอบครวโรงเรยนและชมชนจะท�าใหเกดความสมพนธทดระหวางกนของ
ทกๆ คนไมเกดชองวางทท�าใหเกดความแตกแยกหรอความไมไววางใจกนเชนการชวยเหลอกน
ในชมชนการรวมกนท�าความสะอาดชมชนทตนอาศยอยโดยทชมชนไมแบงเชอชาตศาสนาแบงส
เชน รวมกนปลกปาในวนเขาพรรษา เปนตน
ซงการท�างานรวมกนนน ยอมจะเปนการสราง
ความสมพนธทดระหวางกนเกดความรกความ
สามคคของคนในชมชนและประเทศชาต และ
เปนการฝกตนเองใหมวถชวตในการอยรวมกน
อยางเหมาะสม
๓.ท�าใหสงคมมความเปนระเบยบ
เรยบรอย เพราะทกคนมความรบผดชอบตอ
ตนเองและสวนรวม รจกการปฏบตตนตามกฎ
ระเบยบกตกาของสงคมเชนการขามถนนตรง
ทางมาลายหรอใชสะพานลอยเปนตน
แบงกลมเปนตน
การปฏบตตนเปนพลเมองดเปนหนาท
ของสมาชกในสงคมไมวาจะอยในสงคมขนาดเลก
หรอขนาดใหญเพราะการเปนพลเมองดจะท�าให
การอยรวมกนในสงคมเปนไปอยางสนตสขและ
พฒนาสงคมใหเจรญกาวหนาตอไปโดยสมาชก
ทกคนจะตองมหลกการหรอแนวทางในการปฏบต
ตนอยางเหมาะสมนกเรยนควรไดพฒนาตนเอง
ใหเปนสมาชกทดของครอบครวโรงเรยนชมชน
และเปนพลเมองดของสงคมและประเทศชาต
ตามวถประชาธปไตย
พลเมองดควรรวมมอกนประกอบกจกรรมเพอประโยชน
รวมกนของสงคมในวนส�าคญทางศาสนา เชน รวมกน
ท�าความสะอาดศาสนสถาน
การทสมาชกในสงคมร จกเสยสละรวมมอรวมใจกน
ท�ากจกรรมตางๆ เพอสวนรวมจะท�าใหสงคมมแตความรก
และความสามคคกน
๑2
๑)ศกษาหาความรเกยวกบกระบวนการทางประชาธปไตย การทเราเปนพลเมองของประเทศทมการปกครองในระบอบประชาธปไตย เราควรมความสนใจศกษาหาความร
ในหลกการรวมถงกระบวนการทางประชาธปไตยทถกตอง ซงสามารถท�าไดหลายวธ เชน อาน
หนงสอเกยวกบกระบวนการทางประชาธปไตยคนควาขอมลเกยวกบกระบวนการทางประชาธปไตย
จากหนวยงานรฐทเกยวของเขารวมนทรรศการทใหความรดานประชาธปไตยเขารวมงานเสวนา
ในหวขอทเกยวกบประชาธปไตยพดคยแลกเปลยนความรกบผทมความรในเรองกระบวนการทาง
ประชาธปไตย
๒)น�ากระบวนการประชาธปไตยมาปรบใชในชวตประจ�าวนกระบวนการทางประชาธปไตยนน มไดใชในดานการเมองการปกครองเพยงอยางเดยว แตสามารถน�ามาปรบใช
ในการด�าเนนชวตประจ�าวนไดทงในครอบครว โรงเรยน และชมชน เชน เมออยในครอบครว
ควรเคารพและปฏบตตามกฎระเบยบหรอขอตกลงภายในครอบครวอยางเครงครด ปฏบตตอ
สมาชกในครอบครวดวยความเอออาทร เปดโอกาสใหสมาชกทกคนแสดงความคดเหนอยางม
เหตผลและไมใชความรนแรงในการแกปญหาภายในครอบครวเมออยในโรงเรยนควรเขารวมใน
กจกรรมตางๆ ตามกระบวนการทางประชาธปไตยเชนการเลอกหวหนาหองโดยใชวธการโหวต
