หยามเหยียด 1

2 อัลแบรโต โมราเวีย

หยามเหยียด 3

ไลตเฮาส พับลิชชิ่ง

1 ถนนรองเมือง 5 แขวงรองเมือง เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร 10330

4 อัลแบรโต โมราเวีย

หยามเหยียด

เรื่อง อัลแบรโต โมราเวีย

แปล นันธวรรณ ชาญประเสริฐ

บรรณาธิการภาษาอิตาลี สรรควัฒน ประดิษฐพงษ

บรรณาธิการบริหาร รังสิมา ตันสกุล

บรรณาธิการอํานวยการ ‘คนเฝาประภาคาร’

ออกแบบปก Wrong Design

ศิลปกรรม จีรวรรณ มั่นคง

ขอมูลทางบรรณานุกรมหอสมุดแหงชาติ

อัลแบรโต โมราเวีย

หยามเหยียด -Il disprezzo -

กรุงเทพฯ : ไลตเฮาส, 2557, 295 หนา

1.วรรณกรรมอิตาเลียน I. นันธวรรณ ชาญประเสริฐ, ผูแปล II. ชื่อเรื่อง.

ISBN 978-616-92001-1-6

หยามเหยียด : ผลงานลําดับที่ 11

พิมพครั้งแรก : พ.ศ. 2557

ไลตเฮาส พับลิชชิ่ง

1 ถนนรองเมือง 5 แขวงรองเมือง เขตปทุมวัน กรุงเทพมหานคร 10330

พิมพที่ : บริษัท ไซเบอรพริ้นทกรุป จํากัด โทรศัพท 0-2641-9135-8

จัดจําหนายโดย : บริษัท เอ-บุค ดิสทริบิวชั่น จํากัด

โทรศัพท 0-2968-9337 โทรสาร 0-2968-9511

Il disprezzo Thai Language Translation 2014 by Lighthouse Publishing

Copyright 1990 RCS Libri S.p.A.,MilanC

หยามเหยียด 5

เราไมอาจตัดสินความรูสึกของใครไดจากความรูสึกของเรา

เราไมอาจเขาถึงใจของใครไดเทากับการเขาถึงใจของเราเอง

ดวยเหตุนี้

เราจึงมักนิยามความหมายของ ‘ความรัก’ จากมุมมองของเราเสมอ

6 อัลแบรโต โมราเวีย

หยามเหยียด 7

หยามเหยียด

8 อัลแบรโต โมราเวีย

หยามเหยียด 9

1

ในชวงสองปแรกของชีวิตสมรส ณ วันนี้ผมกลาวไดอยางหนัก

แนนวา ความสัมพันธระหวางผมกับภรรยาเปนไปอยางสมบูรณแบบ

กลาวคือในชวงเวลาสองปนั้น ความรูสึกเห็นพองตองกันอยางลึกซึ้ง

และเต็มเปยมมีอยูควบคูกันไปกับการปดบัง หรืออาจจะเรียกอีกอยาง

หนึ่งวา ความนิ่งเงียบของจิตใจ ซึ่งในสถานการณเชนนั้น เราจะหยุด

ตัดสินกัน ปลอยใหความรักเปนผูประเมินคนที่เรารักเพียงถายเดียว พูด

งายๆ คือผมเห็นวาเอมิเลียไมมีที่ติ และเชื่อวาเธอเองก็คิดอยางน้ันกับ

ผมเชนกัน หรืออาจเปนไปไดวาผมมองเห็นขอบกพรองของเธอ และ

เธอก็มองเห็นขอบกพรองของผม แตความรักทําใหมันเปล่ียนรูปไป

อยางลึกลับ เราไมไดแคคิดวาขอบกพรองเหลานั้นเปนสิ่งใหอภัยได

เทานั้น หากยังนารักนาเอ็นดูเสียอีกดวย ประหนึ่งเปนขอดีมิใชขอเสีย

แมจะเปนขอดีแบบพิเศษก็ตาม อยางไรก็ดี เราไมตัดสินกัน เรารักกัน

10 อัลแบรโต โมราเวีย

เรื่องราวตอไปนี้ประสงคจะเลาความเปนไปวา ในขณะที่ผมยังรักเธอ

และไมตัดสินเธออยูนั้น เธอ เอมิเลีย กลับไดพบ หรือคิดวาตัวเองพบ

ขอเสียบางประการของผม จากนั้นก็นํามาตัดสินผม อันเปนเหตุใหเธอ

เลิกรักผม

อันวาความสุขนั้น ยิ่งมีมาก เราก็ยิ่งไมรูสึกถึงมัน อาจฟงดูแปลก

แตในชวงสองปแรกนั้นบางครั้งผมรูสึกเบื่อเสียดวยซ้ํา แนนอนวาผมไม

ไดตระหนักวาตัวเองมีความสุข ผมรูสึกวากําลังทําสิ่งที่ใครๆ ก็ทํากัน

นั่นคือรักภรรยาของตน และเปนที่รักของภรรยา และความรักดังกลาวนี้

ผมเห็นวาเปนเรื่องธรรมดาสามัญ หรือพูดอีกอยางหนึ่งคือ ไมไดเปนสิ่ง

ล้ําคาอะไรเลย เฉกเชนเดียวกับอากาศที่เราหายใจ ซึ่งมีมากมายลน

เหลือ และจะกลายเป็นสิ่งมีคาก็ตอเมื่อมันขาดหายไป หากมีใครมา

บอกผมในตอนนั้นวาผมมีความสุข ผมคงถึงขั้นประหลาดใจ คงจะตอบ

ไปอยางแนนอนวา เปลา ผมไมมีความสุข เพราะถึงผมจะรักภรรยา

และเธอเองก็รักผม แตผมยังขาดความม่ันคงในอนาคต น่ันเปนความ

จริง เพราะเราอยูกันอยางอัตคัดดวยรายไดจากงานวิจารณภาพยนตร

อันยากเข็ญที่ผมเขียนใหหนังสือพิมพชั้นสองฉบับหนึ่ง และงานทํานอง

นี้ในฉบับอื่นๆ เราสองคนอาศัยอยูในหองเชาที่มีเครื่องเรือนให บอยครั้ง

ไมมีเงินซื้อของฟุมเฟอย กับของจําเปนบางครั้งยังไมมีเลย เชนนั้นแลว

ผมจะมีความสุขไดอยางไร จึงไมมีครั้งไหนที่ผมโอดครวญเทาในชวง

ชีวิตนั้น ซึ่งผมกลับตระหนักในกาลตอมาวา มันเปนชวงเวลาที่ลึกๆ แลว

ผมมีความสุขอยางเต็มเปยม

และในที่สุด ชวงทายของสองปแรกแหงชีวิตสมรสนั้น ฐานะ

หยามเหยียด 11

ความเปนอยูของเราก็กระเตื้องข้ึน ผมไดรูจักกับบัตติสตา ซึ่งเปนผู

อํานวยการสรางภาพยนตร และผมก็เขียนบทภาพยนตรเรื่องแรกของ

ผมใหเขา ในตอนนั้นผมถือวาเปนงานชั่วคราว โดยเฉพาะอยางย่ิงเมื่อ

