8 ื้นฐาน ประการ ของน ักเรีือข...

การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

โดย นายกตพงษ แซเจยว

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

BOONNIYOM EDUCATION AND STUDENT'S EIGHT BASIC VIRTUES OF SUMMASIKKHA SCHOOLS

By Mr. Kitipong Sae jiaw

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Education Program in Educational Administration

Department of Educational Administration Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา” เสนอโดย นาย กตพงษ แซเจยว เปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา การบรหารการศกษา

................................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท ....... เดอน ........................... พ.ศ. ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. อาจารย ดร.มทนา วงถนอมศกด 2. อาจารย ดร.วรกาญจน สขสดเขยว

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

.......................................................... ประธานกรรมการ

(อาจารย ดร.สาเรง ออนสมพนธ) ............./......................../..................

.......................................................... กรรมการ

(อาจารย ดร.รนธรรม ธารมกตา) ............./......................../..................

.......................................................... กรรมการ .......................................................... กรรมการ

(อาจารย ดร.มทนา วงถนอมศกด) (อาจารย ดร.วรกาญจน สขสดเขยว) ............./......................../.................. ............./......................../..................

ง

53252202 : สาขาวชาการบรหารการศกษา คาสาคญ : การศกษาบญนยม /คณธรรมพนฐาน 8 ประการ / เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

กตพงษ แซเจยว : การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อ.ดร. มทนา วงถนอมศกดและอ.ดร.วรกาญจน สขสดเขยว.189 หนา.

การวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ 1) การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา 2) คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 3) ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 4) แนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา กลมตวอยาง ในการวจย คอ คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาหรอรองผอานวยการหรอผปฏบตหนาทแทนรองผอานวยการและครของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา จานวน 165 คน เครองมอในการวจยใชแบบสอบถามเกยวกบการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ตามแนวทางพฒนาการจดการศกษา บญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ปการศกษา 2554-2556 และคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ตามนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการและการสมภาษณแบบมโครงสราง สถตทใชในการวจยคอ คาความถ (frequency) คารอยละ (percentage) คามชฌมเลขคณต ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การวเคราะหคาสมประสทธสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product – moment correlation coefficient) และการวเคราะหเนอหา (content analysis)

ผลการวจยพบวา 1. การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปน

รายดานพบวา อยในระดบมากทสด 3 ดาน อยในระดบมาก 4 ดาน 2. คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ภาพรวมและรายดาน

อยในระดบมาก 3. การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

มความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขามความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานขยนมากทสดและดานสะอาดนอยทสด

4. แนวทางในการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 1) พฒนาจตวญญาณ ความร ความสามารถและทกษะอนๆทจาเปนแกบคลากรทเกยวของ โดยเนนพเศษในบคลากรทปฏบตหนาทครผสอนและครผดแลนกเรยน 2) พฒนากระบวน การเรยนการสอน จดสภาพแวดลอมทเชอมโยงบรณาการกบประสบการณจรงในวถชวตทเออตอการพฒนาคณธรรมของนกเรยน 3) พฒนาการมสวนรวมของผเรยนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนและกจกรรมพเศษของโรงเรยน

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา ............................................................. ปการศกษา 2556 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. …………………………………… 2. …………………….………………

จ

53252202 : MAJOR : EDUCATIONAL ADMINISTRATION KEY WORD : BOONNIYOM EDUCATION / STUDENT’S EIGHT BASIC VIRTUES / SUMMASIKKHA SCHOOLS

KITIPONG SAEJIAW : BOONNIYOM EDUCATION AND STUDENT’S EIGHT BASIC VIRTUES OF SUMMASIKKHA SCHOOLS. THESIS ADVISORS : MATTANA WANGTHANOMSAK, Ph.D. AND VORAKARN SUKSODKIEW Ph.D., 189 pp.

The purposes of this research were to find : 1) Boonniyom Education of Summasikkha Schools, 2) student’s eight basic virtues of Summasikkha Schools 3) the relationships between Boonniyom Education and student’s eight basic virtues of Summasikkha Schools 4) the development approach for Boonniyom Education and student’s eight basic virtues of Summasikkha Schools. The sample were school board committees, school administrators or assistant school director or deputy directors, and teachers in Summasikkha Schools; with the total of 165. The research instruments were a questionnaire regarding Boonniyom Education, based on the Development Approach for Boonniyom Education management of Summasikkha Pathom Asoke School (academic year 2011-2013) and student’s eight basic virtues, based on intensive education reform policy of The Ministry of Education; and structured interviews. The statistics used in data analysis were frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, Pearson’s product – moment correlation coefficient, and content analysis. The finding revealed as follow :

1. The Boonniyom Education of Summasikkha Schools, as a whole, was found at a high level; when considered each aspect, 3 aspects were found at the highest level and 4 were found at a high level.

2. The student’s eight basic virtues of Summasikkha Schools, as a whole and as an individual, was at a high level.

3. The relationships between Boonniyom Education and student’s eight basic virtues of Summasikkha Schools was found at .01 level of statistical significance; where considered each aspect, Boonniyom Education and student’s eight basic virtues of Summasikkha Schools : diligence, was correlated the most, where as cleanliness was correlated the least.

4. The development approach for Boonniyom Education and student’s eight basic virtues of Summasikkha Schools : 1) develop soul, knowledge, ability and necessary skills of school personnel, especially those who are in charge of teaching and taking care of students, 2) develop instruction process and learning environment that facilitate students’ virtue, 3) develop students’ involvement in learning and school activities. Department of Educational Administration Graduate School, Silpakorn University

Student’s signature …………………………………………………….. Academic Year 2013

Thesis Advisors’s signature 1. ……………………………………………………….. 2. ……………………………………………………………..

ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนสาเรจสมบรณไดดวยความเมตตาของอาจารย ดร. มทนา วงถนอมศกด ประธานกรรมการควบคมวทยานพนธ อาจารย ดร.วรกาญจน สขสดเขยว กรรมการควบคมวทยานพนธ อาจารย ดร.สาเรง ออนสมพนธ ประธานสอบวทยานพนธ และอาจารย ดร.รนธรรม ธารมกตา ผทรงคณวฒ รวมถงผเชยวชาญทกทานทใหความกรณาจนวทยานพนธแลวเสรจ ผวจยขอกราบขอบพระคณอยางสงในความกรณาไว ณ โอกาสน ผวจยขอกราบขอบพระคณคณาจารย ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกทาน ทประสทธประสาทวชาใหความร ทศนคตการปฏบตตนและคาแนะนาทดสาหรบวชาชพน ตลอดระยะเวลาของการศกษา ขอนมสการกราบขอบพระคณ สมณะโพธรกษ สาหรบความเมตตากรณาใหชวตและ จตวญญาณทามกลางหมกลมสงคมบญนยมแกผวจย ขอขอบพระคณ ผศ.ดร.ขวญด อตวาวฒชย ครผจดประกายไฟแหงการเรยนรและจตวญญาณของความเปนคร ครปรดา ศรสมบต ครอทน โพธแกว ครแรงเกอ ชาวหนฟา สาหรบแบบอยางการทาหนาทครในดวงใจแกผวจย ขอขอบพระคณโรงเรยนสมมาสกขาและบคลากรทกสาขา โดยเฉพาะโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก สถาบนอนเปน ทรกยงของผวจยและครทคอยเลยงดอบรมสอนสงเสมอมา ขอกราบขอบพระคณครอบครว ปาปา แม พเอ พเลก พอง สาหรบแรงผลกดนและกาลงใจ อาหม อารงผอยเบองหลงความสาเรจ ขอบคณพบษ นองนท นลนทพย นองแนน นลนนภา นองเมย ปลตตา ผชวยวจยทดเยยมและเปนเพอนผมอบกาลงใจใหกนตลอดมาจนถงเปาหมาย ขอบคณเพอนพนอง สส.ฐ.ทกทานและเพอนชาวบรหารการศกษา ศลปากร รน 30 เปล ณฐชยานนต มด อภวฒน นง นภารตนและทกคน สาหรบมตรภาพทมตอกนและความชวยเหลอเสมอมา จนกระทงวทยานพนธฉบบนสาเรจอยางสมบรณ

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย……………………………………………………………………………………………………. ง บทคดยอภาษาองกฤษ……………………………………………………………………………………………….. จ กตตกรรมประกาศ…………………………………………………………………………………………………….. ฉ สารบญตาราง…………………………………………………………………………………………………………… ญ บทท

1 บทนา...................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา……………………………………………. 2 ปญหาของการวจย…………………………………………………………………………. 3 วตถประสงคของการวจย………………………………………………………………… 4 ขอคาถามการวจย………………………………………………………………………….. 5 สมมตฐานของการวจย……………………………………………………………………. 5 กรอบแนวคดของการวจย...........……………………………………………………… 5 ขอบเขตของการวจย………………………………………………………………………. 8 นยามศพทเฉพาะ...................................................................................... 9 2 วรรณกรรมทเกยวของ............................................................................................. 11 การศกษาบญนยม..................................................................................... 11 ความหมายของการศกษา.................................................................. 11 ความหมายของบญนยม........................................................ ............. 13 ความหมายการศกษาบญนยม........................................................... 13 ความสาคญของการศกษา.................................................................. 14 จดมงหมายการศกษา........................................................................ 14 ปรชญาการศกษาไทยและแนวคดการศกษา……………………………….. 15 การจดการศกษาบญนยม.................................................................. 23 แนวทางพฒนาการศกษาบญนยม..................................................... 24 คณธรรมพนฐาน 8 ประการ..................................................................... 38

ความหมายของคณธรรมจรยธรรม..................................................... 39 ความสาคญของคณธรรม................................................................... 41 ทฤษฎทางคณธรรมจรยธรรม............................................................. 41 กระบวนการปลกฝงถายทอดคณธรรมจรยธรรมของตางประเทศ...... 47 การเสรมสรางคณธรรมในระบบการศกษาไทย.................................. 51 คณธรรมพนฐาน 8 ประการ………………............................................. 53

ซ

บทท หนา เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา................................................................... 61 งานวจยทเกยวของ................................................................................... 62

สรป........................................................................................................... 73 3 การดาเนนการวจย.................................................................................................. 74

ขนตอนการดาเนนการวจย........................................................................ 74 ระเบยบวธวจย.......................................................................................... 75

แผนแบบการวจย........................................................................ 75 ประชากรและกลมตวอยาง.......................................................... 75 ตวแปรทศกษา........................................................................... 76 เครองมอทใชในการวจย............................................................ 78 การสรางและพฒนาเครองมอ.................................................... 79 การเกบรวบรวมขอมล............................................................... 80 การวเคราะหขอมล.................................................................... 80 สถตทใชในการวจย.................................................................... 80 สรป......................................................................................................... 81

4 ผลการวเคราะหขอมล............................................................................................. 82 ตอนท 1 สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม.................................. 82 ตอนท 2 การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา............... 84 ตอนท 3 คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยน

สมมาสกขา...............................................................................

91 ตอนท 4 ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน

8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา...............

98 ตอนท 5 การวเคราะหเนอหาแนวทางการพฒนาการศกษาบญนยม

กบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยน สมมาสกขาจากการสมภาษณผเชยวชาญ.................................

99 5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ......................................................... 100

สรปผลการวจย......................................................................................... 100 การอภปรายผล......................................................................................... 101 ขอเสนอแนะ............................................................................................. 110 ขอเสนอแนะของการวจย................................................................. 110 ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป..................................................

110

ฌ

บทท หนา รายการอางอง........................................................ ................................................................. 111 ภาคผนวก............................................................................................................... ................ 118

ภาคผนวก ก……………………………………………………………………………………………….. 119 หนงสอขอความอนเคราะหตรวจเครองมอวจย......................................... 120

หนงสอขอทดลองเครองมอวจย......................................................... ....... 121 หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล............................... 122 หนงสอขอสมภาษณงานวจย............................................................. ....... 123 ภาคผนวก ข………………………………………………………………………………………………... 124

รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย....................................................... 125 รายชอสถานศกษาในเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาทใชทดลองเครองมอ

และเกบขอมล........................................................................................... 126

รายชอผเชยวชาญสาหรบสมภาษณ........................................................... 127 ภาคผนวก ค…………………………………………………………………………………………………. 128 แบบสอบถามเพอการวจย............................................................... .......... 129 โครงสรางคาถามเพอสมภาษณผเชยวชาญ............................................... 139 ภาคผนวก ง…………………………………………………………………………………………………. 140 คาความเชอมนของเครองมอวจย.............................................................. 141 ผลการว เคราะห เนอหาแนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบ

คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาจากการสมภาษณผเชยวชาญ............................................................

144 ภาคผนวก จ…………………………………………………………………………………………………. 147 รายละเอยดการสมภาษณผเชยวชาญ……………………………………………….. 148 ประวตผวจย………………………………........................................................................................ 189

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 คณลกษณะเดนดานคณธรรมจรยธรรมของคนในประเทศตางๆ.............................. 54 2 ประชากรและกลมตวอยาง.............................................................................. 76 3 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามทเปนคณะกรรมการสถานศกษา

ผบรหารสถานศกษาและคร......................................................................

83 4 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย

โรงเรยนสมมาสกขาโดยภาพรวม.…………….………………………………………..


โรงเรยนสมมาสกขา ดานเปาหมาย นโยบาย……………………..………………


โรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดการเรยนการสอน……………………………..

86 .7 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย

โรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน…………………


โรงเรยนสมมาสกขา ดานการปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน………………………………………………………………………………………….


โรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน………………………


โรงเรยนสมมาสกขา ดานการดแลและใหคาปรกษา……………………………


โรงเรยนสมมาสกขา ดานการมสวนรวมของผปกครองและชมชน…………

91 12 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน

8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาโดยภาพรวม…………


8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานขยน…………….


8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานประหยด………


8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานซอสตย………


8 ประการของนกเรยนสมมาสกขา ดานมวนย……………………………………

95

ฎ

ตารางท หนา 17 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน

8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานสภาพ..………


8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานสะอาด………


8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานสามคค………


8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานมนาใจ…………

97 21 การวเคราะหความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน

8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา……………………………

98 22 การวเคราะหเนอหาแนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน

8 ประการ ของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาจากการสมภาษณผเชยวชาญ………………………………………………………………………………………

144

1

บทท 1

บทนา

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานพระบรมราโชวาทแกครใหญและนกเรยน ณ ศาลาดสตาลย พระราชวงดสต 22 กรกฎาคม 2520 วาการศกษาเปนเครองมอสาคญในการพฒนาความร ความคด ความประพฤต ทศนคต คานยมและคณธรรมของบคคล เพอใหเปนพลเมองดมคณภาพ การพฒนาประเทศกยอมทาไดสะดวกราบรน ไดผลทแนนอนและรวดเรว1 อกทงการศกษาชวยพฒนามนษยชาตใหสามารถดารงอยในโลกของการเปลยนแปลงไดอยางมความสข2 การศกษา จงเปนพลงสาคญทสดของชาต เพราะเปาหมายของการศกษาเพอทกคน ทกเรอง(Education For All) ทกภาคสวนของสงคมตองทมเทเพอการศกษา (All For Education) เรองของการศกษาไมใชเรองของโรงเรยนและครเทานนทกภาคสวนตองมสวนรวม การศกษาตองสามารถแกปญหาทงหลายทงปวง3 การศกษาจงเปนชองทางหลกในการพฒนาประเทศ กลาวไดวาเปนเครองมอพฒนาประชากรของประเทศ เพอชวยสรางความเจรญกาวหนาไมวาจะเปนดานสงคม เศรษฐกจ การเมองและดานอนๆ หลายประเทศจงมการจดสรรงบประมาณดานการศกษาอยางมาก ดวยหวงวาการศกษาจะชวยพฒนาประชากรและประเทศตอไป เชนเดยวกบประเทศไทยทใหความสาคญกบการศกษา โดยรฐสภาไดอนมตพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณพทธศกราช 2556 ดานการศกษา จานวน 460,411.65 ลานบาท4 เพอเปนคาใชจายในการดาเนนงานเกยวกบการบรหารการศกษา การจดการศกษาและงานทเกยวของ ซงถอไดวา เปนสวนราชการทไดรบงบประมาณมากทสด อกทงมการตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 กาหนดใหการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายจตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวตสามารถอยรวมกบผอนได อยางมความสข5

1สานกราชเลขาธการ, ประมวลพระราชดารสและพระบรมราโชวาททพระราชทานใน

โอกาสตางๆ ปพทธศกราช 2520 (กรงเทพฯ:โรงพมพกรมแผนททหาร, 2521), 163-164. 2ไพพรรณ เกยรตโชตชย, กระบวนทศนใหมและแนวโนมการจดการศกษาการบรหาร

การศกษาในศตวรรษท 21 (กรงเทพฯ:สานกพมพบรษทการศกษา จากด, 2545), 28. 3ประเวศ วะส, ระบบการศกษาทแกความทกขยากของคนทงแผนดน (กรงเทพฯ:ศนยจตต

ปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล,2553), 35. 4“พระราชบญญตงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ พ.ศ.2556.” ราชกจจานเบกษา

เลมท 129, ตอนท 93 ก (30 กนยายน 2555): 37. 5“พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ .2542,” ราชกจจานเบกษา เลมท 116,

ตอนท 74 ก (19 สงหาคม 2542): 3.

2

ความเปนมาและความสาคญของปญหา พลงอานาจสาคญทสดของชาตประการหนง คอ ทรพยากรมนษย (ประชากร) ในการพฒนาประเทศชาตใหเจรญรงเรอง จาเปนตองมการพฒนาดานศกยภาพควบคไปกบการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหกบเดกและเยาวชนของประเทศ เพราะผใหญจะมคณภาพดพรอมทงคณธรรมดไดจะตองมรากฐานมาจากกระบวนการหลอหลอมทางสงคมทมประสทธภาพจากสถาบนทางสงคม อนไดแก สถาบนครอบครว สถาบนศาสนาและสถาบนการศกษามาตงแตเดก ดวยสภาพของสงคมไทยในปจจบน สถาบนครอบครวและสถาบนการศกษาซงทาหนาทหลอหลอมทางสงคมใหกบเดกและเยาวชนขาดประสทธภาพ ดวยสภาวะทางเศรษฐกจบบบงคบทาใหพอแมผปกครองตองแขงขนกน ทามาหากนเพอความอยรอด อบรมเลยงดบตรหลานแบบปลอยปละละเลย มองขามความสาคญของการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหกบบตรหลานของตน หวงใหสถาบนการศกษาทาหนาทน สวนสถาบนการศกษาเองกพบวาการบรหารจดการ การจดหลกสตรการเรยนการสอนขนพนฐานไมเนนคณธรรม แตกลบเนนผลสมฤทธดานวชาการ ทกระดบขาดการสอดแทรกเรองคณธรรมจรยธรรม6 การเรยนการสอนวชาจรยธรรมมงศกษาเพยงภาคทฤษฎ แตมไดมงเนนการฝกปฏบตอยางจรงจง ขาดกระบวนการในการประเมนและฝกอบรมคณธรรมจรยธรรมของผสอน สงผลใหบคลากรบางสวนมพฤตกรรมไมเหมาะสม กลายเปนแบบอยางทไมดใหกบเดกและเยาวชน ผบรหารสถานศกษา ซงเปนผนาของสถานศกษาจงมความสาคญอยางยงในการบรหารงานดานตางๆ ของสถานศกษา ทงนโยบาย การวางแผน งบประมาณ บคลากร งานวชาการ การจดกจกรรมการเรยนการสอน งานทวไปและงานสมพนธชมชน ใหประสบความสาเรจเพอตอบสนองความตองการ ชวยแกปญหาสงคม อกทงบรรทดฐานสงคมในปจจบน เนนใหคณคาทางวตถมากกวาจตใจ ใหคณคากบคนเกงมากกวาคนด7 จงทาใหเดกและเยาวชนจานวนมากมองขามความสาคญของคณธรรมและจรยธรรมประจาใจ ขาดคณธรรมพนฐาน ความมวนย ขยน ประหยด ซอสตย สภาพ สามคค มนาใจ และความสะอาดทงกายและใจ อาจกลาวไดวาสภาพสงคมในปจจบน ประสบปญหาเกดวกฤตทางศลธรรมจนเรยกไดวาเปนยคทสงคมกระหายคณธรรมศลธรรมกวาได จากความบกพรองลมเหลวในการพฒนาดานคณธรรมของการศกษาทวไป ดงปรากฏในปจจบนทงปญหาความรนแรง ปญหาเรองชสาว ปญหาดานอบายมขและปญหาคานยม ทศนคต ความคดเชงคณธรรมผดเพยนไป สงผลใหเกดการเอารดเอาเปรยบเหนแกตวในสงคม ทจรตเปนเรองทยอมรบไดหากตนเองไดรบผลประโยชน การดาเนนชวตของเยาวชนและผสาเรจการศกษาจากการศกษาทวไป ไมไดตงอยบนศลธรรมและวฒนธรรมอนดงามของสงคม เพราะขาดการพฒนา ดานจตใจใหมคณธรรมเปนพนฐาน คณะกรรมการนโยบายปฏรปการศกษาในทศวรรษท 2 เลงเหนความสาคญของปญหาดงกลาว จงกาหนดเปาหมายยทธศาสตรใหคนไทยใฝด เพอใหคนไทย มคณธรรมพนฐาน มจตสานกและคานยมทพงประสงค เหนแกประโยชนสวนรวม มจตสาธารณะ

6กระทรวงวฒนธรรม, คมอการดาเนนงานเสรมสรางศลธรรมสาหรบเดกและเยาวชน

(กรงเทพฯ:กรมการศาสนา,2552), 1. 7สมสดา ผพฒน, คมอระบบพฒนาศลธรรม คณธรรม จรยธรรมในสถานศกษา (กรงเทพฯ:

กลมงานโรงเรยนอาชวศกษา,2553), 25.

3

มวฒนธรรมประชาธปไตย8 ชาวอโศกหรอกลมสนตอโศกซงเปนกลมผปฎบตธรรมตามหลกพระพทธศาสนาในประเทศไทย มองเหนปญหาดานคณธรรมทจะเปนอปสรรคปญหาตอสงคมและการพฒนาประเทศทงปจจบนและในอนาคต เนองจากการศกษาทไมไดตงอยบนหลกของคณธรรมศลธรรม จงรวมกนกอตง “โรงเรยนสมมาสกขา” โดยใชหลก “การศกษาบญนยม” เปนแนวทาง การขบเคลอนในการบรหารจดการดาเนนงาน ดวยหวงวาจะเปนแบบอยางและทางเลอกใหมทดกวาใหกบสงคม 9 10

ปญหาของการวจย การจดการศกษาและดาเนนนโยบายการศกษา ทผานมานนพยายามทจะใชนโยบายความร

คคณธรรม กระทงปจจบนไดเปลยนมาเนนคณธรรมนาความร11 นบวาเปนเรองทาทายสาหรบสงคมทภมคมกนดานคณธรรมบกพรอง ปญหาดานคณธรรม ศลธรรมและจรยธรรม เปนวกฤตการณ ทรนแรงอยางยง คนไมเขาวด คนหางวดมากขน ขาดความเปนเอกภาพในสถาบนครอบครว สถาบนศาสนาและสถาบนการศกษา โรงเรยนขาดหลกสตรการเรยนการสอนดานศลธรรม จรยธรรม การเรงรดปฏรปการศกษาโดยยดคณธรรมนาความร พฒนาคนโดยใชคณธรรมเปนพนฐานของกระบวนการเรยนรทเชอมโยงความรวมมอของสถาบนครอบครว ชมชน สถาบนทางศาสนาและสถาบนการศกษาจงเปนสงจาเปนและสาคญยงในปจจบน12

โรงเรยนสมมาสกขามงเนนในการพฒนาคณธรรมของนกเรยนเปนสาคญ ตามแนวทางการศกษาบญนยม มพนธกจในการพฒนาครและบคลากรใหเปนผมคณธรรมจรยธรรม มศล 5 เปนพนฐาน เวนขาดจากอบายมขทกประเภท เปนแบบอยางทดในการพฒนานกเรยนใหมคณธรรมเชนเดยวกน สงเสรมครและนกเรยนในการดาเนนชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จดการศกษาแบบบวร (บาน วด โรงเรยน) ใชโรงเรยนเปนฐานสมพนธกบสภาพชมชน รวมกบแหลงเรยนรเพอใหเกดการจดการเรยนการสอนทงในและนอกหองเรยน สอดคลองกบสภาพแวดลอมโรงเรยน บรบทของวถชมชนและชวต พฒนาศกยภาพผเรยนตามความตองการของชมชน สงคม และประเทศ อกทงพฒนาระบบการศกษาโดยเนนชมชนและผเกยวของเขามามสวนรวม ในการบรหาร

8“นโยบายหลก เพอขบเคลอนการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ.2554-2561),”

เอกสารเผยแพรในรปแผนพบ สานกเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ 9สมภาษณ ใจกลน นาวาบญนยม, ผอานวยการโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, 2 มกราคม

2555. 10สมภาษณ อทน โพธแกว, อดตครใหญโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, 27 ธนวาคม 2554. 11กระทรวงศกษาธการ , 6 เดอน การขบเคลอนคณธรรมนาความร ถงคร ถงเดก ถง

โรงเรยน ถงประชาชน(กรงเทพฯ:กระทรวงศกษาธการ,2550), 2-12. 12สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต , รายงานการเสวนาทางวชาการเร อง

กระบวนการเสรมสรางจรยธรรม:บรณาการระหวางบาน วด โรงเรยนและชมชน(กรงเทพฯ:สานกนายกรฐมนตร,2546), 15.

4

จดการตามหลกธรรมาภบาล (Good governance)13 โรงเรยนมความโดดเดนใน การพฒนานกเรยนใหเปนคนดของสงคมและประเทศชาต เปนคนดทม “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” ดงนนสถานศกษาควรผดงความโดดเดนใหเกดความยงยน ตลอดจนพฒนาคณภาพและมาตรฐานของสถานศกษาใหเพมขน14 แตดวยกฎระเบยบและวตรปฏบตในการศกษาเลาเรยน แนวทางฝกฝนนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ทตองปฏบตตลอดระยะเวลาการศกษาและดารงสถานภาพนกเรยนสมมาสกขามความเขมขนมาก ปจจบนโรงเรยนพบวาคณภาพดานคณธรรมของนกเรยน ระบบการคดและความสานกเชงศลธรรมของนกเรยน อตราการกระทาผดกฎระเบยบโรงเรยน ทมอยมไดเปนไปตามทควรและมงหวง15 รอยละ 10 ของนกเรยนมความบกพรองเรองการปฏบตดานศล วนย ความประณต ประหยด (คณธรรม จรยธรรมและคณลกษณะอนพงประสงค) 16 จากปญหาดงกลาวซงถอวาเปนปญหาหลก ทมความสาคญอยางมาก สงผลกระทบโดยตรงตอเปาหมายของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา จงมความจาเปนอยางเรงดวนในการพฒนาคณธรรมของนกเรยน ผวจยในฐานะศษยเกาโรงเรยนสมมาสกขาและปจจบนเปนบคลากรของโรงเรยนสมมาสกขาจงม ความสนใจในการทาการศกษาวจยการศกษาบญนยมทสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา โดยหวงวาผลการวจยจะเปนขอมลสาคญสาหรบผบรหารในการบรหารการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา อกทงเปนแนวทางชวยสงเสรมพฒนา ปรบปรงแกไขอนนาไปสการวางแผนยทธศาสตร แผนกลยทธ แผนปฏบตการ เพอขบเคลอนดาเนนงานดานการศกษาบญนยมใหสาเรจตามจดมงหมายของการศกษาบญนยมตอไป 17

วตถประสงคของการวจย

เพอใหสอดคลองกบปญหาของการวจย ผวจยไดกาหนดวตถประสงคของการวจยไว ดงน 1. เพอทราบการศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 2. เพอทราบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 3. เพอทราบความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

ของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

13โรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก, รายงานพฒนาคณภาพการศกษาประจาปการศกษา

2554(กรงเทพฯ:โรงรยนสมมาสกขาสนตอโศก,2555), 5-6. 14สานกรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา, “รายงานการประเมนคณภาพ

ภายนอกสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก,”2551. 15โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก. “รายงานสรปรวมการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

นกเรยนโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ภาคเรยนท 2/2554.” เมษายน 2554. 16โรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก, รายงานพฒนาคณภาพการศกษาประจาปการศกษา

2554(อบลราชธาน:โรงรยนสมมาสกขาราชธานอโศก,2555), 37. 17โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก. “บนทกการประชมครโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก

ประจาป 2545-2555” 2555.

5

4. เพอทราบแนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

ขอคาถามของการวจย

เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของการวจยทกาหนดไว ผวจยไดตงคาถามสาหรบการวจยครงน ไวดงน

1. การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาอยในระดบใด 2. คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาอยในระดบใด 3. การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขาย

โรงเรยนสมมาสกขา มความสมพนธกนหรอไม 4. แนวทางพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขาย

โรงเรยนสมมาสกขาเปนอยางไร

สมมตฐานของการวจย เพอเปนแนวทางในการตรวจสอบผลลพธทไดจากการศกษาวจย ผวจยจงขอกาหนด

สมมตฐานการวจย ไวดงน 1. การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาอยในระดบปานกลาง 2. คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาอยในระดบ

ปานกลาง 3. การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขาย

โรงเรยนสมมาสกขามความสมพนธกน

กรอบแนวคดของการวจย สถาบนการศกษาหรอโรงเรยนมหนาทสาคญโดยตรงในการจดการศกษา ซงเปนองคกรทม

การบรหารจดการเชงระบบ ตามแนวคดของแคทซและคาหน (Katz and Kahn) ทกลาววา องคกรเปนระบบเปด ประกอบดวยระบบยอย ๆ ประกอบดวยปจจยสาคญ คอ ตวปอน (input) เปนสวนเรมตน และเปนตวจกรสาคญในการปฏบตงานขององคกร เปนปจจยในการบรหารและจดการ อาท นโยบาย บคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ ทจะนาเขาสกระบวนการ (process) ซงเปนการนาปจจยทางการบรหารทกประเภทมาใชในการดาเนนงานรวมกนอยางเปนระบบ โดยในกระบวนการ จะมระบบยอย ๆ รวมกนอยหลายระบบ เพอใหปจจยทงหลายเขาไปสกระบวนการทกกระบวนการ ไดอยางมประสทธภาพ ใหเปนผลผลต (output) อนเปนผลทเกดจากกระบวนการของการนาเอาปจจยมาปฏบต ทมปฏสมพนธกบสภาวะแวดลอม (context) เปนปจจยทมผลตอตวปอน กระบวนการ และผลผลต อนเนองมาจากเปนระบบเปด โดยไดรบอทธพลและผลกระทบตลอดเวลาจากสภาวะแวดลอมทงภายในและภายนอกองคกร เชน สภาพเศรษฐกจ สงคม ภมศาสตร เพอใหเกด

6

ประสทธผลตามเปาหมาย โดยมขอมลยอนกลบ (feedback) อนเปนผลทเกดขนภายหลงจากผลลพธทได อาจเปนสงทคาดไวหรอไมเคยคาดวาจะเกดขน เพอนามาพฒนาองคกรตอไป 18

การวจยครงนผวจยไดศกษากระบวนการเกยวกบปรชญาการศกษา องคประกอบ ทางการศกษา แนวคดทางการศกษา เชน การศกษาแนวคดโรงเรยนรงอรณ ทมเจตนารมณคอ การผสานแนวคดและวธการหลากหลาย เพอพฒนาศกยภาพการเรยนรสความเปนมนษยทสมบรณ โรงเรยนรงอรณมจดมงหมายในการชวยใหเดกไดพฒนาตนเองไปสความเปนคนเฉลยวฉลาด เปนคนดมความสขทงกายและใจ โดยคานงถงศกยภาพ ความพรอมและความใฝฝนของเดกแตละคน การจดการศกษาเนนทกระบวนการและเนอหาของการเรยนรในการทจะทาใหเดกเตบโตขนเปนบคคลทมความคด ความเชอมนในตนเอง มจตสานกทดในการแยกแยะสงถกผดไดและมความตงมนในการนาความคด ไปผลกดนสงคมใหกาวไปสความถกตอง 19 แนวคดการศกษาสตยาไส มจดมงหมายพนฐานทางอปนสยทดงามและพฒนาจรยธรรมแกนกเรยน ใหเดกเตบโตขนเปนมนษยทสมบรณ มการพฒนาทงทางดานรางกาย อารมณ สตปญญา สงคมและจตวญญาณ จดการเรยนการสอนวชาการ กจกรรมสรางเสรมคณธรรม วนยและจรยธรรม มความออนนอมถอมตน ซอสตยสจรต กลาหาญ มความกตญ มนใจในตนเอง รจกคดรจกทา มความเสยสละ มระเบยบวนย ปฏบตหนาทของตนในสงคมดวยความรบผดชอบ20 และการศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ซงมงเนนในการพฒนาผเรยนใหมคณธรรมจรยธรรม ใหมศลเดน เปนงาน ชาญวชา โดยการจดกจกรรมการเรยนรสอดคลองกบเปาหมายการศกษาทกาหนดไว บรณาการกบวถชวตและภมปญญาของชมชน โดยเปนการรวมมอระหวาง ชมชน วดและโรงเรยน โดยทงสามฝายมสวนรวมในการบรหารการศกษา การจดการเรยนการสอนและการประเมนผลการศกษาทม งเนน มความชนชมยนดในการลดละกเลส มศลเดน เปนงาน ชาญวชา คดเลอกพฒนาบคลากรทด มคณธรรมปฏบตหนาท จดการเรยนการสอนทสมพนธกบชวต สงคมและสงแวดลอมอนเออตอ การพฒนานกเรยนใหเปนนกเรยนทดมคณธรรมพนฐานสาหรบชวต21 คณธรรมพนฐานมอยหลายแนวคด เชน 20 คณธรรม โดย ปองส (Pons) นกจตวทยาและนกการศกษา รวบรวมคณธรรม จากการเลอกสรรโดยผเชยวชาญดานการศกษาจากสาขาวชาตางๆ ซงเปนคณธรรมพนฐานสาคญทควรสอนแกเดก เชน ความอดทน อตสาหะ เออเฟอเผอแผ ความจรงใจเปนตน22 คณลกษณะเดน

18 Daniel Katz and Robert L. Kahn, The Social Psychology of Organization,

2nd ed. (New York : John Wiley & Son, 1978), 20. 19ทศนา แขมมณ, ศาสตรการสอน, พมพครงท 14 (กรงเทพฯ:สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2554), 426-428 20 ทศนา แขมมณ, ศาสตรการสอน, พมพครงท 14 (กรงเทพฯ:สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2554), 430-432 21รนธรรม อโศกตระกล, ระบบบญนยมในชมชนราชธานอโศก จงหวดอบลราชธาน :

นวตกรรมสงคมจากภมปญญาพทธ, 180. 22เอสเตเว ปยอล อ ปองส, 20 คณธรรมสาหรบเดกด, พมพครงท 5 (กรงเทพฯ:นานมบคส

พบลเคชนส, 2551), 17-190.

7

ดานคณธรรมจรยธรรมของคนในประเทศตาง ๆ โดยเจอจนทร จงสถตอยและรงเรอง สขภรมย ไดสงเคราะหงานวจยคณลกษณะและกระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของประเทศตาง ๆ เชน คนเกาหลมความขยน มวนยละอายตอการกระทาผด คนญปนมความซอสตย ประหยด สะอาด เปนตน23 คณลกษณะหลกทสถานศกษาเอกชนจะตองพฒนาใหเกดขนกบผเรยนโดยสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ผเรยนทสาเรจการศกษาจากสถานศกษาเอกชนยอม มคณลกษณะหลก 3 ประการ คอ 1) นสยใฝเรยนร 2) นสยใฝทาด 3) นสยใฝรกษาสขภาพ24 คณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนทใหมความสมพนธของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โดยคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กาหนดคณลกษณะอนพงประสงค ของผเรยนวา 1) รกชาต ศาสน กษตรย 2) ซอสตยสจรต 3) มวนย 4) ใฝเรยนร 5) อยอยางพอเพยง 6) มงมนในการทางาน 7) รกความเปนไทย 8) มจตสาธารณะ25 และ“คณธรรมพนฐาน 8 ประการ” ซงเปนนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษา โดยยดคณธรรมนาความรของกระทรวงศกษาธการ อนประกอบดวย 1) ขยน 2) ประหยด 3) ซอสตย 4) มวนย 5) สภาพ 6) สะอาด 7) สามคค 8) มนาใจ26 รวมถงประวตของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ซงเปนโรงเรยนทตงอยในชมชนของชาวอโศก มแนวคดและแนวทางการปฏบตตามหลกคาสอนของพระพทธศาสนา โดยโรงเรยนสมมาสกขาประสานความรวมมอกบวดและชมชน ในการอบรมฝกฝนพฒนาคณธรรมใหนกเรยนสามารถ ถอศลหา ละอบายมข มความสามารถประกอบสมมาอาชพและความร ในการพฒนาตนเอง ตามคตพจนและปรชญาของโรงเรยน “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” ทงดานการเปนผนาและผตามทด พงตนเองจนกระทงเปนทพงของผอนได27

จากกรอบแนวคดดงกลาว ผวจยจงไดนามาใชเปนกรอบในการหาความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา เพอใหไดขอมลจรงทเปนประโยชนสาหรบการพฒนา ปรบปรงการบรหารการศกษาทใหคณธรรมพนฐาน ของนกเรยนมประสทธภาพมากยงขนตอไป ดงทแสดงในแผนภมท 1

23เจอจนทร จงสถตอยและรงเรอง สขภรมย, รายงานการสงเคราะหงานวจยคณลกษณะ

และกระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของประเทศตางๆ (กรงเทพฯ:ศนยคณธรรม,2550), 13. 24สมสดา ผพฒน , คมอระบบพฒนาศลธรรม คณธรรม จรยธรรมในสถานศกษา(กรงเทพฯ:

กลมงานโรงเรยนอาชวศกษา, 2553), 42-44. 25สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551 (กรงเทพฯ:โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2552), 11. 26กระทรวงศกษาธการ, นโยบายเรงรดการปฏรปการศกษา โดยยดคณธรรมนาความร

(กรงเทพฯ:สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550) 27โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, ธรรมนญการพฒนาโรงเรยน รอบท 3(ปการศกษา

2547-2551), 36-38.

8

แผนภมท 1 กรอบแนวคดของการวจย ทมา : Daniel Katz and Robert L. Kahn, The Social Psychology of Organization, 2nd ed. (New York : John Wiley & Son, 1978), 20. : โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก , ธรรมนญการพฒนาโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ปการศกษา 2554-2556, (2554), 18-19.

: กระทรวงศกษาธการ, รายงานการวจยประเมนผลคณธรรม 8 ประการของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, (2551),2.

: ทศนา แขมมณ, ศาสตรการสอน, พมพครงท 14 (กรงเทพฯ:สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, (2554), 426-432.

ขอบเขตของการวจย

จากกรอบแนวคดของการวจยครงน ผวจยสนใจศกษาการบรหารโดยแนวคดการศกษา บญนยม ผวจยใชแนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ตามแนวทางการพฒนาการจดการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ปการศกษา 2554 -2556

ขอมลยอนกลบ (Feedback)

สภาพแวดลอม (Context)

สภาพทางเศรษฐกจ สภาพทางสงคม สภาพทางภมศาสตร

กระบวนการ (Process)

- การศกษาแนวคดโรงเรยนรงอรณ - การศกษาแนวคดโรงเรยนสตยาไส

- การศกษาบญนยม

ผลผลต (Output)

คณธรรมพนฐาน 8 ประการ

ตวปอน (Input)

นโยบาย บคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ

9

โดยม 1) เปาหมาย นโยบาย 2) การจดการเรยนการสอน 3) การจดสภาพแวดลอมโรงเรยน 4) การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน 5) การจดกจกรรมพฒนาผเรยน 6) การดแลและใหคาปรกษา 7) การมสวนรวมของผปกครองและชมชน สวนคณธรรมพนฐานของนกเรยน ผวจยไดใช “คณธรรมพนฐาน 8 ประการ” ตามนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษา โดยยดคณธรรมนาความรของกระทรวงศกษาธการ อนไดแก 1) ขยน 2) ประหยด 3) ซอสตย 4) มวนย 5) สภาพ 6) สะอาด 7) สามคค 8) มนาใจ นาเสนอเปนแผนภมไดดงน

แผนภมท 2 ขอบเขตของการวจย ทมา : โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก , ธรรมนญการพฒนาโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ปการศกษา 2554-2556, (2554), 18-19.

: กระทรวงศกษาธการ, รายงานการวจยประเมนผลคณธรรม 8 ประการของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, (2551),2. นยามศพทเฉพาะ

การศกษาบญนยม หมายถง การดาเนนการจดการศกษา กระบวนการเรยนร ฝกฝน อบรม พฒนามนษยใหมความรความสามารถ เปลยนแปลงพฤตกรรม ทงทางรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา จตวญญาณเปนมนษยทสมบรณ มหลกการ ทศนคตเกยวกบพฤตกรรมและการดาเนนชวตทถกตองดงาม มศลธรรมคณธรรม จากการจดสภาพแวดลอม สงคม ประสบการณการเรยนรและปจจยเกอหนน ใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต มความชนชมยนดในการทาความดและชาระกเลส อนเปนไปเพอประโยชนแกผอน มแนวทางพฒนาการศกษาบญนยม 7 ดาน ไดแก 1) เปาหมาย นโยบาย 2) การจดการเรยนการสอน 3) การจดสภาพแวดลอมโรงเรยน 4) การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน 5) การจดกจกรรมพฒนาผเรยน 6) การดแลและใหคาปรกษา 7) การมสวนรวมของผปกครองและชมชน

การศกษาบญนยม (X tot )

1. เปาหมาย นโยบาย (X1) 2. การจดการเรยนการสอน (X2) 3. การจดสภาพแวดลอมโรงเรยน (X3) 4. การปฏบตเปนแบบอยางของคร และบคลากรในโรงเรยน (X4) 5. การจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) 6. การดแลและใหคาปรกษา (X6) 7. การมสวนรวมของผปกครองและชมชน (X )

คณธรรมพนฐาน (Ytot )

1. ขยน (Y1) 2. ประหยด (Y2) 3. ซอสตย (Y3) 4. มวนย (Y4) 5. สภาพ (Y5) 6. สะอาด (Y6) 7. สามคค (Y7) 8. มนาใจ (Y8)

การศกษาบญนยม (X tot )

1. เปาหมาย นโยบาย (X1) 2. การจดการเรยนการสอน (X2) 3. การจดสภาพแวดลอมโรงเรยน (X3) 4. การปฏบตเปนแบบอยางของคร และบคลากรในโรงเรยน (X4) 5. การจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) 6. การดแลและใหคาปรกษา (X6) 7. การมสวนรวมของผปกครองและชมชน (X7)

คณธรรมพนฐาน (Ytot )

1. ขยน (Y1) 2. ประหยด (Y2) 3. ซอสตย (Y3) 4. มวนย (Y4) 5. สภาพ (Y5) 6. สะอาด (Y6) 7. สามคค (Y7) 8. มนาใจ (Y8)

10

คณธรรมพนฐาน 8 ประการ หมายถง คณธรรมทสถาบนการศกษาควรเรงรดนาไปปลกฝงใหกบเยาวชนของชาต เพอใหเปนคนด มความรและอยดมสข เพอพรอมกาวสสงคมคณธรรม นาความร ตามนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษาโดยยดคณธรรมนาความรของกระทรวงศกษาธการ โดยไดกาหนดไว 8 ประการ อนไดแก 1) ขยน 2) ประหยด 3) ซอสตย 4) มวนย 5) สภาพ 6) สะอาด 7) สามคค 8) มนาใจ

เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา หมายถง โรงเรยนซ ง ตงอย ในชมชนของชาวอโศก เปนสถานศกษาเอกชน มคณะกรรมการสถานศกษา ทาหนาทรบผดชอบในการสงเสรมสนบสนน การบรหารโรงเรยนตามแนวทางการศกษาบญนยม จดการเรยนการสอนการศกษาขนพนฐาน ในระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย เปนโรงเรยนประจานกเรยนอาศยอย ในโรงเรยนตลอดระยะเวลาเรยน เปนการศกษาใหเปลา ไมเกบคาบารงการศกษา คาธรรมเนยมหรอคาใชจายพเศษใดๆทงสน รวมถงคาอาหาร ทพกอาศย หนงสอ อปกรณการเรยน เครองนงหม คารกษาพยาบาล ปจจบนโรงเรยนสมมาสกขามจานวน 8 แหงไดแก 1) โรงเรยนสมมาสกขา สนตอโศก กรงเทพมหานคร 2) โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก จ.นครปฐม 3) โรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก จ.ศรสะเกษ 4) โรงเรยนสมมาสกขาศาลอโศก จ.นครสวรรค 5) โรงเรยนสมมาสกขา หนผาฟานา จ.ชยภม 6) โรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน 7) โรงเรยนสมมาสกขา สมาอโศก จ.นครราชสมา 8) โรงเรยนสมมาสกขาภผาฟานา จ.เชยงใหม

11

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ การวจยครงน ผวจยไดศกษาหลกการ แนวคด ทฤษฏและสาระสาคญตางๆ ทเกยวของ ประกอบดวย การศกษาบญนยม คณธรรมพนฐาน 8 ประการ เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา รวมถงงานวจยทเกยวของ โดยมรายละเอยดดงน

การศกษาบญนยม

ความหมายของการศกษา

“การศกษา” เปนคาในภาษาสนสกฤต สวนภาษาบาลไดใชคาวา “สกขา” ซงคาวาการศกษาตรงกบคาในภาษาองกฤษวา “Education” ซง Webster’s New International Dictionary of the English language กลาววา มรากศพทมาจากภาษาลาตนทวา Educare ความหมายวา การอบรมเดกทางกายหรอทางสมอง ( To bring up a child physically or mentally )1

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2542 ไดอธบายความหมายของการศกษา หมายถง การเลาเรยน ฝกฝนและอบรม สอดคลองกบพระธรรมกตตวงศ ซงไดขยายความเพมเตม “ศกษา” หรอคาวา “สกขา” อนหมายถงขอทจะตองศกษา ขอทจะตองปฏบตในทางศาสนาหมายถง ศล สมาธ ปญญา2

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ไดใหความหมายไวในมาตรา 4 โดยระบวา การศกษา หมายถง กระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคมโดยการถายทอดความรการฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนา ทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม การเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต3 วจตร ศรสอาน มแนวคดและใหความหมายเกยวกบการศกษาวา การศกษาเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลใหเปนไปในแนวทางทพงปรารถนา เปนไปโดยจงใจ มการกาหนด

1คณะอาจารยภาควชาพนฐานการศกษา คณะวชาครศาสตร วทยาลยครสวนสนนทา ,

ความรเบองตนทางการศกษาและการศกษาไทย, พมพครงท 5 (กรงเทพฯ:โรงพมพและทาปกเจรญผล,2529), 43.

2พระธรรมกตตวงศ(ทองด สรเตโช), พจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสน “คาวด”, พมพครงท 3 (กรงเทพฯ:ธรรมสภาและสถาบนบนลอธรรม, 2551), 1133.

3พระราชบญญตการศกษาแหงชาต(กรงเทพฯ:สานกพมพสตรไพศาล, 2553),3-4.

12

จดมงหมายซงเปนสงทมคณคาสงสดไว กระทาเปนระบบ มกระบวนการอนเหมาะสมและผานสถาบนทางสงคมทไดรบมอบหมายใหกระทาหนาทดานการศกษา4 พระ พนาสภน ไดใหความหมายของการศกษา (Education) คอ กระบวนการเรยนรทผานการฝกฝน (Training) ลงมอปฏบต (Practice) การฝกฝนจะทาใหเกดความชานาญหรอทกษะ (Skill) การศกษาตองมจดมงหมายเพอใหผเรยน มหลกการเกยวกบพฤตกรรมและการดาเนนชวตทดงามและถกตอง มความสามารถในการคดอยางมความรและประสบการณ พฒนาใหมคณธรรมจรยธรรมและปญญา5 สมณะโพธรกษ ไดใหความหมายของการศกษาวา เปนการพฒนามนษยใหมความรความสามารถ อนเปนไปเพอประโยชนแกผอน6

อรสโตเตล (Aristotle) นกปราชญชาวกรก ใหความหมายของการศกษาไววา การศกษา คอ การอบรมคนใหเปนพลเมองด ดาเนนชวตดวยความบรสทธ7

คอมนอส (Comeneus) ชาวเชคโกสโลวาเกย ใหความหมายการศกษาวา “การศกษาคอ การทาใหคนมความร มศลธรรมดและมใจบญ”8

ดวอ (Dewey) ไดใหนยามคาวา การศกษาไวหลายความหมาย 1) การศกษาคอความเจรญงอกงาม (Education is growth) เปนการมองการศกษาในแงทไดรบ โดยมงใหเกดความเจรญ งอกงามทง 4 ดาน คอ ทางกาย ทางอารมณ ทางสงคมและทางสตปญญา แตถาพฒนาไปในทางลบ สงคมไมยอมรบกไมถอวาเปนการศกษา 2) การศกษาคอชวต (Education is life) เปนการมองการศกษาในแงการปรบตวเพราะบคคลจะมชวตอยไดนน กโดยความสามารถในการปรบตวใหเขากบสงแวดลอมได โดยการเรยนรสงใหมๆ ในการปรบตวนนจะตองมการเปลยนแปลงพฤตกรรมใหมคณภาพดกวาเดม 3) การศกษาคอ การเสรมสรางประสบการณใหแกบคคล (Education is experience) เปนการมองการศกษาในแงประสบการณ บคคลจะเพมพนประสบการณใหแกตนเองเพอปรบตวใหเขากบสงแวดลอมไดดนนจะตองเกดจากการทอนทรยปะทะกบสงแวดลอมทด ดงนนโรงเรยนกด ชมชนหรอบดามารดากด ควรจดประสบการณทกดานใหแกเดก ในแนวทางท พงปรารถนาเพอใหเดกสามารถอย ในสงคมไดอยางราบรน 4) การศกษา คอ การดาเนนการ ดวยกระบวนการทกชนด (Education is a process) ทจะทาใหบคคลพฒนาความสามารถในดานตางๆ เชน พฒนาดานทศนคตและพฒนาพฤตกรรมอยางอน ทจดเปนคานยมหรอคณธรรม ทจะเปน

4 วจตร ศรสอาน, ปรชญากบการศกษา (นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

,2532), 227-265. 5พระ พนาสภน, ทาไมการศกษาตองมากอน (กรงเทพฯ:สานกพมพฟสกสเซนเตอร, 2553),

20-22 6ชมชนปฐมอโศก, “บนทกการประชมชมชนปฐมอโศก,” 30 มกราคม 2555. 7คณะอาจารยภาควชาพนฐานการศกษา คณะวชาครศาสตร วทยาลยครสวนสนนทา,

การศกษาไทย (กรงเทพฯ:โรงพมพและทาปกเจรญผล, 2532), 1. 8เรองเดยวกน.

13

ผลดและเปนทยอมรบนบถอของสงคมทบคคลนนเปนสมาชก 5) การศกษา คอ กระบวนการถายทอดความรและทกษะ อนบรรพชนไดเลอกสรรไวดแลวใหกบอนชนนนเปนสมาชก9

กลาวโดยสรป การศกษา หมายถง การดาเนนจดการกระบวนการเรยนร เลาเรยน ฝกฝน อบรม พฒนามนษยใหมความร ความสามารถ เปลยนแปลงพฤตกรรม ทงทางรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา จตวญญาณเปนมนษยทสมบรณ มหลกการ ทศนคตเกยวกบพฤตกรรมและการดาเนนชวตทถกตองดงาม มศลธรรมคณธรรม อนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม ประสบการณการเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต อนจะนาไปเพอเปนประโยชนแกผอน ความหมายของบญนยม

บญนยม เปนปรชญา คานยมของชาวอโศก เปนวธคด วธปฏบต วธใหคณคา ซงตงอยบนฐานการมองโลกตามความเปนจรงแบบหนง ใชธรรมะของพทธศาสนาเปนพนฐาน มอดมการณ หลกการ ทศทาง เปาหมายและวถแหงการดารงอย ทงจตและวญญาณนาสงขาร อาศยปจจยสใหอยไดอยางพอเพยง ตรงขามกบทนนยม ทงในเชงหลกคดและวถปฏบต การดาเนนงานองคกรตางๆ ของชาวอโศกลวนแลวแตเปนระบบบญนยมทงสน

สมณะโพธรกษผนาของกลมชาวอโศกหรอทรจกในนาม “สนตอโศก” ซงเปนกลม ผปฏบตธรรมในประเทศไทยกลมหนง บญญตคาวา “บญนยม” ขน เพอใชเรยกระบบสงคมทมอดมการณตามแนวคาสอนในพระพทธศาสนา เปาหมายสงสดของอดมการณดงกลาวคอ “การทาทสดแหงทกข” นนคอ ความพนทกขหรอนพพานนนเอง “บญนยม” บญ หมายถง การกระทาความด พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต) ไดเพมอธบายเพมเตมในพจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพทวา “บญ” คอเครองการชาระสนดานหรอกเลส นยมหมายถง ความชนชมยนด การกาหนดหมาย ยอมรบนบถอ10 บญนยมจงหมายความวา การกาหนด ชนชมยนดในการทา ความด ชาระกเลส

ความหมายการศกษาบญนยม

จากความหมายทกลาวมา การศกษา หมายถง การดาเนนการจดการศกษา กระบวนการเรยนร ฝกฝน อบรม พฒนามนษยใหมความร ความสามารถ เปลยนแปลงพฤตกรรม ทงทางรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา เปนมนษยทสมบรณ มหลกการ ทศนคตเกยวกบพฤตกรรมและการดาเนนชวตทถกตองดงาม มศลธรรมคณธรรม โดยการจดสภาพแวดลอม สงคม ประสบการณการเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต อนเปนไปเพอประโยชนแกผ อน บญนยม หมายถง ชนชมยนดในการทาความด ชาระกเลส

9สรพงษ ปนาทกล, ความรเบองตนทางการศกษา (กรงเทพฯ:โรงพมพและทาปกเจรญผล,

2526), 31-32. 10ราชบณฑตยสถาน , พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (กรงเทพฯ :

นานมบคสพบลเคชนส, 2546), 589.

14

การศกษาบญนยม หมายถง การดาเนนการจดการศกษา กระบวนการเรยนร ฝกฝน อบรม พฒนามนษยใหมความรความสามารถ เปลยนแปลงพฤตกรรม ทงทางรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา จตวญญาณเปนมนษยทสมบรณ มหลกการ ทศนคตเกยวกบพฤตกรรมและการดาเนนชวตทถกตองดงาม มศลธรรมคณธรรม จากการจดสภาพแวดลอม สงคม ประสบการณการเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต มความชนชมยนดในการทาความดและ ชาระกเลส อนเปนไปเพอประโยชนแกผอน

ความสาคญของการศกษา การพฒนาประเทศใหเจรญรงเรอง จาเปนตองมปจจยหลายประการ ปจจยสาคญประการหนงคอ การศกษา ดวยเหตทการศกษาเปนเครองมอในการพฒนาความร ความคด ความประพฤต ทศนคต ตลอดจนคณธรรมของบคคลเพอใหดารงชวตอยอยางมความสข อนสงผลใหเกด การพฒนาเศรษฐกจการเมองและสงคมให เจรญกาวหนา ดวยการศกษาชวยขดเกลาคนในสงคมใหม ความละอายตอบาป ละความเหนแกตว เปนพลเมองด ใหมความรความชานาญในการประกอบอาชพ รจกเคารพกฎหมาย ระเบยบปฏบตและปฏบตตามสทธหนาทของตนเอง รจกคณคาของศลปะ วฒนธรรมและประเพณของชาต สานกเหนประโยชนและคณคาของสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต สาธารณะสมบต เพอใหบคคลในสงคมมความสามารถเผชญปญหา สามารถนาขอคดขอปฏบตจากศาสนาทตนนบถอมาใชในการดาเนนชวต ชวยใหดาเนนชวตอยางสงบสข11 จดมงหมายการศกษา จดมงหมายของการศกษา อนหมายถง เปาหมาย อดมการณหรอความตองการทวางไวเพอเปนแนวทางในการจดการศกษา แบงออกเปน 2 ประการหลก ไดแก 1) จดมงหมายทวไป ซงเปนจดมงหมายหลกทกาหนดกวางๆ เชน จดมงหมายตามแผนการศกษาแหงชาต 2) จดมงหมายเฉพาะ เปนจดมงหมายเฉพาะเรองทแยกยอยมาจากจดมงหมายทวไป เชน จดมงหมายหลกสตร จดมงหมายของแตละวชา การกาหนดจดมงหมายของการศกษา จาเปนทจะตองพจารณาถง ปรชญาการศกษา ทยดถอ จตวทยาการศกษา โดยมขอบขายถงความเจรญเตบโตและพฒนาการเดก กระบวน การเรยนการสอน การแนะแนว การวดและประเมน ความตองการของผเรยน ความตองการของชมชน สงคม ประเทศและเทคโนโลยในปจจบน โดยจดมงหมายของการศกษาทดควรมลกษณะ 1) ชวยใหผเรยนไดรบประโยชนมากทสด ไมวาดานความร ทกษะ เจตคตและความเขาใจ ซงกอใหเกดคานยมทถกตอง มพฤตกรรมทพงประสงคของสงคม 2) ควรตงอยบนรากฐานของการศกษาทถกตอง เชน พนฐานทางปรชญา จตวทยา ประวตศาสตร สงคมวทยาและวทยาศาสตร เปนตน 3) ควรยดหยนและเปลยนแปลงไปตามความเหมาะสมกบสภาวการณ 4) ควรกาหนดไวอยางชดเจนไมคลมเครอ 5) ควรตงอยบน

11วไล ตงจตสมคด, การศกษาและความเปนครไทย (กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร, 2544), 13-

15.

15

รากฐานของความจรงและสามารถทจะปฏบตใหบรรลผลสาเรจได 6) ตองสงเสรมพฒนาการของเดกในทก ๆ ดาน12

คณะกรรมาธการนานาชาตวาดวยการศกษาในศตวรรษท 21 ไดเสนอรายงานตอองคกรยเนสโก ถงหลกการของการศกษาทคานงถง 4 หลก คอ 1) การเรยนเพอร 2) การเรยนเพอปฏบตไดจรง 3) การเรยนเพอการอยรวมกนในสงคม 4) การเรยนรเพอชวต ซงตองใหความสาคญกบความเปนมนษย จตวญญาณและการอยรวมกนในสงคม13 อนจะเปนประสบการณทเหมาะสมแกผเรยนทงในทางกวางและทางลก ตามลกษณะและความตองการของผเรยนและสงคม ประสบการณตางๆ มจดมงหมายทจะใหผเรยนไดรบผลหรอเกดความงอกงาม ดงตอไปน 1) เกดความร (Knowledge) ซงรวมทงความรสามญตางๆ ความรในทางอาชพ ตลอดจนความรในทางศลธรรมและวฒนธรรมทงปวง 2) เกดเจตคต (Attitude) หรอนาใจ ทจะปฏบต ในทางทดงามและเหมาะสม เพอเปนเครองชทางใหประพฤตและปฏบตตนอยในแนวทางทถกตองอยเสมอหรอเกดนาใจทจะประกอบอาชพหรอใชความรใหเปนประโยชนแกส งคม 3) เกดทกษะ (Skill) หรอความคลองแคลวชาชองในการปฏบตการตางๆ ทงทเกยวกบการอาชพ การครองตวอยในแนวทางของศลธรรมและวฒนธรรมและอนๆทเหมาะสม14 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 มาตรา 6 ไดระบ ใหการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข อกทงในมาตรา 7 ไดระบเปาหมายในกระบวนการเรยนรตองมงปลกฝงจตสานกทถกตองเกยวกบการเมอง การปกครองในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาทเสรภาพ ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาคและศกดศรความเปนมนษย มความภาคภมใจในความเปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต รวมทงสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรมของชาต การกฬา ภมปญญาของทองถน ภมปญญาไทยและความรอนเปนสากล ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความสามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเอง มความรเรมสรางสรรค ใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง15 ปรชญาการศกษาไทยและแนวคดการศกษา ปรชญาการศกษาเปนเรองของความคดหรอระบบความคดทเกยวกบการศกษา ปรชญาการศกษามความสมพนธกบการเรยนการสอนอยางมาก ในฐานะทเปนหลกหรอเหตผลของการคดและกระทาตางๆ ในดานการจดการศกษาและการจดหลกสตรและการเรยนการสอน เปนความเชอ

12เรองเดยวกน,7-9. 13วรากรณ สามโกเศศและคณะ,ขอเสนอทางเลอกระบบการศกษาทเหมาะสมกบสขภาวะ

คนไทย (กรงเทพฯ:โรงพมพภาพพมพ, 2553), 78. 14สาโรช บวศร, รากแกวการศกษา (กรงเทพฯ:สนตศรการพมพ, 2552), 185. 15วไล ตงจตสมคด, การศกษาและความเปนครไทย (กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร, 2544), 187.

16

ความศรทธา ความเหนดเหนงาม ความเชอถอในแนวคดทางการศกษาจะเปนแรงผลกดนใหบคคลคดและกระทาเรองทมความสอดคลองกบความศรทธานนๆ สมยรตนโกสนทรตอนตน พ.ศ. 2525-2526 ประเทศไทยยงไมมโรงเรยน การเรยนการสอนจะมกแตทวดหรอทบาน จดมงหมายของการศกษาในยคสมยนนกคอ การใหสามารถ อาน-เขยนภาษาไทยและคดเลขได นอกจากนนไดมการเรยนชางฝมอกนตามบานเรอน เปนการเรยน อยางอสระ ใครจะเรยนอะไรทไหน ไมมการบงคบ ตอมาในสมยรชกาลท 5 ประเทศไทยไดรบอทธพลจากแนวคดการจดการศกษาของประเทศในยโรป พระองคทรงตงโรงเรยนพระตาหนกสวนกหลาบและเรมมการจดการศกษาแกประชาชนทวไป โดยมจดมงหมายเพอฝกหดคนใหเขา รบราชการตามความตองการของบานเมองขณะนน สมยรชกาลท 6 ประเทศไทยเรมมแผนการศกษาและเรมมการนาปรชญาและทฤษฎทางการศกษาจากประเทศในยโรป มาดดแปลงใชในโรงเรยนฝกหดคร ตอมาการศกษาไดเรมขยายตวออกไปอยางกวางขวาง โดยมจดมงหมายทจะใหประชาชนทกคนไดรบการศกษาอยางทวหนา เนนใหการศกษา 3 ดาน ไดแก 1) พทธศกษา 2) จรยศกษา 3) พลศกษา เพอเปนพลเมองทด สมยรชกาลท 7 การศกษาของชาตมงเนนเรองการปลกฝงความเปนประชาธปไตยและการศกษาไดขยายไปจนถงระดบอดมศกษา รวมทงการศกษาผใหญ หลงสงครามโลกครงท 2 ประเทศไทยไดรบความชวยเหลอจากประเทศทพฒนาแลว โดยไดรบ การสนบสนนใหนกเรยนไทยจานวนมากไดรบทนไปศกษาตอในประเทศอเมรกาและยโรป ซงตอมาเมอนกเรยนเหลานนสาเรจการศกษา กไดนาแนวคดการจดการศกษาจากประเทศสหรฐอเมรกาและยโรป เขามาประยกตใชในการจดการศกษาของไทย เปนเหตใหประเทศไทยรบเอาปรชญาการศกษาสากล เชน ปรชญาสารตถนยม (Essentialism) ปรชญาสจนยมวทยา (Perennialism) ปรชญาพพฒนนยม (Progressivism) และปรชญาอนๆ มาใชในการจดการศกษาของประเทศเรอยมาจนถงปจจบน มากกวา 2 ทศวรรษทผานมา นกคด นกการศกษาของไทยเรมตระหนกถงอทธพลของตางประเทศและหนกลบมาใหความสาคญกบวฒนธรรมดงเดมของไทย ซง คดกนวานาจะเหมาะสมมากกวาสงทรบมาจากตางประเทศ เพราะมรากฐานทางวฒนธรรมทแตกตางกน จงคนหาวาปรชญาการศกษาใดทเหมาะควรตอประเทศไทย16

ทองหลอ วงษธรรมา กลาววา ทานพระพรหมคณาภรณ ( ป.อ. ปยตโต ) ไดอธบายวา ชวตประกอบดวยเหตปจจยตางๆ แบงออกเปน 2 ประเภท คอ องคประกอบทางดานรางกายและจตใจ ซงทกสวนจะมการเปลยนแปลงตลอดเวลาไปตามความสมพนธตามเหตปจจยทเกยวของ ทงจากภายในและภายนอก ชวตจะพยายามเขาไปเกยวของกบปจจยทอานวยประโยชนแกตนหรอเกอกลแกการดารงชวตได จะทาไดมากนอยเพยงใดยอมขนอยกบปจจยภายนอกตางๆ ดงนนชวตจงขาดอสรภาพ เพราะตองถกครอบงาจากปจจยภายนอกตลอดเวลา แตดวยมนษยมองคประกอบภายในจตใจทเรยกวา “สตปญญา” จงทาใหมนษยสามารถเรยนรและจดปจจยสงแวดลอมทงหลาย

16ทศนา แขมมณ, ศาสตรการสอน, พมพครงท 14 (กรงเทพฯ:สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2554), 29-30.

17

ใหหลดพนจากอานาจครอบงาของสงอน และทาใหมอสรภาพได ซงการเรยนรโดยใชสตปญญานเอง คอ “การศกษา”17

ปรชญาการศกษาไทยตามแนวพทธธรรมจากการวเคราะหของ สาโรช บวศร ซงไดเสนอแนวคดวา นกการศกษาไทยควรหนมาพจารณาถง การสรางปรชญาการศกษาไทยจากพระพทธศาสนาขนใชแทนการรบเอาปรชญาจากตางประเทศมาใช โดยไดเสนอโครงสรางของปรชญาการศกษาซงประกอบดวย 1)ความหมายและจดมงหมายของการศกษา 2) แนวนโยบายของการศกษาหรอแนวทางทจะใหถงจดหมาย 3) วธการของการศกษา โดยไดเสนอไววา

การศกษามนยความหมายทางพระพทธศาสนา คอ การพฒนาขนธ 5 ของบคคลทงทางรางกายและจตใจ เพอใหบรรลชวตทรมเยน ชวตทรมเยนกคอชวตทมอกศลมล คอ ความโลภ โกรธ หลง นอยทสด หรอไมมเลยกคอการบรรลนพพาน แมจะยงเปนไปไมไดทจะมชวตทดทสดในระดบดงกลาว การลดอกศลมลใหเหลอนอยทสดกจะสามารถทาใหบคคลมชวตทรมเยนได นโยบายหรอแนวทางการศกษาตามหลกพทธธรรม ทจะนาไปสจดมงหมายของการศกษาดงกลาวคอ มรรค 8 ซงยอไดเปน ศล สมาธ ปญญา นอกจากนนควรใหผ เรยนไดศกษาเรยนรเกยวกบ 1) ตนเอง 2 )สงแวดลอม 3) การปฏสมพนธระหวางตนเองกบสงแวดลอม โดยใหเรยนวชาตางๆ เพอจะได คนพบวาตนเองถนดอะไร มศกยภาพไปในทางใดและตองมการเรยน “จรยธรรมศกษา” เพอควบคมไมใหปฏสมพนธนนเปนไปในทางทไมเหมาะไมควร กระบวนการตามหลกพทธธรรมทสามารถชวยใหการจดการเรยนการสอนเปนไปอยางเหมาะสม ไดแก การสอนตามขนตอน 4 ขนของอรยสจ ซงไดแก ทกข สมทย นโรธ มรรค อนเปนขนตอนทคลายกบกระบวนการทางวทยาศาสตร18

การจดการศกษาของประเทศไทยในปจจบน ไดรบอทธพลมาจากตะวนตกซงมพนฐานแนวคดทแตกตางจากสภาพสงคมไทย จงไดมการคนหาปรบเปลยนประยกตการจดการศกษาทเหมาะสมกบบรบท ประเพณ วฒนธรรม ศาสนาและความเชอของคนไทย จงทาใหเกดแนวคดทางการศกษาทแตกตางจากการศกษาทวไป เชน

การศกษาตามแนวคดของโรงเรยนรงอรณ โรงเรยนรงอรณจดตงขนโดยมลนธสดศร - สฤษดวงศ สานกงานกองทนสนบสนนการวจยและองคกรอนๆ โดยไดรบความรวมมอจากคร ผบรหาร ผปกครอง นกวชาการ ผเชยวชาญและหนวยงานตางๆ ทเลงเหนความสาคญของทศทางการศกษาในปจจบน เจตนารมณในการกอตงกคอ การผสานแนวคดและวธการหลากหลาย เพอพฒนาศกยภาพการเรยนรสความเปนมนษยทสมบรณ โรงเรยนรงอรณมจดมงหมายในการชวยใหเดกไดพฒนาตนเองไปสความเปนคนเฉลยวฉลาด เปนคนด มความสขทงกายและใจ โดยคานงถงศกยภาพ ความพรอมและความใฝฝนของเดกแตละคน การจดการศกษาเนนทกระบวนการและเนอหาของการเรยนรในการทจะทาใหเดกเตบโตขนเปนบคคลทมความคด ความเชอมนในตนเอง มจตสานกทดในการแยกแยะสงถกผดไดและมความตงมนในการนาความคด ไปผลกดนสงคมใหกาว

17ทองหลอ วงษธรรมา, พนฐานปรชญาการศกษา : ภมปญญาของตะวนออกและตะวนตก (กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2555), 67-70.

18ทองหลอ วงษธรรมา, พนฐานปรชญาการศกษา : ภมปญญาของตะวนออกและตะวนตก (กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2555), 50-64.

18

ไปสความถกตอง ทงนโรงเรยนมการดาเนนงานดานตางๆ โดยยดหลก 4 ประการ อนไดแก 1) ศกยภาพ ไดแก การคานงถงศกยภาพตามธรรมชาตทมอยในตวเดกแตละคน 2) ความสามารถ ในการเรยนร ไดแก การดาเนนงานโดยมงใหผเ รยนไดเครองมอในการเรยนรตลอดชวต อาท ความใฝร การเรยนรดวยตนเอง การรจกคดเชงวเคราะหและสรางสรรค 3) วรยภาพ หมายถง การมงพฒนาคณสมบตความมมานะ ตงใจจรงและจรงจง ใหเกดขนกบเดก 4) บรณาการ คอ การมงพฒนาเดกอยางรอบดานและอยางมดลยภาพ ทงทางดานความร ความประพฤต การแสดงออก ความรสกนกคดและสขพลานามย

หลกสตรของโรงเรยนรงอรณ มลกษณะสอดคลองกบพฒนาการของเดกในแตละวย คานงถงความแตกตางระหวางบคคล มลกษณะยดหยนและมสมดลระหวางการพฒนาทางกาย สตปญญา อารมณ สงคมและความสามารถเฉพาะดาน หลกสตรประกอบดวยเนอหาตามทกระทรวงศกษาทการกาหนด มรดกภมปญญาไทย แนวความคดและประสบการณของวฒนธรรมอน รวมทงนวตกรรมทางการศกษา สงเสรมการสบทอดภมปญญาไทย ศลปะและงานฝมอตางๆ โดยการใหเดกเรยนรจากตาราควบคกบการสมผสจรง โดยประยกตใหสอดคลองกบหลกการของโรงเรยน

ระบบการเรยนการสอนเนนการใหเดกมสวนรวมในการเรยนรดวยตนเอง ทงในดาน การคนควาแสวงหาความร การปฏบตและเรยนรจากประสบการณตรง โดยจดเวลาใหเดกไดเรยนทงในและนอกหองเรยนอยาง เหมาะสม กระบวนการเ รยนการสอนเนนการพฒนาทกษะ การคดวเคราะห สรางสรรคและประเมนคณคา การจดชนเรยนมขนาดเลกไมเกนหองละ 25 คน โดยมอตราสวน คร 1 คนตอนกเรยน 10-15 คน เพอใหครไดตดตามพฒนาการของเดกไดเปนรายบคคล การจดชนเรยนมลกษณะยดหยนททาใหเกดการเรยนตางกลม ตางชนและตางวยไดตามความเหมาะสม การประเมนผลเนนการพฒนาของเดกมากกวาการประเมนเพอเปรยบเทยบแขงขนกบผอน

ดานบคลากร โรงเรยนใหความสาคญตอการพฒนาบคลากร มการฝกฝนอบรมจดเตรยมครใหมความรความเขาใจในจดมงหมาย หลกการ นโยบายและหลกสตรของโรงเรยน รวมทงใหมความสามารถทจะอทศตวใหกบการพฒนาเดกอยางจรงจง นอกจากนนยงมการจดหาครหรอวทยากรทมความรความเชยวชาญเฉพาะดานมาสอน มการประสานสมพนธระหวางบานกบโรงเรยน ระหวางผบรหาร ครและผปกครอง มการสงเสรมใหผปกครองเขามามบทบาทในการสนบสนนกจกรรมการเรยนรของเดกและมการแลกเปลยนเรยนรกบชมชนและหนวยสงคมอนๆ เพอนาไปสการเรยนรและพฒนาการศกษาของเดกในระดบกวาง19

การศกษาตามแนวคดของโรงเรยนสตยาไส มลนธสตยาไสไดจดตงโรงเรยนสตยาไสขน ในปการศกษา 2535 เปนโรงเรยนประจาทยดหลกการใหการศกษาฟร ไมมการเกบคาเลาเร ยน จดตงขนเพอเปนโรงเรยนตวอยางของการจดการศกษาตามหลกการของทานศรสตยาไสบาบา (Sri Sathya Sai Baba) ผซงไดกลาววา “ปลายทางของการศกษาคอ อปนสยทดงาม” ซงอปนสยทดงามดงกลาวจะตองประกอบดวยคณคาของความเปนมนษย 5 ประการ อนไดแก การประพฤตชอบ


มหาวทยาลย, 2554), 426-428

19

ความสงบ ความจรง ความรก ความเมตตาและการไมเบยดเบยน คณคาของความเปนมนษยทง 5 ขอน ถอเปนคณคาสากลทเปนพนฐานสาหรบชวตมนษยอยางสมบรณ กคอ การพฒนาคณคาหลกทงหานใหเกดขนในตวบคคล ดวยเหตนโรงเรยนจงมจดมงหมายพนฐานทางอปนสยทดงามและพฒนาจรยธรรมแกนกเรยน เพอชวยใหเดกเตบโตขนเปนมนษยทสมบรณ มการพฒนาทงทาง ดานรางกาย อารมณ สตปญญา สงคมและจตวญญาณ

โรงเรยนสตยาไสจดการเรยนการสอนตามหลกสตรของกระทรวงศกษาธการ โดยเนนการใชภาษาไทยและกจกรรมสรางเสรมคณธรรม วนยและจรยธรรม นอกจากนนยงมการสอนภาษาองกฤษเพอชวยใหนกเรยนมการเรยนรและใชภาษาองกฤษไดด นกเรยนไดรบการอบรมบมนสยใหมความรกความเมตตา มกรยามารยาททดงาม มความออนนอมถอมตน ซอสตยสจรต กลาหาญ มความกตญ มนใจในตนเอง รจกคดรจกทา มความเสยสละ มระเบยบวนย ปฏบตหนาทของตนในสงคมดวยความรบผดชอบ

ครและบคลากรของโรงเรยนเปนผมคณสมบตทจาเปน 6 ประการ คอ 1) เปนผทจงรกภกดตอชาต ศาสนาและพระมหากษตรย 2) เปนศาสนกชนทดและเคารพทกศาสนา 3) รกและตงใจสอนศษยเสมอนเปนบตรธดาของตน 4) เปนผปฎบตตนในสงทตนสอน 5) เปนตวอยางทดทงตอหนาและลบหลง 6) ยดถอและปฏบตตามจรรยาบรรณคร โรงเรยนมการพฒนางานและตดตามผลงาน โดยการวจยเพอปรบปรงการปฏบตงานอยางสมาเสมอและจดโครงการอานวยประโยชนตอสงคม หลายโครงการ เชน การจดประชมเพอการศกษาดานคณธรรม จรยธรรม การสมมนาเรองการศกษาเพอคณคาความเปนมนษย20

การศกษาตามแนวคดของโรงเรยนสมมาสกขา ชวงระยะเวลาทผานมาสงคมโลกไดกาวขามการตอสระหวางประเทศมหาอานาจทมอดมการณทางการเมองแตกตางกน ระวางทนนยมกบสงคมนยม ซงสงผลใหปรชญาการศกษาอนเปนหวใจหลกของการศกษาและการจดระบบการศกษาของประเทศตองเปลยนแปลงตาม เพอตอบสนองอดมการณทางการเมอง ระบบสงคมนยมซงเปนแนวคดทตอสกบทนนยม สงคมนยมมองวาการทากจกรรมตางๆ ของทนนยมเปนไปเพอผลประโยชนของนายทน เพอชนชนศกดนา21 แตการเสอมถอยของระบบสงคมนยมไดสญเสยความนาเชอถอ ปจจบนสงคมโลกททนนยมครอบงาอยางเบดเสรจเดดขาด ระบบทนนยมเปนระบบทเนนเรองการลงทนเพอทากาไร แกนสารของทนนยมไมไดอยลกษณะของกจกรรม แตอยทความเปนไปไดทจะสรางผลกาไรจากกจกรรมนนๆ สงคมทนนยมปกต คอ สงคมทมกจกรรมทางเศรษฐกจแทบทกชนดทขบเคลอนดวยโอกาสทจะทากาไรจากเงนทลงทนไป นนหมายความวา ทนซงคอเงนทลงทนไปเพอจะไดเงนเพมขน ทากาไรใหไดสงสดอนเปนสงคกคามบรรทดฐานทางจรยธรรม การฉอฉลเปนสงทเกดขน ซาแลวซาเลา ผทลงทนหรอนายทนมกจะสนใจแตการสะสมเงนโดยไมใสใจหลกศลธรรมและแรงจงใจ


มหาวทยาลย, 2554), 430-432. 21อานาจ ยทธววฒน, ปฏวตการศกษาตามแนวทางสงคมนยม (กรงเทพฯ:สานกพมพ

ประชาธรรม, 2517), 1-3.