การลงคะแนนเสยงเลอกตงประธานนกเรยนการตดสนใจเลอกเขารวมชมรมกจกรรมอยางเสรเมอ
ตองท�างานกลมกมการปรกษาหารอกน รบฟงความคดเหนของเพอน และเคารพในสทธและ
เสรภาพของทกคน เมออยในชมชน ควรมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทเปนประโยชนตอชมชน
เชน รวมกนท�าความสะอาดถนนในชมชน เกบขยะในแหลงน�าของชมชน เขารวมเปนสมาชก
สหกรณของชมชน
๓)เผยแพรความรดานประชาธปไตยเมอเรามความรและสามารถปฏบตตนตามกระบวนการทางประชาธปไตยไดอยางถกตองเรากควรเผยแพรใหผอนไดรบทราบโดยการพดคย
ใหผอนเหนความส�าคญของการปฏบตตนตามกระบวนการทางประชาธปไตย โดยการปฏบตตน
การอภปรายแลกเปลยนความคดเหนเปนอกหนงกจกรรม
ทสงเสรมกระบวนการประชาธปไตย
ใหเหนเปนตวอยางมการพดคยชกชวนใหผอน
ปฏบตตาม รวมถงสงเสรมกจกรรมทกอใหเกด
การปฏบตตนตามวถประชาธปไตยเชนการจด
กจกรรมใหความรความเขาใจในกระบวนการ
ทางประชาธปไตยจดการอภปรายเพอแลกเปลยน
ความคดเหนในประเดนทเกยวกบประชาธปไตย
เผยแพรข อมลหรอแนวทางปฏบตตนตาม
กระบวนการประชาธปไตยทถกตองผานสอตางๆ
อยางเหมาะสม
๑5
ô. á¹Ç·Ò§¡ÒÃÊ‹§àÊÃÔÁãËŒ»¯ÔºÑµÔµ¹à»š¹¾ÅàÁ×ͧ´ÕµÒÁÇÔ¶Õ»ÃЪҸԻäµÂ
ในสงคมทเปนประชาธปไตย การปฏบตตนเปนพลเมองดเปนปจจยส�าคญทจะท�าใหสงคม
ประชาธปไตยเปนสงคมทมความสงบสขและชวยพฒนาประเทศชาตใหมความเจรญกาวหนาหรอ
อาจกลาวไดวา ถาชาวไทยทกคนปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย ประเทศไทยกจะ
เจรญกาวหนาทดเทยมกบนานาอารยประเทศและจะอยรวมกนไดอยางสงบสข
แนวทางการปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยทส�าคญมดงน
๔.๑การท�ากจกรรมทสงเสรมกระบวนการทางประชาธปไตย
สงส�าคญของการเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยคอการปฏบตตนและด�าเนนชวตตาม
วถประชาธปไตยซงถาหากสมาชกในสงคมเขารวมกจกรรมตางๆ ตามกระบวนการประชาธปไตย
กจะชวยใหทกคนอยรวมกนอยางสงบสข ไมเกดความรนแรง มการเคารพสทธเสรภาพซงกน
และกน เมอเกดความขดแยงกสามารถแกไขไดโดยใชเหตผล ทงน การท�ากจกรรมรวมกนใน
กระบวนการทางประชาธปไตยไมไดมเพยงแตกจกรรมทางการเมองการปกครองเทานน แตยงม
กจกรรมอกหลายดานทสามารถด�าเนนตามกระบวนการประชาธปไตยไดในทกภาคสวนของสงคม
เรมจากการปฏบตภายในครอบครว โรงเรยน ชมชน ไปจนถงสงคม ซงการท�ากจกรรมทชวย
สงเสรมกระบวนการทางประชาธปไตยมดงน
กจกรรม ทสงเสรม
กระบวนการทางประชาธปไตย
ศกษาหาความรเกยวกบ
กระบวนการประชาธปไตย
•อานหนงสอ
•คนควาขอมล
• เขารวมงานเสวนา
