ค ำพพำกษำศำลฎ¸กำ พ.ศ....

1

ค ำพพำกษำศำลฎกำ

พ.ศ. 2523

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 152/2523

ลกจางนดหยดงานและปดลอมเครองบนสายการบนลฟแฮนซา และสายการ

บนแอรฟรานซ กบบบบงคบใหสายการบนทงสองเลกสญญาจางบรการกบนายจางถา

ไมเลกสญญากจะไมยอมเลกปดลอมและไมยอมใหเครองบนเดนทางตอไป การบบ

บงคบใหสายการบนทงสองเลกสญญากบนายจางเชนน เปนการกระท าโดยมชอบดวย

กฎหมายท าใหนายจางเสยหาย เปนการละเมด

หมำยเหต

คดน ศาลฎกาวนจฉยขอกฎหมายวา “ขอเทจจรงฟงไดวาจ าเลยมสวนรวมในการนด

หยดงานดวย ขอทตองพจารณามวา จ าเลยมสวนรวมในการบบบงคบสายการบนลฟแฮนซา

และสายการบนแอรฟรานชหรอไม นายปเตอร เทรลลก ผจดการสถานของบรษทการบนลฟแฮน

ซาททาอากาศยานกรงเทพฯ เบกความวาจ าเลยไดบอกใหบรษทลฟแฮนซาเลกสญญาบรการกบ

โจทก แลวพวกปดลอมเครองบนจะเลกปดลอม บรษทแอรฟรานซกเกดกรณเชนเดยวกน คอให

เลกสญญากบโจทกแลวคนงานจงเลกปดลอม ฝายจ าเลยปฏเสธวาไมไดมสวนในการบบบงคบให

สายการบนทงสองเลกสญญากบโจทก ศาลฎกาเหนวา การนดหยดงานและปดลอมเครองบนครง

น มวตถประสงคเพอใหโจทกปฏบตตามขอเรยกรองของพนกงานบรษทโจทก เมอฟงวาจ าเลยม

สวนรวมในการนดหยดงาน กนาเชอวาเปนความจรงตามทนายปเตอร เทรลลก เบกความ

เพราะการบบบงคบใหสายการบนทงสองเลกสญญากบโจทกยอมจะมผลเปนการบบบงคบโจทกให

ปฏบตตามขอเรยกรองนนเอง จงเหนพองกบศาลอทธรณทฟงวาจ าเลยรวมกบพวกในการนดหยด

งานและปดลอมเครองบนของสายการบนลฟแฮนซาและสายการบนแอรฟรานซ กบบบบงคบให

สายการบนทงสองเลกสญญากบโจทก ถาไมเลกสญญากจะไมยอมเลกปดลอมและไมยอมให

เครองบนเดนทางตอไป การบบบงคบใหสายการบนทงสองเลกสญญากบโจทกเชนน เปนการ

กระท าโดยมชอบดวยกฎหมาย ท าใหโจทกเสยหายเปนการละเมด

ขอตอมา จ าเลยฎกาวา การทโจทกตองหยดกจการหาท าใหโจทกเสยหายขาดรายไดไม

บรษทโจทกไมมรายได ไมมก าไร มแตขาดทน การหยดงานของโจทกจงไมเสยหาย

2

ศาลฎกาเหนวา โจทกจะมก าไรหรอขาดทนกตาม เมอจ าเลยท าละเมดจ าเลยกตองใชคา

สนไหมทดแทนเพอการละเมดนน แมโจทกจะขาดทนอยกอน จ าเลยกไมมสทธทจะท าความ

เสยหายใหขาดทนยงขน ศาลอทธรณใหจ าเลยใชคาเสยหายโดยพเคราะหถงพฤตการณและความ

รายแรงแหงละเมดทจ าเลยกบพวกกอขน เปนการใชดลพนจตามประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย มาตรา 438 จ าเลยมไดฎกาวาศาลอทธรณใชดลพนจโดยมชอบอยางใด ไมมเหตทจะ

เปลยนแปลง” พพากษายน

(จนทร ระรวยทรง – สวฒน รตรสาร – สไพศาล วบลศลป)

ชอสงเกต

ยงไมพบคดทศาลฎกาไดวนจฉยวา การทบคคลใดขมขบงคบใหคสญญาจ าตองเลก

สญญาอนกอใหเกดความเสยหายแกคสญญาอกฝายหนงนนเปนการกระท าละเมดตอคสญญาทถก

บอกเลกสญญา ในตางประเทศเชน ประเทศองกฤษไดมคดท านองน ขนมาสศาลมานานแลว

และศาลกไดวางหลกเกณฑไววา การทบคคลภายนอกจงใจเขาไปเกยวของชกชวน ยยง หรอขมข

บงคบใหคสญญาฝายหนงกระท าผดสญญา หรอเลกสญญา โดยไมมเหตอนสมควรจนเปนเหตให

เกดความเสยหายแกคสญญาอกฝายหนงนนเปนการกระท าละเมด โดยเรมตนจากคด Lumley

v. Gye (1853) 2. E. & B. 216 ทเปนการจงใจชกจงใหมการผดสญญารบใชสวนตวดวย

การยยงใหคนรบใชไปเสยจากนายจาง และตอมากไดขยายหลกเกณฑใหครอบคลมถงสญญาทก

ชนดดวย แตสญญาเหลาน จะตองเปนสญญาทสมบรณไมเปนโมฆะ และยงใชบงคบระหวาง

คสญญาอยและเฉพาะแตการจงใจยยง หรอชกจงโดยร วามสญญาเชนวานนเทานนจงจะเปนการ

กระท าละเมด หากเปนการกระท าโดยไมจงใจไมเปนละเมด เวนแตผกระท าจะจงใจปดห ปดตา

ไมยอมรบร วาไดมสญญาอยหรอไม ซงในกรณเชนนศาลอาจวนจฉยวาผกระท าไดทราบโดยปรยาย

วามสญญาอยแลวกได อยางไรกด หากบคคลทจงใจเขาไปยยงใหมการกระท าผดสญญามเหต

อนสมควรทจะกระท าการเชนนน เชน บดายยงใหบตรชายเลกสญญาหมนกบหญงคหมนซงมความ

ประพฤตไมดเชนน ไมเปนการกระท าละเมด

ประสพสข จตต


ในขอสญญาจางแรงงานระหวางโจทกจ าเลยทวาจ าเลยมสทธจะบอกเลกสญญา

ไดทนทโดยไมตองใหเหตผลในการบอกเลกนน ตองปรากฏวาฝายใดฝายหนงเหนวา

ไมเหมาะสมในระหวางการทดลองงานหกเดอนแรกของการวาจาง เมอโจทกยงไมได

เรมทดลองงาน จ าเลยหามสทธบอกเลกสญญาโดยอาศยขอสญญาดงกลาวไดไม


ขอบงคบเกยวกบการท างานนน มกฎหมายบงคบใหนายจางจะตองจดใหม

ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ขอ 68 ดงนน จ าเลยซง

เปนนายจางจะตองจดใหมขอบงคบเกยวกบการท างานและตองมรายการตางๆ ตามท

3

ขอ 68 ก าหนดไว ซงขอ 68 (6) มรายการเรองวนยและโทษทางวนยดวย ฉะนน

นายจางจงมสทธทจะออกขอบงคบเกยวกบการท างานวา การเลนการพนนในบรเวณ

บรษทเปนความผดสถานหนก มโทษถงปลดออกหรอไลออก และไมมสทธไดรบ

คาชดเชยได สวนการจายคาชดเชยตองบงคบตามขอ 47 (3) ของประกาศ

กระทรวงมหาดไทย ระเบยบขอบงคบของจ าเลย จงชอบดวยกฎหมาย

การเลนการพนนในบรเวณบรษท ไมวาจะเปนเวลาในขณะปฏบตงานหรอ

นอกเวลากตาม นอกจากจะเปนการกระท าทผดตอกฎหมายอาญาแลว ยงเปนบอ

เกดแหงอาชญากรรมท าลายความสามคคในระหวางหมคณะ ท าใหผลงานของลกจาง

ลดนอยลง และอาจท าใหบรษทจ าเลยไดรบความเสยหายทางชอเสยง การฝาฝน

ระเบยบขอบงคบดงกลาวจงเปนกรณทรายแรง จ าเลยมสทธเลกจางโดยไมตองวา

กลาวตกเตอนกอน และไมตองจายคาชดเชย


ในชนคณะกรรมการแรงงานสมพนธ ลกจางกลาวหาวา นายจางกระท าการฝา

ฝน พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 (1) แตนายจางอางวามอ านาจ

เลกจางไดเพราะลกจางกระท าผดตามมาตรา 123 (1) (3) ดงน ขอทวาลกจางกระท า

การดงทนายจางกลาวหาจรงหรอไม ยอมเปนประเดนทคณะกรรมการแรงงานสมพนธ

พงวนจฉยดวย มใชวากรณมประเดนขอพพาทเฉพาะขอทฝายลกจางกลาวหาเทานน

แมลกจางจะถกฟองเปนจ าเลยในคดอาญาในขอหาความผดเรองทเปน

ประเดนพพาทกนอยกไมมกฎหมายบญญตใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธตองรอ

ฟงค าพพากษาในคดอาญานนกอน


โจทกเปนลกจางประจ าบรษทจ าเลย ท างานเตมเวลาตดตอกนมา 15 ป

จ าเลยใหโจทกออกจากงานโดยโจทกไมมความผด โจทกจงมสทธไดรบบ าเหนจตาม

ระเบยบการจายเงนบ านาญของจ าเลย การทจ าเลยออกระเบยบการจายเงนบ านาญ

ใหมมาใชแทนระเบยบเดม โดยไมไดแจงใหสหพนธแรงงานและโจทกทราบ ระเบยบ

ดงกลาวไมมผลบงคบโจทก


ค าวา นายจาง ลกจาง ตามความหมายของกฎหมายแรงงาน มความหมาย

กวางขวางไมเฉพาะนายจาง ลกจาง ทเกดจากสญญาจางแรงงานตามประมวลกฎหมาย

4

แพงและพาณชย บรรพ 3 ลกษณะ 6 เทานน แตหมายรวมถงบคคลผเขาท างาน

ใหแกบคคลอนในงานอตสาหกรรม หรอพาณชยกรรมโดยไดรบคาจางเปน

ผลประโยชนตอบแทนทวไป หากลกจางประเภทใดกฎหมายไมตองการใหอยใน

บงคบของกฎหมายแรงงานกจะก าหนดเปนขอยกเวนไว โจทกเปนพนกงานของการ

ทาเรอแหงประเทศไทย ซงเปนรฐวสาหกจตงข นโดยพระราชบญญตการทาเรอแหง

ประเทศไทย พ.ศ. 2494 จงถอวาโจทกเปนลกจางไดรบความคมครองของกฎหมาย

แรงงาน คอ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ก าหนดเวลาท างาน ลงวนท 23

มนาคม 2507 แกไขโดยฉบบท 3 พ.ศ. 2507 ลงวนท 23 มนาคม 2507 ขอ 2

ซงออกตามประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 19 ลงวนท 31 ตลาคม 2501