20

แบบนกคอ สงทขบดนใหบคคลบางคนบดเบอนหรอแหกกฎศลธรรมคณธรรม22 ซงโดยแทจรง ตามหลกพระพทธศาสนา การศกษาถอวา เศรษฐกจเปนปจจยเกอหนนการศกษา กลาวคอ มนษยจะตองพฒนาชวตใหดงามประเสรฐยงขนไปและในกระบวนการพฒนาชวตน เขากเอาเศรษฐกจมาเปนปจจยสนบสนน เพราะวาคนจะอยไดและจะมชวตอยด จะมการศกษาพฒนาชวตใหดงาม กตองอาศยเศรษฐกจดวย แตตองชดวามองเศรษฐกจเปนปจจยสนบสนน แตเวลานเศรษฐกจเอาการศกษาไปเปนเครองมอ เพอไปหนนการผลตทรพยากรของสงคม จงเปนเรองทตอง พจารณากนวาจะใหการศกษาเปนใหญหรอใหเศรษฐกจเปนใหญ

ถาหากใหเศรษฐกจเปนใหญ ซงหมายความวาความสาเรจตางๆ มงสนองความสาเรจทางเศรษฐกจ จดมงหมายของพทธศาสนาทวา การศกษาเพอใหคนนพพานและเพอใหแตละคนเปนมนษยทสมบรณ แลวไปทาประโยชนสขเพอชาวโลกนนคงเปนไปไมได เพราะวาแนวคดเศรษฐกจ ทนนยมเปนเรองของการสนองความตองการของบคคล ไมใชสนองความตองการของชวต บคคลเปนเรองของตวตน แตชวตเปนสากล ความเปนบคคลทาใหมนษยแยกตวออก ขณะทชวต เปนการประสานทกคนสความเปนอนหนงอนเดยวกน

เมอสนองความตองการของบคคล บคคลแตละคนกจะเอาใหแกตน เมอเขาไปอยรวมกน กจะแยงชง ฉะนนการศกษาทมเศรษฐกจเปนใหญตองการทจะสรางผลผลตอะไรตางๆ ใหมาก จะตองเอาเพอตว พวกตวเอง กจะตองมการแยงชงกน ดวยการเบยดเบยนกนและขยายวงกวาง ใหญขน กยงเพมพนกเลส เพมพนทกขจะใหโลกนมสนตสขยอมเปนไปไมได ความเปนจรงจะตองใหการศกษาเอาเศรษฐกจมาเปนปจจยสนบสนนการศกษาใหได เพอการพฒนาชวตใหมความสขมากขน มกเลสนอยลง มทกขนอยลง แลวคนทมการศกษา กจะมความพรอมทจะทาประโยชนแกผอนตอไป ซงจะเปนไปตามจดมงหมายของพระพทธศาสนาอนสอดคลองกน ทวาใหบคคลนพพาน แลวสามารถไปบาเพญประโยชนสขแกชาวโลกไดอยางแทจรง23

จงมกลมผนาเสนอระบบการดาเนนชวตซงเปนทางเลอกใหมของสงคมทอยเหนอทงระบบทนนยมและสงคมนยมขนนนคอ “ระบบบญนยม”24

สงคมบญนยมเปนสงคมทมความครบพรอมสาหรบชวตของมนษยและชมชน เชน ศาสนาบญนยม วฒนธรรมบญนยม การบรโภคบญนยม สหกรณบญนยม อตสาหกรรมบญนยม การสอสารบญนยม ตลาดบญนยม พาณชยบญนยม สาธารณสขบญนยม การเมองบญนยม ศลปะบญนยม การศกษาบญนยม เปนตน โดยชมชนนนจะตองมกจกรรมบญนยมในลกษณะตางๆ ทสอดคลองกนเปนรปธรรมใหเหนไดชด

22เจมส ฟลเซอร, Capitalism: a very short introduction, แปลโดย ปกรณ เลศ

เสถยรชย(กรงเทพฯ:โอเพนเวรลด, 2554), 44-51,220-224. 23พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) , การศกษากบเศรษฐกจ ฝายไหนจะรบใชฝายไหน

(กรงเทพฯ:สหธรรมก, 2545), 18-21. 24จงเซยงฝาซอ, ระบบสงคม “บญนยม” ในศตวรรษท 21 ทางเลอกท 3 ทดกวาทนนยม

และคอมมวนสต (กรงเทพฯ: สานกพมพฟาอภย, 2546), 1.

21

สมณะโพธรกษทานมความเชออยางยง ในการสรางสงคมอดมการณนดวยเหตผลททานกลาวไววา ระบบ “บญนยม” น ขาพเจามความเชอมนในใจจรงๆวา จะชวยสงคมมนษยชาตทถกพษและฤทธของระบบ “ทนนยม” กาลงตอนเขามมอบอยในปจจบนนไดแนๆ หากประชาชนไดศกษาชวยวจยกนตอและอบรมฝกฝนรวมมอสรางสรรใหเกดใหเปนผเจรญตาม ระบบ “บญนยม” นกนจนมคณภาพ (Quality) และปรมาณ (Quantity) เพยงพอ ตอนนคนจะเหนจะรยงยากอย ยงจะเชอตามยงยากใหญ เพราะยงมผพอรพอเปนหรอดาเนนชวตในระบบ “บญนยม” ไดแลว จานวนนอยเหลอเกน เฉพาะอยางยง คนทงหลายเกอบทงโลกทกวนนลวนดาเนนชวตกนอยดวยระบบ “ทนนยม” อยางสนทสนมและตายใจวา ไมเหนจะมระบบอะไรอนอกเลยกนทงนน สวนผทเหนและเขาใจถงไดวาระบบ “ทนนยม”กาลงเขามมอบ ไปไมรอด ชวยมนษยชาตในโลกใหเกดสขสนตอยางอดมสมบรณ เปนสงคมทดตามอดมการณไมไดนน กยงมนอยอยดวย จงเปนเรองยากทยากสดๆ จรงๆ แตขาพเจากยงไมเหนทางออกอนใดเลยทจะดกวา ตองปรบตวมาเปนระบบ “บญนยม”นใหได แลวสงคมมนษยชาตในโลกไปรอดแนๆ25

ประเวศ วะส ไดกลาววา “ชาวอโศกถอเรองการลดกเลส กนนอยใชนอย ขยนทางาน ใหมากทเหลอแบงปนผอน ชาวอโศกกาลงถอวาบญเปนรายได เปนรายไดททาใหผไดเปนสขอมเอบ ผอนกเปนสขดวย บญเปนรายไดทไมมผเสย มแตไดดวยกน ในขณะทรายไดทเปนวตถและเงน เมอมผไดกตองมผเสย ชาวอโศกบอกวา โลกทกวนนมแตทนนยมกบสงคมนยม (คอมมวนสต) ทนนยมเนนทเสรภาพของการแสวงหาทรพยสน การสะสมทนและเสรภาพในการเสพสขทางวตถ สวนสงคมนยม(คอมมวนสต) เหนวา ทนนยมใหประโยชนแตคนสวนนอย จงจากดเสรภาพของการแสวงหาทรพยสนและเนนทความเสมอภาคทางวตถ ชาวอโศกเหนวาทงทนนยมและสงคมนยมยงเป นวตถนยมทงคและไดเสนอนแนวคดและวถชวตแบบ “บญนยม” หลกการวถชวตของชาวอโศกจงเปน การทวนกระแสโลกปจจบน แตมไดเปนการทวนกระแสพระพทธเจา26

กรอบมาตรฐานการปฏบตกจกรรมบญนยม สมณะโพธรกษไดมกรอบมาตรฐานการปฏบตกจกรรมตางๆ ของบญนยม เพอใหบคคลฝกฝนพฒนาจตวญญาณตนเองเขาสระดบบญนยมทสงขนตามลาดบแบงออกเปน 4 ระดบ ไดแก 1) การทางานรบคาตอบแทนตากวาอตราของตลาด กาหนดราคาแลกเปลยนสงกวาทนเลกนอย พยายามใหตากวาราคาตลาดเพยงแตพอเปนเครองอาศย ตามความจาเปนของชวต (คาแรงงานหรอขายสนคาถกกวาตลาด) 2) การทางานรบคาตอบแทนเทาทตองใชจายในการทางาน พอเปนเครองอาศยตอทน เพอทางานตอไปได (เทาทน) 3) การทางานรบคาตอบแทนตากวาทตองใชจายในการทางาน อาจไมรวมคาแรง คาเสยเวลา คาวตถดบทผลตไดเอง

25สมณะโพธรกษ,“กาไร-ขาดทนแทของอารยชน,” เราคดอะไร 17, 254 (กนยายน 2554) :

20. 26ประเวศ วะส, สวนโมกข-ธรรมกาย-สนตอโศก (กรงเทพฯ : สานกพมพหมอชาวบาน,

2530), 84-93.

22

(ตากวาทน) ซงสวนทตากวาทนน ระบบบญนยมจะเรยกวา กาไรอรยะ(บญ) 4) การทางานโดย ไมรบคาตอบแทน (ใหเปลานบวาเปนบญสงสด) 27

ดงนนแมวาสงคมบญนยมเปนสงคมอดมการณ การกอเกดขนมาเปนกลมกอนสงคม บญนยมจงเปนเรองยาก วธพจารณาชมชนวามความเปนบญนยมหรอไม สามารถพจารณาไดจากลกษณะสงคมบญนยม 11 ประการ ดงน 1) เปนคนทวนกระแสกบทนนยม แตไมไดเปนศตรกบ ทนนยม เพราะบญนยมมงให สวนทนนยมมงเอา 2) มคณธรรมเขาเขตโลกตระ อยเหนอกเลสได 3) ทาไดยาก แมยากกตองทา เพราะเปนสงดงาม 4) เปนไปได คณลกษณะของบญนยมไมใช เรองเพอฝน 5) เปนสจธรรม คอ เปนของจรงของแท สาหรบมนษยและสงคม 6) กาไรหรอผลทไดของชาวบญนยม คอ สงทใหออกไป คณคาทไดสละจรงเพอใหผอนและเพอมวลมนษยและสตวโลกทงหลาย อยางสจรตใจ เปนการใหทไมตองการสงตอบแทนกลบคนมา เพราะฉะนนกาไรจงคอบญทมแตกศลเจตนาและมจาคสมปทาดวยปญญาอนยง เพราะไดลดกเลสแบบโลกตระ ชนดทมญาณหยงรหรอรความละจางคลายในจตของตนอยางแทจรง 7) ไมเปนคนเผาผลาญทาลาย เพราะจะเปนคนประหยดมชวตเรยบงาย สมถะ ไมทาตวหรหรา ฟงเฟอ ไมสรยสราย เนนสรางคนใหการศกษาเพอใหคนมคณธรรมและพนทกข จนประสบผลสาเรจเปนเรองหลก การสรางรายไดการสรางวตถทรพยทงหลายอนไดแก ลาภ ยศ สรรเสรญ โลกยสขมาใหแกตนหรอการสรางวชาการถอเปนเรองรอง 8) จะไมเอาเปรยบใคร มแตมกนอย กลาจน เสยสละ ใหไดมากทสดอยเสมอ เขาถงสภาวธรรมขนเปลยนแปลงพฒนาจตวญญาณ 9) เปนคนใฝศกษา สรางสรร สรางสมรรถนะและขยน แตกนนอยใชนอย (ไมทรมานตน) ไมพยายามสะสม มแตสะพดออก ความอดมสมบรณจะอยทสวนรวมหรอสวนกลาง ไมใชอยทสวนบคคล 10) จะทางานชนดตงใจขาดทนใหแกผอนแกสงคมดวยความเหนแจงความจรงวา ผขาดทนหรอผเสยสละนนคอ ผมกาไรแกชวตตนเองหรอคอผมประโยชน มคณคาแกผอนอยางถกสจจะ จงทางานขาดทนแกผอนแกสงคมดวยความเตมใจใหมากขน เชญชวนใหมาพสจนได เชนเดยวกบการพสจนทางวทยาศาสตร 11) เมอปฏบตธรรมไดสงจะเปนผดาเนนชวต เปนผสรางสรร ขยน อดทน เสยสละ สะพดออก ไมสะสมถงขนสงสดกคออนตตา ไมมตวตนทเหนแกตวเหลออยเลย สมบรณอนตมะ จดสมบรณ คอ อสรเสรภาพ ภราดรภาพ สนตภาพ สมรรถภาพและบรณภาพ28

รนธรรม อโศกตระกล กลาววา วธพจารณาวถชวตบคคลของชาวบญนยมวามความเปนบญนยมหรอไม สามารถพจารณาไดจากลกษณะวถชวตและคณลกษณะของผทประพฤตตนกระทงจตวญญาณเขาสบญนยมแลวจะมลกษณะ 1) จะไมเปนคนเผาผลาญทาลาย เพราะจะเปนคนประหยด มชวตเรยบงาย สมถะ ไมทาตวหรหรา ฟงเฟอ ไมสรยสราย 2) จะไมเอาเปรยบใคร มแตมกนอย กลาจน เสยสละ ใหไดมากทสดอยเสมอ 3) เปนคนใฝศกษา สรางสรร สรางสมรรถนะและขยน แตกนนอยใชนอย (ไมทรมานตน) ไมพยายามสะสม มแตสะพดออก 4) จะทางานชนดตงใจขาดทน

27สใบตอง บญประดบ ,การพฒนางานดวยระบบ Re-engineering,AIC,QC,ฯลฯ

(กรงเทพฯ:บานเกอรก, 2550), 43. 28จงเซยงฝาซอ, ระบบสงคม “บญนยม” ในศตวรรษท 21ทางเลอกท 3 ทดกวาทนนยม

และคอมมวนสต, 48.

23

ใหแกผอนแกสงคมดวยความเหนแจงความจรงวา ผขาดทนหรอผเสยสละนนคอผมกาไรแกชวตตนเอง หรอคอผมประโยชน มคณคาแกผอนอยางถกสจจะ จงทางานขาดทนแกผอนแกสงคมดวยความเตมใจใหมากขน 5) เมอปฏบตธรรมไดสงจะเปนผดาเนนชวต เปนผสรางสรร ขยน อดทน เสยสละ สะพดออก ไมสะสมถงขนสงสดกคออนตตา ไมมตวตนทเหนแกตวเหลออยเลย สมบรณอนตมะ29 การจดการศกษาบญนยม

การศกษาบญนยมเรมตนจากกลมชาวอโศกหรอสนตอโศกซงเหนความสาคญและเนน การพฒนาคณธรรมและคณภาพของคนเปนอนดบแรก จงจดระบบฝกอบรมใหชาวอโศกทกเพศทกวย ทกสถานะไดถายทอดภมปญญา ประสบการณและวทยาการตางๆ จากรนหนงไปสอกรนหนง อยางจรงจง อกทงชาวอโศกเหนวาความบกพรอง ลมเหลวของการศกษาทวไปในดานคณธรรม แตกลบเนนผลสมฤทธดานวชาการ มงผลของการศกษาทตอบสนองสงคมทนนยมและวตถนยม ทศนะคต ความคดเชงคณธรรมผดเพยนไป การเอารดเอาเปรยบเหนแกตวในสงคมเปนเรองทยอมรบได การดาเนนชวตของบคคล เยาวชนและผสาเรจการศกษาจากการศกษาทวไปไมไดตงอยบนศลธรรมและวฒนธรรมอนดงามของสงคม ชาวอโศกหรอกลมสนตอโศกมองเหนวาจะเปนปญหาตอสงคมและการพฒนาประเทศตอไป เนองจากการศกษาทไมไดตงอยบนหลกของคณธรรมศลธรรม จงรวมกนกอตง “โรงเรยนสมมาสกขา” โดยใชหลก “การศกษาบญนยม” ในการขบเคลอน การบรหารจดการ ดาเนนงาน ดวยหวงวาจะเปนแบบอยางและทางเลอกใหมทดกวาใหกบสงคม โดยสมณะโพธรกษไดเนนพฒนาชาวอโศกทกระดบให “ดกอนเกง” ตามหลกไตรสกขา อธศล อธจต อธปญญา โดยมปรชญาการศกษาทไดวางไววา “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” โดยนย 1) ศลเดนให เนนศล (คณธรรม) จนกระทงระดบอธศลเปนอนดบแรก 2) เปนงาน คอ รจกทางานเสยสละรวมกบผอน 3) ชาญวชา คอ ตองรเทาทนวทยาการสมยใหมทจะนามาพฒนาสงคมอยเสมอ

จากปรชญานทาใหการวดและประเมนผลของโรงเรยนสมมาสกขา แบงนาหนกออกเปน 3 ดาน ไดแก 1) เรองพฒนาศลเดนรอยละ 40 โดยทใหรจกลดละกเลส โลภ โกรธ หลง ความเหนแกตว ประพฤตปฏบตตนตามศลธรรมอนด ทงกาย วาจา ใจ 2) เรองเปนงาน รอยละ 35 โดยทฝกใหทางานชวยเหลอรวมมอกบผอนในงานเสยสละเกอกล สงานหนก ละความเหนแกตว เกยจคราน และ 3) เรองชาญวชา รอยละ 25 โดยสนบสนนใหขวนขวายศกษาเรยนรเทาทนความเปนไปของโลก30

ชาวอโศกมองวาการศกษาเปนเรองของจตวญญาณ การสรางเดกสรางคนตองทาดวย จตวญญาณ สมณะโพธรกษใหแนวทางไววา การสรางอนชนรนหลงตองใหถงพรอม 3 ประการ คอ ศลเดน เปนงาน ชาญวชา คาวา ศลเดน หมายถง ตองมคณธรรมและจรยธรรมเปนอนดบแรก มจตวญญาณทเปนแกนกลางของคน คนสมยนขาดคณธรรมกนมาก ยงตองตอกยากนหนกขน คาวาเปนงาน หมายถง ตองทาอะไรใหเปนดวย เปนคนดเฉยๆไมเพยงพอ ตองทางานใหเปนดวย ตองทา

29รนธรรม อโศกตระกล, ระบบบญนยมในชมชนราชธานอโศก จงหวดอบลราชธาน :

นวตกรรมสงคมจากภมปญญาพทธ (ม.ป.ท., 2549), 178. 30สมณะโพธรกษ, “การศกษาบญนยม,”สารอโศก , 235 (เมษายน 2544 ): 15.

24

ใหเกดความสาเรจจงจะมคณคาและผลงาน สวนคาวาชาญวชา หมายถงตองรเทาทนโลก ตดตามความรใหมๆ ไดทนกาล ทกวนนโลกหมนเรวมาก สงทเคยเรยนรมา ไมทนไรกลาชาไปแลว หากตามโลกไมทน กแกปญหาโลกไมได การศกษาของชาวอโศกไมเหมอนกบการศกษาทวไป เพราะเนนเรองคณธรรม เดกนกเรยนสมมาสกขาของชาวอโศกทจบมาแลว ไมรจกความมนคงของตวเองไมรจกวาเงนเดอนคออะไร แตรวา“ชวตคอหนาท ชวตคอภารกจ ชวตคอการแบกภาระและชวตคอ การทาบญ”31

รนธรรม อโศกตระกล ไดอธบายลกษณะของการศกษาบญนยมไววา เปาหมายของการศกษาบญนยมคอ การพฒนาคนใหมศลเดน เปนงาน ชาญวชา โดยมการจดกจกรรมการเรยนรสอดคลองกบเปาหมายการศกษาทกาหนดไวแลว และบรณาการกบวถชวตและภมปญญาของชมชน ซงการบรณาการนนเปนการรวมมอระหวาง ชมชน วด และโรงเรยน โดยทงสามฝายมสวนรวม ในการบรหารการศกษา การจดการเรยนการสอน และการประเมนผลการศกษา32

ปจจบนชาวอโศก ไดจดการศกษาในระบบ ระดบปฐมวย ประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา ในสถาบนการศกษาของชาวอโศก 10 แหง ไดแก 1 ) โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก จ.นครปฐม 2) โรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก จ.กรงเทพฯ 3) โรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก จ.ศรษะเกษ 4) โรงเรยนสมมาสกขาศาลอโศก จ.นครสวรรค 5) โรงเรยนสมมาสกขาสมาอโศก จ.นครราชสมา 6) โรงเรยนสมมาสกขาภผาฟานา จ.เชยงใหม 7) โรงเรยนสมมาสกขาหนผาฟานา จ.ชยภม 8) โรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน 9) วทยาลยอาชวศกษา สมมาสกขาศรษะอโศก จ.ศรษะเกษ 10) วทยาลยอาชวศกษา สมมาสกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน33 ทงนโรงเรยนสมมาสกขาสมาอโศกและโรงเรยนสมมาสกขาภผาฟานา เปนสาขาของโรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก กากบดแลโดยคณะกรรมการสถานศกษาและผบรหารสถานศกษาของโรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก

อกทงยงมการจดการศกษาตามอธยาศย เพอใหชาวอโศกทกเพศ ทกวยไดมโอกาส ในการศกษาเรยนรตลอดชวต โดยเฉพาะการปฏบตธรรมอยางถกตองในพทธวธอยางละเอยดลกซง โดยใชชอเรยกวา มหาลยวงชวต (ม.วช.) และวชชาลยบรรดาบณฑตบญนยม (ว.บ.บ.บ.) แนวทางพฒนาการศกษาบญนยม

การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนในสถานศกษาเปนเรองสาคญเรองหนงทผบรหารโรงเรยนตองใหความสาคญ การแกไขปญหาและการพฒนาดวยกจกรรมรปแบบตางๆ เพอลดปญหาทางคณธรรม จรยธรรม เปนสวนทอยในความรบผดชอบของผบรหาร คร อยางหลกเลยงไมไดโดย

35สรเธยร จกรธรานนท, สนตอโศก สามทศวรรษททาทาย (กรงเทพฯ:สานกพมพมตชน,

2550), 219-225. 32รนธรรม อโศกตระกล, ระบบบญนยมในชมชนราชธานอโศก จงหวดอบลราชธาน :

นวตกรรมสงคมจากภมปญญาพทธ, 180. 33สวดา แสงสหนาท, นกบวชสตรไทยในพระพทธศาสนา พลงขบเคลอนคณธรรมสสงคม

(กรงเทพฯ:พเพลมเดย, 2552), 278.

25

ตวผบรหารเองจะตองพฒนาคณธรรม จรยธรรมใหเกดแกนกเรยนในโรงเรยน แมปจจบน ความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยททาใหการสอนดวยอปกรณเครองมอ ชวยใหสอนคนไดทละมากๆ แตเครองมอเหลานนไมสามารถอบรมบมนสยคนได สงสาคญของการปลกฝงดวยการอบรมตองมวธการทดในการอบรมสงสอน34

ดงนนเพอใหการดาเนนงานดานการศกษาบญนยมไดมการทศทางทชดเจนและเกดผลใน การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศกจงไดมแนวทาง การพฒนาการจดการศกษาบญนยม 7 ดาน ไดแก

1. เปาหมาย นโยบาย

การศกษาบญนยมมเปาหมายในการพฒนาผเรยนใหเปนผทนยมชนชมยนด ฝกฝนปฏบตธรรมในการลดละกเลส ใหเปนคนดมคณธรรมระดบโลกตละ เปาหมายสงสดคอการพนทกข (นพพาน ) มนโยบายในการพฒนาผ เรยนใหมศล 5 ระดบอธศล เวนขาดจากอบายมข 6 มความสามารถในการประกอบกจกรรมการงานทเปนสมมาอาชพ มวชาความร คดเปนทาเปนแกปญหาเปน รเทาทนโลกเพอนามาพฒนาปรบปรงชวตตนเองและสงคม ฝกฝนตนใหมเหตมผลในการดาเนนชวตตามแนวทางปรชญาโรงเรยน คอ “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” และนาความรความสามารถไปชวยเหลอสงคมตอไป

การศกษาในฐานะทเปนเครองมอในการพฒนาชาต ใหมการพฒนากาวหนาและความมนคงของชาตสบไป เปาหมาย นโยบายการศกษาซงเปรยบเสมอนหางเสอเปนสงกาหนดทศทาง การพฒนาชาตเปนสงทสาคญอยางยง อนนาไปสการวางแผน จดการศกษาแกประชาชนในประเทศ สงคมไทยทเคยเปนสงคมสนตสขยดถอคณธรรมและจรยธรรมเปนสรณะ ถกกระทาใหแตกแยก สบสนและเสอมโทรม ซงรวมไปถงความรสกนกคดทโนมเอยงไปในการเอาประโยชนสวนตนเปนทตง สาเหตสาคญคอการศกษา ซงมความบกพรองพลาดพลงและลมเหลว ดงนนจงสมควรทจะตองทบทวนเรองความมงหมายของการศกษากน เพอใหเกดความเขาใจทตรงกนของทกภาคสวน ในสงคมไทย35 การศกษาจงตองชวยเตรยมตวเดกนกเรยนใหมความสามารถ ในการสรางความสขใหกบตนเองและมภมคมกนจากปญญาตางๆ รอบดานจากสงคมในยคปจจบน การศกษาจงไมควรมงมนใหเดกๆ แขงขนชวงชงในดานการเปนคนเกง ในทางตรงกนขามการศกษาจะตองชวยใหมนษยเปนคนดเหนอสงอนใด ใหทกคนสามารถมชวตทเตมไปดวยความสงบ อยรวมกนอยางมความสข การศกษาตองไมใชแคสอนใหมความสามารถในการทามาหากนเลยงชพเทานน แตควรสอนใหรจกเสนทางไปสการมชวตทสมบรณ เหนถงคณคาความดงามมากกวา ซงชวยจรรโลงสวนรวมใหดขน เพราะสงคมในปจจบนมคนเกงและฉลาดหลายคนทใชความรความสามารถของตนไปในทางทเหนแกประโยชน

34อมรา เลกเรงสนธ, คณธรรมสาหรบผบรหาร (กรงเทพฯ:สานกพมพเสมาธรรม, 2542),

208. 35วชตวงศ ณ ปอมเพชร,ปฎรปการศกษา แนวคดและขอเสนอแนะ (กรงเทพฯ:วศระ,

2553), 25.

26

ของตนเอง สงคมตองการคนททาหนาทตางๆ ของตนโดยปราศจากความเหนแกตว คนทมแต ความรกความเมตตา คอยรบใชชวยเหลอผทตกทกขไดยาก โดยมไดหวงสงใดตอบแทน ดงนนในยคทวงการศกษามจานวนครอาจารยเพมขน มสถาบนการศกษาททนสมยและเพยบพรอม ดวยองคความรหลากหลายสาขา แตคณภาพความเปนมนษยของผคนกลบหางไกลคาวา “คณธรรม ความดงาม” การศกษาจงควรมจดมงหมายทอปนสยอนดงามของผไดรบการศกษา36 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542 ไดกาหนดไวในมาตรา 6 การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายจตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวตสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข37

ปรชญาการศกษาของประเทศไทยนนมพนฐานมาจากพทธศาสนา ปรชญาและแบบวถชวตของพทธศาสนกชนอยมาก ดงนน การศกษาของไทยแตเดมจงเปนไปเพอใหคนดารงตน ตามแบบอยางทดทางศลธรรม มปญญาเลยงชพไดและดาเนนชวตในสงคมอยางสงบ38 แมแตเปาหมายของการศกษาแนวทางสงคมนยม เพอใหกรรมกร ชาวนา ทหารและประชาชนทปฏวต “ทงแดง ทงเชยวชาญ” คาวา “แดง” ม 2 นยยะ คอ ขนตา หมายถง คณธรรมทรบใชประชาชน โดยเฉพาะรบใชกรรมการชาวนา คดคานความเหนแกตว สวนนยยะขนสง หมายถง คณธรรม ทเปนนกลทธมากซเลนนทแทจรง มความร ยดถอหลกการ ลทธมากซเลนนและความคดเหมาเจอตงเปนเขมทศในการปฏบต เปนนกปฏวตทรบใชประชาชน เปนนกการเมองทสามารถสามคครวมกนแมผทมความเหนตาง เปนนกประชาธปไตยทเดนตามแนวทางมวลชนและมระเบยบวนย เปนนกวจารณและวจารณตนเอง ทกลาตอสกบสงทผด “เชยวชาญ” หมายถง มความสามารถในการตอสทางชนชน มความสามารถตอสในทางการผลตและมความสามารถในทางเทคนคและวทยาศาสตร การศกษาตองวางไวทชนบทและเขตภเขา ตองแกไขความไมเทาเทยมแบบวางจดหนกไวทเมองละเลยชนบท”อยางทผานมา โดยมเขมมงทการศกษาตองรบใชการเมองของชนชนกรรมชพ การศกษาตองประสานกบการผลตและการศกษาตองอยภายใตการนาของชนชนกรรมกร เพราะหากการศกษาไมรบใชการเมองของชนชนกรรมกร กตองรบใชการเมองของชนชนศกดนาและชนชนนายทน ดงนนจงตองสงเสรมทศนะของชนชนกรรรมชพ ใหมความคดรบใชกรรมกรชาวนา ไมเหนแกตว เขาใจแนวทางของนโยบายของพรรคการเมองชนชนกรรมชพ พทกษดอกผลของการปฏวตสงคมนยมและปองกนอานาจของทนนยมและอทธพลศกดนา39

สาหรบในทางพทธศาสนา การศกษาจะตองทา 2 อยาง คอ จดหมายเพอตวบคคลกบจดหมายเพอสวนรวม สาหรบจดหมายเพอตวบคคล การศกษาจะตองทาใหคนลดกเลสจนนพพาน ซงนพพานคอจดหมายของบคคล พฒนาคณภาพ คณสมบตของบคคลใหครบพรอม มความสข

36อาจอง ชมสาย ณ อยธยา, คณธรรมนาความร (กรงเทพฯ:สานกพมพฟรมายด, 2553),

11-14. 37พระราชบญญตการศกษาแหงชาต (กรงเทพฯ:สานกพมพสตรไพศาล, 2553), 5. 38วชตวงศ ณ ปอมเพชร, ปฎรปการศกษา แนวคดและขอเสนอแนะ, 27-28. 39อานาจ ยทธววฒน,ปฏวตการศกษา ตามแนวทางสงคมนยม (กรงเทพฯ:สานกพมพ

ประชาธรรม, 2517), 7-11.

27

ทแทจรงประจาตว ซงจะสมพนธกบจดมงหมายเพอสวนรวมตอไปคอ การทางานเพอประโยชนสขแกชาวโลกตอไป40

ไพฑรย สนลารตน ไดกลาววา การศกษาในปจจบนเปนการสอนโดยกระบวนการ “ขนสงทางวชาการ” จากประเทศทพฒนาแลวจงทาใหไมสามารถนามาใชปฏบตไดอยางเหมาะสมกบสงคมไทย และยงนามาซงการแขงขนทาใหผเรยนมคานยมทาเพอตนเองอยางเหนไดชด จงเกด การเรยกรองเพอสวนรวมและการปลกจตสาธารณะมอยางกวางขวางในปจจบน ยงเมอจบไปแลวแทนทจะทางานเพอคนสวนใหญกลบไปทางานรบใชคนสวนนอยเปนหลก การเรยนการสอนจงควรใหผเรยนเหนคณคาของการรบใชสงคม รบใชคนจานวนมากเปนหลก ใหผเรยนเหนคณคาของการทาเพอผอนใหมากขน ลกษณะ Service Education และใหความสาคญกบจตใจ ความสานกรจกจตใจอยางใครครวญ41

การศกษาบญนยมมเปาหมาย พฒนาผเรยนใหเปนผทนยมชนชมยนด พรอมทงฝกฝนปฏบตธรรมในการลดละกเลส ใหเปนคนดมคณธรรมระดบโลกตละ เปาหมายสงสดคอการพนทกข (นพพาน) มนโยบายสาคญในการพฒนาผเรยนใหมศล ๕ ระดบอธศล คอ มศลทละเอยดหรอสงขนกลาวทวไป เชน ศลขอ1 การไมฆาสตวเปนปกต ระดบอธศลจะตองไมกนเนอสตว (เปนการตดกรรมเพอไมมสวนในการฆาโดยสนเชง) และยงตองละเอยดขนไปถงขนละเวนความโกรธ อาฆาตพยาบาท ชงชง ฝกฝนตนเองใหรจกอภยใหได ศลขอ 2 การไมขโมย เปนปกต ยงตองฝกเปนผให เสยสละ ทาทาน มจตใจเกอกลลดความเหนแกตว จนถงขนอภยทานธรรมทาน เปนตน เวนขาดจาก อบายมข 6 มความประพฤต ซอสตย สามคค มวนย เสยสละ เ ออเฟอ เมตตากรณา ไมลกขโมย ไมลวงละเมดทางเพศ ไมโกหก รบประทานอาหารมงสวรต มความสามารถในการประกอบกจกรรมการงานทเปนสมมาอาชพ อาชพทไมกอใหเกดโทษภยทงตอตนเองและสงคม ไมรงเกยจงานหนก งานตาฝกฝนพงตนเองจนเปนทพงของผอนได อยในสงคมโลกไดอยางมความสข มวชาความร คดเปนทาเปนแกปญหาเทาทนโลกเพอนามาพฒนาปรบปรงชวตตนเองและสงคม ไมใชนาความรนนไปกอบโกยผลประโยชนเอารดเอาเปรยบจากผอนและสงคมเพอใหแกตนเอง ฝกฝนตนใหมเหตมผลในการดาเนนชวตอยางเรยบงาย มกนอย ตามวถมรรคองค 8 เสยสละรบใชสงคม ตามแนวทางปรชญา “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” 42 43 44 45

40พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) , การศกษากบเศรษฐกจ ฝายไหนจะรบใชฝายไหน

(กรงเทพฯ:สหธรรมก, 2545), 12-13. 41ไพฑรย สนลารตนและคณะ, สตตสกขาทศน เจดมมมองการศกษาใหมและการเรยน

การสอนนอกกรอบ 7 ประการ (กรงเทพฯ:โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2554), 4-5. 42สมภาษณ อทน โพธแกว, อดตครใหญโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, 27 ธนวาคม 2554. 43

สมภาษณ จรงจง ศรผล, ฝายวชาการและอดตครใหญโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, 2 มกราคม 2555.

44 สมภาษณ มงหมาย มงมาจน, อดตผอานวยการโรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก,

8 มกราคม 2555. 45

สมภาษณ สมณะเดนตะวน นรวโร, ทปรกษาการศกษาบญนยม, 29 ธนวาคม 2554.

28

2. การจดการเรยนการสอน การศกษาบญนยมมการจดการเรยนการสอน โดยเนนใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณ

จรงในชวตประจาวน มความสมพนธเปนอนหนงอนเดยวกบสงคม ร เขาใจ มสวนรวมในการแกไขปญหาสงคม มการฝกภาคปฏบตโดยการบรณาการองคความร ทกกลมสาระการเรยนรและ ภมปญญาจากแหลงเรยนรในชมชม มการเตมเตมภาควชาการในหองเรยน พรอมทงสอดแทรกเรองของคณธรรมศลธรรมทกชวงเวลาในวถการดารงชวตของผเรยน

แนวทางการจดการศกษาพระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542 ฉบบปรบปรง พ.ศ.2553 ไดกาหนดไวในมาตรา 23 “การจดการศกษา ทงการศกษาในระบบการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ตองเนนความสาคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสมของแตละระดบการศกษาในเรองตอไปน 1) ความรเรองเกยวกบตนเองและความสมพนธของตนเองกบสงคม 2) ความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความรความเขาใจและประสบการณเรองการจดการ การบารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน 3) ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทยและการประยกตใชภมปญญา 4) ความรและทกษะดานคณตศาสตรและดานภาษา เนนการใชภาษาไทยอยางถกตอง 5) ความรและทกษะในการประกอบอาชพและการดารงชวตอยางมความสข

มาตรา 24 การจดกระบวนการเรยนร ในสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของดาเนนการดงตอไปน 1) เนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล 2) ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณและการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา 3) จดกจกรรมใหผเรยน ไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทาได คดเปนทาเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง 4) จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตางๆ อยางไดสดสวนสมดลกนรวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา 5) สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยนและอานวยความสะดวกเพอใหผ เรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงน ผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและ แหลงวทยาการประเภทตางๆ 6) จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดามารดาผปกครองและบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ46

การจดการศกษาและการเรยนการสอนของประเทศไทยทหยบยกรปแบบตามฐานความคดชาวตะวนตกเพยงอยางเดยวไมสามารถสรางวถชวตทสมดลได ดงนนการบรณาการฐานความคดของอารยธรรมตะวนออก จงเปนสงทจาเปนอยางยงในการจดการศกษาในบรบทโลกใหม ฐานความคดทนาสนใจของอารยธรรมตะวนออกมดงน 1) เนนคณธรรม (ความดงาม) เพราะถอวาคณธรรม อยเหนอความรและเปนแหลงทมาแหงความร 2) ความรใชในการปลดทกข (รากแหงปญหา) โดยชวย

46ณรงค ณ ลาพนและเพชร รปวเชตร, การบรหารจดการคณภาพโดยรวม (เชยงใหม:

เชยงใหมโรงพมพแสงศลป, 2546), 16-17.

29

ตวเองใหพนทกขและชวยคนอนใหพนทกขดวย นบเปนการนาความรไปใชใหเกดประโยชนแกตนเองและสงคม 3) การศกษาไมสามารถแยกออกจากชวต ชวตคอการเรยนร โดยเนนการเรยนร ดวยตนเอง จากโลกทเปนจรงเปนหลก 4) เนนวธการเรยนรแบบรวมหมและแบบชวยเหลอซงกนและกน 5) เนนการศกษาจาก “ภายใน” โดยการขดเกลาจตวญญาณของตนเอง เพอใหสามารถเขาใจตนเอง ควบคมตนเองและสามารถตรวจสอบตนเองไดตลอดเวลา 6) เปนฐานคดแบบธรรมชาตนยม โดยถอวาธรรมชาตเปนฐานแหงธรรม (ความร) และมนษยตองเรยนร เพอปรบตวเองใหเขากนสภาพธรรมชาต 8) เปาหมายของการศกษา คอ อสรภาพแหงชวตอสระจากความทกขและอสระจากปญหาของสงคม47

จากฐานคดของอารยะธรรมตะวนออกดงกลาว จะชวยขดเกลาจตใจของผเรยนและของ มวลมนษยชาตใหออนโยนมากขน ซงงายตอการสรางสนตภาพและสนตสขในสงคมโลกมากยงขน สมณะโพธรกษ มแนวทางการเรยนการสอนของระบบการศกษาบญนยม โดยไดกลาววา สงคมลมเหลวเพราะการศกษาอยในกลองและไดระบวา การศกษาบญนยมนนเดกไมไดอยในกรอบหรอ เอาเขากลอง หองเรยน เดยวนสงคมทนนยมโลกยนบตงแตอนบาลยนปรญญาเอก ถกจบเขากลอง นงเรยนอยแตในหองเรยน ขาดความสมพนธในครอบครว ขาดมนษยสมพนธในสงคมทตวเองอย ขาดการรความเปนอยจรงของสงคมรอบบานรอบเมองของตน การศกษาแบบทกวนนเปนการศกษาทตดคนออกไปจากสงคม ตงแตครอบครวจนกระทงสงคมทตวเองอย การศกษาของไทยในสมยกอนนน การศกษาอยทวดอยทศาสนาอยทธรรมะเปนหลก แตเดยวนดงออกไปหมดแลว เปนการศกษาแบบโลกตะวนตกปดความสมพนธจรงทเปนชวตจรงของไทยของสงคมของตน ไมไดอยในสงคมจรงของตนเอง อยในกลองหองสเหลยมแลวกครอบงา ทางความคดความรตามผทรของตะวนตก เ รยนแบบตะวนตก ทงวธการคอ อยในกลองเปนหลก มตารางเวลาเรยนกน เรยนความรมากๆ แตความเปนสงคมและวญญาณไทยหายไป ดงนนการศกษาบญนยม นกเรยนไมตองอยแตในหองเรยน ไมถกจบยดเขากลอง หองเรยนของการศกษาบญนยมเปนลกษณะเปด ใตถนบานวางกสามารถเรยนได ใตรมไมวางกเรยนใตรมไม โดยเฉพาะฐานงานหนวยงานตางๆ ทมในชมชนหมบาน เปนแหลงเรยนรหมดและเปนแหลงเรยนรทสาคญกวาในหองเรยน เปนการเรยนทสมพนธกบสงคม เปนปกตของชวตอยางแทจรง โดยเฉพาะมทงสมณะทงศาสนาอยรวมกน มนกบวชสอนดวยอบรมดวยเปน บาน-วด-โรงเรยน ทงหมบานมศาสนา มศล มธรรม เดกตงแตแรกเกดไปจนแก รเหนเปนชวตสมบรณ 48

การจดการเรยนการสอนของระบบบญนยมจะเนนความสาคญของผเรยน โดยใหผ เรยน มสวนรวมทงรางกาย สตปญญา สงคมและอารมณ สอดคลองหลกการของโมเดลซปปา ตามแนวคดของ รองศาสตราจารย ดร.ทศนา แขมณ ซงมองคประกอบทสาคญ 5 ประการ ไดแก 1) C มาจากคาวา Construction of knowledge หมายถง การสรางความรตามแนวคดการสรรคสรางความร

47ยค ศรอารยะ, ภมปญญาบรณาการ (กรงเทพฯ:อมรนทรแอนพบลชชง, 2542), 191-

197. 48สมณะโพธรกษ,สาธารณโภค เศรษฐกจชนดใหม (กรงเทพฯ:สานกพมพกลนแกน, 2550),

147-148.

30

ไดแก กจกรรมทชวยใหผเรยนมโอกาสสรางความรดวยตนเอง ซงทาใหผเรยนเขาใจและเกดการเรยนรทมความหมายตอตนเอง กจกรรมนชวยใหผเรยนมสวนรวมทางสตปญญา 2) I มาจากคาวา Interaction หมายถง การปฏสมพนธกบบคคลและสงแวดลอมรอบตว ไดแก กจกรรมทใหผเรยนเกดการเรยนรจากการเขาไปมปฏสมพนธกบบคคล เชน คร เพอน ผรหรอมปฏสมพนธกบสงแวดลอม เชน แหลงความรและสอประเภทตางๆ กจกรรมนชวยใหผเรยนมสวนรวมทางสงคม 3) P มาจากคาวา Physical participation หมายถง การมสวนรวมทางกาย ไดแก กจกรรมทใหผเรยนมโอกาสเคลอนไหวรางกายในลกษณะตางๆ 4) P มาจากคาวา Process learning หมายถง การเรยนรกระบวนการตางๆ ทเปนทกษะ ทจาเปนตอการดารงชวต ไดแก กจกรรมทใหผเรยนทาเปนขนตอนจนเกดการเรยนรทงเนอหาและกระบวนการ กระบวนการทนามาจดกจกรรม เชน กระบวนการคด กระบวนการแกปญหา กระบวนการกลม กระบวนการแสวงหาความร เปนตน กจกรรมนชวยใหผเรยนมสวนรวมทางสตปญญา 5) A มาจากคาวา Application หมายถง การนาความรทไดเรยนรไปประยกตใชในสถานการณตางๆ ไดแก กจกรรมทใหโอกาสผเรยนเชอมโยงความรทางทฤษฎไปสการปฏบตทเปนประโยชนในชวตประจาวน กจกรรมนชวยใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนร ไดหลายอยางแลวแตลกษณะของกจกรรม49

3. การจดสภาพแวดลอมโรงเรยน

การศกษาบญนยมมการจดสภาพแวดลอมโรงเรยน ใหโรงเรยนอยในชมชนของผปฏบตธรรมทมศล สมมาทฐ มเพอนทด ไมมสถานทหรอแหลงอบายมขอนเปนขาศกแกกศล มอาคารสถานทอปกรณการเรยน แหลงเรยนรทเปนสมมาอาชพ มบรรยากาศปฏสมพนธเปนกนเองระหวางครและนกเรยนในลกษณะครอบครวทเหมาะสม สงเสรมสนบสนนใหนกเรยนเกดการเรยนร พฒนาตนเองทงคณธรรม ความรความสามารถตามหลกพทธพจน “มตรด สหายด สงคมสงแวดลอมด เปนทงหมดทงสนของพรหมจรรย”

การจดตงสถานศกษาของการศกษาบญนยมหรอโรงเรยนสมมาสกขาตองมปจจยครบพรอมอนไดแก ชมชน(บาน) พทธสถานหรอสงฆสถาน(วด)และบคลากร ซงจะขาดอนใดอนหนงมได ตามหลกพทธพจนทวา “มตรด สหายด สงคม สงแวดลอมด เปนทงหมดทงสนของพรหมจรรย”50 51

ชมชนของชาวอโศกเปนชมชนของผทสนใจธรรมะมารวมกลมกน ตงใจมาฝกฝน ปฏบตธรรม ดารงชวตดวยวถแหงบญนยม เปนชมชนทคนในชมชนทงหมดถอศลอยางจรงจง พยายามพฒนาตนเองถงขนอธศล โดยมมาตรฐานขนตาคอ ศล5 ละอบายมข ทานมงสวรต มใชถอตามประเพณหรอถอเพยงแคคาพด สงแวดลอมของโรงเรยนไมมสถานบนเทงและสงยวยตางๆทจะเปนขาศกแกกศลอนดงาม มกจกรรมหนวยงานสมมาอาชพเปนแหลงเรยนรตางๆ ทจะเปนสงชวยหลอเลยงชวตของนกเรยนและชาวชมชนได เปนชมชนทอนรกษดานธรรมชาตและสงแวดลอม ไมเนนการ

49 ชนาธป พรกล, การออกแบบการสอน การบรณาการ การอาน การคดวเคราะหและ

การเขยน (กรงเทพฯ:สานกพมพแหงจฬาลงกณมหาวทยาลย, 2552), 9-10. 50 สมภาษณ สมณะเดนตะวน นรวโร, ทปรกษาการศกษาบญนยม, 29 ธนวาคม 2554. 51

สมภาษณ สกขมาต ผาแกว ชาวหนฟา, ทปรกษาการศกษาบญนยม, 1 มกราคม 2555.

31

สรางวตถหรหรา การตดตนไมหรอดาเนนการใดทมผลกระทบตองสงแวดลอมจาเปนจะตองไดรบการอนญาตจากคณะกรรมการชมชนกอน ฉะนนบรรยากาศของชมชนของชาวอโศกจะมความรมรน เปนธรรมชาตไมมมลภาวะสงแวดลอม โดยปฏบตตามกรอบแนวคดหลกการบญนยม

เมอเกดเปนหมกลมชมชนแลวจงจะขอตงพทธสถานหรอสงฆสถาน ซงเปรยบเสมอนวดหรออารามทอาศยของนกบวชผปฏบตดปฏบตชอบ ซงจะเปนศนยกลางทางจตวญญาณของชาวชมชนตอไป เมอหมกลมชาวชมชนนนๆมบคลากรเพยบพรอมเพยงพอทจะจดตงโรงเรยน มความรความสามารถทาการสอน ดแลรบผดชอบชวตของนกเรยนแลวจงจะขออนญาตจดตงโรงเรยนสมมาสกขาตอมลนธธรรมสนต ซงเปนมลนธหนงในสถาบนบญนยมของชาวอโศก ซงในทางปฏบตจรงๆนนการกอตงโรงเรยนเปนสงยาก เนองจากการพฒนาบคลากรของระบบบญนยมนเปนสงท ไดมายาก การอทศตนทางานเสยสละ ไมรบคาตอบแทน แตไมใชสงทเปนไปไมไดเลย บคลากรเหลานลวนแลวแตผานการคดสรร ตรวจสอบ พฒนาตนเองใหมความคดทถกตรง (สมมาทฐ) การปฏบตตามวถวฒนธรรมบญนยม โดยมนกบวช (สมณะ,สามเณร,สกขมาต) เปนตวอยางในการปฏบต หรอแมแตนกเรยนซงเปนสวนหนงของสภาพสงแวดลอมดวยของโรงเรยนดวยในฐานะมตร สหายทด กตองผานการคดเลอกอยางพถพถน แมผานการคดเลอกเขามาไดแลว แตมพฤตกรรมทขดแยงกบหมกลม ไมสามารถพฒนาตน เปนผยากตอการอบรม ไมเปนไปตามกฎระเบยนกจาเปนทตองเชญออก รวมไปถงบคลากรทเปนชาวชมชนดวย

ดงนนโรงเรยนจงถกจดตงขน ทามกลางสภาพสงแวดลอมทเปนสวนหนงของชมชม (บาน) เปนสวนหนงของพทธสถานหรอสงฆสถาน(วด) สถานศกษาหรอโรงเรยนทใชหลกการศกษาบญนยมจงมองคประกอบตามหลก “บวร” คอ มทงบาน วด และโรงเรยน เปนองคประกอบทมความสมพนธเปนอนหนงอนเดยว ทงนเปนการเออใหเกดการพฒนาดานคณธรรมจรยธรรมของผเรยนและชาวชมชน ดงนนสภาพแวดลอมของโรงเรยนสมมาสกขาจะเปนหองเรยนเปดไมยดตดกบหองเรยน นกเรยนจะสามารถเรยนรไดตลอดเวลา

4. การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน การศกษาบญนยมมการคดเลอกครและบคลากรในโรงเรยน โดยครและบคลากรในโรงเรยน

ตองปฏบตตนเปนแบบอยางเปนผทมศล5 ระดบอธศล และพฒนาตนตามหลกวรรณะ 9 ไดแก เลยงงาย ใชชวตเรยบงาย สอนงาย พรอมทจะพฒนาตนเอง มกนอยมความปรารถนานอย มใจพอ ยนดในสงทไดทเปนอยมการขดเกลากเลสของตนเองและผอน มศลเครง มอาการนาเลอมใส ไมสะสมกอบโกย ขยน ดาเนนชวตปลอดจากอบายมข มวถชวตเรยบงาย พอเพยง มธยสถ มความรกเมตตากรณา อทศตนทมเทเสยสละในการปฏบตหนาท

ครมรากศพทมากจากภาษาบาลวา “คร-คร” ซงแปลวา ผสงสอนศษย หรอผถายทอดความรใหแกศษย หรออกความหมาย คอ หนก สง ใหญ ครมภารกจหนาทสาคญประการแรก คอ การสงสอนและฝกฝนอบรม วชาการ ตลอดจนคณธรรมจรยธรรมซงเปนสงทสงคมคาดหวง โดยทวไปการอบรมคณธรรมจรยธรรมนนมหลกการสาคญคอ ครตองสงสอนสงทควรกระทา สงทควรปฏบต โดยการปฏบตใหดเปนแบบอยาง ใหเขาใจวธการกระทา แลวใหไดปฏบตไดฝกฝนจนไดรบรผลจากการปฏบตดตามนน ใหมประสบการณตรงวาการประพฤตดนนทาใหมความสขอยางไร

32

ครสภาไดประกาศใชจรรยาบรรณคร เพอชใหเหนเจตนารมณและความมงหมาย 1) ครตองรกและเมตตาศษย โดยใหความเอาใจใสชวยเหลอสงเสรม ใหกาลงใจในการศกษาเลาเรยนแกศษยโดยเสมอภาค 2) ครตองอบรมสงสอน ฝกฝน สรางเสรมความร ทกษะและนสยทถกตองดงามใหแกศษยอยางเตมความสามารถดวยความบรสทธใจ 3) ครตองประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกศษย ทงทางกาย วาจาและจตใจ 4) ครตองไมกระทาตนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ สงคมของศษย 5) ครตองไมแสวงหาประโยชนอนเปนอามสสนจางจากศษย ในการปฏบตหนาทตามปกตและไมใชศษยกระทาการใดๆ อนเปนการหาประโยชนใหแกตนโดยมชอบ 6) ครยอมพฒนาตนเองทงในดานวชาชพ ดานบคลกภาพและวสยทศน ใหทนตอการพฒนาทางวทยาการ เศรษฐกจ สงคมและการเมองอยเสมอ 7) ครยอมรกและศรทธาในวชาชพคร และ เปนสมาชกทดขององคกรวชาชพ 8) ครพงชวยเหลอเกอกลครและชมชนในทางสรางสรรค 9) ครพงประพฤต ปฏบตตน เปนผนาในการอนรกษและพฒนาภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทย52

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงมพระบรมราโชวาท พระราชดารสอยหลายโอกาส ซงแนวพระราชดารทเกยวกบครนน สรปไดวา ภารกจของคร คอ การใหความรทางดานวชาการและทสาคญยงกวา คอ การอบรมกลอมเกลาความประพฤตปฏบตของนกเรยน ดงนนครจะตองทาความเขาใจธรรมชาตการเรยนรของนกเรยนอยางลกซง จงจะพฒนานกเรยนของตนใหเปนบคคลทพงประสงคได และทจะขาดเสยมได คอ ครตองประพฤตใหเปนอบบอยางทด เพราะมฉะนนจะไปสอนผอนไดอยางไร53

คร มชอเรยกอยางเปนทางการในกลมโรงเรยนสมมาสกขา วา “คร” ซงเปนการตอกยาใหผททาหนาทนไดรถงภาระหนาทอนหนก แตผเรยนมกเรยกวา “อา” “ปา” “พ” ซงเปนคาทมลกษณะแสดงถงความใกลชดสนทเสมอนเครอญาตมากกวาคาวา “คร” หรอ “คร”

ครหรอผททาหนาสอนนกเรยน ในโรงเรยนสมมาสกขานนเปนผมาจากชาวชมชนเองเปนสวนใหญ โรงเรยนสมมาสกขาถอวาชาวชมชนเปนครหรอบคลากรในโรงเรยนดวย ตามทสมณะโพธรกษกลาววา “ผมศล 5 คอครทโลกตองการ” แตผททางานหนาทครโดยตรงตองไดรบการคดเลอก เปนกรณพเศษ จากคณะคร กลาวคอ ครตองปลอดจากอบายมขทกชนด สามารถรกษาศล 5 ไดเปนอยางตา ศล 5 นเปนศลหาระดบอธศล คอ รบประทานอาหารมงสวรต เปนตวอยางในเรองการงาน ขยนทางาน ทมเทเสยสละในหนาทการงาน ทางานฟรไมรบเงนเดอน เตมใจอทศตนทางานสอนใหแกผเรยนและเปนผมความสามารถ ในการอบรมดแลนกเรยนเปนแบบอยางใน การดารงชวตทดใหแกนกเรยน ปฏบตตนตามหลกวรรณะ ๙ ไดแก สภโร (เลยงงาย ใชชวตเรยบงาย) สโปสะ (บารงงาย สอนงาย พรอมทจะพฒนาตนเอง) อปปจฉะ (มกนอย มความปรารถนานอย) สนตฏฐ (มใจพอ ยนดในสงทไดทเปนอย) สลเลขะ (มการขดเกลากเลสของตนเองและผอน) ธตะ (มศลเครง) ปาสาทกะ (มอาการนาเลอมใส) อปจจยะ (ไมสะสมกอบโกย) วรยารมภะ (ขยน) มวถชวต

52วไล ตงจตสมคด, การศกษาและความเปนครไทย (กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร, 2544), 116-

126. 53ไพรช มณโชต, “พระผทรงเปนครแหงแผนดน พระผทรงเปนตนแบบเปนครทงแผนดน,”

วชาการ 14, 4 (ตลาคม – ธนวาคม 2554): 13.

33

ทเรยบงาย พอเพยง มธยสถ เวนขาดจากสงไรสาระ งดฟงเฟอฟมเฟอย ขยนทางานใหมากม การอบรมศลธรรมในดานความซอสตย ความเสยสละ ละความเหนแกตว หลกเลยงการหมกมนอยกบกามารมณทจะกอใหเกดปญหาชสาวและปญหาขมขนนกเรยน มเมตตาตอนกเรยน รกนกเรยนเสมอนลกหลานของตนเอง อกทงยงรวมถงความรความสามารถ อปนสย บคลกลกษณะสวนตว อนจะเปนแบบอยางแกผเรยนได 54 55

5. การจดกจกรรมพฒนาผเรยน การศกษาบญนยมมการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ประกอบดวยกจกรรม 3 ดาน ไดแก

กจกรรมแนะแนวซงเปนกจกรรมทเนนในการพฒนาผเรยนใหมทกษะในการดารงชวตและพฒนาจตวญญาณตนเอง กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทเนนในการพฒนาศกยภาพของนกเรยนใหกลาคดกลาทาในสงทถกตองเปนผนาทพรอมรบใชผ อน กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทเนนในการพฒนาผเรยนใหเปนผอทศตน เสยสละ มจตคดถงสวนรวม

กจกรรมพฒนาผเรยนมงใหผเรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพ พฒนาอยางรอบดานเพอความเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย สตปญญา อารมณและสงคม เสรมสรางให เปนผมศลธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย ปลกฝงและสรางจตสานกของการทาประโยชนเพอสงคมสามารถจดการตนเองไดและอยรวมกบผอนอยางมความสข กจกรรมพฒนาผเรยน แบงออกเปน 3 ลกษณะดงน56

5.1 กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษสงแวดลอม สามารถคดตดสนใจ คดแกปญหา กาหนดเปาหมาย วางแผนชวตทงดานการเรยนและอาชพ สามารถปรบตนเองไดอยางเหมาะสม นอกจากนยงชวยใหครรจกและเขาใจผเรยนทงยงเปนกจกรรมทชวยเหลอและใหคาปรกษาแกผปกครองในการมสวนรวมพฒนาผเรยน โรงเรยนไดจดใหมกจกรรมฐานอาชพ เพอสงเสรมใหนกเรยนไดฝกฝนรเรมสรางสรรงานทตนรกและสนใจ ดาเนนงานอนเปรยบเสมอนกจการของตนเอง รจกวางแผน ตดสนใจ แกปญหาจากการทางาน ขยนอดทน ละเอยดรอบคอบในการทางานพฒนาสรางสรรคผลตภณฑใหเกดความภาคภมใจในผลงานของตนเอง อนเปนแนวทางทกษะในดารงชวตและสามารถนาไปประกอบสมมาอาชพหลงจากจบการศกษาได กจกรรมยวชนอโศกสมพนธและกจกรรมประจาปของชาวอโศก เปนกจกรรมรวมตวกนของนกเรยนสมมาสกขาทวประเทศ ฝกใหนกเรยนไดรจกปรบตวเขากนเพอนๆตางโรงเรยน พดคยสนทนาธรรมะกนนกบวชในการพฒนาจตวญญาณ ทางานรวมกนใชชวตรวมกน เปนตน 57

54เจาะลกปญหาการศกษาปจจบน การศกษาแบบบญนยม “แกปญหาการศกษา

ปจจบน” (ม.ป.ท., ม.ป.ป.), 9. 55สมภาษณ ใจกลน นาวาบญนยม, ผอานวยการโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, 2 มกราคม

2555. 56กระทรวงศกษาธการ,หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

(กรงเทพฯ:สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2552), 20-21. 57สมภาษณ สมณะฟาไท สมชาตโก, ทปรกษาการศกษาบญนยม, 6 มกราคม 2555.

34

5.2 กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทมงพฒนาความมระเบยบวนยความเปนผนาผตามทด ความรบผดชอบ การทางานรวมกน การรจกแกปญหา การตดสนใจทเหมาะสม ความมเหตผล การชวยเหลอแบงปนกน เอออาทรและสมานฉนท โดยจดใหสอดคลองกบความสามารถ ความถนดและความสนใจของผเรยน ใหผเรยนไดปฏบตดวยตนเองในทกขนตอน ไดแก การศกษาวเคราะห วางแผน ปฏบตตามแผน ประเมนและปรบปรงการทางาน เนนการทางานรวมกนเปนกลมตามความเหมาะสมและสอดคลองกบวฒภาวะของผเรยน บรบทของสถานศกษาและทองถน โรงเรยนไดจดใหมกจกรรมสภานกเรยนใหเกดวฒนธรรม “พดแลนอง นองเชอฟงพ” เปนกจกรรมทพฒนานกเรยนใหรจกเสยสละ ละความเหนแกตว รบผดชอบชวตผอนตามตารางชวตประจาวนตางๆ ตงแตตนนอนกระทงเขานอน เพอฝกใหนกเรยนไดเรยนรประชาธปไตยจากชวตจรง รบผดชอบดแลคดเลอกรนนองเขาใหม โดยการทางานเปนกลมสามารถวากลาวตกเตอนกนเองได รจกเปนผนา(ในโรงเรยนเรยกวา “ผรบใช”)และผตามทด กจกรรมวนแม วนไหวคร ทนกเรยนจะเปนผรบผดชอบรวมกนจดงาน เปนตน

5.3 กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผเรยน บาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคม ชมชนและทองถนตามความสนใจในลกษณะอาสาสมคร เพอแสดงถงความรบผดชอบ ความดงาม ความเสยสละตอสงคม มจตสาธารณะ เชน กจกรรมอาสาพฒนาตางๆ กจกรรมสรางสรรคสงคม โรงเรยนไดจดใหมกจกรรมตลาดอรยะ รจกเผอแผแกสงคมโดยการรวมจดตลาดขายสนคาราคาขาดทน กจกรรมฐานรวมลงแขกวนอาทตย เปนการรวมกนพฒนาชมชนทอยอาศย กจกรรม 5 ส ทาความสะอาดใหเปนระเบยบเรยบรอยในสถานทของโรงเรยนและชมชน เปนตน58

สกขมาตรนฟา นยมพทธ กลาววา การประชมตรวจศลของนกเรยน กจกรรมนมจดประสงคใหนกเรยนรจกวพากษตวเองซงเปนจดเรมตนทดของการทบทวนในสงทตนกระทาและเพอปรบปรงในครงตอไปใหรเทาทนกเลสตนเอง59

6. การดแลและใหคาปรกษา การศกษาบญนยมมการดแลและใหคาปรกษา ทงการพดคยกบนกเรยนทงในรปแบบทเปน

ทางการและไมเปนทางการ โดยถอเปนการรวมมอ อยางเปนระบบเชอมโยงกนระหวางโรงเรยน พทธสถาน ชมชนและโรงเรยนในเครอ มการดแลและใหคาปรกษาในลกษณะครอบครว ผเรยนสามารถเขาหานกบวช คร ชาวชมชนไดโดยตรง รวมถงเรองสวสดการเครองใชสงจาเปนในชวตประจาวน สขภาพรางกายและจตใจ

การดแลและใหคาปรกษา เปนการสงเสรม ปองกนและการแกไขปญหา เปนกระบวนการดาเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนอยางมขนตอน พรอมดวยวธการและเครองมอการทางานทชดเจน

58โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก,“รายงานการประเมนตนเอง โรงเรยนสมมาสกขาปฐม

อโศก 2552” , 24-29. 59สวดา แสงสหนาท, นกบวชสตรไทยในพระพทธศาสนา พลงขบเคลอนคณธรรมสสงคม

(กรงเทพฯ:พเพลมเดย, 2552), 258.

35

สาหรบครทปรกษาและบคลากรทเกยวของ เพอใชในการดาเนนงานพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะ อนพงประสงค มการประสานความรวมมออยางใกลชดกบครทปรกษาหรอบคคลภายนอก รวมทงการสนบสนนสงเสรมจากโรงเรยน60

ซงมองคประกอบของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ม 5 องคประกอบสาคญ คอ 1) การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2) การคดกรองนกเรยน 3) การสงเสรมนกเรยน 4) การปองกนและแกไขปญหา 5) การสงตอ แตละองคประกอบมความสมพนธเกยวเนองกนซงเอ อใหการดแลและชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนเปนระบบทมประสทธภาพ61

การดแลและใหคาปรกษา โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศกไดจดการคดเลอกนกเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ซงจะดาเนนการคดเลอกโดยการสมภาษณผปกครอง เพอรบทราบถงพฤตกรรม ความรความสามารถความถนดของนกเรยนเปนเบองตน สาหรบนกเรยนจะมการสอบสมภาษณ ทดสอบความรวชาการและเขาคายดพฤตกรรมของนกเรยนเปนระยะเวลา สองสปดาห โดยจะมรนพเปนพเลยงคอยดแลใกลชด เพอทางโรงเรยนจะสามารถประเมนนกเรยนวามความถนด มความรความสามารถ หรอมปญหาดานใด ซงจะชวยใหสงเสรมนกเรยนในกจกรรมทนกเรยนมถนดความสามารถหรอสนใจได หรอสามารถปองกนแกไขปญหานกเรยนเปนรายบคคลได

เนองดวยสภาพของโรงเรยนสมมาสกขานนมการอยรวมกนของบาน(ชมชน) วด (พทธสถาน) และโรงเรยนในลกษณะครอบครวใหญ การปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบครและชาวชมชน จะสามารถเขาถงกนไดงายการพดคยดแลและใหคาปรกษา สามารถเกดขนไดตลอดเวลาแตกระนนโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ไดจดการสมมนาครในแตละปการศกษา ซงประกอบดวยคณะกรรมการสถานศกษา ทปรกษาสถานศกษา ครประจาการ ครอาสา ครประจาฐานงาน (แหลงเรยนรชมชน) ไดจดใหมครทาหนาในการดแลและใหคาปรกษาแกนกเรยนหลายสวนดวยกน ทงดานการเรยน สขภาพ ความประพฤต กจกรรมตางๆในการดาเนนชวต ปญหาทนกเรยนประสบขณะอยในโรงเรยน ทงเรองสวนตวและสวนรวม สมณะหรอสกขมาตประจาชน เปนนกบวชซงเปนทปรกษาและดแลเรองความประพฤต คณธรรมศลธรรม ครประจาชน ดแลใหคาปรกษานกเรยนในระดบชนเรยนขณะทมการประชมรวมกน การเปดใจและใหขมทรพย (การชนชมหรอตาหน บอกกลาวขอบกพรอง) ครวชาการ เปนผดแลใหคาปรกษาในชวงเวลาเรยนและเรองวชาการ ครประจาฐานงานดแลใหคาปรกษานกเรยนในฐานงาน ฝกงานอาชพ การคดวางแผนในการประกอบอาชพในวนขางหนา ครแมบาน ดแลใหคาปรกษาเรองทวไปและมครเวรนอนทหอพกเพอการดแลทใกลชดนกเรยน รวมไปถงผใหญชาวชมชมทอยอาศยรวมกนททาหนาทชวยเหลอดแลนกเรยน นกเรยนจะไดรบการดแลตลอดเวลา ซงการดแลนจะครอบคลมทกเรองทกอยางในชวตของนกเรยน ศลธรรม คณธรรม อปนสย ความประพฤต การดาเนนชวตอยางไมประมาท ทงปญหาสวนตวของนกเรยน ปญหาสวนรวมทนกเรยนประสบในชวตแตละวน ซงการดแลและใหคาปรกษาโรงเรยนสมมาสกขาถอ

60วนดา ชนนทยทธวงศและคณะ, คมอการบรหารระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ชวงชนท 3-4 (กรงเทพฯ:กรมสขภาพจต, 2546), 7.

61วนดา ชนนทยทธวงศและคณะ, คมอครระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ชวงชนท 3-4 (กรงเทพฯ:กรมสขภาพจต, 2546), 7.

36

วาเปนสวนรวมของทกภาคสวนทงบานวดโรงเรยน ขอมลตางๆทจะเปนประโยชนแกผเรยนจะสามารถเชอมโยงเพอแกปญหาใหกบผเรยนเปนสาคญ ดวยเพราะวาผเรยนนนเปรยบเสมอนลกหลาน62 63

แมวานกเรยนจะผานการคดเลอกอยางพถพถนและการดแลทรอบดานแลว การประชมของครในแตละสปดาหพบวาทประชมใหความสาคญในการพจารณาเรองของพฤตกรรมของนกเรยนมากและใชเวลาคอนขางนาน ปญหาของพฤตกรรมขดแยงหรอยากตอการอบรมใหเปนไปตามกฎระเบยบ จนพจารณาแลววาจะเปนผลเสยตอนกเรยนโดยสวนตวและสวนรวมแลว จะมกระบวนการปรบทฐความคด พฤตกรรม โดยมขอปฏบตตารางการดาเนนชวตทแตกตางจะเพอนและมครหรอนกบวชดและอยางใกลชด (ลกไก) หรอหากพจารณาแลววาอยในโรงเรยนมความเสยงทจะกระทาความผดทมากขน กอาจเสนอตอนกเรยนใหเปลยนสถานท เชน เรยนทฐานนา (ซงเปนแหลงเรยนรของโรงเรยน) หรออาจตองยายโรงเ รยนไปอยโรงเรยนในเครอของสมมาสกขาชาวอโศก โดยม การประสานงานและสงตอจากทางโรงเรยน ซงในกรณนจะตอเสนอทงตอนกเรยนและผปกครองนกเรยน64

ชองทางของการสอสารปญหาและชวยเหลอนกเรยน นกเรยนสามารถเขาหาพดคยกบผใหญทสนทหรอใหความเคารพศรทธาเปนการสวนตวหรออาจะเปน การเขยนบนทกประจาวนหรอสมดตรวจศล (นกเรยนทกคนตองเขยนสง) ซงสกขมาตรนฟา นยมพทธ (นกบวชหญง) กลาววา นกเรยนจะสารวจตวเองในแตละวนวา กระทาผดศลขอใดบางหรอไดปฏบตดอะไรบางและสงตรวจทกสปดาห โดยเดกชายสงใหสมณะ(นกบวชชาย) เดกหญงสงใหสกขมาต และสกขมาตจะเรยนเดกมาคยหรอใหคาปรกษาแนะนาสวนตว เปนอกหนงชองทางในการสะทอนปญหาของนกเรยน ซงสมณะสกขมาตประจาชนจะชวยแนะนาทางออก วธแกปญหาทเหมาะควรหรอการลางกเลสของนกเรยนทแฝงมาในปญหาทนกเรยนประสบอยในแตละวน65

การเขยนบนทกประจาวนยงเปนอกชองทางหนงในการรองเรยนสงทนกเรยนคดเหนวาไมถกไมควร ไมเหนดวยกบความคดเหนหรอพฤตกรรมการกระทาของครหรอผใหญ หรอในหลายๆครงเปนการเขยนจดหมายรองเรยนโดยตรงถงสมณะโพธรกษ เมอมการประชมชมชนหรอในรายการโทรทศนโรงเรยน (รายการโทรทศนผานดาวเทยมแกนกเรยนสมมาสกขาทกสาขา)

62สมภาษณ ใจกลน นาวาบญนยม, ผอานวยการโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, 2 มกราคม

2555. 63สมภาษณ จรงจง ศรผล, ฝายวชาการและอดตครใหญโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก,

3 มกราคม 2555. 64โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก,“บนทกรายงานการประชมครโรงเรยนสมมาสกขาปฐม

อโศก ประจาปการศกษา 2454-2555” 65สวดา แสงสหนาท, นกบวชสตรไทยในพระพทธศาสนา พลงขบเคลอนคณธรรมสสงคม,

258.

37

7. การมสวนรวมของผปกครองและชมชน การศกษาบญนยมไดสงเสรมการมสวนรวมของผปกครองและชมชน ทกภาคสวนทเกยวของกบโรงเรยนตงแตระดบผบรหารสถานศกษา สมณะ สกขมาต คร ชาวชมชน คณะกรรมการบรหารชมชน คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครองนกเรยน รวมถงนกเรยน ไดชวยกนคดวางแผน ตดสนใจ ดาเนนงานกจกรรมของโรงเรยน ชมชนไดเออเฟอจดแหลงเรยนร วสดอปกรณ เงนทนทจาเปนตอโรงเรยน ผปกครองไดรวมศกษาเรยนรรบทราบการดาเนนงานของโรงเรยน อกทงเพอเขาใจการดาเนนกจกรรมของโรงเรยนตามแนวทางการศกษาบญนยมและมสวนรวมทสาคญอยางยง คอการปฏบตธรรมตามแนวทางบญนยมของชาวอโศกรวมกบนกเรยนดวยกน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542 ฉบบปรบปรง พ.ศ.2553 มาตรา 29 กาหนดใหสถานศกษารวมกบบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการและสถาบนสงคมอน เพอใหชมชนมการจดการศกษาอบรม มการแสวงหาความร ขอมล ขาวสารและรจกเลอกสรรภมปญญาและวทยาการตางๆ เพอพฒนาชมชนใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการ รวมทงหาวธการสนบสนนใหมการแลกเปลยนประสบการณการพฒนาระหวางชมชน66

การมสวนรวมของผปกครองและชมชน หมายถง การทผปกครองและชมชนไดเขามามสวนรบทราบสนบสนนหรอใหความรวมมอในกจกรรมหรอการดาเนนการในดานตางๆทโรงเรยนไดจดใหมขน โรงเรยนสมมาสกขาไดพฒนาสถานศกษาใหมคณภาพมงสความสาเรจ ดวยการบรหารงานดวยหลก “บวร” มความใกลชดสนทสนมกน ตงแตระดบผบรหาร สมณะ สกขมาต คร ชาวชมชน คณะกรรมการบรหารชมชน คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครองนกเรยน รวมถงนกเรยน67 การมสวนรวมของชมชนนน ชมชนไดมการสงตวแทนเปนคณะกรรมการสถานศกษาเพอชวยกนบรหารจดการโรงเรยนใหเปนไปตามแนวทางของบญนยม ใหการสนบสนนในดานแหลงเรยนรสมมาอาชพ(ฐานงาน) บคลากรดานครฐานชวยสอนและแนะนา ฝกฝน การเรยนร ปฏบตวชาชพของผเรยน การดแลความพฤตกรรมปฏบตตวของผเรยน สนบสนนเงนทนหรอการสนบสนนตางๆทโรงเรยนรองขอ68

การมสวนรวมผปกครอง เบองตนในการสมครเขาเรยนของโรงเรยนสมมาสกขา ผปกครองจะตองเขาสมภาษณในวนทนกเรยนมาสมครเขาโรงเรยน เพอเปนการรบทราบขอมลของโรงเรยน รวมถงโรงเรยนจะไดทราบขอมลรายละเอยด พฤตกรรมประวตทผานมาของผ เรยน พอแม ผปกครองจะตองเหนดวยและเตมใจทจะใหนกเรยนไดมาเรยนและฝกปฏบตธรรม รวมถงตวนกเรยนเองจะตองเตมใจยนดในการมาเรยนในโรงเรยนสมมาสกขา ตามหลกธรรมของพระพทธศาสนาตามแนวคดของชาวอโศก หากฝายหนงฝายใดไมเตมใจโรงเรยนจะไมรบเขาศกษา ชวงเปดภาค

66ณรงค ณ ลาพนและเพชร รปวเชตร, การบรหารจดการคณภาพโดยรวม (เชยงใหม:

เชยงใหมโรงพมพแสงศลป, 2546), 19. 67โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก,“รายงานการประเมนตนเอง โรงเรยนสมมาสกขาปฐม

อโศก 2552”,20. 68สมภาษณ สกขมาต ผาแกว ชาวหนฟา, ทปรกษาการศกษาบญนยม, 1 มกราคม 2555.

38

การศกษาทางโรงเรยนไดจดใหมการสมมนาผปกครอง ใชระยะเวลา 2-3 วน เพอเปนการเชอมโยงขอมลของนกเรยนขณะอยโรงเรยน กบขอมลของผปกครองขณะนกเรยนอาศยอยบ านชวงปดภาคเรยน เพอชวยกนหาแนวทางแกปญหาของผเรยน รวมทงเปนการทดลองเรยนรการดาเนนชวตอยในโรงเรยนของลกหลานตนเองวา มชวตความเปนอยในแตละวนอยางไร กจกรรมการเรยนรทนกเรยนลงมอทา เชน การทานา เกยวขาว ทาอาหาร และยงมการเขารวมงานประเพณของชาวอโศกอนๆ สาหรบผปกครองทมความรความสามารถ ทางโรงเรยนไดเชญมาเปนครผสอนหรอวทยากรซงทาใหนกเรยนมความกระตอรอรนในการเรยนเพมขน แตอนใดนนการมสวนรวมทสาคญทสดของผปกครองคอการรวมประพฤตปฏบตธรรมกบนกเรยน เนองจากนกเรยนสมมาสกขากคอผปฏบตธรรมในฐานะนกเรยน ซงจะตองปฏบตธรรมตลอดการมสภาพเปนนกเรยนสมมาสกขา การประพฤตปฏบตธรรมของผปกครองจงเปนสวนรวมสาคญทโรงเรยนตองการ เนองจากนกเรยนสวนมากไมสามารถปฏบตตามกฎระเบยนของโรงเรยนได โดยเฉพาะชวงปดภาคการศกษา เมอกลบบานอาศยอยกบผปกครองจงเปนการยากทนกเรยนจะปฏบตธรรม เพราะสภาพสงแวดลอมในบานหรอครอบครวไมเออตอการปฏบตธรรมของผเรยน69 70 71

คณธรรมพนฐาน 8 ประการ

แผนการศกษาแหงชาตไทยไดใหมการปฎรปการศกษาทงระบบ โดยปฏรปโครงสรางการบรหารจดการ ปรบปรงหลกสตร ปรบปรงสอการเรยนการสอน พฒนาทกษะในการคด วเคราะหตลอดจน สงเสรมการกระจายอานาจใหทกภาคสวนมสวนรวมในการจดการศกษา เพอนาไปสเปาหมายคณภาพการศกษาและการเรยนรทมงเนนคณธรรมนาความรอยางแมจรง โดยมแนวนโยบายเพอปลกฝงและเสรมสรางใหผเรยนมศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยม มจตสานกและมความภมใจในความเปนไทย มระเบยบวนย มจตสาธารณะ คานงถงประโยชนสวนรวมและยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และรงเกยจการทจรต ตอตานการซอขายเสยง มเจตนารมณพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรมจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข เปนคนด เกงและมความสข72

69โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, “รายงานการประเมนตนเอง โรงเรยนสมมาสกขาปฐม

อโศก 2552”,22. 70สมภาษณ ใจกลน นาวาบญนยม, ผอานวยการโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก,2 มกราคม

2555. 71สมภาษณ จรงจง ศรผล, ฝายวชาการและอดตครใหญโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก,3

มกราคม 2555. 72สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง พ.ศ.2552-

2559 ฉบบสรป (กรงเทพฯ:สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2553), 4-27.

39

ปจจบนจะเหนไดวามการกลาวถงเรองของคณธรรมเปนอยางมาก กอนหนานการศกษาไทยเคยใชนโยบายความรคคณธรรม ตลอดระยะเวลาทผานมาปญหาดานคณธรรมในสงคมทมมากขน ทา ใหต อง ใชน โยบายคณธรรมน าความร คณธรรมในสงคมจ ง เปนส ง จ า เปนในส งคม กระทรวงศกษาธการจงไดประกาศ คณธรรมพนฐาน 8 ประการ อนประกอบดวย 1) ขยน 2) ประหยด 3) ซอสตย 4) มวนย 5) สภาพ 6) สะอาด 7) สามคค 8) มนาใจ73 ความหมายของคณธรรม จรยธรรม คาวา “คณธรรม” (Virtue/morality) ราชบณฑตยสถานไดใหความหมายของคาวา “คณธรรม” วา สภาพคณงามความด74

พระพรหมคณาภรณ เมอครงยงดารงสมณศกดเปนพระธรรมปกฎ ไดอธบายความหมายของคาวา “คณธรรม” วา ธรรมทเปนคณ ความดงาม สภาพทเกอกล75

พระธรรมกตตวงศ ไดใหความหมายและขยายความเพมเตมวา คณธรรม หมายถง ธรรมทเปนคณ สภาพคณงามความด คณธรรมเปนคารวมทเรยกคณงามความดทพงปฏบตทกระดบ อนมผลคอยกระดบบคคลใหสงขนตามลาดบ ซงกไดแกสงทเรยกวา บญในพระพทธศาสนานนเอง เชน ทาน ศล สจรต รวมไปถงเมตตาธรรม ขนตธรรม ยตธรรม เปนตน เรยกบคคลผประพฤตปฏบตธรรมเหลานโดยรวมวา ผมคณธรรม76 ยนต ชมจต ไดกกลาววา คณธรรม หมายถง ธรรมชาตของความด ลกษณะของความด หรอสภาพของความด ทมอยในตวบคคลใดบคคลหนง77 กลาวโดยสรปไดวา คณธรรมคอ ลกษณะ สภาพของความดงามทมอยในตวบคคลใดบคคลหนง สวน “จรยธรรม” (Ethics) ซงเปนอกคาทมกใชคกนจนบางครงคนทวไปมกคดวาเปนคาเดยวกน ราชบณฑตยสถานไดใหความหมายของคาวา “จรยธรรม” วา ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต ศลธรรม กฎศลธรรม78

73นงลกษณ วรชชยและรงนภา ตงจตรเจรญกล, การวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลง

คณธรรมจรยธรรมของคนไทย (กรงเทพฯ:ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม, 2551), 110.

74ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (กรงเทพฯ : นานมบคสพบลเคชนส, 2546), 253.

75พระธ ร รมป ฎก ,พจนาน ก รมพ ทธศาสตร ฉบบประมวลธร รม (กร ง เ ทพฯ :มหาวทยาลยจฬาลงกรณ, 2538ข), 34.

