เด็กท่ีมคีวามต้องการพเิศษ (Children with special

needs )อ. ตฤณ แจม่ถิน

สาขาวชิาการศึกษาปฐมวยั มหาวทิยาลัยราชภัฏจนัทรเกษม

เด็กปฐมวยัท่ีมคีวามต้องการพเิศษ

( Early Childhood with special needs )

ความหมายของเด็กท่ีมคีวามต้องการพเิศษ

1. ทางการแพทย ์

มกัจะเรยีกเด็กท่ีมคีวามต้องการพเิศษวา่ เด็กพกิาร“ ”

หมายถึง เด็กที่มคีวามผิดปกติ มคีวาม

บกพรอ่ง สญูเสยี สมรรถภาพ อาจเป็นความผิดปกติ ความบกพรอ่งทางกาย การสญูเสยีสมรรถภาพทางสติปัญญา ทางจติใจ

2. ทางการศึกษา ใหค้วามหมายเด็กท่ีมคีวามต้องการพเิศษวา่หมายถึง

เด็กที่มคีวามต้องการทางการศึกษาเฉพาะของตัวเอง ซึ่งจำาเป็นต้องจดัการศึกษาใหต่้างไปจากเด็กปกติทางด้านเนื้อหา หลักสตูร กระบวนการที่ใช ้และการประเมนิผล

สรุปได้วา่เด็กท่ีมคีวามต้องการพเิศษหมายถึง

• เด็กท่ีไมอ่าจพฒันาความสามารถได้เท่าท่ีควรจากการใหก้ารชว่ยเหลือ และการสอนตามปกติ• มสีาเหตจุากสภาพความ บกพรอ่งทาง

รา่งกาย สติปัญญา และอารมณ์

• จำาเป็นต้องได้รบัการกระตุ้น ชว่ยเหลือ

การบำาบดั และฟื้ นฟู• จดัการเรยีนการสอนท่ีเหมาะ

กับลักษณะ และความต้องการของเด็กแต่

ละบุคล

พฤติกรรมและพฒันาการของเด็กท่ีมคีวามต้องการ

พเิศษ

 พฒันาการ• การเปล่ียนแปลงในด้านการทำาหน้าท่ีและวุฒิ

ภาวะของอวยัวะต่างๆรวมทัง้ตัวบุคคล• ทำาใหส้ามารถทำาหน้าท่ีได้อยา่งมปีระสทิธภิาพ

มากขึ้น

 เด็กท่ีมคีวามบกพรอ่งทางพฒันาการ

• เด็กท่ีมพีฒันาการล่าชา้กวา่เด็กปกติในวยัเดียวกัน• พฒันาการล่าชา้อาจพบเพยีงด้านใดด้าน

