№6,7 ih mongol
TRANSCRIPT
![Page 1: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/1.jpg)
Сэдэв : Их Монгол улс
Э.Цэрэнбаатар
![Page 2: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/2.jpg)
ИХ МОНГОЛ УЛС
![Page 3: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/4.jpg)
1189 онд Тэмүүжин “Хамаг Монгол” ханлиг улсын тэргүүн болж “Чингис хаан “хэмээн өргөмжлөгдөв.
Энэ үйл явдал “Хар зүрхний хөх нуур” гэдэг газар болжээ.
![Page 5: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/5.jpg)
1185-1206 оны хооронд маш их хүнд нөхцөлд 30 гаруй дайн тулаан хийж 81 монгол аймаг улсуудыг эзэлж ,өөрийн
эрхэндээ оруулсан
![Page 6: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/6.jpg)
1206 онд Онон мөрний хөвөө “Дэлүүн болдог” гэдэг газар “Их Монгол улс”-ын
далай их “Чингис хаан”-нд өргөмжлөгдсөн
![Page 7: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/7.jpg)
Их Монгол улсын газар нутаг
![Page 8: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/8.jpg)
Их Монгол улсын засаг төрийн зохион байгуулалт
• Их монгол улсын төрийн бүх дээд эрхийг баригч нь :Чингис хаан
• Улсын ван – Их Монгол улсын өдөр тутмын үйл хэргийг удирдан явуулна.
• Их хуралдай: төрийн дээд хэмжээний бодлого боловсруулагч- парламент
• Сэцдийн зөвлөл: Их хуралдайд зөвлөх үүрэг бүхий мэргэн түшмэл, зүтгэлтнүүд
![Page 9: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/9.jpg)
• Их заргач: Нийгмийн амьдралын олон асуудын үнэн , худлыг ялган дэнслэх онцгой эрх бүхий албан тушаал
• Төрийн бэхи/зурхайч / : Төрийн чухал үйл хэргийг эхлэхэд тохиромжтой цаг хугацаа, орон зайн хамаарлыг тодорхойлно.
• Төрийн их зайран : Төрийн гол шүтлэг, бөө мөргөлийн тэргүүн
![Page 10: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/10.jpg)
Их хааны есөн өрлөг • Хаан эзний алтан амийг сахиж , төр улсыг бататгахад онц үүрэгэ
гүйцэтгэн, хаанд зөвлөх , сануулах, зэрэг давуу эрхтэй байв • Жалайрын Го ван Мухулай /1169-1223/.Зүүн түмний захирагч • Аруладын Боорчи /1164-1226/. Баруун түмний их ноён • Жүрхэний Борохул /1186-1215/.Цэргийн жанжин • Татарын Шихихутуг /1190-1262/.Төрийн их заргач • Тайчуудын Зэв буюу Зургаадай /1160-1224/.Цэргийн алдарт
жанжин • Урианхайн Зэлмэ/1159-1213/.Итгэлт шадар анд • Сүлдүсний Сорхон Шар . Хааныг аварсан ачтан. Төрийн эрх
мэдэлтэн• Ойрадын Хар хирүгэ • Зүрчидийн Чуу мэргэн . /1189-1243/Борохулыг нас барахад
нэмэгдсэн
![Page 11: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/11.jpg)
Их хааны дөрвөн хөлөг баатар
• Боорчи .Наху баяны хөвүүн • Мухулай. Тэрэгт баян Гүн Гуагийн
хөвүүн • Борохул ноён .Жүрхэн аймаг • Чулуун .Сорхон Шарын бага хөвүүн
![Page 12: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/12.jpg)
Их хааны дөрвөн жанжин
• Зэв жанжин /1160-1224/ . Тайчууд аймаг • Зэлэм жанжин ./1159-1213 /Жарчиуд
Урианхай • Сүбээдэй жанжин. /1175-1248/. Зэлэмийн
дүү • Хубилай /Худус /жанжин./1160-1211/
Барулас аймаг
![Page 13: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/13.jpg)
Их хааны дөрвөн дархад
• Борохул ноён .Жүрхэн аймаг• Зэлэм жанжин ./1159-1213 /Жарчиуд
Урианхай • Боорчи .Наху баяны хөвүүн • Сүлдүсний Сорхон Шар .
![Page 14: №6,7 ih mongol](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022081720/55848f75d8b42a00388b45b5/html5/thumbnails/14.jpg)
• “ИХ ЗАСАГ” хууль 1206 онд Их хуралдайгаар хэлэлцэн баталсан монгол улсын анхны хууль . Нийгмийн бүхий л хүрээг хамарсан маш нарийн зүйл заалттай . Энэ хуулиас гадуур нэг ч үйл хэрэг болдоггүй байв .
• Торгоны замыг бүрэн мэдэлдээ авсан нь гадаад худалдаа хөгжихөд маш их түлхэц болсон .
• “Өнчдийг тэтгэх сан” байгуулж, төр улсын төлөө амиа зориулсан баатруудын ар гэрт тэтгэлэг олгох, нийгмийн доод давхаргыг албан татвараас хөнгөлөх , чөлөөлөх зэрэг арга хэмжээ авч байв .