คํานึงถึงความทะเยอทะยานที่สูงกวาของผมในทางวรรณกรรม ทวาโชค

ชะตากลับทําใหมันกลายเปนอาชีพของผม อยางไรก็ตามในเวลา

เดียวกันนั้นความสัมพันธของผมกับเอมิเลียเร่ิมเปลี่ยนแปลงไปในทาง

ที่แยลง เรื่องที่ผมจะเลาจึงเร่ิมตนตรงนี้ ตรงกาวแรกของอาชีพนักเขียน

บทภาพยนตร และตรงรอยราวรอยแรกของความสัมพันธของผมกับ

ภรรยา เหตุการณสองเหตุการณที่เกิดขึ้นแทบจะพรอมๆ กัน และตามที่

จะปรากฏใหเห็นในเวลาตอมาวา มันมีสิ่งหนึ่งเชื่อมโยงถึงกัน

เมื่อนึกยอนกลับไป ผมจําไดอยางสับสนเกี่ยวกับอุบัติเหตุครั้ง

หนึ่งซึ่งในตอนนั้นผมเห็นวามันไรความหมาย ทวาภายหลัง กลับจําตอง

ใหความสําคัญอยางยิ่งยวดแกมัน ตอนนั้นผมยืนอยูบนบาทวิถีริมถนน

สายหนึ่งในยานกลางเมือง ผม เอมิเลีย และบัตติสตาไดไปรับประทาน

อาหารค่ําดวยกันในรานอาหารแหงหนึ่ง แลวบัตติสตาก็ชวนใหไปที่

บานของเขาตอ และเราก็ตอบตกลง เราทั้งสามเดินมาหยุดอยูหนา

รถยนตของบัตติสตา เปนรถคันหรูสีแดงแตแคบและมีเพียงสองท่ีน่ัง

บัตติสตาซึ่งเขาไปนั่งหลังพวงมาลัยกอนแลว โนมตัวไปเปดประตูอีก

ดานหนึ่งพลางพูดวา “ขอโทษนะ นั่งไดอีกแคคนเดียว โมลแตนี คุณคง

ตองหารถนั่งตามไปแลวละ... ถาไมอยางนั้นก็ตองรอกอน เดี๋ยวผมวน

กลับมารับ” เอมิเลียยืนอยูขางๆ ผม เธอสวมชุดราตรีชุดเดียวท่ีเธอมี เปน

ชุดผาไหมสีดํา คอกวางและแขนกุด มีเสื้อคลุมขนสัตวพาดแขนไว ตอน

12 อัลแบรโต โมราเวีย

นั้นเปนเดือนตุลาคม อากาศยังไมหนาวนัก ผมมองเธอ แลวไมรูเพราะ

เหตุใด ผมสัมผัสรับรูไดวาในความงามของเธอซึ่งปกติจะสงบนิ่งนั้น ค่ํา

นี้กลับมีสิ่งหนึ่งคลายเปนความกระวนกระวายใจชนิดที่ไมเคยมีมากอน

กึ่งวาจะกระสับกระสาย ผมพูดไปอยางอารมณดีวา “เอมิเลีย คุณไปกับ

บัตติสตาแลวกัน... ผมจะนั่งแท็กซี่ตามไป” เอมิเลียมองหนาผม แลวอิด

เอื้อนตอบวา “ใหคุณบัตติสตาลวงหนาไปกอนไมดีกวาเหรอคะ แลวเรา

สองคนนั่งแท็กซี่ไปดวยกัน” บัตติสตาย่ืนหนาออกมาจากหนาตางรถ

รองวาดวยน้าํเสียงติดตลก “ดีน่ี จะใหผมไปคนเดียว” เอมิเลียจึงวา “ไมใช

อยางนั้นคะ คือ...” แลวพลันผมก็สังเกตเห็นวาดวงหนางดงามของเธอ

ซึ่งปกติชางแสนสงบและนุมนวลตา ขณะนี้กลับดูหมองหมนมัว และ

ราวจะเปลี่ยนรูปไปดวยความสับสนปนปวดราว แตในระหวางน้ันผม

ก็ไดพูดออกไปแลววา “ถูกของบัตติสตาเขานะ นา คุณไปกับเขาเถอะ

ผมจะนั่งแท็กซี่ไปเอง” ครั้งนี้เอมิเลียยอม หรือพูดใหถูกคือ เชื่อฟง แลวก็

ขึ้นรถไป ทวาความรูสึกอีกอยางหนึ่ง ซึ่งผมเพิ่งระลึกไดขณะนั่งเขียนอยู

นี้ คือเมื่อเธอขึ้นไปนั่งอยูขางๆ บัตติสตาแลว ขณะที่ประตูรถยังเปดอยู

เธอมองผมดวยสายตาวาวุนใจ เจือคําวิงวอนและความรังเกียจ แตผม

มองขามความรูสึกนั้นไป และดวยทาทางอันเฉียบขาดราวกับคนปดตู

นิรภัย ผมผลักประตูรถบานหนักนั้นปดโดยแรง รถออกตัว สวนผมก็

แสนเริงรื่น เดินผิวปากคนเดียว ตรงไปยังคิวรถแท็กซี่บริเวณนั้น

บานของผูอํานวยการสรางอยูไมไกลจากรานอาหาร ปกติแท็กซี่

นาจะพาผมไปถึงในเวลาพรอมๆ กัน หรือไลเลี่ยกัน แตครั้นไปไดครึ่ง

ทางกลับเกิดอุบัติเหตุตรงสี่แยก แท็กซ่ีคันที่ผมนั่งไปชนกับรถยนตสวน

หยามเหยียด 13

ตัวคันหนึ่ง เสียหายทั้งคู แท็กซี่บังโคลนเบี้ยวและสีถลอก รถยนตดาน

ขางบุบ คนขับทั้งสองกาวลงจากรถไปประจันหนากันทันที แลวเริ่มโต

เถียงกัน ดากัน จนคนวิ่งเขามาดู ตํารวจเขาแทรก แยกทั้งคูออกจากกัน

อยางยากลําบาก แตในที่สุดก็ไดชื่อและที่อยูของทั้งสองคน ตลอดเวลา

นั้นผมรออยูในแท็กซี่อยางไมรอนรน กลับรูสึกมีความสุขเสียดวยซ้ํา

เพราะผมเพิ่งไดดื่มกินอยางอิ่มหนําสําราญ และหลังรับประทานอาหาร

บัตติสตายังไดเสนอใหผมไปชวยเขียนบทภาพยนตรของเขาอีกดวย

เหตุการณรถชนกันและการพูดจาทําความเขาใจกันหลังจากน้ันนาจะกิน

เวลาราวสิบนาที หรืออาจจะสิบหานาที ทําใหผมไปถึงบานของบัตติสตา

ลาชา เมื่อผมเขาไปในหองนั่งเลน ผมเห็นเอมิเลียนั่งไขวหางอยูบนเกาอี้

สวนบัตติสตายืนอยูหนาตูเคร่ืองดื่มติดลอเลื่อนในอีกมุมหนึ่ง บัตติสตา

ทักทายผมอยางอารมณดี สวนเอมิเลียกลับถามดวยน้ําเสียงโอดครวญ

ปนเศราสรอยวาผมไปอยูที่ไหนมาตั้งนาน ผมตอบไปอยางไมไดคิด

อะไรมากวาเกิดอุบัติเหตุ และรูสึกวาตัวเองใชน้ําเสียงหลบเลี่ยง ราวกับ