•พดคยแลกเปลยนความรกบผอน
เผยแพรความรดานประชาธปไตย
•ปฏบตตนใหผอนเหนเปนตวอยาง
•ชกชวนผอนใหปฏบตตาม
• จดกจกรรมทใหความรดาน
ประชาธปไตย
น�ากระบวนการประชาธปไตย
มาปรบใชในชวตประจ�าวน
• รบฟงความคดเหนผอน
•แสดงความคดเหนอยางมเหตผล
•ยอมรบเสยงสวนมากและเคารพเสยง
สวนนอย
ตดตามขาวสารขอมลเกยวกบ
กระบวนการประชาธปไตย
• สนใจตดตามขาวสารขอมลทางดาน
การเมองอยเสมอ
• มวจารณญาณในการเลอกรบขอมล
ขาวสาร
๑๔
๖.การรวมมอกนท�านบ�ารงศาสนสถานใหเปนสถานทเหมาะแกการพฒนาจตใจ
ของสมาชกในสงคม และการประกอบกจกรรมเพอสวนรวม สามารถท�าไดโดยการลงแรง เชน
การท�าความสะอาดบรเวณวด หรอซอมแซมสวนทเสยหาย รวมถงการบรจาคเงนหรอปจจย
ตางๆ ตามก�าลงความสามารถของเรา
๗.การรวมมอกนอนรกษ หรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปะหรอ
วฒนธรรมอนดงามของทองถนและของชาต
๔.๓การดแลรกษาสาธารณประโยชนและสงแวดลอมของชมชน และประเทศ พลเมองดในสงคมประชาธปไตยจะตองดแลรกษาสาธารณประโยชนและสงแวดลอม
ของชมชนและประเทศ ทงนเพราะสาธารณสถานสรางไวเพอประโยชนรวมกนของสงคม และ
สงแวดลอมทดเปนปจจยทจะชวยใหสงคมมความสะดวกสบายและมคณภาพชวตทด ซงม
แนวทางในการปฏบตตนเพอวตถประสงคดงกลาวหลายแนวทางดงน
๑.ชวยรกษาและบ�ารงถนนหนทางใหอยในสภาพดเพอจะไดใชประโยชนรวมกนเปน
เวลานานเชนผใชรถบรรทกไมควรบรรทกน�าหนกเกนกวาทกฎหมายก�าหนดเพราะจะท�าใหถนน
หนทางช�ารดและเสอมสภาพเรวขนท�าใหสนเปลองงบประมาณเปนตน
๒.ปองกนมใหบคคลใดท�าลายสาธารณสถานทประชาชนใชประโยชนรวมกน เชน
ทพกรมทางหรอทพกรอรถประจ�าทางสวนสาธารณะเปนตน
การอนรกษสงแวดลอมและรกษาสาธารณประโยชนของนกศกษาคณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมเปนการสราง
ประโยชนใหแกสงคมถอเปนแนวทางหนงในการปฏบตตนเปนพลเมองด
๑๗
๔)ตดตามขาวสารขอมลทเกยวกบกระบวนการประชาธปไตย โดยตดตามขาวสารขอมลผานสอตางๆ เชนวทยโทรทศนหนงสอพมพอนเทอรเนตอยางมวจารณญาณ
และน�าขาวสารขอมลทไดรบมาใชใหเกดประโยชนในการด�าเนนชวตประจ�าวน หรอน�ามาพดคย
แลกเปลยนกนกบบคคลรอบขางเพอใหเกดการแสดงความคดเหนทางดานประชาธปไตยอยาง
สรางสรรคเกดมมมองใหมๆในการพฒนากระบวนการทางประชาธปไตยและชวยสรางจตส�านก
ทางดานประชาธปไตยใหแกสมาชกในสงคม
๔.2การมสวนรวมและรบผดชอบในกจกรรมทางสงคม พลเมองดในสงคมประชาธปไตยจะตองมสวนรวมและรบผดชอบในกจกรรมทางสงคมอยาง
ตอเนองจงจะท�าใหสมาชกในสงคมประชาธปไตยอยรวมกนดวยความรกและสามคคและพฒนา