เงนชดเชยเปนสทธของลกจางทจะไดรบตามกฎหมาย มใชคาสนไหมทดแทน

หรอคาเสยหายในฐานละเมด และกฎหมายมไดก าหนดอายความไวเปนอยางอน จง

ตองใชอายความตาม ป.พ.พ. มาตรา 164 คอมก าหนด 10 ป

เงนทจ าเลยจายใหแกโจทกตามขอบงคบวาดวยการสงเคราะหพนกงานและ

คนงานของจ าเลย ทพระราชบญญตการทาเรอแหงประเทศไทย พ.ศ. 2499 มาตรา 46

ก าหนดใหจดตงกองทนขน โดยน าเงนสะสมทหกไวจากเงนเดอนของโจทกทกเดอน

กบเงนของจ าเลยอกจ านวนหนงเปนเงนสมทบจาย ซงมหลกเกณฑและวธการ

แตกตางกนไปจากเงนชดเชยตามกฎหมายแรงงาน เงนสงเคราะหนจงเขาลกษณะเปน

เงนประเภทอนตางหากจากเงนชดเชยดงก าหนดไวในประกาศกระทรวงมหาดไทย


การเลกจางตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงานฯ ขอ 46

แกไขโดยฉบบท 6 ขอ 2 วรรคสอง หมายถงการทนายจางใหลกจางออกจากงานไม

วากระท าดวยวธใด โดยทลกจางไมไดกระท าความผดตามทระบไว ไดความวาตาม

ระเบยบของจ าเลยการทลกจางของจ าเลยมอายครบ 60 ปบรบรณเปนเหตหนงท

จ าเลยจะสงใหลกจางออก ฉะนน จ าเลยสงใหโจทกออกจากงานเพราะครบ

เกษยณอาย จงเปนการเลกจาง แมประกาศกระทรวงมหาดไทย ขอ 46 ซงแกไข

เพมเตมแลวดงกลาวมไดระบความหมายของการเลกจางวา รวมถงกรณลกจางตองพน

จากต าแหนงเพราะเกษยณอาย ดงทระบไวเดมตามทแกไขโดยฉบบท 5 ขอ 2 กหา

ท าใหการทจ าเลยสงใหโจทกออกเพราะครบเกษยณอายไมเปนการเลกจางไม

จ าเลยมระเบยบก าหนดไววาลกจางทมอายครบ 60 ปบรบรณ จ าเลยมสทธสง

ใหออกจากงาน แตอาจมการพจารณาตออายการท างานใหเปนคราว คราวละไมเกน

5

หนงป จนถงปทอายครบ 65 กได ดงน การทจ าเลยสงใหโจทกออกเพราะครบ

เกษยณอายจงเปนการเลกจาง ระเบยบของจ าเลยดงกลาวไมใชการก าหนดระยะเวลา

การจางเพราะมใชเปนการตกลงกนวาจะจางกนจนกวาลกจางจะมอายครบ 60 ป

บรบรณ แตเปนเรองก าหนดคณสมบตของลกจางเปนการทวไป โจทกจงมใช

ลกจางประจ าทมก าหนดระยะเวลาการจางไวแนนอน

จ าเลยมระเบยบก าหนดใหจายเงนบ าเหนจแกลกจางทออกจางงานโดย ไมม

ความผดและไดท างานมาเกนกวา 3 ปแลว ระเบยบดงกลาวของจ าเลยมไดแสดงวา

ประสงคใหเงนบ าเหนจนนเปนคาชดเชยตามกฎหมาย จงเปนเงนประเภทอน ซง

นายจางตกลงจายใหแกลกจางหาใชคาชดเชยไม

เบ ยเลยงทนายจางจายใหลกจางในวนมาท างานเปนเงนทนายจางจายใหแก

ลกจางเปนการตอบแทนการท างานของลกจางเปนคาจางทตองน ามารวมค านวณ

คาชดเชยดวย


ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ก าหนดกจการทไมใหใชบงคบตามประกาศ

กระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงานฯ ก าหนดกจการไว 2 ประเภท คอ

1. งานเกษตรกรรม ฯลฯ 2. การจางงานทมไดมวตถประสงคเพอแสวงก าไรในทาง

เศรษฐกจ เมอจ าเลย (การทาเรอแหงประเทศไทย) เปนรฐวสาหกจมวตถประสงค

เพอแสวงหาก าไรในทางเศรษฐกจ จงมใชกจการทไดรบยกเวนมใหใชบงคบตาม

ประกาศฯ เรอง การคมครองแรงงาน

โจทกเปนผตกลงท างานใหจ าเลยผเปนนายจางเพอรบคาจางและงานนนไม

เกยวกบงานบาน ไมวาจ าเลยจะเรยกโจทกวาพนกงานหรอเรยกวาลกจาง และจ าเลย

จะวางขอบงคบก าหนดระเบยบปฏบตงาน และระเบยบการลงโทษ การแตงตง ถอน

ถอน เลอนขน เลอนขนเงนเดอนของพนกงาน ตลอดจนจดใหมกองทนสงเคราะห

แกพนกงานไวอยางไร กยงตองถอวาโจทกเปนลกจางของจ าเลยตามบทนยามของ

ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน ขอ 2 จ าเลยจงอยในบงคบ

ของประกาศฯ ฉบบน


สญญามขอความระบไววา สญญาจางไดกระท าข นเปนรายป แตโจทก

(ลกจาง) มสทธบอกเลกสญญาเมอไรกได หรอจ าเลย (นายจาง) อาจตออายสญญา

6

จางออกไปไดครงละ 1 ป นานเทาใดกไดนนท าใหระยะเวลาการจางไมแนนอน

ระยะเวลาทก าหนด 1 ปไมมผลบงคบอยางแทจรง โจทกจงมใชลกจางทมระยะเวลา

การจางก าหนดไวแนนอน อนจะเปนเหตใหจ าเลยไมตองจายคาชดเชยใหโจทกได

แมสญญาจางจะใหสทธจ าเลยก าหนดขนใหม หรอแกไขเปลยนแปลง ระเบยบ

ทมอยแลวกตามแตตราบใดทยงมไดแกไขกตองปฏบตตามระเบยบเดม จ าเลยจงตอง

ปฏบตตามระเบยบวาดวยการจายโบนสใหโจทก จะไมปฏบตตามโดยอางวามอ านาจ

เปลยนแปลงแกไขหาไดไม

โจทกไมไดปฏบตตามระเบยบเกยวกบการรกษาพยาบาล โดยมไดเขา

รกษาพยาบาลในโรงพยาบาลรฐบาล หรอโรงพยาบาลซงแพทยประจ าของจ าเลย

ก าหนดหรอแนะน า โจทกจงไมมสทธไดรบคารกษาพยาบาล การทจ าเลยจายคา

รกษาพยาบาลใหโจทกครงหนงนนไมเปนเหตใหโจทกกลบมสทธ ขน

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1612 - 1613/2523

โจทกเปนลกจางจ าเลย พพาทกนเรองแรงงาน จงท าบนทกขอตกลงม

ขอความตอนหนงวา ในกรณทพนกงานบรษทถกใหออกจากงานโดยไมมความผด

บรษทจะจายเงนชดเชยให ฯลฯ ดงน การทจ าเลยเลกจางโจทกเพราะประสบภาวะ

ขาดทนจนตองโอนกจการบางสวนทโจทกท างานอยใหแกบรษทอน จงไมใชพฤตการณ

ทจะแสดงวาจ าเลยกลนแกลงโจทกดวยการเลกจาง อนจะถอวาจ าเลยปฏบตผดบนทก

ขอตกลง และถอไมไดวาเปนการกระท าทไมเปนธรรมตอโจทก ตาม พ.ร.บ.แรงงาน

สมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 123


วนทจ าเลยมค าสงใหโจทกออกจากงานอนเปนการเลกจางโดยไมเปนธรรมนน

มาตรา 49 แหง พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 ยง

มไดประกาศใชบงคบ ศาลแรงงานกลางจงไมมอ านาจพจารณาและพพากษาสงให

จ าเลยรบโจทกเขาท างานในต าแหนงเดมและอตราเงนเดอน ทไดรบในขณะเลกจาง แต

เปนอ านาจหนาทของคณะกรรมการแรงงานสมพนธ ทจะวนจฉยช ขาดและมค าสงตาม

พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518

7

ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1659 – 1660/2523

นายจางเปนไนตคลบ เงนทลกคาจายใหแกพนกงานบรการโดยตรงโดย

นายจางไมไดเกยวของดวยรบไดเทาไหรกเอาไป ไมใชเงนทนายจางจายใหเพอเปน

การตอบแทนการท างาน ไมเปนคาจาง


การทกฎหมายและระเบยบของรฐวสาหกจก าหนดใหลกจาง ตองพนจาก

ต าแหนงเมอมอายครบหกสบปบรบรณ มใชเปนการก าหนดระยะเวลาการจาง เพราะ

มไดก าหนดใหผกพนจางกนจนกวาพนกงานจะมอายครบหกสบปบรบรณ แตเปนเรอง

ก าหนดคณสมบตพนกงานของรฐวสาหกจเปนการทวไป ดงนน เมอรฐวสาหกจเลกจาง

ลกจางเพราะเหตมอายครบหกสบปบรบรณจงตองจายเงนคาชดเชย ตามประกาศ

กระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน


ขอบงคบเกยวกบการท างานของบรษทจ าเลยมไดนยามค าวา “พนกงาน” ไว

จงตองถอตามความหมายทเขาใจกนโดยทวไป โจทกไดรบแตงตงจากคณะกรรมการ

บรษทจ าเลยใหท าหนาทเลขานการบรษทจ าเลยโดยไดรบเงนเดอนตดตอกนทกเดอน

ถอไดวาเปนพนกงานของบรษทจ าเลยแลว แมโจทกจะมไดมาท างานทบรษทจ าเลย

เปนประจ าทกวน กเปนเรองของลกษณะของงานในหนาทของโจทก


การทจ าเลยท 1 ซงเปนพนกงานตรวจแรงงานเหนวา โจทกซงเปนนายจางได

ฝาฝนประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน จงใหค าเตอนแกโจทก

โดยอาศยอ านาจตามขอ 77 แหงประกาศดงกลาว เชนนแมจะไดพจารณาขอเทจจรง

และขอกฎหมายแลว กไมใชเปนกรณทจะถอไดวามขอโตแยงเกดข นระหวางโจทกกบ

จ าเลยท 1 เกยวกบสทธหรอหนาทของโจทกตามกฎหมายแพง ดงทบญญตไวใน

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 55 โจทกจงไมมอ านาจฟองจ าเลยท 1

ค าวนจฉยของกรมแรงงานจ าเลยท 2 กไมมผลบงคบเปนพเศษไปกวาค าเตอนของ

จ าเลยท 1 โจทกจงไมมอ านาจฟองจ าเลยท 2 เชนกน จ าเลยไมยกข นอางในค าแก

อทธรณศาลฎกากยกขนวนจฉยได

8


เมอพนกงานรฐวสาหกจไดรบความคมครองตามกฎหมายวาดวยการคมครอง

แรงงานเชนเดยวกบลกจางในกจการเอกชนทวไป ปญหาเรอง คาชดเชยของพนกงาน

รฐวสาหกจกตองพจารณาตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน

เชนเดยวกน ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ขอ 46 (ฉบบท 2)