มีอะไรใหปดบัง ความจริงแลวมันคือน้ําเสียงของคนท่ีไมไดใหความ

สําคัญใดๆ ตอสิ่งท่ีเขาพูด แตเอมิเลียยังถามตอ ดวยน้ําเสียงแปลกๆ

นั้นอีก “อุบัติเหตุ... อุบัติเหตุอะไร” ผมจึงประหลาดใจ และคงถึงขั้น

ตกใจอยูบาง จึงเลาเหตุการณที่เกิดขึ้นใหเธอฟง ทวาครั้งน้ีเห็นจะลง

รายละเอียดมากเกินไป ราวกับเกรงวาเธอจะไมเชื่อ คืออยางไรเสียผม

ก็ทําอะไรผิดไปสักอยาง ไมวาจะในตอนแรกที่เก็บงํา และตอนหลังที่ให

รายละเอียดชัดเจน อยางไรก็ตาม เอมิเลียไมซักไซตอ และบัตติสตาก็

ยิ้มเริงรื่นเปนกันเอง พลางจัดวางแกวสามใบบนโตะแลวชวนใหผมไป

14 อัลแบรโต โมราเวีย

ดื่ม ผมนั่งลง แลวเราทั้งสามก็พูดคุยกันอยางสนุกสนาน โดยเฉพาะ

อยางยิ่งผมกับบัตติสตา จนเวลาลวงเลยไปสองช่ัวโมง บัตติสตาคึกคัก

และราเริงมากจนผมแทบไมสังเกตเห็นวาเอมิเลียไมไดเปนเชนนั้นเลย

อีกอยางเธอเองก็เปนคนคอนขางเงียบและเก็บตัวอยูแลวดวยความข้ีอาย

ผมเลยไมแปลกใจที่เธอสงบเสงี่ยม จะมีก็แตประหลาดใจเล็กนอยที่เธอ

ไมรวมวงสนทนาเลย แมจะยิ้มหรือสงสายตามองแบบเคยก็ไมทํา เธอ

ไมยิ้มไมหัว ไมมองเรา เพียงสูบบุหร่ีและดื่มอยูเงียบๆ ราวกับอยูคน

เดียว ในตอนทายของค่ําคืนนั้น บัตติสตาคุยกับผมอยางเปนการเปน

งานเกี่ยวกับภาพยนตรที่ผมตองชวยเขียนบท เขาเลาเร่ืองใหผมฟง ให

ขอมูลเกี่ยวกับผูกํากับ ผูรวมเขียนบท และจบดวยการเชิญผมไปท่ี

สํานักงานของเขาในวันรุงขึ้นเพื่อลงนามในสัญญา เอมิเลียถือโอกาสชั่ว

ขณะแหงความเงียบหลังการเชื้อเชิญนี้ลุกขึ้นยืน แลวบอกวาเธอรูสึก

เพลีย อยากกลับบาน เรากลาวลาบัตติสตา ออกจากบานของเขา ลงชั้น

ลาง ออกไปยังถนน เดินไปโดยไมพูดจากันกระทั่งถึงคิวรถแท็กซี่ เราขึ้น

รถ แท็กซ่ีเคล่ือนตัวออกไป ผมต่ืนเตนดีใจไปกับขอเสนอเกินคาดฝนของ

บัตติสตา จนอดไมไดที่จะบอกเอมิเลียวา “บทภาพยนตรนี้มาไดจังหวะ

พอดีเลย... ไมอยางนั้นผมก็ไมรูวาเราจะทํายังไงกันตอไปดี คงจะตอง

ไปหยิบยืมเงินคนอื่น” เอมิเลียเพียงถามวา “งานเขียนบทภาพยนตรเขา

ไดคาจางกันเทาไหรเหรอคะ” ผมบอกตัวเลขไป แลวเสริมวา “ทีนี้เราก็

หมดปญหา อยางนอยก็ถึงฤดูหนาวปหนา” แลวผมก็เอื้อมมือไปจับมือ

ของเอมิเลีย เธอปลอยใหผมกุมมือ และจากนั้นเราก็ไมพูดอะไรกันอีก

เลยจนถึงบาน

หยามเหยียด 15

2

หลังจากค่ําวันนั้น เรื ่องงานดําเนินไปในทางที่ดีขึ ้น ผมไปหา

บัตติสตาในเชาวันตอมา ลงนามในสัญญาเขียนบทภาพยนตร และได

รับเงินคาจางลวงหนากอนแรก ภาพยนตรเรื่องนั้นเทาที่ผมจําได เปน

ภาพยนตรที่ไมคอยสําคัญอะไรนัก ประเภทเร่ืองรักเบาสมอง ซึ่งดวย

ความที่ผมเปนคนจริงจัง จึงคิดวาตัวเองไมเหมาะกับมัน แตครั้นไดทํา

กลับพบวาผมมีพรสวรรคทางนี้อยางไมคาดคิด ในวันเดียวกันนั้นเองผม

ไดเขาประชุมครั้งแรกกับผูกํากับและผูเขียนบทอีกคนหนึ่ง

ในขณะที่ผมบอกไดอยางแนชัดวาตรงไหนคือจุดเริ่มตนในอาชีพ

นักเขียนบทภาพยนตรของผม ซึ่งก็คือค่ําคืนนั้นในบานของบัตติสตา

นั่นเอง แตกลับบอกใหแนชัดเทากันไดยากย่ิงนักวาความสัมพันธของ

ผมกับภรรยาเริ่มราวฉานเม่ือใด แนนอนวาผมจะกําหนดใหเปนค่ําวัน

นั้นก็ไดที่เกิดความราวฉานนี้ แตคงจะเปนอยางที่พูดกันวา เรื่องเกิด

16 อัลแบรโต โมราเวีย

แลวถึงไดทําเปนรู ย่ิงไปกวาน้ันในชวงแรกๆ เอมิเลียก็ยังไมไดแสดงออก

ใหเห็นวามีทาทีตอผมเปลี่ยนไป ความเปลี่ยนแปลงปรากฏขึ้นแจมชัด

หนึ่งเดือนหลังจากค่ํานั้น แตผมบอกไมไดจริงๆ วาเม่ือใดกันที่ตาชั่งใน

หัวใจของเอมิเลียเอียงแทแนแลว หรือสิ่งใดกันที่ทําใหเกิดการสูญเสีย

สมดุลดังกลาว ในชวงนั้นเราพบปะกับบัตติสตาเกือบทุกวัน และจะให

ผมเลาอยางละเอียดยิบก็ไดเกี่ยวกับเหตุการณตางๆ เหลานั้น ซึ่งเกิดขึ้น

หลายครั้งหลายหน คลายคลึงกับค่ําคืนแรกในบานของเขา เปน

เหตุการณที่ไมมีอะไรแตกตางไปจากลักษณะทั่วไปของชีวิตผมเลย

อยางนอยก็ในสายตาของผม แตทวาในภายหลังมันกลับเดนชัดขึ้นมา

และมีความหมายพิเศษบางประการ ผมอยากตั้งขอสังเกตเพียงเรื่อง

หนึ่ง คือทุกครั้งที่บัตติสตาเชื้อเชิญเรา ซึ่งเกิดขึ้นบอยมากเสียแล้ว

เอมิเลียมักจะอิดออดกอนจะไปกับผมเสมอ จริงอยูวาทาทางของเธอไม

ไดหนักแนนหรือเด็ดขาดมาก แตเธอก็มักจะอางโนนอางน่ีอยูเรื่อย ด้ือ

ดึงอยางไรพิกล ขออางของเธอแตละคร้ังไมเคยเก่ียวกับบัตติสตาเลย

และทุกครั้งผมก็แสดงใหเธอเห็นไดอยางงายดายวาขออางน้ันฟงไมข้ึน