หน่ึง หลายด้าน หรอืทกุด้าน• พฒันาการล่าชา้ในด้านหน่ึงอาจสง่ผลให้

พฒันาการในด้านอ่ืนล่าชา้ด้วยก็ได้

ปัจจยัท่ีมผีลต่อพฒันาการเด็ก•  ปัจจยัทางด้านชวีภาพ• ปัจจยัด้านสภาพแวดล้อมก่อน

     คลอด•   ปัจจยัด้านกระบวนการคลอด

    • ปัจจยัด้านสภาพแวดล้อมหลังค

 ลอด

สาเหตท่ีุทำาให้เกิดความบกพรอ่งทางพฒันาการ

1. พนัธุกรรม•   เด็กจะมพีฒันาการล่าชา้มาตัง้แต่เกิด

  หรอืสงัเกตได้ชัว่ระยะไมน่านหลังเกิด มกัมลัีกษณะผิดปกติแต่กำาเนิดรว่มด้วย

Cleft Lip / Cleft Palate

ธาลัสซเีมยี

2. โรคของระบบประสาท•  เด็กท่ีมคีวามบกพรอ่งทางพฒันาการ

สว่นใหญ่มกัมอีาการหรอือาการแสดง  ทางระบบประสาทรว่มด้วย

• ท่ีพบบอ่ยคืออาการชกั

3.  การติดเชื้อ• การติดเชื้อตัง้แต่อยูใ่นครรภ์ นำ้าหนักตัวแรก

เกิดน้อย ศีรษะเล็กกวา่ปกติ อาจมตีับมา้มโต การได้ยนิบกพรอ่ง ต้อกระจก

• นอกจากนี้การติดเชื้อรุนแรงภายหลังเกิด เชน่ สมองอักเสบ เยื้อหุม้สมองอักเสบ เป็น

สาเหตท่ีุพบได้บา้ง

4. ความผิดปกติเก่ียวกับเมตาบอลิซมึ

•   โรคท่ียงัเป็นปัญหาสาธารณสขุไทย คือไทรอยด์ฮอรโ์มนในเลือดตำ่า

5. ภาวะแทรกซอ้นระยะแรกเกิด

• การเกิดก่อนกำาหนด นำ้าหนักตัวแรกเกิด น้อย และภาวะขาดออกซเิจน

6. สารเคมี

• ตะกัว่เป็นสารท่ีมผีลกระทบต่อเด็กและมีการศึกษามากท่ีสดุ• มอีากาศซมึเศรา้ เคล่ือนไหวชา้ ผิวดำา

หมองคลำ้าเป็นจุดๆ• ภาวะตับเป็นพษิ• ระดับสติปัญญาตำ่า

• นำ้าหนักแรกเกิดน้อย• มอัีตราการเพิม่นำ้าหนักหลังเกิดน้อย

ศีรษะเล็ก• พฒันาการของสติปัญญาก็มคีวาม

บกพรอ่ง• เด็กบกพรอ่งทางพฤติกรรมและอารมณ์

แอลกอฮอล์

Fetal alcohol syndrome, FAS

•   ชอ่งตาสัน้• รอ่งรมิฝีปากบนเรยีบ• รมิฝีปากบนยาวและ

  บาง• หนังคลมุหวัตามาก•  จมูกแบน• ปลายจมูกเชดิขึ้น

• นำ้าหนักแรกเกิดน้อย ขาดสารอาหารในระยะตัง้ครรภ์• เพิม่อัตราการตายในวยัทารก• สติปัญญาบกพรอ่ง• สมาธสิัน้ พฤติกรรมก้าวรา้ว มปัีญหาด้าน

การเขา้สงัคม

นิโคติน

7. การเล้ียงดท่ีูไมเ่หมาะสมรวมท้ังการขาดสารอาหาร

8. สาเหตอ่ืุนๆ

อาการของเด็กท่ีมคีวามบกพรอ่งทางพฒันาการ

• มพีฒันาการล่าชา้ซึ่งอาจจะพบมากกวา่ 1 ด้าน• ปฏิกิรยิาสะท้อน (primitive reflex) ไมห่ายไป

แมจ้ะถึงชว่งอายุท่ีควรจะหายไป

แนวทางการวนิิจฉัยเด็กท่ีมคีวามบกพรอ่งทาง

พฒันาการ

1. การซกัประวติั• โรคประจำาตัว โรคทางพนัธุกรรม• การเจบ็ป่วยในครอบครวั•   ประวติัฝากครรภ์•      ประวติัเก่ียวกับการคลอด•     พฒันาการท่ีผ่านมา• การเล่นตามวยั การชว่ยเหลือ

   ตนเอง•     ปัญหาพฤติกรรม• ประวติัอ่ืนๆ

         

เมื่อซกัประวติัแล้วจะสามารถบอกได้วา่• ลักษณะพฒันาการล่าชา้เป็นแบบคงที่ หรอืถดถอย• เด็กมรีะดับพฒันาการชา้หรอืไม่ อยา่งไร อยูใ่น

ระดับไหน• มขีอ้บง่ชีว้า่มสีาเหตจุากโรคทางพนัธุกรรมหรอืไม่• สาเหตขุองความบกพรอ่งทางพฒันาการนัน้เกิด

จากอะไร• ขณะนี้เด็กได้รบัการชว่ยเหลือและฟื้ นฟูอยา่งไร

2. การตรวจรา่งกาย• ตรวจรา่งกายทัว่ๆไปและการเจรญิเติบโต•  ภาวะตับมา้มโต• ผิวหนัง• ระบบประสาทและวดัรอบศีรษะด้วยเสมอ• ดลัูกษณะของเด็กท่ีถกูทารุณกรรม (child

abuse)• ระบบการมองเหน็และการได้ยนิ

3. การสบืค้นทางห้องปฏิบติัการ

4.การประเมนิพฒันาการ• การประเมนิแบบไมเ่ป็นทางการ

การประเมนิท่ีใชใ้นเวชปฏิบติั• แบบทดสอบ Denver II • Gesell Drawing Test • แบบประเมนิพฒันาการเด็กตามคู่มอืสง่เสรมิ

พฒันาการเด็กอายุแรกเกิด - 5 ปี สถาบนั ราชานุกลู