ขอ 1 อนเปนประกาศทใชบงคบอยในขณะทโจทกออกจากงานไมมขอยกเวนเปน

พเศษแกกรณทพนกงานรฐวสาหกจตองออกจากงาน เพราะเหตขาดคณสมบต หรอม

ลกษณะตองหามดวยการทพนกงานรฐวสาหกจตองออก จากงานเพราะเหตนตองถอ

วาเปนการออกเพราะการเลกจางดวย

การทโจทกเปนผมลกษณะตองหามตาม พ.ร.บ.คณสมบตมาตรฐานส าหรบ

กรรมการและพนกงานรฐวสาหกจ พ.ศ. 2518 มาตรา 9 (2) เพราะมอาย เกน 60 ป

บรบรณแลว และตองพนจากต าแหนงนนเหนไดวา พ.ร.บ. ดงกลาวมไดยกเวนวาการ

พนจากต าแหนง เพราะขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหาม ไมใหถอวาเปนการออก

จากงานเพราะการเลกจาง และการทมการก าหนดคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการ

และพนกงานรฐวสาหกจในรปของพระราชบญญตกเพราะรฐตองการใหรฐวสาหกจ

ทงหลายใชขอบงคบในเรองนใหเปนระเบยบเดยวกน และมงหมายจะใหเปนขอบงคบ

ทมนคงถาวรไมเปลยนแปลงไดงาย มใชจะถอวามผลยกเวนการบงคบใชกฎหมายวา

ดวยการคมครองแรงงานไปในตว นอกจากนแม พ.ร.บ. ดงกลาวจะใชค าวา “พนจาก

ต าแหนง” ผลกเทากบใหรฐวสาหกจซงเปนนายจางจดการใหลกจางออกจากงานอน

ตองถอวาเปนการเลกจางอยนนเอง


ผตายและ ป. เปนลกจางบรษท อ. โดยผตายมต าแหนงเปนผจดการฝาย

บคคล ป. อยในหองพกของบรษทโดยไมมสทธ แมจะฟงวาผชวยผจดการบรษทสง

ใหผตายด าเนนการให ป. ยายออกไปจากหอพก ผตายใหคนไปตาม ป. ไปพบ แต

ป. ไมไป ผตายจงไปพบ ป. เพอเจรจาเรยกหองพกคนกตาม แตในการเจรจานน

ไดความวา เมอผตายไปพบ ป. แลวไดท ารายรางกาย ป. กอนโดยไมจ าเปน ดงน

เปนเรองผตายท ารายรางกาย ป. ไปตามเจตนาของผตายเอง หาเกยวเนองกบการ

เจรจาเรยกหองพกคนอนเปนการท างานใหนายจางไม เมอ ป. บนดาลโทสะใชอาวธ

ปนยงผตายถงแกความตาย ความตายของผตายจงเกดข นเนองจากผตายท าราย

9

รางกาย ป.กอน ถอไมไดวาผตายประสบอนตรายถงแกความตายเนองจากการ

ท างานใหแกนายจาง โจทกซงเปนภรยาของตายจงไมมสทธไดรบทดแทนจากกองทน

เงนทดแทน


การทโจทกแถลงขอเรยกเงนตามฟองเพยง 230,000 บาท เหนไดวาโจทก

ตดใจเรยกเงนทกประเภทรวมทงคาชดเชยดวย ทงไมตดใจเรยกดอกเบ ยจากเงนท

กลาวนอก เมอศาลแรงงานกลางใชดลพนจลดเงนทโจทกตดใจเรยกรองลงมาเหลอ

เพยง 159,642.46 บาท เงนจ านวนนจงรวมคาชดเชยไวแลวนนเอง เมอเงน

จ านวนนสงกวาคาชดเชยทโจทกอางวามสทธไดรบตามกฎหมายแลว โจทกจงไมอาจ

อางวา ศาลใชดลพนจลดคาชดเชยลงใหโจทกไดรบต ากวาทกฎหมายบงคบไว


บทบญญตมาตรา 100 แหง พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 เปนเพยง

ก าหนดใหสหภาพแรงงานด าเนนกจการตางๆ โดยทางผแทนทงหลายทเ รยกวา

คณะกรรมการเทานน และไมมมาตราอนใดบงคบวา สหภาพแรงงานจะด าเนนกจการ

ใดๆ ไดตองอาศยความเหนชอบของคณะกรรมการทกคน เมอขอบงคบของสหภาพ

แรงงานโจทกมไดระบไวเปนอยางอนกรณจงตองบงคบตามประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชยมาตรา 77 วา การกระท าความ ตกลงตางๆ ในทางอ านวยกจการของนตบคคล

นน ใหเปนไปตามเสยงขางมากในหมผจดการทงหลายดวยกน

พระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ .ศ. 2522

มาตรา 36 ใหสทธแกลกจางทจะมอบอ านาจใหสหภาพแรงงานซงตนเปนสมาชก

ด าเนนคดทเกยวดวยกฎหมายแรงงานแทนลกจางผนนไดเทานน หาไดหมายถงการ

ฟองรองคดในสวนทอยในอ านาจหนาทของสหภาพแรงงานโดยเฉพาะไม สหภาพ

แรงงานโจทกมวตถประสงคระบไวในขอบงคบขอ 3 วา เพอแสวงหาและคมครอง

ผลประโยชนเกยวกบสภาพการจางซงตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518

มาตรา 98 (2) ก าหนดใหสหภาพ แรงงานมอ านาจหนาทจดการและด าเนนการ

เพอใหสมาชกไดรบประโยชนตามวตถประสงคของสหภาพแรงงาน ฉะนนเมอจ าเลย

ซงเปนคณะกรรมการแรงงานสมพนธวนจฉยช ขาดขอเรยกรองของโจทกไปในทาง

เสอมประโยชนของสมาชก โจทกจงมอ านาจฟอง

10

หนงสอกระทรวงการคลงใหประโยชนแกลกจางของรฐวสาหกจดขน โดย ใหน า

เงนคาครองชพมาบวกเขากบเงนเดอน คาจางเดม เปนยอดรวมของเงนเดอน คาจาง

ใหม บรษทซงเชากจการของโรงงานสราบางยขนยอมตอง ถกผกมดโดยสญญาเชาให

ปฏบตตามหนงสอดงกลาวดวย


เรอประมงทเขาไปจบปลาในนานน าประเทศกมพชามไดยงเสมอไป ผน าเรอ

เขาไปจบปลาดงกลาวจงไมอาจเลงเหนผลไดวาจะตองถกยง หรอนาจะถกยงไดรบ

อนตรายหรอถงแกความตายโดยแนแท การทผตายซงเปนไตกงเรอประมงของโจทก

น าเรอเขาไปจบปลาในนานน าดงกลาวแลว ถกยงถงแกความตาย จงมใชผตายประสบ

อนตรายเพราะเหตจงใจใหตนเอง ประสบอนตราย โจทกจงตองจายเงนทดแทน


การใหบ าเหนจความชอบแกพนกงานเปนอ านาจโดยเฉพาะของจ าเลยซงเปน

นายจาง หาใชเปนสทธของพนกงานไม การพจารณาข นเงนเดอนกรณปกตหนงขนม

หลกเกณฑวางไว โจทกทงสองไมไดรบการพจารณาข นเงนเดอน เพราะเหตขอเดยวท

จ าเลยอางวาโจทกมวนลาปวยเกนสทธ ขออางของจ าเลยนฟงไมได ยงมหลกเกณฑขอ

อนๆ อกทจ าเลยไมไดพจารณา จ าเลยจงตองพจารณาความดความชอบประจ าปของ

โจทกใหม

แมจ าเลยจะมอบใหผบงคบบญชาชนตนใชดลพนจเลอนขนเงนเดอนกรณ

ปกตหนงขนของพนกงานตามหลกเกณฑ และค าสงของจ าเลยเพราะมพนกงานอยเปน

จ านวนมากกตาม แตขนสดทายกเปนอ านาจของผอ านวยการธนาคารจ าเลยทจะ

พจารณาสง และตามค าสงของจ าเลยกก าหนดไวชดวา ผทจะสงขนเงนเดอนหรอไมข น

เงนเดอนกคอผอ านวยการธนาคารจ าเลย กรณจงหาใชเปนอ านาจพจารณาเดดขาด

ของผบงคบบญชาขนตนเทานนไม

ขอสงเกต

ในปจจบนยงไมมกฎหมายก าหนดใหนายจางปรบคาจางหรอขนคาจางประจ าปแกลกจาง

ดงนน นายจางจงมอ านาจทจะปรบคาจางใหแกลกจางหรอไมกได เชนเดยวกน การข นคาจาง

ประจ าปนายจางจะขนแกลกจางจ านวนเทาใดหรอไมขนใหเลยกได

อยางไรกตาม ถานายจางไดมขอตกลงเกยวกบสภาพการจางกบสหภาพแรงงานหรอ

ลกจางใหปรบคาจางหรอขนคาจางประจ าปไว นายจางกตองปฏบตตามขอตกลงเกยวกบสภาพ

การจางนน หรอในกรณทมการเปลยนแปลงอตราคาจางขนต าเปนเหตใหคาจางของลกจางบางคน

ต ากวาอตราคาจางขนต า นายจางกจะตองปรบคาจางเฉพาะของลกจางนนใหเทาอตราคาจางขนต า

11


จ าเลยจางโจทกท าหนาทควบคมดแลหองแลปฯ จนกวาจ าเลยจะหาคนท างาน

แทนโจทกได โดยใหเงนเดอนแกโจทกเดอนละ 1,400 บาทเปนเวลากวา 3 ป จ าเลย

จงหาคนงานมาท างานแทนโจทกได แลวจ าเลยจงเลกจางโจทก ยอมเหนไดวาโจทก

มไดตกลงรบจะท าการงานสงใดสงหนงจนส าเรจใหแกจ าเลย และจ าเลยจะใหสนจาง

เพอผลส าเรจแหงการทท านน หากแตเปนเรองโจทกตกลงท างานใหแกจ าเลยผเปน

นายจางในหนาท ซงจ าเลยยอมให และจ าเลยตกลงจายใหสนจางเปนรายเดอน

ตลอดเวลาทโจทกท างานให เปนสญญาจางแรงงาน มใชสญญาจางท าของ

ตามสภาพของงานโจทกท างานใหจ าเลยสปดาหละ 2 หรอ 3 วน ไมม

กฎหมายหรอประกาศกระทรวงมหาดไทยก าหนดขอยกเวนไว ในกรณทลกจางประจ า

ท างานสปดาหละไมเกน 3 วน ลกจางไมมสทธหยดพกผอนประจ าปอก และไมปรากฏ

วาจ าเลยไดก าหนดลวงหนาใหวนใดในแตละสปดาหเปนวนท างานซงโจทกผเปนลกจาง

มสทธหยดพกผอน โจทกท างานใหจ าเลยมาเปนเวลา 3 ปกวาโดยไมหยดพกผอน

ประจ าปเลย โจทกจงมสทธไดรบคาจางส าหรบวนหยดพกผอนประจ าป ปละ 6 วน

รวม 18 วน


พนกงานตรวจแรงงานไดออกค าเตอนตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง

การคมครองแรงงาน ใหบรษทโจทกซงเปนนายจางจายคาชดเชยแก ฉ. ลกจางโจทก

ค าเตอนนไมมลกษณะเปนค าวนจฉยช ขาดทมผลบงคบในกฎหมาย ทงประกาศของ

คณะปฏวต ฉบบท 103 กมไดระบกรณฝาฝนค าเตอนวาเปนผดอาญา การออกค า

เตอนจงไมใชการโตแยงสทธหรอหนาท และไมใชกรณทจ าเปนตองใชสทธทางศาล

บรษทโจทกจงไมมอ านาจฟองใหเพกถอน


ศาลแรงงานกลางวนจฉยวา บรษทโจทกจะเปลยนแปลงสภาพการจางจาก

ขอตกลงเดมเปนใหลกจางท างานเปนผลด หรอเปนกะ โดยลกจางไมยนยอมไมได

เพราะการท างานเปนผลดนนไมเปนคณแกลกจาง การทลกจางไมไดโตแยงประกาศ

ระเบยบขอบงคบการท างานฉบบใหม จะถอวาลกจางไดยนยอมแลวยงไมได การไมเขา

ท างานจงมใชการหยดงานหรอการนดหยดงาน การเลกจางจงสบเนองมาจากขอ

เรยกรองเกยวกบสภาพการจางในระหวางทขอตกลงยงมผลบงคบอย เปนการกระท าอน

12

ไมเปนธรรมตาม พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 123 โจทกอทธรณวา

โจทกมเจตนาทจะเปลยนแปลงขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง หากจ าเลยซงเปนลกจาง

ไมเหนดวยกชอบทจะโตแยงทนท แตไมอาจหยดงานได การหยดงานจงเปนการ

ละเมดตอโจทก ตองใชคาเสยหาย ดงน เปนการโตเถยงขอเทจจรงซงศาลแรงงานกลาง

ฟงมา และไมมความตอนใดทเปนปญหาขอกฎหมายโดยชดแจง จงไมเปนอทธรณท

ศาลฎกาจะรบวนจฉย


โจทกขาดงานเพราะถกจบและถกควบคมตวตลอดมา การทโจทกไมแจงเรอง

ใหผบงคบบญชาทราบ เปนการประพฤตไมเหมาะสมตามขอ 8 แหงระเบยบวาดวย

การจางและเลกจางคนงานประจ าและคนงานชวคราวขององคการโทรศพทแหงประเทศ

ไทยจ าเลย จ าเลยสงเลกจางได แตถอไมไดวาโจทกละท งหนาท การไมแจงเหตท

ขดของ หรอไมขอลางานหาท าใหเปนการละท งหนาทข นไม จ าเลยตองจายคาชดเชยแก

โจทก

คาครองชพเปนสวนหนงของเงนเดอนทจ าเลยจายให เปนการตอบแทนการ

ท างาน จงเปนคาจาง ตองน ามาค านวณคาชดเชยดวย


แมระเบยบขอบงคบของกรมโรงงานอตสาหกรรมผใหจ าเลยเชาโรงงานจะวาง

ขอก าหนดใหมการสอบสวนโดยมผแทนสหภาพแรงงานของโรงงานเขารวมดวย เมอม

การจบกมคนงานหรอสมาชกสหภาพแรงงานของโรงงานในกรณทสงสยวากระท าการ

ทจรตในบรเวณโรงงาน แตกรณของโจทกหาไดมการจบกมโจทกหรอผใดไม จ าเลย

ตงคณะกรรมการสอบสวนเพอพจารณาโทษโจทกทงสองทางวนยตามระเบยบขอบงคบ

เกยวกบการท างานเทานน กรณจงไมตองตงผแทนสหภาพแรงงานเขารวมสอบสวนดวย


ตกลงจางกนไมนอยกวา 6 เดอน แตไมเกน 1 ป เปนสญญาจางทไมม

ก าหนดระยะเวลาการจางแนนอน


โจทกเลนการพนนในทท างานและในเวลาท างาน ขอบงคบเกยวกบการท างาน

ถอไดวาเปนความผดรายแรงซงจ าเลยมอ านาจลงโทษใหเหมาะสมกบความผดได การ

13

ทจ าเลยลงโทษโจทกโดยเลกจางและไมจายคาชดเชยจงกระท าไดโดยชอบ ตาม

ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน ลงวนท 16 เมษายน 2515 ขอ

47 (3)


โจทกเปนลกจางของจ าเลยมหนาทรบพนกงานเขาท างาน โจทกรบพนกงาน

โดยไมคดเลอกผมคณสมบตผานคณะกรรมการสมภาษณ เปนการฝาฝนขอบงคบการ

ท างานและขอตกลงระหวางจ าเลยกบสหภาพแรงงาน ขอบงคบในเรองการรบพนกงาน

มความส าคญยงตอจ าเลย การทโจทกฝาฝนขอบงคบในเรองนจงเปนความผดวนย

รายแรง จ าเลยเลกจางโจทกไดโดยไมตองจายคาชดเชย


โจทกกบสหภาพแรงงานมขอขดแยงซงตกลงกนไมได กรมแรงงานไดรบเรอง

ขอขดแยงดงกลาวสงใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณา ค าช ขาดของ

คณะกรรมการแรงงานสมพนธทช ขาดใหโจทกปรบปรงอตราคาจางบางขนเปนการช

ขาดไปตามขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมไดตาม พระบญญตแรงงานสมพนธ

พ.ศ.2518 มาตรา 25 หาใชเปนการช ขาดตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง

อตราคาจางขนต า ซงก าหนดใหปรบอตราคาจางเฉพาะขนต าเปนวนละ 45 บาท

เทานนไม คณะกรรมการแรงงานสมพนธจงมอ านาจช ขาดได

พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มไดใหความหมายของค าวา “สวสดการ”

ไว จงตองถอตามความหมายทวไปซงหมายความถงการใหความอนเคราะหชวยเหลอ

ในดานตางๆ การทโรงงานสรานายจางจ าหนายสราใหลกจางในราคาซงต ากวาราคาท

จ าหนายทวไป ยอมเปนการอนเคราะหชวยเหลอลกจางอยางหนง จงเปนสวสดการซง

เปนสภาพการจางตาม พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 5 ขอขดแยง

ระหวางนายจางกบลกจางในเรองนเปนขอพพาทแรงงานทคณะกรรมการแรงงาน

สมพนธมอ านาจช ขาดไดเชนกน


แมขอบงคบเกยวกบการท างานของโจทกก าหนดเพยงวา การขาดงาน 1 วน

เปนการกระท าผดวนย โดยมไดระบโทษไว แตเมอลกจางขาดงาน 1 วน โดยฝาฝน

ขอบงคบเกยวกบการท างาน โจทกกมอ านาจเลกจางลกจางนนไดตาม พระราชบญญต

14

แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 123 (3) หากไดเคยวากลาวและตกเตอนเปน

หนงสอกนมาแลวหลายครงในการทลกจางขาดงานครงกอนๆ


การทโจทกซงเปนลกจางประจ าในต าแหนงหวหนาแผนกตอนรบของโรงแรม

จ าเลยเครงครดตอการปฏบตหนาทเกยวกบการลา และเวลาท างานของลกจางอนทอย

ใตบงคบบญชา กเพอรกษาผลประโยชนใหแกจ าเลย ดงนนจงไมอาจถอไดวา โจทก

กระท าผดระเบยบขอบงคบทจ าเลยจะเลกจางโจทกโดยไมตองจายคาทดแทนใหได


เงนรางวลพเศษ ทนายจางจายใหแกพนกงานและคนงานทมเงนเดอนหรอ

คาจางเตมอตรา เกนอตรา หรอไมมอตรา โดยจายเปนรายเดอนและมขนวงเหมอน

เงนเดอน ถอไดวาเปนคาจางตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครอง

แรงงาน ลงวนท 16 เมษายน 2515 จงตองน าเงนรางวลพเศษนไปรวมกบเงนเดอน

หรอคาจาง ค านวณเปนเงนบ าเหนจดวย อายความ 10 ตาม ป.พ.พ. มาตรา 164


ประมวลการลงโทษผปฏบตงานของการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2517

ทก าหนดไววา กรณลกจางขดค าสงผบงคบบญชาไมไปปฏบตงานและขาดงาน มโทษ

ใหออกจากงาน โดยมไดระบวาตองขาดงานกวนจงจะเปนความผด แมจะแตกตางจาก

กฎหมายแรงงานซงก าหนดวาลกจางตองขาดงานตดตอกน 3 วนโดยไมมเหตอน

สมควรจงจะมโทษใหออกไดกตาม กไมขดตอกฎหมายคมครองแรงงาน เพราะเปน

ขอบงคบเกยวกบการท างานวาดวยวนยและโทษทางวนย ซงนายจางตองจดใหมตาม

ขอ 68 (6) แหงประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ลงวนท 16

เมษายน 2515 ฉะนนเมอโจทกขดค าสงผบงคบบญชาไมไปปฏบตงานและขาดงานแม

เพยง 1 วน กมความผดและถกลงโทษใหออกจากงานได


โจทกเปนลกจางจ าเลย จ าเลยไดขายกจการใหบรษท ม. มขอตกลงใหบรษท

ม. รบลกจางของจ าเลยไปท างานดวยทงหมด แตปรากฏวาบรษท ม. ไดตงอตรา

เงนเดอนใหโจทกใหม และไมนบอายการท างานตอให จงเปนการใหโจทกออกจากงาน

15

อนเปนการเลกจาง ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน จ าเลย

มหนาทตองจายคาชดเชยใหแกโจทก


มาตรา 25 วรรคสอง ของ พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 บญญตวา ค า

ช ขาดของคณะกรรมการแรงงานสมพนธนนใหเปนทสดกด แตค าช ขาดทใหเปนทสดน

หมายความวาเปนค าช ขาดทถกตองตามกฎหมายใหอ านาจทจะช ขาดเชนนนได หากค า

ช ขาดใดไมมกฎหมายใหอ านาจหรอปราศจากพยานหลกฐานและเหตผลสนบสนน

เพยงพอ ค าช ขาดนนยอมไมชอบดวยกฎหมายและไมถงทสด ผทไดรบความเสยหาย

เพราะค าช ขาดยอมมอ านาจฟองคดขอใหศาลเพกถอน หรอเปลยนแปลงได ไม

ตองหามตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 25 วรรคสอง

เมอพเคราะหตามค าฟองทโจทกกลาวอางวาค าช ขาดของจ าเลยเปนค าช ขาดทไมชอบ

ดวยกฎหมายและ ไมมเหตผลเพยงพอในการท าค าวนจฉยแลว จงเปนค าฟองท

จะตองรบไวพจารณาตอไป ฉะนนท ศาลแรงงานกลางไมรบฟองของโจทก โดยอาง

แตเพยงวาค าสงหรอค าช ขาดของจ าเลยเปนทสดตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ

พ.ศ. 2518 มาตรา 25 ศาลฎกาไมเหนพองดวย


โจทกแกใบรบรองแพทยใหโจทกลาปายเพมข นอก 1 วน ยนตอจ าเลย เปน

การปลอมและใชเอกสารปลอม ท าใหจ าเลยไดรบความเสยหาย จงเปนการกระท า

ความผดอาญาโดยเจตนาตอนายจางตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการ

คมครองแรงงาน ขอ 47 (1) ตอนทาย จ าเลยเลกจางโจทกไดโดยไมตองใชคาชดเชย

ใหโจทก


เงนคาเบ ยเลยงเดนทาง ซงนายจางจายใหแกลกจางเมอออกไปท างาน

ตางจงหวด เมอผบงคบบญชาสงเปนครงคราวนน เปนการตอบแทนการออกไปท างาน

ตางจงหวดนอกเหนอจากการท างานในเวลาปกตของวนท างาน มใชคาจางตาม

ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน ลงวนท 16 เมษายน 2515

ขอ 2 จงไมอาจน ามารวมค านวณคาทดแทนได

16


แมไมมกฎหมายหามการเลนแชร แตจ าเลยผเปนนายจางกมอ านาจวาง

ขอบงคบหามมใหลกจางเลนแชรได แตการเลนแชรเปนสญญาอยางหนงซงใชบงคบ

ได ไมมกฎหมายหามการเชนแชร การเลนแชรฝาฝนขอบงคบ จงไมเปนกรณ

รายแรง

ลกจางหวหนาแผนกตอนรบ เครงครดตอการปฏบตหนาทเกยวกบการลาและ

เวลาท างานของพนกงานฝายตอนรบ ทงนกเพอรกษาผลประโยชนใหแกนายจาง การ

กระท าดงกลาวของหวหนาแผนกไมอาจถอไดวาเปนการกระท าผดระเบยบขอบงคบ

ของจ าเลย การทนายจางเลกจางหวหนาแผนกเพราะเหตดงกลาว ตองจายคาชดเชย


โจทกมต าแหนงเปนผชวยหวหนาแผนกบคคล โจทกถกจ าเลยเลกจางเพราะ

ขดแยงกนกบนายชชยหวหนาแผนกบคคล โจทกจงฟองวาการขดแยงกนนนโจทกกบ

หวหนามสวนผดดวยกน การทจ าเลยเลกจางโจทกผเดยวโดยมเหตผลเพยงวา นายช

ชยด ารงต าแหนงหวหนาแผนก ไมปรากฏวาด าเนนการอยางใดกบนายชชยนบวาไม

เปนธรรมตอโจทก

ศาลฎกาวนจฉยวา ในปญหาวาการทจ าเลยเลกจางโจทกไมเปนธรรมตอโจทก

หรอไม เหนวา เมอโจทกกบนายชชยหวหนาแผนกมการขดแยงกนในการท างาน ท า

ใหงานในแผนกบคคลระส าระสายเปนทเสยหายแกจ าเลย จงมเหตจ าเปนและสมควร

ทจ าเลยจะเลกจางโจทก การทนายชชยมสวนท าใหเกดความขดแยง มสวนผด

เชนเดยวกบโจทก ไมใชเหตทโจทกไมพงถกเลกจางทงเหตทจ าเลยไมเลกจางนายชชย

ดวย เพราะจ าเลยเหนวาหากใหทงสองออกจากต าแหนงจะเกดความเสยหายแกงาน

ของจ าเลย จงตองใหคนหนงคนใดออกเพยงคนเดยว และเหนวาควรเอานายชชยซง

เปนหวหนาแผนกไว จงเหนไดวาจ าเลยมเหตผลทจะปฏบตเชนนน ฉะนนการท

จ าเลยเลกจางโจทกผเดยวโดยไมด าเนนการอยางใดกบนายชชย จงไมเปนการเลกจาง

ทไมเปนธรรมตอโจทก ตามมาตรา 49 แหงพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธ

พจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522


จ าเลยท 1 ซงถกเลกจางรองตอพนกงานตรวจแรงงานวา โจทกผเปนนายจาง

ฝาฝนกฎหมายไมจายคาชดเชยให พนกงานตรวจแรงงานพจารณาแลวใหค าเตอน

โจทกใหจายคาชดเชย กรมแรงงานจ าเลยท 2 ไดแจงตอโจทกอกวา การทโจทกไม

17

ปฏบตตามค าเตอนเปนการผดกฎหมาย ดงน พนกงานตรวจแรงงานไมมอ านาจวนจฉย

ช ขาดวา โจทกจะตองจายคาชดเชยหรอไม หากเหนวาตองจายกท าไดเพยงการให

ค าเตอน ซงไมมผลบงคบทางกฎหมายทจะใหโจทกตองปฏบตตาม ไมเปนการ

โตแยงสทธและหนาทของโจทก ฉะนน การทจ าเลยท 1 รองเรยนตอพนกงานตรวจ

แรงงาน จงไมเปนการโตแยงสทธและหนาทของโจทกดวย สวนทจ าเลยท 2 แจงตอ

โจทกกเปนเพยงการแสดงความเหน มใชเปนการช ขาดและไมมผลบงคบโจทกใหตอง

ปฏบตตาม จงไมเปนการโตแยงสทธและหนาทของโจทก ไมตองจายคาชดเชย


คาจาง ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ขอ 31 ท

ตองเสยดอกเบ ยรอยละ 15 ตอปนน ไมใชสนจางทตองจายเปนกรณพเศษตาม ป.

พ.พ. มาตรา 582 ทนายจางใหลกจางออกจากงานโดยมไดบอกกลาวลวงหนา ซงตอง

เสยดอกเบ ยรอยละ 7 ครงตอปตงแตวนผดนด

คาชดเชยและคาเสยหายทนายจางตองจายใหแกลกจางนนเปนหนเงน ซง

เกดขนในทนททนายจางเลกจาง เมอจ าเลยเลกจางโจทกโดยมไดจายเงน 2 จ านวนน

แกโจทก กยอมไดชอวาผดนดนบแตนน จงตองเสยดอกเบ ยใหแกโจทกตาม ป.พ.พ.

มาตรา 224 ในอตรารอยละเจดกงตอปดวย

ศาลชนตนวนจฉยใหจ าเลยรบผดชดใชเงนแกโจทก โจทกอางวาไดทดรองจาย

ไปในกจการของจ าเลย กเพราะอาศยเอกสารหมาย จ.8 เปนพยานหลกฐาน ซงเปน

เพยงส าเนาภาพถายเอกสาร เมอจ าเลยไมตกลงดวยวาส าเนาเอกสารนถกตองแลว จง

ไมอาจรบฟงเอกสารดงกลาวเปนพยานหลกฐานได เมอเอกสารฉบบนตองหามมใหรบ

ฟงเสยแลว จงไมมพยานหลกฐานอนทจะวนจฉยใหจ าเลยรบผดชดใชใหโจทกอก


ลกจางบรษทโจทก 2 คน เปนสมาชกสหภาพแรงงานกจการขนสงผโดยสาร

รถยนตประจ าทางโดยเปนประธานและเลขาธการ ไมยอมยบสหภาพฯมารวมกบศนย

บ.ข.ส.ของโจทก ท งยงท าหนงสอรองเรยนเรองทจรต และน าพนกงานเรยกรอง

ผลประโยชนจากโจทก เปนเหตใหฝายบรหารไมพอใจ โดยเฉพาะเมอคณะปฏรป

การปกครองแผนดนเรยกสหภาพฯ ไปประชมเกยวกบนโยบายดานแรงงานบคคลทง

สองไปรวมประชมและเสนอขอคดเหนในนามสหภาพแรงงาน เกยวกบการปรบปรง

งานของโจทก หลงจากนน 3 วน บคคลทงสองกถกโจทกสงพกงานและปลดออกจาก

18

งาน พฤตการณดงกลาวนนาเชอวาบคคลทงสองถกปลดออกจากงานเพราะเหตเปน

สมาชกของสหภาพแรงงาน เปนการกระท าอนไมเปนธรรม ฝาฝน พ .ร.บ.แรงงาน

สมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 ค าสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธทสง

ใหโจทกรบบคคลทงสองกลบเขาท างานตามเดม จงเปนค าสงทถกตองและชอบดวย

เหตผล


การเกษยณอายของพนกงานการรถไฟ เปนการเลกจางตามประกาศ

กระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ขอ 46 ดวย เพราะตามกฎหมาย

ดงกลาว มไดยกเวนไวเปนพเศษแกกรณทพนกงานของรฐวสาหกจซงตองออกจากงาน

เพราะเหตขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามดวย ดงนน เมอผบงคบบญชาให

โจทกออกจากงานเพราะเหตเกษยณอายตามระเบยบการของจ าเลยซงตราข นให

สอดคลองกบกฎหมายวาดวยคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงาน

รฐวสาหกจ ยอมตองถอวาเปนการเลกจางตามขอ 46 แหงประกาศดงกลาวแลว

การจายเงนสงเคราะหรายเดอน ตามขอบงคบวาดวยกองทนส าหรบจาย

สงเคราะหผปฏบตงานในการรถไฟแหงประเทศไทย หลกเกณฑและวธการจายเงน

แตกตางกบคาชดเชยตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน เงน

ประเภทนจงเปนเงนประเภทอนตางหากจากคาชดเชย


จ าเลยเปนรฐวสาหกจพจารณาความผดทางวนยสงพกและไลโจทก ผเปน

ลกจางออกจากงานโดยไมเปดโอกาสใหโจทกแกขอกลาวหา ขดตอขอตกลงระหวาง

จ าเลยกบสมาคมลกจางเปนการไมยตธรรมไมชอบดวยกฎหมายและระเบยบแบบแผน

โจทกถกต ารวจจบจะวาขาดหรอละทงงานไมได โจทกฟองฐานละเมด มไดด าเนนการ

ตาม พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 และขณะเกดเหตยงไมม พ.ร.บ.จดตง

ศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 ทใหสงใหกลบเขาท างาน โจทก

จงไดแตคาเสยหายตามทศาลเหนสมควร


การทลกจางยนขอเรยกรองตอบรษท อ . ผเปนนายจางใหเปลยนแปลง

ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางนนแมจะยนในระหวางทยงใชขอตกลงเกยวกบสภาพ

19

การจางเดมทตกลงกน กถอไดวา ไดมการยนขอเรยกรองแลว บรษท อ. จงตองหาม

มใหเลกจางลกจางนนเพราะเหตทยนขอเรยกรองดงกลาวดงทบญญตไวใน พ .ร.บ.

แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 การเลกจางนนจงไมชอบ


จ าเลยเลกจางโจทกดวยสาเหตทโจทกมสวนรวมรเหนในการลกทรพยซงอยใน

ความรบผดชอบของโจทกนน เปนการเลกจางโดยชอบดวยระเบยบของจ าเลยวาดวย

ระเบยบวนยการลงโทษ และการใหออกจากงานของลกจาง ซงระบวา เมอลกจางผใดม

ความประพฤตไมเปนทไววางใจทสมควรจะใหคงท างานตอไป เมอผบงคบบญชา

เหนสมควรสงใหลกจางผใดออกจากงานกใหกระท าได จ าเลยจงมเหตผลเพยงพอทจะ

เลกจางโจทกได พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 123 (1)

เปนบทบญญตทบงคบใชเพอคมครองลกจางซงเกยวของกบขอเรยกรองเพราะการ

กระท าอนไมเปนธรรมของนายจาง แตกรณนไมปรากฏวามการเรยกรองอะไรในคด

เลย จงไมอาจน าบทบญญตดงกลาวมาปรบใชได

ค าช ขาดขอพพาทแรงงานของคณะกรรมการแรงงานสมพนธทกฎหมาย

ก าหนดใหเปนทสดนน ฝายทไมพอใจจะอทธรณคดคานหรอด าเนนการในศาล

แรงงานไดเฉพาะกรณทเหนวาค าช ขาดนนไมชอบดวยกฎหมายในเรองเกยวกบการฟง

ขอเทจจรง หรอใชดลพนจโดยไมมพยาน หลกฐาน หรอมเหตผลสนบสนนเพยงพอ

หรอขดแยงตอพยานหลกฐาน หรอมไดเปนไปโดยสจรตเทานน


เมอการเรยกรองใหแกไขเพมเตมขอตกลงเกยวกบสภาพการจางทพพาทกนน

ไดม พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 บญญตขนตอนและวธการใหปฏบต

จนกระทงมค าวนจฉยช ขาดจากคณะกรรมการแรงงานสมพนธดงทระบไวในมาตรา 25

แลว และเมอมาตรา 25 วรรคสองบญญตใหค าช ขาดดงกลาวเปนทสด ฝายนายจาง

และลกจางกตองปฏบตตามค าช ขาดนนโดยไมมสทธอทธรณคดคานหรอด าเนนการใน

ศาลแรงงานไดอก เวนแตจะเปนการฟองกลาวหาวาค าช ขาดนนไมชอบดวยกฎหมาย

ขอทวาไมชอบดวยกฎหมายนนตองเปนเรองทฟงขอเทจจรงหรอใชดลพนจ

โดยไมมพยานหลกฐาน หรอมเหตผลสนบสนนเพยงพอ หรอขดแยงตอพยานหลกฐาน

หรอมไดเปนไปโดยสจรต เมอคดนโจทกมไดกลาวอางเชนนน โจทกจงไมมอ านาจฟอง

20


เมอขอเทจจรงฟงไดวา ลกจางมอ านาจหนาทท าการแทนนายจางโดยสมบรณ

ในกรณการจางคนงาน ไมวาเปนตวคนงานทวาจาง หรอคาแรง ตลอดจนกรณท

เกยวของกบเรองการจางนน จงเปนกรณทระบตามขอ 36 (1) แหงประกาศ

กระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ลงวนท 16 เมษายน 2515 ลกจางไม

มสทธไดรบคาลวงเวลา และไมจ าตองพจารณาวาในการท างานของลกจาง ลกจาง

จะตองอยภายใตบงคบบญชาของนายจางหรอไม


โจทกฟองเรยกคาเสยหายอางวาจ าเลยกลนแกลงใหโจทกออกจากงานอยางไม

เปนธรรม และแถลงตอบค าถามของศาลแรงงานกลางวาโจทกไดรบคาชดเชย คาทถก

เลกจางโดยไมไดรบการบอกกลาวจากจ าเลยครบถวนแลว คาเสยหายทโจทกเรยกรอง

นนเปนคาเสยหายทโจทกถกเลกจางโดยไมมสาเหตและไมไดบอกกลาวลวงหนา จง

เรยกคาเสยหายฐานถกเลกจางโดยไมเปนธรรม จ าเลยแถลงตอสคดวา จ าเลยเลกจาง

โจทกเพราะโจทกสมคบกบพวกขโมยแบบแปลนการสรางวงลอ ดงน หากฟง

ขอเทจจรงได ดงทโจทกฟองและแถลงกถอไดวาจ าเลยเลกจางโดยไมเปนธรรมตาม

พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 มาตรา 49 เพราะ

การเลกจางโดยไมมสาเหตยอมไมเปนธรรมอยในตว จงยงไมชอบทจะงดสบพยาน แต

ควรฟงขอเทจจรงให สนกระแสความกอน


คาชดเชยและเงนบ าเหนจทนายจางจายเปนเงนซงลกจางมสทธจะไดรบ เมอ

ถกเลกจางตามทก าหนดไวในประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน

และตามขอบงคบองคการ ร.ส.พ. วาดวยการสงเคราะหพนกงาน พ.ศ. 2519 เปน

คนละสวนกบคาเสยหายทลกจางจะไดรบเมอถกนายจางเลกจางโดยไมเปนธรรม

คณะกรรมการแรงงานสมพนธจงมอ านาจก าหนดใหนายจางชดใชไดตาม พ.ร.บ.

แรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 มาตรา 41 (4) มใชเปนการซ าซอนกน


ขอตกลงและระเบยบวาดวยการจายเงนบ าเหนจของจ าเลย ตางกบสทธทจะ

ไดรบคาชดเชยกฎหมายแรงงาน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครอง

21

แรงงาน ขอ 46 (1) แกไขเพมเตมฉบบท 6 เงนบ าเหนจจงไมเปนเงนชดเชยทจ าเลย

ตองจายใหโจทก แมจะเปนจ านวนมากกวาคาชดเชยทกฎหมายก าหนดไวกตาม


เมอวนท 27 สงหาคม 2522 ส. กบพวกรวมกนยนขอเรยกรองตอ

บรษทโจทกใหปรบปรงขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง ระหวางทขอตกลงเมอวนท 15

กรกฎาคม 2520 ซงใชบงคบตงแตวนท 1 สงหาคม 2520 ยงมผลใชบงคบตอมา

คราวละ 1 ป และจะสนอายในวนท 1 สงหาคม 2523 โจทกไดสงเลกจาง ส. เพราะ

เหตยนขอเรยกรองดงกลาว เหนวา การท ส. ยนขอเรยกรอง ดงกลาวถอไดวามการยนขอ

เรยกรองตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 แลว

การทบรษทโจทกเลกจาง ส. เพราะเหตยนขอเรยกรอง จงเปนการกระท าอนไมเปน

ธรรมตามมาตรา 121

การทคณะกรรมการแรงงานสมพนธวนจฉยช ขาดและมค าสงแตยงมไดพมพ

ค าสงใหเรยบรอย คณะกรรมการฯเพยงแตลงลายมอชอไวทายค าสงนน ถอไดวา

คณะกรรมการฯ ไดวนจฉยช ขาดและมค าสงในวนนนซงอยในระยะเวลา 90 วน นบแตได

ยนค ารองค าสงดงกลาวจงชอบแลว


การเลนพนนไฮโลวเปนการพนนตามบญช ก. ทาย พ.ร.บ. การพนน

พทธศกราช 2478 แมจ าเลยจะเลนการพนนนนอกเวลาปฏบตงาน แตกเลนในหอพก

ทโจทกซงเปนนายจางจดใหเปนทอยอาศยของคนงานทงหลายภายในบรเวณโรงงาน

อนจะเปนชนวนววาทบาดหมางในหมคนงานดวยกน และชกน าใหประกอบอาชญากรรม

อยางอนได มผลกระทบกระเทอนถงการผลต และชอเสยงของโรงงานโจทก จงเปน

การฝาฝนระเบยบขอบงคบของโจทกอนเปนการรายแรง โจทกยอมมสทธเลกจาง

จ าเลย โดยไมตองวากลาวตกเตอนและไมตองจายคาชดเชยให


การทโจทกซงเปนลกจางเรยกรองคาลวงเวลาจากจ าเลยผเปนนายจาง โดยอาง

วาจายใหต ากวาจ านวนทจะตองจายนน มก าหนดอายความสองปตาม ป.พ.พ. มาตรา

165 (9) เพราะเปนกรณคนงานเรยกรองเอาเงนจาง

คาลวงเวลา ซงแมจะมก าหนดจายเปนระยะเวลา แตจ านวนเงนทจายใหลกจาง

22

แตละคนไมแนนอน บางเดอนมาก บางเดอนนอย ไมเทากน แลวแตวาเดอนใดจะม

การท างานลวงเวลามากหรอนอยเพยงใด จงมใชเงนประเภททบญญตไวใน ป.พ.พ.

มาตรา 166


โจทกท 2 มผลงานไมเปนทพอใจโจทกท 1 ซงเปนนายจาง ไดถกตกเตอนถง

ขอบกพรองหลายครงเปนเวลาถง 5 ป หลงจากนนโจทกท 1 จงปลดโจทกท 2 ออก

จากงาน ถอไดวาโจทกท 2 ฝาฝนขอบงคบ ระเบยบ หรอค าสงอนชอบดวยกฎหมาย

ของนายจาง โดยนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลวตามมาตรา 123 (3) แหง

พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 การกระท าของโจทกท 1 จงมใชเปนการ

กระท าทไมเปนธรรม


ค าจ ากดความค าวา “นายจาง” และ “ลกจาง” ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย

เรอง การคมครองแรงงาน กด ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ กด เปนการ

ก าหนดความหมายทใชในประกาศและในพระราชบญญตนน เมอมคดมไดพพาทกน

เกยวดวยสทธหรอหนาทตามทก าหนดไวในประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การ