เลย และผมก็ดึงดันที่จะรูใหไดวาเธอไมชอบบัตติสตาหรือเปลา หรือมี

เหตุผลอื่น สุดทายก็มักลงเอยวา เธอจะตอบคําถามของผมอยาง

กระอักกระอวนใจ บอกวาเธอไมไดรังเกียจอะไรบัตติสตาหรอก เขาไมมี

อะไรใหรังเกียจ เพียงแตวาเธอไมปรารถนาจะไปกับพวกเราเพราะไป

แลวทําใหเธอเหนื่อยลา และลึกๆ แลวเธอก็เบื่อ คําอธิบายพื้นๆ น้ีไม

เพียงพอสําหรับผม และผมก็ระแวงอีกวาคงตองมีอะไรเกิดขึ้นระหวาง

เธอกับบัตติสตากระมัง โดยที่บัตติสตาอาจไมรูตัวหรือไมเจตนา แตยิ่ง

หยามเหยียด 17

ผมพยายามแสดงใหเธอเห็นวาเธอไมชอบบัตติสตา เธอกลับยิ่งดู

เหมือนวาจะปฏิเสธอยางหนักแนนข้ึน ในที่สุดความกระอักกระอวนใจ

ของเธอก็มลายหายไปสิ้น มีความดึงดันและแนวแนเขามาแทนที่ ดังนั้น

เมื่อสบายใจแลวเกี่ยวกับความรูสึกของเธอที่มีตอบัตติสตา และเกี่ยว

กับพฤติกรรมของบัตติสตาที่มีตอเธอ ผมจึงหันไปสาธยายใหเธอเห็นถึง

เหตุผลที่สนับสนุนใหเธอไปรวมวงกับเรา กลาวคือผมยังไมเคยออกไป

เที่ยวไหนโดยไมมีเธอไปดวยเลย และบัตติสตาก็รูขอนี้ เขาชอบใหเธอ

ไปดวย เห็นไดจากการที่เขากําชับทุกครั้งเวลาเชื้อเชิญเรา “รูกันนะ พา

ภรรยาของคุณมาดวย” แลวจูๆ หากเธอจะไมไปดวยขออางท่ีคงจะฟง

ไมขึ้นนี้ ก็อาจเหมือนแกลง หรือรายกวานั้น อาจเหมือนดูหมิ่นบัตติสตา

ผูซึ่งตอนนี้เปนที่พึ่งในชีวิตของเรา สรุปก็คือ เนื่องจากวาเธอหาเหตุผลที่

เหมาะสมไมไดในการจะไมไปดวย ในขณะที่ผมกลับหาไดมากมาย

และเปนเหตุผลที่ดีอีกตางหาก ดังนั้นเธอก็ควรจะทนเหนื่อยและทน

เบื่อในค่ําคืนเหลานั้น ปกติแลวเอมิเลียจะฟงคําช้ีแจงเหตุผลของผม

อยางใจลอยราวเขาฌาน อาจเปนไปไดวา เธอสนใจสีหนาทาทางของ

ผมขณะพูดมากกวาเหตุผลของผม แลวสุดทายเธอก็ยอมเชนเคย ไป

แตงตัวเงียบๆ เมื่อเธอพรอมแลว และจวนไดเวลาไป ผมจะถามเธอเปน

ครั้งสุดทายวาเธอไมอยากไปเปนเพื่อนผมจริงๆ หรือ ตอนนี้ไมใชเพราะ

ผมคลางแคลงใจในคําตอบของเธอ แตเพื่อไมใหเธอของใจเกี่ยวกับ

เสรีภาพในการตัดสินใจของตน เธอจะตอบชัดเจนวา เธอไมไดไมอยาก

ไป แลวเราก็จะออกจากบาน

อยางไรก็ตาม อยางที่ผมไดบอกไปแลว ทั้งหมดที่เลามานี้ผมคิด

18 อัลแบรโต โมราเวีย

ปะติดปะตอกันขึ้นในภายหลัง โดยคอยๆ ยอนรอยเหตุการณมากมาย

ในความทรงจํา ซึ่งลวนแลวแตไมสลักสําคัญอะไร อยางนอยก็ในตอน

นั้น เปนเหตุการณที่ผมแทบไมสังเกตเห็นในขณะที่มันกําลังเกิด ในตอน

นั้นผมรับรูเพียงวาทาทีของเอมิเลียที่มีตอผมเปลี่ยนแปลงในทางท่ีแย

ลง แตผมก็ไมไดทําความเขาใจ หรือหาวามันคืออะไรกันแน ลักษณะ

เดียวกันกับที่เรารับรูวาอากาศเปลี่ยนไปและอบอาวขึ้น อันแสดงวา

พายุฝนกําลังใกลเขามา แมทองฟายังดูสงบอยู ตอนนั้นผมเริ่มคิดวา

เธอรักผมนอยลงกวาแตกอน เพราะผมสังเกตเห็นวาเธอไมได

กระตือรือรนอยากจะอยูใกลๆ ผมเหมือนในชวงแรกๆ ของชีวิตสมรส

ในตอนนั้นถาผมบอกวา “นี่คุณ ผมตองออกไปขางนอกสักสองชั่วโมง

นะ แลวจะรีบกลับ” เธอจะไมทักทวง แตจะทําหนาเศราบอกวาเธอ

เสียใจที่ผมไมอยู จนบอยครั้งถาผมไมหาทางเปลื้องธุระเพื่อจะไดไม

ตองออกไปขางนอก ผมก็จะพาเธอไปดวยหากทําได ตอนนั้นเธอติดผม

มากเสียจนวันหนึ่งขณะไปสงผมที่สถานีรถไฟ อันเปนจุดท่ีผมตองออก

เดินทางไปตอนเหนือของอิตาลีเปนระยะทางไมไกล ในชั่วขณะร่ําลากัน

ผมเห็นเธอผินหนาไปทางอ่ืนเพื่อไมใหผมเห็นน้ําตาที่เออมาคลอเบา

ครั้งนั้นผมแสรงทําเปนไมรับรูถึงความปวดราวของเธอ แตตลอดการ

เดินทางผมเฝาเสียใจที่เห็นเธอแอบรองไหอยางกลั้นไมอยูเชนน้ัน และ

นับแตนั้นมาผมก็ไมเดินทางไปไหนโดยไมมีเธอไปดวยอีกเลย ทวาตอน

นี้เมื่อผมบอกวาจะไมอยู แทนที่เธอจะทําหนาตานาเอ็นดู เคลือบจาง

ดวยความหมนเศราและไมชอบใจเหมือนเคย เธอกลับแคตอบรับอยาง

สงบ บอยครั้งไมเงยหนาข้ึนจากหนังสือที่กําลังอานดวยซ้ํา “คะ ตกลง

หยามเหยียด 19

ตามนั้น งั้นก็เจอกันตอนอาหารค่ํา... ตรงเวลาดวยนะ” บางครั้งถึงขนาด

วาเธอดูจะปรารถนาใหผมอยูนอกบานนานกวาที่ผมตั้งใจ เชนเมื่อผม

บอกเธอวา “ผมตองออกไปขางนอก... จะกลับตอนหาโมง” เธอก็จะ

ตอบวา “จะไปนานแคไหนก็ไปเถอะคะ... ฉันเองก็มีงานตองทําเหมือน

กัน” วันหนึ่งผมกลาวดวยน้ําเสียงทีเลนทีจริงวาดูเหมือนเธอจะอยากให

ผมไมอยูมากกวา เธอไมไดตอบตรงๆ แคบอกวา อยางไรผมก็ไมวาง