สงคมใหเจรญกาวหนามากขนเรอย ๆ กจกรรมทางสงคมทมความส�าคญตอการพฒนาสงคม
ประชาธปไตยทพลเมองดจะตองมสวนรวมและรบผดชอบในการปฏบตใหเปนผลส�าเรจมดงน
๑.การบ�าเพญสาธารณประโยชนเชนดแลรกษาสาธารณสมบตของชมชนอนรกษ
ทรพยากรธรรมชาต
๒.การเสยสละเพอสวนรวมชวยเหลอผดอยโอกาสตามก�าลงและความสามารถของ
ตนเองเออเฟอเผอแผมน�าใจตอผอนไมเอารดเอาเปรยบสงคมสวนรวมและปฏบตตอผอนดวย
ความเทาเทยม
๓.เขารวมท�ากจกรรมทมประโยชนเชนเลนกฬาเลนดนตรสรางสรรคผลงานศลปะ
ในขณะเดยวกนกหลกเลยงและไมใหการสงเสรมในอบายมขทงหลาย ไมวาจะเปนยาเสพตด
การพนนหรอสอทไมเหมาะสมหากพบเหนการกระท�าทไมเหมาะสมดงกลาวกแจงใหเจาหนาท
ทเกยวของทราบเพอด�าเนนการตอไป
๔.การรวมมอกนสงเคราะหคน
พการหรอทพพลภาพ ใหไดรบสงอ�านวยความ
สะดวกตาง ๆ และมคณภาพชวตทดตามสมควร
๕.การรวมมอกนในการปองกน
สาธารณภยตางๆมใหเกดขนกบชมชนของตน
เชน ตองไมตดไมท�าลายปา อนเปนสาเหต
ส�าคญทท�าใหเกดอทกภยเปนตน
การเขารวมในกจกรรมทางสงคมเปนสงส�าคญตอการ
พฒนาเดกและเยาวชนใหเตบโตทงทางรางกายและจตใจ
เพอเปนพลเมองทดของสงคมตอไปในอนาคต
๑6
๖.ดแลรกษาทางน�าสาธารณะอนเปนหนงในเสนทางคมนาคมทส�าคญของประเทศ
มใหมสงกดขวางทท�าใหทางน�าตนเขนและตองไมรกล�าทางสาธารณะจนไมสามารถใชสญจรไปมาได
๗.ดแลรกษา และอนรกษโบราณสถาน โบราณวตถ อนเปนสาธารณสมบต และ
สาธารณประโยชนของชมชนและประเทศ เชน การไมขดเขยน การไมท�าลาย การไมหยบฉวย
หรอกระท�าการใดๆ ทกอใหเกดความเสยหายกบโบราณสถานโบราณวตถซงถอเปนสมบตล�าคา
ของพลเมองทกคนในประเทศทจะตองชวยกนดแลรกษาใหคงอยสบไป
โบราณสถาน เปนมรดกอนมคาของชาต พลเมองดตองรวมกนดแลรกษาในฐานะสาธารณสมบตและสาธารณประโยชน
ทส�าคญของประเทศใหคงอยตอไป
จากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวาหากสมาชกในสงคมทกคนสามารถพฒนาตนเอง
ใหเปนพลเมองดของสงคมคอ เปนคนทเคารพในเหตผลปฏบตตนตามสถานภาพบทบาท
สทธหนาทเคารพสทธเสรภาพของบคคลอนมจตสาธารณะเคารพกฎหมายและมคณธรรม
จรยธรรมตามวถประชาธปไตยไดยอมจะสงผลดทงตอตนเองสงคมและความสงบสขของ
ประเทศชาตโดยรวมซงถาคนไทยสวนใหญประพฤตปฏบตตนเปนพลเมองดประเทศกจะเกด
ความสงบสขปราศจากความขดแยงประเทศชาตกยอมพฒนาเจรญกาวหนาไดอยางรวดเรว
๑9
๓.คมครองสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมใหคงอยในสภาพดตลอดไป และ
ปองกนมใหเกดมลพษตอสงแวดลอม ซงอาจกอใหเกดผลกระทบทจะเปนอนตรายตอสขภาพ