76พระธรรมกตตวงศ(ทองด สรเตโช), พจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสน “คาวด”, พมพครงท 3 (กรงเทพฯ:ธรรมสภาและสถาบนบนลอธรรม, 2551), 131.

77ยนต ชมจต, ความเปนคร, พมพครงท 4 (กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร, 2550), 157. 78ราชบณฑตยสถาน,พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (กรงเทพฯ:นาน

มบคสพบลเคชนส, 2546), 291.

40

พระธรรมกตตวงศ ไดใหความหมายและขยายความเพมเตมวา จรยธรรม หมายถง ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต ระเบยบทควรประพฤตปฏบต แบบแผนทดงามสาหรบจดระเบยบสงคมใหเรยบรอยดงาม มทงหมายถง ศลธรรม กฎศลธรรมและธรรมเนยมประเพณทเกยวกบความประพฤตอนดงามของสงคม เปนขอทถกกาหนดกนไวเปนแนวหรอเปนกรอบปฏบตสาหรบคนในสงคม เพอใหเกดความเรยบรอยดงาม เกดความอบอนความสบายใจไมหวาดกลว79

รศ.ยนต ชมจต ไดกกลาววา จรยธรรม หมายถง หลกความประพฤตปฏบตทถกตองดงาม มคณคาควรแกการนาไปดาเนนชวต หรอหลกในการดาเนนชวตอยางประเสรฐ80

จรวยพร ธรณนทร ไดอธบายความของคาวา คณธรรมกบจรยธรรม วา “คณธรรม” หมายถง สภาพคณงามความด เปนสภาพคณงามความดทางความประพฤตและจตใจ ซงสามารถแยกออกเปน 2 ความหมาย คอ

1. ความประพฤตดงาม เพอประโยชนสขแกตนและสงคม ซงมพนฐานมาจากหลกศลธรรมทางศาสนา คานยมทางวฒนธรรม ประเพณ หลกกฎหมาย จรรยาบรรณวชาชพ

2. การรจกไตรตรองวาอะไรควรทา ไมควรทา และอาจกลาวไดวา คณธรรม คอ จรยธรรมแตละขอทนามาปฏบตจนเปนนสย เชน เปนคนซอสตย เสยสละ อดทนมความรบผดชอบ ฯลฯ

“จรยธรรม” แปลวา ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต ศลธรรม กฎศลธรรม ซงกคอ กฎเกณฑความประพฤตของมนษย ซงเกดขนจากธรรมชาตของมนษยเอง ความเปนผมปรชาญาณ (ปญญาและเหตผล) ทาใหมนษยมมโนธรรม รจกแยกแยะความถก ผด ควร ไมควร โดยจรยธรรมมลกษณะ 4 ประการ คอ 1) การตดสนทางจรยธรรม (Moral Judgment) บคคลจะมหลกการของตนเอง เพอตดสนการกระทาของผอน 2) หลกการของจรยธรรมและการตดสนตกลงใจเปนความสมพนธทเกดขนในตวบคคลกอนทจะปฏบตการตางๆ ลงไป 3) หลกการทางจรยธรรมเปนหลกการสากล ทบคคลใชตดสนใจในการกระทาสงตาง ๆ 4) ทศนะเกยวกบจรยธรรมไดมาจากความคดของบคคลหรออดมคตของสงคมจนเกดเปนทศนะในการดารงชวตของตน และของสงคมทตนอาศยอย 81 นอกจากน ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสงเสรมคณธรรมแหงชาต พ.ศ.2550 ลงวนท 13 กรกฎาคม พ.ศ.2550 ซงไดประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 25 กรกฎาคม 2550 ไดกาหนดความหมายของ “คณธรรม” วาหมายถง สงทมคณคา มประโยชนเปนความดงาม เปนมโนธรรม เปนเครองประคบประคองใจใหเกลยดความชว กลวบาป ใฝความดเปนเครองกระตนผลกดนใหเกดความรสกรบผดชอบ เกดจตสานกทดมความสงบเยนภายใน เปนสงทตองปลกฝงโดยเฉพาะเพอใหเกดขนและเหมาะสมกบความตองการในสงคมไทย และคาวา “จรยธรรม” กหมายถง กรอบหรอ

79พระธรรมกตตวศ(ทองด สรเตโช), พจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสน “คาวด”,

พมพครงท 3, 149. 80ยนต ชมจต, ความเปนคร, พมพครงท 4 (กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร, 2550), 159. 81จรวยพร ธรณนทร, ความหมายและหลกการของคณธรรม ศลธรรม จรยธรรม

จรรยาบรรณ และธรรมาภบาล, เขาถงเมอ 1 สงหาคม 2555, เขาถงไดจาก http://www.charuaypontorranin.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=5375831&Ntype=6

41

แนวทางอนดงามทพงปฏบต ซงกาหนดไวสาหรบสงคม เพอใหเกดความเปนระเบยบเรยบรอยงดงาม ความสงบรมเยนเปนสข ความรกสามคค ความอบอน มนคงและปลอดภยในการดารงชวต82 ความสาคญของคณธรรม คณธรรม ศลธรรม จรยธรรมและคานยมคอสงทกาหนดมาตรฐานความประพฤตของสมาชกในสงคมใหปฏบตตามแนวทางทสงคมไดกาหนดวาเปนสงดงาม เหมาะสมกบสภาพสงคมนนๆ รวมทงเปนมาตรฐานทใชตดสนการกระทาวาถกหรอผด ดหรอชวในสงคม เพอใหสงคมดารงอยไดอยางปกตสข ซงเปนสงสาคญทมอยกบการดาเนนชวตเปนสงทสงคมยอมรบรวมกน83 การพฒนาประชากร ใหเปนคนทมความรและทกษะทางวชาชพอยางเดยวคงไมเพยงพอ หากแตตองพฒนาใหเปนพลเมองทดของประเทศชาต มจตสานกเพอสวนรวมหรอมคณธรรมและจรยธรรมดวย จงจะสามารถไปชวยพฒนาประเทศไดอยางมประสทธภาพ เปนธรรมและยงยน84 ทฤษฎทางคณธรรมจรยธรรม คณธรรมจรยธรรมของบคคลทวไป มแหลงกาเนดมาจาก 2 แหลงหลกๆไดแก 1)แหลงกาเนดจากภายในตวบคคล อรสโตเตลแยกแยะแหลงทเกดคณธรรมออกเปน 2 สวน คอ คณธรรมอนเกดจากพทธปญญา (Intellectual virtue) กบคณธรรมอนเกดจากศลธรรมจรยธรรม (Moral virtue) คณธรรมอนเกดจากพทธปญญา เปนคณธรรมในระดบปจเจกบคคล ผทมสตปญญาจะสามารถพฒนาจรยธรรมไดดวยหลกของการคดไตรตรอง 2) คณธรรมอนเกดจากศลธรรมจรยธรรม เปนคณธรรมทเกดจากการปฏบตจรง ดวยการเรยนรจากการอยรวมกน เปนการแสดงพฤตกรรมทถกตองซงนาไปสสภาวะของความเปนสข

คณธรรมทงสองมแหลงกาเนดจากภายในตวบคคลน มพนฐานมาจากธรรมชาตเปนตวกาหนด ซงสามารถแยกออกเปน 2 สวน คอ ตวกาหนดทมาจากพนธกรรมและตวกาหนดทมาจากสภาพจต 1) ตวกาหนดทมาจากพนธกรรม มนษยเกดมาพรอมดวยคณภาพของสมองทจะพฒนาขนเปนความเฉลยวฉลาดดานปญญาโดยไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ ผานกระบวนการทางพนธกรรม การพฒนาของสมองจะดาเนนไปตามรหสพนธกรรมทถกกาหนดไวต งแตเกด แมวาการพฒนาดานการคดและสตปญญาจะเจรญพฒนาตอมาภายใตอทธพลของการอบรมเลยงดและสงแวดลอม แตคณภาพสมองทบคคลไดรบการถายทอดมาจะเปนพนฐานเบองตนซงทาให

82สานกนายกรฐมนตร, “ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสงเสรมคณธรรมแหงชาต

พ.ศ. 2550” 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2550. 83กระทรวงวฒนธรรม, คมอการดาเนนงานเสรมสรางศลธรรมสาหรบเดกและเยาวชน

(กรงเทพฯ:กรมการศาสนา, 2552), 7. 84วทยากร เชยงกล, สภาวะการศกษาไทย ป 2549/2550 การแกปญหาและการปฏรป

การศกษาอยางเปนระบบองครวม, พมพครงท 2 (กรงเทพฯ:สานกงานเลขาธการสภาการศกษา , 2550), 106.

42

แตละบคคลไมสามารถพฒนาไดเทาเทยมกน 2) ตวกาหนดทมาจากสภาพจต ไดแก ความรสกผดชอบชวด ซงเกดจากมโนธรรมทอยในความรสกนกคด ดงนน คณธรรมจรยธรรมจงมแหลงกาเนดจากคณภาพสมองในการคดและคณภาพของจตทสามารถแยกแยะความถกความผดไดเปนพนฐาน สภาพของจตทาใหบคคลสามารถจดจาสงทเปนความเคยดแคน บาดหมางใจ หรอ ความรสกผดตลอดเวลาทเกดการตดสนใจผดพลาด สภาพของจตจงกอใหเกดอารมณและความรสกทอาจนาไปส การมคณธรรมจรยธรรม และ การขาดคณธรรมจรยธรรมแหลงกาเนดภายนอกตวบคคล ไดแก กฎระเบยบ วฒนธรรม สงคม คนรอบขางและสถานการณทบคคลประสบอย ซงเปนสาเหตสาคญ ททาใหคนเรากระทาความดหรอละเวนการกระทาในสงทไมพงปรารถนา85 ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของพอาเจต

พอาเจต (Piaget) พอาเจตเปนนกจตวทยาคนแรกทเรมศกษาความคดทางพฒนาการจรยธรรมจากการรการเขาใจสงคม (sociocognitive moral development) พอาเจตเชอวา จรยธรรมเปนกระบวนการเรยนร (complex process) ระหวางความร ความรสกและการสราง (component feeling and culture) ความหมายทางจรยธรรม (moral realism) สาหรบเดกนนม 3 ประการ คอ

1. หนาท (duty) พฤตกรรมใดกตามทแสดงถงความเชอฟงและปฏบตตามกฎเกณฑหรอเปนแตคาสงสอนของผใหญเปนของด

2. ลายลกษณอกษร (letter) พฤตกรรมทางจรยธรรมคอสงทระบเปนตวอกษรมากกวาความเชอทเปนนามธรรม

3. ความรบผดชอบ (responsibility) ความรบผดชอบพฤตกรรมในลกษณะของปรนยจะลดนอยลง โดยมความสมพนธผกผนกบระดบอายของเดก

การศกษาของพอาเจต พบวาพฤตกรรมของเดกแตกตางเปนตามลาดบขน พฒนาการทางจรยธรรมของเดกแบง 2 ขนใหญ คอ ระยะท 1 ระยะทเดกยดกฎเกณฑจากผอน (Heteronomous) ซงมอายประมาณ 0-8 ป เปนระยะทบดามารดาและผใหญทมอทธพลตอเดก ในการใชเหตผลเชงจรยธรรมอยางชดเจน เดกจะนบถอความถกความผด ความดความไมดในลกษณะตามตว (Fixed rules) ระยะท 2 ระยะทเดกมเดกมกฎเกณฑของตนเอง (Autonomous) เปนระยะทเดกเรมพฒนาจรยธรรมขงสความคดทเปนของตนเอง ใชเหตผลโดยคานงถงความยตธรรมและพจารณาจากผลทเกดขนจากการกระทาดวย ซงพฒนาการทเกดขนมความสมพนธในทางบวกกบสตปญญาและอาย86

85สธรรม ธรรมทศนานนท, เอกสารประกอบการสอนวชา 05015 818 การพฒนาทกษะ

และจรยธรรมในการบรหาร (มหาวทยาลยมหาสารคาม, ม.ป.ท.), 97-98. 86พรรณทพย ศรวรรณบศย , ทฤษฎจตวทยาพฒนาการ (กรงเทพฯ :สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553), 168-171.

43

ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของลอเรนซ โคลเบรก ( Lawrence Kolhberg ) ทฤษฎของโคลเบรก ( Kohlberg ) โคลเบรกไดแบงพฒนาการทางจรยธรรมออกเปน 3 ระดบ ( Levels ) แตละระดบแบงออกเปน 2 ขน ( Stages ) ดงนนพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบรกจงมทงหมด 6 ขน ดงน

ระดบท 1 ระดบกอนกฎเกณฑสงคม ( Pre-conventional Level ) ในระดบนเดกจะรบกฎเกณฑและขอกาหนดของพฤตกรรมท “ด” “ไมด” จากผทมอานาจเหนอตน เชน บดามารดา ครหรอเดกโต และมกจะคดถงผลตาม ทจะนารางวลหรอการลงโทษมาให พฤตกรรม “ด” คอ พฤตกรรมทแสดงแลวไดรางวล พฤตกรรม “ไมด” คอ พฤตกรรมทแสดงแลวไดรบโทษ ซงโคลเบรกไดแบงพฒนาการทางจรยธรรมในระดบน ออกเปน 2 ระดบคอ

1. การลงโทษและการเชอฟง ( Punishment And Obedience Orientation ) 2. กฎเกณฑเปนเครองมอเพอประโยชนของตน ( Instrumental Relativist

Orientaiton ) ระดบท 2 ระดบจรยธรรมตามกฎเกณฑสงคม ( Conventional Level ) พฒนาการ

จรยธรรมระดบน ผทาถอวาการประพฤตตนตามความหวงของผปกครอง บดามารดา กลมทตนเปนสมาชกหรอของชาต เปนสงทควรจะทาหรอทาความผดเพราะกลววาตนจะไมเปนทยอมรบของผอน ผแสดงพฤตกรรมจะไมคานงถงผลตามทจะเกดขนแกตนเอง ถอวาความซอสตย ความจงรกภกดเปนสงสาคญ ทกคนมหนาทจะรกษามาตรฐานทางจรยธรรม ระดบนแบงเปน 2 ขนคอ

1. ความคาดหว งและการยอมรบในส งคม ส าหรบ “ เดกด” (Interpersonal Concordance of “good boy, nice girl” Orientation)

2. กฎและระเบยบ ( “Law-and-order” Orientation ) การทาถกไมประพฤตผดคอ การทาตามหนาทประพฤตตนไมผดกฎหมายและรกษาระเบยบแบบแผนของสงคม

ระดบท 3 ระดบจรยธรรมตามหลกการดวยวจารณญาณ หรอระดบเหนอกฎเกณฑสงคม ( Post-conventional Level ) พฒนาการทางจรยธรรมระดบน เปนหลกจรยธรรมของผมอาย 20 ปขนไป ผทาหรอผแสดงพฤตกรรมไดพยายามทจะตความหมายของหลกการและมาตรฐานทางจรยธรรมดวยวจารณญาณ กอนทจะยดถอเปนหลก ของความประพฤตทจะปฏบตตาม การตดสนใจ “ถก” “ผด” “ไมควร” มาจากวจารณญาณของตนเอง ปราศจากอทธพลของผมอานาจหรอกล มทตนเปนสมาชก กฎเกณฑ- กฎหมาย ควรจะตงบนหลกความยตธรรมและเปนทยอมรบของสมาชกของสงคมทตนเปนสมาชก ระดบนแบงออกเปน 2 ขน

1. สญญาสงคมหรอหลกการทาตามคามนสญญา ( Social Contract Orientation ) 2. หลกการคณธรรมสากล ( Universal Ethical Principle Orientation ) 87

87สรางค โควตระกล, จตวทยาการศกษา (กรงเทพฯ:สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2553), 69-71.

44

ทฤษฎพฒนการทางจรยธรรมของเจม อาร เรสต ( Jame R. Rest ) เจม อาร เรสต เปนนกจตวทยา ซงเคยไดรวมศกษาวจยเรองคณธรรมจรยธรรมกบโคลเบรก

มากอน ตอมาจงไดศกษาเพมเตม โดยใชแนวคดจากทฤษฎของโคลเบรกเปนพนฐานในการทาวจย จากการวจยเรสตมความเชอพนฐานวา เหตผลทใชในจรรยาวพากษของคนมไดอยระดบเดยวกน แตละบคคลสามารถใชเหตผลจรรยาวพากษไดมากกวาหนงขน เรสตไดสรางแบบวดจรรยาวพากษขนมาเพอศกษาวาระดบจรยธรรมของเดก โดยเรสตไดแบงเหตผลทางจรยธรรมออกเปน 6 ขน

1. การหลกเลยงการถกลงโทษ (punishment-obedience orientation) เปนขนทเดกจะยดถอพนธะทมตอกน (obligation) ไดแก พนธะตอผมอานาจเหนอตน เชน บดามารดา คร เพอใหรอดพนจากการลงโทษจากผมอานาจเหลานน

2. การแสวงหารางวลและการแลกเปลยน ( instrumental hedrism and exchange) ขนนพฤตกรรมจรยธรรมจะขนอยกบวตถ รางวลหรอการมการตอบแทนในลกษณะทเทาเทยนกน

3. การใหผ อนยอมรบตน (orientation to approval and personal concordance) พฤตกรรมทางจรยธรรมขนอยกบการรกษาสมพนธภาพอนดตอกน เปนพนธะทางจรยธรรม (moral obligation) รางวลหรอสงตอบแทนไมมความสาคญเทาการรกษาสมพนธภาพอนดของบคคลใกลชด

4. การปฏบตตามกฎหมายและกฎเกณฑสงคม (the law and order orientation) พฤตกรรมทางจรยธรรมขนอยกบการทาใหเกดความสมดลในสงคมสวนใหญ โดยสนบสนนผนาปฏบตตามกฎหมายและกฎเกณฑสงคม

5. การใชหลกความคดทางจรยธรรม (principled moral thinking) พฤตกรรมทางจรยธรรมขนอยกบความสมดลระหวางบคคลในสงคม มความเขาใจในความสมพนธระหวางบคคล ซงอาจแบงเปน 2 ขนยอยไดแก

5.1 ขน 5A ไดแก การเหนชอบและเขาใจกฎเกณฑของสงคม โดยวธการแบบประชาธปไตย ยอมรบคานยมและความเหนของคนสวนใหญในสงคม

5.2 ขน 5B ไดแก การมอดมคตในการสรางสรรคใหสงคมอยในสภาพทเตมไปดวยความรกและสนตภาพ ไมมการแบงชนวรรณะ มเสรภาพ ภราดรภาพ และมความเสมอภาคระหวางสมาชกของสงคม

6. การใชหลกความคดขนสง (organized principle) พฤตกรรมทางจรยธรรมขนอยกบความถกตองเปนสากล ความยตธรรมสาหรบมนษยชาต โดยอาจไมตดอยกบกฎเกณฑหรอประเพณทยดถอกนในสงคม บคคลทมจรยธรรมในขนนสามารถสรางขอบเขตของพนธะและสทธอนยดถอเปนหลกสากลไดดวยตนเอง จากประสบการณทเขาเรยนรมาในสงคม แลวจากกระบวนการสงคม88

88พรรณทพย ศรวรรณบศย, ทฤษฎจตวทยาพฒนาการ, 173-175.

45

ทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social Learning Theory) นกทฤษฎการเรยนรทางสงคมนนไดนาหลกการเสรมแรง (Principle of reinforcement)

และหลกการเชอมโยง (Principle of association ) มาอธบายวธการและกระบวนการทบคคลไดรบอทธพลจากสงคมโดยมสงแวดลอมทางสงคม (Social environment) หรอวฒนธรรม (Culture) เปนตวกาหนดเงอนไขทางสงคม (Social contingencies) ใหกบเดกแตแรกเกด ในทศนะของนกจตวทยาพฤตกรรมนยมและนกจตวทยาการเรยนรทางสงคม พฒนาการทางจรยธรรมเกดขนจากการประพฤตปฏบตตามกฎเกณฑของสงคม โดยมแรงจงใจพนฐานมาจากความตองการทางชววทยา การแสวงหารางวลตลอดจนการหลกเลยงการถกลงโทษ มนษยจะมปทสถาน (Norm) ของจรยธรมตามแนวโครงสรางของสงคมทมนษยอยนนเอง ดวยความเชอพนฐานนเอง นกจตวทยาทางการเรยนรทางสงคม (Social leaning) เชน เซยรส (Sears) แบนดราและวอลเตอร(Bandura & Walters) จงสนใจศกษาคนควาเกยวกบพฤตกรรมทางจรยธรรมของมนษย เซยรส(Sears) เชอวาการอบรมเลยงด (Childrearing practice) มอทธพลอยางยงในการปลกฝงจรยธรรมใหกบเดก การสรางคานยมและจรยธรรมของเดกนน คอการทเดกไดเรยนรในลกษณะของการลอกเลยนแบบ โดยเดกจะสงเกตพฤตกรรมจรยธรรมของคนทอยใกลชดและบนทกในความทรงจา แลวจงถายทอดพฤตกรรมนนในลกษณะทใกลเคยงความคดรวบยอดการลอกเลยนเอกลกษณ (Identification) 89 ทฤษฎตนไมจรยธรรม

ดวงเดอน พนธมนาวน ไดสรางทฤษฎตนไมจรยธรรมขนสาหรบคนไทย โดยมพนฐานความคดมาจากทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก ทฤษฏตนไทยจรยธรรมม 3 สวนคอ

1. สวนทเปนดอกและผลไมของตนไม สวนนจะแสดงถงพฤตกรรมการทาความด ละเวนความชว พฤตกรรมการทางานอยางขยนขนแขงเพอสวนรวม และพฤตกรรมตางๆ ทเปนพฤตกรรมของพลเมองด พฤตกรรมทเออตอการพฒนาประเทศและพฤตกรรมการทางานอาชพอยางขยนขนแขง ผลทออกมาเปนพฤตกรรมตางๆ ทนาปรารถนานมสาเหตอย 2 กลม กลมแรกคอ สาเหตทางจตใจทเปนสวนลาตน กลมทสองคอสวนทเปนราก

2. สวนทเปนลาตนของตนไม อนประกอบไปดวยจตลกษณะ 5 ดาน คอ 1) เหตผลเชงจรยธรรม 2) มงอนาคตและการควบคมตนเอง 3) ความเชออานาจใจตน 4) แรงจงใจใฝสมฤทธ 5) ทศนคต คณธรรมและคานยม

3. สวนทเปนรากของตนไม ประกอบดวยจตลกษณะ 3 ดาน คอ 1) สตปญญา 2) ประสบการณทางสงคมและ 3) สขภาพจต

89เรองเดยวกน,175-6.

46

ภาพประกอบท 1 ทฤษฎตนไมจรยธรรม แสดงจตลกษณะพนฐานและองคประกอบทางจตใจของ พฤตกรรมทางจรยธรรม ทมา : ดวงเดอน พนธมนาวน, ทฤษฎตนไมจรยธรรม การวจยและการพฒนาบคคล (กรงเทพฯ :

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร,2538),1. จตลกษณะในสวนทสาม คอ สวนทเปนราก ซงใชเปนสาเหตของการพฒนาจตลกษณะสวน

ทสอง คอ สวนลาตนของตนไมทง 5 ประการ โดยจตลกษณะทง 5 ประการนจะพฒนาไปเอง กลาวคอถาบคคลมความพรอมทางจตใจในสวนรากทง 3 ดาน และอยในสภาพแวดลอมทางบาน โรงเรยนและสงคมทเหมาะสม ดงนนจตลกษณะพนฐานในสวนทเปนรากทง 3 ประการ จงเปนสาเหตของพฤตกรรมองคนดและของคนเกง นอกจากนจตลกษณะพนฐาน 3 ประการในสวนราก อาจเปนสาเหตรวมกบจตลกษณะ 5 ประการในสวนของลาตน เพอใชอธบายทานายและพฒนาพฤตกรรมในสวนทเปนดอกและผลของตนไม

ทฤษฎตนไมจรยธรรม ชวยใหเราเขาใจถงแนวทางในการพฒนาจรยธรรม ซงตองคานงถงองคประกอบอนๆ เชน สตปญญา ความเฉลยวฉลาด สขภาพจต ทศนคต คานยม แรงจงใจ ความเชอมนในตนเองและทสาคญทสดคอ เหตผลเชงจรยธรรม ทาใหเกดพฤตกรรมจรยธรรม ซงในทฤษฎตนไมจรยธรรมน เปรยบเสมอนแผนท ทสามารถใชกาหนดนโยบายหลกและนโยบายยอยในการพฒนาเยาวชนและประชาชนใหเปนคนดและคนเกงได 90

90สวรรณ มทองคาและคนอนๆ, ผลการพฒนากระบวนการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมของผเรยนโดยกรอบนวตกรรมการประเมนตนเองแบบสากล (นนทบร:โรงพมพและทาปกเจรญผล,2552), 21-24.

47

การฝกอบรมหรอการปลกฝงจรยธรรม พระพทธศาสนามองมนษยทกคนวาเปน “เวไนยสตว” มศกยภาพจะพฒนาทางดานจรยธรรมใหสงขนตามลาดบ จนบรรลเปาหมายสงสดแหงชวตได แนวทางปลกฝงนน พระพทธศาสนายอมรบอทธพลของสงแวดลอมและการใชปญญาพจารณาเหตผล วาเปนองคประกอบสาคญททาใหเกดการเรยนรและเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลเทากน องคประกอบทงสองนตองเสรมหรอเกอหนนกน การพฒนาจรยธรรมจงเปนไปดวยด องคประกอบทง 2 ประการ คอ 1) ปรโตโฆสะ สงแวดลอมภายนอก หมายถงสงแวดลอมทางสงคมทวไปทดเกอกลแกการปลกฝงจรยธรรม โดยเนนไปท “กลยาณมตร” คอผคอยใหคาแนะนาทด เชน บดามารดา คร อาจารยและทานผรทงหลาย เดกทมปรโตโฆสะทดพรอมจะกาวหนาทางจรยธรรมมากกวาเดกทอยในสภาพแวดลอมทไมเอออานวย 2) โยนโสมนสการ การรจกใชปญญาพจารณาเหตผลใหความคดถกวธ รจกคด คอ คดแยกแยะและสบสวนสาวหาตนตอ ตามหลกความสมพนธแหงเหตปจจยตางๆ คอ คดเปนแกปญหาเปน ในทางปฏบตการสรางคณธรรมจรยธรรมจะตองขนอยกบสงแวดลอมสวนหนงและสรางสานกภายในโดยเฉพาะการรจกคดของเดกอกสวนหนง ครอาจารยจะชวยเปนกลยาณมตรชแนะใหใชความคดใหถกวธ รจกคดหาเหตผล ถาไมมกลยาณมตรโยนโสมนสการมกเกดยาก91

กระบวนการปลกฝงถายทอดคณธรรมจรยธรรมของตางประเทศ

เจอจนทร จงสถตอย และรงเรอง สขภรมย ไดสงเคราะหงานวจยคณลกษณะและกระบวนการปลกฝงถายทอดคณธรรมจรยธรรมผานสถาบนของประเทศตางๆ พบวา

1. ประเทศเกาหล ไดเรงรดการพฒนาเศรษฐกจของประเทศและเรงปฏรปการศกษาเกาหล ไดทาควบคไปกบการเสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมและความคดสรางสรรคควบคกบการพฒนาคนใหสมบรณทงชวตและจตใจ โดยมความเชอมนวา การศกษาเปนกระบวนการเตรยมคนทด ใหมความรความสามารถ เพอใหออกไปประกอบอาชพและเตรยมรบกบการเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวฒน ระบบการศกษาแบบใหมเปนการศกษาแบบเปดและตลอดชวต การปฏรปการศกษาจงใชหลกสตรใหมทใหความสาคญตอการปลกฝงคณธรรมอยางมระบบและชดเจนตงแตระดบอนบาล จนถงระดบอดมศกษา 1) ระดบอนบาล ถงประถมศกษาปท 3 ปลกฝงคณลกษณะความเปนระเบยบในสงคม กฎจารจรและจตสานกในการอยรวมกนในสงคม 2) ระดบประถมศกษาปท4 ถงมธยมศกษาตอนตน ปลกฝงสทธและหนาทของตนในระบอบประชาธปไตย เคารพกฎหมายของบานเมอง การตดสนใจดวยตนเองอยางมเหตผลทถกตอง 3) มธยมศกษาตอนปลาย ถง อดมศกษา ปลกฝงสทธและหนาทการเปนพลเมองโลก สนตภาพ ความเขาใจคณลกษณะอนเปนสากลและความเขาใจอนดตอวฒนธรรมของชาตอนๆ โดยโรงเรยนตองปลกฝงคณลกษณะอนพงประสงคเขาไปในทกรายวชา นอกจากนโรงเรยนยงตองปลกจตสานกในเรองเมตตาธรรมและมนษยธรรมในกระแสโลกาภวฒน การสอนคณธรรมจรยธรรมใชหลกการแนวคดของขงจอ ผสมผสานกบแนวคดสมยใหมแลวสรางเปนหลกสตร วธสอนม 2 ประการ 1) การสอนระดบหองเรยน มงการอภปรายคณธรรม

91เสถยรพงษ วรรณปก, แนวทางการพฒนาคานยมและคณธรรมของเยาวชนในปจจบน

(กรงเทพฯ:สมาคมครสงคมศกษาแหงประเทศไทย, 2533), 26-27.

48

จรยธรรม เพอเนนการหาสาเหตและเหตผลทด ในการประพฤตตนใหเปนคนดตามหลกจรยธรรม มการยกกรณปญหาคณธรรมจรยธรรมเปนสอ เปนขอมลและใหนกเรยนเปนผวเคราะหเพอหาความเปนจรงทถกตองตามหลกการเหตและผล 2) การสอนในหลกสตรแฝง ผเรยนจะเรยนรคณธรรมจรยธรรมจากสถานการณและสงแวดลอมทเปนจรง เปนหลกสตรทครผสอนในโรงเรยนไมไดรบรอยางทกาหนดไวเปนทางการ แตมอทธพลโดยตรงตอผเรยนอยางลกซงและยาวนานมากกวาหลกสตรทเปนทางการในโรงเรยนหรอในหองเรยน การปลกฝงคณธรรมในประเทศเกาหลประสบผลสาเรจดวยปจจย การมสวนรวมของสงคมในระดบตางๆ

2. ประเทศเวยดนาม รฐบาลเวยดนามไดประกาศนโยบาย โดยเมย (Doi Moi) ในป พ.ศ. 2539 เพอพฒนาประเทศมการปฏรปการศกษาโดยเนนการสรางคณลกษณะของผเรยนทพงประสงค ในโรงเรยนมวชาคณธรรมบรรจอยในหลกสตรตงแตระดบประถมศกษาตอนตน สอนเกยวกบการเปนคนดตองทาอยางไร นอกจากนสถาบนการศกษาทกระดบยงไดตอกยาหลกคาสอนของลงโฮ 5 ขอ โดยตดไวในสถาบนการศกษาทกระดบ ไดแก 1) รกประเทศชาตรกประชาชน 2) เรยนเกง ทางานเกง 3) รกอนามยด 4) วนยด 5) ซอสตย กลาหาญ การจดการเรยนการสอนในระดบชนประถมศกษาทางภาคกลางของเวยดนาม มการกาหนดใหเดกทาการบาน 5 ขอ เพอใหเดกรจกตนเอง รจกคณธรรมความด รจกจรยธรรม รจกชมชนตนเอง รจกครอบครว รจกประเทศชาตและรจกสงคมโลกความสมพนธระหวางครกบศษยด นกเรยนจะใหความเคารพอยางสง ครมภาพลกษณเชนเดยวกบความเคารพ และผอทศตนโดยไมมความเหนแกตว มงมนเผยแพรใหความรแกเหลานกเรยนนกศกษา ครในเวยดนามมคณภาพโดยมแนวคดวาคนเกงตองใหเปนคร โดยรฐบาลสนบสนนโดยผเรยนครไมเสยคาใชจายใดๆ

3. ประเทศไตหวน หลกสตรการเรยนการสอนในโรงเรยนทวไปลดความสาคญในการศกษา เพอปลกฝงคณธรรมจรยธรรมลงและไมเนนหลกศาสนาใดโดยตรง มคณธรรมบางอยางทสอดแทรกไวในหลกสตรวชาการ ดานสงคม-สงแวดลอม-ชวต เปนตน อยางไรกตามองคกรทางศาสนา ไดจดตงโรงเรยนทสอนหลกสตรทวไป แตเนนการสอนหลกธรรมเพมเตมจานวนมาก รวมทงการจดตงมหาวทยาลยและมสถาบนผลตแพทยพยาบาลทปลกฝงจตใจการใหบรการ การเหนคณคาของงานดวย เชน องคกรฉอจ มสถาบนการศกษาทกระดบจนถงระดบมหาวทยาลย องคกรแสงพทธธรรม มโรงเรยนอนบาล 7 แหง ประถมศกษา 6 แหง มธยมศกษา 3 แหง มหาวทยาลย 4 แหง องคกรวดจงไถชาน เปดโรงเรยนประถมศกษาและกาลงขายการสอนมธยมศกษา องคกรพทธฝจอเปดโรงเรยนวถพทธ โรงเรยนหลายแหงไดสร างมาตรฐานโรงเรยนใหกลายเปนตนแบบแกโรงเรยนทวไป นอกจากนองคกรศาสนาเหลานนยงไดมการจดกจกรรมสาหรบเดกและเยาวชน เชน คายฤดรอน คาฤดหนาว เพอฝกฝนเยาวชน ดานศาสนาและการปลกฝงคณธรรมจรยธรรม

4. ประเทศศรลงกา การถายทอดคณธรรม จรยธรรม ผานโรงเรยนทจดตงขนเปน การเฉพาะ คอ โรงเรยนพทธศาสนาวนอาทตยเปนแหลงใหการศกษาทางศลธรรมแกเยาวชนดทสด เปนศนยรวมของครทเปนอาสาสมครทางานสอนฟร มทงครทเปนฆราวาสและพระสงฆ โรงเรยนนชวยใหเยาวชนไดรบบทเรยนโดยการเลยนแบบความประพฤตไปในตวพรอมๆกบการเรยนจากตารา ชวยอบรมใหเยาวชนสรางนสยทด มคณคาการดาเนนชวตตามคณธรรมในแนวพระพทธศาสนา ใหกบตนเปนพทธสมชอ เปนแหลงใหการศกษาทางศลธรรม แกเยาวชนอยางดทสด ศรลงกาให

49

ความสาคญแกการปลกฝงคณธรรมแกเยาวชน เพราะเยาวชนเปนฐานของสงคม รฐบาลสรางระบบรองรบถานกเรยนทเรยนจบชน 10 ตองการศกษาตอในมหาวทยาลยของรฐ ถามประกาศนยบตรจากโรงเรยนพทธศาสนาวนอาทตยจะไดคะแนนพเศษ 10 คะแนน และถาสมครงานคกน มคณสมบตใกลเคยงกน ผมประกาศนยบตรจากโรงเรยนพทธศาสนาวนอาทตยยอมไดรบการคดเลอกเพราะวาไดรบการรบรองวาไดรบการอบรมบมเพาะหลอหลอมคณธรรมทางพทธศาสนามาถง 10 ป หลกสตรการสอน กระจายเปน 10 ชน แบงการศกษาเปน 2 ระดบใหญ คอ ระดบตนชน 1-5 สอนวชาพทธจรต คอ พทธประวต ชาดกและภาษาสงหล ระดบสงชน 6-10 สอนพทธจรยโดยละเอยด อารยธรรม พทธศาสนา อภธรรมและภาษาบาล มมาตรฐานองคความรเดยวกนทวทงเกาะ รฐเปนผผลตตาราทใชในการเรยนการสอน ออกขอสอบและประกาศนยบตรแกนกเรยนทจบการศกษาในชนท10 การจดโรงเรยนพทธศาสนาวนอาทตยประสบผลสาเรจดเปนเพราะความรวมมออนดระหวางบาน วด โรงเรยน ชมชนและรฐ

5. ประเทศอนเดย ประเทศอนเดยแยกศาสนาออกจากการเมอง ไมยดศาสนาใดเปนศาสนาประจาชาต นกวชาการชาวอนเดยไดวจารณวา การศกษาของอนเดยขาดคณคาไปโดยสนเชง เปนการลดรอนสทธของเดก ทจะไดเรยนรมรดกทางวฒนาธรรมของพวกเขาเอง นอกจากนยงไดเรยนรองใหนกวชาการอนเดยทงทเปนชาวฮนด มสลม ซกซหรอพทธ หนมาใหความสนใจเรองน โดยเสนอวา ควรจะมตาราเรยนทกลาวถงพนฐานทางศาสนาทงในระดบประถมศกษา มธยมศกษาและอดมศกษา มหาตมะคานธเหนวาควรสงเสรมใหมการสอนศาสนาในโรงเรยนและควรรวมการศกษาหลกคาสอนของศาสนาอนๆนอกเหนอจากศาสนาของตนดวย เพอความเขาใจและยกยองคาสอนของศาสนาหลกๆ หลายศาสนาของโลก ดวยความเคารพและมจตใจเปดกวาง

6. ประเทศฟนแลนด มการสอนคณธรรมจรยธรรมในวชาศาสนาหรอปรชญาชวตตงแตระดบการศกษาขนพนฐานจนถงมธยมศกษาตอนปลาย การสอนศาสนาในโรงเรยน การศกษาขนพนฐานเนนจรยธรรมและศาสนาในชวตของมนษยในความเหนของนกเรยน ปรากฏการณสงคม ถอกนวาศาสนาเปนรากฐานอนหนงของวฒนธรรมมนษย ในชวโมงเรยนศาสนาเนนใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบศาสนาของตนเอง และเนนการเตรยมนกเรยนใหรจกศาสนาอนๆและโลกทศนตางๆ โดยมวตถประสงคของหลกสตร เพอใหนกเรยนมความรกวางๆ เกยวกบศาสนาและโลกทศนทปรากฏในสงคมประเทศฟนแลนด หลกสตรเนนเปาหมายการสอนศาสนา 5 ประการ 1) สอนพนฐานของศาสนาทนกเรยนนบถอ 2) สอนโลกทศนพนฐานของฟนแลนด 3) แนะนาศาสนาอนๆ ใหนกเรยนไดเรยนร 4) ชวยใหนกเรยนเขาใจความสาคญของศาสนาในมตทางวฒนธรรมและมนษยธรรม 5) ชวยใหนกเรยนเขาใจความสาคญของจรยธรรมและมตดานจรยธรรมในศาสนา และเนนใหเดกมความซอสตยอยางแทจรงเพราะเปนเรองทสงคมไมยอมรบ

7. ประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน สถาบนการศกษาของเยอรมนมบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมอยางเปนกระบวนการทผสมผสานไปกบสถาบนอนๆ และจะไมกาหนดเปนวชาเฉพาะในระดบอนบาลและประถมศกษา แตเนนสอดแทรกในกจกรรมและการดาเนนชวต ทจดเปนวชาเฉพาะจะใชชอวชาตางๆกน เชน วชาศาสนา จรยธรรม วฒนธรรมและเปนวชาบงคบททกคนตองเรยน ระดบปฐมวย การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในระดบมธยมศกษา จะสอดแทรกในกจกรรมและการดาเนนชวตทงในสงคมโรงเรยนและชมชน ทเนนเรองความมระเบยบวนย

50

ความรบผดชอบ เพราะเดกวยนความใกลชดกบครอบครวจะลดลง ความอสระดานความคด ความเปนอยจะมมากขน ความมระเบยบวนย เปนจดเนนสาคญของการศกษาทกระดบโดยเฉพาะระดบมธยมศกษาขนไป การเรยนอาชวศกษา เดกทเขาฝกงานในโรงงานจะตองมระเบยบวนยอยางสง และอยในความดแลอยางใกลชดของครฝก ตองปฏบตตามกฎระเบยบของโรงเรยนซงกาหนดมาตรฐานการทางานไวชดเจน

8. ประเทศสวสเซอรแลนด การปลกฝงคณธรรมจรยธรรม คณลกษณะทพงประสงคทตองการใหเกดกบเดกระดบอนบาลจะใชกระบวนการกจกรรมหรอ การเลนตางๆ อยางอสระโดยเนนความรวมมอกบผปกครองในการใหการศกษาและอบรมสงสอนเดก ระดบประถมศกเนนใหมพนฐานแขงแกรงมากขน คานงถงความตองการของเดกแตละคน เพมศกยภาพความสามารถสวนตวเชงสงคม วชาการ มทศนะคตทคานงถงตนเอง ผอน สภาพแวดลอม ความเทาเทยมกนระหวางชาย -หญง คานงถงความแตกตางของศาสนาและวฒนธรรม มการประเมนผลการเรยนการสอนวชาศาสนา ภาษา วฒนธรรม ปรากฏในทกชนป ระดบชนมธยมศกษาตอนตน เปนการเรยนเพอขยาย เพมศกยภาพจากระดบประถมศกษา สาหรบผทมทกษะ ความถนดในเชงปฏบต ผทสอนไดในเกรดทดในแตละปสามารถขามไปเรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลายไดทกชน นกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย เนนใหมทกษะการปฏบตงานจรง ใหความสาคญกบดานภาษา คณตศาสตร วทยาศาสตร ผทสอบไดเกรดทดแตละชน สามารถขามไปเรยนในระดบทสงขนไปได ทกชนตองเรยนศาสนาและวฒนธรรมเชนเดยวกน

9. ประเทศแคนาดา มเปาหมายการศกษาเออตอการเรยนรตลอดชวต กาหนดใหการศกษาในระดบประถมศกษาทาหนาทวางรากฐานในเรองคณธรรมจรยธรรม และคณลกษณะเดนอนๆ ของชาวแคนาดาตงแตวยเยาว เยาวชนตองไดรบการปลกฝงและพรอมทจะเปนแคนาดา เพอจะกาวสการศกษาระดบมธยมศกษา โรงเรยนตองสอนใหนกเรยนเขาใจถงสทธและความรบผดชอบของหนาทพลเมอง รวมทงมทกษะและคณลกษณะของผทจะเรยนตลอดชวต การสรางคน สรางชาตของประเทศแคนาดา มการดาเนนงานทเปนระบบ มความชดเจนโดยในระบบการศกษาหลกสตรจดใหมวชาพลเมองศกษาหรอสงคมศกษา และรฐใหความสาคญกบพลเมองศกษา เปนนโยบายททกมลรฐและรฐบาลทองถนรบมาปฏบต เนนการศกษาประวตศาสตรของประเทศ มลรฐ การเปนพลเมองของชาต วฒนธรรมและโลกทศนของชนพนเมอง คณลกษณะทพงประสงคกาหนดใหผเรยน ตองเปนบคคลทมคานยมและเจตคตทดตอจรยธรรมของพลเมอง ชนชมตอความซบซอนและเอกลกษณของพลเมองแคนาดา โดยการแสดงความเคารพตอหนาท ความตองการและความคดของบคคลอนและใหความสาคญตอความหลากหลายทางวฒนธรรมและเชอชาตทเปนอย ในสวนของวชาอนๆ เชน การเรยนการสอน ประวตศาสตร ภมศาสตร ภมศาสตร จะเนนการพฒนาความรสกและอารมณการมสวนรวม หนาทของบคคล ความจงรกภกดตอชาต

10. ประเทศนวซแลนด เปาหมายหลกของการจดการศกษา คอการเปดโอกาสใหชมชนเขาถงการศกษาทดทสด นวซแลนดใหความสาคญตอการจดการศกษาของชาต โดยมวตถประสงคครอบคลมทกระดบการศกษา ทเออประชาชนใหมทางเลอกและสามารถปรบเปลยนจากวยหนงไปสอกวยหนงไดอยางมประสทธภาพตงแตอนบาล จนถงขนอดมศกษา การปลกฝงใหเดกและเยาวชนมคณลกษณะทพงประสงคนนนอกจากภารกจของสถานศกษาโดยเฉพาะแลว โรงเรยนจะดาเนนการอยางใกลชดกบผปกครองถอเปนนโยบายและใชกจกรรมการเรยนการสอนและ

51

การเรยนรในวชาตางๆ สอดแทรกการปลกฝงเรองนอยตลอดเวลา โดยพยายามอธบายเชอมโยงใหเดกเหนถงผด ถก ด เลว ทเกดขนจนเกดเปนระบบคดและจตสานกในตวเดก 92 การเสรมสรางคณธรรมในระบบการศกษาไทย

วทยากร เชยงกล ไดเสนอยทธศาสตรและแนวทางการเสรมสรางคณธรรมในระบบการศกษาไทยโดย 1) พฒนาผบรหารและครผสอนใหเปนแบบอยางทดของการเปนคนดมคณธรรม โดยมการสนบสนนการฝกอบรมครและผบรหารดวยหลกสตรแบบเขมใหมความร ความเขาใจทแทจรง ฝกปฏบตจรงและมความสามารถในการสงสอนและปลกฝงใหแกผเรยน ตลอดจนเปนแบบอยางแกผเรยนได อกทงควรวางระบบกระบวนการสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมทเนนการปฏบตจรง (COP: Community of Practices) ตอยอดจากการฝกอบรมโดยอาจแบงกลมทาในระดบเขตพนทและกลมสถานศกษา 2) สรางกลไกเครอขายเชอมโยงทเขมแขงและมความเกอกลกนทงภายในสถาบนและระหวางสถาบนทสาคญ คอ บาน วด โรงเรยน 3) สรางจตตปญญา (การรทงหมดซงรวมทงรตวเอง จดความสมพนธระหวางตนเองกบผอนและสงอนอยางถกตอง) ใหเกดขนในตวผเรยน เพอใหผเรยนเขาถง เขาใจและพฒนาในดานความจรงทงหมดของชวต เขาถงความดงามความถกตองและความสข ใหสอดคลองกบวฒภาวะและชวงชนของผเรยนและสอดคลองกบวถชวตจรงของผเรยน โดยมกลยทธดงน 1) ดานหลกสตรและการจดการเรยนการสอน ควรปรบจากการเอาความรเปนตวตง เปนชวตของผเรยนเปนตวตง โดยบรณาการสาระวชาและโยงถงชวตของผเรยน ใหเรยนใหเหนความเปนองครวมของชวตและเกดสานก ตระหนกรปรบเปลยนวธคดใหม มการปรบกระบวนการเรยนการสอนในรแบบใหมใหผเรยนคนหาตนเองใหพบและเหนคณคาของความเปนมนษย ซงผเรยนควรเกดการเรยนรชวตตามจรตของตนเอง เขาจงจะจดการชวตของเขาเองได 2) พฒนาโรงเรยนหรอสถานศกษาทงระบบ เพอใหเปนองคกรแหงการเรยนรสรางสรรค หรอองคกรนวตกรรมคดคนสงใหม ยกระดบและปรบตวในดานการบรหารจดการเชงยทธศาสตรเพอใหผเรยนไดเปนมนษยทสมบรณ ไมใชมความรเชงเทคนค แตขาดคณธรรม 3) ตงคณะทางานขบเคลอนงานจดการเรยนรเพอการพฒนาคณธรรมนาความร ทงในระดบสถานศกษา ระดบเขตพนทและระดบชาตและดงทกภาคสวนของชมชนเขามามสวนรวม ทบทวน สรปบทเรยน สรางองคความร ถงปจจยความสาเรจความลมเหลวของโครงการพฒนาตางๆ ในระบบการศกษาไทย เพอนามาเปนพนฐานการพฒนายทธศาสตรการเสรมสรางคณธรรมในระบบการศกษาใหสาเรจ 4) เชอมโยงเครอขายจากสถาบน องคกรตางๆ เพอรวมมอกนพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหเกดขนอยางเปนรปธรรม เชน โครงการสงเสรมคณธรรม การกาหนดรายวชาคณธรรมจรยธรรม การสอดแทรกคณธรรมในการสอนและจดกจกรรมทเกยวของกบคณธรรม 5) สงเสรมการสบคนและยกยองเปนแบบอยางผทาความด เพอเผยแพรใหผเรยนและสาธารณชน รวมทงกาหนดมาตรการคมครองคนด 6) ยทธศาสตร 3จ1ย คอ จบตองได จรงใจ จรงจงและยงยน เพอสรางคณธรรมจรยธรรมในระบบการศกษาไทย ทา

92เจอจนทร จงสถตอย และรงเรอง สขภรมย, รายงานการสงเคราะหงานวจยคณลกษณะ

และกระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของประเทศตางๆ (กรงเทพฯ:ศนยคณธรรม, 2550), 103-231.

52

ใหเรองตางๆ จบตองไดใกลชดกบวถชวตประจาวน ไมมงทรปแบบหรอหลกการ ผรบผดชอบทกระดบตงใจจรงทจะผลกดนทาอยางจรงจงและใหยงยน 7) สถาบนตางๆ ควรรวมมอกนสรางคณธรรม เชน ครอบครว สถานศกษาทกระดบ สอมวลชน สถาบนการปกครองของรฐ สถาบนการเมอง เอกชน สถาบนศาสนา โดยมกระทรวงศกษาธการ กระทรวงวฒนธรรมและความมนคงของมนษยเปนเจาภาพ จดงบประมาณสนบสนนและใหมการแตงตงคณะกรรมการคณธรรมแหงชาต รบผดชอบกากบ ตดตามการดาเนนงานอยางตอเนอง 8) การรณรงคเรองคณธรรมกบสงคม ควรเนนอดมคตทคนไทยใหกบชาต เนองจากคนสวนใหญยงมองไมเหนความเชอมโยง ควรทาใหประชาชนเหนวา ชาต คอ เรองเกยวของกบคณธรรม 9) กาหนดใหวชาพระพทธศาสนาเปนวชาบงคบ โดยแยกออกมาจากกลมสาระการเรยนรสงคมฯ อกทงควรสอดแทรกคณธรรมไวในทกวชาบรณาการคณธรรมไวในชวต 10) จดตงสถาบนพฒนาครผสอนพระพทธศาสนา ปรบบทบาทและยกสถานะสานกพฒนาคณธรรม ประสานสงเสรมและสนบสนน การดาเนนกจกรรมของศนยพฒนาจตเฉลมพระเกยรต ใหมความเขมแขงและเปนไปในทศทางเดยวกน 11) กาหนดบทบาทหนาทในการสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมแกเดกของสถาบนและภาคสวนอยางชดเจน โดยใชมาตรการทางกฎหมายดวย 12) สนบสนนใหมการวจยและพฒนาแนวทางใหมเพอพฒนาคณธรรมจรยธรรม 13) สงเสรมใหศาสนกชนเรยนรและปฏบตในศาสนาของตนเองอยางถกตองจรงจงตอเนอง 14) ตองสรางความตระหนกใหสอมวลชนรและเขาใจวาคณธรรมคออะไร เพอใหสอรวมมอในการเผยแพรใหประชาชนตระหนกในคณงามความดผานสอ93

สาโรช บวศร ไดเสนอการสงเสรมการกระทาความดในสถานศกษา นอกเหนอจากทศกษากนอยในหลกสตร โดยสามารถกระทาได ดงน 1) จดตง “คณะกรรมการจรยธรรม” ประจาสถานศกษาขน โดยมหวหนาของสถานศกษาเปนประธาน โดยมอาจารย ผทรงคณวฒ ผสนใจ ตลอดจนนสตนกศกษาหรอนกเรยนเทาทจะเปนไปไดรวมเปนกรรมการดวย โดยคณะกรรมการ มหนาทกาหนดแผนงานทจะทาตลอดทงป ควบคมใหไดปฏบตตามแผนจรงๆ และวดผลปรบปรงแผนนนๆใหเหมาะสมยงขน 2) แผนงานทกาหนด อาจจะมสงตอไปน โดยสรางบรรยากาศสงแวดลอมใหเอออานวยตอการปฏบตจรยธรรม เชน ใหครหรอหวหนาทกคน ปฏบตตนเปนตวอยาง รณรงคเชญชวนใหทกคนปฏบตจรยธรรมความดอยางตอเนอง จดตงชมชนจรยธรรมเพอศกษาธรรมะกนใหกวางขวางยงขน จดการอบรมจรยธรรมภายในสถานศกษา เชน จดอบรมเชงปฏบตการทกๆ เดอนเปนพเศษ สรางผทรงคณวฒขนไวเพอใชในการอบรมเหลาน จดใหมการแนะแนวจรยธรรมภายในสถานศกษา เชน แนะแนวเปนรายตวและรายกลมโดยใชหลกธรรมะ โดยสภาพความดแทจรงอนสงสด คอสภาพทเรยกวา นพพาน อนเปนสภาพทอสระจรง หลดพนจากความโลภ ความโกรธและความหลงผดทงปวง เปนสภาพทความทกขทงปวงดบไปไดหมดสน อนเปนความดสงสด94

93วทยากร เชยงกล, สภาวะการศกษาไทย ป 2549/2550 การแกปญหาและการปฏรป

การศกษาอยางเปนระบบองครวม, พมพครงท 2 (กรงเทพฯ:สานกงานเลขาธการสภาการศกษา , 2550), 107-110.

94สาโรช บวศร, รากแกวการศกษา (กรงเทพฯ:สนตศรการพมพ, 2552), 178-183.

53

คณธรรมพนฐาน 8 ประการ หนวยงานดานการศกษาตางๆ นกการศกษา ไดมการรวบรวมคณธรรมพนฐานทกาหนดหรอ

มงหวงใหเกดขนในเยาวชนมหลายแนวคดดวยกน ปองส (Pons) นกจตวทยาและนกการศกษา ใชเวลา 6 ป รวบรวม 20 คณธรรมจากการเลอกสรรโดยผเชยวชาญดานการศกษาจากสาขาวชาตางๆ 80 ทาน ซงคณธรรมทสาคญนควรสอนเปนพนฐานแกเดก ไดแก 1) ความเคารพ (Respect) คอ ความเคารพยาเกรงทงตอตนเองและผอน ใสใจตอสงตางๆรอบตว ใสใจตอคนรอบขาง ไมละเมดหรอลวงเกนคนอน 2) ความอดทน (Patient) คอ การรจกรอคอยและคาดหวง ความอดทนเปนพนฐานของพฒนาการดานตางๆของเดก เปนมาตรฐานในการวดสภาพจตใจวาแขงแรงดหรอไม 3) ความอตสาหะ (Perseverance) คอ การทางานดวยความมงมนตงใจแนวแน ความอตสาหะเปนพนฐานงานตางๆ 4) ความรอบคอบ (Discreet) คอ ความสมดลระหวางความสามารถ ประสบการณและความรพนฐาน เปนการใชวธการทเหมาะสมเพอใหงานบรรลเปาหมาย ประเมนสถานการณเพอหาวธการทเหมาะสมในการแกปญหา 5) มารยาท (Politeness) คอ กรยาความประพฤตทเหมาะสม การรจกเคารพสทธผอนอยางจรงใจ 6) ความรบผดชอบ (Responsibility) คอการทางานของตวเองใหเสรจเรยบรอย การทาตามสญญาหรอการรกษาสญญาตอคนอนดวย 7) การจดระเบยบ (Order) คอ การรจกจดวางสงของอยางมลาดบตามประโยชนใชสอย สงรวมถงการจดระเบยบการคด และการจดตารางเวลา 8) ความจรงใจ (Sincerity) คอ การแสดงความคดหรอความรสกในใจออกมาอยางซอสตย 9) ความไววางใจ (Trust) คอ ความรสกปลอดภย การมบคลก ความสามารถ ความนาเชอถอ ซงความไววางใจมสองดาน คอ ความไววางใจคนอนและความไววางใจตวเอง 10) การสอสาร (Communication) คอ การพดคยเพอใหทงสองฝายมความรและความเขาใจตรงกน การสอสารทดจาเปนจะตองมความมนใจในตนเอง สามารถแสดงเหตผล อธบายรายละเอยดตอหนาคนอนได 11) ความใจกวาง (Tolerance) คอ การยอมรบความคด ความเชอทหลากหลาย ความคดทแตกตาง ซงทาใหเกดการพฒนาตวเอง พรอมทงแบงปนความคดเหนทแตกตางรวมกน 12) ความคดสรางสรรค (Creativity) คอ การคดคน ความสามารถในการประดษฐ ใชสรางสรรคความสาเรจใหมๆ 13) ความรวมมอ (Cooperation) คอ การทคนกลมหนงมเปาหมายเดยวกน รวมกนพฒนาไปในทางเดยวกน เพอใหบรรลเปาหมายทวางไว 14) ความเหนอกเหนใจ (Sympathy) คอ การทเหนคนอนเจบปวดหรอเปนทกข แลวกงวลใจตามไปดวย เขาใจความเจบปวดหรอความทกขยากของคนอน 15) ความเออเฟอเผอแผ (Generosity) คอ การรจกแบงปนเวลาพนท การใหอภยกบคนอน ซงทาใหรจกลดความเหนแกตว 16) มตรภาพ (Friendship) คอ ความรกอยางหนง ความเชอใจ ความเคารพและความซอสตยตอกน 17) เสรภาพ (Liberty) คอการไมลกลา ไมลวงเกนและไมทาอะไรตามอาเภอใจ 18) ความยตธรรม (Justice) คอ ความสมเหตสมผลของสงตางๆ การปฏบตตอทกคนอยางเหมาะสม 19) สนตภาพ (Peace) คอ การหารอกนอยางมเหตผลและการปฏบตตอคนอนดวยความนมนวล หลกเลยงความรนแรง 20) ความสข (Happiness) คอ การแสดงออกถงความรนเรงยนดความสบายใจ ความพอใจในสงมอย95

95เอสเตเว ปยอล อ ปองส, 20 คณธรรมสาหรบเดกด, พมพครงท 5 (กรงเทพฯ:นานมบคส

พบลเคชนส, 2551), 17-190.

54

เจอจนทร จงสถตอยและรงเรอง สขภรมย สงเคราะหงานวจยคณลกษณะและกระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของประเทศตางๆพบคณลกษณะเดนดานคณธรรมจรยธรรมของคนในประเทศตางๆ ดงน ตารางท 1 คณลกษณะเดนดานคณธรรมจรยธรรมของคนในประเทศตางๆ ประเทศ คณลกษณะ

เกาหล ขยนไมยอทอ ทมเทการทางานหนก รกชาต (รกหมเหลา รกในองคกร) กตญ รกการศกษา มวนย เคารพในอาวโส รจกหนาทและปฏบตหนาทอยางเขมแขง ละอายตอการกระทาผด การพงตนเองและความรวมมอ

ไตหวน จรงจง เพยรทางานหนกดวยความอดทน ประหยด ขยนศกษาหาความร ออนนอม เครงครดในระเบยบ เปนตวของตวเอง ตนตวทางการเมอง มจตสานกเรองเวลาสง เคารพในคณคาความเปนคน กลาใหกลาบรจาค เชอตองตอสถงจะชนะ

เวยดนาม ขยน อดทน รกชาต กตญ รกการศกษาเลาเรยน

ศรลงกา ออนนอม กตญ เคารพในอาวโส ซอตรง รบผดชอบตอตนเองและผอนมชวตพอเพยง

อนเดย ขยน อดทน ประหยด ขยนอานหนงสอ-คนควาหาความร รจกแยกแยะและรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย ชอบความเรยบงายและความสะดวก เครงครดในศาสนาและวฒนธรรม เชอในเรองโชคชะตามงทากรรมด จตใจออนโยน ไมเบยดเบยน ไมนยมความรนแรง-อหงสา

สวตเซอรแลนด ตรงตอเวลา ซอสตยสจรต ความรบผดชอบ ความเอาใจใสและความพถพถน เปนตวของตวเอง (มวนย)

ฟนแลนด ซอสตยสจรต มวนย

เยอรมน มระเบยบวนย ความรบผดชอบรจกหนาท สจรตซอตรง ตรงตอเวลา ประหยด

แคนาดา มระเบยบวนย เปนคนมเหตผล มจตใจเขมแขง รกสนต อดทนอดกลน ไมนยมใชความรนแรง ใหเกยรตเพอนมนษย ใฝร รกการอาน

นวซแลนด มวนย ซอสตย เคารพในความแตกตาง เคารพคนอน

ญปน ตรงตอเวลา รบผดชอบ ออนนอมถอมตน ซอสตย สจรต จงรกภกด ประหยด ใสใจรายละเอยด ทางานเปนทม ระลกบญคณ สะอาดเปนระเบยบ แยกแยะเรองสวนตวและความรบผดชอบในหนาท ทางานอยางกระตอรอรน

องกฤษ ตรงตอเวลา มระเบยบ รกษาความสะอาด อสระ ประหยด รคาเงน รกผจญภย

ทมา : เจอจนทร จงสถตอย และรงเรอง สขภรมย,รายงานการสงเคราะหงานวจยคณลกษณะและกระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของประเทศตางๆ (กรงเทพฯ:ศนยคณธรรม,2550),13.

สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ไดกาหนดคณลกษณะหลกทสถานศกษาเอกชนจะตองพฒนาใหเกดขนกบผเรยน เพอรบรองตอสาธารณชนวา ผเรยนทสาเรจการศกษาจากสถานศกษาเอกชนยอมมคณลกษณะหลก 3 ประการ คอ 1) นสยใฝเรยนร ซงผเรยนจะตองไดรบการฝกใหมความสามารถทางภาษา โดยกาหนดภาษาไทยเปนอนดบแรก สามารถอาน ฟง พด เขยน และมความสามารถคดวเคราะหตามลาดบชนของผเรยน 2) นสยใฝทาด ซงผเรยนตองเปนผมากไปดวยความเคารพ คอ มปรกตมองดแตคณความดของบคคล ของเหตการณและของวตถ ไมมนสยจบผด เมอเหนคณความดกยอมรบนบถอนามาปฏบตจนมคณความดเชนนนมความอดทน คอ ความยนหยด

55

ไมทอถอยในการทาความด นสยใฝทาดทตองฝกฝน ไดแก อดทนตอความลาบาก อดทนตอทกขเวทนา อดทนตอการกระทบกระทงและตอความเยายวนใจ ความมวนย คอ มปรกตปฏบตตามกฎระเบยบของสถานศกษาและของสงคม ความมวนยทตองฝก ไดแก วนยความสะอาด วนยการเรยน วนยการแตงกายและวนยการตรงตอเวลา 3) นสยใฝรกษาสขภาพ ผเรยนจะตองไดรบการฝกฝนใหรกการออกกาลงกายและการดแลรกษาสขภาพอยางถกตอง เพราะผทจะรกการเรยนรและรกการทาความดนนมเหตปจจยสาคญประการหนงคอมสขภาพรางกายแขงแรง96

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดกาหนดความสมพนธของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กบการพฒนาคณภาพผ เรยน โดยมจ ดมงหมายใหผ เรยน 1) มคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตามหลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2) มความรอนเปนสากลและมความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลยและมทกษะชวต 3) มสขภาพกายและจตทด มสขนสยและรกการออกกาลงกาย 4) มความรกชาต มจตสานกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถชวตและการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 5) มจตสานกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มจตสาธารณะทมงทาประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข อกทงยงกาหนดคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนวา 1) รกชาต ศาสน กษตรย 2) ซอสตยสจรต 3) มวนย 4) ใฝเรยนร 5) อยอยางพอเพยง 6) มงมนในการทางาน 7) รกความเปนไทย 8) มจตสาธารณะ97

จากการทกระทรวงศกษาธการไดประกาศนโยบายเรงรด การปฏรปการศกษา โดยยดคณธรรมนาความรสรางความตระหนกสานกในคณคาของ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ความสมานฉนท สนตวธ วถประชาธปไตย พฒนาคนโดยใชคณธรรมเปนพนฐานของกระบวนการเรยนรทเชอมโยงความรวมมอของสถาบนครอบครว ชมชน สถาบนศาสนา และสถาบนการศกษาเพอพฒนาเยาวชนใหเปนคนด มความร และอยดมสขดวย คณธรรมพนฐาน 8 ประการอนประกอบดวย 1) ขยน 2) ประหยด 3) ซอสตย 4) มวนย 5) สภาพ 6) สะอาด 7) สามคค 8) มนาใจ

1. ขยน หมายถง การทาการงานอยางแขงขน ไมปลอยปะละเลย ทาหรอประพฤตเปนปรกตสมาเสมอ ไมเกยจคราน98 มพฤตกรรมเอาใจใสตองานทไดรบมอบหมาย ลงมอทางานทนททไดรบมอบหมาย โดยไมตองใหผอนมาบงคบการทางานอยางตงใจเตมความสามารถ เมอมอปสรรคพยายามแกไขเพอใหงานสาเรจลลวงโดยไมละทงงาน เมอมเวลาวางกมกใชไปในการทบทวนฝกฝนสง

96สมสดา ผพฒน , คมอระบบพฒนาศลธรรม คณธรรม จรยธรรมในสถานศกษา

(กรงเทพฯ:กลมงานโรงเรยนอาชวศกษา, 2553), 42-44. 97สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551 (กรงเทพฯ:โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2552), 11. 98ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (กรงเทพฯ:นาน

มบคสพบลเคชนส, 2546), 166.

56

ทไดเรยนรมา หรอทากจกรรมทมประโยชนตอตนเองหรอผอน99 เปนคนสงาน มความพยายาม ไมทอถอย กลาเผชญอปสรรค รกงานททา ตงใจทาหนาทอยางจรงจง100

กลาวโดยสรป ความขยน คอ การทาการงานอยางแขงขนเปนปรกตสมาเสมอ รกงานททา ตงใจทาหนาทอยางจรงจง เปนคนสงาน มความพยายามไมทอถอย กลาเผชญอปสรรค มพฤตกรรมเอาใจใสตองานทไดรบมอบหมาย เมอมเวลาวางกมกใชไปในการทบทวนฝกฝนสงทไดเรยนรมา หรอทากจกรรมทมประโยชนตอตนเองหรอผอน

2. ประหยด หมายถง การยบยง ระมดระวง ใชจายแตพอควรแกฐานะ101 การรจกเกบออม ใชสงของตางๆเทาทจาเปนและคมคา102 สานกงานเลขาธการสภาการศกษา มมมมองวา เดกและเยาวชนทไดรบการบมเพาะคณธรรมดานความประหยดจะเขาใจถงฐานะการเงนของตนเอง ไมใชจายสรยสรายเกนตว รจกคณคาของเงนและรจกเกบออม ทงยงดาเนนชวตอยางประหยด บนพนฐานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาเปนหลกในการดาเนนชวตสวนตวแลว ผทมคณธรรมประหยดยงมความหวงใยใสใจ ใชทรพยากรสาธารณะดวยความระมดระวงอกดวย 103 รจร ภสาระ ไดใหความหมาย ความประหยด หมายถง การใชจายตามความจาเปนหรอใชจายอยางเหมาะสมกบสภาพของตนเองและครอบครว104 อกทงโสภณ สภาพงษ ยงไดขยายไปถงการรจกลดความตองการของตนเองลงและใชเทาทจาเปน105 ผทมความประหยดควรดาเนนชวตอยางเรยบงาย รจกฐานะการเงนของตน คดกอนใช คดกอนชอ เกบออม ถนอมใชทรพยสนสงของอยางคมคา รจกทาบญชรายรบ-รายจายของตนเองอยเสมอ106

กลาวโดยสรป ความประหยด คอ เปนผทดาเนนชวตความเปนอยทเรยบงาย ระมดระวง ใชจายแตพอควรตามฐานะความเหมาะสมกบสภาพของตนเองและครอบครวและจาเปนไมใชจายสรยสรายเกนตว รจกคณคาของเงน คดกอนใช คดกอนชอและรจกเกบออม หวงใยใสใจใช

99สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการ

ของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม (กรงเทพฯ:กระทรวงศกษา, 2551), 12-13. 100โรงเรยนอสสมชญ , คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555

(กรงเทพฯ:แปลน กราฟค, 2555), 10. 101ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542, 667. 102สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการ

ของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, 12-13. 103สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานเบองตนการสรางเสรมคณธรรมในระบบ

การศกษาไทย (กรงเทพฯ:วทซ คอมมวนเคชน, 2550), 6. 104รจร ภสาระ, แบบเรยนแนวหนาชดพฒนากระบวนการสรางเสรมลกษณะนสย , พมพ

ครงท 5 (กรงเทพฯ:อกษรเจรญทศน, 2541), 9. 105โสภณ สภาพงษ,แรงดลใจแหงชวต, พมพครงท3 (กรงเทพฯ:กองทนวฒธรรม, 2542),

107-112. 106โรงเรยนอสสมชญ, คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555, 10.

57

ทรพยากรสาธารณะดวยความระมดระวง ถนอมใชทรพยสนสงของอยางคมคารจกลดความตองการของตนเองลงและใชเทาทจาเปน

3. ซอสตย หมายถง การประพฤตตรงและจรงใจ ไมคดทรยศ ไมคดโกงและไมหลอกหลวง107 การทาตามขอตกลง ตรงไปตรงมา ไมมเลหเหลยม ไมคดโกง พดตามความเปนจรง ไมเสแสรง ไมกลบกลอก รกษาสจจะ ไมใชวธการทไมถกตอง 108 ชวงศ ฉายะบตรและมงหมาย ซอตรง ไดขยายความหมายถง การปฎบตตนทางกาย ทางวาจา ทางใจ ทตรงไปตรงมาไมแสดงความคดโกง ไมหลอกลวง ไมเอารดเอาเปรยบผอน ลนวาจาวาจะทางานสงใดกตองทาใหสาเรจเปนอยางด ไมกลบกลอก มความจรงใจตอทกคนจนเปนทไววางใจของทกคน109 ผทมความซอสตยจงควรประพฤตตนดวยความตรงทงตอหนาท ตอวชาชพ ตรงตอเวลา ไมใชเลหกลคดโกงทงทางตรงและทางออม รบรหนาทของตนเองและปฏบตอยางเตมทถกตอง110

กลาวโดยสรป ความซอสตย คอ การปฏบตตนทางกาย ทางวาจา ทางใจ ทตรงไปตรงมาไมแสดงความคดโกง ไมหลอกลวง การทาตามขอตกลง รกษาสจจะ ไมใชวธการทไมถกตอง ไมมเลหเหลยม มความจรงใจตอทกคนจนเปนทไววางใจของทกคน ปลอดจากความรสกลาเอยงหรออคต

4. มวนย หมายถง ระเบยบแบบแผนและขอบงคบ ขอปฏบต111 การยดมนทจะประพฤตตนตามแบบแผนระเบยบขอบงคบและขอปฏบตทถกตองดงามอยางสมาเสมอดวยตนเอง ทงตอหนาและลบหลงผ อน โดยไมหวนไหวตามสงยวยภายนอกหรอความตองการอน ทจะมาเบยงเบนแบบแผนพฤตกรรมของตน112 ปญญานนทภกข ไดขยายวา วนย เปนการระวงตนใหอยในระเบยบแบบแผนอยาออกนอกลนอกทางโดยการอยในระเบยบวนย ไปอยสถานทไหนกตองอยในระเบยบวนยของสถานทนน คนทอยในระเบยบวนยนนเมอไมอยากปฏบตตามระเบยบกยากจะแกไขเพอตามใจตนเองมากขน เชน เรองการแตงกายนเปนเสรภาพของบคคลทจะแตงกายอยางไรกได แตตองแตงกายสภาพหรอแตงตามเครองแบบกาหนด แตถาผชายผหญงจะแตงตวอยางไรกไดหรอใครๆจะทาอะไรกไดคงอยกนไมได หากมองวาประชาธปไตยวา เปนการทาอะไรตามใจชอบนเปนประชาธปไตยทไมถกตองเพราะ ขาดระเบยบวนยถาตางคนตางตามใจตนเองทาตามใจอยากทาความวนวายกจะเกดขน การอยในสงคมตองเกยวของกบบคคลอนแลวกตองมระเบยบแบบแผน

107ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542, 382. 108สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการ

ของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, 12-13. 109ชวงศ ฉายะบตรและมงหมาย ซอตรง ,หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานหนาท

พลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม ชนมธยมศกษาปท 3 ชวงชนท 3 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (กรงเทพฯ:วฒนาพานช, 2548), 25.

110โรงเรยนอสสมชญ, คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555, 10. 111ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542, 1077. 112สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการ

ของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, 12-13.

58

เพราะฉะนนในหมคณะในประเทศชาตจงตองมระเบยบแบบแผนยงมระเบยบมากเทาใดกยงเปนผดมากเทานนยงตามใจตวเองมากเทาใดความเปนผดยงหมดไปเทานน113 ผทมวนยจงความเปนผทปฏบตตนในขอบเขต กฎ ระเบยบของสถานศกษา สถาบน องคกร สงคมและประเทศ โดยทตนเองยนดปฏบตตามอยางเตมใจและตงใจ114

กลาวโดยสรป ความมวนย คอ ระวงตนประพฤตตนตามแบบแผนระเบยบขอบงคบและขอปฏบตทถกตองดงามอยางสมาเสมอดวยตนเอง ทงตอหนาและลบหลง ทงตอตนเองและตอผอน ปฏบตตนในขอบเขต กฎ ระเบยบของสถานศกษา สถาบน องคกร สงคมและประเทศ โดยทตนเองยนดปฏบตตามอยางเตมใจและตงใจ

5. สภาพ หมายถง เรยบรอย ออนโยน ละมนละมอม115 การมมารยาทเรยบรอย ใชกรยาวาจา รวมถงการแตงกายทเหมาะสมกบบคคล เวลาและสถานท116 อดมศกด ภาระพฤต ไดอธบายวา ความสภาพเปนคณธรรมขนพนฐานทเราคนไทยควรยดถอเปนเครองมอปฏบตในสงคม ความสภาพยอมหมายถง กรยามารยาท การพดจาทกทาย ทผปฏบตไดแสดงออกมาใหเหนถงคณลกษณะภายในอนดงาม ไดแกการออนนอมถอมตน การพดคยดวยคาทไพเราะออนหวาน ไมมคาหยาบคายเจอปน การรจกเสยสละ การใหอภยผอนการรจกกลาวขอโทษเมอกระทาผด หรอการขอรองใหผอนกระทาตาม ยอมเปนสงทตองการใหเกดขนทวทกชนชนดงนนไมชาตใดชนใดกตาม ถาไดปฏบตตนอยในความสภาพ สงคมยอมมความสงบสขรมเยน นาอยนาอาศย ประเทศชาตกจะมแตความเจรญกาวหนาเทยบเทาอารยประเทศอยางแทจรง117 ผทมความสภาพควรเปนผทออนนอมถอมตนตามสถานภาพและกาลเทศะ ไมกาวราวรนแรง วางอานาจขมผอนทงโดยวาจาและทาทาง แตในเวลาเดยวกนยงคงมความมนใจในตนเอง เปนผทมมารยาท วางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย118

กลาวโดยสรป ความสภาพ คอ การมมารยาทเรยบรอย ใชกรยาวาจาออนโยน ละมนละมอม การพดคยดวยคาทไพเราะ ไมมคาหยาบคายเจอปน ออนนอมถอมตน รวมถงการแตงกายทเหมาะสมกบบคคล เวลาและสถานท การรจกเสยสละ ใหอภยผอน ไมกาวราวรนแรงวางอานาจขมผอน ทงโดยวาจาและทาทาง แตในเวลาเดยวกนยงคงมความมนใจในตนเอง เปนผทมมารยาวางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย

113พทธทาสภกขและปญญานนทภกข, คณธรรมของชวตทดงาม (กรงเทพฯ:ธรรมสภา,

2540), 71. 114

โรงเรยนอสสมชญ, คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555, 10. 115ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542, 1205. 116สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการ

ของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, 12-13. 117อดมศกด ภาระพฤต, ความสภาพเปนคณธรรมขนพนฐาน, เขาถงเมอ 26 ตลาคม

2555 เขาถงไดจาก http://www.gotoknow.org/blogs/posts/189593 118โรงเรยนอสสมชญ, คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555, 10.

59

6. สะอาด หมายถง ไมสกปรก หมดจด ผองใส119 สะอาดกายและสะอาดใจ การรกษารางกายและสภาพแวดลอมใหสะอาดการคดดตอผอน ไมมงราย ไมอจฉารษยา 120 ผทมความสะอาด จงเปนผทรกษารางกาย ทอยอาศย สงแวดลอมถกตองตามสขลกษณะ ฝกฝนจตใจมใหขนมว จงมความแจมใสอยเสมอ121

กลาวโดยสรป ความสะอาด คอ การรกษารางกาย ทอยอาศยและสภาพแวดลอมใหสะอาด ถกตองตามสขลกษณะ เปนทเจรญตาทาใหเกดความสบายใจแกผพบเหน ฝกฝนจตใจมใหขนมวปราศจากความมวหมองทงกาย ใจคดดตอผอน ไมมงราย ไมอจฉารษยามความแจมใสอยเสมอ

7. สามคค หมายถง ความพรอมเพรยงกน ความปรองดองกน พรอมเพรยงกนทา รวมมอรวมใจกนทา122 การมพฤตกรรมรวมมอรวมใจทางานอนเปนประโยชนตอสวนรวมยอมรบความแตกตางระหวางบคคล รกชวยเหลอเกอกล เสยสละ ไมเอารดเอาเปรยบกน ไมใชความรนแรงในการแกปญหาและไมสรางความแตกแยก123 สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดอธบายวา เดกและเยาวชนทไดรบการบมเพาะคณธรรมในดานความสามคคจะมจตใจเปดกวาง ไมเหนแตประโยชนสวนตน พรอมทจะเอออานวยใหเกดความสาเรจแกหมคณะและรกษาไว ซงความสมพนธอนดระหวางกน บคคลททางานรวมกบผอนไดเปนอยางด รบบทบาทผนาและผตามไดเหมาะสม มพฤตกรรมรวมมอรวมใจทางานอนเปนประโยชนตอสวนรวม ไมสรางความแตกแยกและไมใชควรรนแรงในการแกปญหา124 ผทมความสามคค จงควรเปนผทเปดใจกวางรบฟงความคดเหนของผอน รบทบาทของตนทงในฐานะผนาและผตามทด มความมงมนตอการรวมพลง ชวยเหล อเกอกลกนเพอใหการงานสาเรจลลวง แกปญหาและขจดความขดแยงได เปนผมเหตผล ยอมรบความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรม ความคด ความเชอพรอมทจะปรบตวเพออยรวมกนอยางสนต125 กลาวโดยสรป ความสามคค คอ การมพฤตกรรมรวมมอรวมใจทางานอนเปนประโยชนตอสวนรวม ชวยเหลอเกอกลกนพรอมเพรยงกนทางานอนเปนประโยชนตอสวนรวมใหสาเรจลลวง ไมใชความรนแรงในการแกปญหาและไมสรางความแตกแยก เปนผมเหตผลยอมรบความแตกตางทางความคดของผอน รบทบาทของตนทงในฐานะผนาและผตามทด

119เรองเดยวกน, 1155. 120สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการ

ของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, 12-13. 121โรงเรยนอสสมชญ, คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555, 10. 122ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542, 1178. 123สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการ

ของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, 12-13. 124สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานเบองตนการสรางเสรมคณธรรมในระบบ

การศกษาไทย (กรงเทพฯ:วทซ คอมมวนเคชน, 2550), 9. 125โรงเรยนอสสมชญ, คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555, 10.