เกือบทั้งวันอยูแลว เจอกันแตตอนรับประทานอาหารดีกวา เธอจะได

ทํางานบานใหเสร็จโดยไมตองคอยหวง เรื่องนี้เปนจริงเพียงบางสวน คือ

งานเขียนบททําใหผมตองอยูนอกบานเพียงในตอนบายเทาน้ัน และ

เวลาที่เหลือของวันผมก็พยายามอยูกับเธอเสมอมา ทวานับแตวันน้ัน

ผมก็เริ่มไปขางนอกในตอนเชาดวย

ในชวงที่เอมิเลียแสดงใหเห็นวาเธอเศราใจเวลาไมมีผมอยูดวย

ผมจะออกจากบานอยางสบายใจ พอใจอยูลึกๆ ที่เธอเศรา เพราะมัน

เปนเสมือนขอพิสูจนประการหนึ่งวาเธอรักผมอยางทวมทน แตทันทีที่

ผมสังเกตเห็นวา เธอไมเพียงไมแสดงความผิดหวังใดๆ เทานั้น หากยังดู

เหมือนอยากอยูคนเดียวมากกวาดวย ผมก็เร่ิมรูสึกไมสบายใจอยาง

บอกไมถูก คลายคนที่จูๆ ก็รูสึกวาผืนดินใตเทาหายไป ตามที่ผมบอกไป

แลววาตอนนี้ผมออกจากบานไปทํางานเขียนบทไมเฉพาะตอนบาย

เทานั้น แตยังตอนเชาดวย และบอยคร้ังไมมีจุดหมายอื่นใดนอกจาก

เพื่อจะลิ้มรสชาติความหมางเมินอันนาขมขื่นของเอมิเลียซึ่งผมไมเคย

ประสบมากอน แตเธอก็ไมไดแสดงใหเห็นวาไมพอใจ กลับยอมรับการ

ขาดหายของผมอยางสงบนิ่ง หรืออาจถึงขั้นดวยความโลงอกที่ซอนไม

20 อัลแบรโต โมราเวีย

มิดซึ่งผมรูสึกได ในเบื้องแรกผมปลอบใจตัวเองเกี่ยวกับความเย็นชานี้

โดยลงความเห็นวา หลังจากสองปของชีวิตสมรส ความรักจะมีความ

เคยชินมาแทนที่อยางไมมีทางเลี่ยง แมจะเปนความเคยชินอันนารักใคร

ก็ตาม อีกทั้งความมั่นใจวาตนเปนที่รักก็จะลบความสัมพันธเชิงพิศวาส

เรารอนของคูสมรสไปเสียสิ้น แตผมรูสึกวาเรื่องนี้ไมเปนความจริง ผม

รูสึก ผมไมไดคิด เพราะความคิดแมจะดูแมนยําทวาผิดพลาดได

มากกวาความรูสึกเลือนรางและพรามัวเสมอ ผมรูสึกวาเอมิเลียเลิก

เสียใจที่ผมไมอยู ไมใชเพราะเธอเห็นวาเปนเร่ืองหลีกเล่ียงไมได และ

ไมมีผลอะไรตอความสัมพันธของเรา แตเพราะเธอรักผมนอยลง หรือไม

ไดรักเลย และนี่แหละ คงตองมีอะไรบางอยางเกิดขึ้นแนนอน อารมณ

ความรูสึกของเธอซึ่งครั้งหนึ่งแสนเรารอนและหวงแหน ถึงไดแปร

เปลี่ยนไป

หยามเหยียด 21

3

ในชวงเวลาที่ผมพบกับบัตติสตาเปนคร้ังแรกนั้น ผมลําบากยิ่ง

ไมอยากพูดวาจนตรอก และผมก็ไมรูวาจะออกมาจากสถานการณนั้น

ไดอยางไร ความยากลําบากมีข้ึนเพราะผมซ้ืออพารตเมนตท้ังๆ ท่ีมีเงิน

ไมพอ และไมรูวาจะไปหามาจากไหน ในชวงสองปแรกเอมิเลียกับผม

อาศัยอยูในหองเชาขนาดใหญที่มีเครื่องเรือนใหเสร็จ ผูหญิงคนอื่นท่ี

ไมใชเอมิเลียอาจจะไมเดือดรอนกับท่ีอยูช่ัวคราวเชนน้ี แตสําหรับเอมิเลีย

ผมคิดวาการที่เธอยอมอยู เธอไดใหขอพิสูจนรักชิ้นสําคัญยิ่งแกผม ที่

ภรรยาผูเสียสละพึงมอบใหแกสามีได เอมิเลียเปนผูหญิงประเภทที่เรา

เรียกกันวาแมศรีเรือน แตในความรักบานของเธอนั้น มีอะไรที่มากกวา

ธรรมชาติของผูหญิง ผมหมายถึงวาเธอเหมือนจะหลงใหลอยางลึกซึ้ง

และหวงแหน ราวหิวกระหายก็วาได ซึ่งอยูนอกเหนือการควบคุมของ

เธอ และความหลงใหลที่วานี้คลายจะมีที่มาจากสภาพความเปนอยู

22 อัลแบรโต โมราเวีย

ของบรรพบุรุษ เธอมาจากครอบครัวยากจน ตัวเธอเองตอนที่ผมรูจักก็

ทํางานเปนพนักงานพิมพดีด ในความรักบานของเธอผมคิดวาส่ิงท่ี

ปรากฏออกมาโดยที่เธอไมรูตัวคือความใฝฝนอันทุรนทุรายของคน

ยากไร ผูไมสามารถสรางแหลงพักพิงของตนเองไดเลย ไมวาจะซอมซอ

เพียงใด ผมไมรูวาเธอวาดวิมานไวหรือเปลาวาจะทําความฝนเรื่องบาน

ของเธอใหเปนจริงดวยการสมรสของเรา แตผมจําไดวาไมก่ีครั้งท่ีเธอ

รองไหนั้น ครั้งหนึ่งคือตอนที่ผมจําตองบอกเธอตรงๆ หลังจากหมั้น

หมายกันไดไมนานวา ผมยังไมสามารถจัดการหาบานใหเธอได แมแต

บานเชา และในชวงแรกๆ เราจําเปนตองอยูหองเชาไปกอน ในการ

รองไหครั้งนั้น ซึ่งความจริงก็หยุดไดโดยเร็ว ผมรูสึกวาเธอไมไดแสดง

เพียงความผิดหวังอันขมข่ืนที่เห็นความฝนอันเปนที่รักของตนถูกเลื่อน

เวลาไปเทานั้น ทวายังแสดงถึงความรุนแรงของความฝนน้ันดวย ซึ่ง

สําหรับเธอดูมันจะเปนเหตุผลของการมีชีวิตมากกวาเปนความฝน

ดังนั้นในชวงสองปแรกเราจึงอาศัยอยูในหองเชา แตเอมิเลียชาง

ดูแลรักษามันไดสะอาดสะอานและเปนระเบียบเรียบรอยอยูตลอดเวลา

เสียนี่กระไร! เห็นไดวาเธอหลอกตัวเองวามีบานเปนของตัวเอง หลอก

เทาที่จะเปนไปได และในหองเชาก็เปนไปไดเพียงในขอบเขตจํากัด เมื่อ

ไมมีเครื่องเรือนของตน อยางนอยเธอก็ตองการจะถายเทความเปนแม