คมครองแรงงาน และพระราชบญญตแรงงานสมพนธ จงจะน าค าจ ากด ความดงกลาว

มาใชไมได

ตาม ป.พ.พ. มาตรา 575 สญญาจางแรงงานจะเกดข นตอเมอคกรณได

ตกลงกน เพยงแตไดความวา จ าเลยท 1 เปนผจายคาจางใหโจทกและโจทกท างานให

จ าเลยท 1 จะนบวาจ าเลยท 1 เปนนายจางของโจทกยงมได โจทกสมครเขาท างาน

กบบรษท ฟ. บรษทดงกลาวตกลงรบโจทกเขาท างานสญญาจางแรงงานระหวางบรษท

ฟ. กบโจทกจงเกดขน บรษท ฟ. มอบหมายใหโจทกมาท างานใหบรษทจ าเลย 1 ใน

ประเทศอนโดนเซยและดไบ และตอมามอบหมายใหโจทกไปท างานใหบรษทจ าเลยท 1

สาขาประเทศไทย สญญาจางแรงงานระหวางบรษท ฟ. กบโจทกยงคงมอย

ตอเนองกนตลอดมา เพยงแตไดความวาจ าเลยเปนผจายคาจางใหโจทก และโจทก

ท างานใหจ าเลยจะนบวาจ าเลยเปนนายจางของโจทก อนโจทกจะฟองเรยกคาเสยหาย

จากจ าเลยฐานผดสญญาจางแรงงานมได

23

ขอสงเกต

1. บรษทจ าเลยท 1 แมเปนบรษททอยในเครอเดยวกนกบบรษท ฟ. แตเปนนตบคคล

ตางหากจากกน บรษทจ าเลยท 1 จงเปนคนละคนกบบรษท ฟ. การทบรษท ฟ. ท าสญญาจาง

โจทกเปนลกจางประจ า ไมไดหมายความวาบรษทจ าเลยท 1 จะตองผกพนตามสญญาจางนน

ดวย

2. บคคลทจางโจทกเขาท างานคอ บรษท ฟ. บรษทจ าเลยท 1 ไมเคยตกลงจางโจทก

เขาท างาน แมเปนผจายคาจางใหโจทกและเปนผไดรบประโยชนจากการท างานของโจทก กไมใช

นายจางของโจทก เพราะบรษทจ าเลยท 1 กบโจทกไมไดท าสญญาจางแรงงานตอกน โจทกมา

ท างานใหแกบรษทจ าเลยท 1 ตามค าสงของบรษท ฟ. ผเปนนายจางอนแทจรงเทานน


คาลวงเวลาและคาท างานในวนหยดเปนเงนทนายจางจายใหนอกเวลาท างาน

ตามปกตและในวนหยด ยอมขนอยกบนายจางวามงานลวงเวลาหรองานในวนหยดให

ลกจางท าหรอไม และลกจางไดท างานลวงเวลาหรอในวนหยดหรอไม ถาลกจางไดท า

จงจะมสทธไดรบคาลวงเวลาและคาท างานในวนหยด และการไดรบแตละครงอาจไม

เทากน หรอบางครงไมไดรบเลยกม

คาลวงเวลาและคาท างานในวนหยดจงมใชจ านวนเงนทตกลงไวแนนอน แม

จะก าหนดจายเปนระยะเวลากตาม ฉะนนจะน ามาตรา 166 ป.พ.พ. มาปรบใชมได

ตองน ามาตรา 165 (9) ซงมอายความ 2 ปมาใชบงคบ


การฝาฝนขอบงคบหรอระเบยบเกยวกบการท างาน หรอค าสงอนชอบดวย

กฎหมายของนายจาง อนจะท าใหนายจางมสทธเลกจางโดยไมตองจายคาชดเชยตาม

ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงานฯ ขอ 47 (3) หมายถงเปน

ขอบงคบระเบยบหรอค าสงทลกจางสามารถปฏบตตามได แลวลกจางไมกระท าโดย

เจตนาฝาฝน

เมอขอเทจจรงฟงไดวา เหตทลกจางไมเรยบอฐใหไดวนละ 8 คนรถ ตาม

ค าสงของหวหนาแผนก เปนเพราะเกนความสามารถของลกจางทจะท าได มใชลกจาง

จงใจฝาฝนค าสง นายจางจงไมมสทธเลกจางโดยไมจายคาชดเชย

24


ระเบยบโรงงานยาสบ กระทรวงการคลง วาดวยคณสมบตมาตรฐานพนกงาน

ยาสบ พ.ศ. 2518 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2520 ขอ 5 ก าหนดวา

“พนกงานยาสบคนใดมอายครบหกสบปบรบรณแลว ถอวาครบเกษยณอายและพน

จากต าแหนงหนาท……..” เหนวา จ าเลยออกระเบยบมาเพอเลกจางพนกงานทมอาย

ครบหกสบปบรบรณ การทโจทกมอายครบหกสบปบรบรณและจ าเลยมค าสงใหโจทก

ออกจากงาน โดยโจทกมไดท าความผดตามขอ 47 ของประกาศกระทรวงมหาดไทย

เรอง การคมครองแรงงาน จงเปนการเลกจางตามความหมายในขอ 46 ของประกาศ

แลว

ตามพระราชบญญตคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงาน

รฐวสาหกจและระเบยบโรงงานยาสบฯ ทวา ใหพนกงานทมอายครบหกสบปบรบรณ

พนจากต าแหนงหนาท เปนขอก าหนดเกยวกบคณสมบต มใชก าหนดระยะเวลาของ

การจาง ในระหวางทโจทกยงมอายไมถงหกสบปบรบรณ โจทกหรอจ าเลยยอม

แสดงเจตนาเลกสญญาจางไดโดยไมถอวาเปนการผดสญญา จงถอไมไดวาสญญาจาง

ระหวางโจทกจ าเลยมก าหนดระยะเวลาไวแนนอน

ค าสงโรงงานยาสบทก าหนดวา พนกงานยาสบทพนจากหนาทเพราะเหต

เกษยณอายไมมสทธไดรบเงนชดเชยนนเปนค าสงทมวตถประสงคทจะไมจายคาชดเชย

แกลกจางเมอเลกจาง จงเปนค าสงทขดตอประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการ

คมครองแรงงาน ขอ 46 ค าสงดงกลาวจงไมมผลบงคบโจทก

การทโจทกพนต าแหนงหนาทเพราะเหตเกษยณอาย โดยมไดกระท าความผด

เปนการเลกจาง เมอกรณไมตองดวยขอยกเวนทจ าเลยไมตองจายคาชดเชย จ าเลยก

ตองจายคาชดเชยแกโจทกตามขอ 46 ของประกาศกระทรวงมหาดไทย


โจทกเปนลกจางการเคหะแหงชาตจ าเลย ต าแหนงคนงานท าความสะอาด

แฟลต ไดเขาไปในหองและรวมประเวณกบ ล. โดยไมปรากฏการขมขน ยงไมเปน

การกระท าผดฐานประพฤตชวอยางรายแรง แตเปนการไมเหมาะสมอยางยง โจทก

ไมมหนาทเขาไปในหองของผเชาอาศยในอาคาร โจทกอางต าแหนงหนาทไปกระท า

การดงกลาว เปนการเสอมเสยแกจ าเลย ซงตามขอบงคบของจ าเลยถอวาเปนการผด

วนยฐานประพฤตตนไมเหมาะสมกบต าแหนงหนาท จ าเลยมสทธเลกจางโจทกได

25


พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 มผลใช

บงคบเมอวนท 12 พฤษภาคม 2522 ซงเปนเวลาภายหลงทการรถไฟแหงประเทศ

ไทยจ าเลยไดเลกจาง โดยมค าสงใหไลโจทกออกจากงาน ตงแตวนท 14 สงหาคม

2519 แลว โจทกจงไมมสทธฟองคดขอใหศาลแรงงานบงคบจ าเลยรบโจทกกลบเขา

ท างานใหมหรอเรยกคาเสยหายตาม พ.ร.บ. จดตงศาลแรงงาน ฯ มาตรา 49 ได สวน

พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 อนเปนกฎหมายทใชบงคบแกกรณของโจทกนก

ไมมบทบญญตใหสทธแกโจทก ทจะฟองคดขอใหศาลบงคบจ าเลยตามค าขอขางตน


การฝาฝนระเบยบเกยวกบการท างานของนายจางยอมตองพจารณาจากลกษณะ

ของการกระท านน ๆ มใชวาตองใหความเสยหายตอนายจางปรากฏขนดวยเสมอไปจง

จะนบวาการฝาฝนนน ๆ เปนกรณทรายแรง

เปนสทธของบรษทจ าเลยทจะใชดลพนจไมปลดหรอไลพนกงานทฝาฝน

ระเบยบออกจากงานได เพราะระเบยบฯ ใชค าวา “อาจเปนผลให” และ ความรายแรง

ของการฝาฝนของพนกงานอนอาจจะตางกบกรณของโจทกมากกได

ศาลไดพเคราะหการกระท าของโจทกแลว เหนวาการทโจทกฝาฝนระเบยบฯ

ของนายจางนนเปนกรณรายแรง การทบรษทจ าเลยมระเบยบฯทอาจจะเลกจาง

พนกงานโดยไมจายคาชดเชยนจงเปรยบเสมอนวาจ าเลยไดสรางกฎหมายข นมาใช

บงคบนอกเหนอกฎหมายคมครองแรงงาน หาไดไม


โจทกอทธรณเปนขอแรกวา การนดหยดงานกบการละทงหนาทนนตางกน การ

นดหยดงานเปนอาวธของลกจางทใชเปนเครองตอรองกบนายจาง เพอท าความตกลง

เกยวกบขอเรยกรอง ลกจางมเจตนารวมกนไมท างานเพอใชเปนมาตรการตอรองใหขอ

เรยกรองมผล สวนการละทงหนาทหมายถงการทอดท งหนาทหรอการปลอยท งหนาท

เจตนาของการกระท าไมเหมอนกนกบการนดหยดงาน การนดหยดงานนนกฎหมาย

รบรองสทธเอาไว จงสามารถกระท าไดโดยชอบเวนแตจะหยดงานโดยฝาฝนมาตรา 34

หรอกรณเขามาตรา 36 แหงพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 จงจะเปน

การนดหยดงานโดยไมชอบดวยกฎหมาย การนดหยดงานโดยไมชอบดวยกฎหมาย

จะถกลงโทษทางอาญาตามมาตรา 133, 139, 141 ซงผเสยหายคอรฐ สวนการละท ง

26

หนาทนน นายจางเปนผเสยหาย ไมมโทษแกผละท งหนาท ทศาลแรงงานกลาง

วนจฉยวาการนดหยดงานของโจทกกบพวกเปนการละทงหนาทอยในตว จ าเลยจงชอบ

ทจะเลกจางโจทกไดตามมาตรา 31 (4) เปนการคลาดเคลอนตอกฎหมายนน

ศาลฎกาเหนวา การนดหยดงานกคอการทลกจางหลายๆ คนพรอมกนไม

ท างานตามปกตโดยไดนดหมายกนหยดงาน สวนมากจะกระท าเพอเปนเครองตอรองหรอ

บบบงคบนายจาง ใหยนยอมตามทฝายลกจางเรยกรอง สวนการละท งหนาทของ

ลกจางเพยงบางคนอาจกระท าไปโดยมไดมจดประสงคดงกลาวกตาม แตการนดหยด

งานนน เมอพจารณาในแงของการกระท าแลวกยอมเรยกไดวา ลกจางแตละคนซงรวม

ในการนดหยดงานนนตางไดละทงการงานซงตามปกตตนมหนาทปฏบตใหแกนายจาง

ดวย กรณทการนดหยดงานมข นดงโจทกทงหาน ไดกระท าไป คอกระท าเมออยใน

ระหวางการพจารณาวนจฉยของคณะกรรมการแรงงานสมพนธ อนเปนการฝาฝน

มาตรา 34 (6) ของพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 และกระท าไปใน

ระหวางทมประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ใหขอพพาทแรงงานเขาสการช ขาดและ

หามนายจางปดงานหรอลกจางนดหยดงานในระหวางประกาศใชกฎอยการศก ลงวนท

8 ตลาคม 2519 ทหามลกจางนดหยดงานโดยเดดขาดดวย การนดหยดงานของโจทก

จงเปนความผดอนมโทษทางอาญา ตามมาตรา 139 และ 141 ได แมลกจางผรวม

ในการนดหยดงานแตละคนอาจมความผดในทางอาญาแลว แตเมอการหยดงานของ

แตละคนกเปนการละทงหนาทของลกจางแตละคนอยในตว และไดนดหยดงานกน

โดยไมชอบดวยกฎหมายเปนเวลาสามวนท างานตดตอกน จงตองถอวาเปนการละท ง

หนาทเปนเวลาสามวนท างานตดตอกนโดยไมมเหตสมควรดวย กรณตองดวยมาตรา

31 (4) พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 และขอ 47 (4) แหงประกาศ

กระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน จ าเลยผเปนนายจางจงมสทธเลกจาง

โจทกได และเลกจางไดโดยไมตองจายคาชดเชย

โจทกอทธรณเปนขอ 2 วา ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ใหขอพพาท