60

8. มนาใจ หมายถง ใจแทๆ ใจจรง ความจรงใจ ความเออเฟอ126 การแสดงออกถงการอาสาหรอเตมใจทจะชวยเหลอหรอทาเพอผอน สวนรวม สงคม โดยไมหวงผลตอบแทนหรอเพอหลกเลยงการถกลงโทษ127 ผทมนาใจ จงควรเปนผใหและผอาสาชวยเหลอสงคม รจกแบงปนเสยสละความสขสวนตนเพอทาประโยชนแกผอน เขาใจเหนใจผทมความเดอดรอน อาสาชวยเหลอสงคมดวยแรงกาย สตปญญา ลงมอปฏบตการเพอบรรเทาปญหาหรอรวมสรางสรรคสงดงามใหเกดขนในชมชน128

กลาวโดยสรป ความมนาใจ คอ การแสดงออกถงการอาสาหรอเตมใจทจะชวยเหลอหรอทาเพอผอน สวนรวม สงคม โดยไมหวงผลตอบแทน ความเออเฟอ ไมเหนแกตวเอง เสยสละชวยเหลอสงคม ดวยแรงกาย สตปญญา เขาใจเหนใจผทมความเดอดรอน ลงมอปฏบตการเพอบรรเทาปญหาหรอรวมสรางสรรคสงดงามใหเกดขนในชมชน

เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา โรงเรยนสมมาสกขา กอตงโดยคณะครผปฏบตธรรมชาวอโศก เปนโรงเรยนเอกชนตามมาตรา 15 (3) ประเภทการศกษาสงเคราะหและการศกษาพเศษแหงพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ.2525 เรมดาเนนการเมอปการศกษา 2535 จดการเรยนการสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนตน ตอนปลายและอาชวศกษา มปรชญาโรงเรยนวา “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” ปณธานในการจดการศกษาเพอมงเนนการนาหลกพทธศาสนาเปนแกนหลก ในการพฒนานกเรยนใหเปนผมสมมาทฐ (right view) เปนลาดบแรกและใหประจกษชดวา “หลกศาสนาพทธสามารถนาไปสการปฏบตในชวตประจาวนไดจรง” การใชหลกธรรมสมมาอรยมรรคมองค 8 จะทาใหมการพฒนา การคด การพด การกระทา รวมไปถงการประกอบสมมาอาชพอยางมสตและตงมน อบรมใหเยาวชนเปนคนตดดน ไมเหนแกตว หวใจสาคญ คอ คณธรรม ครผสอนเปนอาสาสมครไมไดเงนตอบแทนและนกเรยนไมตองเสยคาใชจายใดๆ

ปจจบนโรงเรยนสมมาสกขามทงสน 8 โรงเรยน ไดแก โรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก กรงเทพมหานคร โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก จ.นครปฐม โรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก จ.ศรสะเกษ โรงเรยนสมมาสกขาศาลอโศก จ.นครสวรรค โรงเรยนสมมาสกขาหนผาฟานา จ.ชยภม โรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน โรงเรยนสมมาสกขาสมาอโศก จ.นครราชสมา โรงเรยนสมมาสกขาภผาฟานา จ.เชยงใหม โดยทโรงเรยนสมมาสกขาสมาอโศกและโรงเรยนสมมาสกขาภผาฟานา เปนสาขาของโรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก กากบดแลโดยคณะกรรมการสถานศกษาและผบรหารของโรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก

โรงเรยนสมมาสกขา ตงอยในชมชนของชาวอโศก ซงเปนชมชนชาวพทธพงตนเอง ชมชนตางๆ ของชาวอโศกเกดขนจากแนวคดและแนวทางการปฏบตตามหลกคาสอนของพระพทธศาสนา

126ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542, 580. 127สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการ

ของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม, 12-13. 128โรงเรยนอสสมชญ, คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555, 10.

61

โดยม สมณะโพธรกษเปนผพาทา วถชวตของชาวชมชนอโศก มเปาหมายในการรวมกลมปฏบตธรรม รบประทานอาหารมงสวรต ถอศล 5 เปนพนฐานหรอสงขนไปตามแตฐานะของแตละบคคล โดยมพทธสถาน (วด)เปนศนยกลางของชมชน โรงเรยนสมมาสกขา มงอบรมฝกฝนคณธรรมใหนกเรยนสามารถถอศลหา ละอบายมข รบประทานอาหารทไมเปนทกขเปนโทษและไมเปนพษเปนภยแกตน แกผอน สตวอน หากถงขนเปนอาหารมงสวรตกดทสด สามารถดาเนนชวตเรยบงาย ตามคตพจนและปรชญาของโรงเรยน โดยยงคงประสานสมพนธกบสงคมไดเปนปกต ทงดานการเปนผนาและผตามทด โดยเฉพาะอยางยงสามารถประกอบสมมาอาชพ พงตนเองจนกระทงเปนทพงของผอนได

นอกเหนอจากการมศลเดน มความคดรเรมสรางสรรตอการงานและมความรเตมตามศกยภาพของแตละบคคล ทพงมพงไดในเชงปรมาณและคณภาพ ( ถามความคดรเรม กคอมปญญาเลอก “สรร” แลวจง “สราง” แตถาจะ “สราง” ตามๆเขาไปโดยไมมความคดเลอก “สรร” หรอรเรม กคง “สราง”และ “สรรค” ซงแปลวา “สราง” ยาคาคอ สราง-สราง ไปแตถายเดยวคาวา “สรางสรร”จะใชในความหมายตอเมอไดเลอกสรรแลว ตอจากนนกลงมอ “สรางสรรค” คอตงหนาตงตาสรางทาเดยว “สรร” แปลวา เลอกเฟน)

แนวทางการจดการศกษาโรงเรยนสมมาสกขา จดการเรยนการสอนโดยเนนนกเรยนเปนศนยกลางการเรยนร ใหสามารถ “คดเปน ทาเปน แกปญหาเปน” ตามวฒภาวะของแตละคน จดกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดฝกคดอยางเปนระบบเนนการปฏบต หลกสตรสามารถยดหยนเปลยนไดตามความตองการของทองถน เนอหาของการพฒนาสวนหนงสามารถนาไปประกอบอาชพไดทนท มการประสานชมชนตามนโยบายการปฏรปการศกษา แนวทางในการพฒนาโดยองครวม ยดหลกศลธรรมเปนแกนหลก เนน “ภราดรภาพ” ในระบบการศกษาและประยกตความรทกดานเขาสแกนหลก ทาการสงเคราะห วเคราะห ใหเปนรปธรรมและสามารถนาไปใชไดจรงในชวตประจาวน อยางประสานโลกไมหางธรรม เปนคนดมคณคาประโยชนตอผอนตอสงคมแทจรงตามทฤษฏบญนยม

สภาพความสาเรจโดยผลตนกเรยนทมคณภาพ ดเดนดานคณธรรม เลอกอบายมข มภมตานทานตอวตถนยม ตระหนกชดตอระบบบญนยมและสามารถเปนสมาชกทดของสงคม เขากบบคคลทวไปโดยไมทงอดมการณเชงพทธและมชวตทสงบสข129

129โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก, ธรรมนญการพฒนาโรงเรยน รอบท 3(ปการศกษา

2547-2551), 36-38.

62

งานวจยทเกยวของ งานวจยในประเทศ จนทรเพญ วรวณชชา ไดศกษาเรอง สมมาสกขา การศกษาบญนยม การศกษาทางเลอกใหมเพอสงคมไทย กรณศกษา โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก พบวา การจดการศกษามความแตกตางกบโรงเรยนอนๆ คอมเปาหมายเพอใหเกดการศกษาทสรางมนษยใหไดผล เปนคนมคณธรรม แนวคดและการปฏบตของโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศกและโรงเรยนในเครอสมมาสกขามลกษณะเปนเอกลกษณเฉพาะของหมกลมและมความแตกตางจากแนวคดของโรงเรยนในกลมอนๆ เพราะเปนโรงเรยนของกลมชนชนศาสนาทมวถการปฏบตแบบเฉพาะตน แตโรงเรยนจดขนมาโดยไมขดกบหลกของกระทรวงศกษาธการ หลกสตรเนอหาตลอดจนวธการเรยนการสอนและการปลกฝงคานยม (ตามแนวทางของชาวอโศก) เปนการเรยนการสอนทเนนเรองศลเปนพนฐานสาคญของการเรยนการสอน รองลงมาคอ การเปนงานและใหความสาคญกบวชาการเปนอนดบสดทาย หลกการทงสามขอถกบรณาการเขาดวยกนเพอการศกษาทมประสทธผลตามเปาหมายของโรงเรยน นอกจากนตารางการเรยนการสอนยงถกจดเขากบตารางกจวตรประจาวนอยางกลมกลนเออตอการปฏบตธรรมตามแนวทางของชาวอโศก130

พรนาคา ปองกนภย ไดศกษาพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนสมมาสกขาสนตอโศกทชมชนคาดหวง พบวา ชมชนสนตอโศกคาดหวงใหนกเรยนโรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศกมพฤตกรรมทแสดงถงความขยนเปนอนดบแรก และพฤตกรรมทยงดอยอยคอ ความขยน ความมวนยและสมมาคารวะ พฤตกรรมทนกเรยนปฏบตมากทสด เปนพฤตกรรมทเกยวของกบบคคลอน ไดแก ความซอสตยและความเสยสละ สวนพฤตกรรมทไมเกยวของกบบคคลอนเชน ความอดทน นกเรยนปฏบตนอยทสด ชมชนสนตอโศกประสบความสาเรจในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในจตใจของนกเรยน ดงจะเหนไดวานกเรยนมพฤตกรรทางความคดทแสดงคณธรรมจรยธรรมสงมาก แมวาพฤตกรรมทางวาจาและทางกายจะยงบกพรองอยบาง แตเมอนกเรยนยงมความตงใจทจะฝกฝนตนเองตามคาแนะนาของผใหญ พฤตกรรมตางๆ กจะพฒนาใหดยงขนได131

พทยา สทธโชต ไดศกษาวจย การปฏรปการศกษาตามหลกพทธศาสนา ผลการศกษาพบวา พทธศาสนาเปนรากฐานสาคญของการศกษาไทยมาชานาน การปฏรปการศกษาตามหลก “มรรคมองค ๘” ในพระพทธศาสนานน มศนยกลางของการเรยนรอยท “จตวญญาณ” มงพฒนา “คน” ใหม คณธรรม จรยธรรมการศกษาตามหลกศาสนานนมงพฒนาทางดานจตใจ เพอเสรมสวนทขาดใหกบสงคม โดยเฉพาะในประเทศไทยซงมประชาชนนบถอพทธศาสนามากกวา ๙๐ % หลกพทธศาสนา

130จนทรเพญ วรวณชชา , “สมมาสกขาการศกษาบญนยมการศกษาทางเลอกใหมเพอ

ส งคมไทย” (สารนพนธศลปศาสตรบณฑต สาขาศาสนศกษา วทยาลยศาสนาศกษา มหาวทยาลยมหดล,2546),143-145.

131พรนาคา ปองกนภย, “พฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนสมมาสกขาสนตอโศกทชมชนคาดหวง” (ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม,2548),50.

63

ทงหมด อนเปนทรพยแทๆ ๗ ประการ สงสม อยบนพนฐานของการคด การกระทา และการพด จดเรมตนการศกษาอยท “สมมาทฐ” ซงมความสาคญมากทสด เพราะเปนประธานของมรรคหรอประธานของการประพฤตปฏบตทงหมด ในอนทจะสงสมลงเปน “สมมาสมาธ” สมาธลมตาทฝกฝน เรยนร ปฏบตอยในชวตหนาทการงานประจาวน จนกระทงเกดศรทธามความปกตใน “คณธรรม 7 ประการ” อนไดแก 1) ศรทธา คอ เปนผมศรทธาเชอพระปญญาตรสรของพระตถาคต 2) ศล คอ เปนผปฏบตตามศลทกาหนดไว 3) หร คอ เปนผมความละอายตอ กาย วจ มโน ทจรต 4)โอตตปปะ คอ เปนผสะดงกลวตอ กายทจรต วจทจรต มโนทจรต 5) สตะ คอ เปนพหสต แทงตลอดดวยดดวยทฐ ซงธรรมทงหลาย 6) จาคะ คอ เปนผมใจอนปราศจากมลทน คอ ความตระหน… 7) ปญญา คอ เปนผประกอบดวยปญญา เปนอรยะชาแรกกเลส เมอมคณลกษณะตามเกณฑมาตรฐานครบในเบองตน กจะสมควรกบปรญญาทางพทธศาสนาคอเปน “พระอรยบคคล” ซงมความสาคญยงใหญเหนอกวาสงใดในโลก การปฏรปการศกษาตามหลกพทธศาสนา จงควรนามาประยกตเพอพฒนามนษยใหเปนมนษยทสมบรณได และนาหลกสาคญทางพทธศาสนานมาเปนรากฐานในการอบรม สงสอน ปลกฝง ใหมมโนกรรมหรอทศนคตเกดเปน “สมมาทฐ”เมอสามารถมสมมาทฐโดยถวนรอบแลว การคด การตดสนใจใด ๆ ยอมสามารถควบคมตนไปในทศทางทถกตองคอม “คณธรรมกากบความร” ของคนทงแผนดน การแกไขปญหาบานเมองกจะเปนไปโดยงายอยางพรอมเพรยง 132

ณฐดล โกมลสงห ไดศกษาวจย การดาเนนงานโรงเรยนวถพทธ ในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 พบวา การดาเนนงานโรงเรยนวถพทธ โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยเรยงลาดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ ดานผลผลต ดานปจจยนาเขา ดานกระบวนการและดานผลกระทบ ปญหาพบวา ดานปจจยนาเขา ครขาดความร ความเขาใจถงหลกการพฒนาผเรยนตามหลกไตรสกขาและขาดความเปนกลยาณมตรกบนกเรยน หลกสตรมการบรณาการพทธธรรมไมครบทง 8 กลมสาระ ดานกระบวนการ พบวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร ไมมกจกรรมไปเชอมโยงกบเหตการณในชวตประจาวนของนกเรยน ดานผลผลต พบวา นกเรยนมลกษณะการพฒนา กาย ศล จตและปญญาไดไมครบทกคนและทสาคญเมอเกดปญหาขนไมสามารถนาหลกธรรมมาชวยแกปญหาทเกดขนได ดานผลกระทบ พบวาบรเวณโรงเรยนมแหลงอบายมขทยวยนกเรยน133

ลดาวลย มะลไทย ไดศกษาสภาพและปญหาการนาภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนการสอน สาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ในโรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก อาเภอกนทรลกษ จงหวดศรสะเกษ พบวา สภาพการนาภมปญญาทองถนไปใชในการจดการเรยนการสอนดานคาสอนศาสนา ดานการรกษาโรค ดานประสบการณชวต ไปใชในการจดการเรยนการสอนมากทสด การมสวนรวมในการนาภมปญญาทองถนไปใชในการจดการเรยนการสอนกลมสาระสงคม

132พทยา สทธโชต , “การปฏรปการศกษาตามหลกพทธศาสนา” (สารนพนธปรญญา

มหาบณฑต ภาควชาพทธศาสนศกษา คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม,2550),ง. 133ณฐดล โกมลสงห, “การดาเนนงานโรงเรยนวถพทธ สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา

สพรรณบร เขต 2” (สารนพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร,2550),66-69.

64

ศกษา ศาสนาและวฒนธรรม พบวา ผบรหาร ครผสอนและปราชญชาวบาน ไดม สวนรวมในการตดสนใจและดานการมสวนรวมในการไดรบผลประโยชนมากทสด134

สทธชย ละมย ไดศกษาวเคราะหแนวคดการศกษาชมชนเพอการพฒนาทยงยนของศาสตราจารยเสนห จามรก พบวาแนวคดการศกษาชมชนเพอการพฒนาทยงยนของศาสตราจารยเสนห จามรก เปนแนวคดเชงบรณาการศาสตรตาง ๆ เขาดวยกน โดยเชอมโยงเปนระบบดวยกระบวนการเรยนรอนเดยวกน และเปนแนวคดทเนนใหชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา โดยสาระคอ นาองคความรของชมชนเขาไปประกอบเปนฐานในการกาหนดหลกสตรการเรยนรของชมชน ทงการศกษาระบบโรงเรยนชมชนแบบในระบบและนอกระบบ ซงเชอมโยงไปถงการใชภมปญญาของทองถนในการจดการศกษาใหกบชมชน ทนามาใชประกอบเปนกระบวนการเรยนรของชมชน โดยมกระบวนการทางการศกษาชมชนทงหมด 5 ขนตอน กลาวคอ การคดรวมกน การวางแผนรวมกน การรวมกนปฏบต การรวมกนประเมน การรวมกนรบผลประโยชน ซงแนวคดการศกษาชมชนเพอการพฒนาทยงยนของศาสตราจารยเสนห จามรก น ยงไดสอดคลองกบหลกคดในเรองของการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษา การจดการศกษาเพอชวยใหชมชนพงตนเอง การใชภมปญญาทองถนในการจดการศกษา การใชเครอขายการเรยนรในการถายทอดความรใหกบชมชน การเสรมสรางการเรยนรดวยตนเองของคนในชมชน การบรณาการกระบวนการเรยนรใหสอดคลองกบวถชวตชมชน การเขาถงการศกษาทกคนโดยไมจากดวธการ การจดการศกษาทสนองตอความตองการของบคคลและชมชน และการใชชมชนเปนฐานในการจดการศกษา135

อาภรณ พลเสน ไดศกษาผลการวเคราะหตวแปรพหของคณธรรมจรยธรรมเพอพฒนาแนวทางการสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมของราชนาวไทย พบวาแนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนเตรยมทหารเหลาทหารเรอ นกเรยนนายเรอ และ ขาราชการทหารเรอ พบวา 1) สาหรบนกเรยนเตรยมทหารเหลาทหารเรอและนกเรยนนายเรอ ดานกองทพเรอตองมนโยบายเปนรปธรรม ดานโรงเรยนเตรยมทหารและโรงเรยนนายเรอ มความรวมมอและประสานงานระหวาง 2 โรงเรยน และกบสถาบนครอบครว คดเลอกครและนายทหารปกครอง และจดกจกรรมทหลากหลาย ดานหลกสตร บรรจเนอหาจรยศกษาและสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมในชนเรยน ดานคร/นายทหารปกครอง แสวงหาความรอยเสมอ และดานตวนกเรยน มการสอบคดเลอก ทงดานความรและดานคณธรรมจรยธรรม และ 2) สาหรบขาราชการทหารเรอ ดานกองทพเรอ ตองมยทธศาสตรชดเจน

134ลดาวลย มะลไทย, “การศกษาสภาพและปญหาการนาภมปญญาทองถนใชในการจดการ

เรยนการสอน สาระสงคมศกษาและวฒนธรรม ในโรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก อาเภอกนทรลกษ จงหวดศรสะเกษ” (วทยานพนธปรญญาศกษามหาบณฑต สาขาวชาสงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน,2550),106-108.

135สทธชย ละมย , “การวเคราะหแนวคดการศกษาชมชนเพอการพฒนาทยงยนของศาสตราจารยเสนห จามรก” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการศกษานอกระบบโรงเรยน ภาควชานโยบาย การจดการและความเปนผนาทางการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2551),119-122.

65

ดานหนวยขนตรงของกองทพเรอ จดกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรม สนบสนนใหมการวจย และใชประกอบการพจารณาบาเหนจ การโยกยาย และบรรจลงตาแหนง136

พชรนทร รจรานกล ไดทาการศกษาวจย การปลกฝงคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหแกนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน ผลการศกษาพบวา 1) บคลากรมความเขาใจความหมายของคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทหลากหลายแนวคด สวนใหญเขาใจวาหมายถง การดาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ใชชวตเรยบงาย ไมฟงเฟอ มความพอประมาณ มเหตผลและมภมคมกนทด ความเขาใจเกยวกบคณธรรมและคณลกษณะเชงพฤตกรรมของผทมคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สวนใหญเขาใจวาคอ 8 คณธรรมพนฐาน และคณธรรมอนๆ เชน อดทนอดกลน พอเพยงพอประมาณ สตปญญา 2) ดานการบรหารจดการโรงเรยน มนโยบาย การดาเนนการตางๆ มการวางแผนและมโครงการในการขบเคลอนสโรงเรยนทสงเสรมคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไดจดตงกจกรรมโครงการตางๆ ขนตามบรบทของโรงเรยน กจกรรมโครงการมมากนอยตางกนตามสภาพและความพรอมของโรงเรยน ในดานตางๆ ไดแก การพฒนาบคลากร การจดการเรยนการสอน กจกรรมพฒนาผเรยน การประพฤตตวเปนแบบอยางทดของคร และพฤตกรรมของนกเรยนหลงจากการทโรงเรยนนาเรองคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบต 3) แนวทางการปลกฝงคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดานการบรหารจดการโรงเรยน ควรมการบรหารจดการอยางเปนกระบวนการ มการวางแผนนโยบายอยางชดเจนและเปนระบบ มการดาเนนงานอยางตอเนองและจรงจง กาหนดนยามความหมายของการพฒนาคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในบรบทของนกเรยนใหชดเจน มการสรางตวชวดความสาเรจ สรางกระบวนการมสวนรวมของทกฝายทเกยวของ สรางเครอขายและแนวรวมในการพฒนาคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มการจดกจกรรมโครงการทหลากหลายและเหมาะสมตามบรบทของโรงเรยน สรางความสมพนธกบผปกครองและชมชน โดยสรางแผนพฒนาบทบาทของผปกครองและชมชน มการจดระบบการตดตามประเมนผล ดานการพฒนาบคลากร ควรมการสรางความตระหนกใหเกดขนกบบคลากร พฒนาบคลากรใหมองคความรเกยวกบเรองปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และนาระบบการประเมนวทยฐานะมาใชเพอพฒนาบคลากร ดานการจดการเรยนการสอน ควรมการสอนทปลกฝงคณธรรมในทกกลมสาระการเรยนร เนนการปลกฝงใหเกดขนทกท ทกเวลา มการศกษาจากแหลงเรยนรตางๆ ภายนอกโรงเรยน จดการสอนใหเกดความตระหนก เนนยา ใหทาบอยๆ เปนประจา สรางคณธรรมหลก เปนคณธรรมรวม ดานกจกรรมพฒนาผเรยน ควรมความหลากหลาย เนนใหนกเรยนเปนแกนนาหลก และพฒนานกเรยนในทกมต มการจดทาโครงงานทเนนหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดานอนๆ ไดแก การเปนแบบอยางทด การเรมปลกฝงคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในระดบ

136อาภรณ พลเสน, “ผลการวเคราะหตวแปรพหของคณธรรมจรยธรรมเพอพฒนาแนว

ทางการสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมของราชนาวไทย” (วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวจยการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2550),108.

66

ปฐมวย ควรมการสนบสนนดานตางๆ จากกระทรวงศกษาธการและหนวยงานทเกยวของ มการผลตบณฑตดานครศาสตร ศกษาศาสตร ใหมความรในดานการวจยและพฒนา137

อจจมา เชาวนด ไดศกษา การศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบการประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการในชวตประจาวน ของนกเรยนมธยมศกษา กรงเทพมหานคร พบวา 1) นกเรยนประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในชวตประจาวนมาก ไดแก ความซอสตย ความมวนย ความสภาพ ความสะอาด ความสามคค ความมนาใจ ยกเวนความขยน และความประหยด นกเรยนประยกตใชในชวตประจาวนคอนขางมาก 2) การเปรยบเทยบการประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในชวตประจาวนของนกเรยนมธยมศกษา กรงเทพมหานคร 2.1) นกเรยนชายและหญงมการประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในชวตประจาวน แตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบ 0.01 โดยนกเรยนหญงประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในชวตประจาวนมากกวานกเรยนชาย สาหรบนกเรยนทมฐานะทางเศรษฐกจของครอบครวตางกนมการประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในชวตประจาวน ไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบ 0.01 และนกเรยนทไดรบการเลยงดตางกนมการประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในชวตประจาวน แตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบ 0.01 โดยนกเรยนทไดรบการเลยงดแบบประชาธปไตยมการประยกตใชคณธรรมมากทสด รองมา คอ นกเรยนทไดรบการเลยงดแบบทอดทง และแบบใหความคมครองมากเกนไป ตามลาดบ 3) ความฉลาดทางอารมณมความสมพนธกบการประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในชวตประจาวน ของนกเรยนมธยมศกษา กรงเทพมหานคร อยางมนยสาคญทระดบ 0.01138

แพรวนภา เรยงรลา ไดศกษาวจยเรอง การจดการเรยนการสอนเพอการพงพาตนเอง กรณศกษาโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก พบวา การจดการเรยนการสอนของโรงเรยน มงพฒนาผเรยนใหสามารถดาเนนชวตตามวถทางของพทธศาสนกชนทด คอ ปฏบตถอศล5 เวนขาดจากอบายมข 6 รบประทานอาหารมงสวรต จดการเรยนการสอนโดยเนนใหนกเรยน ไดลงมอปฏบตงานจรงในสถานทจรงดวยตนเองและไดเรยนรวธการทางานดวยตนเอง เปดโอกาสใหนกเรยนไดเลอกปฏบตงานตามความสนใจและความถนดดวยตนเอง โดยครเปนผคอยใหคาแนะนา ชวยทาใหนกเรยนเกดทกษะการทางาน เมอเกดปญหากคดแกปญหาดวยตนเอง เปนการฝกวชาชพใหกบนกเรยนเพอใหนกเรยนสามารถออกไปประกอบอาชพของตนเองสามารถพงพาตนเองได โดยไมเปนภาระของสงคม จดการเรยนการสอน โดยปลกฝงคานยมในการพงพาตนเอง คณธรรมจรยธรรมทดใหแกนกเรยน โดยใชวธการสอนแทรกสาระ ผานกจกรรมตางๆ และยงใชสอการเรยนการสอน เชน

137พชรนทร รจรานกล, “การศกษาการปลกฝงคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงใหแกนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาพฒนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2551),ง.

138 อจจมา เชาวนด, “การศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบการ

ประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการในชวตประจาวนของนกเรยนมธยมศกษา กรงเทพมหานคร” (ปรญญานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอนสงคมศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2551),ง.

67

ภาพยนตรทมเนอหาทใหขอคด คณธรรม การพงตนเอง สอนใหนกเรยนเกดคณลกษณะเหลาน ซงนกเรยนไดยดเปนแบบอยางและครยงประพฤตปฏบตเปนแบบอยาง139 มงหมาย มงมาจน ไดศกษาวจย การประยกตใชแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใน การบรหารโรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน ผลการวจยพบวา การประยกตใชดานหลกสตรทปรบประยกตเขากบวถชวต วฒนธรรมประเพณไทยของชาวชมชนราชธานอโศกทมไดแยกเปนเอกเทศจากวดและโรงเรยน แตสอดคลองเปนทางสายกลางดวยเหตผลในการรวมกนพฒนานกเรยนใหมคณสมบตอนพงประสงค มความพอประมาณในการจดหลกสตร รวมถงมภมคมกนในดานการพงตนเอง ไดดวยหลกธรรมของศาสนาพทธและการพงตนเองในการประกอบสมมาอาชพ การจดการเรยนการสอนทพฒนานกเรยนใหมความรความสามารถทงวชาการและวชาชพควบคกนไปในทางสายกลางดวยความมเหตผลของความรวมมอของชมชนอยางพอประมาณในการจดกจกรรมท เหมาะสมสมดลกบบรบทของชมชน สรางภมคมกนทดกบนกเรยน อยบนความพอเพยงดวยการรจกการพงตนเอง มคณธรรมดวยหลกของศาสนาพทธ การจดสภาพแวดลอมภายนอก ภายในและอาคารสถานทมผลในการเปลยนแปลงพฤตกรรมนกเรยนในชวตประจาวนและอยภายใตพนฐานของความขยนอดทน140 ทพวลย คาคง ไดศกษาวจย การจดการศกษาทสะทอนแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษาโรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก พบวา โรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศกจดการศกษาทสะทอนแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แสดงใหเหนอยางชดเจนผานปรชญา วสยทศน นโยบาย เปาหมายและหลกสตรของโรงเรยนตามปรชญา “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” การศกษาแทรกอยในชวตประจาวนของนกเรยน นกเรยนไดปฏบตจรงทงดานคณธรรมและการทางานในสถานประกอบการของชมชน ผลการจดการศกษาทาใหนกเรยนมลกษณะตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คอ มความพอประมาณ มเหตผล มภมคมกนทดในตว มคณธรรมและมความร ปจจยทสงเสรมม 4 ประการ คอ 1) การยดพทธศาสนาเปนหลกสาคญในการปฏบต 2) ความศรทธาของผปฎบตตอพทธศาสนาและสมณะโพธรกษ 3) การมบคลากรทเปนตวอยางในการปฏบตเศรษฐกจพอเพยงไดอยางแทจรง 4) ชมชนอนประกอบดวยบาน วด โรงเรยน เปนหนง เดยวกนดาเนนไปในทศทางเดยวกนคอ บญนยม ปจจยทเปนอปสรรคม 4 ประการ คอ 1) บคลากรของโรงเรยนมความขดแยงกนในดานความคด 2) มปญหาในเรองการสอสารของบคลากรในโรงเรยน 3) ขาดผดแลนกเรยนอยางจรงจง 4) ผปกครองบางคนสนบสนนใหนกเรยนทาผดกฎระเบยบของโรงเรยน141

139แพรวนภา เรยงรลา, “การจดการเรยนการสอนเพอการพงพาตนเอง กรณศกษาโรงเรยน

สมมาสกขาปฐมอโศก” วทยาสารกาแพงแสน ปท 7 (2552):28-42. 140มงหมาย มงมาจน, “การประยกตใชแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในการบรหาร

โรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน,2552),109.

141 ทพวลย คาคง, “การจดการศกษาทสะทอนแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษา

โรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก” (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,2552),304.

68

สภาพร สขสวสด ไดศกษาวจย การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยน สตรนนทบร ผลการวจยพบวา การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนก เรยนอยในระดบมากทกดาน พจารณาในรายดานพบวา การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนอยในระดบมากเปนอนดบแรก รองลงมาคอ ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ดานการจดการเรยนการสอน ดานการปฏบตตนเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน ดานการประเมนผลเพอพฒนา ดานการกาหนดนโยบายการพฒนา และการมสวนรวมของผปกครองและชมชน ดานการกาหนดนโยบายควรมการวเคราะหสภาพปญหาและความตองการในการพฒนาคณธรรมจรยธรรม ปรบวสยทศน กาหนดนโยบาย วางแผนการดาเนนงาน ดานการเรยนการสอนควรสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมในทกรายวชา ดานการจดสภาพแวดลอมควรจดสะอาดเหมาะสมกบการเปนแหลงเรยนร การปฏบตตนเปนแบบอยางของครและบคลากรควรเปนแบบอยางของความศรทธา ความเคารพนบถอรบฟงความคดเหนของนกเรยน รจกควบคมอารมณ การจดกจกรรมพฒนาผเรยน ตองสงเสรมใหนกเรยนรจกการทาความดดวยตนเอง มกจกรรมสรางแรงบนดาลใจในการทาความด การมสวนรวมของผปกครองและชมชน ผปกครองตองเปนแบบอยางทด ควรจดทาคมอการอบรมคณธรรมจรยธรรมมอบใหผปกครอง รบทราบพฤตกรรม ดานการประเมนผลเพอการพฒนา ควรแตงตงผรบผดชอบโครงการกากบตดตามประเมนผลการพฒนา มการประกาศเกยรตคณนกเรยนทมคณงามความดเปนระยะตอเนองและวางแผนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหมประสทธภาพ142

ไพศาล วาณชสจต ไดศกษาการพฒนาคณธรรมพนฐานนกเรยนของโรงเรยนบานบวขาว อาเภอ กฉนารายณ จงหวดกาฬสนธ พบวา กอนการพฒนาคณธรรมพนฐานนกเรยนขาดลกษณะนสยทดในตนเอง ครไมมการกากบดแล ตดตามนกเรยนอยางสมาเสมอ ผรบผดชอบงานคณธรรมพนฐานไมดาเนนงานอยางตอเนอง แผนการปฏบตงานเพอสงเสรมคณธรรมพนฐานของนกเรยนไมชดเจนและไมมการกากบตดตามอยางเปนระบบ หลงการพฒนาคณธรรมพนฐานนกเรยน สามารถปรบเปลยนพฤตกรรมของนกเรยนทเปนกลมเปาหมายมพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปในทางทดทง 4

ดาน ไดแก ดานความขยน นกเรยนสวนใหญมพฤตกรรมในความขยนดขน เชน มาโรงเรยนเชาขน ชวยกจกรรมตางๆของโรงเรยน ดานการประหยด นกเรยนยงไมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมทดเทาทควร กลาวคอ นกเรยนยงชอบใชจายสรยสรายเนองจากตดเปนนสย ชอบเปดนาแลวไมปด ดานความซอสตย สามารถพฒนาไดเปนไปตามความมงหมายทตงไว กลาวคอ นกเรยนไมลกเลกขโมยนอย ตรงตอเวลา ไมโกหก ดานความสามคค สามารถพฒนาคณธรรมพนฐานนกเรยน ตามความมงหมายทตงไว กลาวคอ นกเรยนไมกอเรองทะเลาะววาท ชวยเหลอกจกรรมกลม มความเอออาทรตอกนภายในกลมเพอนไดด143

142สภาพร สขสวสด, “การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนสตรนนทบร”

(สารนพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร, 2552),108-109.

143ไพศาล วาณชสจต, “การพฒนาคณธรรมพนฐานนกเรยนของโรงเรยนบานบวขาว อาเภอกฉนารายณ จงหวดกาฬสนธ” (วทยานพนธครศาสตมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม,2552),95-96.

69

ดลใจ ถาวรวงษ ตนเจรญ ไดทาการวจย “กระบวนการขดเกลาคณธรรมจรยธรรมของเยาวชนตนแบบ จงหวดฉะเชงเทรา” พบวา วธการและบทบาททสาคญของกระบวนการขดเกลาทางสงคม คอ 1) สถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนาและสภาพแวดลอมมลกษณะรวมของกระบวนการขดเกลาทางสงคม คอ การมปฏสมพนธเชงบวกอยางมเหตผล 2) สถาบนครอบครวมบทบาทสาคญทสดในกระบวนการขดเกลาทางสงคม ทงทางตรงและทางออม 3) เยาวชนตนแบบตองมการเรยนรดวยตนเอง รวมถงการเหนคณคาของความดงามและการมบคคลเปนหลกยดทางจตใจ 4) สถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนศาสนาและสภาพแวดลอมสงผลตอการพฒนาคณธรรม 8 ประการ ของนกเรยนโดยเรยงลาดบจากมากไปนอย 3 ลาดบแรก ไดแก ความขยน ความประหยดและความมนาใจ144

อรณ สาธรพทกษ ไดทาการวจย “แนวทางการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย อาเภอสตก จงหวดบรรมย พบวา สภาพการปฏบตของนกเรยนเกยวกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการโดยรวมและรายดานอยในระดบมาก โดย 3 อนดบแรกทมการปฏบตมากทสด คอ ดานความมนาใจ ความสามคค และดานความซอสตย รายดานทมปญหามการปฏบตอยในระดบนอย คอ ความประหยด ดานความขยน และดานความมวนย แนวทางการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการในดานทเปนปญหา สถานศกษาควรสนบสนนใหมการจดทาโครงการและกจกรรมพฒนาผเรยนทสามารถสงเสรมและพฒนาคณธรรมในดานทเปนปญหา เพอใหเดกไดพฒนาคณธรรมในดานดงกลาว สถานศกษาควรมการบงคบใชกฎระเบยบอยางเครงครด จดใหมการประชมรวมกนระหวางครและผปกครองเพอชแจงใหทราบถงสภาพปญหาดงกลาวและเพอหาแนวทางแกไขรวมกน อกทงผปกครองควรเอาใจใสบตรหลานใหมากขน145 สายฤด วรกจโภคาทร และคณะ ไดทาการวจย “คณลกษณะดานคณธรรมจรยธรรมของประชาชนชาวไทย” พบวาคณธรรมจรยธรรมหลกทจาเปนสาหรบคนไทยทงในปจจบนและอนาคต 10 ประการ โดยผวจยไดจดกลมคณธรรมจรยธรรมออกเปน 4 ชดคณธรรม ไดแก 1) คณธรรมทเปนปจจยแรงผลกดน ทาหนาทเปนแรกผลกดนภายในใหบคคลเกดความเพยรและการะทาตามจดมงหมายหรอเปาหมายทกาหนดไว ซ งไดแก ความมวนย ความอดทน อดกลนและความขยนหมนเพยร 2) คณธรรมทเปนปจจยหลอเลยง ทาหนาทเปนปจจยหลอเลยงใหเกดแรกผลกดน ใหเกดคณธรรมชดแรก อนไดแก ความซอสตย ซอตรงและความรบผดชอบ 3) คณธรรมทเปนปจจยเหนยวรง ทาหนาทเปนคณธรรมทเหนยวรงไมใหคนทาในสงทไมถกตอง ไมเหมาะสม ผดหลกคณธรรมจรยธรรม ไดแก ความมสตและความพอเพยง 4) คณธรรมทเปนปจจยสนบสนน ทาหนาทเปนคณธรรมทสนบสนนใหบคคลไดเขาไปมสวนรวมในการทากจกรรมตางๆ โดยมงหวงผล

144

ดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญ, “กระบวนการขดเกลาคณธรรมจรยธรรมของเยาวชนตนแบบ จงหวดฉะเชงเทรา”.วารสารการศกษาและพฒนาสงคม ปท 5 ฉบบท 1-2 (2552):21.

145อรณ สาธรพทกษ, “แนวทางการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย อาเภอสตก จงหวดบรรมย” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏบรรมย, 2553),ข.

70

เพอประโยชนสวนรวม ไดแก ความเมตตากรณา เออเฟอเผอแผ ความกตญกตเวทและความเสยสละ146

ซไฮลา ขวญคาวน ไดศกษาการมสวนรวมของผปกครองนกเรยนและครในการเสรมสรางวนยใหแกนกเรยน โรงเรยนกรงปนง สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษายะลาเขต 1 พบวา การมสวนรวมของผปกครองนกเรยนและครในการเสรมสรางวนยใหแกนกเรยน โรงเรยนกรงปนง โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมากและมขอเสนอแนะเกยวกบการมสวนรวมของผปกครองนกเรยนและครในการเสรมสรางวนยใหแกนกเรยน โรงเรยนบางกรงปนง ดานการจดรปแบบ ควรมการอบรมเรองระเบยงวนยใหกบนกเรยนและผปกครองนกเรยน ดานการจดสภาพแวดลอม ไดแก ระเบยบ กฎเกณฑของโรงเรยนควรเอออานวยตอการจดกจกรรม ดานการจดการจดกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก ควรมการสอดแทรกเรองการเสรมสรางวนยในชวโมงสอน ดานการจดกจกรรมเสรมสรางวนยนกเรยนดานการปฏบตตนเปนแบบอยางทด ไดแก ครควรเปนตวอยางทดใหกบนกเรยนในทกดานและดานการจดกจกรรมตามคมอเสรมสรางวนยนกเรยน ไดแกควรมการควบคมดแลความเปนระเบยบเรยบรอย ความสะอาดในการแตงกายของนกเรยน147

ขวญดน สงหคา ไดทาการศกษาการบรณาการการศกษาของโรงเรยนสมมาสกขา ศรษะอโศก พบขอสรป 3 ประการ คอ 1) ความสมพนธของวด บานและโรงเรยน ถอเปนปจจยสาคญตอความสาเรจของการบรณาการการศกษา โดยวดเปนทอบรม กลอมเกลาใหนกเรยนร จกนาคณธรรมไปใชในการทางาน เพอสรางประโยชนตอบานหรอชมชน บานคอครอบครวทใหความอบอนและถายทอดทกษะในการประกอบอาชพ สวนโรงเรยนเปนแหลงของการพฒนาองคความรทเหมาะสม เพอนาไปสการแกปญหาใหกบชมชน โดยใชฐานทรพยากรทมอยในชมชน ความสมพนธขององคประกอบดงกลาว ตางเกอหนนสงเสรมซงกนและกนอยางสาคญ 2) การปลกฝงคณธรรมถอเปนปจจยสาคญทเชอมโยงทกองคประกอบของชมชน การเปนผถอศลในชวตประจาวน มสตในการควบคมตนเองและเสยสละ ซงเปนคณธรรมเบองตน ทสมณะ ครและชาวชมชนถอปฏบตนบเปนแบบอยางทด ในการดาเนนชวตใหกบนกเรยนสงผลตอการพฒนาของนกเรยนและชมชน 3) การบรณาการนาคณธรรมมาสอบแทรกในทกระดบของโรงเรยน โดยเชอมประสานทกสาขาวชาทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ทาใหนกเรยนเกดความเขาใจและเกดความพากเพยร ในการฝกหดทกษะจาก การทางาน พรอมๆกบการเรยนรทางดานวชาการและสามารถศกษาคนควาเพมเตมได ดวยตนเอง อกทงยงพบวา การปลกฝงจตอาสาลกเขาไปในจตวญญาณทาใหนกเรยน มสวนชวยเหลอคนอนโดยอตโนมต เปน การสรางประโยชนตอสงคมและการปลกฝงเรองคณธรรมจรยธรรม

146สายฤด วรกจโภคาทรและคณะ , รายงานการวจยฉบบสมบรณ คณลกษณะและ

กระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในประเทศไทย (กรงเทพฯ:ศนยคณธรรม, 2554), 65-67. 147ซไฮลา ขวญคาวน, “การมสวนรวมของผปกครองนกเรยนและครในการเสรมสรางวนย

ใหแกนกเรยน โรงเรยนกรงปนง สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษายะลาเขต 1” (การคนควาอสระครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏยะล า,2554),92-93.

71

ทาใหนกเรยนเมอออกไปอยในสงคมภายนอกแลว ยงมความตองการสภาพแวดลอมทด โดยการเลอกอยรวมกบคนทมความประพฤตดมากกวาการมงเนนเรองการบรโภคนยม148

งานวจยตางประเทศ ครานลย (Cranley) ไดศกษาพฤตกรรมการปฏบตในดานจรยธรรมนกเรยนในโรงเรยนประถมศกษาในชมชนเมองของประเทศไทย การประพฤตปฏบตทางดานจรยธรรมของนกเรยน ประกอบดวย มาตรการทโรงเรยนใชในการอบรมจรยธรรมนกเรยน มาตรการทจะจดการศกษาโดยนาเอาจรยธรรมบรณาการเขากบวชาอนและมาตรการเหลานจะเกดผลอยางไรตอนกเรยน การวจยนไดกรอบความคด 5 ดาน คอ การสอนจรยธรรมเปนสวนหนงของหลกสตร การสอนจรยธรรมโดยใชกจกรรมการสอนทตอเนอง การสอนจรยธรรมโดยกาหนดระเบยบกฎของหองเรยน การสอนจรยธรรมโดยดาเนนตามนโยบายและระเบยบของทางราชการ149 ลารสน (Larson) ไดสรางโครงงานเชงคณภาพเพอศกษาผลกระทบของวทยาลยศลปศาสตรขนาดเลกทมตอการพฒนาจรยธรรมของนกศกษาในวทยาลยตามการรบรของนกศกษา โดยมงเนน วทยาลยศลปศาสตร 3 แหงในสหรฐอเมรกา คอ วทยาลยสาหรบคนทวไป วทยาลยสาหรบครสตงนกายคาทอลกและวทยาลยสาหรบครสเตยนนกายโปรแตสแตนท วธการศกษาใชการสมภาษณ ผลการศกษาพบวา นกศกษาสวนใหญทใหการสมภาษณ เชอวาระดบการพฒนาจรยธรรมสวนตวของตนเองนนไดรบแบบอยางมาอยางเพยงพอแลวกอนเขาวทยาลย การพฒนาจรยธรรมซงเกดขนทวทยาลยนนไดรบการเสรมแรงจากความเชอและหลกการทสรางขนมากอนแลวและพบวาอทธพลของผปกครองโดยเฉพาะอยางยงในระหวางทไดการเลยงดจากบานเปนเวลานาน นกศกษาสวนใหญเหนวามอทธพลมากทสดตอการพฒนาจรยธรรมของนกศกษาเหลานน150 ล (Lee) ไดศกษาเชงปรมาณเพอสารวจความเขาใจของนกเรยนในบรรยากาศคณธรรมในโรงเรยน นกเรยน 2,701 คน (นกเรยนชนประถมศกษาปท 5และนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จาก 48 โรงเรยนทวประเทศไตหวนเขารวมในการศกษาครงน ผลการวจย พบวา 1) เกยวกบแบบสอบถาม SNAQ (ยตธรรม)อตราสวนสาหรบประเดนคณธรรมตากวาคะแนนเฉลย ขณะทความสมพนธระหวางครนกเรยน อยเหนอคะแนนเฉลย 2) เกยวกบแบบสอบถาม SCCP (ความระมดระวง) คะแนนอยเหนอคะแนนเฉลย อตราสวนยอยสาหรบความเขาใจในการทาความเคารพ

148ขวญดน สงหคา , “การบรณาการการศกษาของโรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก”

(วทยานพนธศลปะศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาพฒนบรณาการศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน,2554),ข-ค.

149Mary Elizabeth Cranley., “Tessaban School : The Moral Life of a Thai Primary School,” Dissertation Abstracts International. 64, 5 (November 2003) : 1531-A.

150Vernon C., Jr. Larson. “Student Perception of Moral Development at Three Liberal Arts Institutions,”Pro Quest Dissertation Abstracts. 64, 5 (November 2003) : 118.

72

ของนกเรยนมคะแนนสงทสด 3) ปจจยซงไดรบผลกระทบบรรยากาศคณธรรมอยางมนยสาคญเปนเขตโรงเรยนและจานวนโฮมรมตอโรงเรยน ระดบการศกษา(ไมวาจะเปนโรงเรยนประถมหรอโรงเรยนมธยมตอนตน)และเพศของนกเรยน นนคอโรงเรยนในประเทศไตหวนตอนเหนอและกลางมคะแนนสงกวาในเรองบรรยากาศคณธรรมมากกวาในไตหวนทางใตและตะวนออก โร งเรยนขนาดเลกมคะแนนสงกวาโรงเรยนขนาดกลางและใหญ โรงเรยนประถมศกษามคะแนนสงกวาโรงเรยนมธยมศกษาตอนตนและนกเรยนหญงมคะแนนสงกวานกเรยนชาย151 เทยเลอร (Taylor) ไดศกษาความสมพนธระหวางศาสนากบการพฒนาทางศลธรรม กรณศกษาเรองการใชเหตผลทางจรยธรรมของนกศกษาแพทย โดยไดศกษาถงความสมพนธระหวางผทเครงศาสนาและไมเครงศาสนากบการมเหตผลทางจรยธรรม กลมตวอยางทใชเปนนกศกษาแพทยทนบถอศาสนาครสตจานวน 4 หองเรยน ใชสถตการวจยแบบ T-test เครองมอทใชเปนแบบวดระดบทางศาสนาทไดพฒนาขนมาโดยเฉพาะ ผลการวจยพบวา มนยสาคญระหวางผทเครงศาสนาและไมเครงศาสนากนการพฒนาเหตผลทางดานจรยธรรมทแตกตางกบโดยทผทเครงศาสนาม การพฒนาจรยธรรมทดขน ตลอดจนระดบของความมเหตผลทางจรยธรรมทแตกตางจากผทไมเครงครดในศาสนา152 ออสกตเธอฟ (Osguthorpe) ไดศกษาความสมพนธระหวางการแสดงออกดานจรยธรรมของครกบการพฒนาดานจรยธรรมของนกเรยน โดยไดทาการเปรยบเทยบพฤตกรรมและการแสดงออกของนกเรยนทไดเรยนกบคร 2 คน โดยครคนแรกมพฤตกรรมการสอน กจกรรมการเรยนการสอนการแสดงออกทแฝงจรยธรรม เปรยบเทยบกบครอกคนทเนนการเรยนกานสอนเพยงอยางเดยว ซงผลการวจยพบวา มนยสาคญในความสมพนธระหวางการเรยนการสอน กจกรรมการเรยนการสอน ตลอดจนการแสดงออกของครทมการแฝงจรยธรรมเขาไป โดยนกเรยนทไดเรยนกบครทงสอนคน มพฤตกรรมการเรยนและการแสดงออกภายในหองเรยนทแตกตางกน153 แฮนเดอรสน แอนเทโลและเคลยร (Henderson, Antelo and Clair) ไดศกษาจรยธรรมและคานยมกบบรบทความเปนเลศดานการเรยนการสอนในการเปลยนโลกของการศกษา พบวา ปญหาทางจรยธรรมทเกดขนทาใหการเรยนการสอนดานจรยธรรมมความลาบากและยากยงขน ครผสอนตองมประสบการณทางดานระเบยบวนยและการยดมนและวสยทศนกวางไกล เลงเหนถง

151Chi Ming Lee., “A Survey of the Moral Atmosphere of Elementary and

Junior High School in Taiwan,” Dissertation Abstracts International. (2004) : 49. 152

Maxine Taylor., “The Correlation Between Religiosity and Moral Development,” Dissertation Abstracts International. (2005) : 108.

153 Richard D. Osguthorpe., “On the Relationship Between the Moral

Development of a Student,”Dissertation Abstracts International. 66, 8 (February 2006) : 158.

73

ความจาเปนและความสาคญของการยดมนในคณธรรม จรยธรรม รวมถงตระหนกถงผลกระทบทมตอสงคม154

สรป

กระบวนการศกษาทพฒนาผเรยนใหเปนผทมคณธรรมนนเปนสงตองทมเทแรงกายแรงใจ

เปนอยางมากจงจะประสบความสาเรจ จากการศกษาวรรณกรรม งานวจย ทเกยวของและการสมภาษณผทเกยวของกบการศกษาบญนยม ทาใหทราบถงรายละเอยดของการศกษาบญนยม ทงดานเปาหมาย นโยบายทมงเนนเรองของคณธรรมของผเรยนเปนสาคญ ซงมความแตกตางจากระบบการศกษาปจจบน ทมงในเรองของผลสมฤทธของการเรยนวชาการเปนสาคญ หากแตการใหความสาคญกบการเครงครดในศลธรรมตามหลกศาสนาอนมผลตอการพฒนาคณธรรม กระบวนการจดการเรยนการสอนของการศกษาบญนยมจะมการบรณาการเรองคณธรรม สาระการเรยนรใหเขากบชวตประจาวนของผเรยน หรอจะกลาววาเปนการเรยนนอกกลองทไมตองอยแตในหองเรยนเปนหลก อกทงผเรยนอาศยอยกบสงคมชมชน โดยการจดสภาพแวดลอมโรงเรยนใหมความเหมาะสมและเออตอการพฒนาคณธรรมของผเรยน โรงเรยนตงอยในชมชนของผปฏบตธรรม ถอศล ละอบายมข ซงสอดคลองกบการปฏบตตนเปนแบบอยางแกผเรยนของคร บคลากรในโรงเรยนและชาวชมชนรอบขาง โรงเรยนสมมาสกขาในเครอชาวอโศกไดจดกจกรรมพฒนาผเรยน หลากหลายรปแบบเพอใหนกเรยนไดรบประสบการณจรง ไดรจกตนเองและสงคม มการตดตามดแลใหคาปรกษาอยางใกลชด จากทงนกบวชทปรกษา ครและผใหญชาวชมชนทนกเรยนรจกเคารพ ซงถอไดวาเปนการมสวนรวมของผปกครอง อกทงชมชนทเปนสวนสนบสนนดานการศกษาบญนยมของโรงเรยน ทงเรองของสถานท แหลงเรยนร บคลากร งบประมาณ โอกาส ดวยหวงวาจะนาไปสความสาเรจในการพฒนาคณธรรมของผเรยน ใหเปนคนดไมเปนอนตรายตอตนเองและผอน ในเบองตนใหผเรยนมคณธรรมพนฐาน 8 ประการตามนโยบายคณธรรมนาความรของกระทรวงศกษาธการ

154 Richard l. Henderson, Abseal antelo and Norman St Clair, Ethics and

Values In the Context of Teaching Excellence In the Changing World of Education, accessed May 10, 2014, available from http://journals.cluteonline.com/index.php/TLC/article/viewArticle/96

74

บทท 3

การดาเนนการวจย

การวจยเรอง การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) มวตถประสงคเพอทราบ 1) การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 2) คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 3) ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 4) แนวทางพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา โดยใชบคลากรเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาเปนหนวยวเคราะห (unit of analysis) ประชากร ไดแก คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาหรอรองผอานวยการหรอผปฏบตหนาทแทนรองผอานวยการและครของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา เครองมอในการวจยใชแบบสอบถามเกยวกบการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ตามแนวทางการพฒนาการจดการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ปการศกษา 2554-2556 และคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ตามนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการและแบบสมภาษณอยางมโครงสราง โดยมขนตอนการดาเนนการวจยและระเบยบวธวจย ดงน

ขนตอนการดาเนนการวจย เพอใหการดาเนนการวจยเปนไปดวยความเรยบรอยและบรรลตามวตถประสงคของการวจยทกาหนดไวอยางมประสทธภาพ ผวจยจงไดกาหนดรายละเอยดและขนตอนการดาเนนการวจยไว 3 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การจดเตรยมโครงการวจย จดเตรยมโครงการวจยเปนขนตอนในการศกษารวบรวมขอมล สภาพปญหา อปสรรค เอกสาร ตารา งานวจย ขอมลทางสถต รายงานและบทความตางๆ ทเกยวของ พรอมทงขอมล จากการศกษา แนวคด หลกการ ทฤษฎจากนกการศกษาหลายทาน เปนขอมลในการจดทาโครงรางการวจยโดยการปรกษาและดาเนนตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษาวชาการ แลวเสนอโครงรางการวจยตอภาควชาการบรหารการศกษา เพอขออนมตโครงรางงานวจยจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ขนตอนท 2 การดาเนนการตามโครงการวจย ดาเนนการตามโครงการวจยเปนขนตอนในการจดสรางแบบสอบถามซงเปนเครองมอวจย ทใชในการเกบรวบรวมขอมลตามทไดมการนยามศพทตวแปร นาเครองมอไปพฒนาและตรวจสอบความเทยงตรงของเครองมอ นาไปทดลองใช ปรบปรงแกไขขอบกพรองของเครองมอ แลวนาไปเกบขอมลจากคณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาหรอรองผอานวยการหรอผปฏบตหนาท

75 แทนรองผอานวยการและครของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ทกาหนดเปนกลมตวอยางในการวจย แลวนาขอมลทเกบรวบรวมไดมาตรวจสอบความสมบรณของขอมล ทาการวเคราะหขอมลทางสถตแปลผลวเคราะหขอมลและนาผลทไดมาสรางแบบสมภาษณ เพอหาแนวทางการพฒนาการศกษา บญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ขนตอนท 3 การเสนอรายงานผลการวจย เปนขนตอนการจดทารางรายงานผลการวจยเสนอตอคณะกรรมการควบคมวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตอง ปรบปรงแกไขขอบกพรองตามคาแนะนาตามทคณะกรรมการควบคมวทยานพนธเสนอแนะและจดทารายงานวจยฉบบสมบรณเสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร เพอพจารณาอนมตตอไป

ระเบยบวธวจย เพอใหงานวจยครงนมประสทธภาพสงสด และเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ผวจย จงไดกาหนดรายละเอยดตางๆ เกยวกบระเบยบวธวจย ซงประกอบดวย แผนแบบการวจย ประชากร ตวแปรทศกษา เครองมอและการพฒนาเครองมอ การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล สถตทใชในการวจยและสรปโครงรางการวจย โดยมรายละเอยดดงน แผนแบบการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) ทมแผนแบบการวจย ในลกษณะของกลมตวอยางกลมเดยว ศกษาสภาวการณโดยไมมการทดลอง (the one shot non – experimental case study design) ซงเขยนเปนแผนผง (diagram) ไดดงน

เมอ R หมายถง กลมตวอยางทไดจากการสม X หมายถง ตวแปรทศกษา

O หมายถง ขอมลทไดจากการศกษา ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรในการศกษาวจยครงน คอ คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาหรอรองผอานวยการหรอผปฏบตหนาทแทนรองผอานวยการและครของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

O R X

76 จานวน 284 คน เทยบจากตารางเครจซและมอรแกน (Krejcie and Morgan)1 ไดขนาดกลมตวอยางเทากบ 165 คน

ตารางท 2 ประชากรและกลมตวอยาง

โรงเรยน

ประชากร กลมตวอยาง

คณะกรรมก

ารสถานศก

ษา

ผบรหารสถานศก

ษา

คร

รวม

คณะกรรมก

ารสถานศก

ษา

ผบรหารสถานศก

ษา

คร

รวม

1. โรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก กรงเทพมหานคร 2. โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก จ.นครปฐม 3. โรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก จ.ศรสะเกษ 4. โรงเรยนสมมาสกขาศาลอโศก จ.นครสวรรค 5. โรงเรยนสมมาสกขาหนผาฟานา จ.ชยภม 6. โรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน 7. โรงเรยนสมมาสกขาสมาอโศก จ.นครราชสมา 8. โรงเรยนสมมาสกขาภผาฟานา จ.เชยงใหม

14 9 7 7 7 7 7 7

5 5 5 2 2 5 2 2

36

42

30

12

13

34 6

18

55

56

42

21

22

46

15

27

8 5 4 4 4 4 4 4

3 3 3 1 1 3 1 1

21

24

17 7 8

20 4

11

32

32

24

12

13

27 9

16

รวมทงสน 65 8 215 284 37 16 112 165

ตวแปรทศกษา สาหรบในการศกษาครงน ตวแปรทใชในการวจยประกอบดวย ตวแปรพนฐาน ตวแปรตนและตวแปรตาม ซงมรายละเอยดดงตอไปน 1. ตวแปรพนฐาน เปนตวแปรเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษาสงสด ตาแหนงหนาทในสถานศกษา ประสบการณการทางานในสถานศกษา 2. ตวแปรตน เปนตวแปรทเกยวกบการศกษาบญนยม (X tot) ตามแนวทางการพฒนา การจดการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ปการศกษา 2554-2556 ซงแบงออกไดดงน

1Robert V. Krejcie, and Daryle W. Morgan, “Determining Sample Size for Research Activities,” Journal for Education and Psychological Measurement No.3, November 1970 : 608.

77

2.1 เปาหมาย นโยบาย (X 1) หมายถง ความตองการในการพฒนาผเรยนใหเปนผทยนด ในการฝกฝนปฏบตธรรมลดละกเลส ใหเปนคนดมคณธรรม มนโยบายในการพฒนาผเรยนใหมศล 5 ระดบอธศล เวนขาดจากอบายมข 6 มความสามารถในการประกอบกจกรรมการงานทเปนสมมาอาชพ มวชาความร คด ทา แกปญหาเปน นามาพฒนาปรบปรงชวตตนเองและสงคมได ฝกฝนตนใหมเหตมผลในการดาเนนชวตตามแนวทางปรชญาโรงเรยน คอ “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” และนาความรความสามารถไปชวยเหลอสงคมตอไป

2.2 การจดการเรยนการสอน (X 2) หมายถง การจดกจกรรมวชาการใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรงในชวตประจาวน ร เขาใจ มสวนรวมสมพนธในการแกไขปญหาสงคม มการฝกภาคปฏบตโดยการบรณาการองคความรและภมปญญาจากแหลงเรยนรในชมชม สอดแทรกเรองของคณธรรมศลธรรมทกชวงเวลาในวถการดารงชวตของผเรยน

2.3 การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน (X 3) หมายถง การจดสภาพภมทศน อาคารสถานทโรงเรยนใหอยในชมชนของผปฏบตธรรมทมศล สมมาทฐ มเพอนทด ไมมสถานทหรอแหลงอบายมขอนเปนขาศกแกกศล มอาคารสถานทอปกรณการเรยน แหลงเรยนรทเปนสมมาอาชพ มบรรยากาศปฏสมพนธเปนกนเองระหวางครและนกเรยนทเหมาะสม สงเสรมสนบสนนใหนกเรยนเกดการเรยนร พฒนาตนเองทงคณธรรม ความร

2.4 การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน (X 4) หมายถง การคดเลอกครและบคลากรในโรงเรยน โดยครและบคลากรในโรงเรยนปฏบตตนเปนแบบอยาง มศลเครง ระดบอธศล ปลอดจากอบายมข มการพฒนาตนเอง ยนดขดเกลากเลส ดาเนนชวตเรยบงาย ขยน อทศตนทมเทเสยสละในการปฏบตหนาท

2.5 การจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) หมายถง การจดประสบการณแกผเรยน ทเนน ในการพฒนาผเรยนใหมทกษะในการดารงชวตและพฒนาจตวญญาณตนเอง พฒนาศกยภาพของนกเรยนใหกลาคดกลาทาในสงทถกตอง พฒนาผ เรยนใหเปนผ อทศตน เปนผนาท เสยสละ คดถงสวนรวมเพอสงคมและสาธารณประโยชนพรอมรบใชผอน

2.6 การดแลและใหคาปรกษา (X 6) หมายถง การพดคยกบนกเรยนทงในรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ มการรวมมอเชอมโยงกนระหวางโรงเรยน พทธสถาน ชมชนและโรงเรยนในการดแลและใหคาปรกษา รปแบบลกษณะครอบครว นกเรยนสามารถเขาหานกบวช คร ชาวชมชนไดโดยตรง รวมถงเรองสวสดการเครองใชสงจาเปนในชวตประจาวน สขภาพรางกายและจตใจ

2.7 การมสวนรวมของผปกครอง และชมชน (X 7) หมายถง การรวมมอจากทกภาคสวน บาน วด โรงเรยน ทงนกบวช ชมชน ผปกครองนกเรยน รวมถงนกเรยน ชวยกนคดวางแผน ตดสนใจ ดาเนนงานของโรงเรยน ตามแนวทางการศกษาบญนยมและมสวนรวมทสาคญ คอ การปฏบตธรรมตามแนวทางบญนยม

3. ตวแปรตาม เปนตวแปรทเกยวกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการ (Ytot) ตามนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษาโดยยดคณธรรมนาความรของกระทรวงศกษาธการ ไดแก

3.1 ขยน (Y1) หมายถง การทาการงานอยางแขงขนเปนปรกตสมาเสมอ รกงานททา ตงใจทาหนาทอยางจรงจง เปนคนสงาน มความพยายามไมทอถอย กลาเผชญอปสรรค มพฤตกรรม

78 เอาใจใสตองานทไดรบมอบหมาย เมอมเวลาวางกมกใชไปในการทบทวนฝกฝนสงทไดเรยนรมาหรอทากจกรรมทมประโยชนตอตนเองหรอผอน

3.2 ประหยด (Y2) หมายถง เปนผทดาเนนชวตความเปนอยทเรยบงาย ระมดระวง ใชจายแตพอควรตามฐานะ ความเหมาะสมกบสภาพของตนเองและครอบครวและจาเปน ไมใชจายสรยสรายเกนตว รจกคณคาของเงน คดกอนใช คดกอนชอและรจกเกบออม หวงใยใสใจ ใชทรพยากรสาธารณะดวยความระมดระวง ถนอมใชทรพยสนสงของอยางคมคารจกลด ความตองการของตนเองลงและใชเทาทจาเปน

3.3 ซอสตย (Y3) หมายถง การปฏบตตนทางกาย ทางวาจา ทางใจ ทตรงไปตรงมาไมแสดงความคดโกง ไมหลอกลวง การทาตามขอตกลง รกษาสจจะ ไมใชวธการทไมถกตองไมมเลหเหลยม มความจรงใจตอทกคนจนเปนทไววางใจของทกคน ปลอดจากความรสกลาเอยงหรออคต

3.4 มวนย (Y4) หมายถง ระวงตนประพฤตตนตามแบบแผนระเบยบขอบงคบและขอปฏบตทถกตองดงามอยางสมาเสมอดวยตนเอง ทงตอหนาและลบหลง ทงตอตนเองและตอผอน ปฏบตตนในขอบเขต กฎ ระเบยบของสถานศกษา สถาบน องคกร สงคมและประเทศ โดยทตนเองยนดปฏบตตามอยางเตมใจและตงใจ

3.5 สภาพ (Y5) หมายถง การมมารยาทเรยบรอย ใชกรยาวาจาออนโยน ละมนละมอม การพดคยดวยคาทไพเราะ ไมมคาหยาบคายเจอปน ออนนอมถอมตน รวมถงการแตงกาย ทเหมาะสมกบบคคล เวลาและสถานท การรจกเสยสละ ใหอภยผอน ไมกาวราวรนแรงวางอานาจ ขมผอนทงโดยวาจาและทาทาง แตในเวลาเดยวกนยงคงมความมนใจในตนเอง เปนผทมมารยาท วางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย

3.6 สะอาด (Y6) หมายถง การรกษารางกาย ทอยอาศยและสภาพแวดลอมใหสะอาด ถกตองตามสขลกษณะ เปนทเจรญตาทาใหเกดความสบายใจแกผพบเหน ฝกฝนจตใจมใหขนมวปราศจากความมวหมองทงกาย ใจคดดตอผอน ไมมงราย ไมอจฉารษยามความแจมใสอยเสมอ

3.7 สามคค (Y7) หมายถง การมพฤตกรรมรวมมอรวมใจทางานอนเปนประโยชน ตอสวนรวม ชวยเหลอเกอกลกนพรอมเพรยงกนทางานอนเปนประโยชนตอสวนรวมใหสาเรจลลวง ไมใชความรนแรงในการแกปญหาและไมสรางความแตกแยก เปนผมเหตผลยอมรบความแตกตาง ทางความคดของผอน รบทบาทของตนทงในฐานะผนาและผตามทด

3.8 มนาใจ (Y8) หมายถง การแสดงออกถงการอาสาหรอเตมใจทจะชวยเหลอหรอทา เพอผอน สวนรวม สงคม โดยไมหวงผลตอบแทน ความเออเฟอ ไมเหนแกตวเอง เสยสละชวยเหลอสงคม ดวยแรงกาย สตปญญา เขาใจเหนใจผทมความเดอดรอน ลงมอปฏบตการเพอบรรเทาปญหาหรอรวมสรางสรรคสงดงามใหเกดขนในชมชน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงนไดใชแบบสอบถาม (questionnaire) และแบบสมภาษณอยางมโครงสราง (structured interview) เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ทผวจยเปนผสรางขน โดยสวนของแบบสอบถาม (questionnaire) จาแนกออกเปน 3 ตอน มรายละเอยดดงน

79 ตอนท 1 สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษาสงสด ตาแหนงหนาทในสถานศกษา ประสบการณการปฏบตงานในสถานศกษา มลกษณะเปนแบบตวเลอกทกาหนด

ตอนท 2 การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา โดยผวจยสรางขนตามแนวทางพฒนาการจดการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ปการศกษา 2554-2556 ตอนท 3 คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ตามนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษา

สาหรบแบบสมภาษณอยางมโครงสรางมประเดนทเกยวกบการศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาซงมกรอบเนอหา 1) เปาหมาย นโยบาย 2) การจดการเรยนการสอน 3) การจดสภาพแวดลอมโรงเรยน 4) การปฏบตเปนแบบอยางของคร และบคลากรในโรงเรยน 5) การจดกจกรรมพฒนาผเรยน 6) การดแลและใหคาปรกษา 7) การมสวนรวมของผปกครองและชมชน และคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ซงมกรอบเนอหา 1) ขยน 2) ประหยด 3) ซอสตย 4) มวนย 5) สภาพ 6) สะอาด 7) สามคค 8) มนาใจ แบบสอบถามตอนท 2 และ ตอนท 3 มลกษณะเปนแบบจดอนดบคณภาพ 5 ระดบ ตามแนวคดของลเครท (Likert’s five rating scale) มความหมายและคานาหนกดงน

ระดบ 5 หมายถง การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบมากทสด ใหมคานาหนกเทากบ 5 คะแนน

ระดบ 4 หมายถง การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบมาก ใหมคานาหนกเทากบ 4 คะแนน

ระดบ 3 หมายถง การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบปานกลาง ใหมคานาหนกเทากบ 3 คะแนน

ระดบ 2 หมายถง การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบต อยในระดบนอย ใหมคานาหนกเทากบ 2 คะแนน

ระดบ 1 หมายถง การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบนอยทสด ใหมคานาหนกเทากบ 1 คะแนน การสรางและพฒนาเครองมอ เพอใหการวจยครงนสามารถตรวจสอบและวดไดตามขอบเขตของการวจยและบรรล ตามวตถประสงคทกาหนด ผวจยจงดาเนนการพฒนาเครองมอในการศกษาวจยตามขนตอน ดงน 1. ศกษาวรรณกรรมท เกยวของ แลวนาผลการศกษามาประยกตพฒนาเครองมอ โดยการปรกษาและแนะนาจากอาจารยผควบคมวทยานพนธ 2. ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) ของแบบสอบถามโดยนาแบบสอบถามใหผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน ทาการตรวจสอบ ดานภาษาและเนอหาดวยเทคนค IOC (index of item objective congruence) ผวจยเลอกขอคาถามทมคา IOC ตงแต 0.50 ขนไป และปรบปรงแบบสอบถามตามขอเสนอแนะ

80 3. นาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (try out) กบคณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาหรอรองผอานวยการหรอผปฏบตหนาทแทนรองผอานวยการและครของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา จานวน 32 ฉบบ ซงไมไดอยในกลมตวอยาง 4. หาคาความเชอมนเชงเนอหา (reliability) ของแบบสอบถามทไดรบกลบคนมาตามวธของครอนบาค (Cronbach) โดยพจารณาคาสมประสทธอลฟา ( - Coefficient) ไดคา = .972 5. นาผลทไดจากการวเคราะหขอมล นามาสรางแบบสมภาษณอยางมโครงสราง เพอหาแนวทางพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยน สมมาสกขา

การเกบรวบรวมขอมล เพอใหการวจยครงนดาเนนไปอยางถกตองตามระเบยบ ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนดงน 1. ผวจยทาบนทกถงบณฑตวทยาลยผานภาควชาการบรหารการศกษา เพอทาหนงสอขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลจากคณะกรรมการสถานศกษาและบคลากรของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาทเปนกลมตวอยาง 2. ผวจยสงแบบสอบถามดวยตนเองและทางไปรษณย 3. ดาเนนการเกบแบบสอบถามดวยตนเองและทางไปรษณย

4. การเกบขอมลดวยการสมภาษณ ผวจยดาเนนการสมภาษณดวยตนเอง

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในการวจยครงน เมอไดรบแบบสอบถามคนแลว ผวจยตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม จากนนลงรหสขอมลแลวจงนาขอมลดงกลาวไปคานวณหาคาทางสถตโดยใชโปรแกรมสาเรจรปและนาเสนอในรปตารางประกอบความเรยง สาหรบขอมลจากการสมภาษณอยางมโครงสรางใชการวเคราะหเนอหา (content analysis) สถตทใชในการวจย เพอใหการวเคราะหตรงตามวตถประสงคของการวจย จงไดวเคราะหขอมลตามลาดบขนตอนโดยใชคาสถต ดงน 1. การวเคราะหสถานภาพของผตอบแบบสอบถามโดยใชความถ (frequency) และรอยละ (percentage) 2. การวเคราะหการศกษาบญนยมและคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ใชคามชฌมเลขคณต ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) โดยพจารณาคามชฌมเลขคณต ( X ) ทไดไปใชเปรยบเทยบกบเกณฑตามแนวความคดของเบสท (Best) มรายละเอยดดงน คามชฌมเลขคณต 4.50 – 5.00 แสดงวา การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบมากทสด

81 คามชฌมเลขคณต 3.50 – 4.49 แสดงวา การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบมาก คามชฌมเลขคณต 2.50 – 3.49 แสดงวา การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบปานกลาง คามชฌมเลขคณต 1.50 – 2.49 แสดงวา การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบนอย คามชฌมเลขคณต 1.00 – 1.49 แสดงวา การศกษาบญนยม / คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบนอยทสด 3. การวเคราะหความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาใชการวเคราะหคาสมประสทธสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product – moment correlation coefficient)

4. ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญเปนขอมลเชงคณภาพ ใชการวเคราะหเนอหา (content analysis)

สรป การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) โดย มวตถประสงค

เพอทราบ 1) การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 2) คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 3) ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 4) แนวทางพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา โดยใชบคลากรเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา เปนหนวยวเคราะห (unit of analysis) ประกอบดวย คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาหรอรองผอานวยการหรอผปฏบตหนาทแทนรองผอานวยการและครของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขารวมทงสน 284 คน จากการใชตาราง เครจซและมอรแกน ไดขนาดกลมตวอยางเทากบ 165 คน เครองมอในการวจยใชแบบสอบถามเกยวกบการศกษาบญนยม ตามแนวทางการพฒนาการจดการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศกและคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ตามนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการและแบบสมภาษณอยางมโครงสราง

สถตทใชในการวจยคอ คาความถ (frequency) คารอยละ (percentage) คามชฌมเลขคณต ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การวเคราะหคาสมประสทธสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product – moment correlation coefficient) และการวเคราะหเนอหา (content analysis)

82

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงน มวตถประสงคเพอทราบ 1) การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 2) คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 3) ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 4) แนวทางพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา โดยใชบคลากรเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาเปนหนวยวเคราะห (unit of analysis) ผวจยสงแบบสอบถามไปยงสถานศกษาในเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาเพอเกบขอมลจากกลมตวอยางจานวน 165 คน ไดรบกลบคนมา 165 คน คดเปนรอยละ 100 แลวนามาวเคราะหขอมลและนาเสนอผลการวเคราะหโดยใชตารางประกอบคาบรรยาย จาแนกออกเปน 5 ตอน ดงน

ตอนท 1 สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ตอนท 3 คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ตอนท 4 ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของ

นกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ตอนท 5 แนวทางพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน

เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

ตอนท 1 สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม จากการเกบขอมลเพอใชในการวจยคร งน แบงเปน 3 กลม คอ คณะกรรมการ

สถานศกษา จานวน 37 คน ผบรหารสถานศกษา จานวน 16 คน และคร จานวน 112 คน รวมผใหขอมลทงสน 165 คน จาแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษาสงสด ตาแหนงหนาทในสถานศกษา และประสบการณการปฏบตงานในสถานศกษา ดงรายละเอยดตอไปน

83

ตารางท 3 จานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถามท เปน คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาและคร

สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษา คร ภาพรวม จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. เพศ 1) ชาย 2) หญง

17 20

45.95 54.05

4 12

25.00 75.00

44 68

39.29 60.71

65 100

39.39 60.61

รวม 37 100.00 16 100.00 112 100.00 165 100.00 2. อาย 1) 21 - 30 ป 2) 31 - 40 ป 3) 41 - 50 ป 4) 51 ปขนไป

2 8 6 21

5.40 21.62 16.22 56.76

2 1 1 12

12.50 6.25 6.25 75.00

16 15 28 53

14.29 13.39 25.00 47.32

20 24 35 86

12.12 14.55 21.21 52.12

รวม 37 100.00 16 100.00 112 100.00 165 100.00 3. ระดบการศกษาสงสด 1) ตากวาปรญญาตร 2) ปรญญาตร 3) ปรญญาโท 4) ปรญญาเอก

15 19 3 -

40.54 51.35 8.11

-

- 8 8 -

-

50.00 50.00

-

45 57 10 -

40.18 50.89 8.93

-

60 84 21 -

36.36 50.91 12.73

- รวม 37 100.00 16 100.00 112 100.00 165 100.00

4. ตาแหนงหนาท ในสถานศกษา

37 22.40 16 9.70 112 67.90 165 100.00

5. ประสบการณการ ปฏบตงานในสถานศกษา 1) นอยกวา 1 ป 2) 1 – 5 ป 3) 6 - 10 ป 4) มากกวา 10 ป

3 13 6 15

8.10 35.14 16.22 40.54

2 4 -

10

12.50 25.00

- 62.50

9 49 27 27

8.04 43.75 24.11 24.10

14 66 33 52

8.48 40.00 20.00 31.52

รวม 37 100.00 16 100.00 112 100.00 165 100.00

จากตารางท 3 พบวาสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม เปนหญงมากกวาชาย (รอยละ 60.61) เมอพจารณาตามกลมผตอบแบบสอบถามพบวา คณะกรรมการสถานศกษาเปนหญงมากกวาชายคอ เปนหญงจานวน 20 คน คดเปนรอยละ 54.05 กลมผบรหารสถานศกษาเปนหญงมากกวาชาย คอ เปนหญงจานวน 12 คน คดเปนรอยละ 75.00 เชนเดยวกบกลมครเปนหญง จานวน 68 คน คดเปนรอยละ 60.71 ดานอายของผตอบแบบสอบถามโดยภาพรวมสวนใหญมอาย 51 ปขนไป จานวน 86 คน คดเปนรอยละ 52.12 เมอพจารณาตามกลมผตอบแบบสอบถามพบวา กลมคณะกรรมการสถานศกษาสวนใหญมอาย 51 ปขนไป จานวน 21 คน คดเปนรอยละ 56.76 กลมผบรหารสถานศกษาสวนใหญมอาย 51 ปขนไป จานวน 12 คน คดเปนรอยละ 75.00 และเชนเดยวกบกลมครสวนใหญมอายระหวาง 51 ปขนไป จานวน 53 คน คดเปนรอยละ 47.32 ระดบการศกษาสงสดของผตอบแบบสอบถาม ในภาพรวมสวนใหญสาเรจการศกษาระดบปรญญาตร จานวน 84 คน คดเปนรอยละ 50.91 เมอพจารณาตามกลมผ ตอบแบบสอบถามพบวา กลมคณะกรรมการสถานศกษาสวนใหญสาเรจการศกษาระดบปรญญาตร จานวน 19 คน คดเปนรอยละ 51.35 กลมผบรหารสถานศกษาสาเรจการศกษาระดบปรญญาโทและปรญญาตรเทากน จานวน

84

ระดบการศกษาละ 8 คน คดเปนรอยละ 50.00 กลมครสวนใหญสาเรจการศกษาระดบปรญญาตร จานวน 57 คน คดเปนรอยละ 50.89 และตากวาระดบปรญญาตร จานวน 45 คน คดเปนรอยละ 40.18 ดานตาแหนงหนาทในสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษา คดเปนรอยละ22.4 ผบรหารสถานศกษา คดเปนรอยละ 9.7 คร คดเปนรอยละ 67.9 ดานประสบการณการปฏบตงานในตาแหนงโดยภาพรวมสวนใหญมประสบการณ 1-5 ป คดเปนรอยละ 40.00 เมอพจารณาตามกลมผตอบแบบสอบถาม พบวาคณะกรรมการสถานศกษาผบรหารสวนใหญมประสบการณการปฏบตงานมากกวา 10 ป จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 40.54 รองลงมาคอ 1-5 ป จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 35.14 กลมผบรหารสถานศกษามประสบการณการปฏบตงานมากกวา 10 ป จานวน 10 คน คดเปน รอยละ 62.50 และกลมครสวนใหญมประสบการณการปฏบตงาน 1 - 5 ป จานวน 49 คน คดเปนรอยละ 43.75 รองลงมาคอ 6 - 10 ปและมากกวา 10 ป จานวนอยางละ 27 คน คดเปนอยางละรอยละ 24.11

ตอนท 2 การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

การวเคราะหระดบการศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชคามชฌมเลขคณต ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) แลวนาคามชฌมเลขคณตไปเทยบเกณฑตามแนวคดของเบสท (Best) ปรากฏผลดงตารางท 4

ตารางท 4 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย โรงเรยนสมมาสกขาโดยภาพรวม

(n = 165) การศกษาบญนยม ( X ) S.D. ระดบ

1. เปาหมาย นโยบาย (X1) 4.69 0.44 มากทสด 2. การจดการเรยนการสอน (X2) 4.56 0.48 มากทสด 3. การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน (X3) 4.37 0.49 มาก 4. การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน (X4) 4.51 0.51 มากทสด 5. การจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) 4.46 0.56 มาก 6. การดแลและใหคาปรกษา (X6) 4.41 0.60 มาก 7. การมสวนรวมของผปกครองและชมชน (X7) 4.36 0.56 มาก