บานที่อยูในตัวลงไปในเคร่ืองเรือนโทรมๆ ของหองเชา มักมีดอกไมปก

ในแจกันบนโตะทํางานของผมเปนประจํา เอกสารตางๆ ก็จัดวางอยาง

เปนระเบียบนารักนามองอยูเสมอ ราวกับเพื่อเช้ือเชิญใหผมไปนั่ง

ทํางาน และรับประกันถึงความเงียบสงบและเปนสวนตัวอยางเต็มที่ ชุด

หยามเหยียด 23

น้ําชาบนโตะตัวเล็กจะมีผาเช็ดปากและกลองคุกก้ีวางอยูดวยเสมอ

เสื้อผาหรือของใชสวนตัวอ่ืนๆ ไมเคยอยูในที่ไมควรอยู เชนบนพื้นหรือ

บนเกาอี้ อยางที่มักเกิดขึ้นในที่พักชั่วคราวอันคับแคบลักษณะแบบนี้

ครั้นแมบานทําความสะอาดรอบแรกอยางลวกๆ เสร็จ เอมิเลียจะ

จัดการทําความสะอาดทั้งหองอีกรอบอยางละเอียดมากข้ึน ใหส่ิงท่ี

แวววาวไดและขึ้นเงาไดแวววาวและขึ้นเงา แมกระท่ังลูกกลมทอง

เหลืองเล็กจิ๋วของหนาตาง หรือแผนพื้นกระดานในซอกหลืบเรน ตอน

กลางคืนเธอตองการจัดเตียงคนเดียว ไมใหแมบานมาชวย วางชุดนอน

ผาแพรบางของเธอไวฝงหนึ่ง และชุดนอนของผมไวอีกฝงหน่ึง ผาหม

พับปลายลงอยางเรียบรอย หมอนคูวางเขาที่ ในตอนเชาเธอลุกจาก

ที่นอนกอนผม เขาไปในหองครัวของเจาของตึก เตรียมอาหารเชา แลวก็

ถือใสถาดมาใหผมเอง เธอทําสิ่งตางๆ เหลานี้อยางเงียบเชียบ

ระมัดระวัง ไมใหสะดุดตาใคร ทวาดวยสมาธิและความตั้งใจแรงกลา

ดวยความพิถีพิถันมุงมั่นอันไมรูอิ่ม ซึ่งบงบอกถึงใจรักอันลึกซึ้งเกินกวา

จะประกาศออกมา อยางไรก็ตาม แมเธอจะพยายามอยางนาเวทนา

ปานนี้ หองเชาก็ยังคงเปนหองเชาอยูดี และวิมานที่เธอพยายามวาดให

ตัวเองและใหผมก็ไมเคยสมบูรณเลย ดังนั้น นานๆ ครั้ง ในชวงเวลา

แสนเหนื่อยลาและอางวางเธอจึงโอดครวญ จริงอยูวาอยางนิ่มนวล

แทบจะนิ่งสงบตามนิสัยของเธอ ทวาไมขาดความขมข่ืนอันเห็นไดชัด

เธอจะถามผมวาจะตองดําเนินชีวิตแบบช่ัวคราวและต่ําตอยน้ีไปอีก

นานแคไหน ผมตระหนักวา แมสีหนาทาทางของเธอจะละมุนละมอม

ปานใด แตมันก็คือความปวดราวอยางแทจริง และผมก็เฝาคิดวาไมวัน

24 อัลแบรโต โมราเวีย

นี้ก็วันหนาผมคงตองทําใหเธอสมปรารถนา

ในที่สุดผมก็ตัดสินใจซ้ืออพารตเมนต ตามที่ผมไดบอกไปแลว

ทั้งนี้ไมใชเพราะผมมีเงินซื้อ ผมยังมีเงินไมพอ แตเปนเพราะผมรับรูวา

เธอเปนทุกข และความทุกขนี้วันหนึ่งเธอคงเกินจะรับไหว ในชวงสองป

นั้นผมเก็บหอมรอมริบไดเงินกอนเล็กๆ กอนหนึ่ง บวกกับเงินอีกจํานวน

หนึ่งซึ่งผมหยิบยืมมา ผมจึงผอนชําระงวดแรกได แตในการทําเชนนั้น

ผมไมไดรูสึกอิ่มเอมใจเชนชายผูหาบานใหภรรยา ตรงกันขาม ผมรูสึก

กลัดกลุม และบางครั้งถึงขั้นทุกขใจ เพราะไมรูเลยจริงๆ วาอีกไมกี่เดือน

ขางหนาเมื่อถึงเวลาตองจายงวดที่สองผมจะหาทางออกไดอยางไร ใน

ชวงนั้นผมอับจนหนทางจนแทบจะแคนเคืองเอมิเลีย เพราะส่ิงท่ีเธอรัก

อยางฝงจิตฝงใจไดบีบบังคับผมไมทางใดก็ทางหนึ่งใหกาวยางอยางไม

รอบคอบและเสี่ยงอันตรายเหลือเกิน

อยางไรก็ตาม มีสิ่งหนึ่งที่ทําใหผมลืมเรื่องทุกขใจของตัวเองไป

ชวงหนึ่ง นั่นคือความปลื้มปติล้ําของเอมิเลียเมื่อรูวาผมซื้อบาน และตอ

มาก็เปนอารมณความรูสึกที่เธอแสดงออกมาใหเห็นในวันแรกที่เรา

เขาไปในอพารตเมนตนั้นซ่ึงยังไมไดตกแตง เปนอารมณความรูสึกที่

ตางจากปกติ และสําหรับผมแลวมันแปลกทั้งในลักษณะและความแรง

กลา ผมไดบอกไปวาความรักบานของเอมิเลียมีลักษณะเปนความ

หลงใหลโดยแท ผมจะขอเสริมอีกวาวันนั้นผมรูสึกวาความหลงใหลน้ัน

เกี่ยวพันปนเปกับรสสวาท คลายกับวาการที่ผมซ้ืออพารตเมนตใหเธอ

ในที่สุดนั้น ไดทําใหเธอมองเห็นวาผมไมเพียงนารักใครขึ้นเทาน้ัน ทวา

ยังใกลชิดสนิทแนบกับเธอมากข้ึนในทางรางกายดวย ตอนน้ันเราไปดู

หยามเหยียด 25

อพารตเมนต เอมิเลียในตอนแรกเพียงเดินดูหองตางๆ อันเย็นเยียบและ

วางเปลากับผม สวนผมก็แจกแจงใหเธอฟงวาแตละหองจะใชทําอะไร

และผมคิดจะจัดวางเครื่องเรือนอยางไร แตในตอนทาย ขณะท่ีผมเดิน

ไปทางหนาตางบานหนึ่งดวยตั้งใจจะเปดใหเธอดูวิวจากหนาตาง เธอก็

เขามาใกลๆ ผม เอาตัวเบียดผมแลวกระซิบกระซาบขอใหผมจูบเธอ สิ่ง

นี้แปลกใหมยิ่งในตัวเธอ ผูที่ปกติแลวจะสงบเสง่ียมและแทบจะเหนียม

อายในเรื่องการแสดงความรัก ผมงุนงงกับสิ่งที่ไมเคยประสบน้ีและกับ

น้ําเสียงของเธอดวย ผมจูบเธออยางที่เธอตองการ แตขณะจูบอยูนั้น ซึ่ง

แนนอนวาเปนจูบท่ีรุนแรงและถ่ังโถมที่สุดที่เราเคยจูบกัน ผมรูสึกไดวา

รางของเธอยิ่งเบียดรางผมแรงเรา ราวจะเชิญชวนผมไปสูความแนบชิด