และสวสดภาพของสมาชกในสงคมตลอดจนทรพยากรธรรมชาต
๔.ป องกนมให บคคลใดท�าให
สงแวดลอมเสอมโทรมอนจะท�าใหคณภาพชวต
ของสมาชกในสงคมเสอมโทรมลงเชนจะตอง
มมาตรการในการควบคมไมใหบคคลใดทงขยะ
ลงไปในแมน�าล�าคลอง ซงจะท�าใหน�าเนาเสย
และท�าใหสตวน�าด�ารงชวตอยไมไดรวมทงตอง
ปองกนมใหผใดตดไมท�าลายปา ซงจะท�าให
สภาพแวดลอมธรรมชาตเสยหายและขาดความ
สมดล อนเปนสาเหตของอทกภยและภยแลงท
เกดขนในหลายๆ พนทของประเทศไทยการมสวนรวมในการดแลรกษาสงแวดลอมของชมชนและ
ประเทศถอเปนการสรางประโยชนใหแกสงคมทพลเมองด
ทกคนพงปฏบต
๕.สงเสรมและใหความรวมมอในการใชพลงงานอนเปนสาธารณประโยชนทส�าคญ
ในการขบเคลอนความกาวหนาและการด�ารงชวตประจ�าวนของพลเมองในประเทศเชนพลงงานน�า
พลงงานไฟฟาพลงงานเชอเพลงเพอน�าไปสการมพลงงานใชอยางยงยนโดยแนวทางการใชและ
อนรกษพลงงานเชนการใชพลงงานทดแทนการใชพลงงานอยางประหยดและคมคาตลอดจน
การหมนเวยนพลงงานเพอน�ากลบมาใชใหมอยางมประสทธภาพ
การใชพลงงานทางเลอกเชนพลงงานแสงอาทตยพลงงานลมถอเปนการชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาตของประเทศ
ไดอกทางหนง๑8
คÓถาม ประจÓหนวยการเรยนร
กจกรรม สรางสรรคพฒนาการเรยนร
๑.สงคมประชาธปไตยมลกษณะทส�าคญอยางไรจงอธบาย
๒.การเปนพลเมองดมคณลกษณะอยางไรใหอธบายพรอมยกตวอยางประกอบ
๓.จงยกตวอยางผลทเกดจากการปฏบตตนเปนพลเมองดตามสถานภาพบทบาทสทธเสรภาพ
และหนาททเกดในชมชนและประเทศชาต
๔.นกเรยนสามารถปฏบตตนเปนพลเมองดของชมชนและประเทศชาตไดอยางไรบาง
๕.จงวเคราะหผลทไดรบจากการปฏบตตนเปนพลเมองดตอตนเองชมชนและประเทศชาต
๖.แนวทางสงเสรมใหปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย สามารถท�าไดอยางไร
จงอธบาย
กจกรรมท๑ นกเรยนแบงกลม โดยใหแตละกลมระบสถานภาพของตนเอง จากนนเชอมโยง
ถงบทบาท สทธ เสรภาพ และหนาทในฐานะการเปนพลเมองดทมตอโรงเรยน
ชมชนและประเทศชาตเปนแผนผงความคดใสกระดาษรายงานสงครผสอน
กจกรรมท๒ นกเรยนแบงกลม รวมกนสบคนบคคลทเปนตวอยางของพลเมองดตามวถ
ประชาธปไตยทเปนทรจกในสงคมไทยอภปรายเชอมโยงแนวทางการปฏบตตน
เปนพลเมองดทนกเรยนสามารถปฏบตตามไดรวมถงผลทจะไดรบจากการปฏบต
น�าเสนอผลการอภปรายรวมกนหนาชนเรยน
กจกรรมท๓ ใหนกเรยนแบงกลมท�ากจกรรมจตอาสาพฒนาชมชนโดยใหแตละคนวางแผน
การท�างานเลอกสถานทวธการท�ากจกรรมและระยะเวลาทท�าเขยนแผนการท�างาน
สงครเมอลงมอปฏบตจรง ใหบนทกผลการปฏบตงาน พรอมถายภาพประกอบ
น�าเสนอผลงานในชนเรยนและตดปายนเทศ
20