รวม (Xtot) 4.48 0.43 มาก

จากตารางท 4 พบวา การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาโดยภาพรวมมการปฏบตอยในระดบมาก ( X = 4.48, S.D. = 0.43) เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานทมการปฏบตอยในระดบมากทสด 3 ดาน เรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน เปาหมาย นโยบาย ( X = 4.69, S.D. = 0.44) การจดการเรยนการสอน ( X = 4.56, S.D. = 0.48) การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน ( X = 4.51, S.D. = 0.51) และมการปฏบตอยทระดบมาก 4 ดาน เรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอยดงน การจด

85

กจกรรมพฒนาผเรยน ( X = 4.46, S.D. = 0.56) การดแลและ ใหคาปรกษา ( X = 4.41, S.D. = 0.60) การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน ( X = 4.37, S.D. = 0.49) การมสวนรวมของผปกครองและชมชน ( X = 4.36, S.D. = 0.56)

ตารางท 5 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย โรงเรยนสมมาสกขา ดานเปาหมาย นโยบาย

(n = 165) ขอท เปาหมาย นโยบาย (X1) ( X ) S.D. ระดบ

1 โรงเรยนกาหนดเปาหมายพฒนานกเรยนใหเปนคนด มคณธรรม นยมยนดในการฝกฝนปฏบตธรรม ลดละกเลส

4.81 0.48 มากทสด

2 โรงเรยนสงเสรมใหนกเรยนถอศล 5 อยางเครงครด ไมยงเกยวกบอบายมข 4.82 0.46 มากทสด

3 โรงเรยนมนโยบายสงเสรมใหนกเรยนนาความรความสามารถไปประกอบอาชพสจรต 4.70 0.58 มากทสด

4 โรงเรยนกาหนดเปาหมายสงเสรมกระบวนการคด ทกษะการแกปญหาของนกเรยนเพอพฒนาชวตตนเอง 4.54 0.68 มากทสด

5 โรงเรยนสงเสรมใหนกเรยนฝกฝนการใชเหตผลในการดาเนนชวต ตามหลกปรชญา“ศลเดน เปนงาน ชาญวชา”

4.70 0.56 มากทสด

6 โรงเรยนกาหนดแนวทางสงเสรมใหนกเรยนนาความรความสามารถไปทาประโยชนชวยเหลอสงคม 4.60 0.63 มากทสด

รวม 4.69 0.44 มากทสด

จากตารางท 5 พบวา การศกษาบญนยมเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานเปาหมาย นโยบาย (X1) โดยภาพรวมอยในระดบมากทสด ( X = 4.69, S.D. = 0.44) เมอพจารณารายขอพบวา การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาดานเปาหมาย นโยบาย อยทระดบมากทสดทกขอ โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน โรงเรยนสงเสรมใหนกเรยนถอศล 5 อยางเครงครด ไมยงเกยวกบอบายมข ( X = 4.82, S.D. = 0.46) โรงเรยนกาหนดเปาหมายพฒนานกเรยนใหเปนคนด มคณธรรม นยมยนดในการฝกฝนปฏบตธรรม ลดละกเลส ( X = 4.81, S.D. = 0.48) โรงเรยนสงเสรมใหนกเรยนฝกฝนการใชเหตผลในการดาเนนชวต ตามหลกปรชญา“ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” ( X = 4.70, S.D. = 0.56) โรงเรยนมนโยบายสงเสรมใหนกเรยนนาความรความสามารถไปประกอบอาชพสจรต ( X = 4.70, S.D. = 0.58) โรงเรยนกาหนดแนวทางสงเสรมใหนกเรยนนาความรความสามารถไปทาประโยชนชวยเหลอสงคม ( X = 4.60, S.D. = 0.63) และโรงเรยนกาหนดเปาหมายสงเสรมกระบวนการคด ทกษะการแกปญหาของนกเรยนเพอพฒนาชวตตนเอง ( X = 4.54, S.D. = 0.68)

86

ตารางท 6 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย

โรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดการเรยนการสอน (n = 165)

ขอท การจดการเรยนการสอน (X2) ( X ) S.D. ระดบ 1 โรงเรยนจดการเรยนการสอน โดยเนนใหนกเรยนได

เรยนรจากประสบการณจรงในชวตประจาวน 4.71 0.48 มากทสด

2 โรงเรยนจดการเรยนการสอนสงเสรมใหนกเรยน มสวนรวมในการแกไขปญหาสงคม 4.39 0.70 มาก

3 โรงเรยนจดการเรยนการสอน ใหนกเรยนฝกปฏบต โดยบรณาการองคความรและภมปญญาจากแหลงเรยนรในชมชนทองถน

4.50 0.64 มากทสด

4 การจดการเรยนการสอนมการสอดแทรกเ รองคณธรรมศลธรรมทกชวงเวลาในการดารงชวตของนกเรยน

4.62 0.63 มากทสด


จากตารางท 6 พบวา การศกษาบญนยมเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานการจดการเรยนการสอน (X2) ภาพรวมอยในระดบมากทสด ( X = 4.56, S.D. = 0.48) เมอพจารณารายขอพบวาอยในระดบมากทสด 3 ขอ โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน โรงเรยนจดการเรยนการสอน โดยเนนใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรงในชวตประจาวน ( X = 4.71, S.D. = 0.48) การจดการเรยนการสอนมการสอดแทรกเรองคณธรรมศลธรรมทกชวงเวลาในการดารงชวตของนกเรยน ( X = 4.62, S.D. = 0.63) และโรงเรยนจดการเรยนการสอน ใหนกเรยนฝกปฏบต โดยบรณาการองคความรและภมปญญาจากแหลงเรยนรในชมชนทองถน ( X = 4.50, S.D. = 0.64) สวนขอทอยในระดบมากมเพยง โรงเรยนจดการเรยนการสอนสงเสรมใหนกเรยนมสวนรวมในการแกไขปญหาสงคม ( X = 4.39, S.D. = 0.70)

87

ตารางท 7 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย โรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน

(n = 165) ขอท การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน (X3) ( X ) S.D. ระดบ

1 โรงเรยนตงอยในเขตชมชนของ ผปฏบตธรรมทมศล ความคดทถกตอง มเพอนทนาไปสทางทด 4.74 0.50 มากทสด

2 โรงเรยนอยหางไกลแหลงอบายมข 4.03 1.05 มาก 3 โรงเรยนมอาคารสถานท อปกรณการจดการเรยน

การสอน ทเหมาะสมและเพยงพอสาหรบนกเรยน 3.99 0.80 มาก

4 โรงเรยนมแหลงเรยนรเกยวกบอาชพสจรต ใหนกเรยนไดศกษา 4.63 0.59 มากทสด

5 ค ร น ก เ ร ย น ม ป ฏ ส ม พ น ธ ท ด ต อ ก น แ ล ะ มความเปนกนเอง อยางเหมาะสม 4.32 0.67 มาก

6 โ ร ง เ ร ย น ม บ ร ร ย า ก า ศ ส ง เ ส ร ม ก า ร เ ร ย น ร พฒนาคณธรรมและความสามารถ 4.52 0.63 มากทสด

รวม 4.37 0.49 มาก

จากตารางท 7 พบวา การศกษาบญนยมเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานการจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน (X3) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.37, S.D. = 0.49) เมอพจารณารายขอพบวา อยในระดบมากทสด 3 ขอเทากบระดบมาก เรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน โรงเรยนตงอยในเขตชมชนของ ผปฏบตธรรมท มศล ความคดทถกตอง มเพอนทนาไปสทางทด ( X = 4.74, S.D. = 0.50) โรงเรยนมแหลงเรยนรเกยวกบอาชพสจรต ใหนกเรยนไดศกษา ( X = 4.63, S.D. = 0.59) โรงเรยนมบรรยากาศสงเสรมการเรยนร พฒนาคณธรรมและความสามารถ ( X = 4.52, S.D. = 0.63) และอยในระดบมาก 3 ขอ เรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน คร นกเรยนมปฏสมพนธทดตอกนมความเปนกนเอง อยางเหมาะสม ( X = 4.32, S.D. = 0.67) โรงเรยนอยหางไกลแหลงอบายมข ( X = 4.03, S.D. = 1.05) และโรงเรยนมอาคารสถานท อปกรณการจดการเรยนการสอนทเหมาะสมและเพยงพอสาหรบนกเรยน ( X = 3.99, S.D. = 0.80)

88

ตารางท 8 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย โรงเรยนสมมาสกขา ดานการปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน

(n = 165)

ขอท การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากร ในโรงเรยน (X4)

( X ) S.D. ระดบ

1 โรงเรยนมกระบวนการคดเลอกครและบคลากรโดยคานงถงคณธรรม ความรและความสามารถ 4.45 0.67 มาก

2 ครและบคลากรในโรงเรยน ปฏบตตนเปนแบบอยางทดมศล5 ขนละเอยด ไมมอบายมข 4.67 0.55 มากทสด

3 ครและบคลากรในโรงเรยนพฒนาตนเองเสมอ 4.33 0.67 มาก 4 ครและบคลากรในโรงเรยนยนดในการปฏบตธรรม

ลดละกเลส 4.52 0.64 มากทสด

5 ครและบคลากรในโรงเรยนมการดาเนนชวตเรยบงาย ขยน อทศตนทมเทเสยสละใน การปฏบตหนาท 4.58 0.60 มากทสด


จากตารางท 8 พบวา การศกษาบญนยมเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานการปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน (X4) ภาพรวมอยในระดบมากทสด ( X = 4.51, S.D. = 0.51) เมอพจารณารายขอพบวา การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน อยทระดบมากทสด 3 ขอ โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน ครและบคลากรในโรงเรยน ปฏบตตนเปนแบบอยางทดมศล5 ขนละเอยด ไมมอบายมข ( X = 4.67, S.D. = 0.55) ครและบคลากรในโรงเรยนมการดาเนนชวตเรยบงาย ขยน อทศตนทมเทเสยสละใน การปฏบตหนาท ( X = 4.58, S.D. = 0.60) ครและบคลากรในโรงเรยนยนดในการปฏบตธรรมลดละกเลส ( X = 4.52, S.D. = 0.64) และการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน อยทระดบมาก 2 ดาน โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน โรงเรยนมกระบวนการคดเลอกครและบคลากรโดยคานงถงคณธรรม ความรและความสามารถ ( X = 4.45, S.D. = 0.67) และครและบคลากรในโรงเรยนพฒนาตนเองเสมอ ( X = 4.33, S.D. = 0.67)

89

ตารางท 9 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย โรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน

(n = 165) ขอท การจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) ( X ) S.D. ระดบ

1 โรงเรยนจดกจกรรมสงเสรมนกเรยนใหมทกษะ ในการดารงชวต 4.48 0.65 มาก

2 โรงเรยนจดกจกรรมสงเสรมนกเรยนใหมทกษะ ในการพฒนาจตวญญาณ 4.53 0.59 มากทสด

3 โรงเรยนจดกจกรรมสงเสรมความรความสามารถนกเรยน ใหกลาคดกลาทากลาแสดงออกในสงทถกตอง

4.39 0.69 มาก

4 โรงเรยนจดกจกรรมพฒนานกเรยนใหเปนผอทศตนและเปนผนาทเสยสละ เพอประโยชนของสวนรวม 4.45 0.68 มาก

5 โรงเรยนจดกจกรรมพฒนานกเรยนใหคดถงสวนรวม สงคมและสาธารณะประโยชนพรอมรบใชผอน 4.44 0.72 มาก

รวม 4.46 0.56 มาก

จากตารางท 9 พบวา การศกษาบญนยมเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.46, S.D. = 0.56) เมอพจารณารายขอพบวา การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน อยทระดบมากทสด 1 ขอ ไดแก โรงเรยนจดกจกรรมสงเสรมนกเรยนใหมทกษะในการพฒนาจตวญญาณ ( X = 4.53, S.D. = 0.59) การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน อยทระดบมาก 4 ขอ โดยเรยงลาดบมชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน โรงเรยนจดกจกรรมสงเสรมนกเรยนใหมทกษะในการดารงชวต ( X = 4.48, S.D. = 0.65) โรงเรยนจดกจกรรมพฒนานกเรยนใหเปนผอทศตนและเปนผนาทเสยสละ เพอประโยชนของสวนรวม ( X = 4.45, S.D. = 0.68) โรงเรยนจดกจกรรมพฒนานกเรยนใหคดถงสวนรวม สงคมและสาธารณะประโยชนพรอมรบใชผอน ( X = 4.44, S.D. = 0.72) และโรงเรยนจดกจกรรมสงเสรมความรความสามารถนกเรยน ใหกลาคดกลาทากลาแสดงออกในสงทถกตอง ( X = 4.39, S.D. = 0.69)

90

ตารางท 10 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย โรงเรยนสมมาสกขา ดานการดแลและใหคาปรกษา

(n = 165) ขอท การดแลและใหคาปรกษา (X6) ( X ) S.D. ระดบ

1 ครใหคาปรกษากบนกเรยนทงรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ 4.42 0.69 มาก

2 โรงเรยนประสานความรวมมอกบพทธสถานและชมชน เพอดแลและใหคาปรกษากบนกเรยน 4.41 0.75 มาก

3 ครและบคลากรดแลใหคาปรกษากบนกเรยนในรปแบบครอบครว 4.35 0.79 มาก

4 นกเรยนสามารถขอคาปรกษากบนกบวช ครและชาวชมชนไดโดยตรงตลอดเวลา 4.46 0.71 มาก

5 โรงเรยนจดสวสดการเครองใชสงของทจาเปนในชวตประจาวนแกนกเรยนอยางเพยงพอ 4.44 0.67 มาก

6 โรงเรยนดแลนกเรยนดานสขภาพรางกายและจตใจ 4.35 0.71 มาก รวม 4.41 0.60 มาก

จากตารางท 10 พบวา การศกษาบญนยมเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานการดแลและใหคาปรกษา (X6) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.41, S.D. = 0.60) เมอพจารณารายขอพบวา การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการดแลและใหคาปรกษา อยทระดบมากทกขอ โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนสามารถขอคาปรกษากบนกบวช ครและชาวชมชนไดโดยตรงตลอดเวลา ( X = 4.46, S.D. = 0.71) โรงเรยนจดสวสดการเครองใชสงของทจาเปนในชวตประจาวนแกนกเรยนอยางเพยงพอ ( X = 4.44, S.D. = 0.67) ครใหคาปรกษากบนกเรยนทงรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ ( X = 4.42, S.D. = 0.69) โรงเรยนประสานความรวมมอกบพทธสถานและชมชน เพอดแลและใหคาปรกษากบนกเรยน ( X = 4.41, S.D. = 0.75) ครและบคลากรดแลใหคาปรกษากบนกเรยนในรปแบบครอบครว ( X = 4.35, S.D. = 0.77) และโรงเรยนดแลนกเรยนดานสขภาพรางกายและจตใจ ( X = 4.35, S.D. = 0.71)

91

ตารางท 11 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาบญนยมเครอขาย โรงเรยนสมมาสกขา ดานการมสวนรวมของผปกครองและชมชน

(n = 165) ขอท การมสวนรวมของผปกครองและชมชน (X7) ( X ) S.D. ระดบ

1 โรงเรยนไดรบความรวมมอจากทกภาคสวน 4.10 0.72 มาก 2 นกบวช ชาวชมชน ผปกครอง บคลากรและนกเรยน

รวมกนคดวางแผนตดสนใจการดาเนนงานของโรงเรยนตามแนวทางการศกษาบญนยม

4.41 0.71 มาก

3 นกบวช ชาวชมชน ผปกครอง บคลากรและนกเรยน ปฏบตธรรมตามแนวทางบญนยม 4.56 0.61 มากทสด

รวม 4.36 0.56 มาก

จากตารางท 11 พบวา การศกษาบญนยมเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานการมสวนรวมของผปกครองและชมชน (X7) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.36, S.D. = 0.56) เมอพจารณารายขอพบวา การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการมสวนรวมของผปกครองและชมชน อยทระดบมากทสด 1 ขอ ไดแก นกบวช ชาวชมชน ผปกครอง บคลากรและนกเรยน ปฏบตธรรมตามแนวทางบญนยม ( X = 4.56, S.D. = 0.61) การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการมสวนรวมของผปกครองและชมชน อยทระดบมาก 2 ขอ โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกบวช ชาวชมชน ผปกครอง บคลากรและนกเรยนรวมกนคดวางแผนตดสนใจการดาเนนงานของโรงเรยนตามแนวทางการศกษาบญนยม ( X = 4.41, S.D. = 0.71) และโรงเรยนไดรบความรวมมอจากทกภาคสวน ( X = 4.10, S.D. = 0.72)

ตอนท 3 คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

การวเคราะหระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชคามชฌมเลขคณต ( X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) นาไปเทยบกบเกณฑตามแนวคดของเบสท (Best) ปรากฏผลในภาพรวม ดงตารางท 12

92

ตารางท 12 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาโดยภาพรวม

(n = 165) คณธรรมพนฐาน 8 ประการ ( X ) S.D. ระดบ

1. ขยน (Y1) 3.72 0.58 มาก 2. ประหยด (Y2) 3.78 0.63 มาก 3. ซอสตย (Y3) 3.74 0.56 มาก 4. มวนย (Y4) 3.70 0.59 มาก 5. สภาพ (Y5) 3.83 0.55 มาก 6. สะอาด (Y6) 3.79 0.56 มาก 7. สามคค (Y7) 4.07 0.50 มาก 8. มนาใจ (Y8) 3.91 0.64 มาก

รวม (Ytot) 3.82 0.49 มาก

จากตารางท 12 คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาโดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.82, S.D. = 0.49) และเมอพจารณาเปนรายดานพบวาทง 8 ดานอยในระดบมาก โดยเรยงลาดบตามคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน สามคค ( X = 4.07, S.D. = 0.50) มนาใจ ( X = 3.91, S.D. = 0.64) สภาพ ( X = 3.83, S.D. = 0.55) สะอาด ( X = 3.79, S.D. = 0.56) ประหยด ( X = 3.78, S.D. = 0.63) ซอสตย ( X = 3.74, S.D. = 0.56) ขยน ( X = 3.72, S.D. = 0.58) และมวนย ( X = 3.70, S.D. = 0.59)

ตารางท 13 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานขยน

(n = 165) ขอท ขยน (Y1) ( X ) S.D. ระดบ

1 นกเรยนตงใจทางานอยางแขงขนเปนปรกตสมาเสมอ 3.82 0.63 มาก 2 นกเรยนรกและตงใจทางานทไดรบมอบหมาย 3.78 0.64 มาก 3 นกเรยนมความเพยรพยายาม ไมทอถอย สงานหนก

กลาเผชญอปสรรคทเกดขน 3.78 0.68 มาก

4 นกเรยนเอาใจใสรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย 3.79 0.70 มาก 5 เมอมเวลาวางนกเรยนจะทบทวนสงทไดเรยนรมาหรอ

ทากจกรรมทมประโยชนตอตนเองหรอผอน 3.42 0.75 ปานกลาง

รวม 3.72 0.58 มาก

93

จากตารางท 13 พบวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานขยน (Y1) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.72, S.D. = 0.58) เมอพจารณารายขอพบวาสวนใหญอยในระดบมาก มเพยง 1 ขอทอยในระดบปานกลาง ขอทอยในระดบมากเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนตงใจทางานอยางแขงขน เปนปรกตสมาเสมอ ( X = 3.82, S.D. = 0.63) นกเรยนเอาใจใสรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย ( X = 3.79, S.D. = 0.70) นกเรยนรกและตงใจทางานทไดรบมอบหมาย ( X = 3.78, S.D. = 0.64) นกเรยนมความเพยรพยายาม ไมทอถอย สงานหนก กลาเผชญอปสรรคทเกดขน ( X = 3.78, S.D. = 0.68) สวนขอทอยในระดบปานกลาง คอ เมอมเวลาวางนกเรยนจะทบทวนสงทไดเรยนรมาหรอทากจกรรมทมประโยชนตอตนเองหรอผอน ( X = 3.42, S.D. = 0.75)

ตารางท 14 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานประหยด

(n = 165) ขอท ประหยด (Y2) ( X ) S.D. ระดบ

1 นกเรยนดาเนนชวตอยางเรยบงาย 4.19 0.66 มาก 2 นกเรยนใชจายตามฐานะความเหมาะสมกบสภาพของ

ตนเองและครอบครว อยางมเหตผลรอบคอบ 3.92 0.75 มาก

3 นกเรยนรจกคณคาของเงนไมใชจายสรยสรายและรจกเกบออม 3.81 0.79 มาก

4 นกเรยนใชสมบตสาธารณะดวยความระมดระวง อยางคมคา 3.36 0.81 ปานกลาง

5 นกเรยนรจกลดความตองการของตนเองลงบรโภคอปโภคเทาทจาเปน 3.60 0.77 มาก

รวม 3.78 0.63 มาก

จากตารางท 14 พบวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานประหยด (Y2) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.78, S.D.= 0.63) เมอพจารณารายขอพบวา สวนใหญอยในระดบมากมเพยง 1 ขอทอยในระดบปานกลาง ขอทอยในระดบมาก เรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนดาเนนชวตอยางเรยบงาย ( X = 4.19, S.D. = 0.66) นกเรยนใชจายตามฐานะความเหมาะสมกบสภาพของตนเองและครอบครว อยางมเหตผลรอบคอบ ( X = 3.92, S.D. = 0.75) นกเรยนรจกคณคาของเงนไมใชจายสรยสรายและรจกเกบออม( X = 3.81, S.D. = 0.79) นกเรยนรจกลดความตองการของตนเองลงบรโภคอปโภคเทาทจาเปน ( X = 3.60, S.D. = 0.77) สวนขอทอยในระดบปานกลาง คอนกเรยนใชสมบตสาธารณะ ดวยความระมดระวงอยางคมคา ( X = 3.36, S.D. = 0.81)

94

ตารางท 15 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานซอสตย

(n = 165) ขอท ซอสตย (Y3) ( X ) S.D. ระดบ

1 นกเรยนปฏบตตนใน สงท ถกตองตรงไปตรงมา ทงกาย วาจา ใจ 3.70 0.72 มาก

2 นกเรยนมความจรงใจไมใชอบาย คดโกง หลอกลวงผอน 3.93 0.63 มาก

3 นกเรยนปฏบตตามคาพดทใหไวอยางสดความสามารถ 3.63 0.67 มาก 4 นกเรยนไดรบความไววางใจจากคร บคลากรโรงเรยน

ชาวชมชนและผปกครอง 3.81 0.66 มาก

5 นกเรยนตดสนปญหาดวยเหตผลตามขอเทจจรง ไมตดสนดวยความรสกลาเอยงหรออคต 3.62 0.74 มาก

รวม 3.74 0.56 มาก

จากตารางท 15 พบวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานซอสตย (Y3) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.74, S.D. = 0.56) เมอพจารณารายขอพบวา อยในระดบมากทกขอ โดยเรยงลาดบมชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนมความจรงใจไมใชอบาย คดโกง หลอกลวงผอน ( X = 3.93, S.D. = 0.63) นกเรยนไดรบความไววางใจจากคร บคลากรโรงเรยน ชาวชมชนและผปกครอง ( X = 3.81, S.D. = 0.66) นกเรยนปฏบตตนในสงทถกตองตรงไปตรงมา ทงกาย วาจา ใจ ( X = 3.70, S.D. = 0.72) นกเรยนปฏบตตามคาพดทใหไวอยางสดความสามารถ ( X = 3.63, S.D. = 0.67) และนกเรยนตดสนปญหาดวยเหตผลตามขอเทจจรง ไมตดสนดวยความรสกลาเอยงหรออคต ( X = 3.62, S.D. = 0.74)

95

ตารางท 16 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานมวนย

(n = 165) ขอท มวนย (Y4) ( X ) S.D. ระดบ

1 นกเรยนประพฤตตนตามระเบยบขอบงคบและ ขอปฏบตทถกตองดงามอยเสมอ 3.75 0.66 มาก

2 นกเรยนมพฤตกรรมทเหมาะสมตอตนเองและผอน ทงตอหนาและลบหลง 3.60 0.64 มาก

3 นกเรยนตงใจและยนดปฏบตตนตามกฎระเบยบ ขอบงคบ ขอปฏบตของโรงเรยน ชมชนและสงคม 3.76 0.69 มาก

รวม 3.70 0.59 มาก

จากตารางท 16 พบวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานมวนย (Y4) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.70, S.D. = 0.59) เมอพจารณารายขอพบวา ทกขออยในระดบมาก โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนตงใจและยนดปฏบตตนตามกฎระเบยบ ขอบงคบ ขอปฏบตของโรงเรยน ชมชนและสงคม ( X = 3.76, S.D. = 0.69) นกเรยนประพฤตตนตามระเบยบขอบงคบและขอปฏบตทถกตองดงามอยเสมอ ( X = 3.75, S.D. = 0.66) และนกเรยนมพฤตกรรมทเหมาะสมตอตนเองและผอนทงตอหนาและลบหลง ( X = 3.60, S.D. = 0.64)

ตารางท 17 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานสภาพ

(n = 165) ขอท สภาพ (Y5) ( X ) S.D. ระดบ

1 นกเรยนมกรยา มารยาทเรยบรอย ออนนอมถอมตน วางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย 3.75 0.70 มาก

2 นกเรยนพดคยดวยคาพดทไพเราะ ไมใชคาหยาบคาย 3.60 0.73 มาก 3 นกเรยนแตงกายเหมาะสมตามกาลเทศะ บคคล เวลา

และสถานท 4.08 0.68 มาก

4 นกเรยนรจกเสยสละและใหอภยผอน 3.84 0.64 มาก 5 นกเรยนมความเปนมตร ไมกาวราว วางอานาจขมผอน 3.89 0.63 มาก 6 น ก เ ร ย น ม ค ว า ม ม น ใ จ ใ นตน เ อ ง ท เ ห ม า ะ ส ม

ตามวฒนธรรมไทย 3.84 0.69 มาก

รวม 3.83 0.55 มาก

96

จากตารางท 17 พบวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานสภาพ (Y5) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.83, S.D. = 0.55) เมอพจารณารายขอพบวา ทกขออยในระดบมาก โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนแตงกายเหมาะสมตามกาลเทศะ บคคล เวลาและสถานท ( X = 4.08, S.D. = 0.68) นกเรยนมความเปนมตร ไมกาวราว วางอานาจขมผอน ( X = 3.89, S.D. = 0.63) นกเรยนรจกเสยสละและใหอภยผอน ( X = 3.84, S.D. = 0.64) นกเรยนมความมนใจในตนเองทเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย ( X = 3.84, S.D. = 0.69) นกเรยน มกรยามารยาทเรยบรอย ออนนอมถอมตน วางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย ( X = 3.75, S.D. = 0.70) และนกเรยนพดคยดวยคาพดทไพเราะ ไมใชคาหยาบคาย ( X = 3.60, S.D. = 0.73)

ตารางท 18 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานสะอาด

(n = 165) ขอท สะอาด (Y6) ( X ) S.D. ระดบ

1 นกเรยนดแลตนเอง ทอยอาศยและสภาพแวดลอม ใหถกสขลกษณะ 3.75 0.71 มาก

2 นกเรยน มความคดและความประพฤตเปนทนาพงพอใจ ทาใหเกดความสบายใจแกคณะครและผพบเหน 3.80 0.64 มาก

3 นกเรยนมจตใจด คดดทาด ไมมงรายไมอจฉารษยาผอน 3.82 0.62 มาก

รวม 3.79 0.56 มาก

จากตารางท 18 พบวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานสะอาด (Y6) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.79, S.D. = 0.56) เมอพจารณารายขอพบวา ทกขออยในระดบมาก โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนมจตใจด คดดทาด ไมมงรายไมอจฉารษยาผอน ( X = 3.82, S.D. = 0.62) นกเรยนมความคดและความประพฤตเปนทนาพงพอใจ ทาใหเกดความสบายใจแกคณะครและผพบเหน ( X = 3.80, S.D. = 0.64) และนกเรยนดแลตนเอง ทอยอาศยและสภาพแวดลอมใหถกสขลกษณะ ( X = 3.75, S.D. = 0.71)

97

ตารางท 19 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานสามคค

(n = 165) ขอท สามคค (Y7) ( X ) S.D. ระดบ

1 นกเรยนใหความรวมมอรวมใจชวยเหลอทางานทเปนประโยชนตอสวนรวม 4.19 0.62 มาก

2 นกเรยนไมใชความรนแรงในการแกปญหา 4.22 0.61 มาก 3 นกเรยนไมสรางความแตกแยกใหเกดขน 4.02 0.66 มาก 4 นกเรยนเปนผมเหตผลสามารถยอมรบความคดเหน

ทแตกตางของผอนได 3.95 0.60 มาก

5 นกเรยนรจกบทบาทหนาทของตน สามารถปฏบตตนทงในฐานะผนาและผตามทดได 3.94 0.63 มาก

รวม 4.07 0.50 มาก

จากตารางท 19 พบวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานสามคค (Y7) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 4.07, S.D. = 0.50) เมอพจารณารายขอพบวา ทกขออยในระดบมาก โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนไมใชความรนแรงในการแกปญหา ( X = 4.22, S.D. = 0.61) นกเรยนใหความรวมมอรวมใจชวยเหลอทางานทเปนประโยชนตอสวนรวม ( X = 4.19, S.D. = 0.62) นกเรยนไมสรางความแตกแยกใหเกดขน ( X = 4.02, S.D. = 0.66) นกเรยนเปนผมเหตผลสามารถยอมรบความคดเหนทแตกตางของผอนได ( X = 3.95, S.D. = 0.60) และนกเรยนรจกบทบาทหนาทของตน สามารถปฏบตตนทงในฐานะผนาและผตามทดได ( X = 3.94, S.D. = 0.63)

ตารางท 20 คามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานมนาใจ

(n = 165) ขอท มนาใจ (Y8) ( X ) S.D. ระดบ

1 นกเรยนเตมใจอาสาชวยเหลอแบงเบาภาระงาน ของสวนรวม 3.97 0.69 มาก

2 นก เร ยนกระท าส ง ต า งๆ โดยไม เ ร ยกร องห รอ หวงสงตอบแทน 3.92 0.72 มาก

3 นกเรยนรจกสละเวลาสวนตวเ พอชวยเหลองาน ของโรงเรยน สวนรวมและชมชน 3.85 0.76 มาก

รวม 3.91 0.64 มาก

98

จากตารางท 20 คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ดานมนาใจ (Y8) โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( X = 3.91, S.D. = 0.64) เมอพจารณารายขอพบวา อยทระดบมากทกขอ โดยเรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน นกเรยนเตมใจอาสาชวยเหลอแบงเบาภาระงานของสวนรวม ( X = 3.97, S.D. = 0.69) นกเรยนกระทาสงตางๆ โดยไมเรยกรองหรอหวงสงตอบแทน ( X = 3.92, S.D. = 0.72) และนกเรยนรจกสละเวลาสวนตวเพอชวยเหลองานของโรงเรยน สวนรวมและชมชน ( X = 3.85, S.D. = 0.76)

ตอนท 4 ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

ผวจยวเคราะหความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา โดยใชคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product - moment correlation coefficient) ปรากฏผลดงรายละเอยดในตารางท 21 ตารางท 21 การวเคราะหความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

ของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา (n = 165)

ตวแปร

ขยน

(Y 1)

ประหยด

(Y2)

ซอสต

ย (Y 3)

มวนย

(Y4)

สภาพ

(Y5)

สะอาด (

Y 6)

สามค

ค (Y 7)

มนาใจ

(Y8)

รวม (

Y tot)

เปาหมาย นโยบาย (X1) .373** .320** .290** .232** .260** .157* .280** .322** .330** การจดการเรยนการสอน (X2) .395** .335** .292** .261** .243** .188* .309** .339** .349** การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน (X3)

.458** .443** .356** .334** .343** .310** .364** .380** .441**

การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน (X4)

.406** .463** .413** .430** .407** .376** .449** .491** .507**

การจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) .525** .460** .428** .401** .416** .356** .453** .507** .523** การดแลและใหคาปรกษา (X6) .429** .488** .400** .395** .449** .299** .365** .452** .484** การมสวนรวมของผปกครองและชมชน (X7)

.434** .382** .301** .329** .324** .215** .343** .426** .407**

รวม (Xtot) .526** .506** .433** .418** .430** .333** .448** .511** .532**

**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 *มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

99

จากตารางท 21 พบวาการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา (Xtot) มความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา (Ytot) โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ = .532 (r xy = .532) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวาตวแปรทงสอง มความสมพนธกนในระดบปานกลาง

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา (Xtot) มความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานขยน (Y1) มากทสด โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ = .526 (rxy = .526) และมความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานสะอาด (Y6) นอยทสด โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ = .333 (rxy= .333)

อกทงยงพบวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา (Ytot) มความสมพนธกบการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) มากทสด โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ = .523 (rxy = .523) และคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา (Ytot) มความสมพนธกบการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานเปาหมาย นโยบาย (X1) นอยทสด โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ = .330 (rxy= .330)

จากการวจยพบสงทนาสงเกตคอ มเพยงคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานสะอาด (Y6) มความสมพนธกบการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาในระดบนอย มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมคาสมประสทธสหสมพนธกบดานเปาหมาย นโยบาย = .157 (rxy= .157) และดานการจดการเรยนการสอน = .188 (rxy= .188) ตอนท 5 การวเคราะหเนอหาแนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาจากการสมภาษณผเชยวชาญ

ผวจยวเคราะหเนอหา จากการสมภาษณผเชยวชาญทง 5 ทาน พบวา แนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ประกอบดวย

1. พฒนาจตวญญาณ ความร ความสามารถและทกษะอนๆทจาเปน แกบคลากรทเกยวของ โดยเนนพเศษในบคลากรทปฏบตหนาทครผสอนและผดแลนกเรยน

2. พฒนากระบวนการเรยนการสอน จดสภาพแวดลอมทเชอมโยงบรณาการกบประสบการณจรงในวถชวตทเออตอการพฒนาคณธรรมของนกเรยน

3. พฒนาการมสวนรวมของผ เรยนในการจดกจกรรมพฒนาผ เรยนและกจกรรมพเศษของโรงเรยน

100

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) มวตถประสงคเพอทราบ 1) การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 2) คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 3) ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา และ 4) แนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา กลมตวอยาง คอ คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาและคร จานวน 165 คน เครองมอในการวจยใชแบบสอบถาม (questionnaire) และแบบสมภาษณอยางมโครงสราง (structured interview) ผวจยไดรบแบบสอบถามฉบบสมบรณกลบคนมา จานวน 165 ฉบบ คดเปนรอยละ 100 นามาวเคราะหขอมลดวยสถต คอ คาความถ (frequency) คารอยละ (percentage) คามชฌมเลขคณต ( X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การวเคราะหคาสมประสทธสมพนธของเพยรสน (Pearson’s product – moment correlation coefficient) และการวเคราะหเนอหา (content analysis)

สรปผลการวจย

จากการวเคราะหขอมลการวจยเรอง การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา สรปผลการวจยไดดงน

1. การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาในภาพรวมมการปฏบตอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา อยในระดบมากทสด 3 ดาน เรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน เปาหมายนโยบาย การจดการเรยนการสอน การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา อยในระดบมาก 4 ดาน เรยงลาดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน การจดกจกรรมพฒนาผเรยน การดแลและใหคาปรกษา การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน การมสวนรวมของผปกครองและชมชน

2. คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาในภาพรวมมการปฏบตอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวามการปฏบตอยในระดบมากทกดาน โดยเรยงลาดบตามคามชฌมเลขคณตจากมากไปหานอย ดงน สามคค มนาใจ สภาพ สะอาด ประหยด ซอสตย ขยนและมวนย ตามลาดบ

3. การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยน สมมาสกขามความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขามความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานขยนมากทสดและมความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานสะอาดนอยทสด อกทงยงพบวาการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยนมความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการ

101

ของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามากทสดและการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานเปาหมาย นโยบายมความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขานอยทสด

4. แนวทางในการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาม 3 ประการ ไดแก 1) พฒนาจตวญญาณ ความร ความสามารถและทกษะอนๆทจาเปน แกบคลากรทเกยวของ โดยเนนพเศษในบคลากรทปฏบตหนาทครผสอนและผดแลนกเรยน 2) พฒนากระบวนการเรยนการสอน จดสภาพแวดลอมทเชอมโยงบรณาการกบประสบการณจรงในวถชวตทเออตอการพฒนาคณธรรมของนกเรยน 3) พฒนาการมสวนรวมของผเรยนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนและกจกรรมพเศษของโรงเรยน

การอภปรายผล

จากการวจยสามารถนามาอภปรายผลไดดงน 1. ผลการวจยพบวา การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาอยในระดบมาก

ซงแตกตางจากสมมตฐานทตงไวในระดบปานกลาง แสดงใหเหนวาโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตตามแนวทางของการศกษาบญนยมไดมาก อาจเนองจากโรงเรยนสมมาสกขาไดมการปรบปรงแกไขพฒนาการจดการศกษามาอยางตอเนอง

โดยเมอพจารณาเปนรายดาน การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาทมคามชฌมเลขคณตมากทสด คอ ดานเปาหมาย นโยบาย แสดงใหเหนวาการดาเนนงานของโรงเรยนสมมาสกขา มการกาหนดเปาหมาย นโยบายทชดเจน อาจเปนเพราะโรงเรยนสมมาสกขาไดมการกอตงมานานรวม 2 ทศวรรษ จงทาใหเกดการตกผลกในงานทางการศกษาของตนเอง มเปาหมายนโยบาย ปรชญาวสยทศนทางการศกษาทมงพฒนาคน ทางดานจตวญญาณใหมคณธรรมเปนมนษยทสมบรณตามหลกพทธศาสนาตรงกบจนทรเพญ วรวณชชา ไดศกษาเรอง สมมาสกขา การศกษาบญนยม การศกษาทางเลอกใหมเพอสงคมไทย กรณศกษา โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก พบวา การจด การศกษามความแตกตางกบโรงเรยนอนๆ คอมเปาหมายเพอใหเกดการศกษาทสรางมนษยใหไดผล เปนคนมคณธรรม แนวคดและการปฏบตของโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศกและโรงเรยนในเครอโรงเรยนสมมาสกขามลกษณะเปนเอกลกษณเฉพาะของหมกลมและมความแตกตางจากแนวคดของโรงเรยนในกลมอนๆ เพราะเปนโรงเรยนของกลมชนชนศาสนาทมวถการปฏบตแบบเฉพาะตน สอดคลองกบพทยา สทธโชต กลาววา การปฏรปการศกษาตามหลก “มรรคมองค 8” ในพระพทธศาสนานน มศนยกลางของการเรยนรอยท “จตวญญาณ” มงพฒนา “คน” ใหมคณธรรมจรยธรรม การศกษาตามหลกศาสนานนมงพฒนาทางดานจตใจ ซงสงประเดนนนามาสการดาเนนงานทางการศกษาบญนยมทชดเจน อกทงบคลากรทใหขอมลสวนใหญกมประสบการณในตาแหนง มากกวา 6 ปขนไป จงทาใหมความคดเหนพองในทศทาง ซงการศกษาบญนยมดานเปาหมาย นโยบายน เปนหลกทสาคญในการกาหนดทศทางของสถานศกษา อตลกษณและรวมถงการดาเนนงานของสถานศกษา มการวางแผนอยางเปนระบบ สอดคลองกบทพวลย คาคง ทไดศกษาวจย

102

พบวา โรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก จดการศกษาทสะทอนแนวคด ปรชญา วสยทศน นโยบาย เปาหมายอยางชดเจนและ พชรนทร รจรานกล ไดใหความเหนวา การปลกฝงคณธรรมนาความรตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหแกนกเรยน ควรมการบรหารจดการอยางเปนกระบวนการ มการวางแผนนโยบายอยางชดเจนและเปนระบบ มการดาเนนงานอยางตอเนองและจรงจง กาหนดนยามความหมายของการพฒนาคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในบรบทของนกเรยนใหชดเจน มการสรางตวชวดความสาเรจ สวนหนงอาจเปนเพราะทางเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาไดมกจกรรมทบทวนสงเสรมเรยนร เพอใหเกดความรเขาใจทถกตรงตามครรลองของระบบบญนยมยงขนแกบคลากรอยเสมอ

การศกษาบญนยมทมคามชฌมเลขคณตรองลงมาคอ ดานการจดการเรยนการสอน ซงตลอดระยะเวลาทผานมา สภาพจรงของโรงเรยนสมมาสกขาไดมการจดการเรยนการสอนใหนกเรยน ไดเรยนรควบคไปกบวถชวต มการปรบประยกตทฤษฏเขากบการฝกฝนภาคปฏบตจรง สอดคลองกบแนวคด การจดการเรยนการสอนแบบ โมเดลซปปา ทใหผเรยนไดสรางองคความรมปฎสมพนธกบบคคลสงแวดลอม ไดลงมอปฏบตจรง ในชวตและสถานการณทเกดขนจรง พรอมสอดแทรกเรองของศลธรรมคณธรรมทกขณะทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ตรงกบแพรวนภา เรยงรลา ทพบวาการจดการเรยนการสอนเพอการพงพาตนเอง กรณศกษาโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก จดการเรยนการสอนโดยเนนใหนกเรยน ไดลงมอปฏบตงานจรงในสถานทจร งดวยตนเองและไดเรยนรวธการทางานดวยตนเอง เปดโอกาสใหนกเรยนไดเลอกปฏบตงานตามความสนใจและความถนดดวยตนเอง โดยครเปนผคอยใหคาแนะนา ชวยทาใหนกเรยนเกดทกษะการทางาน เมอเกดปญหากคดแกปญหาดวยตนเอง โดยปลกฝงคานยมในการพงพาตนเอง คณธรรมจรยธรรมทดใหแกนกเรยน ตามแนวทางการจดการศกษาทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542 ฉบบปรบปรง พ.ศ.2553 ในมาตรา 23 ทกาหนดใหการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย เนนความสาคญทงคณธรรมความรความสามารถ ตรงกบ ขวญดน สงหคา ไดศกษาพบวา โรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก มการบรณาการนาคณธรรมมาสอบแทรกในทกระดบของโรงเรยน โดยเชอมประสานทกสาขาวชาทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ทาใหนกเรยนเกดความเขาใจและเกดความพากเพยรในการฝกหดทกษะ จากการทางาน พรอมๆกบการเรยนรทางดานวชาการและสามารถศกษาคนควาเพมเตมไดดวยตนเอง อกทงยงพบวา การปลกฝงจตอาสาลกเขาไปในจตวญญาณทาใหนกเรยน มสวนชวยเหลอคนอนไปดวยกนเปน การสรางประโยชนตอสงคม และการปลกฝงเรองคณธรรมจรยธรรม แตกตางจาก ณฐดล โกมลสงหทไดศกษาวจย การดาเนนงานโรงเรยนวถพทธ ในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2 พบวา หลกสตรมการบรณาการพทธธรรมไมครบทง 8 กลมสาระ ดานกระบวนการ พบวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร ไมมกจกรรมไปเชอมโยงกบเหตการณในชวตประจาวนของนกเรยน การจดการเรยนการสอนทบรณาการคณธรรมในชวตประจาวนของโรงเรยนสมมาสกขาน สอดคลองกบออสกตเธอฟ (Osguthorpe) ทพบวาความสมพนธระหวางการเรยนการสอน กจกรรมการเรยนการสอน ตลอดจนการแสดงออกของครทมการแฝงคณธรรมจรยธรรมเขาไปกบครทไมไดแฝงคณธรรมจรยธรรม โดยนกเรยนไดเรยนกบครทงสองคน มพฤตกรรมการเรยนและการแสดงออกภายในหองเรยนทแตกตางกน เชนเดยวกบวทยากร เชยงกล ไดเสนอยทธศาสตรและแนวทางการเสรมสรางคณธรรมในระบบ

103

การศกษาไทย หลกสตรและการจดการเรยนการสอน ควรปรบจากการเอาความรเปนตวตง เปนเอาชวตของผเรยนเปนตวตง โดยบรณาการสาระวชาและโยงถงชวตของผเรยน และสภาพร สขสวสด ซงมความเหนวา การเรยนการสอนควรสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมในทกรายวชา

การศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาทมคามชฌมเลขคณตตาทสด แตยงอยในระดบมาก คอ ดานการมสวนรวมของผปกครองและชมชน เนองจากปจจยในการกอตงโรงเรยนสมมาสกขาแตละแหงนน มพนฐานเรมตนมาบคลากรจากชมชน โรงเรยนจะตงอยในชมชนของ ชาวอโศกและวดเปนอนหนงอนเดยวกน จงทาใหเกดการมสวนรวมอยางใกลชด มคณะกรรมการสถานศกษาทเปนตวแทนมาจากชมชน ผปกครองนกเรยน สอดคลองกบลดาวลย มะลไทย พบวา โรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศกผบรหาร ครผสอนและปราชญชาวบาน ไดมสวนรวมในการตดสนใจ การจดการเรยนการสอนและดานการมสวนรวมไดรบผลประโยชนมากทสด อกทงสอดคลองกบ สทธชย ละมย ทไดศกษาแนวคดการศกษาชมชนเพอการพฒนาทยงยนของศาสตราจารย เสนห จามรก พบวา มหลกการ 5 ขนตอน คอ การคดรวมกน การวางแผนรวมกน การรวมกนปฏบต การรวมกนประเมน การรวมกนรบผลประโยชน ซงหลกการนรวมถงการมสวนรวมในการจดการศกษาดวย สวนการทมคามชฌมเลขคณตตาทสด ประการหนงอาจเปนเพราะโรงเรยนสมมาสกขาเปนองคกรทมภาคสวนเกยวของหลายสวน การมสวนรวมจงอาจไมครบถวน ผตอบแบบสอบถามอาจมองในภาคสวนผปกครองทไมสามารถปฏบตธรรมของตามแนวทางบญนยมไดดวยเชนกน ซงดวยเหตนทาใหนกเรยนไมสามารถฝกฝนปฏบต พฒนาตนเองในดานคณธรรมไดตอเนองเพราะมความขดแยงกนระหวางขณะอยโรงเรยนกบบาน สอดคลองกบ ดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญ ทพบวา สถาบนครอบครวสถาบนการศกษา สถาบนศาสนาและสภาพแวดลอมสงผลตอการพฒนาคณธรรม 8 ประการของนกเรยนโดยเรยงลาดบจากมากไปนอย 3 ลาดบแรก ไดแก ความขยน ความประหยดและ ความมนาใจ

2. คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ในภาพรวมอยในระดบมาก ซงแตกตางจากสมมตฐานทตงไวในระดบปานกลาง แสดงวาโดยภาพรวมตามความเหนของกลมตวอยางเหนวา นกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาสามารถปฏบตตนอยบนคณธรรมพนฐาน 8 ประการไดในระดบมาก เปนเพราะวาโรงเรยนสมมาสกขากอตงขนมาโดยมปรชญาการศกษาตามหลกพทธศาสนาอดมการณทางการศกษาจงมงเนนดานคณธรรมเปนหลก มนกบวช ครและผใหญชาวชมชนทนกเรยนใกลชดไดชวยดแล ทศนคตความคด คาพดและพฤตกรรมการกระทาอยเสมอ มการทางานดแลดานคณธรรมนกเรยนอยางเปนระบบและประสานรวมมอกน นาคณธรรมจรยธรรมมาเปนสวนสาคญในการประเมนตดสนตามหลกสตรครอบคลมนอกเหนอกวานโยบายการศกษาชาตกาหนดโดยใหนาหนกถง รอยละ 40 ซงนกเรยนจะไดรบการพฒนาตามแนวทางดงกลาวตลอดระยะการมสภาพเปนนกเรยนโรงเรยนสมมาสกขา ครานลย (Cranley) ไดศกษาพฤตกรรมการปฏบตในดานจรยธรรมนกเรยนในโรงเรยนประถมศกษาในชมชนเมองของประเทศไทย พบมาตรการทโรงเรยนใชในการอบรมจรยธรรมนกเรยนมกรอบความคด 5 ดาน คอ การสอนจรยธรรมเปนสวนหนงของหลกสตร การสอนจรยธรรมโดยใชกจกรรมการสอนทตอเนอง การสอนจรยธรรมโดยกาหนดระเบยบกฎของหองเรยน การสอนจรยธรรมโดยดาเนนตามนโยบายและระเบยบของทางราชการแตกตางกบ ไพศาล วาณชสจต ไดศกษาการพฒนาคณธรรมพนฐานนกเรยน

104

ของโรงเรยน บานบวขาว อาเภอกฉนารายณ จงหวดกาฬสนธ พบวา กอนการพฒนาคณธรรมพนฐานนกเรยน ขาดลกษณะนสยทดในตนเอง ครไมมการกากบดแล ตดตามนกเรยนอยางสมาเสมอ ผรบผดชอบงานคณธรรมพนฐานไมดาเนนงานอยางตอเนอง แผนการปฏบตงานเพอสงเสรมคณธรรมพนฐานของนกเรยนไมชดเจนและไมมการกากบตดตามอยางเปนระบบ เมอพจารณาเปนรายได พบวา

คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ทมคามชฌม เลขคณตมากทสด คอ สามคค เนองจากโรงเรยนสมมาสกขาเปนโรงเรยนประจา นกเรยนมาจากภมภาคตางๆ หลากวฒนธรรมหลายความคด การอาศยอยรวมกนเปนเวลายาวนาน นกเรยนจงจาเปนตองปรบตวยอมรบความแตกตางของเพอนพนองทอาศยอยรวมกน อกทงทางโรงเรยนจะเนนกระบวนการธรรมาธปไตยและประชาธปไตย ทางานเปนทมรวมคดตดสนใจ ผานกจกรรมทนกเรยนมสวนขบเคลอน เชน การลงแขก คายยวชนอโศกสมพนธ การแสดงในวนสาคญและการรวมกจกรรมตางๆ ซงมกทาโดยพรอมเพรยงรวมกนอยเสมอ มการตดตามประเมนผลกจกรรม นกเรยนมการประชมสรปงานปญหาอปสรรค แนวทางแกไขหลงเสรจสนกจกรรมกบครตลอดกระบวนการ อจจมา เชาวนด ไดศกษา การศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบการประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการในชวตประจาวน ของนกเรยนมธยมศกษา กรงเทพมหานคร พบวานกเรยนทไดรบการเลยงดตางกนมการประยกตใชคณธรรมพนฐาน 8 ประการ ในชวตประจาวน แตกตางกนอยางมนยสาคญ โดยนกเรยนทไดรบการเลยงดแบบประชาธปไตยมการประยกตใชคณธรรมมากทสด รองมา คอ นกเรยนทไดรบการเลยงดแบบทอดทง และแบบใหความคมครองมากเกนไป การดาเนนงาน ของโรงเรยนสมมาสกขาจงเปนสวนสงเสรมใหเกดความสามคค

คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ทมคามชฌมเลขคณตรองลงมาคอ มนาใจ โรงเรยนสมมาสกขาซงใชระบบบญนยม (ยนดในการลดกเลส) เสยสละ ละความเหนแกตว อยรวมกนแบบสาธารณะโภค (กองกลางสวนรวม) ทงชมชน วด โรงเรยน ผบรหาร ครหรอบคลากรของโรงเรยนลวนเปนอาสาสมครทางานโดยไมมเงนเดอนคาจาง ใดๆ อกทงสงคมชมชนทอยรอบขางสงแวดลอมของนกเรยน แหลงเรยนรสมมาอาชพทนกเรยนไดเขาไปเรยนรฝกฝนปฏบตกดาเนนไปเพอสวนรวม รวมถงกจกรรมพเศษตางๆ เชน ชวยเหลอผประสบภยคลนยกษ (Tsunami) อทกภยใหญปลายป 2554 ซงโรงเรยนไดนามาเปนกจกรรมพฒนาผเรยนจากสถานการณจรงเพอใหนกเรยนไดรบประสบการณจรงเปนอยางด อกทงเปนปจจยสงเสรมทาใหผเรยนเหนความทกขยากของผอน ชวยใหเกดสานกจตสาธารณาทาเพอผอน ทาเพอสวนรวม มนาใจซงกนและกนเกดขนแกนกเรยนโดยตวนกเรยนเอง สอดคลองกบสายฤด วรกจโภคาทร และคณะ ไดทาการวจย “คณลกษณะดานคณธรรมจรยธรรมของประชาชนชาวไทย” พบวา คณธรรมทเปนปจจยสนบสนน ทาหนาทเปนคณธรรมทสนบสนนใหบคคลไดเขาไปมสวนรวมในการทากจกรรมตางๆ โดยมงหวงผลเพอประโยชนสวนรวม ไดแก ความเมตตากรณา เออเฟอเผอแผ ความกตญและความเสยสละ ตรงกบทฤษฏของโคลเบรก ( Kohlberg ) ทไดแบงพฒนาการทางจรยธรรมออกเปน 3 ระดบ โดยเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาไดพยายามสรางจตสานกในระดบท 3 ระดบจรยธรรมตามหลกการดวยวจารณญาณ หรอระดบเหนอกฎเกณฑสงคม เพอใหคณธรรมไดตดตวนกเรยนตลอดไป

105

คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ทมคามชฌมเลขคณตนอยทสด แตยงอยในระดบมาก คอ มวนย โดยโรงเรยนไดมการสงเสรมผานการอบรมทงกจกรรมหนาเสาธง การประชมประจาสปดาห กจกรรมกจวตร ทตองรกษาเวลารวมกน อกทงการทนกเรยนตองปฏบตตามตารางกจกรรมประจาวนและรกษากฎระเบยบทของโรงเรยน นกเรยนมความตงใจและยนดทจะปฏบตตนตามกฎระเบยบทงของโรงเรยนและชมชนหรอกจกจรรมพเศษเชน ตงขอตกลงสาหรบฝกฝนตนเอง (ตบะธรรม) ในการประพฤตลดละกเลสหรอขอบกพรองของตนเองในชวงเขาพรรษาของทกปพรอมกบครและชาวชมชน ซงเปนสวนสงเสรมความมวนยใหเกดมแกนกเรยน สอดคลองกบซไฮลา ขวญคาวน ทใหความคดเหนวา ควรมการอบรมเรองระเบยบวนยใหกบนกเรยนและผปกครอง จดสภาพแวดลอมระเบยบ กฎเกณฑของโรงเรยนควรเอออานวยตอการจดกจกรรม ดานการจดการจดกจกรรมการเรยนการสอนควรมการสอดแทรกเรองการเสรมสรางวนยในชวโมงสอน ครควรเปนตวอยางทดใหกบนกเรยนในทกดาน มการควบคมดแลความเปนระเบยบเรยบรอย ความสะอาดในการแตงกายของนกเรยนและครยงควรเปนแบบอยางทด มทศนคต เหนเปาหมายในการปลกฝงความมวนย เชนเดยวกบแฮนเดอรสน แอนเทโลและเคลยร (Henderson, Antelo and Clair) ไดศกษาพบวา ครผสอนตองมประสบการณทางดานระเบยบวนยและการยดมนและวสยทศนกวางไกล เลงเหนถงความจาเปนและความสาคญของการยดมนในคณธรรม จรยธรรม รวมถงตระหนกถงผลกระทบทมตอสงคม ถงกระนนนกเรยนยงมภาระ ความสานกความรบผดชอบตอหนาทตามทไดรบมอบหมายและนอกเหนอ อนมสวนทาใหมผลกระทบกบการตรงตอเวลา วนยและกฎระเบยบบางประการของนกเรยน สอดคลองกบดลใจ ถาวรวงศ ตนเจรญและอรณ สาธรพทกษ ศกษาพบวาคณธรรมจรยธรรมดานตางๆของเยาวชนตนแบบ มการแสดงออกดานคณธรรมดานความมวนยนอยทสด

จากการวจยพบสงทนาสงเกตคอ คณธรรมดานขยนในภาพรวมและทกขออยในระดบมาก ยกเวนขอ เมอมเวลาวางนกเรยนจะทบทวนสงทไดเรยนรมาหรอทากจกรรมทมประโยชนตอตนเองหรอผอนทอยในระดบปานกลาง อาจเปนเพราะวา นกเรยนสมมาสกขาไดรบการปลกฝงคานยมทเสยสละ มความยนดทมเทใหกบสวนรวมสาธารณะเปนหลก ประกอบกบกจกรรมตามตารางกจวตรของนกเรยนมเวลาสวนตวนอย ทาใหเมอนกเรยนมเวลาวางหรอสวนตว จงความตองการพกหรอผอนคลายอยางอสระ เชนเดยวกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการดานประหยดโดยภาพรวมและทกขออยในระดบมาก ยกเวนขอ นกเรยนใชสมบตสาธารณะดวยความระมดระวงอยางคมคาทอยในระดบปานกลาง อาจเปนเพราะวา ครและบคลากรเปนผเสยสละและใหความสาคญตอสวนรวม แตนกเรยนโรงเรยนสมมาสกขา เปนเดกทอยากรอยากลองอยากทา ฝกฝนการทางานหรอกจกรรมทตนรกชอบ มความคกคะนองขาดความระมดระวงรอบคอบตามวย จงทาใหอปกรณเครองใชสมบตสาธารณเสยหายบาง

3. ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 มความสมพนธในระดบปานกลางตรงตามสมมตฐาน อาจเปนเพราะโรงเรยนสมมาสกขาแตละแหงเปนโรงเรยนขนาดเลก จานวนนกเรยนไมมาก การดาเนนงานดานตางๆ การดแลเขาถงนกเรยนจงกระทาไดงาย สอดคลองกบ ล (Lee) ไดศกษาเชงปรมาณเพอสารวจความเขาใจของนกเรยนในบรรยากาศคณธรรม

106

ในโรงเรยน ทวประเทศไตหวน โรงเรยนขนาดเลกมคะแนนสงกวาโรงเรยนขนาดกลางและใหญ เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขามความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานขยนมากทสด อาจเปนเพราะโรงเรยนสมมาสกขาเปนสงคมของคนทเขามาเสยสละ ละความเหนแกตวจงมจดเรมตนของคณธรรมคอ ความขยนและพยายามปลกฝงความขยนเปนคณธรรมพนฐานอยแลว อกทงโรงเรยน มกจกรรมพเศษอยเสมอและกจกรรมภาคปฏบตใหนกเรยนไดกระทา สอดคลองกบพรนาคา ปองกนภย พบวาชมชนสนตอโศกมความคาดหวงวานกเรยนโรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศกมพฤตกรรมทแสดงถงความขยนเปนอนดบแรก แมแตกตางตรงทพบวาพฤตกรรมดานนของนกเรยนยงดอยอย แตดวยสภาพแวดลอม วฒนธรรมประเพณของสงคมชาวอโศก การประสานรวมกนระหวางบานวดโรงเรยน มนาหลกธรรมทางพทธศาสนาการดาเนนชวตทเรยบงายมาปรบใช พงพาตนเองทาใหนกเรยน มความเพยรพยายามทากจกรรมตางๆของตนอยางขยนขนแขง สอดคลองกบ มงหมาย มงมาจน ทพบวา โรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก มการใชหลกสตรปรบประยกตเขากบวถชวต วฒนธรรมประเพณไทยของชาวชมชนราชธานอโศกทมไดแยกเปนเอกเทศจากวดและโรงเรยน รวมกนพฒนานกเรยนใหมคณสมบตอนพงประสงคการพงตนเองไดดวยหลกธรรมของศาสนาพทธและการพงตนเองในการประกอบสมมาอาชพ การจดการเรยนการสอนทพฒนานกเรยนใหมความรความสามารถทงวชาการและวชาชพควบคกนไปในทางสายกลางดวยความมเหตผลของความรวมมอของชมชนอยางพอประมาณในการจดกจกรรมท มผลในการเปลยนแปลงพฤตกรรมนกเรยนในชวตประจาวนและอยภายใตพนฐานของความขยนและอดทน การศกษาบญนยมมความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานสะอาดนอยทสด แมจะอยในระดบมากทงนอาจเปนเพราะความสะอาดเปนคณธรรมทกระทาและรบผดชอบสวนตว มความเชอมโยงกบผอนและสงคมนอย การศกษาบญนยมอาจจะเขาไปสมพนธกบสวนนนอย ประกอบกบพนทของโรงเรยนและชมชนททางโรงเรยนรบผดชอบมบรเวณกวางนกเรยนบคลากรมนอย ภาระและกจกรรมประจามมากจงทาใหการเอาใจใสขาดความตอเนองในการกากบตดตามการพฒนาคณธรรมดานสะอาดของผรบผดชอบ อกทงความสะอาดทเนนเปนดานจตใจอนเปนสงททาไดยาก

ทงยงพบวาการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยนมความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามากทสด และการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา ดานเปาหมาย นโยบายมความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขานอยทสด สอดคลองสภาพจรงของโรงเรยนสมมาสกขา ซงมกจกรรมพฒนาผ เรยนหลากหลายรปแบบ ทงในและนอกสถานท ซงมจดมงหมายใหนกเรยนไดพฒนาคณธรรมพนฐาน จากเหตปจจยทเกดขนการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขา อาจเปนเพราะวา เปาหมาย นโยบายเปนสงทโรงเรยนกาหนดขนจากอดมการณทางการศกษา เพอเปนแนวและทศทางในการบรหารดาเนนกจการกจกรรมของโรงเรยน สาหรบโรงเรยนสมมาสกขาเนนใหนกเรยนเปนผทมคณธรรมศลธรรมทด แตเปาหมาย นโยบายนนไมอาจเขาไปกระทา (Treatment) โดยตรงตอตวของนกเรยน ซงจาเปนตองผานชองทางกจกรรมงานดานตางๆของโรงเรยนและในวถชวตของตนเองและชมชน โดยเฉพาะดานกจกรรมพฒนาผเรยน ซงมสวนเขาไปกระทาโดยตรงตอนกเรยน เชน กจกรรมลงแขกทานา-เกยวขาว งานฐานรวมพฒนาชมชน

107

วนอาทตย ทนกเรยนไดรวมกนทางานสวนกลาง งานของชมชน โดยทนกเรยนจะรวมคดวางแผนชวยเหลอรบผดชอบดแลกนและกนทางานแกปญหากระทงสาเรจลลวง แตถงกระนนการใหความรความเขาใจทถกตองตามแนวทางเปาหมาย นโยบายของการศกษาบญนยมกเปนสงจาเปนทจะสงเสรมคณธรรมใหบคลากรรวมถงนกเรยน ยงเปนสงสาคญ สอดคลองกบอาภรณ พลเสน ไดศกษาผลการวเคราะหตวแปรพหของคณธรรมจรยธรรมเพอพฒนาแนวทางการสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมของราชนาวไทย พบวาแนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนเตรยมทหารเหลาทหารเรอ นกเรยนนายเรอ และ ขาราชการทหารเรอ กองทพเรอตองมนโยบายเปนรปธรรม ดานโรงเรยนเตรยมทหารและโรงเรยนนายเรอ ตองมความรวมมอและประสานงานระหวางโรงเรยน และกบสถาบนครอบครว คดเลอกครและนายทหารปกครอง และจดกจกรรมทหลากหลาย ดานหลกสตร บรรจเนอหาจรยศกษาและสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมในชนเรยน ดานคร/นายทหารปกครอง แสวงหาความรอยเสมอ และดานตวนกเรยน มการสอบคดเลอก ทงดานความรและดานคณธรรมจรยธรรม

จากการวจยพบสงทนาสงเกตคอ มเพยงการศกษาบญนยมของโรงเรยนสมมาสกขาดานเปาหมาย นโยบายและดานการจดการเรยนการสอนทมความสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาดานสะอาดในระดบนอย โดยมนยสาคญทางสถต ทระดบ .05 อาจเนองดวย เปาหมายนโยบายของการศกษาบญนยมเปนการกาหนดแนวทางในวงกวาง ไมไดกาหนดเนนคณธรรมสวนตน เชน ความสะอาดซงเปนทงคณธรรมและคณลกษณะของแตละบคคล การเชอมโยงกบภายนอกและสงคมมนอย การพฒนาปรบปรงคณธรรมดานนจงอาศยกระบวนการคดอยางมวจารณญาณของตนเปนสาคญ อกทงการจดการเรยนการสอน ทใหความร ความสาคญและรายละเอยด กระบวนการคดอยางมวจารณญาณมเหตผลในดานนยงมไมมากพอ

4. แนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ประกอบดวย

4.1 พฒนาจตวญญาณ ความร ความสามารถและทกษะอนๆทจาเปน แกบคลากรทเกยวของ โดยเนนพเศษในบคลากรทปฏบตหนาทครผสอนและผดแลนกเรยน

ดวยการศกษาบญนยมทโรงเรยนสมมาสกขานามาเปนแนวทางสาหรบ การดาเนนงาน มตวชวดทสาคญคอ คณภาพของบคลากรและรวมถงตวของนกเรยน โดยเฉพาะคณภาพดานจตวญญาณ ตองมงสเปาหมายพฒนาบคลากรทเกยวของ คร รวมถงนกเรยนใหมศล 5 ทเกดขนจรงในจตใจเปนพนฐาน ลดละกเลสเปนมนษยทสมบรณ ตามหลกพทธศาสนาคอ อารยะบคคล ซงชวยสรางสรรคโลก ถงทสดไมตองการหรอคาดหวงลาภยศสรรเสรญ สงตอบแทนทงวตถธรรมและนามธรรม เรยนรพฒนาจตวญญาณ เรยนรเหตในจตและปฏบตตามหลกอรยสจ 4 กระทงเกดผล ทางจตใจ มความรมเหตมผล สามารถภมตานทานสาหรบการดาเนนชวตทามกลางสงคมวตถนยม และนาความรนนมาพฒนาความสามารถทกษะ เพอประกอบอาชพสจรตดารงชวตตนเองได อกทงพรอมทจะทาประโยชนแกผอน

สาหรบครผปฏบตหนาทสอนและผดแลนกเรยนโดยตรง ควรมการคดเลอกผทความรกในวชาชพคร สามารถปฏบตตนลดละกเลสความไมด พฒนาจตใจของตนไดดในระดบหนง พรอมเปนแบบอยางทดแกนกเรยนได โดยเฉพาะเบองตนคอ ความโกรธ ความไมชอบใจ ความราคาญและอคต

108

เพราะจะเปนอปสรรคและเครองขวางกน การประสบความสาเรจของกระบวนการจดการศกษา เมอทาในสวนดงกลาวไดแลว กจะสงผลใหครผปฏบตหนาทสอนหรอดแลนกเรยนนนมจตใจกวางขน รบงานภาระทตองรบผดชอบไดมากขน สามารถรองรบผลสะทอนกลบจากการกระทบกระทงกนระหวางผรวมงานหรอนกเรยน อกทงยงตองมความรความเขาใจทางดานอดมการณ วสยทศนและปรชญาการศกษาบญนยมทถกตองชดเจน มความสามารถดานเทคนควธการสอน ศลปะการถายทอดและจตวทยาทางการศกษาเปนอยางด รวมถงการปฏบตหนาทควรระลกอยเสมอวา นกเรยนคอ ลกหลาน ครไมใชผบงคบบญชาทสามารถสงการไดทกอยาง แตครเปนกลยาณมตรทดของนกเรยน ควรทจะทาหนาทในลกษณะแนะแนวและปกครองพรอมกน ทงตระหนกวา ความสาเรจของโรงเรยนสมมาสกขาตามแนวทางการศกษาบญนยมนนเรมตนทแตละคน เมอทกคนเสยสละพฒนาฝกฝนเปลยนแปลงตวเองใหดและสมบรณขน ภาพรวมของการศกษาบญนยมกจะเปลยนแปลงพฒนาสทศทางทดและสมบรณขนเชนกน

4.2 พฒนากระบวนการเรยนการสอน จดสภาพแวดลอมทเชอมโยงบรณาการกบประสบการณจรงในวถชวตทเออตอการพฒนาคณธรรมของนกเรยน

ดวยสงคมของโรงเรยนสมมาสกขาเปนโรงเรยนประจา มลกษณะแบบครอบครว มความสมพนธระหวางกนแบบไมเปนทางการ ซงปรากฏใหเหนไดจากการเรยกสรรพนามแทนกนแบบเครอญาต “ลง” “ปา” “นา” “อา” มากกวาเรยกตามตาแหนงหนาทความรบผดชอบของแตละคน มกระบวนการถายทอดองคความร ทกษะและภมปญญาจากรนสรน พอแมสลกหลาน พสนองมานบยสบสามสบป สอดคลองกบดวอทใหนยามการศกษา คอ ความเจรญงอกงาม คอชวต การสรางเสรมประสบการณใหแกบคคลดวยกระบวนการทกอยาง รวมถงการถายทอดความรและทกษะ ทบรรพชนคนรนกอนไดเลอกไวดแลวใหกบอนชนทเปนสมาชก การเรยนรทเกดขนเปนการเรยนรจากประสบการณและวถชวตจรงตลอดเวลา มใชการเรยนรในหองเรยนและตาราเปนหลก อกทง การเรยนรโดยอาศยประสบการณจรงเปนเครองมอชวยใหเกดการเรยนรทมประสทธภาพ เมอนาความรทางทฤษฎเขามาเชอมโยง นกเรยนจะสามารถเขาใจไดอยางลกซงชดเจน อกทงกจกรรมพฒนาผเรยนและการจดการเรยนการสอนควรใหผเรยนมสวนรวมแสดงความคดเหนและรวมจดการเรยนการสอน ครควรปรบประยกตเออใหกบนกเรยนแตละคนทมความรก พงพอใจหรอถนดและความสามารถในการเรยนรทแตกตางกน

การเรยนรทเกดขนตลอดเวลาในวถชวตของนกเรยน จงจาเปนตองจดสงแวดลอม บรบทของสงคม ชมชน บคคลทเปนแบบอยางเออตอการพฒนาคณธรรมพนฐานของนกเรยน ใหนกเรยนอาศยอยในชมชนของคนดมศลธรรมคณธรรม ปลอดอบายมข สงแวดลอมแหลงเรยนรทางธรรมชาตและสมมาอาชพ รวมถงการคดกรองสอตางๆ เชน ปายคาคม ขาวสาร เพลงหรอภาพยนตรทนกเรยนเรยนรอนเปนการเชองโยงสการเรยนรของนกเรยนดวย เชนกน

รวมถงผปกครองซงมความใกลชดตอชวตของนกเรยน โรงเรยนควรมการรณรงคใหผปกครองมสวนรวมในการพฒนาตนเองเรยนรปฏบตธรรมรวมกบนกเรยน เนองจากสภาพแวดลอมทนกเรยนสมผสในโรงเรยนระหวางเปดภาคเรยนกบปดภาคเรยนทบานระหวางปดภาคเรยน มความแตกตางไปตามแตละครอบครว การทผปกครองไมสามารถปฏบตธรรมพรอมกบนกเรยนไดกเปนสวนหนงททาใหการพฒนาดานคณธรรมพนฐานของนกเรยนไมตอเนอง หากผปกครองรวมมวถชวตทเปน

109

แบบอยางสอดคลองกบการปฏบตของนกเรยน นกเรยนจะเกดกาลงใจและไมหวนไหวในการฝกฝนเรยนรพฒนาคณธรรมตามเปาหมายของโรงเรยน สอดคลองกบ ลารสน (Larson) ไดสรางโครงงานเชงคณภาพเพอศกษาผลกระทบของวทยาลยศลปศาสตรขนาดเลกทมตอการพฒนาจรยธรรมของนกศกษาในวทยาลยตามการรบรของ วทยาลยสาหรบครสตงนกายคาทอลกและวทยาลยสาหรบ ครสเตยนนกายโปรแตสแตนท วธการศกษาใชการสมภาษณ ผลการศกษาพบวา นกศกษาสวนใหญ เชอวาระดบ การพฒนาจรยธรรมซงเกดขนทวทยาลยนนไดรบการเสรมแรงจากความเชอและหลกการทสรางขนมากอนแลวและพบวาอทธพลของผปกครองโดยเฉพาะอยางยงในระหวางทไดการเลยงดจากบานเปนเวลานาน นกศกษาสวนใหญเหนวามอทธพลมากทสดตอการพฒนาจรยธรรมของนกศกษาเหลานน

4.3 พฒนาการมสวนรวมของผเรยนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนและกจกรรมพเศษของโรงเรยน

ดวยโรงเรยนสมมาสกขานน มกจกรรมพฒนาผเรยนทหลากหลายและกจกรรมพเศษเพอสาธารณประโยชนแกสงคมของทางโรงเรยนมมากมาย จงเปนโอกาสทดสาหรบการพฒนาศกยภาพ นกเรยนใหรจกคด วางแผน ตดสนใจ แกไขปญหา ซงสวนนสามารถพฒนาใหเรยนมสวนรวมไดคดรเรมในการทางานรวมกบโรงเรยน มความเปนเจาของกจกรรม มวจารณญาณในการสรางสรรคสานกถงคณธรรมความดงามทควรกระทา รจกลดกเลสเสยสละ ลดความเหนแกตว เพมความรบผดชอบจากเหตการณจรง สอดคลองกบทฤษฏพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบรก ในระดบจรยธรรมตามหลกการดวยวจารณญาณ ซงนกเรยนสามารถตดสนใจไดเองวาสงใด “ถก” “ผด” “ไมควร” โดยปราศจากอทธพลของครทบงคบหรอชนา ดวยจตสานกและความเขาใจของนกเรยนตรงสวนน ชวยใหเกดประโยชนในการพฒนาคณธรรมพนฐานเปนอยางมาก

สงเสรมการจดกจกรรมพฒนาผเรยนทชวยใหนกเรยนไดมความรความเขาใจธรรมะกบชวตของตนเองมากขน อยางนอยการเขาใจความลกซงในศล 5 ซงศล 5 ของโรงเรยนสมมาสกขามความละเอยดออนและมความเชอมโยงกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการและคณธรรมอนๆอยแลว สอดคลองกบเทยเลอร (Taylor) ทไดศกษาความสมพนธระหวางศาสนากบการพฒนาทางศลธรรม พบวา ระหวางผทเครงศาสนาและไมเครงศาสนากบการพฒนาเหตผลทางดานจรยธรรมทแตกตางกนโดยทผทเครงศาสนามการพฒนาจรยธรรมทดขน ตลอดจนระดบของความมเหตผลทางจรยธรรมทแตกตางจากผทไมเครงครดในศาสนา ดงนนหากสามารถปฏบตทางกายและวาจาใหไดเปนเบองตนและพฒนาตอไปใหเปนผลจรงอนมาจากจตใจของนกเรยน ดวยการทงดเวนหรอไมปฏบตสงไมไดทงปวง เมอปฏบตเสมอๆจะชวยยกระดบจตใจทดและจะกระทาสงทดท เปนคณธรรม ซงคณธรรมเหลานนกจะตงอยบนประโยชนตอผอนใหมากทสดและเพอตวเองนอยทสด

110

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาเรอง การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ผวจยมขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางในการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา เพอใหมประสทธผลทครบถวนและประสทธภาพทดยงขน อกทงเพอเปนแนวทางในการศกษาวจยครงตอไป

ขอเสนอแนะของการวจย

1. คณะกรรมการดานการศกษาบญนยมซงเปนหนวยงานทดแลขบเคลอนดาเนนการปฏบตหรอพฒนางานดานการศกษาใหเปนไปตามเปาหมายนโยบายของการศกษาบญนยม ควรใหความสาคญสนใจในการสงเสรมพฒนาบคลากรใหมความรความเขาใจในอดมการณเปาหมายของระบบการศกษาบญนยมในเชงลกอยางแทจรง มใชเพยงความรอยางกวางๆเขาใจอยางผวเผน จนกระทงการนาเปาหมายนโยบายไปสการปรบประยกตเชอมโยงกบหลกการและเทคนควธทางการศกษาสการปฏบตกจกรรมตางๆไดจรงอยางเปนรปธรรม ซงจะเชอมโยงถงการกาหนดเปนยทธศาสตร การดาเนนงานของสถานศกษาตอไป

2. สถานศกษาควรใหความสาคญ ศกษาทบทวนสงเสรมพฒนากระบวนการจดกจกรรมพฒนาผ เรยนตามแนวทางของการศกษาบญนยม เชน การเชญผ เช ยวชาญชวยฝกอบรม ทาการศกษาวจยเพอนาผลทไดปรบปรงใหดยงขน เพอบมเพาะคณธรรมพนฐานใหเกดมกบนกเรยนไดดยงขน

3. บคลากรทางการศกษาของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาทกระดบ ควรตระหนกถงความสาคญของตนเองและโอกาสในการพฒนาตนเองทงดานจตวญญาณ ความรความสามารถ โดยเปดใจกวางศกษาเรยนรฝกอบรม ทงปรชญา ทกษะ ความรทเกยวของกบการศกษา เชน เทคนคการสอน จตวทยาการศกษา กฎหมายการศกษา เทคโนโลยการศกษา เปนตน ซงจะชวยพฒนาระบบการศกษาบญนยมใหเปนระบบการศกษาทสมบรณ อนมผลในการสรางคนดมคณธรรมใหกบ สงคมโลกตอไป

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาวจยทงเชงปรมาณและเชงคณภาพเกยวกบระดบคณธรรมพนฐานของนกเรยน โดยใชนกเรยนเปนประชากรและกลมตวอยาง

2. ควรมการศกษารปแบบกระบวนการบรหารการศกษาบญนยมทงระบบ 3. ควรมการศกษาวธการจดตงโรงเรยนคณธรรมตามหลกการศกษาบญนยม

111

รายการอางอง ภาษาไทย กระทรวงศกษาธการ. 6 เดอน การขบเคลอนคณธรรมนาความร ถงครถงเดกถงโรงเรยน

ถงประชาชน. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ, 2550. _____________. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 . กรงเทพฯ :

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2552. _____________. การปฏรปการเรยนรของกระทรวงศกษาธการ. กรงเทพฯ: กรมวชาการ. _____________. พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท6. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา,

2525. _____________. พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท7. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา,

2525. _____________. พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท11. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา,

2525. กระทรวงวฒนธรรม. คมอการดาเนนงานเสรมสรางศลธรรมสาหรบเดกและเยาวชน . กรงเทพฯ:

กรมการศาสนา, 2552. ขวญดน สงหคา. “การบรณาการการศกษาของโรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก” วทยานพนธ

ศลปะศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาพฒนบรณาการศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน,2554.

คณะอาจารยภาควชาพนฐานการศกษา คณะวชาครศาสตร วทยาลยครสวนสนนทา. ความรเบองตนทางการศกษาและการศกษาไทย. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: โรงพมพและทาปกเจรญผล, 2529.

จรงจง ศรผล, ฝายวชาการและอดตครใหญโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก .สมภาษณ, 2 มกราคม 2555.

จนทรเพญ วรวณชชา. “สมมาสกขา การศกษาบญนยม การศกษาทางเลอกใหมเพอสงคมไทย” สารนพนธศลปสาสตร บณฑต สาขาศาสนศกษา วทยาลย ศาสนศกษา มหาวทยาลยมหดล, 2546.

จนทราน สงวนนาม. ทฤษฎและแนวปฏบตในการบรหารสถานศกษา. กรงเทพฯ:บคพอยท, 2545.

จงเซยงฝาซอ.ระบบสงคม “บญนยม” ในศตวรรษท 21 ทางเลอกท 3 ทดกวาทนนยมและคอมมวนสต. กรงเทพฯ: สานกพมพฟาอภย, 2546.

จระพนธ พลพฒน และ คา แกว ไกรสรพงษ. การเรยนรของเดกปฐมวยไทย : ตามแนวคดมอนเตส ซอร. กรงเทพฯ:อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2543.

เจมส ฟลเซอร. Capitalism: a very short introduction. แปลโดย ปกรณ เลศเสถยรชย.กรงเทพฯ:โอเพนเวลด, 2554.