แรงงานเขาสการช ขาดฯ ลงวนท 8 ตลาคม พ.ศ. 2519 ซงหามนดหยดงานและปดงาน

นน มงทจะคมครองความสงบสขของรฐ ไมไดคมครองนายจางโดยเฉพาะ นายจาง

และลกจางตองปฏบตตาม ฝายใดฝาฝนจะตองไดรบโทษ จ าเลยผเปนนายจางไมอาจ

น ามาอางเพอเลกจางโจทกได และการปดงานงดจางชวคราวซงมผลไมรายแรงนก

กฎหมายยงไมอนญาตใหกระท า ทจ าเลยเลกจางลกจางจ านวนถง 256 คนเชนน

รายแรงกวา เพราะเลกจางลกจางครงละมากๆ โดยเดดขาดไปเลย จ าเลยจงไมอาจ

เลกจางโจทกกบพวกได

27

ศาลฎกาเหนวา ศาลแรงงานกลางอางการทโจทกกบพวกนดหยดงานโดยฝา

ฝนประกาศกระทรวงมหาดไทยฉบบดงกลาวนน เพอชใหเหนวา การละท งหนาทของ

โจทกกบพวกกระท าไปโดยไมมเหตผลอนสมควรเทานน และการนดหยดงานซงมโทษ

ทางอาญาเพราะท าลายความสงบเรยบรอยของรฐ ยอมไมลบลางสทธของนายจางทจะ

เลกจาง เมอการนดหยดงานนน นบวาเปนการละท งหนาทเปนเวลาสามวนท างาน

ตดตอกนโดยไมมเหตผลอนสมควรอยดวยในตว สวนทโจทกเหนวา การเลกจางของ

จ าเลยครงน รายแรงกวาการ ปดงานงดจางชวคราวนน ไมวาจะเปนความจรงดง

ความเหนของโจทกหรอไม แตเมอการเลกจางของจ าเลยยงไมเปนกรณทจะถอไดวาเปน

การปดงาน อนจะเปนการฝาฝนประกาศกระทรวงมหาดไทยฉบบทกลาวแลว จ าเลย

ยอมมสทธเลกจางได ฯลฯ พพากษายน


แมลกจางจะมสทธนดหยดงานได เพราะเปนวธเดยวทลกจางสามารถใชเปน

ฐานอ านาจในการเจรจาตอรองกบนายจาง แตจะตองอยในกรอบบงคบของกฎหมาย

มใชวาจะใชสทธไดเสมอไป สทธนดหยดงานจะเกดข นหรอ มข นไดเมอลกจางได

ปฏบตตามขนตอนและเงอนไขทบญญตไวใน พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ.

2518 เทานน กลาวคอ เมอพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานไดไกลเกลยขอพพาท

แรงงานแลว นายจางกบลกจางไมอาจตกลงกนได โดยถอวาขอพพาทแรงงานนนเปน

ขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได ลกจางจงจะมสทธนดหยดงาน

การนดหยดงานในระหวางทขอพพาทแรงงานอยในระหวางการช ขาดของผช

ขาดขอพพาทแรงงาน โดยไมไดแจงใหพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานและนายจาง

ทราบลวงหนานน เปนการนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมาย

การนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมายเปนการละท งหนาทโดยไมมเหตผลอน

สมควร


โจทกเลกจางจ าเลยท 12 เนองจากจ าเลยท 12 เปนสมาชกสหภาพ แรงงาน

จ าเลยท 12 รองเรยนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธ คณะกรรมการแรงงาน

สมพนธวนจฉยวา เปนการกระท าอนไมเปนธรรม ระหวางด าเนนคดการกระท าอนไม

เปนธรรม นายทะเบยนไดมค าสงใหเลกสหภาพแรงงาน แมตอมาจ าเลยท 12 ไมได

เปนสมาชกสหภาพแรงงานอก การกระท าของโจทกทเลกจางจ าเลยท 12 กยงคงเปน

28

การกระท าอนไมเปนธรรม การทจ าเลยท 12 มไดเปนสมาชกสหภาพแรงงานใน

ภายหลง จงหาท าใหค าสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธสนผลไปไม

เมอการเลกจางจ าเลยเปนการกระท าอนไมเปนธรรม ตองหามตาม พ .ร.บ.

แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 (1) และ (2) แลว การกระท าของโจทก

จงหาเปนการใชสทธของนายจางตามกฎหมายไม แมโจทกยนยอมจายคาชดเชยใหแก

จ าเลยตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน ลงวนท 16

เมษายน 2515 ขอ 46 กไมเปนเหตใหโจทกมสทธเลกจางจ าเลยโดยฝาฝนบทบญญต

วาดวยการกระท าอนไมเปนธรรมตาม พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 ได


จ าเลยมค าสงเลกจางโจทกกอนม พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคด

แรงงาน พ.ศ. 2522 ใชบงคบ โจทกจะมาฟองกลาวหาวาจ าเลย เลกจางโจทกโดยไม

เปนธรรม และขอใหยกเลกค าสงดงกลาวตอศาลแรงงานไมได แตเปนอ านาจและ

หนาทของคณะกรรมการแรงงานสมพนธทจะวนจฉยช ขาด

ค าสงเลกจางโจทกเปนไปตามความเหนชอบของกระทรวงอตสาหกรรมจ าเลย การ

ทจ าเลยตงคณะกรรมการอ านวยการโรงงานกระสอบปานซงเปนรฐวสาหกจข น กเพอให

คณะกรรมการรบมอบหนาทไปท าในนามของจ าเลยซงเปนนตบคคล จ าเลยจงมนต

สมพนธโดยตรงกบโจทก

แมโจทกไมมสทธฟองคดตอศาลแรงงานในขอกลาวหาวาจ าเลยเลกจางโจทก

โดยไมเปนธรรม และขอใหยกเลกค าสงดงกลาว แตเมอจ าเลยมนตสมพนธอยกบ

โจทก โจทกจงมอ านาจฟองขอใหศาลแรงงานพจารณาพพากษาถงสทธของโจทกทจะ

ไดรบเงนเดอนและบ าเหนจ

จ าเลยมค าสงฉบบแรกลงวนท 11 เมษายน 2518 สงเลกจางโจทก ตอมาม

ค าสงฉบบหลงยกเลกค าสงฉบบแรก มผลเปนการเลกจางโจทกเมอวนท 27 มกราคม

2519 โจทกจงมสทธไดรบเงนเดอนทยงไมไดรบในระหวางทโจทกยงไมถกเลกจาง

ระหวางวนท 11 เมษายน 2518 ถงวนท 26 มกราคม 2519


แมระเบยบของจ าเลยจะก าหนดวา ผปฏบตงานของจ าเลยเมออกจากงานแลว

มสทธไดรบเงนสงเคราะหตามขอบงคบของจ าเลย โดยใหไดรบเงนสงเคราะหครง

เดยวหรอรายเดอน โดยอนโลมตามพระราชบญญตบ าเหนจบ านาญขาราชการและ

29

ระเบยบการทเกยวของกบการจายบ านาญทงสนกตาม ถาตอมามพระราชกฤษฎกา

เงนชวยคาครองชพผรบบ านาญของขาราชการออกมา โจทกกไมอาจจะอางสทธตาม

พระราชกฤษฎกานได เพราะโจทกมใชผไดรบบ านาญตามกฎหมายวาดวยบ าเหนจ

บ านาญขาราชการ ทงพระราชกฤษฎกาฉบบนกมใชพระราชบญญตการบ าเหนจ

บ านาญหรอระเบยบการทเกยวของกบการจายบ านาญอนจ าเลยจะตองน าไปใชโดย

อนโลมตามระเบยบของจ าเลยไม


โจทกเปนพนกงานขบรถไฟมหนาทตองปฏบตตามค าสงของนายสถานขณะขบ

รถอยในสถานตามขอบงคบและระเบยบการเดนรถ นายสถานสงใหโจทกซงขบรถอย

ในสถานแหงนนขบรถออกไปแตไมยอมลงลายมอชอในบนทกรบรองวาประแจไม

ถกตองตามทโจทกตองการ โจทกจงไมปฏบตตามค าสงการกระท าของโจทกดงกลาว

ไมวาจะเปนความผดฐานขดค าสงผบงคบบญชาหรอไมกตาม กเปนความผดฐานฝาฝน

ขอบงคบและระเบยบการเดนรถอยแลว จ าเลยยอมลงโทษโจทกได


จ าเลยท 13 ซงเปนพนกงานขายของโจทกไดปมบตรลงเวลาท างาน น า

รถบรรทกน าอดลมออกไปเพอขาย เมอไประหวางทางจ าเลยท 13 ลงจากรถไป โดย

ใหพนกงานส ารองท าการขายแทน ครนตอนเยนจ าเลยท 13 กลบไปทบรษทโจทกอก

เพอปมบตรเลกงาน การกระท าของจ าเลยท 13 ดงกลาวเปนการหลกเลยงละท งหนาท

ในมาตรา 123 (4) พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มใชอาศยอ านาจหนาทท

เปนพนกงานขายแสวงหาประโยชนทมควรไดอนจะถอวาทจรตตอหนาท สวนท

จ าเลยท 13 ไมไดท างานแตยงไดรบเบ ยขยนและเงนเปอรเซนตการขาย และจะไดรบ

เงนโบนสและการขนเงนเดอนประจ าป ซงสวนหนงจะพจารณาจากวนลาและขาดดวย

นน กเปนเรองทโจทกจะตองพจารณาตามระเบยบขอบงคบวา จ าเลยท 13 จะสมควร

ไดรบประโยชนดงกลาวเพยงไรหรอไม มใชเปนเรองจ าเลยท 13 ไมปฏบตหนาท

พนกงานขายเพอใหไดมาซงประโยชนเหลานน การกระท าของจ าเลยท 13 ไมเปนการ

ทจรตตอหนาท

ตามมาตรา 41 (4) แหง พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 เหนไดวา

เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานแลว จะไมสง

ใหจายคาเสยหายใหอกกได เมอศาลแรงงานกลางพพากษาใหโจทกรบจ าเลยท 13 ถง

ท 17 กลบเขาท างานแลว และปรากฏวาจ าเลยท 13 ถงท 17 มไดน าสบวาไดรบ

30

ความเสยหายอยางไรบาง ทงมสวนผดอยดวย ศาลแรงงานกลางจงชอบทจะใช

ดลพนจไมใหโจทกใชคาเสยหายแกจ าเลยท 13 ถงท 17 อกได


เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธวนจฉยวา นายจางกระท าการอนไมเปน

ธรรมแตสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานอยางเดยว โดยไมสงใหนายจางจาย

คาเสยหายในระหวางเลกจางดวย อางวาไมมอ านาจทจะสงไดนน ถาลกจางประสงค

จะเรยกรองคาเสยหายดวย กฟองขอใหศาลแรงงานพพากษาใหนายจางจายได ไมม

เหตตองฟองใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธแกไขค าสง และศาลมอ านาจพพากษา

ใหนายจางจายคาเสยหายดวยได


บรษท ก. จางเหมานาย ข. ใหหาคนมาท างานขนถายสนคาจากเรอเดอนทะเล

เปนล าๆ ไป ในเดอนหนงๆ จะไดงานขนถายสนคา 1 - 3 ล า ล าหนงใชเวลาขนถาย

อยางมาก 7 วน บรษท ก. จายคาจางใหตามน าหนกของสนคาตนละ 9 บาท นาย

ข. เปนผรบเงนกอนไปจายใหคนงานอนๆ ดงน ความสมพนธระหวางบรษท ก. กบ

นาย ข. เปนเรองจางท าของ คนงานอนกมไดมนตสมพนธใดๆ กบบรษท ก. ดวย

จงมใชเปนลกจางของบรษท ก. ตามสญญาจางแรงงาน.

**********************

ค ำพพำกษำศำลฎ¸กำ พ.ศ....

Documents