ยิ่งขึ้นไปอีก แลวตอจากนั้น เธอถอดกระโปรงพรวดดวยแรงปรารถนา

เรารอน แลวปลดกระดุมเสื้อ เอาหนาทองเบียดหนาทองผม ครั้นจูบ

เสร็จ ผมรูสึกเหมือนวาเธอจะกระซิบที่ขางหูผม น้ําเสียงเธอเบาแสนเบา

คลายเพียงลมแผวไมเปนคําพูด ทวาไพเราะและเราอารมณ เธอกระซิบ

บอกผมใหเชยชมเธอ แลวเธอก็ทิ้งน้ําหนักตัวทั้งหมดเหน่ียวผมลงบน

พื้น เราเสพสมกันบนพื้น บนกระเบื้องฝุนเขลอะ ใตฐานหนาตางบานนั้น

ซึ่งผมตองการจะเปด อยางไรก็ตาม ในความเรารอนของกามกิจแสน

กระเจิดกระเจิงและแตกตางจากที่เคยเปนนั้น ผมไมเพียงสัมผัสรับรูถึง

ความรักที่เธอมีใหผมเทานั้น ทวายังมีความรักเหยาเรือนที่ระบายออก

มาหลังถูกเก็บกดไว เปนความรูสึกที่เผยออกมาในตัวเธออยางแสนเปน

ธรรมชาติผานรสสวาทไมคาดฝนในกามกิจนี้ ซึ่งเสร็จสมไปบนพื้น

สกปรก ในเงาสลัวเย็นเยียบของอพารตเมนตวางเปลา ผมคิดวาเธอได

26 อัลแบรโต โมราเวีย

ทอดตัวใหแกผูบริจาคบานมากกวา ไมใชใหสามี หองวางเปลาสะทอน

เสียงกองและเหม็นกลิ่นสีกลิ่นปูนสดใหมนั้น ไดปลุกเราบางส่ิงบาง

อยางในเบื้องลึกของเธอ ซึ่งการโลมเลาใดๆ ของผมไมเคยปลุกมันข้ึน

มาไดเลย

นับจากวันไปเยี่ยมชมอพารตเมนตโลงวาง ถึงวันท่ีเราเขาไปใน

ฐานะเจาของ เวลาผานไปสองเดือน ในชวงเวลาดังกลาวเราลงนามใน

สัญญาซื้อขาย ใสชื่อของเอมิเลียทั้งหมด เพราะผมรูวาเธอพึงพอใจ

และรวบรวมเครื่องเรือนไมกี่ชิ้นที่เงินทองอันจํากัดจําเขี่ยของผมพอจะ

ซื้อหาได ระหวางนั้น เมื่อความสมใจเบื้องตนหลังการซื้อผานพนไปแลว

อยางที่ผมเคยบอกกอนหนานี้ ผมรูสึกวาวุนใจมากเกี่ยวกับอนาคต และ

บางครั้งบางหนถึงกับทอแทสิ้นหวังเลยทีเดียว จริงอยูวาตอนน้ันผมมี

รายไดพอสมควรแลว เพียงพอที่จะใชชีวิตอยางสมถะ และเก็บออมได

บางดวย แตทวาเงินออมนี้ไมเพียงพอแนนอนที่จะจายคาอพารตเมนต

งวดตอไป ความทอแทสิ้นหวังนี้ยิ่งรุนแรงขึ้นเมื่อผมจะพูดปรับทุกขกับ

เอมิเลียก็ไมได เพราะผมไมอยากจะทําลายความสุขของเธอ ผมจดจํา

วันเวลาในชวงนั้นวาเปนชวงเวลาแหงความทุกขรอนใจยิ่งนัก และเปน

ชวงเวลาที่ผมรักเอมิเลียนอยลง ผมอดคิดไมไดวาเธอไมสนใจท่ีจะรูสัก

นิดเลยวาผมจะไปหาเงินมากมายมาจากไหน เธอก็รูดีวาฐานะความ

เปนอยูของเราเปนเชนไร เร่ืองนี้ทําใหผมรูสึกแปลกใจอยางบอกไมถูก

และบางชั่วขณะก็ขุนเคืองเธอ ผูกําลังสาละวนและระร่ืนชื่นบาน ไมคิด

อะไรอื่นนอกจากเขารานโนนออกรานนี้หาของใสบาน และแตละวันก็

บอกผมดวยน้ําเสียงแสนแจมใสวาซื้ออะไรมาใหม ผมนึกสงสัยวา เหตุ

หยามเหยียด 27

ใดกันเธอผูรักผมมากถึงเดาไมออกวาผมทุกขทรมานใจดวยความวิตก

กังวลอันโหดราย แตผมก็รูวา เธอคงจะคิดวาหากผมซื้ออพารตเมนต

ผมยอมไดจัดหาเงินทองที่จําเปนตองใชไวดวย กระนั้นก็เถอะ ความสุข

สบายใจของเธอ ซึ่งตรงกันขามกับความรอนรุมกลุมใจอันนารันทดของ

ผม ผมเห็นวามันเปนเครื่องหมายของความเห็นแกตัว หรืออยางนอยก็

ความเย็นชา

ในชวงเวลานั้นผมรอนรุมใจมากเสียจนกระทั่ง ภาพตัวผมเองท่ี

ผมเคยวาดไวในใจมาตลอดก็เปลี่ยนแปลงไป ผมคิดเสมอมาวาตัวเอง

เปนปญญาชน เปนคนมีความรู และเปนนักเขียนบทละคร หมายถึงบท

ละครที่มีวรรณศิลป ซึ่งผมมีใจรักมาแตไหนแตไรแลว และรูสึกวาตัวเอง

มีพรสวรรคทางดานนี้ ภาพทางความคิดจิตใจของผมนี้มีอิทธิพลตอ

ภาพทางกายดวย กลาวคือ ผมมองเห็นตัวเองเปนคนหนุมแข็งขัน รูป

รางผอม สายตาสั้น ผิวซีด แตงตัวปอนๆ ทั้งหมดนี้เปนเครื่องบงชี้วาผม

จะรุงโรจนบนเสนทางวรรณกรรมในอนาคต แตในชวงเวลานั้น ภายใต

ความกดดันของความรอนรุมใจอันโหดรายนั้น ภาพอันนาปลื้มใจนัก

และมีแววอยางยิ่งวาจะเปนไปได ไดสละพื้นที่ใหอีกภาพหนึ่งซึ่งแตก

ตางไปอยางสิ้นเชิง เปนภาพของคนนาเวทนาผูติดกับดักอันเส็งเคร็ง

และนาสมเพช ผูไมรูจักหักหามหัวใจรักที่มีตอภรรยา และไดกระทําสิ่ง

เกินตัว และไมรูวาจะตองทุรนทุรายอยูในความอัตคัดขัดสนอันนา

อับอายนั้นไปอีกนานแคไหน สวนทางดานรูปลักษณผมก็เห็นวาตัวเอง

เปลี่ยนไปเชนกัน ผมไมใชชายหนุมผูเปนอัจฉริยะทางการละครที่ยังไร

ชื่อเสียงเหมือนกอนแลว แตกลับเปนนักเขียนรับเชิญผูหิวกระหาย เขียน

28 อัลแบรโต โมราเวีย

ใหนิตยสารและหนังสือพิมพช้ันสอง หรืออาจจะแยกวานั้น คือเปน

พนักงานตัวผอมๆ ของบริษัทเอกชนไหนสักแหง ไมก็สํานักงานของรัฐ