เจาะลกปญหาการศกษาปจจบน การศกษาแบบบญนยม “แกปญหาการศกษาปจจบน” ม.ป.ท., ม.ป.ป.

112 เจอจนทร จงสถตอย และรงเรอง สขภรมย . รายงานการสงเคราะหงานวจยคณลกษณะและ

กระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของประเทศตางๆ . กรงเทพฯ : ศนยคณธรรม, 2550.

ใจกลน นาวาบญนยม, ผอานวยการโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก.สมภาษณ, 2 มกราคม 2555.

ชนาธป พรกล. การออกแบบการสอน การบรณาการ การอาน การคดวเคราะหและการเขยน กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกณมหาวทยาลย, 2552.

ชวงศ ฉายะบตรและมงหมาย ซอตรง . หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานหนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม ชนมธยมศกษาปท 3 ชวงชนท 3 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม . กรงเทพฯ: วฒนาพานช , 2548.

ซไฮลา ขวญคาวน. “การมสวนรวมของผปกครองนกเรยนและครในการเสรมสรางวนยใหแกนกเรยน โรงเรยนกรงปนง สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษายะลาเขต 1” การคนควาอสระครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏยะลา,2554.

ณฐดล โกมลสงห. “การดาเนนงานโรงเรยนวถพทธ สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต 2” สาระนพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร, 2550.

ณรงค ณ ลาพนและเพชร รปวเชต. การบรหารจดการคณภาพโดยรวม. เชยงใหม: เชยงใหมโรงพมพแสงศลป, 2546.

ดวงเดอน พนธมนาวน. ทฤษฎตนไมจรยธรรม การวจยและการพฒนาบคคล. กรงเพทฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2538.

เดนตะวน นรวโร, ทปรกษาการศกษาบญนยม.สมภาษณ, 29 ธนวาคม 2554. ทพวรรณ ยทธโยธน, การศกษาไทย. กรงเทพฯ: ธนะการพมพ, 2528. ทพวลย คาคง. “การจดการศกษาทสะทอนแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษาโรงเรยน

สมมาสกขาสนตอโศก” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2552.

ทศนา แขมมณ, ศาสตรการสอน. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2554.

นงลกษณ วรชชยและรงนภา ตงจตรเจรญกล, การวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงคณธรรมจรยธรรมของคนไทย . กรงเทพฯ:ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม,2551.

“บนทกการประชมชมชนปฐมอโศก” 30 มกราคม 2555

ประเวศ วะส. ระบบการศกษาทแกความทกขยากของคนทงแผนดน. กรงเทพฯ: ศนยจตปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล, 2553.

113 ____________. ระบบการเรยนรใหม ไปใหพนวกฤตแหงยคสมย. กรงเทพฯ:มลนธสาธารณสข

แหงชาต, 2549. ____________. สวนโมกข-ธรรมกาย-สนตอโศก. พมพครงท 1 กรงเทพฯ : สานกพมพหมอ

ชาวบาน, 2530. ผาแกว ชาวหนฟา, ทปรกษาการศกษาบญนยม.สมภาษณ, 1 มกราคม 2555

พรนาคา ปองกนภย. “พฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนสมมาสกขาสนตอโศก ทชมชนคาดหวง” ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม,2548.

พรรณทพย ศรวรรณบศย. ทฤษฎจตวทยาพฒนาการ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2553.

พระธรรมปฎก.พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรร .กรงเทพฯ:มหาวทยาลยจฬาลงกรณ, 2538.

พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) . การศกษากบเศรษฐกจ ฝายไหนจะรบใชฝายไหน . กรงเทพฯ:สหธรรมก, 2545.

พระธรรมกตตวงศ(ทองด สรเตโช). พจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสน “คาวด”. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ธรรมสภาและสถาบนบนลอธรรม, 2551.

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต. กรงเทพฯ: สานกพมพสตรไพศาล, 2553. พชรนทร รจรานกล. “การศกษาการปลกฝงคณธรรมนาความรตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ใหแกนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาพฒนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

พทยา สทธโชต. “การปฏรปการศกษาตามหลกพทธศาสนา” สาระนพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาพทธศาสนศกษา คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม,2550.

พระ พนาสภน. ทาไมการศกษาตองมากอน. กรงเทพฯ: สานกพมพฟสกสเซนเตอร, 2553. พทธทาสภกขและปญญานนทภกข. คณธรรมของชวตทดงาม. กรงเทพฯ: ธรรมสภา, 2540. เพชรดนฟา ดศโยธน. “การบรหารสวสดการสงคมแบบเศรษฐกจพอเพยงในระบบบญนยม”

วทยานพนธสงคมศกษาศาสตรมหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2550.

แพรวนภา เรยงรลา. “การจดการเรยนการสอนเพอการพงพาตนเอง กรณศกษาโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวจยและประเมนผลการศกษา ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2552.

ไพฑรย สนลารตนและคณะ. สตตสกขาทศน เจดมมมองการศกษาใหมและการเรยนการสอนนอกกรอบ 7 ประการ. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2554.

ไพพรรณ เกยรตโชตชย. กระบวนทศนใหมแหงการศกษาในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: สานกพมพบรษทการศกษาจากด, 2545.

114 ไพรช มณโชต,“พระผทรงเปนครแหงแผนดน พระผทรงเปนตนแบบเปนครทงแผนดน ,” วชาการ

14, 4 (ตลาคม – ธนวาคม 2554): 13. ไพศาล วาณชสจต. “การพฒนาคณธรรมพนฐานนกเรยนของโรงเรยนบานบวขาว อาเภอ

กฉนารายณ จงหวดกาฬสนธ” วทยานพนธครศาสตมหาบณฑต สาขาวชา การบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม,2552.

ฟาไท สมชาตโก, ทปรกษาการศกษาบญนยม. สมภาษณ, 6 มกราคม 2555. มาเรย เลนาและเฮกลา โฮรน. “พทธสาสนาแบบสนตอโศกและคาตอบจากฝายรฐของไทย” แปลโดย

ผศ.ดร.ขวญด อตวาวฒชย.กรงเทพฯ:ฟาอภย,2552. มงหมาย มงมาจน. “การประยกตใชแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในการบรหาร โรงเรยนสมมา

สกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน,2552.

____________, อดตผอานวยการโรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก. สมภาษณ, 8 มกราคม 2555.

ยนต ชมจต. ความเปนคร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร, 2550. ยค ศรอารยะ. ภมปญญาบรณาการ. กรงเทพฯ: อมรนทรแอนพบลชชง, 2542. “ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสงเสรมคณธรรมแหงชาต พ.ศ. 2550” ราชกจจานเบกษา

(วนท 25 กรกฎาคม 2550) ราชบณฑตยสถาน . พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 . กรงเทพฯ: นานมบคส

พบลเคชนส, 2546. รนธรรม อโศกตระกล. “การพฒนารปแบบการจดการศกษานอกระบบโรงเรยนเพอนการพงพา

ตนเองตามแนวคดของชาวอโศก” วทยานพนธดษฎบณฑต คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2546.

____________. ระบบบญนยมในชมชนราชธานอโศก จงหวดอบลราชธาน : นวตกรรมสงคมจากภมปญญาพทธ 2549

รจร ภสาระ . แบบเรยนแนวหนาชดพฒนากระบวนการสรางเสรมลกษณะนสย . พมพครงท 5.กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน,2541.

โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก. รายงานการประเมนตนเอง, 2552. ____________. ธรรมนณการพฒนาโรงเรยน รอบท 3(ปการศกษา 2547-2551) อ.เมอง

จ.นครปฐม

____________. “บนทกรายงานการประชมครโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ประจาปการศกษา 2454-2555”

____________. “รายงานสรปรวมการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค นกเรยนโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ภาคเรยนท 2/2554”

115 โรงเรยนอสสมชญ. คมอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-3 ปการศกษา 2555. กรงเทพฯ: แปลน

กราฟค, 2555. วนดา ชนนทยทธวงศและคณะ. คมอการบรหารระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ชวงชนท 3-4.

กรงเทพฯ: กรมสขภาพจต, 2546. ____________.ค มอค รระบบการ ดแลชวยเหลอนก เร ยน ชวง ชนท 3 -4 . กรง เทพฯ :

กรมสขภาพจต, 2546. วรากรณ สามโกเศศและคณะ. ขอเสนอทางเลอกระบบการศกษาทเหมาะสมกบสขภาวะคนไทย .

กรงเทพฯ:โรงพมพภาพพมพ, 2553. วจตร ศรสอาน. ปรชญากบการศกษา. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2532.

วชตวงศ ณ ปอมเพชร. ปฎรปการศกษา แนวคดและขอเสนอแนะ. กรงเทพฯ: บรษท วศระ จากด, 2553.

วทยากร เชยงกล. สภาวะการศกษาไทย ป 2549/2550 การแกปญหาและการปฏรปการศกษาอยางเปนระบบองครวม . พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550.

วไล ตงจตสมคด. การศกษาและความเปนครไทย. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร, 2544. สมณะโพธรกษ “การศกษาบญนยม” สารอโศก (เมษายน 2544):15. ____________.“กาไร-ขาดทนแทของอารยชน,” เราคดอะไร 17, 254 (กนยายน 2554) : 20. ____________. สาธารณโภค เศรษฐกจชนดใหม. กรงเทพฯ: สานกพมพกลนแกน, 2550. สมสดา ผพฒน . คมอระบบพฒนาศลธรรม คณธรรม จรยธรรมในสถานศกษา .กรงเทพฯ:กลมงาน

โรงเรยนอาชวศกษา, 2553. สายฤด วรกจโภคาทรและคณะ. รายงานการวจยฉบบสมบรณ คณลกษณะและกระบวนการ

ปลกฝงคณธรรมจรยธรรมในประเทศไทย. กรงเทพฯ: ศนยคณธรรม, 2554. สาโรช บวศร. รากแกวการศกษา. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ, 2552. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. รายงานการเสวนาทางวชาการเรอง กระบวนการ

เสรมสรางจรยธรรม:บรณาการระหวางบาน วด โรงเรยนและชมชน. กรงเทพฯ:สานกนายกรฐมนตร, 2546.

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. รายงานการวจยประเมนผล คณธรรม 8 ประการของผเรยน เจตคตและพฤตกรรม. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษา, 2551.

____________. รายงานเบองตนการสรางเสรมคณธรรมในระบบากรศกษาไทย . กรงเทพฯ: วทซ คอมมวนเคชน, 2550.

____________. แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง พ.ศ.2552-2559 ฉบบสรป. กรงเทพฯ:สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2553.

สานกนายกรฐมนตร. งบประมาณโดยสงเขป ประจาปงบประมาณ 2555. กรงเทพฯ: สานกงบประมาณ, 2555.

____________. “ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสงเสรมคณธรรมแหงชาต พ.ศ. 2550”13 กรกฎาคม พ.ศ. 2550.

116 สานกรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา,”รายงานการประเมนคณภาพภายนอก

สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก,” 2551. สทธชย ละมย.“การวเคราะหแนวคดการศกษาชมชนเพอการพฒนาทยงยนของศาสตราจารยเสนห

จามรก” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการศกษานอกระบบโรงเรยน ภาควชานโยบาย การจดการและความเปนผนาทางการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

สใบตอง บญประดบ. การพฒนางานดวยระบบ Re-engineering,AIC,QC,ฯลฯ. กรงเทพฯ: บานเกอรก, 2550.

สธรรม ธรรมทศนานนท.เอกสารประกอบการสอนวชา 05015 818 การพฒนาทกษะและจรยธรรมในการบรหาร(ภาควชาบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม)

สรเธยร จกรธรานนท. สนตอโศก สามทศวรรษททาทาย. กรงเทพฯ: สานกพมพมตชน, 2550. สรางค โควตระกล. จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2553. สรพงษ ปนาทกล. ความรเบองตนทางการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพและทาปกเจรญผล, 2526. สภาพร สขสวสด. “การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนสตรนนทบร” สาระนพนธ

ปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร,2552. สวรรณ มทองคาและคนอนๆ. ผลการพฒนากระบวนการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมของผเรยน

โดยกรอบนวตกรรมการประเมนตนเองแบบสากล. นนทบร: โรงพมพและทาปกเจรญผล, 2552.

สวดา แสงสหนาท.นกบวชสตรไทยในพระพทธศาสนา พลงขบเคลอนคณธรรมสสงคม. กรงเทพฯ: พเพลมเดย, 2552.เสถยรพงษ วรรณปก. แนวทางการพฒนาคานยมและคณธรรมของเยาวชนในปจจบน. กรงเทพฯ:สมาคมครสงคมศกษาแหงประเทศไทย, 2533.

โสภณ นมทองและคณะ. คมอภาคความรความสามารถนกวชาการศกษา. กรงเทพฯ: คณพนอกษรกจ, ม.ป.ป.

โสภณ สภาพงษ. แรงดลใจแหงชวต. พมพครงท3. กรงเทพฯ: กองทนวฒธรรม, 2542. อมรา เลกเรงสนธ. คณธรรมสาหรบผบรหาร. กรงเทพฯ: สานกพมพเสมาธรรม, 2542. อจจมา เชาวนด. “การศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบการประยกตใช

คณธรรมพนฐาน 8 ประการในชวตประจาวน ของนกเรยนมธยมศกษา กรงเทพมหานคร” ปรญญานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอนสงคมศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2551.

อาจอง ชมสาย ณ อยธยา. คณธรรมนาความร. กรงเทพฯ: สานกพมพฟรมายด, 2553. อทน โพธแกว,อดตครใหญโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก.สมภาษณ,27 ธนวาคม 2554. อดมศกด ภาระพฤต. ความสภาพเปนคณธรรมขนพนฐาน (Online).accessed 26 October

2012 Available from http://www.gotoknow.org/blogs/posts/189593 อานาจ ยทธววฒน. ปฏวตการศกษา ตามแนวทางสงคมนยม. กรงเทพฯ: สานกพมพประชาธรรม,

2517.

117 เอสเตเว ปยอล อ ปองส . 20 คณธรรมสาหรบเดกด . พมพครงท 5. กรงเทพฯ : นานมบคส

พบลเคชนส, 2551. ภาษาตางประเทศ Katz, Daniel and Kahn, Robert L. The Social Psychology of Organization, 2nd ed.

New York : John Wiley & Son, 1978. Best, John W. Research in Education, New York : Prentice Inc, 1970.

Lee, Cronbach J. Essentials of Psychological Testing, 3rd ed. New York : Harper & Row Publisher, 1974.

Likert,Rensis. New Pattern of Management New York : McGraw – Hill Book Company, 1961.

Cranley, Mary Elizabeth. “Tessaan School : The Moral Life of a Thai Primary School”, Dissertation Abstracts International, 2003.

Larson, Vernon C. Jr. Student Perception of Moral Development at Three Liberal Arts Institutions, Pro Quest Dissertation Abstracts. 2003.

Chi Ming Lee , A survey of the Moral Atmosphere of Elementary and Junior High

School in Taiwan. Dissertation Abstracts International. 2004.

Taylor , Maxiene. The Correlation Netween Religiosity and Moral Development , Dissertation Abstracts International. 2005.

Osguthorpe,Richard D. On the Relationship Between the Moral Development of a Student. Dissertation Abstracts International. 66, 8 (February 2006) : 158.

Richard l. Henderson, Abseal antelo and Norman St Clair, Ethics and Values In the

Context of Teaching Excellence In the Changing World of

Education, accessed May 10, 2014, available from

http://journals.cluteonline.com/index.php/TLC/article/viewArticle/96

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก หนงสอขอความอนเคราะหตรวจเครองมอวจย

หนงสอขอทดลองเครองมอวจย หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

หนงสอขอสมภาษณงานวจย

ภาคผนวก ข รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย

รายชอสถานศกษาในเครอโรงเรยนสมมาสกขาทใชทดลองเครองมอ รายชอสถานศกษาทใชเปนกลมตวอยาง

รายชอเชยวชาญในการสมภาษณ

125

รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอวจย

ผวจยไดเรยนเชญผเชยวชาญทเกยวของกบการศกษา ตรวจสอบความเทยงตรง เชงเนอหา (content validity) จานวน 5 ทาน ดงน

1. ดร. รสพร ทองธรรมจนดา วฒการศกษา : ปรชญาดษฎบณฑต (การบรหารการศกษา) ตาแหนงปจจบน : ผอานวยการโรงเรยนอนบาลสขสวสด จ.นครปฐม

2. นางสาว ชลพร แจมถนอม วฒการศกษา : การศกษาศาสตรมหาบณฑต

(วชาการประเมนและวดผล) ตาแหนงปจจบน : ครผสอนโรงเรยน ภปร.ราชวทยาลย จ.นครปฐม

3. นางสาว สายสนย กอสนาน วฒการศกษา : ครศาสตรบณฑต (ภาษาไทย)

: ครศาสตรมหาบณฑต (หลกสตรและการสอน) ตาแหนงปจจบน : ครผสอนโรงเรยนยอเซฟอปถมภ จ.นครปฐม

4. ดร. มงหมาย มงมาจน วฒการศกษา : ศกษาศาสตรดษฎบณฑต (การบรหารการศกษา)

ตาแหนงปจจบน : ผใหญบานชมชนบญนยมราชธานอโศก จ.อบลราชธาน

5. นาง อทน โพธแกว วฒการศกษา : วทยาศาสตรมหาบณฑต (ฟสกส)

ตาแหนงปจจบน : ผทรงคณวฒโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก จ. นครปฐม

126

รายชอสถานศกษาในเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาทใชทดลองเครองมอและเกบขอมล

การทดลองเครองมอผวจยไดใช คณะกรรมการสถานศกษา จานวน 1 ทาน ผบรหารสถานศกษา จานวน 1 ทาน และคร จานวน 2 ทานและการเกบขอมลในการวจยผวจยได เกบขอมลกบ คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษา คร ซงเปนกลมตวอยางจากโรงเรยนสมมาสกขา ดงน

1. โรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก กรงเทพมหานคร

2. โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก จ.นครปฐม

3. โรงเรยนสมมาสกขาศรษะอโศก จ.ศรสะเกษ

4. โรงเรยนสมมาสกขาศาลอโศก จ.นครสวรรค

5. โรงเรยนสมมาสกขาหนผาฟานา จ.ชยภม

6. โรงเรยนสมมาสกขาราชธานอโศก จ.อบลราชธาน

7. โรงเรยนสมมาสกขาสมาอโศก จ.นครราชสมา

8. โรงเรยนสมมาสกขาภผาฟานา จ.เชยงใหม

127

รายชอผเชยวชาญสาหรบสมภาษณเพอทราบแนวทาง

การพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน

เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

1. สมณะรก โพธรกขโต

: ผนากลมสนตอโศก

: ประธานทปรกษาสถาบนบญนยม

2. สมณะฟาไท สมชาตโก

วฒการศกษา : ครศาสตรบณฑต

ตาแหนงปจจบน : ผสอนวชาพระพทธศาสนา โรงเรยนสมมาสกขา : หวหนาทปรกษาฝายการศกษาบญนยม

3. ดร. มงหมาย มงมาจน

วฒการศกษา : ศกษาศาสตรดษฎบณฑต (การบรหารการศกษา)

ตาแหนงปจจบน : ผใหญบานชมชนบญนยมราชธานอโศก จ.อบลราชธาน

4. นางสาว ฟงฝน จงคศร วฒการศกษา : ศกษาศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการศกษา) ตาแหนงปจจบน : ผอานวยการโรงเรยนสมมาสกขาสนตอโศก กรงเทพมหานคร

5. นาย แรงเกอ ชาวหนฟา

วฒการศกษา : ศกษาศาสตรมหาบณฑต (แนะแนวการศกษา) ตาแหนงปจจบน : กรรมการสถานศกษาโรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก

จ.นครปฐม

ภาคผนวก ค แบบสอบถามเพอการวจย

โครงสรางคาถามเพอสมภาษณผเชยวชาญ

129

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง

การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา .............................…………………………………..

คาชแจง 1. แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงค เพอทราบความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา คาตอบทไดจะเปนประโยชนอยางยงตอการพฒนาคณภาพการศกษาบญนยมในภาพรวมและไมมผลกระทบตอผตอบแบบสอบถามแตอยางใด ขอมลทงหมดนจะถกเกบไวเปนความลบไมเผยแพรใหผหนงผใดไดรบร การตอบแบบสอบถามของทานจะชวยใหการดาเนนการวจยครงนบรรลวตถประสงคและเปนประโยชนตอการพฒนาการศกษาบญนยมในโอกาสตอไป 2. แบบสอบถามม 3 ตอน จานวน 75 ขอ ดงน ตอนท 1 ขอคาถามเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม 5 ขอ ตอนท 2 ขอคาถามเกยวกบการศกษาบญนยม 35 ขอ ตอนท 3 ขอคาถามเกยวกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา 35 ขอ ผวจยหวงเปนอยางยงวา จะไดรบความอนเคราะหจากทานดวยดและขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน นายกตพงษ แซเจยว นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

130

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง

การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา .............................…………………………………..

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม คาชแจง โปรดทาเครองหมาย / ในชอง หนาขอความทตรงกบสถานภาพของทาน

สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม สาหรบผวจย 1. เพศ

ชาย หญง [ ] 01

2. อาย 21 - 30 ป 31 - 40 ป 41 - 50 ป 51 ปขนไป

[ ] 02

3. ระดบการศกษาสงสด ตากวาปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

[ ] 03

4. ตาแหนงหนาทในสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาหรอรองผอานวยการหรอผปฏบตหนาทแทน

รองผอานวยการ คร

[ ] 04

5. ประสบการณการปฏบตงานในสถานศกษา นอยกวา 1 ป 1 – 5 ป 6 – 10 ป มากกวา 10 ป

[ ] 05

131 ตอนท 2 การศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

คาชแจง การตอบคาถามแตละขอ ใหทานพจารณาตดสนใจวาสถานศกษาของทานมการปฏบตเกยวกบการศกษาบญนยมตามทบรรยายไวในระดบใดและโปรดทาเครองหมาย / ในชองท ตรงกบความคดเหนของทานเพยงชองเดยว ระดบ 5 หมายความวา การศกษาบญนยมมการปฏบตอยในระดบ มากทสด ระดบ 4 หมายความวา การศกษาบญนยมมการปฏบตอยในระดบ มาก ระดบ 3 หมายความวา การศกษาบญนยมมการปฏบตอยในระดบ ปานกลาง ระดบ 2 หมายความวา การศกษาบญนยมมการปฏบตอยในระดบ นอย ระดบ 1 หมายความวา การศกษาบญนยมมการปฏบตอยในระดบ นอยทสด

ขอ การศกษาบญนยม ระดบความคดเหน สาหรบผวจย (5) (4) (3) (2) (1)

เปาหมาย นโยบาย

1. โรงเรยนกาหนดเปาหมายพฒนานกเรยนใหเปนคนดมคณธรรม นยมยนดในการฝกฝนปฏบตธรรม ลดละกเลส

[ ] 06

2. โ ร ง เ ร ย น ส ง เ ส ร ม ใ ห น ก เ ร ย น ถ อ ศ ล 5 อยางเครงครด ไมยงเกยวกบอบายมข [ ] 07

3. โรงเรยนมนโยบายสงเสรมใหนกเรยนนาความรความสามารถไปประกอบอาชพสจรต

[ ] 08

4. โรงเรยนกาหนดเปาหมายสงเสรมกระบวน การคด ทกษะการแกปญหาของนกเรยนเพอพฒนาชวตตนเอง

[ ] 09

5. โรงเรยนสงเสรมใหนกเรยนฝกฝนการใชเหตผลในการดาเนนชวต ตามหลกปรชญา“ศลเดน เปนงาน ชาญวชา”

[ ] 10

6. โรงเรยนกาหนดแนวทางสงเสรมใหนกเรยน น าความร ค ว ามสามารถไปท าประ โยชนชวยเหลอสงคม

[ ] 11

132


การจดการเรยนการสอน

7. โรงเรยนจดการ เ รยนการสอน โดยเนนใหน ก เ ร ยน ได เ ร ยนร จ ากประสบการณจ ร ง ในชวตประจาวน

[ ] 12

8. โรงเรยนจดการเรยนการสอนสงเสรมใหนกเรยนมสวนรวมในการแกไขปญหาสงคม [ ] 13

9. โรงเรยนจดการเรยนการสอน ใหนกเรยน ฝกปฏบต โดยบรณาการองคความรและ ภมปญญาจากแหลงเรยนรในชมชนทองถน

[ ] 14

10. การจดการเรยนการสอนมการสอดแทรกเรองคณธรรมศลธรรมทกชวงเวลาในการดารงชวตของนกเรยน

[ ] 15

การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน

11. โรงเรยนตงอยในเขตชมชนของ ผปฏบตธรรม ทมศล ความคดทถกตอง มเพอนทนาไปสทาง ทด

[ ] 16

12. โรงเรยนอยหางไกลแหลงอบายมข [ ] 17

13. โรง เร ยนมอาคารสถานท อปกรณการ จด การเรยนการสอน ท เหมาะสมและเพยงพอสาหรบนกเรยน

[ ] 18

14. โรงเรยนมแหลงเรยนร เกยวกบอาชพสจรต ใหนกเรยนไดศกษา [ ] 19

15. คร น ก เ ร ย น มปฏ ส ม พ น ธ ท ด ต อ ก น แล ะ มความเปนกนเอง อยางเหมาะสม

[ ] 20

16. โรง เรยนมบรรยากาศส ง เสรมการเร ยน ร พฒนาคณธรรมและความสามารถ [ ] 21

133


การปฏบตเปนแบบอยางของครและบคลากรในโรงเรยน

17. โรงเรยนมกระบวนการคดเลอกครและบคลากรโดยคานงถงคณธรรม ความรและความสามารถ [ ] 22

18. ครและบคลากรในโรงเรยน ปฏบตตนเปนแบบอยางทดมศล 5 ขนละเอยด ไมมอบายมข [ ] 23

19. ครและบคลากรในโรงเรยนพฒนาตนเองเสมอ [ ] 24

20. ครและบคลากรในโรงเรยนยนดในการปฏบตธรรมลดละกเลส [ ] 25

21. ครและบคลากรในโรงเรยนมการดาเนนชวตเ ร ย บ ง า ย ขย น อ ท ศ ตน ท ม เ ท เ ส ย ส ล ะ ในการปฏบตหนาท

[ ] 26

การจดกจกรรมพฒนาผเรยน

22. โรงเรยนจดกจกรรมสงเสรมนกเรยนใหมทกษะในการดารงชวต [ ] 27

23. โรงเรยนจดกจกรรมสงเสรมนกเรยนใหมทกษะในการพฒนาจตวญญาณ [ ] 28

24. โ ร ง เ ร ย น จ ด ก จ ก ร ร ม ส ง เ ส ร ม ค ว า ม รความสามารถนกเร ยน ให กล าคดกล าท า กลาแสดงออกในสงทถกตอง

[ ] 29

25. โรงเรยนจดกจกรรมพฒนานกเรยนให เปน ผอทศตนและเปนผนาทเสยสละ เพอประโยชนของสวนรวม

[ ] 30

26. โรงเรยนจดกจกรรมพฒนานกเรยนใหคดถงส วนรวม ส งคมและสาธารณะประโยชน พรอมรบใชผอน

[ ] 31

134


การดแลและใหคาปรกษา

27. ครใหคาปรกษากบนกเรยนทงรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ [ ] 32

28. โรงเรยนประสานความรวมมอกบพทธสถานและชมชน เพอดแลและใหคาปรกษากบนกเรยน [ ] 33

29. ครและบคลากรดแลใหคาปรกษากบนกเรยน ในรปแบบครอบครว [ ] 34

30. นกเรยนสามารถขอคาปรกษากบนกบวช ครและชาวชมชนไดโดยตรงตลอดเวลา [ ] 35

31. โรงเรยนจดสวสดการเครองใชสงของทจาเปน ในชวตประจาวนแกนกเรยนอยางเพยงพอ [ ] 36

32. โรงเรยนดแลนกเรยนดานสขภาพรางกายและจตใจ

[ ] 37

การมสวนรวมของผปกครองและชมชน

33. โรงเรยนไดรบความรวมมอจากทกภาคสวน [ ] 38

34.

นกบวช ชาวชมชน ผปกครอง บคลากรและน ก เ ร ย น ร ว ม ก น ค ด ว า ง แ ผ น ต ด ส น ใ จ การดา เนนงานของโรงเรยนตามแนวทางการศกษาบญนยม

[ ] 39

35. นกบวช ชาวชมชน ผปกครอง บคลากรและนกเรยน ปฏบตธรรมตามแนวทางบญนยม

[ ] 40

135 ตอนท 3 คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา

คาชแจง การตอบคาถามแตละขอ ใหทานพจารณาตดสนใจวานกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตเกยวกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการตามทบรรยายไวในระดบใดและโปรดทาเครองหมาย / ในชองทตรงกบความคดเหนของทานเพยงชองเดยว ระดบ 5 หมายความวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบ มากทสด ระดบ 4 หมายความวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบ มาก ระดบ 3 หมายความวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบ ปานกลาง ระดบ 2 หมายความวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบ นอย ระดบ 1 หมายความวา คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามการปฏบตอยในระดบ นอยทสด

ขอ คณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน

เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ระดบความคดเหน สาหรบ

ผวจย 5) (4) (3) (2) (1)

ขยน

1. นกเรยนตงใจทางานอยางแขงขนเปนปรกตสมาเสมอ [ ] 41

2. นกเรยนรกและตงใจทางานทไดรบมอบหมาย [ ] 42

3. นกเรยนมความเพยรพยายาม ไมทอถอย สงานหนก กลาเผชญอปสรรคทเกดขน [ ] 43

4. น ก เ ร ย น เ อ า ใ จ ใ ส ร บ ผ ด ช อบต อ ง า น ท ไดรบมอบหมาย [ ] 44

5. เมอมเวลาวางนกเรยนจะทบทวนสงทไดเรยนรมาหรอทากจกรรมทมประโยชนตอตนเองหรอผอน

[ ] 45

136



ผวจย 5) (4) (3) (2) (1) ประหยด

6. นกเรยนดาเนนชวตอยางเรยบงาย [ ] 46

7. นกเรยนใชจายตามฐานะความเหมาะสมกบสภาพของตนเองและครอบครว อยางมเหตผลรอบคอบ

[ ] 46

8. นกเรยนรจกคณคาของเงนไมใชจายสรยสรายและรจกเกบออม [ ] 48

9. น ก เ ร ย น ใ ช ส ม บ ต ส า ธ า รณะด ว ย คว ามระมดระวง อยางคมคา [ ] 49

10. นกเรยนรจกลดความตองการของตนเองลง บรโภคอปโภคเทาทจาเปน [ ] 50

ซอสตย

11. นกเรยนปฏบตตนในสงทถกตองตรงไปตรงมา ทงกาย วาจา ใจ [ ] 51

12. นกเรยนมความจรงใจไม ใช อบาย คดโกง หลอกลวงผอน [ ] 52

13. นกเรยนปฏบตตามคาพดท ให ไวอยางสดความสามารถ [ ] 53

14. นกเรยนไดรบความไววางใจจากคร บคลากรโรงเรยน ชาวชมชนและผปกครอง [ ] 54

15. น ก เ ร ย น ต ด ส น ป ญ ห า ด ว ย เ ห ต ผ ล ต า มขอเทจจรง ไมตดสนดวยความรสกลาเอยงหรออคต

[ ] 55

137



ผวจย (5) (4) (3) (2) (1)

มวนย

16. นกเรยนประพฤตตนตามระเบยบขอบงคบและขอปฏบตทถกตองดงามอยเสมอ

[ ] 56

17. นกเรยนมพฤตกรรมทเหมาะสมตอตนเองและผอนทงตอหนาและลบหลง [ ] 57

18. น ก เ ร ย น ต ง ใ จ แ ล ะ ย น ด ป ฏ บ ต ต น ต า มกฎระเบยบ ขอบงคบ ขอปฏบตของโรงเรยน ชมชนและสงคม

[ ] 58

สภาพ

19. นกเรยนมกรยา มารยาทเรยบรอย ออนนอมถอมตน วางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย

[ ] 59

20. น ก เ ร ย น พ ด ค ย ด ว ย ค า พ ด ท ไ พ เ ร า ะ ไมใชคาหยาบคาย

[ ] 60

21. นกเรยนแตงกายเหมาะสมตามกาลเทศะ บคคล เวลาและสถานท [ ] 61

22. นกเรยนรจกเสยสละและใหอภยผอน [ ] 62

23. นกเรยนมความเปนมตร ไมกาวราว วางอานาจขมผอน [ ] 63

24. นกเรยนมความมนใจในตนเองทเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย [ ] 64

สะอาด

25. น ก เ ร ย น ด แ ล ต น เ อ ง ท อ ย อ า ศ ย แ ล ะสภาพแวดลอมใหถกสขลกษณะ [ ] 65

26. นกเรยน มความคดและความประพฤตเปนทนาพงพอใจ ทาใหเกดความสบายใจแกคณะครและผพบเหน

[ ] 66

27. นก เร ยนมจ ต ใจด คดดท าด ไมม ง ร าย ไมอจฉารษยาผอน [ ] 67

138



ผวจย (5) (4) (3) (2) (1)

สามคค

28. นกเรยนใหความรวมมอรวมใจชวยเหลอทางานทเปนประโยชนตอสวนรวม [ ] 68

29. นกเรยนไมใชความรนแรงในการแกปญหา [ ] 69

30. นกเรยนไมสรางความแตกแยกใหเกดขน [ ] 70

31. นกเรยนเปนผมเหตผลสามารถยอมรบความคดเหนทแตกตางของผอนได [ ] 71

32. นกเรยนรจกบทบาทหนาทของตน สามารถปฏบตตนทงในฐานะผนาและผตามทดได [ ] 72

มนาใจ

33. นกเรยนเตมใจอาสาชวยเหลอแบงเบาภาระงานของสวนรวม [ ] 73

34. นกเรยนกระทาสงตางๆ โดยไมเรยกรองหรอหวงสงตอบแทน [ ] 74

35. นกเรยนรจกสละเวลาสวนตวเพอชวยเหลองานของโรงเรยน สวนรวมและชมชน [ ] 75

139

แบบสมภาษณอยางมโครงสราง

1. ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางพฒนาการศกษาบญนยมของเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาอยางไร?

2. ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาอยางไร?

3. ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางพฒนาการศกษาบญนยมทสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาอยางไร?

4. ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางพฒนาการศกษาบญนยมทสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาในปจจบนมความเหมาะสมหรอไม ?

5. ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางพฒนาการศกษาบญนยมทสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาในปจจบนมอะไรทควรปรบปรงเพมเตม ?

6. ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางในการพฒนาการศกษาบญนยมทสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาตอไปในอนาคตอยางไร ?

7. ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางในการพฒนาการศกษาบญนยมทสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขามประเดนเพมเตมอยางไรบางในการทจะพฒนากาวสจดสมบรณ ?

****************************************************

กรอบเนอหาในการสมภาษณ เกยวกบการศกษาบญนยม 1. เปาหมาย นโยบาย (X1) 2. การจดการเรยนการสอน (X2) 3. การจดสภาพแวดลอมโรงเรยน (X3) 4. การปฏบตเปนแบบอยางของคร และบคลากรในโรงเรยน (X4) 5. การจดกจกรรมพฒนาผเรยน (X5) 6. การดแลและใหคาปรกษา (X6) 7. การมสวนรวมของผปกครองและชมชน (X7)

กรอบเนอหาในการสมภาษณ เกยวกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการ 1. ขยน (Y1) 2. ประหยด (Y2) 3. ซอสตย (Y3) 4. มวนย (Y4) 5. สภาพ (Y5) 6. สะอาด (Y6) 7. สามคค (Y7) 8. มนาใจ (Y8)

ภาคผนวก ง คาความเชอมนของเครองมอวจย

141

ผลการหาคาความเชอมนเชงเนอหา (reliability) ของแบบสอบถาม

เรอง “ การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน

เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา”

RELIABILITY ANALYSIS – SCALE (ALPHA) Reliability Coefficients N of Cases = 32.0 N of Items = 70 Alpha = .972

Item-Total Statistics

Scale

Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item

Deleted

Corrected Item-Total

Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted X1 284.47 718.128 .329 .972

X2 284.44 715.093 .475 .972

X3 284.41 719.668 .382 .972

X4 284.66 717.717 .291 .972

X5 284.63 722.694 .125 .973

X6 284.53 720.644 .247 .972

X7 284.50 716.710 .435 .972

X8 284.94 709.738 .474 .972

X9 284.81 703.254 .645 .972

X10 284.56 707.609 .675 .972

X11 284.41 713.733 .567 .972

X12 285.28 708.789 .383 .973

X13 285.63 699.597 .603 .972

X14 284.75 712.774 .407 .972

X15 285.16 701.297 .623 .972

X16 284.91 694.410 .756 .972

X17 284.97 703.386 .581 .972

X18 284.59 712.443 .488 .972

X19 285.03 706.289 .604 .972

X20 284.56 710.448 .657 .972

X21 284.53 715.418 .469 .972

X22 284.81 706.286 .558 .972

X23 284.78 710.951 .462 .972

X24 284.84 694.846 .780 .971

142

Scale Mean if Item

Deleted


Deleted


Correlation


Deleted X25 284.84 694.330 .714 .972

X26 284.66 701.523 .707 .972

X27 284.88 698.177 .628 .972

X28 284.97 697.257 .663 .972

X29 285.06 697.415 .684 .972

X30 284.84 693.039 .744 .972

X31 284.81 707.512 .488 .972

X32 285.00 690.581 .790 .971

X33 285.31 703.512 .615 .972

X34 284.91 695.636 .690 .972

X35 284.66 712.684 .462 .972

Y1 285.56 709.415 .546 .972

Y2 285.47 707.418 .666 .972

Y3 285.47 711.289 .435 .972

Y4 285.41 707.281 .587 .972

Y5 285.81 706.157 .609 .972

Y6 285.16 704.459 .675 .972

Y7 285.31 708.415 .565 .972

Y8 285.41 709.475 .443 .972

Y9 286.06 712.319 .430 .972

Y10 285.78 705.467 .509 .972

Y11 285.66 707.910 .567 .972

Y12 285.44 705.738 .615 .972

Y13 285.81 708.609 .587 .972

Y14 285.56 700.448 .712 .972

Y15 285.63 695.210 .743 .972

Y16 285.56 712.383 .449 .972

Y17 285.75 707.935 .610 .972

Y18 285.53 706.773 .589 .972

Y19 285.34 709.781 .500 .972

Y20 285.75 711.161 .502 .972

Y21 285.16 711.555 .453 .972

Y22 285.44 702.125 .671 .972

Y23 285.34 706.362 .558 .972

Y24 285.53 712.838 .500 .972

Y25 285.50 713.419 .496 .972

Y26 285.59 700.701 .695 .972

Y27 285.47 704.257 .596 .972

143

Scale Mean if Item

Deleted


Deleted


Correlation


Deleted Y28 285.09 703.120 .677 .972

Y29 285.06 700.577 .684 .972

Y30 285.41 703.733 .561 .972

Y31 285.47 700.709 .650 .972

Y32 285.50 704.645 .538 .972

Y33 285.38 697.210 .745 .972

Y34 285.56 702.512 .706 .972

Y35 285.31 698.093 .676 .972

144 ผลการวเคราะหเนอหาแนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของ

นกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาจากการสมภาษณผเชยวชาญ

ขอ เนอหาทพบ

ผเชยวชาญ

ผเชยว

ชาญท

1

ผเชยว

ชาญท

2

ผเชยว

ชาญท

3

ผเชยว

ชาญท

4

ผเชยว

ชาญท

5

1 คณธรรมพนฐานของนกเรยนคอ มศล5ละอบายมข อยางนอยทางกายวาจา

/ / / / /

2 ลดละกเลส เรยนรเหตระดบจตใจใหเกดผลทางใจ

/ / / / /

3 การศกษาบญนยมตองการสรางคนใหเปนอารยะบคคลทไปสรางสรรคชวยโลก ไมตองการลาภยศสรรเสรญโลกยสข

/ / / /

4 พฒนาคนใหมความร มเหตมผล ในการกนอยใช สามารถอยในกระแสสงคมได

/ /

5 สามารถพงพาตนเองได ท งด านจตวญญาณ มสมมาอาชพ ทกษะพนฐานในการดารงชวต

/ / / /

6 การศกษาบญนยมเปนการศกษาท เ รยนร ไดตลอดเวลา มจากดแตในหองเรยน การจดการเรยนการสอนควรมาจากชวตจรง ในชวตประจาวนเปนหลกไมใชจากตารา ประสบการณจะเขามาชวยใหเกดการเรยนร และปรบประยกตกบชวตจรง ซงกลบไปเรยนทฤษฎไดงายขน

/ / / /

7 เนนนกเรยนเปนสาคญและศกยภาพทแตกตางของนกเร ยน ซงจะลดความขดแยงระหวางนกเรยนกบคร

/ /

8 การศกษาบญนยมตองกลาแตกตาง กลาสะทอนความเปนจรงของเรา

/

9 จดสภาพแวดลอมใหมคนดมคณธรรม มชมชน วดทดเปนตวอยางทด รวมทงสอตางๆ ชวยกลอมเกลาใหเดกเปนคนดมคณธรรม

/ /

10 การศกษาบญนยมเปนการศกษาในลกษณะครอบครวนกเรยนเหมอนลกหลาน

/

145



ผเชยว

ชาญท

1

ผเชยว

ชาญท

2

ผเชยว

ชาญท

3

ผเชยว

ชาญท

4

ผเชยว

ชาญท

5

11 เดกสมมาสกขาจะยอมตอผทมคณธรรมมากกวาลดละกเสและเขาจะเปดใจในการรบฟงสงสอน

/ /

12 การจดกจกรรมพฒนาผเรยน ใหเขาใจในธรรมะมากขน ใหเขาไดมโอกาสลดละกเลสจากเหตการณจรงและเขาจะเกดการเรยนรจากประสบการณจรง

/ / /

13 กจกรรมพฒนาผเรยนตองมาจากจตสานกและความเขาใจ จะเกดประโยชนมาก มใชการกดหรอบงคบ ใชเหตปจจยจรงเปนโอกาส

/ /

14 ทกคนในชมชนเปนผทชวยดแลนกเรยนเพราะเปนคนดมคณธรรม จะชวยใหคาแนะนาไดและเดกมโอกาสเลอกทปรกษา

/

15 การศกษาบญนยมจะเจรญ ครตองลดกเลสเพราะใจจะกวางขน รบงานและสอนคนไดมากขน รบกบผสสะกบเดกไดมากขน

/ / /

16 โรงเรยนไมดขนเพราะเรายงไมดขน หากอยากใหโรงเรยนดขน เราตองดขนตองทมเทใหมากขน

/

17 เมอเราทาเหตปจจยสาหรบตวเราเปลยนมนจะทาใหสงอนเปลยนไปดวย

/

18 การศกษาบญนยมจะสมบรณ ดวยการเสยสละทสมบรณ

/

19 บคลากรของการศกษาบญนยม ตองไมหวงสงตอบแทนทงในรปของรปธรรมและนามธรรม

/

20 ครบคลากรตองมความรความเขาใจในบญนยม วสยทศน อดมการณและปรชญาการศกษาทถกตอง ทนาไปสการลดละกเลสหรอบญและสามารถปฏบตไดมผลในระดบหนง

/

21 คร นอกจากมความรความเขาใจในบญนยมมพนฐานศล5แลว ครตองมความรเทคนคการสอน วธการสอน จตวทยา ศลปะการถายทอด

/ /

22 ครควรเปนทงครปกครองและครแนะแนวในคนเดยวกน ครไมใชผบงคบบญชาแตเปนกลยาณมตรกบผเรยน

/

146



ผเชยว

ชาญท

1

ผเชยว

ชาญท

2

ผเชยว

ชาญท

3

ผเชยว

ชาญท

4

ผเชยว

ชาญท

5

23 กจกรรมพฒนาผเรยน การเรยนการสอนตองเออใหผเรยนไดมโอกาสพฒนาคณธรรมพนฐาน

/ /

24 บรบทของสงคม ครชมชนผปกครองสงแวดลอม ตองเออและเปนแบบอยางใหกบผเรยน

/ / / /

25 การจดการเรยนการสอนหรอกจกรรมพฒนาผเรยน ผเรยนควรมสวนรวมในการจด เพราะครไมสามารถรไดวาผเรยนถนดรกชอบพงพอใจอะไร

/

26 นกเรยนมความแตกตางกน วธการสอนจงไมสามารถใชวธการเดยวกนได

/

27 คณธรรมพนฐานนนตองมเปาหมายทมใชกอบโกยเพอตนเองแตตองเพอประโยชนแกผอน

/ /

28 นโยบายสาคญ คอการพฒนาครสบญนยม เพราะครเปนผขบเคลอนไปสการประสบความสาเรจ

/ / /

29 การปฏบตตนเบองตนของครคอ การไมโกรธ เพราะการโกรธจะเปนตวกนและเปนอปสรรคในกระบวนการทางการศกษาสความสาเรจของบญนยม

/

30 พอแมผ ปกครอง มส วนส าคญในการพฒนาคณธรรมจากการมสวนรวมปฏบตธรรม ถอศล5

/

31 แนวทางพฒนาการศกษาบญนยมสความสาเรจทงตวคร นกเรยนโดยใหพฒนาศลสมาธปญญาไปสการมอธศล อธจต อธปญญา คอยๆเดนไปสกวนจะถงความสาเรจ

/ /

ภาคผนวก จ รายละเอยดการสมภาษณผเชยวชาญ

148

รายละเอยดการสมภาษณ สมณะรก โพธรกขโต

“ แนวทางการพฒนาการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยน เครอขายโรงเรยนสมมาสกขา”

สมภาษณ สมณะรก โพธรกขโต พทธสถานสนตอโศก 22 ม.ย. 2556 15.00 น. – 16.15 น. ผวจย : กระผม นาย กตพงษ แซเจยว นกศกษาปรญญาโท ภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร ตอนนกาลงอยในขนตอนทางานวจย ซงใกลจะจบแลวและพยายามจะจบ อยครบ ดวยความทเรยนจบจากโรงเรยนสมมาสกขาจงไมอยากทจะทางานวจยเกยวกบการศกษาทอน เลยมความตงใจอยางมากทจะทาวจยเกยวกบการศกษาบญนยม หลงจากทพยายามคนควา หางานวจยหรอวรรณกรรมตางๆ คาวา “การศกษาบญนยม” ไมคอยจะมปรากฏในงานวชาการและหาไดยากมาก สมณะโพธรกษ : กมนเปนของใหมเพมจะเกด จะถอวาเพงเกดขนในโลกกวาได มนมแต Idealism เกดขนมานาน มแตแนวความคดฝน แตมนยงไมเคยประสบผลสาเรจจากความฝนอนน แมแตทสด ยโธเปย (Utopia) ความฝนทเขาคดจะใหมหรออกเยอะแยะ นนเขาคดและสรางฝนทจะใหเปนสงคม ทมมนษย ทมลกษณะอยางบญนยม อาตมาตงชอนขนมาเพราะมนยงไมเคยม หาเอกสารหาหลกฐานหาอะไรไมได กถกแลวกเปนคาตอบทสนองตามทคณไดหามา ผวจย : จงเปนทมาวา ผมจะทางานวจยเพอใหมปรากฏในแวดวงวรรณกรรม วทยานพนธ งานวจยทางวชาการของเมองไทย ตองการใชคานเลยวา “การศกษาบญนยม” พอตอนเสนอหวขอตออาจารยตอนแรกกไมแนใจ แตสดทายอาจารยกอนญาตใหใชคาน สมณะโพธรกษ : ดมากอาจารย ขอขอบคณอาจารยท เปนคนอนญาตและขอชนชมอาจารยทมความคดบรรเจด เปนความคดทกวางขวางและกเปนความคดทมวสยทศน ดมาก ผวจย : ผมกเลยทาหวขอน ดวยการศกษาบญนยมเนนในเรองคณธรรมของเดกนกเรยนดวย กเลยใชชองานวจยวา “ความสมพนธระหวางการศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา” คองานวจยจาเปนตองเกบขอมลจากเครอขายโรงเรยนสมมาสกขาทงหมดของชาวอโศกทกโรงเรยน แตหวขอไมไดใส “ชาวอโศก” ลงไป สมณะโพธรกษ : กไมเปนไร เพราะคานเปนคาแสลงของสงคม กไมเปนไร ขอใหมนมตวจรงกแลวกน มตวจรงยนยนได พอมตวจรงยนยนไดแลว กใชไดแลวน จะเอาชอนามเสยงไรกไมมปญหา ผวจย : งานวจยนผมกปรารถนาวาจะรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวกบการศกษาบญนยมใหสมบรณมากทสด เพอนาเปนพฒนาการศกษาของเราเปนหลกและอกสวนกอาจจะเปนแนวทางในการศกษาของโลกตอไปดวย กกราบรบกวนพอทานในการขอแนวทางเพราะวาจะถามคนอนกคงไมได สมณะโพธรกษ : ไมไดหรอก คณจะไปหาคนอนกคงไมได คณจะไปหาทไหนกไมได ผวจย : เลยตองมาหาทตนตอตรงนแหละครบ สมณะโพธรกษ : ใช เพราะมนมทนแหงเดยว แหลงนแหละจะมได ดแลวทคณคดถกตองทสด แหลงทจะไดถกตองทสด ตองโพธรกษ นแหละตนตอ

149 ผวจย : ในการศกษาบญนยมซงเนนในเรองของคณธรรมเดกนกเรยน รบกวนสอบถามพอทานวา พอทานมแนวความคดเหนวา นกเรยนสมมาสกขาควรจะมคณธรรมพนฐานอยางไรบางครบ ? สมณะโพธรกษ : ไมวาจะเปนนกเรยนหรอไมวาจะเปนบคคลทวไปเปนประชาชนในโลก อาตมาไมพดหรอกเพราะมนเปนมาตรฐานของสงคมศาสนาพทธอยแลว พนฐานทสดคอ ศล 5 นเปนพนฐานแหงความเปนมนษย มนษยแปลวา ผมใจสง เพราะฉะนนมนษยทมใจสงพนฐานทสด คอตองมศล 5 อยางนอยทสดแมใจคณมกเลสอยบาง อยากเอาของคนอน อยากจะละเมดทางใจทางกาย อยากจะโกหก อยากจะไปเตนตามอบายหรอสงทอยากในระดบตางๆ ซงฐานพนกคอตองมศล 5 ขอน ใจของคณแมคณอยากจะมกตาม แตวาดานกายคณสามารถควบคมไวได ซง เรยกวา กามภพหรอกามาวจร หมายความวา พฤตกรรมทางขางนอกของตาหจมกลนกายไมบงเกด ผนนสามารถ ควบคมได ไมใหมนเกดออกมาเปนกายกรรมวจกรรม แมมนจะมอยในมโนกรรมของคณกตาม เทานกถอวานเปนศลตามความหมายทวไปแลววา ศลคมครอง แตถาผใดบรรลศลไดดวยในศล 5 ผนนเปน อารยชน ผมใจสงคอผบรรลธรรมทแทจรง อารยชนคอ โสดาบนขนไป มศล 5 เปนมาตรฐานเครองวด มาตรฐานเครองวดวาคณบรรลศล5จรง บรรลคอใจไมม อยากฆาไมมอยากเอาของคนอนไมม อยากละเมดทางใจในการทเกนมาตรฐาน นอกใจผวเราเมยใคร หรอคนทเราไมมสทธทจะละเมดเขา ไมโกหก ไมไปอยากเสพตด ความอยากในสงทจะเสพตดขนอบาย อบายคอทจรตหยาบ โลกธรรมหยาบ กามหยาบอยาง นเปนตน ไมมแลวความอยากพวกน ทจะประพฤต มหร โอตะปะ มความละอาย มความกลวทจะประพฤตออกไปอยางน จตไมเอาแลว นคอผบรรล เรยกวาอารยะขนตนโสดาบน แปลวา ผเขากระแสโลกตระธรรม เขากระแสคอตกมาในกระแสโลกตระแลวไมไปตกอยในหวงวงวนหรอวฏฏะของโลกยยะ ในกรอบทวาเมอกนหรอเงอนไข 5 ประการน ไมทาแลว ขางนอกกไมทา ถาขางนอกไมทากคอสามารถทจะอยในมรรค ถาใจกบรรลใจกไมมความอยาก ใจก ไมมอานาจฤทธแรงทจะขบดนใหไปละเมด5 ขอนจรงในใจเลยนะเปนโสดาปฏผล นคอความเปนใจสงขนท 1 เพราะฉะนนจะเปนนกเรยนกตามจะเปนผใหญกตาม คอความเปนคนนนเองผมใจสงนนเอง เพราะฉะนนใจสงในระดบท 1 เปนมาตรวดนคอมาตรฐานขนตน (เปนพนฐานเลย) พนฐานเลย เพราะฉะนนจะทาอยางไร ใหคนมมาตรฐานเชนน ดวยหลกวชาของพระพทธเจา หลกการอยางนเลย อาตมาจงนาหลกการนมาใชในสมมาสกขาทงหมด คณกเปนนกเรยนสมมาสกขามา คอตองมศล 5 ปฏบตผดเรากมาชาระกน ผดมากถงขนไมไหวใหออก กศล 5 เทานนแหละยงเกนศล 5ไป หยาบทเรศทรงการเรากยงไมเอาใชไม เพราะฉะนนมาตรฐานขนนเรามจรง นกเรยนสมมาสกขากดไมมอบายมข มากนมงสวรตเปนพนฐานของเราทงหมด นคอการศกษาของสมมาสกขาทจะตองทาและเรากทามาตลอด 20กวาปแลวท โรงเ รยนสมมาสกขาตงมากยงม งมนในหลกเกณฑน นคอหลกเกณฑของการศกษาทเราทาใหมนษยเปนมนษย เปนอารยะบคคล มจตสงมใจสง นคอการศกษาบญนยมของเราในความหมายตามหลกวชา ผวจย : ซงศลนสามารถทจะทาเกดคณธรรมทโลกๆวางไว อยางเชนในเรอง มนาใจ ความขยน สมณะโพธรกษ : อนนเปนผลทจะเจรญเรยกวาเปนอภสมาจาร เปนความเจรญทจะเจรญรวมหรอรวมพฒนา จากทไมมตวชวมนจะมตวด ตวชวเราระงบไดบาปสมาจาร มนกจะมอภสมาจารไปเปนตวน พอมนไมมบาปสมาจาร มนกจะเกดอภสมาจาร ผวจย : กคอเมอลดตวหนงอกตวกเพมขน

150 สมณะโพธรกษ : ใช มนจะเกดตวนขนไปตามลาดบ ผวจย : ฉะนนแนวทางในการพฒนาคณธรรมพนฐานของนกเรยนหรอการศกษาบญนยมกคอ ลดชว (ละชวประพฤตด) สมณะโพธรกษ : ละชวประพฤตด แลวมใชแคละชวประพฤตด แคทเรากดขมหรอบงคบดวยกฎ แตเปนการละชวประพฤตดททงใหเรยนรถงเหตทมนพาชว เหตนมใชเหตทางกายหรอเหตทางวตถ แตรถงเหตทางใจทมนเปนความเขาใจผด มนเปนความหลงผดเปนความไมร จนเขาใจถกจนไมหลงเลยจนสามารถจตเปลยนแปลง มนเปนตวจตจรง หยดทาบาปโดยประการทงปวง กจงมแตทาดเพราะทาถงจตจตตปรโยทปนง สามารถทจะทาจตใหมนบรรลไดจรง ไมใชทาแคกดขมแคบงคบหรอมารยาทสงคม แตเปนการทาอยางทงขางนอกและขางใน โดยเฉพาะใหมมรรคผลทางขางใน ลางชาระกเลสในจต เรยกวา “บญ” การชาระลางกเลสในจตจรงๆ ภาษาบาลเรยกวา “บณญะ” หรอภาษาไทยเรยกวา “บญ” นแหละคอคาวา “บญนยม” ไดชาระกเลสจรง ทบรรลอนนนจรงอนนเปนการบรรลทพระพทธเจายนยนใหพสจนได ไมใชบรรลแตปาก แตคนนนบรรลแลว คนทมคณสมบต อนนจรงแทแนนอน ผวจย : ในปจจบนพอทานมองการศกษาบญนยมทดาเนนอย พอทานมความพงพอใจขนาดไหน สมณะโพธรกษ : อาตมากพงพอใจในระดบหนง จะใหพงพอใจถงทสดคงยงไมได ทบอกวายงพงพอใจระดบหนงกคอ มนมผล ทอาตมาทางานมาไมใชมผลแคนกเรยน ผลทงผ อนทงหมดทงคนทไมใชนกเรยนทรวมกนอยและไดปฏบต กลายเปนสงคมมนษยทงหมดของเรา รวมทงบานวดโรงเรยนมทง ผทใสใจมาปฏบต เปลยนเพศจากฆราวาสเพศมาเปนนกบวช มาเปนสมณเพศ เปลยนเพศมาเลยเอาจรงเอาจงหรอแมแตไมเปลยนเพศ แตปฏบตจรงเอาชวตทเขาเคยดาเนนชวตอยในทางสงคมขางนอกแตกอน ไมเอาแลวในการปฏบตประพฤตในทางสงคมขางนอกทจะตองแยงชงลาภยศสรรเสรญ โลกยสขอยตามหลกเกณฑสงคมตามวสยของสงคมเขา เอาตวเขามาไมใชปเดยวไมใชสองป ไมใชหาป แตมากเทาทเขาจะมากได ตงแตรเมอไหรมาเมอนนแลวเขามาจนกระทงถอยออกไป มจานวนทแนนอนเสถยร มทงจานวนทเขาบางออกบาง มทงทเขามาสงเกตการณมทกอยาง จนกระทงเรากลายเปนกลมหมบคคลรวมตวรวมตนเปนหมกลมทอาตมา อยาหาวาเราอวดดเลยจนสามารถท จะตงเปนหมบานชมชนได ไมใชชมชนเดยวเปนหมบานทนตนยของรฐใหเปนหมบาน ทท งหมบานมศล 5 เปนอยางตา ประพฤตศลกนจรงๆ ละอบายมขจรงๆ อยางศลขอ 1 เราไมฆาสตว อยาวาแตฆาสตวเลยเราไมกนเนอสตวทงหมบานอยางน เปนตน ไมกนทงหมบานโดยความสมครใจไมใชไปบงคบ ใครจะกนกออกไปกนขางนอกไดเลย แตใครบางอยในหมบานนเขาไมกนกน หรอคนขางนอกเขามาในหมบานนกยงตองมากนมงสวรต ขอรองอยาเอาเนอสตวมากนในหมบานน ดงนเปนตน เพราะฉะนนมนเปนพฤตภาพ มนเปน Character ของสงคมชาวอโศกหรอสงคมของสมมาสกขา สงคมของผไดศกษาสมมาของไตรสกขาศกษาไตรสกขาเปนสมมาได มนสงคมแบบนนขนมาจรงจง แลวกย งยนมาจนทกวนน ซงความยงยนนอาตมากมนใจในความยงยนวานเปนปรากฏการณทเกดขนทเราพดกนแตตนวาไมเคยม มนไมมตนตอ ไมมจดทหนง ณ ทไหนม คอเรมตนจดทหนง ณ ทน ถาพดอยางอวดดกคอ Thomas More พยายามจะสราง สงคมยโทเปยในฝนสงคมตางๆ ไมวาจะเปนหรอสงคมอนๆใดๆทเขาคาดหมายทพยายามจะสรางสงคม อโทเอน อามช คบบตซ หรออะไรกแลวแตพยายามทจะสรางตามความฝน ของสงคม Thomas More เปนรปธรรมทรจกกนทวโลก ยโทเปยของ Thomas More

151 ซงมนไมใชความฝนเทานนแตมนเปนจรง มนเกดอยางเขาอยกนเปนสขดวย นอกจากจะอยกนเปนสขแลวยงมพฤตกรรม พฤตกรรมสงคมพฤตกรรมอยในสงคมมชวตอยในสงคม ทเชอมโยงตอสมมาอาชพของการทางาน สมมากมมนตะคอการกระทาตางๆของชวตการงานอนพงรวมกบสงคม เชนเราไปรวมกนสงเคราะหสงคม ไปรวมการเมองกบสงคมอยางน เปนตน หรอแมแตจะไปคาขายกบสงคมเขาไปทากจการอะไรบางกบสงคมเรารวมอย กเปนพฤตภาพตอสงคมเขาเหนไดสมผสไดวามนเปนสงทแปลก เปนสงคมทแปลกอะไรอยางนเปนตน มนแปลกคนละความหมายคนละทศคนละทาง ทางหนงมนเปนทางโลกยะโดยเรยกตามหลกวชาตามภาษาวชา คอมนเปนไปเพอการแยงชงลาภยศสรรเสรญโลกยะสข แตของเรามนเปนความแปลกมนเปนการทวนกระแสมนคนละทางเพราะมนไมไดเปนไปเพอความแยงชงลาภยศสรรเสรญโลกยะสข แตมนกลบเปนผทเสยสละ ลาภยศสรรเสรญโลกยะสขใหแกสงคมอกตางหากอยางนเปนตน ซงมนเปนความจรงเราไมไดเสแสรง ไมไดทาเพอหาเสยงหรอ ทาเพอโฆษณาตวเองอะไรตางๆพวกน มนไมเปนไปอยางโลกยทเขาเปน เขาทาอวดโอเขาทาเปนสรางภาพตางๆนานาทจะโฆษณาหาเสยงเรยกรองความนยม ลกๆเขาเขาใจวาสงนเปนสงด เปนคณงามความดเปนกศลธรรม แตเขาทากศลธรรมอยางมซอนแฝงในใจปดบงความตองการแลกเปลยนทจะไดมายงกวานน อยางนอยกไดสรรเสรญ ไดยศศกดไดลาภตอบแทนยงกวาเกาเพราะเราไมมเรยกวา ไมม “อามส”อยางน เปนตน ทพดไปนเหมอนอวดดบอวดด มนเหมอนกบอวดตวอวดตนแตความจรงเราพดสจจะความจรงสกนฟง จรงมนยงไมสวยหรหรอสวยงามพรกพรอมเพยบพรอมบรรเจดเลศเลออะไรหรอก มนกเปนพฤตภาคทพอมรปธรรมใหเหนไดวา ตางจากความพฤตกรรมของมนษยในสงคม ซงมนมองครวมของภาพ มเปนรปธรรมทพอมองออกพอเหนได ทอาตมาพดไดขนาดนเพราะมนมเวลานานพอสมควร ทมพฤตกรรมพฤตภาพของกลมชาวเราทไดสะสมและกไดทาจรงมา มคนจรงสงเหลานมปรากฏการณไมใชพดลอยลม เพราะฉะนนจงพดชเพอทจะใหพสจนไมใชเพออวดอาง วาเราเปนจรงหรอไม มนถกตองหรอไมและดหรอไมควรสงเสรมหรอไม หรอวาไมจรงหรอกหลอกลวงคณกยนยนมา เรากจะไดเหนวาบกพรองยงไงไมดยงไงมนไปหลอกลวงยงไงเรากจะไดตรวจสอบใหมนเหนวา มนไปหลอกลวงอย ซงเราไมคดจะหลอกลวงใคร ผวจย : แลว ณ วนนทพอทานมอง พอทานเหนวาอะไรในระบบการศกษาบญนยมของเราทควรพฒนาปรบปรงอกบาง สมณะโพธรกษ : ออ ความบกพรองหนง ความยงไมเจรญสมบรณนงมแนนอน แตวาเราดวาในปจจบนทเราประพฤตอย มนมความเจรญความกาวหนาอตราการกาวหนา เรยกวา Progression ratio มนมอตราการกาวหนาในพฤตกรรมในหลกเกณฑ ในทฤษฎตางๆ หรอในเนอหาความเปนจรงมนม การยนยนไดหรอไม เพยงพอหรอไมและการกาวหนานนมอตราการกาวหนากบการมขอบกพรอง บวกลบคณหารแลวขอบกพรองกบอตราการกาวหนามนคมกนหรอไม มนถอวาเอามาเปรยบเทยบหรอบวกลบคณหารกนแลวหรอวามนเปนอตราทกาวหนาหรอวาเสยมากกวาไดหรอไดมากกวาเสย อาตมากวามนไดมากกวาเสยอยนะ มนมอตราการกาวหนาอยและอตราการกาวหนานเรากสงเกตเหน เรากอานกด อาตมาเปนผทดแลชมชน ทฤษฎนมาตงแตตนจนปจจบนนรแนแทจรง อาตมากใชความรของอาตมาทพดๆ วาอตราการกาวหนาของสมมาสกขาหรอของบญนยมน มนกาวหนามอตราการกาวหนาปฎภาคทวหรอเปลา? หรอวามนเปนอตราการกาวหนาทไมมปฎภาคทว คงทหรอ มนถอยหลง มนอาจจะเรยกไดวามนกาวหนาอยแตมนกไมมปฎภาคทว ตอนนมนกาวอยหรอวาไมม

152 ทางไปอกแลวและมนกลบลดลงมา มาถงวนนอาตมากยงไมเหนวามนเปนเชนน ดกยงเหนอตรา การกาวหนาไปอย มปฎภาคทวมากขนๆ ในระดบแมจะเปนระดบเลขคณต เปนอตราการกาวในระดบ Arithmetic ระดบเลขคณตศาสตรอย มนจะบวกสองบวกสขนไป แมมนจะไมบวกสงขนไปบวกแปดบวกสบหก แมจะไมมากอยางนนกตาม แตมนกบวกอยางนาพอใจอย สวนมนจะเจรญไปถงทสดนนมนยงไมถงทสดแนนอน อยางทพดตอนตนแลว การกาวหนามหรอไม มอตราการกาวหนาและมนถงทสดหรอไม มนยงไมถงทสดหรอก ยงไมถงเปนทนาพอใจ อนคาดวาควรได ยงไมถงเพราะฉะนนอาตมาจงต งใจวาจะยงไมตายงายๆ เพราะมนยงไมไดผลตามทคาดวานาจะไดอยางพอใจ เปนความตงใจจรงไมใชพดเลน พากเพยรอยวานาจะไดมากกวานนะ ผวจย : พอทานเหนมมไหนครบ ทคดวาตองพฒนาปรบปรงใหดขน สมณะโพธรกษ : กเหนจากองคประกอบองครวมของพวกเรานแหละวา ดยงไมคอยแขงแรงปกแผนของพวกเราดยงไมเปนไปตามคาดของอาตมา ในการวดใหมาตรฐานใหคะแนน มนยงใหคะแนน ไมเหมาะใจ ถาจะเปรยบเปนเลขคณตศาสตรวาททามาแลวมผลได มนสกกเปอรเซนต ตามทอาตมาคาดวาควรจะเปนในชวตทอาตมาทางาน ผลทไดนอาตมาอาจจะเลงผลเลศหนอย วาอาตมาทางานมนนาจะไดสกแปดสบเกาสบเปอรเซนต แตตอนนมนไดสกประมาณหกสบกวาเจดสบยงไมคอยถงดอะไรประมาณน เพราะฉะนนอาตมาอยากจะใหไดถงแปดสบเกาสบเปอรเซนต จงพยายามลากสงขารใหมนเพมใหมนยาวออกไป (พอทานไมไดหมายถงจานวนใชมย?) จานวน นนอาตมากรวาพลเมองเจดพนลาน ประชากรไทยหกสบเจดสบลาน พทธศาสนกชนเกาสบกวาเกาสบหาเปอรเซนตกรอตราสวนเหลานอยวา แลวในจานวนนพทธศาสนกชนประเทศไทยเกาสบหาเปอรเซนตอาตมากทางานอยในนเทานน ผทควรจะไดกจะเปนคนไทย เฉพาะนนในจานวนคนไทยทไดนนอาตมากรวา พทธเกาสบหาเปอรเซนตอาตมาไมไดไปหวงวา อาตมาตองไดถงสสบเปอรเซนตสสบหาหรอหาสบเปอรเซนตของเกาสบหา อาตมาหวงแคหาเปอรเซนตสบเปอรเซนตของประชากรกเกนฝนแลว ไอสบเปอรเซนตกเปนตวเลขทเปนไปไมไดอยแลว แคหาเปอรเซนตอาตมากวา full house แลว ผวจย : จากวนนในมมมองของพอทานเอง พอทานมองวาในอนาคตการศกษาบญนยมจะเปนอยางไรตอไปครบ สมณะโพธรกษ : การศกษาบญนยมจะเปนอยางไรตอไป เอาความหมายซะกอน การศกษาของ บญนยมตองการสรางคนใหมคณสมบตหรอมคณธรรมในบคคล ในคณสมบตของบคคลทเปนคณธรรมโลกตระหรออารยะบคคลนแหละ การศกษานจะสรางบคคลใหเปนอารยะบคคล อารยะบคคลโลกตระหรอบคคลทเจรญ โลกตระนนคอคนทวนกระแส เปนคนทไมไปแยงชงลาภยศสรรเสรญโลกยสข แตชวยสรางสรรคลาภยศสรรเสรญโลกยสขลงไปในสงคม และเปนการสรางลาภยศสรรเสรญโลกยสขทผานสมมาอาชพ สมมากมมนตะการกระทาทเปนสมมาอยางแทจรงใหสงคมลงไป เพราะฉะนนทพดไปน ทอาตมาทามาแลวเหลานน หรอผลทเปนชาวบญนยมไดประพฤตปฏบตไปแลว มพฤตกรรม ดงวานหรอไม อาตมากวามนะมอยางนอยทสด คณกเปนคนหนงทเปนชาวบญนยมอย คณเอง คณทางานคณเปนทาสโลกยลาภยศสรรเสรญโลกยสขหรอเปลา? หลกฐานยนยนแมแตหนง กคอ คณเองทเปนตวยนยนอยแลว เพราะฉะนนคนอนๆ อกคณกไปสมภาษณตรวจสอบเอา คนใน กลมบญนยมนนมจรง ตงแตหลกฐานเดมเปลยนชวตมา อยนานเทาไหร เปนสขดพอใจหรอไม จะอยอยางนไปอกนานเทาไหร จะอยไปตลอดหรอวาจะอยสกพกแลวจะหนไป คณกสามารถทจะไป

153 สมภาษณไปสอบทานหาหลกฐานอางองของจรงพวกนมายนยนได เปนหลกฐานมายนยนงานของคณเพอเสนอความจรงนวาวชาการนไมใชวชาการ Idea list แตเปนวชาการทเปน True เปนความจรงเปนสงทแทๆ มจรงในโลก อยางนเปนตน เพราะฉะนนทอาตมาพาทามาจนกระทงถงวนน อาตมาเหนผลอยางแทจรงวา มนมความเปนจรงได ทงๆทโลกนมนไมเคยมมากอน แลวมนกมอยางยนยนพสจนได ทพระพทธเจาวา เอหปสสโก เปนสงทใหมาดไดเชญทาทายใหมาพสจนไดเลย ของจรง ทเกดจรงเปนจรง ใช Idea list แตเปน True เพราะฉะนนสงเหลานมนเกดจรงจากเลกจนกระทงเดยวนโตขนมา มการกาวหนาขนมาจนถงวนน สงเหลานเปนสงทยนยนวาบญนยมจะเจรญตอไป เพราะยงไมเหนรองรอยทมนจะเสอมจะทรด นอกจากมนไมเสอมไมทรดแลว วนนเรามสอสารมวลชน โทรทศน เปนโทรทศนทเปดเผยตวเอง ไมใชโฆษณาหาเสยงไมใชหาชอเสยงใหตนเอง เปนการรายงานความจรงใหสงคมรวา โลกทกวนนไดรวา มมนษยแบบนเกดขนแลวนะ มสงคมแบบน ทดาเนนชวตแบบนๆ อยในสงคมอยางนๆแหละ ซงไมไดเสแสรงพยายามทจะมาประดดประดอย เหมอนกบสอสารในสถานตางๆ สรางรปแบบอยางเสแสรางปรงแตงเอาออกมาโชวขางนอก เบองหลงมนไมตรงทเดยว แตสถานนจะถายทอดรายงานความจรงเปนจรงของจรงความเปนอยจรงพฤตกรรมจรงมอยจรงของสงคมของทนออกไปสสงคม ออกไปสขางนอกใหเขารเขาเหนความจรงนเปดเผยแลว ไมใชตองการโฆษณาใหโลกรวามนมสงนสนใจหรอไม ถาสนใจกไมตองซอหามาศกษาเอาไดฟร จะบอกวาโฆษณากโฆษณาใหมาเอาของฟรใหคณมาเอาของฟร จะเอามยจะเอามาเลย ยนดตอนรบ เพราะฉะนนเมอมสถานสอสารโฆษณาออกไปผลสะทอนตอบ เรากกลบไดรบการยนยนวาผลสะทอนตอบมแตมมด ผลสะทอนตอบบอกวาอนมเปนมแตเรองทเรศอนนมนเรองอจาดอนนมนเรองไรสาระ มนไมเคยมน มแตนยมชมชอบ นอกจากเราสวนกระแสใจเขาบาง เลยไมคอยจะชนใจเพราะไมบารงกเลสทเขาตดเขายดอยแตเขา ปฏเสธไมไดวาด ดแตยงทาไมได แตยงไมคอยตองรสนยมนก ขออยในรสนยมของโลกยกอน ความจรงเปนอยางนนแตใชปญญาสามญเทานนแหละ ไมตองใชความชาญฉลาดเลศยอดอะไรสามารถตอบไดวา แลวอยางนมนดหรอไม กระแสคาตอบกคอดทงนน นอกจากคนพลกพลอเกลยดชง ใจมอคต Bias เทานนทเขาไมคอยพอใจ แตกไมเหนตอตานอะไร ถาตอตานเราคงจะอยยาก กไมเหนมใครมาตอตาน มคานแยงบางตามลกษณะสามญของโลกทมนไมมอะไรทสมบรณแบบรอยเปอรเซน ผวจย : เมอกพอทานบอกวา พอทานมความพงพอใจในการศกษาบญนยมหกสบเปอรเซนต สมณะโพธรกษ : อา...ประมาณหกสบหกสบหาไดเจดสบหลวมๆ ผวจย : ณ วนนผมเหนสภาพของการศกษาบญนยมอยท หกสบเจดสบเปอรเซนต แลวถาอกยสบกวาเปอรเซนตทพอทานตองการจะสรางตอไป เมอถงวนนนสภาพของการศกษาบญนยมจะเปนอยางไรครบ สมณะโพธรกษ : โอว... การศกษาบญนยมในวนนน เวลาจะสอบคดเลอกกคงจะคดเลอกกนหนก เพราะคนจะมากนเยอะ เพราะโรงเรยนนมทงคณสมบต มทงอะไรตออะไรทมนพรกพรอม คนมปญญาเขาใจจะตองมาเอาอนน ตองมาเขาโรงเรยนน ใครทเขาโรงเรยนนได โอโฮ เรยกวาโรงเรยนชนหนงของโลกอะไรอยางน จะชงกนมาคดเลอกอยางหนกหนาสาหส เพราะวาเราจะไปทาแบบโรงเรยนทรบไดกวางอะไรมากมายคงยาก เพราะขอจากดทจะรบนกเรยน แตทกวนนเรายงสบายอยเลยวา เดกยงไมมากจนเกนทเราจะเลยงดฟมฟกอบรมศกษาใหเขาพอเปนไปได กยงดอย มนกเปนไป

154 ตามสดสวนของความเปนจรง เปนสดสวนทยงไมหนกหนาสาหส ยงไมลาบาก แลวมนกยงไมลาบากงายๆหรอกเพราะวา ถงเวลาพฒนาตอไปจะมคนมาชวย คนมาทางานเสรมหนนเพมเตมเขามาผนกมากขนอยางแทจรง มนกคงพอเปนไปไดถไถไปได อาตมาไมอยากจะไปหวงผลเลศวาในอนาคตจะยงใหญจะเจรญงอกงามใหญโตมากมาย จนกระทงแหมอยางทางของรฐของพาณชย เอกชนทเขาใหญๆรงเรองมนกเรยนเปนพนเปนหมนอะไรอยางน ถาเปนไปถงขนาดนนนะ โอโฮโลกนเจรญ โลกนเจรญแนๆเลย สขสบายแนๆเลย อาตมาวาเปนนกเรยนเรอนพนนกยงยาก นกเรยนแตละโรงเรยนมเรอนรอยหารอยขนกฮ... เจรญแลว สนตอโศกมนกเรยนสมมาสกขาสรอยคน ฮ...อาตมาไมอยากคดถงจะเปนความเจรญมนเปนความสขสบาย ชนอกชนใจขนาดไหน ถานกเรยนถงโอโฮ สรอยคน หารอยคนน หารอยคนนก Full House แลวอยางทวา แคสองรอยคนนกโอย..เยยมแลว ผวจย : ซงตรงนนปรมาณกบคณภาพกตองไปดวยกนดวย สมณะโพธรกษ : ใชส มปรมาณอยางเดยวเราไมเอาอยแลว ตองเนนคณภาพดวยเราเนนคณภาพแนนอน ปรมาณเราไมเลย ฉะนนเดกเราทเขามาเรยน ชนม.1เขามาเรยนหาสบ จบจรงๆเหลอสบคน (ขนานเรยนฟรนะ) ขนานเรยนฟร ผวจย : ของผมตอนเขากสามสบกวา ตอนจบเหลอเกาคน สมณะโพธรกษ : เออ..นนแหละ เพราะฉะนนไมตองไปหวงหรอกมนกตองเปนไปตามสภาพของสจจะ อาตมาไมสงสยหรอกเรองพวกนธรรมชาตของสจจะมนเปนจรง ผวจย : คาถามตอไปผมหวงวาพอทานคงไมตอบวา No planning no project คอจากเปาหมายการศกษาบญนยม คอการพฒนาคนใหมศลเดนเปนงานชาญวชา อนนนคอเปนหลกอยแลว (ฮอ) และเปนการศกษาทกระดบ คอผมมองวาตอนแรกสมมาสกขาเกดมนเปนการศกษาขนพนฐานเทานนทเปนรปธรรมชดเจน แต ณ วนนพอทานกาลงทาไปจนถงการศกษาตลอดชวตแลวคอนขางจะชดมากขน กเลยมองวาจากเปาหมายศลเดนเปนงานชาญวชานครบ ลงมาถงนโยบายทพอทานจะลงไปตอ... สมณะโพธรกษ : ถงขน ศลเตม เขมงาน สบสานวชชา แลว ถงวนนมนถงขนนแลวตามทคณพดวามนตลอดชวต และสบสานตอไปเลย ไมใชวามนทาเปนพนฐานเทานน ถกแลว ผวจย : อนนคอนโยบายทจะทาตอไป สมณะโพธรกษ : ใชและกพยายามกาลงบรณาการใหมนหรอววฒนาการใหมนเปนไปไดใหมนเกดอยางทวาน ผวจย : ใหมนชดมากขนลงลกมากขน สมณะโพธรกษ : จรงมากขนและชดขน ผวจย : แสดงวา อยางของสมมาสกขาทพอทานบอกวา ควบคมศลกายภายนอกของตวเองใหได แสดงวาขนตอไปกตองลงลกถงใจ สมณะโพธรกษ : ใช ศลตองเปนจรง ศลคออะไร ศลคอหลกเกณฑในการทจะปฏบตตนใหเปนผทมคณธรรมตามศลนน ตงแตกายวาจาใจ เพราะฉะนนไดระดบหนง กายวาจาเปนขนตน แตถาถงขนบรรลมนตองถงใจ เพราะฉะนนใจทบรรลได 25%ถอวาเปนพระโสดาบน ถาบรรลอกเปน 50% กเปนสกทาคาม ถาบรรลไป 75% กเปนอนาคาม ถาบรรล 100% อรหตผลเลย เพราะฉะนนในโสดากมสวนอรหตผลอยดวยเหมอนกนโสดาบนคณธรรมจรงแท ฉะนนคณธรรมศลขอ 1 ไมฆาสตว เกดจากโทสะมลตอนแรกเรากเออมลกษณะมโทสะ เออมนลดลงได 25% ถาคณลดไดดวยใจไมใชดวยการกดขม

155 แตกายวาจาคณไมทาใจคณกไมลดเลย ถาไมลดเลยแลวคณไมทาออกนะ มนกดดนนะ สกวนหนงจะระเบด แลวจะยง แตถาเผอวาสามารถปฏบตได กายวาจาไมทาและทาใหจตนมนลดตนเหตมนจรงๆจางคลายจรงๆ 25% คณกเปนผมผลแลว นนแหละโสดาบนแลว ถายง 50% กเปนสกทาคาม 25% กเปนอนาคามอยางนเปนตน นใชหลกเกณฑพนฐานมตเดยว วดในแนวระนาบวดยงๆ มความซบซอนมากกวานเยอะแยะ จะอธบายในนยยะของระดบปรมตถ ระดบอภธรรม ระดบสงมนตองมความรทผรตองเขาใจ ฉะนนผทจะรจะเขาใจวามนมสภาพเชงซอน สจจะยอนสภาพอก ผวจย : ในมมมองของพอทาน มองถงการจดการเรยนการสอนของโรงเรยนสมมาสกขาครบ พอทานวามนสมบรณแลวหรอยง สมณะโพธรกษ : โอยยง ยง อนนตอบไดทนท มนไมสมบรณหรอก มนจะตองพฒนาจะตองคอยๆ เกบทมนไมสมบรณงายๆ เพราะมนยงไมเคยมการสรางการศกษาแบบน ทเอามาประยกตใหเปนหลกเกณฑทเปนโรงเรยนอยางเปนรปเปนรางเลย อยางเปนรปเปนรางแลวมนยงขยายไปเปนความกวางออกไป ถงฆราวาสเพศ ในยคของพระพทธเจานนกยงจากดอย ในแวดวงของนกบวช สวนชาวบานฆราวาสนนใครจะมาสะสมเอาไป รบความรรบอะไรกนไป กเปนสวนบคคล ทจรงๆ แลวเปนเรองอจนไตย ทฆราวาสเพศทเขามาศกษาในยคพระพทธเจานน เปนเรองบารมของแตละบคคลเฉยๆ ทานเองทานไมไดจาเปนตองขวนขวาย ทานสรางกาลงของสงฆใหแขงแรงกบสรางสงทเปนองคประกอบขางเคยงคอ อบาสกอบาสกา ทมสวนไดตามบารมของทาน ผวจย : แสดงวายคนนไมมชมชนใชหรอไมครบ สมณะโพธรกษ : ชมชนม แตไมมชมชนทจดตงอยางทเราเปนอยน ซงยงไมเกดไง โดยเฉพาะ เปนสาธารณโภคทงฆราวาสอยางทเราทา (มแตสงฆ) สมณะโพธรกษ : ใช เพราะเปนยคจากด เปนขอจากดเพราะเปนยคสมบรณาญาสทธราชย มนเปนยคทาส เปนยคทคนยงไมรจกสทธมนษยชนเลย ไมวาจะเปนสทธทางวตถสมบต ไมวาจะเปนสทธทางการแสดงออก ทางกายกรรมวจกรรม สทธของความเปนสทธมนษยธรรมของมนษยชาตตางๆนานา สงออกเสยงทงการแสดงของกายวาจาใจ มนยงไมมความร เลยวา สทธตางๆพวกน เพราะฉะนนคนเปนทาสเหมอนสมบตวตถของเจานายทาส เพราะฉะนนมนกเลยยงทาอะไรไมได ถงขนานนนพระพทธเจาทานยงประกาศอสรเสรภาพ ทามกลางยคแบบนนได ทอาตมาเคยอธบายเสมอๆ ทานสรางรฐอสระของทาน ทานมกฎหมายของทานเปนพทธธรรมนญ ถามใครเหนดเหนงามในพทธธรรมนญกคอ อยางนอยก จลศล มฌชมศล มหาศลนแหละ ใครมาเหนดเหนงามนแลวมาปฏบตตามทานตงแตเรมแรก ยงไมทนมวนยทานมแตศลนแหละ คนมาสมครเขารตแลว จนกระทงถอศลน ศลนของเธอประการหนง เปนสงฆกอยในกรอบศลของธรรมนญทงหมด จลศล มฌชมศล มหาศล เปนศลยงไมมวนยนะ คณนกถงระดบตนเลยยงไมทนจดวนยสกขอเลยนะกมสงฆแลว ถอศลอะไร กจลศล มฌชมศล มหาศลนแหละ ไมใชศล 227 พอมศลนแลวเมอมศลนแลวกประพฤตตามศลน เพราะฉะนนคนใดเขามาอยในศลนปฏบตนเสรจ หลดจากคนในระบอบสมบรณาญาสทธราชย หลดจากความเปนทาสมาเลย พอแมกตองปลอยใหมา นายทาสกตองปลอยใหมา พอแมกตองปลอยใหมาเปนคนของพระพทธเจาหมดเลย อยางทมหลกฐานยนยน พอแมกเอาไปคนไมได มาอยในธรรมนญของพระพทธเจาหมดเลย ดงนเปนตน ทานไปไหนๆ ทานกไปกบธรรมนญของทาน ทกแควนใหหมดยอมรบหมด ทานไปเกบเอาผทเปนลกทาสนายทาสกตาม ถามาเขารตของพระพทธเจาแลว

156 เปนคนของพระพทธเจาหมดเลย เพราะฉะนนลกของพระเจาแผนดนมาเขารตของพระพทธเจา กเปนคนของพระพทธเจา นายทาสขางนอกเปนฆราวาสมาเขากเปน แมตวทาสเองเขามา อามาตยของพระราชามาก (เปนอสระหมด) เปนอสระหมด ทานสรางรฐอสระไดแทจรงเลย เปนหลกการพสจน ดงนเปนตน เพราะฉะนนในอนาคตนตอไป ยคนไมตองถงอนาคต มนเปนยคทคนเขาใจสงเหลานหมดแลว เขาใจลทธของอสรเสรภาพ ลทธสทธมนษยชน เขาใจเรองของโลกทเปนประชาธปไตย โลกของมนษยทควรจะเปนหมดแลว แตสงคมทเปนสงคมเจรญสงสดเปนอรยะสงสดตามทฤษฎของพระพทธเจานนมนจะเกดไดเองในยคนน ใชหรอไม เพราะทกคนรแลวและเรยกรองหาคณรแลวและเรยกรองหา แตมนยงไมมทฤษฎหลกทจะเอามายนยนไดพสจนไดวา ทาใหเพอฝนวา เรากคดวามนษยในโลกนเขากคงอยากจะไดรปแบบน อาตมาวาอาตมาไมไดเพอฝนหรอก มนษยสวนมากมนษยปญญาชนมนษยในระดบบน ตองการสงคมหรอมนษยแบบนแหละ มนษยเจรญ ตองแบบนแหละ แตเขาจานนวาเขาจะทาอยางไรได มใครทาใหบางเอย อนนส ทาใหอาตมาเหนวาอาตมาไมกลวเลย อาตมาเองมนใจและอาตมาคดวาถามนจะเปนไปไมได กเพยงแตวาทฤษฎ ทอาตมาพาทานถกตองหรอไม ถามนถกตองผทไดอบรมมาตามทฤษฎนกตองเปนจรง ใชหรอไม เมอเปนจรงก พระพทธเจาทานยนยนแลววา มนคง นจจง ธวง สสสะตง อวปรณามธมมง มนคงไมมการเปลยนแปลง ไมมอะไรหกลางไดตลอดกาล สสสะตง forever ตลอดกาล ตองจรง ซงอาตมา กยงเหนวามนตองจรง เพราะทกวนนอาตมาดแลว คาเฉลยหรอวาโดยความเปนจรงผทเขามาอยในแวดวงอโศกแลว บกพรองเรากร สงทยงเสถยรอยเรากร หรอแมแตอตราการกาวหนา การควบแนน สงทจะอนโลมปฏโลมสจจะยอมสภาพหรออะไรหลายๆอยางทอาตมาเขาใจน อาตมากไดอนโลมปฏโลมสจจะยอนสภาพเขาไป เหมอนคนทฉดคนตกบอ เออเรากเออมชวยคนตกบอไดจรง และมนยงยาวขนๆ ไดจรง คนเหนวาเออมชวยคนตกบอ หาวาเราเองพวกน ไปยงทาไมไมใชหนาท ขนบอไดแลวกขนไปซเรากเขาใจเขา เขาเองไมเขาใจวาเราทางานเราชวยเหลอคน โดยประมาณอยเรากไมอยาก จะไปตกบออยนะ แตเรากตองทางานเราไมใชคนใจดา กรอยวาชวยได กชวยอยางประมาณอย สปปรสธรรม 7 ประการของสตบรษ ตองมจรง เมอมจรงกตามหลกเกณฑของพระพทธเจา ถาคณเปนสตบรษจรงคณกตองใชทฤษฎนจรง คณอยากจะตกตาเหรอ คณจะทาการชวยเหลอบคคล คณเปนสตบรษ คณไมตองการเอาหนาคณไมตองการเอาอะไรแลว คณจะประมาทไปทาไม ไดเทาไหรกเอา อยาใหเสยซ กเราไมไดอยากไดหนาแลวน อยากไดลาภแลกเปลยนเรากไมอยากไดแลว เรากทา ชวยเขาเทานน เพราะฉะนนเราจะประมาทอวดดทาไม พวกนจะบาหรอจะโงใชไม พอฟงเขาใจหรอไม ไมไดโงเรากทาเทาทควรทา เทาทควรได แลวมนกไดมาเรอยๆเทาทอนโลมได เพราะฉะนนเทาทอาตมากอนโลมอะไรไปคนไมคอยเขาใจหรอกวา อยางเขาบอกมาแสดงเยวๆ ไมสารวม ไมใชอรยะอรยะมนตองอยเฉยๆจะมายงทาไม เขาหลดพนแลวมนไมถกใจเขา แตมนไมใชทฤษฎพระพทธเจา ทฤษฎโลกย ฤษเขากทามากอนเรากร ไออยางนนเรากผานมาแลว แตเราเหนวาดกวานยงมอก เมอมนเปนอยางทวาน สตบรษจะมสปปรสธรรม 7 ประการจรง มการประมาณ มการมตตญตา มการรจกกาลมการรจกเนอหาสาระ อตตญตา ธมมญตาแนจรง และรหมกลม ปรสญตา รจกหมกลมรจกสาระรจกสมย เขาใจจรงๆเลยกประมาณสงเหลาน เพราะรจกการจดการ Composition มศลปะ ในการจดองครวมวาจดการ มองคประกอบเทานมนไดสดสวนพอเหมาะพอเจาะหรอยง มนจะไดผลดหรอไม ถามนไดผลทไมดมนเกดการขดแยงกนมาก Conflict กนมาก มนไม Harmony มนไมดด

157 หรออะไร Conflict กนมาก Contract กนมากมนกเกดการแตกแยก กจะทาไปทาไม กทาใหมนHarmony ใหกลมกลนใหพอเหมาะ สามคคอย มนไมเกดระแหงอะไรขนมาหรอก กประมาณใหพอดอยางนน นคอรายละเอยดของสตบรษอยางแทจรง กตองใชคณธรรมสปปรสธรรม 7 ประการน อยางแทจรง แลวกเพอใหประโยชน กมการตรวจสอบ ไปตามมหาปเทสอยางทควรจะทา ไมผด ธรรมวนยตางๆ ใชสปปรสธรรม 7 ประการดวย มหาประเทส 4ดวย กเหนสมควรหรอไม พระพทธเจาบญญตไวดแลวกทาตามพระพทธเจา ตามททานหามบางอนญาตบางไว แตสาหรบยคสมยน มนไมเหมอนเกาตามทบญญตไว หามกไมมอนญาตกไมใช กตรวจสอบดวาควรหรอไมควร ถามนควร สรปไมอนญาตกตามไมหามกตาม เหนควรเรากทา หากไมควรแลวเราจะทาทาไม เรากบอกแลววาเราไมไดอยากจะทาเพออวดใหญอวดโต ไมใชคนทอยากจะไดลาภยศสรรเสรญ อยากจะไดโลกธรรมอะไร ทานกทาเพอเปนประโยชนแกมวลมนษยชาตเทานน อนนกเปนสจจะจรงนอกจากคนทมกเลสกถกตอง คนมกเลสกตองมผดพลาดทาอะไรไปกเรองของเขา แตคนทเปนสตบรษจรง มนกยอมไมผดไมพลาด ทานกจะไปประมาททาไมไปอวดเดนอวดดทาไม ไมอยากไดเดนไดดงอะไรแลว นมนเปนสจจะ ของมนอยางจรง ผวจย : จากทกวนนบคลากรของโรงเรยนสมมาสกขา พอทานมองวาตองพฒนาปรบปรงอะไรเพมเตมหรอเปลาครบ? สมณะโพธรกษ : อาตมาจะตอบทนทคงไมไดหรอก อาตมากคอยดอาตมาไมไดเปนตวหลก ของการศกษา มแตพวกเราทเขาไปชวยกนและอาตมากรบร กดอยเพราะจะวาไปแลวอาตมากเหมอนนายกรฐมนตร เพราะฉะนนกเหมอนแตละกระทรวงแตละกระทรวง กระทรวงการศกษากสวนหนงกคอยๆ มาดกน เจรญไปถงไหนกรายงานมามอะไรกวากนไป มนกมาเรอยๆกาวหนามาเรอยๆ จนกระทง...แตกอนยงมแคมธยม ขยายเปนประถม ขยายเปนอนบาล ขยายเปนวทยาลยและเรากกาลงขยายไปเปนมหาวทยาลย ผวจย : ตอนนกจากตามระบบของทวๆไปกม ประถมมธยมเปนการศกษาขนพนฐาน แตของพอทานมนกาลงกาวไปถงอดมศกษา (โลกตระเลย) แลวขณะนยงไปถงการศกษาตลอดชวต ซงตงแตเดกจนถงคนแกกสามารถเรยนไดเทากนหมด ซงเปนการเปดกวางของการศกษา ทลกซงมากกวาแคเรยน เอาใบประกาศฯ สมณะโพธรกษ : ใช เราไมรไทรหากคณยงมคณสมบต ไมตากวากฎเกณฑทกาหนดทควรเปน เราไมไลคณออก จะออกอยางเดยวทคณมพฤตกรรม นสยตากวาเกณฑ นสยหรอพฤตกรรมไมตากวาเกณฑไมมการไลออกหรอก เพราะไมมการเสยตงส ไมเสยคาอะไรทงนนยกเวนจะสมครสอบ หากจะเพมยนตสมครกสมครไปเลย โดยทคณไมตองมาสมครสอบ และรบลงทะเบยนให กไมเปนไร คณไดของจรงของคณ คณกจะไดแตถาคณตองการอยากจะม ใบรบรอง (Certificate) กเอามาส มอยเรากทาให ใครไมอยากไดกไมตองมา กไมเปนไร ผวจย : แลวเปาของพอทานไปถงไหน สมณะโพธรกษ : อาตมากไปถงทมนถงนนแหละ กทาไปเรอยๆไมไดหยดยงอะไร เพราะวาชวต คอการศกษา อาตมากขยายความไวแลว คนไมใชเดรจฉานนะ เดรจฉานมนไมตองมการศกษาหรอกเพราะฉะนนคนตองศกษาตลอดชวต แลวการศกษาคออะไร การศกษาคอการลดละกเลส ลางความเหนแกตว แตถาการศกษาทาใหเกด มความเหนแกตวเพม คณเลวกวาสตวนะ สตว

158 มนไมศกษามนกไมไดเหนแกตวเกนกวาจะกนจะใชสอย แตนคณมาศกษาคณยงขโลภกวาเกากอบโกยกวาเกาเอารดเอาเปรยบกวาเกาโกงมากกวาเกา การศกษาแบบนมนไมใช ไมใชการศกษาอนนมน Uneducated ใชไม เปนอนารยะ ไมใชอรยะมน ผวจย : หลงจากนผมจะไปสรปแลวกราบรบกวนใหพอทานชวยตรวจสอบอกครงหนงนะครบ

***************************************************

รายละเอยดการสมภาษณ สมณะฟาไท สมชาตโก


11 มถนายน 2556 เวลา 17.15 น. - 17.30 น. สมภาษณ สมณะฟาไท สมชาตโก ชน 3 เฮอนสญ ชมชนราชธานอโศก จ.อบลราชธาน กระผมนายกตพงษ แซ เ จยว นกศกษาปรญญาโท ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ในหวขอ “การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ผวจย : ขอเรมคาถามแรกนะครบทาน วาคณธรรมพนฐานทนกเรยนสมมาสกขาควรมคออะไรบางครบ ส.ฟาไท : กคอ ศล5 หากเดกสมมาสกขามศล5 ไดกจะสามารถทจะพงพาตนเองได โดยการท เขาดแลตนเองได มการถอศล ศลทาใหชวตเขาไมมอารมณโกรธ ลดความโลภลง ชวตเขากจะดขน เขาควบคมชวตของเขาไดกจะไมมการทะเลาะเบาะแวงในสงคม มนกจะไมเกดการเอาเปรยบมาก ในสงคม มนกจะไมเกดการมวในสงคมมากมาย ปญหาการโกหก ตงแตผนาประเทศ จนเราไมรวาขาวทออกมาเปนขาวจรงหรอโกหก ทกวนนปญหาอบายมข ปญหายาเสพตดมนเตมเมองไทยเลย คนแก กแกไมไดเพราะคนไมมศล ตอนนโรงเรยนตางๆในประเทศไทย จะหาเดกทไมมยาเสพตดมทไหน เขาทาเลย ถามเขาจะไปกราบเลย แตโรงเรยนเรามปราศจากยาเสพตด โรงเรยนอนไมม ทกวนนมนยงรายแรง แตเราทาไดเพราะเรามศล ซงเปนพนฐานของชวตคน ไมใชเฉพาะเดกนกเรยนสมมาสกขา มนเปนพนฐานของมนษยชาต มนษยชาตถงจะเอารอด โดยเฉพาะทามกลางกระแสสงคมทรนแรงรายแรง มอมเมาดวยการผดศลธรรมอยางโจงครม จนคนไมมทางไปมนตนทาง ทกคนตอบตรงกนวาไมรจะแกปญหาอยางไร ไมรจะแกอยางไร เพราะคนมนโกงกน ทงโกงทงโกหก ทงกอความรนแรง เพราะคนไมมคณธรรม ไมมศลธรรม ไมมศลจงไมมทางไป ศลทาใหมทางไป อนนสาคญซงจะเปนพนฐานอนแรก สวนการจะมสมมาคารวะ สภาพหรออะไรกแลวแต ศลกจะขดเกลาตามอกท สวนความซอสตย คนทมศลมนกจะซอสตยอยแลว ไมโกหก ประหยดอยแลวดวย เพราะรจกกนรจกใชมากขน มนกมคณธรรมอยางน ผวจย : กคอ ศลจะทาใหเกดคณธรรมพนฐาน 8 ประการไปดวยในตวอยแลว ส.ฟาไท : ใช เพราะมนทายาก นโยบายการศกษาทวไปมนจงไมทากน ระดบผนาประเทศกทาไมได ครกทาไมได เพราะฉะนนเขาจงไมกลาใสไปในนโยบายการศกษา (หมายถงใหมศ ลเปนพนฐาน)

159 รฐมนตรกทาไมได ใชหรอไม ลองใหเดกมคณธรรมแตคณไมม ใสในการประเมนของสมศ.เลยมยละ สมศ.มศลมย? ผวจย : การตรวจและประเมนคณธรรม ส.ฟาไท : ถาเราตรวจคณธรรมของสมศ.กอน หากไมมแลวจะมาประเมนเราไดไง เขากประเมน ตามหลกการเฉย เขากยงยอมรบวาเรองคณธรรมเขาสเราไมได แตเขากทาตามตวอกษร เราตองมศลเปนเรองหลก ทจะนาไปสโลกตระ เปนโสดาบนเปนเบองตนและไปสอรหนตในบนปลาย กศล 5 นแหละแลวลงลกไปเรอยๆ ผวจย : หมายความวา การศกษาบญนยมนนเบองตนกคอ การมศล 5 เปนพนฐาน ส.ฟาไท : ใช ใหคนเปนอรยะตงแตพระโสดาบนหรออยางนอยกมศลแบบกลยาณชนหรออรยะชนของแทซงจะไมเปลยนแปลง ถาเขาเปนอรยะชนเทยงแทแนนอน เขาเขาไปสงคมไหนกแลวแต เขากจะทาใหสงคมนนดขน เราจะสรางคนอยางนไปเพอทาใหสงคมมนดขน มนเหมอนเราสรางตนไม พนธดๆ ลงไปในสงคม ปละ 10 คน 20 คน ทาไปทกปจนเปนพนตนแสนตนลานตน ถามนถงลานตน ขนมาสงคมมนกจะดขน แตเราตองใชเวลา เพราะการสรางคน มนไมเหมอนปลกตนไม เพราะฉะนนตอนนกเพมขนเรอยๆ กระแสสงคมกบบมากขน พวกเขาเขาไปอยเขากเขาใจสงคมแมจะทาไดบางไมไดบาง แตเขากเปนพนธทดกวาพนธอนๆ ทไมไดมศลอนนเปนพนฐาน ซงเรากมความเชอมนวาทาอยางนไปอกสก 10 ป 50 ป 100 ป มนษยชาตประเทศชาตโลกนยอมดขนอยางแนนอน เพราะ คนเหลานรจกกนรจกใช รจกรกษาสขภาพใหยนยาว เขากจะอายยนกวาคนอนเขากจะเขาใจชวต เมอมกระแสสงคมบบคนเขาจะเขาใจดาเนนชวตมากกวาคนอนๆทวไป เขาจะตอสไดเพราะฉะนนอปสรรคตางๆ กสไดดกวา พวกนจะอยรอดในกระแสสงคมปจจบน แตคนทไมมศลกจะไหลตามไป กบกระแส กระแสแหงอบายมขทมอมเมา อาหารทถกมอมเมา อายจะสนและมความหวนไหว ดานจตใจมากกวา ดงนนพวกนกจะอยคกบโลกไดนานกวา เมอคกบโลกไดนานกวา อกพวก กเหมอนกบตนไมทออนแอไมแขงแรงกจะตาย พวกทแขงแรงกจะอยตอไปได สดทายตอไปกจะเหลอแตตนไมทด แลวสงคมกจะเปลยนแตวาตองใชเวลา ผวจย : ทานคาดวาจะสกกปครบ ส.ฟาไท : ไมร พอครคาดไววาสก 500 ป แตอาตมากดวามนดขนเรอยๆนะ ดตรงไหนวาดขน ดวาตวเราดขน ดวาเดกทจบออกไปกดในตวเขาเอง สงคมกดขน ถาเราไมสอนเดกเหลานสงคมกไมมอะไรดขนเลย เพราะมคนดเพมขน เราสรางคนดขนในสงคม สงคมกดขนเราเชออยางนน เราไมไดเชอมนนกการเมองเราไมไดเชอมนคนอน เราเชอในสงทเราทาลงไป เราผลตสงทดลงไปในสงคม สงคมกเลวลงแตเราผลตสงทด สงคมกจะดขนไมมากกนอย อนนคอสงทเกดขนในสงคม คาตอบคอเราดทตวเรา เราไมไดดทคนอน เพราะฉะนนใครจะวายงไงกวาไป คนทวาสงคมมนเลวลง เพราะเขาเจอแตคนไมด เพราะเขาสรางแตคนเลวลงไป แตเราสรางคนดสงคมกจะดอยางทเราเชอ ซงมนกตองใชเวลาเทาไหรนน เอกอยไปเทาไหรกจะเหนเองเทาทเราจะตายจากโลกนไป หากอยไดรอยปเรากจะเหนในอกรอยป ถงตอนนเรากจะเขาใจมน แตตอนนยงไมถงเรากตอบไมได ตอบไดเพยงวามนม คนดออกไปสสงคม อยางตอนนรานคาทขายของในระบบบญนยมกเพมมากขน อยางนอยเดกททากสกรรมไรสารพษกเพมขน อยางคนทออกไปเอาเปรยบสงคมกนอยลง ในกระแสสงคมเรากเจอ คนเหลานมากขน แตคนทมนเลวกเพมขนเหมอนกน มนกชนกนและพสจนกนวา คนททาความด

160 เสยสละแบบบญนยมมศลอยางนกบคนทเอาเปรยบสงคมอนไหนจะอยยนยาวมากกวากน ถาคนเลวนนตายไปกอนความดกจะชนะ โพธสตวกบมารทมาผจญทาน หากมารจะฆาทานคนทจะฆาตายหรอโพธสตวจะตาย หากโพธสตวตาย โลกกจะสลาย ผลกเลวราย ถาโพธสตวไมตายโลกมนกด ผเสยสละโพธสตวไมฆาใครรแลว แตมารจะฆาตวมนเอง มารจะฆาคนดแตฆาไมไดมารกจะอกแตกตายไปเอง ผวจย : คอโดยตวของเขาทาลายตวเขาเอง ส.ฟาไท : ใช เหมอนเขาจะฆาคนด แตคนดแตคนดกลบดกวาเดม เขากลบแยกวาเดมแลวเขาจะคดอยางไร เหมอนฮตเลอทตองฆาตวตาย เหมอนกบใครทตองฆาตวตายในชาดก ผวจย : อยางนนโดยพนฐานของนกเรยนสมมาสกขาในระบบการศกษาบญนยมนน ตองมศล 5กอนและคณธรรมรายละเอยดกจะเปนตวเสรม ส.ฟาไท : ใช แลวในตวศล 5 กจะชวยพฒนาคณธรรมเหลานนอยแลว หากจตใจเขาลดโทสะได เรองอนๆ กไมยาก ลดโทสะไปแลว ความโลภไปแลว ลดกามราคะลงไป ไมมอบายมขจตใจ กจะออนโยนขน อยางอนจะไดไมยาก ทงสภาพประณตประหยดและตวอนๆกมผล ทงการเรยน กเรยนเกงไมยาก เพราะจตใจสงบ สมาธกจะด วชาความรกไดถาเขาตงใจเรยนนะ มนเปนผลตอชวตทงหมดของเขา เพราะวามนมผลตอการเปลยนแปลง มนเปนพนฐานของชวตทสาคญท สดของมนษย ทควรตองม เหมอนมทนทางสงคมของชวตเขาตลอดโดยไมหายไปไหน เทากบเราสรางเขาไมใช แคชาตนชาตเดยวแตสรางชาตนและชาตตอๆ ไปดวย เมอเขาพฒนาไปถงพระอรหนต เขากจะชวยมนษยชาตไดอกและสรางคนตอไป มนเปนการสรางคนระยะยาววสยทศนไกล ไมใชแควาชาตเดยว ผวจย : ไมใชแคจบการศกษาออกไปแลวคณจะเปนอยางไรกไมรแลว ส.ฟาไท : ใช มนทงชวตและจตวญญาณของเขากอนทจะปรนพาน ผวจย : เมอกทานพดถงปรนพานและอรหนตหมายความวา อนนคอเปาหมายของเครอขายโรงเรยน สมมาสกขาและของการศกษาบญนยมเลยหรอเปลาครบ ส.ฟาไท : ของระบบการศกษาบญนยม คอ ถาเปนไดกดซเรากเอา ผวจย : อนนคอเปาหมายสงสดเลย ส.ฟาไท : ถาหากเขาเปนได กแนนอนเขาจะเปนบคคลทสาคญมาก เสยสละเพอสงคมแนนอน รอยเปอรเซนต แมเขาจะจบ ม.6 ไปเรยน ป.ตร โท เอก กเรยนเพอชวยเหลอสงคมจะไปกลวอะไร คนเหลานไมเหนแกตวอยแลว คนทลดละกเลสแลวหมดกเลสแลว เขาไปเรยนเพอสละชวยสงคม อยแลว บคคลนกชวยเหลอสงคมเตมรอยอยแลว เราจะไมเอาไดอยางไร เราตองการอยแลว เพอชวยเหลอสงคม ถาเปนไปไดแตถามนเปนไปไมไดส ผวจย : กคอ คณธรรมพนฐานโดยโรงเรยนสมมาสกขาซงใชระบบการศกษาบญนยมมเปาหมาย กบนโยบายเหมาะสมหรอไมครบ ส.ฟาไท : เหมาะสมอยแลว นอกจากเดกจะมคณธรรมแลว ตองใหเขาสามารถพงพาตนเองได จนเปนทพงของคนอนได พงตนเองไดหมายความวาพงพาทางจตวญญาณไดและพงพาทางานใหเปน คอชวตคนเรามนตองทางานใหเปนเพอพงตนเองได เชน ปลกขาวเปน ทาอาหารเปน ดแลทางานสาหรบชวตพนฐานตวเองเปน ซงเดกสมยนงานพนฐานทาไมเปน ซกผาไมเปน ทาความสะอาดทอยอาศยไมเปน ทาอาหารใหตวเองกนไมเปน ซงมนเปนทกษะสาหรบทกชาต แตคนทกวนนกลบไมสรางพนฐานเหลาน กลบไปสรางพนฐานอะไรกไมร ซงคนกใชแตอานาจ อะไรๆ กเงนเงนเงน

161 ซออยางเดยวเพราะเขาทาไมเปนไง เคยแตตองพงคนอนตลอดเวลา เมอหางหยดกดนกนเลย ไฟฟาดบดนเลย(ทาอะไรไมได) ทาอะไรกนกไมเปน หงขาวกอฟนกไมเปน คราวนจะทาอยางไร เมอเกดขาดแคลนคนททาอะไรไมเปนกแย นคอพนฐานชวตอยางน ผวจย : กคอทกษะในการดารงชวตเบองตน ส.ฟาไท : ใช แลวกทาอาชพใหเปนดวย ในการดาเนนชวต งานทเปนอาชพ คนเราเกดมากตองมอาชพทเปนสมมาอาชพ คอเปนไปเพอการไมเอาเปรยบไมโกงเขา โดยการเสยสละไมหลอกลวงเขา สมมาอาชพทเขาจะพงพาตวเองได พนฐานชวตกตองมและมอาชพดวย ไมวาจะเปนคาขายหรออะไร กแลวแต แลวใหเรยนร รจกโลกในสงคมจะเหนไดวาคนทมคณธรรมจะไมรจกโลกเขากบโลกไมได อยกบสงคมไมได อนทจรงแลวคนทรธรรมะกจะรจกโลกทง 2 สวน ทงโลกตระและโลกย เขาจะรทง 2 ดาน เขาจะดาเนนชวตไดทง 2 ดาน แลวเขาจะอยไดดกวาคนทวไปอกดวย กคนธรรมดาแมโลกโลกยกไมรจก จะกลาวไปใยกบโลกโลกตระไมรจกเลย ปดประตตาย แตเดกทปฏบตธรรมคอ ศลจะรทง 2 ฝงไปพรอมๆ กน เขาจะรวาโลกเปนอยางนๆ แลวธรรมะมอยางนเขาจะรเทาทน ทาใหเขาอยและมชวตไดดมทพงพาอาศย ไมซเรยสกบโลกทมความเปนไป ถงแมโลกจะเลวรายขนาดไหนเขากเขาใจมนได ตามภมธรรมของเขา แมจะมอปสรรคเขากทาใจได เขาผดพลาดอยางไรตองปรบปรงแกไขอยางไรเขากเขาใจ ซงเดกทวไปไมเขาใจ ถาเรยนอยางเดยวเปาหมายกคอไปตอ ตอไมไดกอกหกอกพง จะกระโดดตกตายหรออะไรกแลวแต หนประชดประชนไป ถามวาถาไมไดสมใจกฆาเขา ทาลายเขา มเปาหมายเดยวเราถาไมไดสงนกไมเปนไร เขากวางใจปรบใจได แมม ความรกอกหกอกพงเขากเขาใจได ทาใจไดสวนใหญถงแมเขาจะเลกราจากสามภรรยากแลวแต เขาอยไดดวยตวเขาเอง บางทไมงออกตางหาก เขากทาได แสดงวาเขาเขาใจชวต ไมเปนปญหา การดารงชวต เขากไมสรางปญหาใหสงคม ปญหาตวเขาไมมแลวไมไปสรางปญหาสงคม เขากลบชวยเหลอสงคมตามอตภาพอก อนนคอเปาหมาย ผวจย : กคอ มคณธรรมพนฐาน มทกษะในการดาเนนชวตและมอาชพ รจกโลก ครบทง 3 ดาน ส.ฟาไท : เดกเราทา 3 ประการนได เขาจะบอกวาคดวเคราะหแกปญหาเปน เดกทมคณธรรมคดวเคราะหเกงอยแลว การลดกเลสมนตองคดวเคราะห ถาไมนนมนลดไมไดนะ ศาสนาพทธการลดกเลสมนตองใชปญญา ผวจย : แลวแนวทางในการพฒนาในการจดการเรยนการสอนเปนอยางไรบางครบ ส.ฟาไท : การจดการเรยนการสอนของการศกษาบญนยม ใชเรยนจากความจรงในชวต เพราะชวตมนษยควรมการศกษาจากความจรง ไมใชไปคดเอา ทกวนนการศกษาเรยนจากกระดาษ ความจรงทเกดขนเดกไมไดเรยนร เดกกเลยไมรจรง ฉะนนกใชในชวตจรงไมได อนนมขอพสจนเชน เดกบางคนคดเลขเกงแตขายของไมเปน เรยนสขศกษาฯไดเกรด 4 แตยงกนทอฟฟ หมายความวาจาไดอยางเดยว แตถาเรยนภาคปฏบต เรากเอานาอดลมมาใหเดกหาคากรด-ดาง เขาจะพบวามคาเทากบนาสมสายชนน กนนาอดลมกบนาสมสายชมคาเทากน กลาดมนาสมสายชไหมละ ไมกลา แตนาอดลมกลาเพราะมนอรอย แตมนมคากรดดางเทากนนะมนอนตราย ทาลายกระดกทาลายสขภาพ เพราะมนถกปรงดวยสกลนรส เขากจะไดคดวามนเปนกรดรนแรงนะ ถาเรยนบนกระดานเขากจะไมเหน แตถาทดลองจะเหนเลยวามนมคาเทาไหรหรอภาษาองกฤษเดกเรยนไวยากรณ เดกไทยรอยละ 90 พดภาษาองกฤษไมได แมแตครสอนภาษาองกฤษเองบางคนกพดไม ได เพราะเรยนจากตารา ไมได เรยน

162 จากประสบการณหากเรยนการประสบการณเราจะพดไดตงแตชนประถม ภาษาคอการสอสาร แตเราไปเรยนเกนจนไมสามารถพดได เรยนภาษาองกฤษไดเกรด 4 แตพดไมได ถามภาษาไทยเรารหลกภาษาเทาไหร แตกพดไดอานไดตงแตเดกแลว แตหลกการอาจจะยงไมร แตภาษาองกฤษรหลกการทกอยางแตพดไมได สอสารไมได เพราะไมไดเรยนเพอการสอสาร นคอไมเรยนภาคปฏบตโดยตรง ภาษาอะไรกตามใหเรยนภาคปฏบตโดยตรง แลวมาเรยนหลกการทหลง หลกการไมไดไมเปนไรเพราะมนใชประโยชนไดกพอ ผวจย : อนนหมายถงวา การศกษาบญนยมจดการเรยนการสอน ปรบประยกตเขากบการใชในชวตจรงใหมากทสด ส.ฟาไท : ใช เพราะการเรยนจากชวตจรงไปสภาคทฤษฎจะเปนไปไดงาย ยกตวอยาง เชน ปฏบตธรรมคาภาษาบาลรจกไมกคาแตปฏบตศลได แตมาเรยนบาลทหลงกจะเขาใจเรามาประกอบได ผวจย : ดวยสงทเราเคยผานมาแลว ส.ฟาไท : ใชสงทเราเคยผานเคยเปนมาแลว เปนอยางนนๆมนจะเขาใจเลย เราจะรไดทนทเรยน ไดงาย เชน เธอพดภาษาใตไดแลว เมอไปเรยนหลกการกจะออ เรยนแลวจะรเรองเลย เพราะมนเปนและทาไดแลว พดได แมจะไมรเรองหลกการมากอน แตกใชประโยชนไดอย แมแตการเรยนวทยาศาสตร อาตมากเนนใหเรยน วทยฯ จากประสบการณจรงนะ ไมใชเรยนแคในตารา อาตมา ไมเหนดวย ครเขาบอกวายากเขาเคยแตตว เรยนคณตสาสตรทาไมเดกไมรเรองเพราะเดกเรยนบนกระดานอยางเดยว แตถามวาทไปขายของคดไดอยางไร กเปอรเซนตคดไดอยาง ไร ใหเขาคด ในชวตประจาวนใหไดกอนแลวคดศาสตรชนสง กคอยเรยนตอไปอก ผวจย : แลวคณตศาสตรชนสงทานคดวาจาเปนไหม ส.ฟาไท : มนจาเปนสาหรบคนทจะเรยนตอเกยวกบวชาชพชนสงหรอเฉพาะ เชน คอมพวเตอร วศวะ กนาจะใหเรยนเพมเตม สาหรบคนทไมตองการจะเรยนกไมนาจะใหเรยน เปลองสมองเขาเปลาๆ เรยนไปกเสยเวลาชวตมากเลย ทะเลาะกบครอกมนไมไดประโยชน มนเรยนมากไป เรยนแลวทงตง 90% ใชแคไมกเปอรเซนตเอง อาตมากไมรวาจะเรยนทาไม ผวจย : แสดงวาการศกษาบญนยมตองคานงถงความตองการของผเรยนเปนคนสาคญ ส.ฟาไท : ใช เพราะเราเนนผเรยนเปนสาคญ คอ อาตมาเคยแกปญหาเดกตอนอยทปฐมฯหรอ ราชธาน เดกเขยนหนงสอไมได ไดอยางมากแค 3 บรรทด เดกเขาสงสนคาจากราชธานไปกรงเทพฯ อาตมากตงคาถามไป 20 คาถาม ภาษาองกฤษใหหาคาศพทสปดาหละ 5 คา ใหไปหามาแตไมบอก โดยใชคาในชวตและงานทเขาทา เขยนใหมๆกเขยนมาด แตผดเยอะมากเลย แตอาตมาใหผานเพราะเขยนมาแลวอาตมาอานรเรอง คอสอภาษารเรองมนกจบ เขาเขยนผดแตเราอานและสอใหเราร เรอง สดทายอาตมาใหเขาดวาสนคาทเขาสงทงขาว แชมพ วาสงไปกรงเทพฯเทาไหร ไดรายไดเทาไหร เสยคานามนรถเทาไหรและคาใชจายอนๆ ตอนหลงอาตมารหมดเพราะเขารายงานมาหมดทกอยาง สดทายกอนจบเขยนรายงานหนามาก จากเดกเขยนหนงสอได 3 บรรทด ภาษาองกฤษเขยนไดมากขน โดยทไมมใครสอนเขานะ เขาจบเขาบอกวาหากไมทาแบบนเขาจะจบไดเหรอ แตถาเขาหองเรยน เขาจะซเรยสมาก เพราะมแตหลกการ แตนประสบการณสอนเขาตลอดเวลา เขาตองพยายามเขยน ใหถก ไมมใครอยากเขยนผด เขาเขยนบอยๆ เขาจะเขยนถกเองได เขยนในสงทเขาทาจะงายกวาเขยนในสงทตองคดและจนตนาการเอา แลวเขาคดไมออกดวยนะ มนกแกปญหาการศกษาของเขาได

163 เขาดาเนนชวตไดไหม ทกวนนเขากดาเนนชวตได อยไดมสมมาอาชพอยได นคอประสบการณจรงๆ คดวาตองเรยนอนน แตเขาไมรเรอง มนทะเลาะกบครเปลาๆ แมทงครทมาตวเตอรเกงขนาดไหน อาตมากบอกวาอาตมาไมนยมนะวธทคณสอน แมแตวทยาศาสตรทกวนน ตองซอกลองจลทรรศนขนาดขนจอ เรองเคม เคมในชมชนราชธานอโศกมอะไรบางคณเอามาเรยนใหหมดเลย โรงปยมเคมอะไรใหใชกลองดทดสอบดเลย สรระเปนอยางไร มพษภยอยางไร รหมดเลยถามวาเดกจะสอบเคม ไดไหมคาตอบคอได แบบนเลย แลวเดกจะจาไดแนนอนเพราะเปนประสบการณเขา ถาเรยนเคม บนกระดานเดกจาไมได แถมปวดหวและเบออกตางหาก ไมมประโยชนอกตางหากไปทาทาไม สงทเดกเบอไมมประโยชน เสยเวลาเดก เวลาของคณแลวยงตองมาทะเลาะกนจะทากนไปทาไม อยาไปทาดกวา ผวจย : แลวจากหลกสตรทกระทรวงสงลงมาทานมความคดเหนอยางไร ส.ฟาไท : หลกสตรกระทรวงเขาตองการอยางนนอยแลว แตวธการของเขาไมถกตอง เขาตองการใหคนเปนอยางนอยางนดทกอยาง มประสบการณ ผวจย : คอวาเยอะมาก ส.ฟาไท : เขาเยอะมากเพราะมแตตวอกษร แตเราทาพฤตกรรมเดกทมากกวาตวอกษร เดกเรา มความสามารถมากกวาตวอกษร แตเราสะทอนภาพไมเปนเทานนเอง เดกเรามพฤตกรรมมากกวา หยบจบมาสะทอน เดกเราประสบผลสาเรจมากกวามมาตรฐานเกนกวาของชาตของเขตพนท ความสามารถเดกเราทาไดดกวา จนเขาบอกวาเดกเราไมมสภาพความเปนเดก เปนผใหญ แสดงวามนเกนมาตรฐานเดก เพยงแตเราสะทอนภาพจบประเดนใหได แตเราไมฉลาดเราไปเดนตรงตวเปะวาตองเปนอยางนน แตเดกเรามความสามารถมากกวาน กเดกมนทาเปนแลวเดกทไหน ทาไดมากกวาเรากมนเปนชวตของมน ถามหนอยวาชาวนาทปลกขาวไดไรละตน แลวมคนไปเรยนกบเขา มนดกวาอาจารยในมหาลยหรอเปลา อาจารยมหาลยคนไหนบางปลกขาวไดไรละตน อาจารย ม.เกษตรฯ มหรอเปลา? ไมเคยมประสบการณไดแตทฤษฎเฉยๆ แตชาวเกษตรททาไดซเขามคาตอบทงหมดและเปลยนแปลงได เขารหมดวาทาอยางไร เดกเรากทาเปนหมดเลยทาไมคณไมเอาประสบการณทเปนมาสะทอนใสละ คณจะเอาแตตามตวอกษร ทนไดดกวาอก แตวาถาเราไปกลวกไมกลาทจะทา แมแตประเมนผลโรงเรยนอาตมากไมกลววา จะผานหรอไมผาน อาตมาแครวาอาตมามความจรงให ใหมนรเลยวาโรงเรยนแบบนไมผาน แตเดกมคณภาพ “จบ” โรงเรยนทไมผานแตจบแลวมคณภาพ โรงเรยนทผานอนดบ 1 ของประเทศไทย อบายมขเตมโรงเรยน เออมนดแฮะ แสดงวาการประเมนของสมศ. ไมมผลตอการเปลยนแปลงสงคมเลย มนบงบอกถงคนประเมนวา คณตองการประเมนตวอกษร แตคนทมคณภาพตอการเปลยนแปลงกลบไมผานการประเมน เหนหรอเปลา ผวจย : แสดงวาอาจจะมปญหาทวธการประเมน ส.ฟาไท : ใช ใหเขารไปเลยวาเขามปญหา เพราะอาตมาอยากถามวาโรงเรยนทไดดมาก โรงเรยนนนมคณภาพดอยางไร ดหรออยางไร ไมมยาเสพตดเลยใชหรอเปลา? โรงเรยนคณเดกไมมปญหาเลย ใชหรอเปลา โรงเรยนคณเดกด ครไมมปญหาเลยใชหรอเปลาหรอยงไงกนแน แลวผอานวยการตองเขยนบนทกการสอนตลอดเวลาเลยจรงหรอเปลาหรอคณโกหกกน แลวมาเซนหลอกกนเฉยๆ เพราะถาทาอยางนน พวกอาตมาไมทาอยแลวกจบ ประเดนคอ เราเอาความจรงเข าส แตเราทาใหดทสด ไมเชนนนจะเปลยนแปลงสงคมและการศกษาไดอยางไร เมอเราไมยนยนความจรงตรงนน

164 เรากทาตามเขา มนกไมมประโยชนอะไร แตเรายงไปซเรากทานะ เราทาความจรง สงทเราผดพลาดคอ เราไปทาตามเขาแลวทาไมถกดวยนะ เราทาตามเรานแหละตรงตามความเปนจรงทเปนอย เพราะ ผประเมนตองการความจรงจากเราใชหรอเปลา ประเดนเขากบอกอยแลววาตองการความจรงแตเรา ไมเขาใจ ความจรงจากเราเอง เราจงพลาด เรายนยนสงทเรามเผยการสอนของเราแผนแบบนแหละ แผนการสอนกคดกนมา เราคดกนเองไมไดหรอ ผมทาแบบนรแลวมนดขน คณวามนดหรอเปลา แลวถามนดกเอาของผมซ แผนการสอนเขากคดกนมา ผมทาแลวเดกผมมนดขน จะใหดอกเตอร ผมหรอเปลา ทาไมเราไมคดอยางนบาง ทาไมตองทาตามแบบเขาวธการสอนแบบเขาดวย เพราะพวกนกการศกษากตองคดเองกนทงนน แลวมนกคดตรรกมาใหผลจรงหรอเปลา กคดกนจากประสบการณบางไมใชบาง มนกเหมาเขงกนทงนน อยามาพดดกวา ทาไมเราใหเดกคดวเคราะหเปนทาไมครคดไมได คดเขยนการศกษาใหมขนมาผมมการสอนแบบน คณสนใจหรอเปลา แบบทไมใชแบบคณ เดกของผมกอยางนคณจะเอาหรอเปลา ผมทาแคนแหละผมไมทาตามคณมาตรฐานคณมนไมไดเรองไง คณบอกใหมแผนการสอน แตไมไดบอกใหมแผนการสอนแบบไหนจรงเปลา วธการสอนแผนมวธการสอนแบบน ผมมหวขอมวธแบบนผมทาได แลวมรปถายใหคณด เรายนยนเขาไปส เพราะเขาตองการแผนการสอน บนทกการสอน ทาไมตองทาตามคณดวย เราทาแบบนเราคดเอง งายกวาดวย มนสะดวกและงาย แตปญหาอยทคนของเรากลาคดแตไมกลากระทาหรอเปลา ผวจย : ไมกลาทจะแตกตางๆ ส.ฟาไท : แผนการสอนเหรออะไรผมมหมดแหละ ตางกคดกนมาทงนนแหละหรอไมจรง มนษยหรออะไรกตรากนขนมาทงนนแหละ ทาไมเราตราสงใหมขนมาเองไมไดบางหรอ ทาไมตองพวกคณตราเทานนเหรอ แลวดอกเตอรทาไดอยางเดยวเหรอผมตราไมไดเหรอ ทาไมพวกผมตราแลวผดเหรอ ถามนผดกผดทคณททาใหการศกษามนแยลง เดกมนเลวรายมากขน ผมตราแลวเดกมนดขนแลวจะเอาอนไหน คอถาเราไมกลายนไปใหเขาไดคดบาง เรากทาตามนนแลวเรากไปหงอตามสงคม เราไมไดเปลยนแปลงเขา แตเราทาอยางนโรงเรยนเราเปนแบบนไง ผวจย : กลายนยนในสงทเราเปนจรง ส.ฟาไท : ใช แลวเรากทาตาม ดซวาเขาจะใหเราผานหรอเปลา ถาไมผานเรากทาอยางนแหละ ผวจย : แสดงวาเราอาจจะไมผานกได แตคณภาพของผเรยนทจบออกไปตองด ส.ฟาไท : กใหมนรไปวาโรงเรยนไมผาน โรงเรยนสมมาสกขาไมผานแตเดกสมมาสกขาด กใหเขา มาตรวจวา ทาไมเราไมผ าน เอาซส อลงไปซ แลวมนจะเกดการเปลยนแปลงขน อกอยาง โรงเรยนไมผานแตเดกมนดนะ แตโรงเรยนทผานแตเดกมนแย ผวจย : ทาใหระบบการศกษาไทยมนตองคดกนบาง ส.ฟาไท : สงทพวกคณประเมนกนประเมนกนมวๆหรอเปลา ผวจย : แสดงวา ณ วนนน การประเมนไมไดสะทอนคณภาพ ส.ฟาไท : อาตมาอยากรวาคณประเมนโรงเรยนไหนทไดดมาก อาตมาอยากดวาครมคณภาพจรงหรอเปลา แนใจนะวาเดกมนเปนอยางนนจรงหรอเปลา หรอวาคณหลอกกน อนนคอ จะวาไปกหลอกกนมนไมไดเปนจรง ผวจย : มาดเรองการจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน

165 ส.ฟาไท : การจดสภาพแวดลอมเปนสงสาคญมาก พระพทธเจาบอกวา “เพอนด มตรด สงคมสงแวดลอมด เปนทงหมดทงสน ททาใหคนพนทกขได” เปลยนแปลงตวเองได เพราะฉะนนสงแวดลอมสาคญมากตอเดก ดงนนเราจงสรางคนสรางชมชน ทมคณธรรมขนมา สรางสงแวดลอม ทดนนคอ ใหคนในชมชนมคณธรรม แลวสรางวดขนมามนกบวชทมคณธรรมใหจรงเกดขนมา แลวจงสรางโรงเรยนทามกลางชมชนและวดขนมา เพราะจะมสงแวดลอมทดนโดยบคลากรคนด เดกจะถกกลอมเกลาโดยชมชนแหงนใหเปนคนดไดแนนอน เมอสภาพแวดลอมทดทเกดจาก คนมคณธรรม มนกจะเปนธรรมชาตมากทสด มตนไม มนาตก ไมมกสรางขนเอง ใหสงแวดลอม เปนธรรมชาตทสด เทาทจะทาได เออตอความเปนอย ฉะนนสรางคนขนมา เมอเดกอยในน ในสงแวดลอมทด มนจะไมดเปนไปไดไง สงแวดลอมคอสงทลอมคนลอมตวเดก ทกอยางดหมด เดกมนจะไมดเปอรเซนตเปนไปไดนอยมากเลยนะ มนไปไหนมนกเจอแตคนด มนจะเลวกทสด ของมนษยเลยนะ จรงเปลา ทนเขาไมสบบหรกนจะสบไดยงไง เขาไมกนเหลากน เขาไมพดหยาบคาย เขากนมงสวรต เขาถอศลกน เดกมนจะทานอกลนอกทางกนกยาก ทกวนนเดกทมนเลว เพราะอะไร ครในโรงเรยนสบบหรใชหรอเปลา กนเหลามวเพศกนเปลา ครแตงตวครเปนอยางน แลวเดกจะเปนยงไง สงแวดลอมรอบโรงเรยนรอบชมชนเปนยงไง ครพดบนกระดานอยางไรมนไมฟงหรอก เพราะวามนไมมตวอยาง ซงตวอยางสงแวดลอมทสาคญทสดคอ คน พระพทธเจาจงตรสวา “มตรด สหายด สงคมสงแวดลอมดเปนทงหมดทงสนของพรหมจรรย”หรอเปนไปเพอการพนทกข คณธรรมเดกกเปนไปไดงายเพราะเขาถกสงสอน เดนไปทางไหนกเจอ ถาเธอพดผดศลกมคนคอยเตอน เธอจะฆาสตวกมคนเตอน มนอยางนอยางนไมไดนะ เดกกถกดแลสงสอนโดยธรรมชาต บอยๆเขาเดกจะจาและเปนแบบสงแวดลอมอยางนแหละ สอเสยงเพลงกเปดเพลงทมคณธรรม กลอมเกลาเดกใหมมากขน ดสอกสอทผานการคดสรรมาแลว อาหารการกนทอยกเปนสงทไรสารพษ เพอพฤตกรรมของเดก ถาเดกกนของทมสารพษเดกกชเรยส เรามอาหารทไรสารพษเดกกจะม สขภาพดขนมา เดกกไมซเรยส แขงแรงสขสบาย ทวงเลนเปนททปลอดภยดวย ไมมการทารายไมมคนพาไปเสพยาเสพตด ปลกปลาขมขน อสระปลอดภย เพราะสงแวดลอมดๆ ทมความรตอเดกทงนน มเพอนเยอะรจกคนเยอะมาก ในโรงเรยนสมมาสกขาเดกจะมครเยอะเดกรจกคนเยอะแยะมากมาย เดกทวไปรจกแตครในหองในโรงเรยนกบพอแมผปกครอง แตเดกเราเดกจะรจกเยอะมาก สงแวดลอมของเดกจะประเทองความรดวย รวมถงอาหารอากาศนาดวย ผวจย : คอเหตปจจย สงแวดลอมตางใหเขาอยในสงทด ส.ฟาไท : เรากสรางหมด แลวกอนจะสรางโรงเรยนเรากสรางคนมากอน สรางคนแลวกสรางสงแวดลอม อาหาร ฉะนนเดกจะไดทงหมดทด กลอมเกลาทกดานทงสขภาพจตใจของเดก ดานความรทกอยาง เดกจะไดสงทดทงหมด โดยชวตปกตของเขาเลย เพราะเดกเรยนในหองเรยนไดไมไดความรเทาไหรนะ ไดตอนนอกหองเรยนมากกวา ในหองเรยนมนเกรงมาก นอกหองเรยนจะไดทาอนนนอนนมากมาย เพราะการศกษาความรนอกหองเรยนมเยอะแยะมากมาก เดนไปไหน มนกศกษาหมดแหละ ไปเรยนใตตนไม ปลกผก ทาขนม ขายของ แตวาการศกษาในประเทศไทย แคอยในหองเรยนไงละ มนเปนการศกษาทคบแคบทสดแลว เขาใจการศกษาผด แตวาใน แผนการศกษาเดกศกษาตลอดชวต แตเขาไมสามารถทาได แตเราเขาใจวา การศกษาคอตลอดเวลา

166 มนไมอยเฉยๆหรอกมนทานนทาน หองสมดหรอคอมฯ ไปเรยนยงไงกเรยนไดเอง ใครสอนละ ทาได ใชเปนหมด หลกสตรกนของอรอยไมม ผวจย : เมอกทานบอกวาการศกษาบญนยมเรมตนในการสรางคนกอน สงแวดลอมตามมา ฉะนนการศกษาบญนยมใหความสาคญกบคนมาก ส.ฟาไท : ใช ถกตองทสด เพราะคนเปนตวเปลยนแปลงทกอยางในโลกน โลกนจะดไมดอยทคน ปญหารถตดของแพงอากาศเสยหรอตางๆ คนสรางทงนน ผวจย : ทานบอกวาเดกสมมาสกขาทอยมปฏสมพนธกนคนเยอะมาก แลวครหรอชาวชมชนทอยกมสวนรวมในการดแลเขาดวย ฉะนนกคอ คนเหลานกคอวาเปนครเปนบคลากรทมสวนรวมกบโรงเรยน ส.ฟาไท : ใช คนบางคนทเดกประทบใจแตไมไดสอนกมนะ ไปคยกนมาบางทครทสอนมาแทบตาย แตไมประทบใจนะแตประทบใจอาคนนไปคยกนทกวน ใชเปลา นนแหละครทแทจรงของเขา ผวจย : แลวบคคลเหลานนควรจะเปนอยางไรครบ ส.ฟาไท : มนกตองมคณธรรมเปนอนดบแรก ทางานเสยสละเปนตวอยางทด เพราะคนแตละคนศรทธาคนไมเหมอนกน กแลวแตเมอเขาไดสงนนเตมเตมอนนกด เขากจะไปคนในชมชนเรากจะมความหลากหลาย เพราะเดกนอกระบบ เขากจะไปคยกบคนนนคนน แลวเ พอนเขาเอ ง กเปนสงแวดลอมของเขา ถามแบบอยางทดเขากจะไปเอาเปนแบบอยาง เหมอนคณพรพชย ถาศรทธา พรพชย กเครงตามพรพชย กทาตาม เดกเหนวาเปนดาราในดวงใจเขากทาตามแบบนแหละ เรยนแบบนแหละ ฉะนนคนในชมชนกมสวนใหเกดการเปลยนแปลงได เปนตวอยางกบ เดกดวย ในสงคมในโรงเรยนเขาอาจจะไมเขาใจ จรงๆแลวครบางคนทไมไดเปนบคคลในดวงใจ ของเดก แตคนในดวงใจของเดกเขากดวาถกใจเขา ทาใหชวตเขาดขนตางหาก แมแตวชาการเรยน ไมสนใจ สนใจวชาดนตร กตารบคคลในดวงใจคอคนทเลนกตารเปน แตงกวได พาเขาขบรถได เดกเขากม คนในดวงใจของเขา ซงเรากมบคลากรเหลานแหละ ครบคลากรทางการศกษาของ ชาวอโศกกเหมอนครอบครว ทใหความรกบลกหลาน นกเรยนทวไปลก 5 คน ไปโรงเรยนหมดเลยบานไมมใครชวยงานกลบมาอยางมากกทากบขาว แตของเราชาวอโศกเหมอนคนในครอบครว กนขาวทาอาหารรวมกน เดกกเหมอนบคลากรในครอบครว สบทอดอาชพในครอบครว อยางนแหละอยกน เหมอนพปานาอา เดกกจะรวานคอครอบครวของเขาอบอน ฉะนนเดกอโศกกไมคอยงอคนทวไปกบโลกไมงอโลกไมแครโลก เพราะเขามทไปเยอะบานเขาหลงใหญ พนองเขาเยอะ บรษทนเหรอเขาออก เพอนฉนเยอะ พปานาอาอกเยอะ ทอยกเยอะทกนกเยอะอก มนจะหงอโลกยเหรอมนไมหงอหรอก อยามาขฉนเลยฉนไมอยหรอก นอกจากเดกมนอยากจะเอาชนะหรอหลงอะไรกตามประสาเขา แตถาจะกลบมาเขากกลบมาได ผวจย : ทานบอกวาครกตองมศล มคณธรรม ส.ฟาไท : ใช เพราะจะตองเปนแบบอยางทมคณธรรม โดยพนฐานคออยางนอยมศล 5 หรอมากวาเดกถอศล 5 ศล 8 ศล 10 จลศลมชฌมาศลมหาศลขนไป เพราะถามศลมากกวาเดก เดกกจะให ความเชอถอมากกวา เดกเขาจะมองคณธรรมเปนหลก วญญาณเขาเอง เพราะวาเสยสละมาก หรอนอย เขาจะดวาบคลกรนเสยสละมากกวาเขา กนนอยกวาดวย ทางานมากกวาเขา อกตางหาก มนกรมนกเลยตองยอม ยอมเพราะเขาทาไดไมเทาแลวยงเปนตวอยางใหเขาได ผวจย : แลวเขากจะฟงและเปดใจรบ (ส.ฟาไท : ใช คนทเขาศรทธาเขากจะฟงรบและเรยนร)

167 ผวจย : ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ในการพฒนาผเรยนนทานมแนวทางอยางไรบางครบ ส.ฟาไท : พฒนาผเรยนกเรมตงแตใหเขาลดละกเลส 1) ใหความเขาใจเกยวกบธรรมะ ทถกตอง มากขน 2) ทาใหเสยสละขดเกลากเลสมากขน เชน พาเขาไปชวยคนนาทวม ลงไปเลยกบชาวบาน พาเขาไปชมนมใหเขารวาสงคมมนเปนอยางไร แลวทาไมตองชมนม การชมนมทดเขาทากนอยางไร ประชาธปไตยมนเปนอยางไร นกเปนการพฒนาผเรยนใหเขาใจ เพราะเราไมมแบบน เราตองพาเขาไปใหเหน ใหเขาใจใหประสบการณดวยตวเขาเอง เขากจะเขาใจวาเปนแบบนๆ หรอชาวกลมชาตพนธมากพาไปรบเขาเลย ชาวเขาเปนอยางไร จตใจเขาเปนยงไง เขาพฒนาดวยการเสยสละเหนใจอดทน อะไรอยางน เราสอนเขาใหอดทนมนเขาใจไดนะ แตไปเจอคนอดทนกวาเขากเขาใจและออมนเปนอยางนตองอดทนอยางน เดนตากฝน เออดเทวดาแซซองสรรเสรญ คดในแงดหรอการชมนมเสยสละเพอมวลชน เขาทงระเบดมาอยางน แบบในสนามรบ แตเดกเขาเหนนะ ทกลางกร งเทพ ทาเนยบรฐบาลมการทงระเบดกน แลวเดกกเหน มคนตามออสงคมมนเลวรอยอยางน แลวเขากพฒนาจตใจเขา วาความเลวรายสงคมมนจะฆากน ควรทาอยางไร คอประสบการณแบบน เดกมนจะไดคด ผวจย : คอ การใหเดกเขาไดรบประสบการณจรง ส.ฟาไท : ใช อทศตนจรง ไปสนาม เหนคนทรวยๆ แลวถกนาทวมเขาทายงไง เขาตองเสยใจ คนมเงนตองนงรองไห ไมรจะไปไหน จะกนจะนอนกลาบากลาบน เธอจะเอาเปลารวยแตปญญาออนทาอะไรกไมเปน อาตมาเคยถามลกศษยวา “เขาบอกวาคนมเงนจะปญญาออนจรงหรอเปลา?” เขาออกวา จรงครบ เพราะผมเรมทจะปญญาออน ผมจะซอนาฬกาเรอนเปนพน ผมยงไมรเลยวาจะซอไปทาไม แตกอนผมวาเขาแตเดยวนผมชกจะเปนเหมอนเขาแลว มนงงตวเอง จะซอมาทาไม ผมสรางบานทงไวตกแก จงจกอยเปนลานๆ ผมวาผมชกปญญาออน” ผวจย : คอวาหาเหตผลกบตนเองไมได ส.ฟาไท : ใช มนเรมปญญาออน คอ ความขโลภมนทาใหตนเองงงไง มอมเมากบตวเอง เขาเรมหลงใหลไปกบสงนน เดกจะไดเรยนรจากประสบการณทไดไปเสยสละจรงๆ หรอวาสถานการณท เปนประโยชนในสงคม เรากพาเขาไปหมดแหละ ไมวานาทวมในกรงเทพ ไปนอนเลยไปแจกของ ใหชาวบาน จะเหนเดกเสยสละเลย เหนชาวบานเขาอดจะเกบไวกน เขาบอกวาขอขาวกนมเปลา เดกจะกนมอเยน เดกมนกเอาของตวเองใหไป ถาอยโรงเรยนหากไมไดกนมนเอาเรองนะ ชาวบานไมมกน แตตอนนเขาไมมกนกได แตคนทอยในนา มนตองมกนกอน นคอจตเขาไดทาจรงๆ เราสอนวาใหมจตอาสานะเดกๆ ไมรเรอง แตตอนนรแลว ตอนทตนเองทกข แตคนอนเขาทกขยงกวา เราตองใหเขากนกอน เดกเขาทาแลวทาไดดวย ผวจย : ซงตรงนนพฒนาจตวญญาณเขาดวย ไมใชแคพฒนาทกษะดานรางกายเทานน ส.ฟาไท : ใช ซงในชมชนเราทาไมไดหรอก (เพราะเหตปจจยมนพรอมเกนไป) ใช หากหนไมมกน คนอนมกนเขาไมยอมนะ แตตอนนคนในนา ทวมถงอกแลวใหเขากอน เราไมมกนไมเปนไร เดยวกลบไปกนทวดกได เขากยอมอดทนตรงนน ยงนเราจะไปหาประสบการณทไหน หากไมเอาเหตการณทเกดขน เดกเขาคดไมออกหรอก เรากคดไมออกเหมอนกน ประสบการณหรอสงคมทมปญหาอยนแหละ ไมเหมอนเดกโรงเรยนทวไปนายงไมหายทวม กเลยอยบานไมรทาอะไร เดกนกเรยนตองปดโรงเรยน เดกไปเรยนไมไดไมเคยคดทจะเอาเดกไปชวยสงคมนะ การศกษาในประเทศไทยไม เคยคดเลย คณไมเอาเดกมธยมลงไปชวยสงคมละ ไม เอาไป แลวกบอกวา

168 เดกไมเสยสละไมมคณธรรม แตคณไมเคยฝกเขาเลย ทงๆทโรงเรยนตวเองนาจะทวมอยแลว รอแตเวลาเฉยๆ ของเราลงไปเลย ขบเรอกนเรอจมนามง เขนเรอ บานคนนาทวมเขาเหนกบตาหมดแหละ เขาเหนคนตาย นคอกจกรรมพฒนาผเรยน ไมใชมานงคดเอาสมมตนามตามทองเรอง จะเขาคายอะไรกแลวแต เชน คายทหารมนมแตเพงโทษกน บอกมระเบยบวนย เปานกหวดปดๆ กลบมากไมมระเบยบเหมอนเดม มนมแตจะทง เหมอนทหารฝกแลวใครอยากมระเบยบ ไมมเลยเพราะไมไดเกด ทใจ ไมไดเกดจากความเขาใจ มแตความกดดนกดขม คนมนไมอยากไดคนมนชอบอสระทสด (พรอมทเอาคนกบรนนองดวย) มนมประโยชนหรอเปลา ไมมประโยชนหรอก เพราะวามนตองเกดจากจตสานกและความเขาใจไมใชกดดนดวยความรนแรง ผวจย : แสดงวากจกรรมพฒนาผเรยนตองมาจากจตใจเขาดวย ส.ฟาไท : ใช ใหเขาเหนจตใจตรงนนเลยวา มนเปนอยางไรเปลยนแปลงอยางไร ชอบไปนะ งานนาทวม ผวจย : ไดสมผสกบคน ส.ฟาไท : ใช ไมใชวาไปทาใหเดกกดดน มนไมไดพฒนาหรอก คายลกเสอหรออะไรมนไมไดทาหรอก การพฒนาไปรองราทาเพลง ไมไดหรอก บอกเหนใจเปนพเปนนองกน นงทาเกมกน ไมใชจตสานกนะ อนนนแคสนกเฉยๆ แตถาคณสามารถรวมตวกนไปชมนมชวยประเทศชาต เดกมนจะรวมกนนะ ระเบดมาแลวเนย ถาไมรวมกนเดยวตายนะ มนตองรวมกนสามคคจรงๆ ตองชวยกน แลวนะ (แลวจะไดมวนย) ใช ไมมตายนะ มนกตองฝกทงนนแหละ ทกอยางเหตปจจยในสงคม มนพฒนาใหคนมนเสยสละ ถาเรารจกใชประโยชนจากสงนนๆ ยงปจจบนเหตการณมากมายมหาศาลคนเดอดรอนเยอะแยะนะ ผวจย : ททานพดเมอกคอวา การทจะพฒนาผเรยนมใชจดเหตการณขน แตใชเหตปจจยทเกดขนจรงๆเลย ส.ฟาไท : ใชแลว ฝกเขาเพราะเราฝกคณธรรมเราแลวใชหรอเปลา เพราะในชมชนเรามฝกอยบาง แตมนกเปนตวอยาง ไปทาจรงแลวประสบการณจรงจะไดผล จากพฤตกรรมของเดก หากสมมตขนมาเดกมนจะรแลววาไมใชของจรง มนไมอยากทาหรอกแบบน แตมนเหนกบตาเลยคนเดอดรอนจรงๆ มนไมใชสมมตนะของจรงนะ เขาไมมกนจรงๆนะ เขาอดทนกวาเรา เขาทรมานมากกวาเรานะ ใชเราตองลงไปชวย เหนหรอเปลาจตมนตางกน ขบเรอนากระฉอกทวมบานเขา เขาดา มนตองเบาๆ แตอยทนมนขบเรวตลอดเวลา เพราะมนไมมใคร มนไมกลว แตอยในเหตการณจรงกระสอบทรายเขาพงนะ(เขาตองคดถงผลกระทบ) ใช เราตองสอนเขา เขากจะทาซงโรงเรยนทวไปไมกลาทา เพราะ ครไมมจตอาสาพฒนา ครไมไดพฒนาผเรยนเปนไปไดไง เปนไปไมได เพราะเขาไมไดพฒนาคร ดครเราเสยสละครเราไมเอาตงส เรากพาเดกไปไดทวอาณาจกร ตรงไหนเดอดรอนเรากไป ดไมไปตางประเทศดวยกบญแลว (อนาคตไมแน) ถามนมบารมมากพออาจจะไปอนเดย ผวจย : ในสวนของปจจบนแนวทางในการพฒนาการดแลใหคาปรกษา เปนอยางไรบางครบ ส.ฟาไท : ของเราใหคาปรกษามนเปนธรรมชาตเลยนะ ทกคนในชมชนพรอมใหคาปรกษาเดก เปนครแนะแนวโดยธรรมชาต ในเรองคณธรรม เดกจะไปปรกษาหารอ ไมจาเปนตองครแนะแนว เพราะวาครแนะแนวแยะ เพราะคนมคณธรรมเปนครแนะแนวโดยธรรมชาต ไปปรกษาไดเดกเขาชอบใครเขากจะไป ลงปานาอา คนนใหกาลงใจใหคาปรกษา โดยครทตงกเปนดวย สมณะนกบวชก

169 เปนดวย ทงเปนทางการและไมเปนทางการ เปนโดยธรรมชาต ใหคาปรกษาโดยธรรมชาต มนแทบ ไมตองตงเลยมนเปนเอง ทาไมเดกปรกษาเพราะเดกเขาไวใจ ไวใจเพราะเขาเหนวามคณธรรมจงไวใจ เขาจงกลาปรกษา บางทแนวคดกตางจากทเขาคด เขากไดคาตอบไง เขาเลยปรกษา แลวการปรกษาใชวาแตเดกโตไปแลวกยงปรกษา ครกเปนครตลอดทงชวต พวกเธอจะไปไหน เปรยบเทยบเหมอนกบ เลาเรองไปสวรรคใหเดกฟงวาคนไปผดกฎสวรรคไปเกดเปนมนษย ไปมลกมสาม 70-80 ป ตายไปกขนสวรรค เพอนบนสวรรคกยงเกบดอกไมเหมอนเดมเลย ถามวาเธอเชอหรอเปลาวามจรง จะเลาใหฟง อาตมาบอกวาอาตมาเปนสมณะ สอนเดกสอนไป ลกศษยอาตมากสงลกมาเรยน มาเจออาตมา อาว! ทานยงสอนเดกเหมอนเดมเหรอ (ใช) หนไปมครอบครว มลกแลว เหนเปลาอาตมายงอยเมองสวรรคเหมอนเดมอยางนแหละ เพราะฉะนนนกบอกใหเหนวาเราเปนครทงชวต เขาไปทาผด กฎสวรรคไปอยโลกยกสงลกมา ทงเมองสวรรคไปอยโลกยขนมาขอคาปรกษาใหม ถาครคนนนพฒนาสโลกตระสงขนเรอยๆ เขากจะกลบมาปรกษา ครกยงกนขาว มอเดยว ครกยงเสยสละสอนเดก เหมอนเดมครยงทาอาชพเดมๆ ครยงจนเหมอนเดม เสยสละเหมอนเดม แตลกศษยทาอะไรมามากมาย จนเกดปญหากบตวเอง เขากเลยตองมาถามวาจะแกปญหาอยางไร คอใหคาปรกษาชวชวต ผวจย : เมอกทานบอกวาการดแลไมใชแคครเทานนแตรวมถง สมณะนกบวช ชาวชมชนคนในชมชน มสวนรวมในการทางานบรหารชวยดแลและมสวนรวม ส.ฟาไท : ใช ทงบานวดโรงเรยนมสวนรวม เราเปนเหมอนครอบครวเดยวกน เหมอนครอบครวใหญมพปานาอา มผใหญดแล ดแลยงกวาลกกวาหลานเราอก ลกหลานอาตมายงไมดแลขนาดนเลย จะกนจะอยยงไง อนนอยากนนะ อนนตองกนนะเดกตองกน จะกนจะนอนดแลทกอยาง เจบไข ไมสบายจะไปไหนอยางไรดแลหมด ผวจย : การมสวนรวมของชาวชมชนของเราเปนอยางไรบางครบ ส.ฟาไท : เรากเปนอตโนมตเปนสวนททาใหเดก เปนสวนหลอหลอมทาใหเดกมคณธรรม เปนสวนทชวยกนตกแตง แตละคนแลวแตวาเดกจะใหใครตกแตงตวเขาเอง คนละรปคนละแบบ เพอนเรากเปนคนละแบบคนนไปศรทธาองคน สมณะเดกศรทธากไมเหมอนกน ไมเหมอนกนเดกกเปลยนแปลงไปตามสภาพเหตการณ ฉะนนศาสนาพทธสอนคนไดทกระดบ เรามครบาอาจารยทกระดบ แลวเรา กไมบงคบวาคณตอง คยกบเราเทานน ฟงเราเทานน กฟงคนนนคนน เดกอสระมาก ผวจย : อนนกคอการมสวนรวมของชมชน ดวยใชหรอเปลาครบ (ฮม) แลวในสวนของผปกครองนกเรยน ส.ฟาไท : สวนของผปกครองเขากมาชวยนะ ผปกครองกมาชวยสอน ชวยปกครองเดกบางสวน เขากมาชวย อยางระดบประถมเขากมสวนรวมในการชวยดแลเดก บางคนมาชวยทากจกรรม ผวจย : การแกปญหาตดสนใจเขามสวนรวมอยางไรบางครบ ส.ฟาไท : บางคนเขามสวนรวมในการวางแผนและโรงเรยน ผวจย : จากการเปนผปกครองมากอน มาชวยทางาน ส.ฟาไท : แลวมาเปนคร ขณะทลกยงเรยนอย ผวจย : แสดงวานกเรยนกมสวนรวมในการดงผปกครองเขามา ส.ฟาไท : ใช เขามาเสยสละทางานฟรกม บางคนกวาอย เลยมาเปนผบรหารกหลายคน แสดงวา เมอเขามาในระบบอยางนเขากเขามาถอศลปฏบตธรรม ลกเขากอยในกรอบของคณธรรม เดกปดเทอม

170 แลวไมรจะไปไหน กลบบานคออะไรงง (พอแมกอยนแลว) กลบบานกไมรวาอยตรงไหน เดกกบอกวาแลวจะปดเทอมทาไม ผปกครองกเหนดดวย จากการศกษาทเหนลกเขาพฒนา ทาใหเขาอยากพฒนาตวเองดวย ผวจย : พอแมมผลในการพฒนาคณธรรมผเรยนมากหรอเปลาครบ ส.ฟาไท : มผลมากกวาทโรงเรยนสอนไป ถาผปกครองเหนดวยปฏบตตาม เขากจะพฒนาตาม (พอแมกควรพฒนาตาม) อาตมาเหนเดกพฒนา กบเดกเลกอาตมาถามเขาวาใครสามารถทาใหพอแมตนเองมศลขนบาง เดกกยกมอ “ทาไง?” พอแมหนตบยงหนบอกวาตบยงมนบาป เดกกบอกเดยวฟองพระนะ ผวจย : การปฏบตธรรมของพอแมกคอวาเปนการมสวนรวมดวย ส.ฟาไท : ใช เปนการมสวนรวมอยางยง พอแมบางคนปลกพชผกไรสารพษกสงเขามาในชมชนกมแลวพอแมทอยขางนอกเขากมา เขากเอามาสง ทงผลไมหรออยางอน ใหลกทสมมาสกขากนทงหมด เขากทาชวยหมดแหละ แทนทจะขาย เขากสงมาทโรงเรยนนแหละ กกนกนทกพทธสถาน พอแมทาขาวไรสารพษกสงมา เขากสนบสนนทกอยาง คอการมสวนรวม ผวจย : ทานมองวาตอไปในวนขางหนา การศกษาบญนยมจะตองพฒนาอะไรอกบางครบ ส.ฟาไท : การศกษาบญนยมจะตองพฒนาคอ 1) ดานคณธรรมของครตองพฒนาขนอก ใหเขาเขาใจโลกตระมากขน การเรยนแบบโลกตระ การเรยนแบบพระพทธเจา เรยนแบบพระพทธเจากคอเรยนจากประสบการณจรงแลวเปลยนแปลงตวเองจรงๆ ถงทสดแลวไง หลกสตรพระพทธเจา ทานเปนบรมครทมการสอนทดทสดในโลก เพราะสอนใหคนเปนจรงเสยสละจรง เพราะทานเรยนการศกษามามากมาย ถาเราเขาใจการศกษาของพระพทธเจา เราจะมการศกษาทดทสดในสงคมโลก แมการศกษาใหเดก เราจะเขาใจวาเดกควรเรยนอยางไร จงจะพฒนาตวเองไดด เขาจะเขาใจ เพราะพระพทธเจาไมมใครสได เพราะประสบการณทานมมหาศาล พอครกเหมอนกน เพราะท านเรยนมาจากพระพทธเจา สอนคนมายาวนานทงโลกยและโลกตระ ทานจงเขาใจ ทานใหคนฝกโดยการ ใหทาด อาชพในอโศกสวนใหญใชประสบการณทงนน ไมเคยเรยนมหาลย หลกสตรทาปย อาชพปลกผกไรสารพษกใชประสบการณทงนนแหละ ตองเรยนอยางเดยวแหละท หนกคอ การลดละกเลส (เปนพนฐานเลย) ใช แมแตการสอนคนกพฒนามากขนเทานน ผวจย : ครตองลดกเลสยงลดกเลสมากเทาไหร การศกษาบญนยมกจะยงเจรญมากเทานน ส.ฟาไท : ถกตองทสด คนลดกเลสไดมากเทาไหร จตใจกจะกวางมากขนเทานน กวางขวางขน รบขอมลไดมากขน ฉะนนเราจะสอนคนไดมากขนเทานน แลวเราใจกวางการศกษาทจะลงภาคปฏบตกจะมากขนไปเทานน แลวเราจะกลาปรบวาทะกบคนในสงคมมากขน เราจะไมกลวสงคม แตถาเราไมลดกเลสเรากจะกลว เรากจะใจแคบ แลวเรากจะไมใหเดกไปทาในสงควรจะเปน การศกษาในประเทศไทยอาตมาวาเปนการศกษาทกกเดก กกเดกอยางไร เดกอายขนาดน แตความสามารถเขาควรจะอยในทสงกวาน แตไมใหไปตองใหจบชนนกอน (จากดดวยเวลา) คอฉนไมใหไป (คอจรงๆ แลวประสทธภาพ อาจจะไปไกลแลว) แตฉนไมใหไป ใหอยอยางนแหละ อยางนแหละในอโศกกเปนอยางน กกไววาเวลานกตองอยตรงน ไปไดแตไมใหไปเพราะกลว ความจรงแลวเราควรจะเปนใหเดกทาเตมท เราไมควรจะกกความสามารถของเดกเอาไว ถาเขาอายยงไมถง 10 ขวบแตเขาพฒนาไปสการเปน ดอกเตอรทาไมเราไมใหเขาทาละ ทาไมพระอรหนต 7 ขวบกเปนได พระอรหนตกบดอกเตอรอนไหน

171 ยากกวากน ทาไมไปกกไมเขาใจ นคอความคบแคบของตวเราเอง พระพทธเจาจะไมกกคน คณมความสามารถอยางไรเทาไหร คณทมเลยคณทาเลย คณจะกขวบกแลวแต คณทาเลย ถาคณสามารถทาเตมทแตทกวนนพอแมเขาไมสนใจการศกษาทวไปแลวไดไม เขาสอนเองเลยใหลกเขาฉลาด เขาพาลกทา 2 ขวบ 3 ขวบ เขาทาหมดเลยเยอะแยะมากมาย เขาเลยใหทาไปเลย ถาการศกษาของชาวอโศกเราเปนแบบน เดกเราจะพฒนาไปไกล แลวเราจะมปญหาการศกษานอยลง แตตองยอมรบความจรงวา คนสมยนมนออนแอมาก เดกทมาเรยนมนออนแอเพราะมนตด อบายมข ถกมอมเมา มาเยอะเลยออนแอ เพราะชนประถมสมยนเดกถกมอมเมามากกวาสมยกอนมหาศาล อาตมาถาม เดกม.4 เธอมแฟนครงแรกเมอไหร เขาบอกวา ป.4 เดยวนเขามกนตงแตอนบาลกนแลว พอเขาออกจากบลอกนนมาอยกบเราจงจดจานไง เพราะมนถกเขยาถกมอมเมาอยางรนแรง รนเธอมนไมเปน ใชหรอเปลา เดยวนเดกทมามนจดจาน ผวจย : สมยกอนการมแฟนถอวาเปนเรองนาอายมาก ส.ฟาไท : แตทกวนนมนไมรวามนเสยตวมากอนหรอเปลานะ แตเรารวามนจดจาน เหตปจจยออนแอมากขน เรากตองเขมแขงมากขน ถาเราไมแขงแรงเรากสอนเขาไมได เอาเขาไมอย มนไมเหมอนสมยเธอ เรยบรอยพดอะไรกไดทกวนนมนเถยงหมดเลยนะ มนเถยงไมตกฟากเลยนะ จะไปเอาระบบแบบเกากไมไดเอามนไมอย ผวจย : กระบวนการเรยนการสอนการดแลกตองปรบเปลยน ส.ฟาไท : ใช กตองยดหยนสง อะไรทกอยางอาตามเหนเขาใจเลย แลวตองใจกวางดวยนะ กตองดแลใหด เมอเอาไมอยบคลากรรวมถงเดกกจะนอยลงตามธรรมชาต เพราะความสามารถเ ราไมถง เมอความสามารถเราไมถงเราจงตองคดเดกออก เพราะเรารบมนไมไหว แลวเราบบคนมนเดกก ตองออกไปโดยธรรมชาต ถาความสามารถเราถงใจเรากวางเรากจะรบได มนกชอนเดกไวได เดกมน กอยได อยางนนเดกทมนตองออกๆเพราะ 1) ความสามารถครเราไมถง กออกเพราะเราไมไหว มนกจะนอยตามความสามารถ แตกอนทเดกมนมมากได เพราะเดกมนไมออนแอเทาเดกสมยน เดยวนเดกโรงเรยนสมมาสกขาใหญๆ มนนอยลงเพราะ เดกมนออนแอและครยงไมเพมความแขงแรง เขากรบไมไดเขากตด จงนอยลงตามธรรมชาต เดกมนกไมเลอกไปเพราะดแลวไมไหว เพราะเดกมนออนแอจรงๆ แลวคนเรายงไมแขงแรงเพยงพอ มนกพอกนแหละ มนกเลยเปนอยางทเปน คอภาวะทยงไมเขาใจสมบรณวา การศกษาเราจะเปนอยางไร มนกทฐเขาอยางหนง กเลสเขาอกอยางหนง ภาวะทเขาเปนอยางน จตใจเขาคบแคบ เขารบไดแคน ถงแมใจไมมกเลสแตใจกวางเขาไดแคน มนกไดแคน (นคอสวนของบคลากร) ซงมนเปนผลตอการพฒนาการศกษา เราจะไปบอกใหเขาใจกวางเทาคนนนคนนกไมได เขาไดแคนไง เขาถงยอมรบวาเขาไดแคน เราจะเอาเขาออกไดไง กเขาไดแคนมดแคน กตองจบ แตถาเราจะผลกดนเราบอกวาทาไมไมดขนกเพราะเราไมดขน เราไปเรยกรองคนอนไมได นอกจากตนเอง วาเราดขนหรอไม ถาเราดขน เรามพฒนาการดขนการศกษาเรากจะดขน เราเปนครทดขนแลวหรอยงในโรงเรยน เรายงไมเปนครทดขน เราจะบอกใหโรงเรยนดขนเปนไปไมได กจบตรงนน เราจะบอกใหเขาดขนเรยกรองเขาเสยเวลา ตวเองยงทาไมดขนเลย จะไปเรยกรองชาวบานเขาเปนไปไมได อยากใหโรงเรยนดขนตวครตองพฒนาใหดขน อยากใหนกเรยนมากขน ครตองใจกวางมากขน แลวกสามารถดแลคนทออนแอทสดใหมนอยได โดยทสามารถไมไดมนผดกฎระเบยบโรงเรยน ตามมาตรฐานทวางไว อนนตองทาใหได มนกจะเหนอยกวาเดม แตเราตองมบคลากรซายขวา

172 ใหมากขน โดยทผใหญในโรงเรยนหรอสมณะ สกขมาตจตใจตองกวางขน เขาใจโลกมากยงขน โอบอมครทมความสามารถทจะโอบอมเดกไดมากขน แตถาอมครเขาไมไดเขาไมมทพงเขากจะถอย นกบวชตองมศกยภาพขนมาอก ทจะทาเรองนนได ครกจะทาไดมากขนใหครเขาใจมากขน มนกมสวนเหลานอก ซงมนเรมตงแตหวขบวนยนทายขบวน แตถาหวขบวนแคบปบกชะลดลงไปเปนธรรมดา ไอโคนแคบจะไปใหญปลายกเปนไปไมได ถาใบมนปกคลมใหญโคนตนมนกขยายใหญ มนกแผกงกานสาขา แลวกลมสตวเลกสตวนอยกไดพงพามากขน ฉะนนการศกษาของแตละท ถานกบวชไมพฒนาใหจตใจมนกวางขนจตใจมเมตตามากขน ดแลมากขน แลวหากครไมพฒนามากขนมาอก แตทงนทงนนมนขนกบทฐของคนดวย สาคญทฐเขาเอาแคน ขนาดนเขาไมเอาเขาตดทง มนกตองยอม ผวจย : ทฐของครและบคลากรททาให ส.ฟาไท : ใช ถาคนขนาดนไมเอากตองตดออก กตองเอาออกมนกจะแขง มนยากตรงนแหละ การอยดวยกนเหตผลทจะรองรบกนไดมากนอยขนาดไหน ซงอนนกอยทวบากของแตละท ผวจย : วบากแตละท ทมเหตปจจยแบบนนๆ ส.ฟาไท : ใช เหตปจจยแบบนนกไดคนแบบนนมาอยดวยกน เพราะเราสรางวบากแบบน เรากมาอยกบคนแบบนเรากตองรองรบแบบน ผวจย : ถาเกดอยางนเวลาผมอธบายใหนองๆ วาทนองมาเจอแบบน เจอโรงเรยนเจอครแบบน บรบทแบบนกเพราะวบากกรรมของนอง ส.ฟาไท : วบากกรรมคอนองเลอกเอง นองกรวาทนมคนแบบน แลวนองเลอกทจะอย มนเปนเรองอจนไตย เรองแบบนมนคดไมออกหรอก แตมนเปนเรองทมนเปนของมนเอง มนบอกไมไดไง แลวนองเดนเขามาทาไม ผวจย : แลวมนกเปนวบากของพทตองเจอนอง ส.ฟาไท : พกตองอยตรงน เพราะพเลอกตรงน ใชหรอเปลา พไมเลอกไปอยทอน เพราะพเลอกของ พเอง เพราะวญญาณของพอยทนกเลอกตรงนทน ทอนดกวาพกไมไป เพราะพเลอกทนไง เพราะวญญาณพเลอกตรงน เขาใจไหม คนมนเลอกอย พอใจทจะอยตรงน เพราะเราเลอกไง ภาคใตเขายงกนตายทาไมยงอยละ เขาบอกวาเขาเกดทนนอยทนนแหละ เขาเลอกของเขานะ เขาไมหนนะ ไมนนคนภาคใตกหนหมดแลวส เขากอยเขากยอมอยทามกลางเสยงปนเสยงระเบด ทาไมเขาอยไดเหมอนกนแหละ ฉะนนถาเราเลอกแลวกอยาไปบน แกปญหาตวเองไปวาทาอยางไรจะยอมรบมนได ผวจย : กคอพฒนาตวเราใหแขงแรงมากขน ดมากขน มคณธรรม ลดละกเลสเราใหมากขน ส.ฟาไท : พฒนาตวเองไปและยอมรบความจรงทเกดขนรอบขาง ทมนเปนแบบนแหละ เขาเลอกมาอยกบเรา เรากเลอกมาอยกบเขาแหละ กเหมอนเราจดทะเบยนแตงงานกบเขา เราเลอกแลวไง ผวจย : แลวเรากเลอกทจะไมหยาดวย ส.ฟาไท : กเลอกอยแบบนตกลงเพราะวาเธอกคดวาทนดทสดสาหรบชวตแลวไง ใชหรอไม เพราะฉะนนเราจะไมอยกไมใช เหมอนคนเลอกไปอยอเมรกา เลอกไปอยออสเตรเลย บางคนเลอกไปอยแอฟรกา เขากเลอกของเขาไง เขากอยของเขา เพราะเขาชอบไงแมมนจะลาบาก ผวจย : สดทายแลวมนกเปนเหตปจจยของเขาทจดสรรเอา

173 ส.ฟาไท : ซงจะลาบากขนาดไหน เขากอย เหมอนคนภาคใตนาทวมขนาดไหนเขากอยของเขา คณจะบอกใหเขายายเขาไมยาย เขากไมเอาเขาชอบอยภาคใตมากกวาจรงไหม ตอใหฝนตกหนกนากลว ขนาดไหน เขากอยมนเคยชนไมไดกลวเกรง ผวจย : คอผมพยายามทจะรบฟงหลายสวน ซงผมอยากไดสวนของทานมากวา การศกษาบญนยม จะทาใหสมบรณจาก ณ กาวนใหสมบรณมากขนมนจะตองมแงไหนททานมองวาควรจะปรบปรงมากทสด เพอใหไปถงจดสมบรณทดมากขน ส.ฟาไท : กบคลากรนนแหละเอก บญนยมทสมบรณคอการเสยสละทสมบรณทสด บญนยมคอ การทาบญเสยสละ ผวจย : คอการลดกเลส ส.ฟาไท : ใหเธอเปนพระอรหนตคอสมบรณ คณกทาไดเทาทคณทา พระโพธสตวระดบ 7 มคณธรรมมากใชหรอเปลา ทานยงทาไดขนาดน แลวเรามคณธรรมตากวาทาน ถาเอกเปนพระอรหนต เอกจะทาไดมากกวานหรอเปลา มากกวาน เสยสละไดมากกวาน มเหตปจจยทดกวานใชเปลา เขาใจหรอเปลาฉะนนมนขนอยกบตวเรา ตวเราจะทาเหตปจจยใหมนเปลยน เพราะเราทาเหตปจจยตวเราเปลยน เราจะบอกวาสงอนจะเปลยน มนจะเปลยนเพราะเรานแหละ เปลยนแลวเอกจะทาใหสงอนเปลยนเอง มนไมไดเปลยนเพราะสงอนมนเปลยนเองนะ เพราะเราเปลยนมนนะ เอกอยากเปลยนสมมาสกขาปฐมอโศกตวเอกกตองเปลยน แลวเอกจะเปลยนปฐมอโศกเอง เมอเอกมบารมมากขน เมอพดคนอนเขากจะเปลยนตาม เหมอนหมอฟากฟาหนงมบารม พดยงไงคนอนกทาตาม ซอทนา200 ไรเขากไปดวย เหนหรอไม เหตปจจยมนเปลยนไดเพราะคนไงสาคญทสด ผวจย : อนนถอวาเปนนโยบายเลยใชหรอเปลาครบ ใหความสาคญกบคนมาก ส.ฟาไท : ใช ใหความสาคญกบคนมากทสด เพราะบญนยมมนเกดจากคน มนไมไดเกดจากตวอะไร มนเกดจากคนคนหนงทชอ สมณะโพธรกษ ประกาศตนวาเปนโพธสตวระดบ 7 แลวมคนทาตามแลวประกาศระบบ บญนยมขนมาโดยตวทานเอง ทาขนมาลทธตางๆ ทงคอมมวนสตหรออะไรมนเกดจากคนทงนนแหละ คนทงนนทเปนตวบงการทกอยาง นอกจากมนษยจตวญญาณของคนนแหละ ฉะนนเอกอยากใหสงคมปฐมอโศกเปนไปสทางทดเอกกตองเปลยนตวเอง เรยกรองคนอนเสยเวลา เมอยแลวกยงไมมประโยชน เปลยนตวเองไปอยากใหดอยากใหเปนอยางไร กเปลยนตวเองไปเปนแบบนน เราคดวาอยางนด เรากเปลยนไปเปลยนไป จนเราลดกเลสเตมท ลดความเหนแกตวมากขน เอกกจะกลามากยงขนๆ คนนบถอศรทธาเอกมากยงขน เขากจะเปลยนตาม เหมอนสมณะกเหมอนกน ลดกเลสมากขน มคณธรรมมากขน คนเขากฟงเออทาอยางนส เสยสละอยางนสดนะ แลวกเสนอความเหนตางจากเราไดอะไรไดมนกจะเปลยนไดไง มนขนอยตรงนนมากกวา แตถาเราไมเปลยนแลวบอกวาใหเขาเปลยน มนจะเปลยนไดเหรอ เพราะฉะนนถาอาตมาอยากใหสมมาสกขาทนเปลยน ใหมนดขน อาตมาตองเปลยนตวเอง 1) ตองทางานหนกขน 2) ลดกเลสมากขน 3) เปนผรบฟงคนอนมากขน 4) รกคนอนมากขน 5) เสยสละมากขน 6) ฟงความคดเหนมากขนเอามารวมกนมากขน มนกจะเปลยนแปลง (ผวจย : เรมจากตวเรากอน ) เมอเขาเหนเราเปลยนแปลง เขากจะเรมศรทธาเขาก จะฟง ผวจย : การศกษาบญนยมทจะพฒนา เราตองเรมเปลยนแปลง คอเราและคนอนจะตามมาเอง ตรงนจะเปนจดเรมตนทจะพาไปสการศกษาบญนยมทสมบรณเลย

174 ส.ฟาไท : ใช เพราะพอครรและเกดขนคนเดยว แลวบญนยมกจงเกดตาม ถาไมมพอครคนเดยวการศกษา บญนยมกจะเกดขนหรอไม มนกไมไดเพราะเอกมาอาตมามามนจงเกดขนได องคประกอบมขนมา เพราะ พอครเปนตวเกดขนตรงน พระพทธเจาเกดกเหมอนกน ถาเอกอยากทาใหสมบรณอยางไร เอกกทาตาม อยางนนใหสมบรณ ทาตวเราใหเปนบญนยมทสมบรณใหได แลวมน จะสมบรณตามขนมา เหมอนเอกเปนตนไมทสมบรณแลว เมอผลตภณฑจากเอกออกมากจะสมบรณตามไปดวย ตวนสมบรณอยางไรนะ คนกจะมาศกษาเปนเพราะอะไร เออเอาอยางนส นเขาทาถกแลวสมบรณแลวเหนหรอเปลา ผวจย : คอเดยวเหตปจจยอนกจะตามมาเอง เมอคนมนสมบรณเหตปจจยอนๆกจะดขน ส.ฟาไท : ใช เพราะเอกกตองพดใชหรอเปลา เอกกตองมพฤตกรรมตองเกดพฤตกรรม เกดผลกระทบกบคนอนมทงนนแหละ ในทประชมกตองเสนอหรออะไรทกอยาง มนกมผลตอทกอยางและเพราะตวเราเปนตวผลกดนออกไปไง จากพลงงานกรรมของเราผลกดนใหเปลยนแปลง เกดขนมากนอยขนาดไหน แลวแตบญบารมตามทเราไดสราง ถาเรามบญบารมมากมคนทาตามทถกตองกเปลยนไดมาก ซงการศกษานเราจะไปเรยนรองคนอนไมได มนขนอยกบตวเรา พอครบอกประเทศไทย มนจะดขน เพราะอาตมาดขน คาตอบทจบมากเลยนะ ทานไมเรยกรองใครเลย ทานเรยกรองตวทานใหดขน ขยนทางานใหดขน พยายามทาใหคนอนเขาใจธรรมใหดขน แลวขยนมากขน วนน ไมเขาใจพรงนอธบายใหม จนเขาใจแลวกจะปฏบตจรงๆ ลดละกเลสจรง คนมนลดกเลสไดมนจะพฒนาหรอเปลา มนจะพฒนาขนเหมอนกน กตองมความอดทนพากเพยร แมตวเราดแลวยงตองพากเพยร เสยสละใหคนอนเขาใจเราอก ใชเวลาอกนะ ไมใชตวเราดปบอยเฉยๆ แลวมนจะดขน มนจะตองอธบายทาความเขาใจ สงสมไปอก คดดกแลวกน เพราะฉะนนการศกษาบญนยมมนจะไปเรยกรองคนอนไมได มนทาไดคอการทเราลดละกเลส เสยสละ แมวาเราจะเปนพระอรหนตแลว กยงไมสมบรณกตองคอยๆทา ทาความเขาใจกบคน เรากสรางคนขนมาตอๆ จนคนมนพฒนาตอไปจนสมบรณขนๆ เพราะคนมนสมบรณ เสยสละเปนอยางสมบรณ เมอคนมนสมบรณมนก จะมพลงเพมขนๆ พลงเสยสละเมอกอน 25% เพมเปน 75% เราสละเปน 100% มนจะขนาดไหน มนจะเพมตง 75% จะมากขนาดไหน ตงแต 25 เพมเปน 50 เพมเปน 75 เพมเปน 100 มนจะขนาดไหน งานจะเพมขน ประสทธภาพจะเพมขนาดไหน ดขนขนาดไหน เราไมเสยเวลากบเรองสวนตวทไรสาระ เราไมมเวลาไปไรสาระ ทเราอางไมมเวลาแตเราไปทาอยางอนเยอะแยะ แตเวลาตรงนเรากทาไมได นนเราจะไปเรยกรองใครไมไดในสงคมกไมไดในโลกน หลายคนเรยกรองแตกไมมคนไปชวย เพราะมนนาเบอ ผวจย : เบอการเรยกรอง ส.ฟาไท : ใช กดดนเขาไง คนอโศกไมชอบ แตการทเราเหนใจเขาเขาใจเขา เมอเขาเหนเราลาบากเขาอยากชวยกจะมาดวยใจของเขา มนดกวาตงเยอะแยะเขากรแกใจเขาเอง เรากตองเหนใจเขาดวยเขากตองทางานของเขา ตามพละอนทรยแคนตามพละอนทรยเขาหนกจรงๆ เขาไมไหวจรงๆ จะไปบงคบเขาไดไง เพราะเขาหนกขนาดนน เขายงเดกอย แคนเขากจะตายอยแลว เราลดกเลสไดแลวเรากวาไมเหนหนก กเราทาไดแลว แตเขายงทาไมได จะไปบงคบเขาไดไง เราตองเหนใจเขาดวย แลวใหเวลาใหโอกาสเขา จนกวาเขาจะพฒนาตนเอง ฉะนนการศกษาบญนยมจดนนคอตวเราเปนสาคญ

175 ทสด เรยกรองใครไมได เพราะมนเปนการเสยสละ ความเสยสละมนเรยกรองจากคนอนไมได นอกจากตวเราเอง (ผวจย : ผมวานาจะเปนการสรปทชดเจนมาก) ส.ฟาไท : นนแหละประเดนอยแคนน แลวเราจะสบายใจทสด เราจะไมซเรยสในการทางานเลย เพราะเราทางานเราเสยสละเรากจะมความสข ทาไดแคไหนกเทาทเราทาไดกจบตรงนน กทาไดแคนกแคนแหละ กทาเตมทแลวคนกเหนวาเราทาเตมทแลว เขากจะเขาใจ ตามนนมนสมบรณแคนมนจะสมบรณตามลาดบไปเรอยๆ แลวแต แมฐานเราจะตาเรากไมซเรยส เพราะเราเขาใจตวเราเหตนเรากทาตามนแหละ พเขากเกงกทาเอา สาธ ด นองมนยงนอยกวากรอมนหนอย เหนใจมนหนอยมนกนดวยเลนดวย กใหมนไปกอน อนนมนยงไมไดอยกวากนไป เรากอยกบทกคน อยางมความสข จะไปซเรยส ทาไมพนองเราดจะตาย แลวเธอไมอยทนแลวเธอจะไปอยไหน ใชหรอเปลาไปถามเพอนเธอด ไปหาอยหากนเปนสขขนาดไหน สเราไดหรอเปลา? สไมไดหรอก...

***************************************************

รายละเอยดการสมภาษณ นางมงหมาย มงมาจน


11 มถนายน 2556 เวลา 14.15 น. - 17.30 น. สมภาษณ อ.มงหมาย มงมาจน อทยานบญนยม จ.อบลราชธาน กระผมนายกตพงษ แซ เ จยว นกศกษาปรญญาโท ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ในหวขอ “การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ขออนญาตเรยก อาจารยวา “ปา”นะครบตามทเคยเรยกมากอนหนาน ผวจย : ขอเรมคาถามแรกนะครบ วาในปจจบนนปามความพงพอใจกบคณธรรมพนฐานของนกเรยนสมมาสกขาอยางไรบางครบ อ.มงหมาย : กมความพงพอใจ หากจะเปรยบเทยบกบโรงเรยนทวไปเรากโดดเดนอยแลว แตทมองไดชดเจนจากกรณของโรงเรยนสมมาสกขาราชธาน ปามองวาความเครงครดในการมวนยจะลดลง สวนหนงมากจากการมงเนนทงานเอางานเปนตวตง ทาใหตองอนโลมยดหยน แมวาเราจะมหลกการแตกมความจาเปนทจะตองยดหยนเปนคราวๆตามเหตปจจยไป จาเปนตองบรหารตามสถานการณ อกสวนหนงเปนคารวมของสงคมขางนอกทเดกออนแอ พอแมไมสอนใหทางาน ทางานไมเปน ตดสบาย เมอมาอยกนเรา เราฝกเขมใหเขามศลเดนเปนงานชาญวชา พาฝกทางาน มนกยอหยอน ความเขมแขงทางจตใจความมระเบยบวนยของเดกมนยอหยอนลง ตามบรบทของเหตการณและสงคมทเปนอยขางนอก ผวจย : เปนเพราะสภาพสงคมขางนอก พนฐานของนกเรยนทเขามาในโรงเรยนสมมาสกขาดวย ซงมาจากสภาพสงคมขางนอก

176 อ.มงหมาย : คะ จากโรงเรยนขางนอกทมพนฐานทออนทงวชาการทงคณธรรม จงเปนเรองหนก ในการทจะเคยวขนเขา จากนกเรยนขางนอกใหมคณธรรมพนฐานของเราตามมาตรฐานเดมซงมน ไมเทา มนลดหยอนลงซงเหนไดชด ผวจย : จากตรงนปามแนวทางวธการอยางไรในการการจะพฒนาคณธรรมพนฐานเขาอยางไรครบ อ.มงหมาย : คนทไดเขากไดเลยนะ แตคนทไมไดกไมได มนกอยทบญบารมนะคอ เขามาอยแลว แตไมสรางบญบารมตอ ฝนอยางไรมนกฝนไมได เมอถงกาลหนงเขากตองออกไป คลายกบวาหมดบญ อกสวนเดกจะไดไมไดอยทผปกครองดวย เดกจะอยไดไมไดคณธรรมจะเพมมากหรอไม ขนอยกบผปกครองมสวนสาคญ ถาผปกครองมาเชอมโยงกบชาวชมชน ถอศลหาละอบายมขเปนครอบครวทถอศลหาละอบายมข เดกมแนวโนมจะดขนเรอยๆ ถงแมวาจะไมอยากอย แตพอแมเขมแขงในการใหเหนวาทนดทสด เขากจะผานพนไปได ผวจย : ปามองวา นกเรยนจะพฒนาคณธรรมมเหตปจจยจากการทผปกครองมสวนรวมใน การปฏบตธรรม ดวยการถอศลหาละอบายมข อ.มงหมาย : แนนอนเลยอยางบางคน บางคนพอแมไมปฏบตธรรม นกเรยนเครงครดทโรงเรยนกลบไปพอแมไมเครงครดดวย ไมดแลแถมบางคนกยวาทาไปเลยลก ครไมรหรอกครไมเหน มนคนละภพภมกบลกแลว มนกมสวนฉดลกลงไป เมอเขาทาผดทบาน ใจเขากไมเตมเพราะเขารอะไรดไมด เมอมาโรงเรยนกตองมาสารภาพ เมอไมไดสารภาพจตใจเขากกลดหนองไมแกลวกลาอาจหาญ เพราะฉะนนคณธรรมทจะกาวตอไป มนกยาก หากเขากลาบอกเขากจะสามารถกาวตอไปได ผวจย : แลวแนวทางในการพฒนาการศกษาบญนยมใหสมบรณสงสดเปนอยางไร อ.มงหมาย : พอครบอกวาแนวทางในการศกษาของเราการศกษาบญนยมทจะพฒนาใหสงสด ใหพฒนาสอรหนตเลยนะ ผวจย : นนคอเปาหมายสงสดใชหรอไมครบ คอใหใครเปนอรหนตครบ อ.มงหมาย : กนกเรยนนแหละ ฉะนนเวลาสอนเราสอนโลกตระเลยนะ หองเรยนเดยวกนเลย สอนโลกตระพฒนาเขาสอรหนตเลย ผวจย : คอใหนกเรยนเปนอรหนตเลย อ.มงหมาย : อยางนอยเขากจะไดไปเปนตามลาดบๆ อยางนอยใหเขาไดศล 5 กอน ใหเขารวา เขาจะทาใหรจกกเลสวา จะเอากเลสเขาลดลงอยางไร เวลาเขาพบนกบวชนกบวชกจะสอนในการดจตดใจเขา เรยนรจกกเลส วเคราะหกเลสตวเองใหได เขารจะหากเวลาเรามกเลสแลวไปพดกบเขา ถาเราไมลดกเลสกอนจะไมสามารถสอนเขาไดเลย ผวจย : อนนรวมทงในหองเรยนดวยหรอเปลาครบ กระบวนการเรยนการสอนดวยหรอในชวต เราสอนเรองลดละกเลส เพอใหนกเรยนวเคราะหจตใจตนเองและพฒนาเรองจตวญญาณตนเองได อ.มงหมาย : เมอไปอยในสงคมเขากจะเรยนรวา เหตการณหรอเรองราวปญหาตางๆ ทเขามา เขาจะทาอยางไร เพอทจะอยกบสงคมได สามารถควบคมจตวญญาณตวเองไดเขาจงจะอยในสงคมไดอยางผาสก กคอยเรยนรและฝกไป ผวจย : เมอสกครปาบอกวาครจาเปนจะตองลดกเลสกอน อ.มงหมาย : ครกจาเปนตองลดกเลสไปในตวดวย เพราะเดกเขากร รจกกเลสของคร หากเรา ไมลดกเลส นกเรยนกไมสามารถรบสงทครสอนได เมอครลดกเลสนกเรยนกจะรบฟงครได

177 ครมเหตมผล กจะสอนกนแบบนทงการเรยนและการทางาน ในการเรยนกเหมอนกนสมณะจะใหนกเรยนบนทกสภาวะ ปจจบนเดกเขาจะวเคราะหจตใจตนเองวาเขาไมชอบใจตรงไหนอยางไรแลวเขาจะเอาความไมชอบใจนนลงไดอยางไร ตรงนคอแนวทางในการพฒนาสคณธรรมสงสดและเปาหมายสงสดคออรหนต แตกจะคอยเปนคอยไปจากพนฐาน ศล 5 ศล 8 ลดละอบายมขมคณธรรม ใหเขาสามารถวเคราะหรจกกเลส มเหตมผลทาการวปสสนา ฝกฝน เรากสอนเขา จงลดกเลสไดมากเทาไหร เรากจะเปนประโยชน ทาประโยชนใหผอนไดมากทาทง กวาง ทางานกบใครกไดเพราะเราเอาชนะจตใจเรารทนกเลสของเราได ผวจย : อนนคอพนฐานคอยๆทาไปตามลาดบขน ไมวาจะเปนศล 5 แตทปาบอกวาอรหนตนนคอ เปาหมายสงสด อ.มงหมาย : ใช เพราะวาเมอลดกเลสไดมากเทาไหร กยงสามารถทาประโยชนไดเพอคนอนไดมากเทานน อยกบกลมไหนกได เพราะเอาชนะใจตนเองได รทนจตใจเราเอง กบเดกเลกๆเรากอยได คนโตวยรนเรากอยได ตรงนคอสงสดทจะไปใหถง แตวาคนกมพฒนาการอยางนอยใหมศล 5 กอน แลวทบทวนตอไปในเรองคณธรรมอนๆ ผวจย : เมอสกครดจะเปนสงสาคญมาทปาบอกวา ครตองลดละกเลส อ.มงหมาย : ใช ครตองถอศลปฏบตธรรมใหเหนอกวาเดก เราตองลดกเลสเราใหไดกอน แลวรวมทกขรวมสขกบเขา เราจะไดใจเดก เพราะเดกเขารจกกเลส เราใหเหตใหผลมความจรงใจ พดอะไรกพดจรงกบเขา ประมาณใหดใช ปรสธรรมของพระพทธเจา เชนถาเดกเขาทาผดศลขอ 3 คอเขาจะชอบแอบไปคยกน เมอครเรยกมาเตอน พอมาเตอนเขากจะจตตกรบไมได กจะตองมครอกคนทมาชวยชอนจตของเขา ครจะตองทางานเปนทมเขาใจกนครตองกาวขามโลกธรรม ไมใชวาไมอยากได กลวเดกจะไมชอบตวหรอกลวคนอนจะสาคญกวาเรากได โดยเปาหมายคอเราจะทาอยางไรเพอชวยเหลอเดกคนน ผวจย : คอเอาเดกเปนสาคญ อ.มงหมาย : ใช เอาเดกเปนสาคญเปนศนยกลาง เพราะฉะนนเรากตองชวยกน เดกกรบไดแลวพฒนาตนไป เราตองทางานเปนทมตองไมขดแยงกน บางทเดกเขาฉลาดเขาไปหาครคนหนงเขากจะพดอยางเพอเอาประโยชนของเขา แลวกไปหาอกคน มนสามารถทาใหครแตกกนได ถาเราไมหนกแนนพอ แตเราอยกนมานานกเลยไมคอยจะมปญหาน ดงนการพฒนากคอการพฒนาใหเขามคณธรรมอยางนมนถงจะยงยน โดยเฉพาะเรองศล 5 แตทกวนนจบจบเปนเรองธรรมดา มนออนมนดอยลง ผวจย : ดงนเปาหมายสงสดคอการพฒนาทงครและนกเรยนไปสอรหนต แสดงวากระบวนการเรยนการสอนหรอการอบรมพฒนาทงครและนกเรยนทาไปดวยกน พรอมกน อ.มงหมาย : ใช พรอมกนตามพละอนทรยของแตละคน เชน เดกกนเขาสองมอ ครกตองพยายามพฒนาใหเปนศล 8 กนขาวมอเดยวใหได เมอเราตอสเรากจะมสภาวะ เมอเรามสภาวะทดเรากจะสามารถบอกสอนเขาได มนจะตองรบรไปดวยกนตามพละอนทรยตามกาลงของแตละคน นกเรยนกสตามกาลงเขา เรากสตามกาลงของเรา เอาตวเองเปนทตงบนความลาบาก คอตงตนอยบนความลาบากเรากจะเจรญขน ผวจย : นโยบายทปาวาควรจะทาตอไปในอนาคตเราควรจะทาอะไรบาง อ.มงหมาย : นโยบายของการศกษาบญนยมกคงมอยางเดม โดยยดหลก “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” โดยมาจากปรชญาโรงเรยน ศล 40% เปนงาน 35% ชาญวชา 25% ทาตวนใหไดมาตรฐาน เพราะวา

178 ทกวนน ปาดภาพรวมจาการเขาคายยอส. กไมตางกนมาก สงหนงทเหนการพฒนาคอการทางาน ทางานทลยอยกบ ความยากลาบาก บางครงมนกรงเกยจไมอยากทา แตกฝน ในการทางาน ทยากลาบากมนมความรซอนอย แตจะทาใหครกบนกเรยนตองรวมกน เคยงบาเคยงไหลกน การปลอยใหนกเรยนวางจนเกนไปจะทาใหไหลลงสทตา หากวนไหนวนหยด เดกกจะฟงซาน เขาจะหาทางทาผด แตกใชวาเราจะควบคมเขาตลอด หากเราจดองคประกอบฝกใหเขาไดทางาน เดกเขาจะอยวางไมเปน เขาจะอยากทางาน สงเกตดเวลาปดเทอม เดกเขาจะไมใชจะอยวางเฉยๆ เขาจะไปทางาน รบจาง หาเงน ชวยทางานพอแม ไมอยวางๆ ตรงนคอเปนการทเราไมตองแนะแนว พอกลบบานกขยนขนแขงไมไดไปเทยว กอยชวยพอแม ในขณะเดยวกนลกคนอนเขาขมอเตอรไซด ไมทางานอะไร มนกเลยมขอเปรยบเทยบ เพราะฉะนนโรงเรยนสมมาสกขาจงมนกเรยนเขามาเพมขนเรอยๆ โดยทไมตองไปแนะแนว ผวจย : กคอวางจากการทเราใหทางาน มกจกรรมใหทา ชวยสงสมอปนสย เชน ความขยน การตงใจทางานหรออะไรเหลาน อ.มงหมาย : ใช ซงมนอยในเปนงาน ซงเราสอนเขาในชมชน มนกมสถานประกอบการฐานงานตางๆ ซงเราไดเอาการศกษาของเราไปบรณาการเขากบฐานงาน เดกเขากเรยนรในฐานงาน ขณะเดยวกนกอนออกจากฐานงานเขากไดสรปวาเขาไดเรยนรอะไรบาง ฝกพดฝกเขยนฟง ฝกออนนอมถอมตนไดกราบลาพอฐานแมฐาน มนกไดเรยนรอยในตรงนน เดกกจะคอยๆเปนงานไป ถาหลายปเดกกจะ สงสมเกดความรลกรจรง อยม.ปลายเดกเขาเปนพอฐานแมฐาน คอ สามารถดแลฐานและเปนผนาสอนนองไดเลย ผวจย : หมายถงเขารบผดชอบฐานงานนนไดเลยและเมอเขาจบสาเรจการศกษากมอาชพทาไดเลย อ.มงหมาย : ใช อยางฐานไฟฟา พอจบม.3ม.6 เทานนกไปประกอบอาชพได เชคไฟตอไฟ เครองใชไฟฟาเขากทาได ไปซอมใหบานใกลเคยง เพยงแตเรยนในฐานงานของโรงเรยนสมมาสกขา มนตรงกบเปาหมายของกระทรวงศกษา ทบอกวาเมอเดกจบการศกษาอยางนอยตองม 1 อาชพ เพราะฉะนนของเรามหลายอาชพดวย มนมองคความรของภมปญญาทองถนทหลากหลายมาก มบานวดโรงเรยนมองคประกอบเออ เราเปนสาธารณโภค ทสาคญทสดคอเราเปนโรงเรยนประจา เราตดตามเขาตงแตตนนอน เรามใชเรยน 08.00-16.00 น. แตเราเรยนตงแตต 5 ถง เขานอน นอนแลวยงดแลอยจะนอนถาไมเขาหอเรากไปตามหา ซงคนทจะทาอยางนไดมนตองเสยสละ ครกตองเสยสละแลวกไมไดอะไรตอบแทน จะไดกคอ เดกมาคยกเลสเรา นคอสงตอบแทน ทาใหเราเหนโทสะตวเอง เมอเหนเรากลดและเอาออก คอเดกเปนตวตงมนกเปนรายไดของเรา ผวจย : แสดงวารายไดของบคลากรของโรงเรยนสมมาสกขามใชเงนทาง แตเปนโจทยทมาทดสอบ มาใหลดละกเลส ปาบอกวานกเรยนไดเรยนรในฐานงาน สถานประกอบการมระบบสาธารณโภค อ.มงหมาย : คอมการกน ใช รวมกนเปนกองกลาง รายไดท ไดกเขาไวทสวนกลาง แมดานการศกษากเรากเขาสวนกลาง ลาพงเงนทรบอดหนนจากรฐบาลไมพอหรอก แตกไดรบการสนบสนนจากชมชน เพราะฉะนนสาธารณโภคกสนบสนนสถานประกอบการเพอใหนกเรยนมาฝกงาน ทจะสรางสมมาอาชพกบเขา เชนรานอาหารใหเขารจกการคาการขาย มวชาคณตศาสตรหรอวชาอะไร ซงครตางๆเขารอย 1-2 สปดาหเขากจะรวมกน นกเรยนจะสรปและเขยนเปนใบงาน วาในแตละ

179 สปดาหเดกไดเรยนรอะไรในฐานงานบาง วชานนวชานวาไดอะไรบาง แลวเยบเปนเลมออกมาแลวครกใหคะแนนวชาการ ผวจย : คลายเปน Portfolios แฟมสะสมงาน อ.มงหมาย : ใช กเพอทจะเกบผลงานของนกเรยนแตละคนไว ผวจย : แตวาดวยความเปนสาธารณะโภคหนวยงานตางๆได รายไดกเขาสวนกลางตรงนเราจดระบบเอาไวใชหรอไมครบ อ.มงหมาย : เราจดเองโดย บานวดโรงเรยนตองไมแยกกน ผวจย : ซงเปนสงแวดลอมของโรงเรยนดวย อ.มงหมาย : เปนสงแวดลอม เปนองครวม บรหารแบบองครวม กจกรรมของบาน วดและโรงเรยน กทราบ กจกรรมของโรงเรยน บานและวดกรบรดวยกน โดยกลไกในการบรการกคอ บานวดโรงเรยนบรหารแบบองครวมและผบรหารโรงเรยน คณะกรรมการชมชนบรหารรวมกน ผวจย : บรหารรวมกน ชวยดแลซงกนและกน อ.มงหมาย : อยางเชนกจกรรมทผานมาวนไหวคร ไมมโรงเรยนไหน มทงบานวดโรงเรยน มาเปนองคประกอบในการไหวครของนกเรยน นกเรยนกมพาน เรากมครของโรงเรยนฐานงานและชาวชมชน คนทมศล 5 คอครทโลกตองการ พอครบอกไวครทงฐานงาน ชาวชมชน ครวชาการ มานงแถวนกเรยนกเอาพานมาไหวทงหมด มนเปนองคประกอบรวมกนเกดความอบอน ตรงนของเรามทงบาน ชาวชมชนกไดเขามา วดกมนกบวช โรงเรยนกมครนงอย มนจะแตกตางกบขางนอก มนจะอบอน ฉะนนองคประกอบบานวดโรงเรยนจงเปนสงทจาเปน แยกกนไมไดการศกษาบญนยม การศกษาบญนยมจะไมแยกกนจากบานวดโรงเรยน ตรงนเราใชหลกสาธารณโภค ผวจย : การดแลนกเรยนใหคาปรกษาเรามแนวอยางไรบางครบ อ.มงหมาย : การดแลใหคาปรกษา เวลาเดกมปญหาเรากมคร มนกบวชชาย นกบวชหญง ดแล เมอมปญหาสวนใหญนกเรยนไมคอยจะมาบอกเราโดยตรง สวนใหญเขาจะบอกเพอนเขา ถาเพอนเขาไมสมมาทฐ เขากจะปดเปนความลบพอปดเขากจะไมเปดเผย เมอเรามารทหลงมนกสายเสยแลว แตทนสาคญทเพอนหากเพอนรกกนจรงเขากจะมาบอกคร แตเรากตองปดเปนความลบคยกน ในกลมครเสรจแลว หากเรองไมรายแรงเรากคยกบนกบวชกอน รวมพดคยกนวาเราจะม การชวยเหลอเขาอยางไร เราตองรกษาคาพดและสงตางๆ หากนกเรยนสารภาพมาเรากจะหาทางชวยไดแกปญหาได โดยใหเขาศรทธาเรากอนเรารวมสขรวมทกข ชวยเหลอเวลามปญหาเขากจะมาใหเราชวยเพราะเขาไวใจในตวเรา เสรจแลวเราแกปญหาเขา คอวาเราอยกบเดก เดกชนม.1 ซงไมคอย มปญหา แตม.2 เรมโดยเปนหนมเปนสาวเขาจะเปนตวของตวเองมากขน เขากจะปรกษาเพอนมากกวา สาหรบม.3 กยงหนก เดกจะมปญหาชวงทอยม.2-3 สวนม.4 เขาจะเรมเปนผใหญ เปนเจาของฐานงาน ม.5-6 กจะเตบโดยเปนผใหญ ผวจย : ปามองวาการจดการศกษาบญนยมและการเรยนการสอนของการศกษาบญนยมควรเปนอยางไรบาง อ.มงหมาย : การจดการศกษาของเรามนจะมกลไกททาใหการศกษาบญนยมสาเรจ คอ 1) มระบบบญนยม 2) ลดละก เลส 3) มการใหมากกวาการรบ ซ งตรงนจะตองมระบบบญนยมเลย คณะกรรมการชมชนกจะมผอ. เปนกรรมการโดยตาแหนง เมอมตวแทนมาจากทกฝายทกภาคสวน

180 กจะรรวมกน เชอมโยงกนดงนนภาคสวนไหนมปญหาทกฝายกจะรบร รวมกน อกทงนาความรเทคโนโลยใหญๆ ทจะถายทอดเรยนรจะตองนาเขาไปสการปฏบตจรง นกเรยนไดทาจรง เงอนไขความสาเรจ 1) บคลากรผมสวนเกยวของทกคนตองมศล 5 2)เครอขาย บานวดโรงเรยน ใหความรวมมอกนแบบองครวม 3) บคลากรดานภมปญญาทองถนมความทมเทและเสยสละ 4) เปนโรงเรยนประจา 5) คร บคลากร ผปกครองและนกเรยนตองสมครใจ ซ งบคลากร หากไมสมครใจและเตมใจมนจะฝนอยางมาก สวนการเรยนการสอนนนควรเปนการเรยนการสอนแบบบรณาการ นาทงหลกการภาคทฤษฎและภาคปฏบตทงในสาระวชาเดยวกนและขามสาระวชา ทง 8 กลมบรณาการกบกจกรรมและงานประจาปของโรงเรยนของชมชน กจกรรมเพอสาธารณะประโยชนของสงคม ผวจย : เมอพจารณาจากเงอนไขความสาเรจของปานน คาวาผปกครองและนกเรยนตองสมครใจหมายความวา... อ. มงหมาย : หมายความวาผปกครองในฐานะทเปนผมสวนไดสวนเสยนน จาเปนทจะตองม ความเขาใจถง เปาหมาย จดประสงคการจดการศกษาของโรงเรยนและรวมมอปฏบตตามกฎระเบยบ หลกเกณฑของโรงเรยน ของชมชน ทสาคญทสดกคอ การทผปกครองปฏบตธรรมถอศล 5 ละอบายมข เพราะผปกครองปฏบตตนเปนแบบอยางใหกบลกหลานดวยนนจะมาสามารถ ชวยโรงเรยนในการพฒนาคณธรรมพนฐานของนกเรยนได ผวจย : แลวปามองวาการศกษาบญนยมกบคณธรรมมนมความสมพนธอยางไร อ.มงหมาย : มนมความสมพนธเพราะเราใหนกเรยนไดปฏบตจรง ผวจย : เปนเพราะวาการศกษาทวๆไป การเรยนกบชวตจรงมนแยกสวนกนหรอเปลาครบ การเรยนกบชวตมนตองเปนอนหนงอนเดยวกน (วถชวตกบการเรยน) อ.มงหมาย : ใช การศกษาทวไปมนแยกสวนกนดวย ความจรงแลวมนตองไปดวยกน ทกอยางคอ การเรยนรทงหมด การเรยนรของเราเรมตงแตต 5 ถงเขานอน ผวจย : ไมตนกไดเรยนแลวเพราะครมาปลกมาตามกตองฝกฝนตวเอง คอไดเรยนตงแตตนนอนเลย อ.มงหมาย : เขาบอกวาเราเรยนแค 2 ชวโมง ความจรงแลวไมใช เราเรยนตงแตต 5 ถง 2ทม ผวจย : ปามแนวทางในการพฒนาการศกษาบญนยมตอไปอยางไรบางครบ เพอใหไปสจดสมบรณ อ.มงหมาย : แนวทางในการพฒนาการศกษาบญนยมตอไปกตองทาตาม หลกการหรอแนวทางเงอนไขสความสาเรจทจะทาใหเดกมความยงยนในการม “ศลเดน เปนงาน ชาญวชา” คอ เดกเปน คนดของสงคม คนดของพอแม มศล5 ละอบายมข รบประทานมงสวรต เสยสละ เดกสามารถทางานอาชพสจรต เลยงตวเองได และเปนแบบอยางของสงคมไดดวย สามารถพงตวเองไดเอกลกษณและ อตลกษณของโรงเรยนคอ “ตนพงตน จนคนอนพงได” และ “ทาดมธรรม” วชาการกไมดอย มความรเปนคนดของสงคม ชวยเหลอคนอน ผวจย : อะไรทปามองวายงควรตองปรบปรงเพอพฒนาการศกษาบญนยมสจดสมบรณ อ.มงหมาย : มนกมเรองทควรเนนคอ การบรณาการวชาการในฐานงาน ควรพฒนาใหเดนชดขน ซงมนยงขาดอย สาคญทครฐานงาน แมไดมความรวชาการทจะอธบายไดวาทางานครงนทาเพออะไรเรยนรอะไร เมอทาแลวเกดอปสรรคปญหาอะไรและมการประเมนผลหรอเปลา ในแตละวน เราเนนทางานแตไมได เนนในการเสรมวชาการใหเดก วชาการมนจะนอยไป ซงตรงน เปนจดออน

181 ของสมมาสกขา ทกาลงแกไขอยโดยมการเอาครวชาการทมความร เขาจะมใบงานใหกบครฐานงานหรอครผปญญา โดยครวชาการจะคอยชวยทกสปดาห เรองการรวบรวมผลงานดานเอกสาร ซงเรา มผลงานทามากแตขาดจดทาเอกสารทด และเรองบคลาการทไมเพยงพอในการทจะเอาภาระ เคยงขางนกเรยน ซงเราจะไดรและเขาใจรวมถงนกบวชทนาจะมมากกวาน

***************************************************

รายละเอยดการสมภาษณ นางสาวฟงฝน จงคศร


ผวจย : กระผมนายกตพงษ แซเจยว นกศกษาปรญญาโท ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ในหวขอ “การศกษาบญนยมกบคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนเครอขายโรงเรยนสมมาสกขา ขออนญาตขอความเหนจากทานผทรงคณวฒ มความคดเหนเกยวกบแนวทางพฒนาการศกษาบญนยมอยางไร?

อ.ฟงฝน : การศกษาแบบบญนยม เปนนวตกรรมใหมทเกดขนตางจากการจดการศกษาทวๆไปทมอยในโลกปจจบน เปนการศกษาท มการเตรยมการ ปองกน อนรกษ บรณะ และซอมสรางใหคนหรอ มวลมนษยชาตดารงชวตอยอยางสรางสรร ชวยเหลอ เกอกล เปนทพงพงใหกบผเดอดรอน พฒนาคนใหมคณธรรม มนาใจเสยสละ ชวยเหลอเกอกลกน อยรวมกนอยางผาสกรมเยนในโลกสมยใหมทมปญหาทกขรอนนานปการ แนวทางพฒนาการศกษาบญนยม มอย 2 ลกษณะ คอ

1. เปนการจดการศกษาทแกไขวถชวต วฒนธรรม และคานยมทลมเหลว แลวปฏรปวถชวต วฒนธรรม และคานยมทดงามขนใหม ซงเปรยบเทยบแบบตารางได

ขอ วถชวต วฒนธรรมและคานยมทลมเหลว ของนกเรยนในปจจบน

ปฏรปวถชวต วฒนธรรมและคานยมทดงาม ขนมาใหมใหกบนกเรยนสมมาสกขา

1.1 การกอความรนแรง สภาพ ออนโยน 1.2 การมเพศสมพนธในวยเรยน รจกวางตวกบเพศตรงขามอยางเหมาะสม

ไมมเพศสมพนธในวยเรยน 1.3 พงตนเองไมได ดอยสมรรถนะทางานไมเปน ทางานเปน สรางสงอปโภค-บรโภคมาใชใน

ชวตประจาวนได 1.4 เรยนรสงตางๆมากมายแตนามาใชในชวตไดนอยมาก

ทาใหไมสามารถปรบตวอยในกระแสการเปลยนของโลกไดอยางเหมาะสม

เรยนจากวถชวต เรยนแลวมผลผลตออกมากน มาใช ใหชมชนอดมสมบรณเรยนรจากกระแสการเปลยนแปลงตางๆจากสถานการณจรงทางดานสงคม เศรษฐกจ การเมอง ทาใหสามารถแกปญหาคน ชมชน สงคม เศรษฐกจ การเมอง ไดทนเวลาและเกดการพฒนาไปพรอมๆกนอยางยงยน

1.5 ความซอสตย เสยสละ มจตสาธารณะ ลดลง มนาใจ ซอสตย เสยสละ เปนท พงใหกบครอบครว ชมชน และสงคม

1.6 เทยวกลางคน เลนการพนน เสพยาเสพตด คบมตรชว ไมทางาน ดสอมอมเมา

เวนขาดจากอบายมขทกประเภท มชวตทปลอดภย

182

2. เปนการศกษาทแกปญหาการศกษาปจจบน ซงการศกษาปจจบน 2.1 การศกษาแกปญหาสงคมไมได เยาวชนถกยวยอมมอมเมาไมเปนตวของตวเอง ใหไหล

ไปตามกระแสคานยมทมอมเมาและลมเหลว 2.2 การศกษาไมสามารถพฒนาจตใจคนใหเกดประสทธผล คนยงเรยนยงเหนแกตว

ความเออเฟอ เกอกล แบงปนกนในสงคมขาดหายไป 2.3 การศกษาไมสามารถสรางเยาวชนใหออกมารบใชชมชนและสงคมได 2.4 การศกษาปจจบนเปนการศกษาทอยในโลกสมมต อยบนกระดานดา อยในหองเรยน

อยในตารา อยในรายงาน ขาดการลงมอฝกฝนและปฏบตจรง จนเกดทกษะความชานาญ ทาใหนกเรยนไมสามารถพงตนเองได ไมสามารถสรางผลผลตทจาเปนตอการดารงชพออกมาเลยงคนเอง จงนาการศกษามาใชในการพฒนาคน สงคม ชมชนไดนอย

2.5 การศกษาปจจบนทาใหเกดการแตกแยก และประสบความลมเหลวในดานครอบครวสมพนธ สงคมสมพนธและบรณาการถนฐาน

2.6 สอนในสงทอยนอกตว ไกลตวเกนความจาเปน ไกลจากชวตจรง ไกลจากปญหา หรอไกลจากความตองการของครอบครว ชมชน และสงคม ทาใหคน ชมชน และสงคมไมไดรบการแกปญหาและพฒนา

โดยทมแนวคดแนวทางในการจดการศกษาแบบบญนยม 1. นกบวชเปนแกนนาในการจดการศกษา 2. นาหลกพทธศาสนามาพฒนาเยาวชนจนเกดการเปลยนแปลงทางจตวญญาณหรอ

ถงขนบรรลธรรม โดยเนนคณธรรมขนพนฐาน นกเรยนสามารถรกษาศล 5 ได ละอบายมขและรบประทานอาหารมงสวรต

3. ใชพทธธรรมนาการศกษาเพอแกปญหาสงคมปจจบนทเยาวชนไมสามารถพงตนเองได ไมเปนตวของตวเอง ไหลไปตามกระแสคานยมทมอมเมาทาใหชวตลมเหลว ไมปลอดภย ตลอดจนสงแวดลอมและวฒนธรรมถกทาลาย

4. ฝกงานสมมาอาชพใหนกเรยน นกเรยนสามารถสรางผลผลตหรอปจจย 4 ไดอยางแขงแรงและมประสทธภาพออกมาเลยงตนเอง แบงปนผลผลตออกสชมชนและสงคมได

5. เนนการฝกฝนปฏบตลงภาคสนามอยางจรงจงเพอสรางเยาวชนใหมสมรรถนะและวสยทศนกวางไกล ไมเนนการเรยนในหองเรยน

6. ผ เรยนร เทาทนการเปลยนแปลงของชมชน สงคมและสามารถปรบตวเขากบ การเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม รเทาทนสงฟงเฟอ เหลอเฟอ มชวตอยางขยนสรางสรร เสยสละ ตามวถเดมทรเทาทนโลกแตตนเองมนสยประณตและประหยด

สาหรบผลสาเรจทเกดจากการศกษาแบบบญนยม 1. การศกษาสามารถแกปญหานกเรยน ชมชน สงคม ไดทนเวลา คน ชมชน สงคม

ไดรบการพฒนา นกเรยนอยอยางผาสก พงตนเองได 2. นกเรยนไดรบการปลกฝงใหมความรก ความเสยสละ เอออาทร และมความเมตตาตอ

เพอนมนษยดวยกน จนกระทงกลาเสยสละอทศตนออกมาทางานรบใชชมชนและสงคม ในวงกวาง

183

3. นกเรยนปลอดจากปญหาวกฤตของเยาวชนในปจจบนรอยละ 100 ไดแก ยาเสพตด เคร อง ดมมนเมา เกมส การพนน เทยวกลางคน ดส อมอมเมา คบเพอนไมด การกอความรนแรง การมเพศสมพนธในวยเรยน

4. นกเรยนมวถชวตความเปนอยแบบวฒนธรรมไทย ตามแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 5. นกเรยนไดรบการพฒนาใหมจตสาธารณะ โดยการเขารวมกจกรรมทางการเมอง

กจกรรมสาธารณประโยชนสรางสงทดงามในสงคม 6. นกเรยนมสขภาพแขงแรง เจรญเตบโตตามเกณฑของกรมอนามย

7. นกเรยนมผลการสอบโอเนตเฉลยอยในระดบด

ผวจย : ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการของนกเรยนอยางไร?

อ.ฟงฝน : คณขนพนฐาน ๘ ประการ ไดแก ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาด สามคค มนาใจ แนวคดในการพฒนานกเรยนใหเกดประสทธผลมดงตอไปน

1. ผบรหาร คร เจาหนาท บคลากรทกฝาย ตองมคณธรรม 8 ประการในตนเองกอนแลว จงสอนและเปนแบบอยางแกนกเรยน

2. สรางวฒนธรรม คานยม คณธรรม 8 ประการ ใหเกดขนจรงอยางยงยนในโรงเรยน ชมชน และสภาพแวดลอมอนๆทอยรอบตวนกเรยน

3. นกเรยนนาคณธรรม 8 ประการมาใชในชวตจรง ฝกฝนทกวนอยางสมาเสมอ 4. กาหนดตวชวดและเกณฑการสอบผานขนตา 5. จดทาแบบประเมนพฤตกรรม แบบทดสอบ แบบสอบถาม แบบสมภาษณ 6. ทกภาคสวนไดแก ครทปรกษา ครวชาการ ผบรหารเจาหนาท ผปกครอง นกบวช

และชมชน รวมมอกนพฒนานกเรยนอยางตอเนอง ตลอดปการศกษา ผวจย : ทานผทรงคณวฒมความคดเหนเกยวกบแนวทางพฒนาการศกษาบญนยมทสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8ประการของผเรยนอยางไร?

อ.ฟงฝน : ทางโรงเรยนสมมาสกขาไดพฒนาการศกษาบญนยมทสมพนธกบคณธรรมพนฐาน 8ประการของนกเรยนโดย ดานขยน โรงเรยนไดดาเนนการโดย กาหนดกจกรรมทนกเรยนตอง เขาเรยนและฝกฝนตามตารางชวตตงแตเวลาตนนอนจนถงเขานอน (04.30-20.30 นาฬกา) กาหนดปรมาณและคณภาพของชนงานในกรอบของเวลาทกาหนด เชน ชนงานทางวชาการ ผลผลตท ตองนามาใชอปโภค-บรโภคในชมชน บนทกการพฒนาคณธรรม การบรรจและสงสนคา การเกบเกยวพชผล การสรางหองนาสาเรจ การสรางเรอ และงานบรการทางสงคมอนๆ

ดานประหยด โรงเรยนไดดาเนนการโดย สวนทเปนปจจยส ฝกนกเรยนใชอยางประโยชน สงและประหยดสด เชน กาหนดใหนกเรยนมเสอผาเครองแบบคนละ 3 ชด ชดสภาพสวนตวอก 2 ชด รบประทานอาหารเพอสขภาพวนละ 2 มอ ทอยอาศยเรยบงาย สะอาด ถกสขลกษณะ ใชยาสมนไพรผลตเองในชมชนกรณเจบปวยไมรนแรง วสดครภณฑของโรงเรยน ใชวสดครภณฑมอสอง(Reused) เชน ตเอกสาร โตะ TV เกาอ เฟอรนเจอร กระดาษหนาเดยว คลป ฯลฯ สงเสรมใหนกเรยนใชสมด อปกรณเครองเขยนมอสอง ใชสบแชมพทผลตเอง ฯลฯ

184 ดานซอสตย สภาพ สามคค มนาใจ โรงเรยนไดดาเนนการโดยกาหนดกรอบของศล 5 (สภาพ อยในศลขอ1 :ซอสตย มนาใจ อยในศลขอ2 สามคค อยในศลขอ4 ใหนกเรยนนาไปฝกฝนในชวตประจาวนขณะทเรยนหนงสอ ฟงธรรม ลางภาชนะทโรงครวใหญ หรอทกสถานการณในชวตประจาวนตงแตตนนอนจนถงเวลาเขานอน

ดานมโรงเรยนไดดาเนนการพฒนาโดยฝกวนย ความพรอมเพรยง ในการรวมตวทากจกรรมตางๆ ใน 1 วน ไดแก เขาแถวออกกาลงกาย เขาแถวเคารพธงชาต เขาแถวเดนเขาเขาศาลาฟงธรรม เขาแถวตกอาหาร รวมตวเชคชอเขานอน กจกรรมฝกวนย ปลกจตสานกรบผดชอบตอสวนรวม และรกสถาบน

ดานสะอาด โรงเรยนไดดาเนนการโดยกาหนดใหนกเรยนทาความสะอาดทพก โรงเรยน และบรเวณอนๆ แทนนกการภารโรง จดเวรทาความสะอาดโรงครวกลาง หองนา และศาลาฟงธรรมของชมชน ตรวจความสะอาดของผม ผวหนง เลบ เสอผา เสอปนอน หมอนและผาหมอยางสมาเสมอ

ผวจย : สาหรบการศกษาบญนยมทเปนอยทานมเหนวาเหมาะสมหรอไม มอะไรทควรปรบปรงเพมเตม?

อ.ฟงฝน : เหมาะสม แตกยงตองพฒนาคณธรรมทงแปดประการใหมคณภาพยงขนไปโดยทาตามแนวทางทไดทาอยแลวตอไป

***************************************************

รายละเอยดการสมภาษณ นายแรงเกอ ชาวหนฟา


7 กรกฎาคม 2556 เวลา 12.06 น. - 13.10 น. สมภาษณ อ.แรงเกอ ชาวหนฟา ณ โรงแชมพชมชนปฐมอโศก จ.นครปฐม ผวจย : ขอเรมคาถามแรกเลยนะครบ เบองตนเพอความเขาใจอยากจะขอรากเหงาของการศกษา บญนยมกอนเพอจะไดเขาใจตรงกน อ.แรงเกอ : ในสวนตวครเองกอนหนานน ครเองกเคยเปนครทเรยนมาตามระบบการศกษาทมทมาจากตางประเทศ เหตทกลาวอยางนเพราะวาเมอครอย ในการศกษาภาคบงคบ กตองอยในระบบการศกษาของประเทศ ซงประกอบดวยรฐบาลทดแลการศกษา รฐบาลกอาศยนกการศกษา ซงนกวชาการเหลานนการศกษามาจากตางประเทศ โดยทมความคดความเชอแบบเทวนยม การศกษาตามแนวเทวนยมไมใชวาจะไมด กมดเหมอนกนแตศาสนาพทธเรามความดทแตกตาง ซงเราจะตองทาความเขาใจวาความดมมหลายระดบ เชน การแบงปนหรอใหทานเปนความด คนท ไมแบงปนเลยถอวาไมด บางคนอาจหาขาวหานาใหสตวกน บางคนอาจหาใหคนกน บางคนอาจหาใหพระสงฆกน ซงนคอความแตกตางกน ซงทวไปกเปนความดแบบโลกยะ ทนของอเทวนยมของ ศาสนาพทธ ซงเหมอนกบการทาความดทวไป ใหทานสงเคราะหหรออะไรกแลวแต เปนการทา

185 เพอเสยสละเมอใหไปแลว ทาใหความโลภลดนอยลงดวย คอตองการตรงนเมอความโลภลดลง ใหอาหารใหวทยาทานหรออภยทาน ซงบางศาสนาไมมเอาแบบตาตอตาฟนตอฟน เมอใหแลวกเปนความด แลวตองไมยดตดในความดนน (ปรมาตมน) จะตองสละสลาย ทง ความดนนซงนคอ ความแตกตางระหวางเทวนยมกบอเทวนยม ซงเทวนยมยงจะมความเจบปวดอย เมอช วยเขาแลวกตองการใหเขาทาดตอบ ชวยเขาแลวเขาไมเหนความด ชวยเขาแลวเขายงมาทารายเราอก แตศาสนาพทธจะปลดจากตรงน เพราะทาใหไปแลวกแลวไปเลย ไมตองหวงอะไรตอบกลบมา เมอทาดแลว กไมยดมนถอมนในความดนน นกคอความแตกตางของเทวนยมกบอเทวนยม ซงเราเรยกวา บญนยม ซงในระบบบญนยมกจะมสวนตางๆ เชน รฐศาสตรบญนยม พาณชยบญนยม การสอสารบญนยม สงคมบญนยม การศกษาบญนยมกเปนสวนหนงของระบบบญนยม บญ คอ การชาระ ชาระโดยการเสยสละ เสยสละกเลส ชาระไปเรอยๆสกวนกหมด การศกษาบญนยมกตองพฒนาไปเรอยๆ ชาระ ลางกเลสไปจนถงท สด คอ วาง วางจากกเลส วางจากความเศราหมอง ซงการศกษาเหลาน ซงการศกษาเหลานตองเรมตน จากการทผเรยนอยากจะเรยน ผเรยนยนดพงพอใจทอยากจะเรยน การศกษาทวไปสดทายกไปจบลงทความพงพอใจของผเรยน เมอใหความรมความพงพอใจทงสองฝาย ซงจากจดนกเรมทจะเขามาในผวๆของระบบการศกษาบญนยม ซงผเรยนมความพงพอใจ ผสอนมความพงพอใจในการทาหนาทสอน ผสอนของระบบการศกษาบญนยมจงไมตองมคาจาง หากมคาจางกจะไมใชการศกษาบญนยม เมอการสอนฟรกจะเปนการใหวทยาทาน โดยไมมผลตอบแทน ไมหวงผลตอบแทน แมกระทงหวงวานกเรยนจะมาเคารพ หรอยอมยกให ผลตอบแทนไมตองมทงรปธรรมและนามธรรม สอนแลวสอนเลย ผวจย : หมายความวาเมอเราสอนแลวเรากไมหวงอะไรกลบมาเลย ถาหากเราหวงตรงนน กเปนการทเรามความตองการสงตอบแทน ซงไมใชบญแลว อ.แรงเกอ : ใช มนกไมใชบญนยมแลว มนเปนนามธรรม แตเราเอาแคคาจางกอน เหมอนอยางเธอเชญมาสมภาษณ ครกมาพดพดเสรจแลวคาตอบแทนเปนเงนไมตอง ขอบคณนะครบครไมตอง แตถาเธอเปนลกศษยทดมนจะมอตโนมต มนเปนไปไมไดทเธอเปนลกศษยทด ลกศษยจะบอกวา อาวเสรจแลวครกลบส ถาครสอนในสงทดเขาเปนคนดกยอมไมมพฤตกรรมแบบนน คนดยอม มพฤตกรรมในเชงบวก ฉะนนตราบใดทครสมมาสกขายงหวงอนนอย ไมสามารถทจะกาวขามลทธอน สบญนยมตรงนได ครสมมาสกขากจะเจบปวดเพราะอนนแหละ มนจะขดแยงอยตรงน เพราะมนไมไดดงใจ เพราะคณทาคณยงหวง เมอผเรยนและผสอนมความยนดซงกนและกนปญหาก จะลดนอยลง มนสะทอนใหเหนถง การศกษาในระบบทผดพลาดคอการศกษาภาคบงคบ ซงไมควรม เมอผเรยนผสอนมความยนด การศกษาสมบรณการศกษาจงไมตองมการบงคบ เหมอนอยางเธอกบครไมตอง มกฎเกณฑมาบงคบวาครแรงเกอตองมาใหสมภาษณนายเอกนะ แตเมอมนม แลวมนกตองม การทบทวนกนบาง ตงแตปรชญาการศกษาซงมาจากอดมการณของชาตหรอสงคมหรอชมชน เชนชมชนอโศกมอดมการณบญนยม ดวยอดมการณของชมชนมนจะสงผลไปสปรชญาการศกษา แลวสงผลตอจดมงหมายการศกษา แลวสงผลตอหลกสตรซงส งผลตอการจดการเรยนการสอน ทมองคประกอบทงคร นกเรยน บคลากร อปกรณ งบประมาณ ซงตอจากนกจะเปนการประเมนผลวดผลและจะมผลสะทอนกลบ เพอตรวจสอบยอนกลบไปเรอยๆ แตจะไมถงอดมการณของชาตหรอสงคมชมชน เชนเดยวกบอดมการณของศาสนาทจะไปเปลยนไมได ทกลาวมานคอระบบการศกษา

186 จดมงหมายของเรากคอ ศลเดน เปนงาน ชาญวชา ปรชญาการศกษาของเรากเปนพทธ คออเทวนยม ซงปรชญาการศกษาทวไปตางกเปนเทวนยม ในระบบสงคมกจะมอดมการณของชาตของสงคมแลว กจะมงานตางๆ ทมนซอนกนเกยวเนองสมพนธซงกนและกน เชน การศกษากสมพนธกบรฐศาสตร นตศาสตร สาธารณสขศาสตร เทคโนโลย เกษตรและอนอกทกภาคสวนของสงคมมนเกยวเนองกน หากหมนขนกไปสการพฒนาหากหมนลงกไปสหายนะและเสอมถอยไป ซงการศกษาบญนยมกเปน แคสวนหนงของระบบบญนยม นคอสงทเรารเราเหนและเขาใจสงคมทงระบบ ทนจากโรงเรยนสงเคราะหบานปาเปาทครเคยเลาใหฟง เขาจดการเรยนการสอน บายกไมไดเรยนไมไดสอนเพราะ เดกตองไปชวยพอแมทางาน เมอเรามาจดการศกษาเราจงใหมทงการเรยนวชาการและฝกฝนวชาชพ และจากกรณท เดกโรงเรยนบานปาเปาหยบเอาของเจาของบาน เปนทมาวาการจดการศกษา ทงวชาการและวชาชพทงสองสวนนนตองตงอยบนคณธรรมศลธรรม จะตางกนตรงทเขายงหวงชอเสยงหวงคาชนชมเขาจงเจบปวด และจากกรณโรงเรยนบายปาเปาทเดกไมมเสอผาอาหาร การศกษาจงควรฟรทงระบบ แลวการศกษาบญนยมการศกษาทแทจรงกตองฟรทกอยางทงระบบ การศกษานตองเลยงตวเองไดและแกปญหาไดทกเรอง หากแกไมไดทกเรองกยงเปนการศกษาทยง ไมสมบรณแทจรง การศกษาตองแกปญหาทงปจเจกชนมหาชน ทงกายและจตวญญาณ แลวศาสนาพทธนแหละทแกทก(ข)ปญหาชวตไดทงระบบครบกระบวนการ ทแกไดเพราะการตรสรของพระพทธเจาคอคาตอบอนนได ผวจย : คอ ศาสนาพทธมคาตอบของการจบ มจดจบ อ.แรงเกอ : จบ คอ ความทกขมนจบจากพทธปรชญา นแหละเปนคาตอบวามนเปนของใหมในโลก การศกษาบญนยมจงตอบโจทยนได เพราะเราเชอวาทาแบบนแลวมนจะจบ การศกษาบญนยม ในสวนของโรงเรยนสมมาสกขา เกดมาจากพ.ร.บ.การศกษา ม.15 (3) แกไขเพมเตม เราจงนาปรชญาการศกษานมาใชแลวยดหยนในการจดการศกษา เมอมาตงโรงเรยนแลวมาถงวาครและบคลากรเรามความรความเขาใจการศกษาบญนยมนมากนอยเพยงไร อยางทวไปการศกษาแมในกระทรวงกคดทบทวนแกไขแตหลกสตร การจดการเรยนการสอน หรออนๆ แตไมทบทวนอดมการณของชาตซงจรงๆแลวทกวนนมนกไมใชพทธ ซงตรงนเรากาลงมาเรมตนทาใหมใหอดมการณของสงคมเรา เรมจากพทธซงเปนอเทวนยม ครผสอนตางกเคยเรยนตามๆกนมาอยางในอดต(อยางเทวนยม) ซงความจรงแลวครเราควรมความรความเขาใจ มทศนะคต การปฎบตตนเปนแบบอยางตามแนวทางบญนยมไดกอน เพราะหากไมเรมจากการรและเขาใจแลวไปบบบงคบมนกจะเปนเทวนยม หลงจากนนมนกจะนาไปสการปฏบตตามหลก กฎหมายระเบยบ จดการเรยนการสอนหรอ กจกรรมพฒนาผเรยนหรออะไรกแลวแตทเออตอการลดกเลส ผวจย : ตรงนคอวาครบคลากรตองรและเขาใจกอน อ.แรงเกอ : มนมใชแครและเขาใจแตตองนามาสการปฏบตจนมผลชดเจนระดบหน งกอน เพราะไมอยางนนเราจะไปสอนหรอดแลเดกไดอยางไร ผวจย : ดงนนครโรงเรยนสมมาสกขานอกจากจะรเรองเทคนค การจดการเรยนการสอน เนอหาวชาแลว มความรความสามารถศลปะในการถายทอด สาคญทสดคอตองมพนฐานความรความเขาใจ ในบญนยมแลวนาไปปฏบตได อยางนอยกมศล 5 ละอบายมขใหไดกอน ตรงนรวมถงบคลากรดวย

187 อ.แรงเกอ : ใช คอ ฉะนนครโรงเรยนสมมาสกขามใชจะเอาใครมาเปนกได ครทวไปเขากมความรความสามารถ มศลปะในการถายทอดเกงนะ แตมนเปนมจฉาทฐ เปนเทวนยมและทนนยมไมใชคร ทมเปาหมายแบบบญนยม คอทาเพออะไร? คอเขาอาจจะเปนครทดในระบบทนนยม ผวจย : ตรงนคอความแตกตางของครและบคลากรของการศกษาบญนยม อ.แรงเกอ : เมอรเขาใจ มศลปะในการถายทอดแลวกมาเรมสอนจากลองผดลองถกเหมอนครเอง กเรมจากบนไดขนทหนงทสองไป ซงเราไมอาจรเลยวาเขาเปนอยางไรตองการอะไร ซงตรงนแหละนกเรยนสอนคร ดงนนครตองลงจากอาสนะจากบนไดขนบนลงมาชวย ไมใชกระชาลากถเขาขนไป ครไมใชผบงคบบญชาครไมใชพอแมผปกครองเขานะ แตครกเปนครแนะแนวครปกครอง ทงพอแมผปกครองผบงคบบญชาเขานะแตครตองเปนเพอนเขาเปนกลยาณมตรกบเขา เหมอนพระพทธเจาตรสบอกสาวกวา “เราเปนกลยาณมตรของเธอ” ชวยเขาใหเขารถกตอง เพราะหากสอนผดพลาดแลวมนกจะยงเกดปญหายงอกมาก มนมจฉาทฐ ซงอนาคตการศกษาไทยจะตองเปนแบบนจงจะแกปญหาได ตรงนจงเปนคาตอบของแนวทางในการพฒนาการศกษาตอไปกคอ การศกษาตองมอดมการณความคดความเหนทถกตอง (สมมาทฐ) ผวจย : ตรงนผมสรปวาแนวทางในการพฒนาการศกษาคอ มความคดเหนทถกตองทนาไปสการลดละกเลส จงนามาสปรชญาการศกษาทถกตอง สงตอไปเรอยๆ อ.แรงเกอ : ถาเรามความคดความเหนทถกตอง ตามแนวพทธปรชญา ดงนนการศกษาไทยตองใช พทธปรชญาในการดาเนนการศกษา ซงปรชญานของพทธกบตะวนตกไมเหมอนกนของพทธหมายถงปญญาอนยงทนาไปสปญญาทแทจรง แตของตะวนตกแคความรกในความร ดงนนการศกษาของเราหรอของไทยตองเปนพทธปรชญา (อเทวนยม) ผวจย : แนวทางในการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการควรจะเปนอยางไร อ.แรงเกอ : การทเราจดกจกรรมการเรยนการสอนหรอตางๆ ตองเออตอการพฒนาคณธรรมพนฐานทง 8 ประการเหลาน ใหเขาไดใชศกยภาพคณธรรมทเขามมาแตเดม ซงเรามความเชอวาเขาม เมลดพนธหรอเชอคณธรรมเหลานนอยแลว 1) คร โรงเรยน การเรยนการสอน สงแวดลอมตองเออตอการเจรญงอกงามของเมลดพนธเหลานน เพราะเมอเดกมปจจยตางๆทดและเหมาะสมเมลดพนธเหลานนกเตบโตได ผวจย : ครมองวาปจจยตวไหนบางครบ อ.แรงเกอ : เชนความขยน กใหเขาทากจกรรมตางๆ ทเขาสนใจ ใหเขาไดลงมอทา มนกจะพฒนาความขยนนนๆได เชน ประหยด มนกอยในเศรษฐศาสตร เขาจะรจกกนรจกใช กจกรรมตางๆในชวต การรบประทานอาหาร การใชสอยสงอปโภคบรโภคตางๆ ซงการพฒนานนเราไมรวาเขาอยใน ระดบไหน จนกวาเขาจะไดทาเราถงจะร ผวจย : ซงเดกแตละคนจะไมเทากน อ.แรงเกอ : อนนตองตตราเลย คอ อนดวดว ความแตกตางกน เมอเราเขาใจในความแตกตางระหวางบคคลแลวเราจาใชวธและกระบวนการทตางกนไปในเดกแตละคน สวนกจกรรมทจะทาควรมาจากเดกอนดบหนง สองครแนะนา หรอมสวนรวมซงกนและกน ครตองถามเดกกอนเพราะครไมอาจจะรไดวาเดกตองการอะไร หากครกาหนดเพอทาทายเดก ครมองวามนเปนควบคมเขาเปนเทวนยม

188 นอกเสยจากวาเรามทางใหเขาเลอกทา ยกเวนจากพระพทธเจาองคทเปนบรมคร ทานรความเหมาะสมวธการ กระบวนการทสด ซงหากครเอาตามทตวเองตองการกจะทาใหเกดความขดแยงกน ผวจย : การทเราบอกวาเราทาแบบนเพราะตองการทาใหเดกดรจกลดกเลสนะ แตนนกเปนการทครกาลงใหไดสมใจตามความตองการของตนเอง อ.แรงเกอ : ตรงนกจะเปนตนเหตเกดการทะเลาะกนระหวางครกบนกเรยน ซงหากครและนกเรยนมารวมกนคดตดสนใจรวมกนมนชวยใหเกดความสามคค ผวจย : ครมแนวทางในการพฒนาคณธรรมพนฐาน 8 ประการเปนอยางไรบางครบ อ.แรงเกอ : คณธรรม 8 ประการเปนเรองดหรอไม ผวจย : ดครบ อ.แรงเกอ : คณธรรมตรงนความดหรอเปนกศล คณธรรมของบญนยมนเปนท งกศลและบญดวย ถามวาขยนดหรอเปลา ดแตความดนนไปไหนละ ความดเบองตนนนอาจจะเหมอนกน แตของบญนยมนนตองพฒนาตอไปสการชาระลางสละออก ผวจย : ไมใชกอบโกยเอาไว อ.แรงเกอ : ซงการทสละสวนทเหลอออกนนคอเพอชวยเหลอโลก ผวจย : เทาทฟงเปาหมายหลกคอบญ และทงหมดดเหมอนครใหความสาคญนโยบายในการพฒนาคร อ.แรงเกอ : ใช เพราะครเปนกปตน เพราะครเปนตนแบบ หากตนแบบบดเบยวสงทออกมากบดเบยว แมวาเดกไมศลเดนเปนงานชาญวชากไมเปนไร แตครตองไดนะเพราะครจะมาสรางพฒนาเดกตอ และทสาคญครเปนผถายทอดขบเคลอน ครจะตองไมโกรธ เพราะหากโกรธมนจะเปนตวกนสงตางๆ ในการถายทอด หากโกรธแลวยงถายทอดครจะเปนผแพรพษรายสนกเรยนและเปนทกขทงผรบและผให ดงนนขนตนครตองไมโกรธ ซงสดทายแลวการศกษาบญนยมนนจะไปสการทพฒนาใหเดก ไปเปนครและครเปนนกเรยน ในตรงนไมใหนกเรยนไปสอนคร แตพฒนาใหนกเรยนสามารถรจก สอนตนเองไดเองและครกรจกเรยนรพฒนาตนเองอยเสมอ ผวจย : การศกษาบญนยมปจจบนเหมาะสมหรอไม อ.แรงเกอ : โดยโครงสรางครวากเหมาะสมนะ แตยงมจดยงไมเหมาะสมทควรพฒนาคอ หวใจนนคอตวคร โดยเฉพาะจดเรมตนคอเรองโกรธนแหละ ฉะนนกคอครเปนจดสาคญมาก ทงเรองไมไดดงใจ ยงมการตอรองใหสมใจตนเองแลวหากยงโกรธอยกแสดงวายงเปนเทวนยมอย ผวจย : แนวทางในการพฒนาตอไปในอนาคต อ.แรงเกอ : กพฒนาทงตวคร นกเรยนและสงแวดลอม ผวจย : แลวจะไปจดสมบรณไดอยางไร อ.แรงเกอ : มนกยงไมสมบรณแตเราเชอวาเมอเราทาไปเรอยๆเดนไปเรอยๆ หากเรายงอยบนแนวทางศลสมาธปญญาสกวนมนกจะตองถงจดนน ผวจย : สาหรบวนนกตองกราบขอบพระคณมากครบ

***************************************************

189

ประวตผวจย ชอ – สกล นาย กตพงษ แซเจยว

ทอย 66/75 หม 5 ตาบลพระประโทน อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม

ททางาน โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ตาบลพระประโทน อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2547 รฐศาสตรบณฑต วชาเอก ความสมพนธระหวางประเทศและการเมองเปรยบเทยบ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

พ.ศ. 2553 ศกษาตอระดบศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขา การบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร

พ.ศ. 2554 แพทยแผนไทยบณฑต สาขา แพทยแผนไทย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ประวตการทางาน

พ.ศ. 2550-ปจจบน คร โรงเรยนสมมาสกขาปฐมอโศก ตาบลพระประโทน อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม

8 ื้นฐาน ประการ ของน ักเรีือข...

Documents