ผูชายคนนี้ปกปดความกลัดกลุมของตนไมใหภรรยารู เพราะไมอยากให

เธอไมสบายใจ เขาวิ่งหางานทําทั้งวันในเมือง และมักจะหาไมได สะดุง

ตื่นกลางดึก คิดถึงหนี้ที่ตองจาย ไมคิดไมเห็นอะไรอื่นนอกจากเรื่องเงิน

ภาพนี้อาจนาสะเทือนใจ แตทวาไรเกียรติไรศักดิ์ศรี ต่ําตอยและดอยคา

เหมือนตัวละครในหนังสือหัดอาน ผมเกลียดภาพนี้ เพราะผมคิดวา เมื่อ

เวลาผานไปผมจะคอยๆ ละมายคลายมันอยางไมรูตัวแมวาผมจะไม

ตองการ แตนั่นแหละนะ ก็ผมไมไดแตงงานกับผูหญิงที่จะมารวมแบง

ปนและเขาใจความคิด รสนิยม และความใฝฝนของผมนี่ ผมแตงงาน

กับพนักงานพิมพดีดธรรมดาๆ ไรการศึกษาคนหนึ่งเพราะเธอสวย ผู

หญิงที่ผมรูสึกวาเปยมดวยอคติและความทะยานอยากตามประสา

ชนชั้นของเธอ กับผูหญิงประเภทแรกผมคงจะเผชิญกับความลําบาก

ของชีวิตยากจนและไมเปนระเบียบอยูในหองทํางานหรือหองเชาได รอ

ความสําเร็จดานละครซ่ึงตองมาถึงอยางแนนอน แตกับประเภทที่

สองผมตองหาบานในฝนใหเธอ โดยจําตองยอมสละความใฝฝนทาง

วรรณกรรมที่ผมรัก ซึ่งอาจจะตลอดไป ผมคิดเรื่องนี้อยางทอแทสิ้นหวัง

ในชวงเวลานั้นมีอีกเรื่องหนึ่งที่มีสวนทําใหผมยิ่งทุกขใจและย่ิง

รูสึกวาตัวเองไรความสามารถเม่ือเจอกับปญหาดานเงินทอง ผมรูสึกวา

จิตวิญญาณอันแข็งแกรงของผมกําลังคอยๆ ออนตัวจนบิดงอดวย

ความอัตคัดขัดสนที่กดทับ คลายลูกกรงเหล็กโดนไฟลน ผมตระหนักวา

ผมอดรูสึกอิจฉาคนที่ไมตองทนทุกขกับความอัตคัดขัดสนน้ีไมได อิจฉา

หยามเหยียด 29

คนรวยและคนที่มีอภิสิทธิ์ตางๆ และผมก็รูวานอกจากอิจฉาแลวยัง

แคนเคืองดวย เจาตัวความเคืองแคนนี้ไมเพียงพุงเปาไปที่คนบาง

จําพวกหรือสถานภาพบางอยางเทานั้น แตดูเหมือนมันจะมีแนวโนม

อันหามไมอยู กลายเปนมุมมองชีวิตโดยทั่วไปของเรา พูดอีกอยางคือใน

ชวงวันเวลายากแคนนั้น ผมรูสึกทีละนิดๆ วาความขุนเคืองและเหลือ

ทนกับความจนกําลังกลายเปนความไมพอใจความอยุติธรรม และไม

เพียงความอยุติธรรมที่ตัวผมไดรับเทานั้น แตยังรวมถึงความอยุติธรรม

ที่คนอื่นๆ ทั้งหลายในสภาพคลายคลึงกับผมไดรับ ผมตระหนักวาความ

รูสึกแคนเคืองในเรื่องที่ผมมีสวนไดสวนเสียไดแปรเปลี่ยนไปโดยไมรูตัว

กลายเปนสภาพจิตใจและความคิดคํานึงถึงเรื่องที่ผมไมไดมีสวนได

สวนเสีย ผานเบื้องลึกของความคิดซ่ึงเปนไปในทิศทางเดียวเสมออยาง

ยากจะตานทาน ผานคําพูดซ่ึงมักจะแตะเร่ืองเดิมเสมอโดยที่ผมไมได

ตั้งใจ ในตอนนั้นผมรูสึกชอบพรรคการเมืองที่ประกาศวาจะตอสูกับ

ความเลวรายและความบิดเบี้ยวของสังคม สังคมที่ผมหันไปโทษวา

ทําใหผมตองทนทุกขกับความอัตคัดขัดสน สังคมที่ผมคิดโดยสรุปจาก

ตัวเองวามันปลอยใหลูกดีๆ ตองทอแทสิ้นหวัง แลวปกปองคุมครองลูก

ชั่ว สิ่งตางๆ ทั้งหลายนี้โดยปกติแลวจะเกิดขึ้นโดยไมรูตัวในคนธรรมดา

สามัญและไรการศึกษา ในเบ้ืองลึกอันคลุมเครือของจิตสํานึก ซึ่งดวย

การผสมผสานอันลึกลับ ความเห็นแกตัวกลายสภาพเปนความเห็นแก

ผูอื่น ความเกลียดชังกลายเปนความรัก ความกลัวกลายเปนความกลา

แตสําหรับผมผู เคยชินกับการเฝามองและพินิจพิจารณาตัวเอง

ขบวนการความเปลี่ยนแปลงนี้ปรากฏชัดเจนแจมแจง ราวกับวาผม

30 อัลแบรโต โมราเวีย

ติดตามดูจากคนอื่น แตผมก็รูตัวอยูตลอดเวลาวาไดทําตามตัวกําหนด

ดานเงินทองและผลประโยชน และไดเปลี่ยนสาเหตุสวนตัวลวนๆ ให

กลายเปนเหตุผลสากล ผมไมเคยปรารถนาท่ีจะสมัครเขาพรรคการเมือง

ใดๆ อยางที่แทบทุกคนทํากันในชวงเวลาสับสนหลังสงครามน้ัน เพราะ

ผมรูสึกวาไมอาจเลนการเมืองเหมือนคนจํานวนมากดวยเหตุผลสวนตัว

ทวาดวยความคิดที่ตกผลึกแลวเทานั้น ซ่ึงจนถึงตอนนั้นผมยังไมมี ดัง

นั้นผมจึงหงุดหงิดมากเมื่อรูสึกวาความคิด คําพูด และพฤติกรรมของ

ผมถูกพัดพาไปสูสายธารแหงผลประโยชนของตนเองอยางไมรูตัว

และมีลักษณะเปลี่ยนไปทีละนิดตามความยากลําบากในชั่วขณะนั้น

“ฉะนั้นเราก็เหมือนคนอื่นๆ ทั้งหลายนะสิ” ผมคิดอยางฉุนเฉียว “แค

กระเปาแหงก็ฝนถึงการเกิดใหมของมนุษยชาติอยางที่หลายคนเปนกัน

อยางนั้นหรือ” ทวาความโมโหนี้ไรพลังอํานาจ และสุดทาย วันหนึ่งซึ่ง

ผมรูสึกสิ้นหวังกวาทุกวัน หรือหนักแนนนอยกวาปกติ ผมก็เชื่อตาม

เพื่อนคนหนึ่งซึ่งคอยรบเราผมอยูนานพอสมควรแลว ผมสมัครเขาเปน

สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต แตทันทีหลังจากนั้นผมก็คิดขึ้นมาอีกครั้งวา

ผมทําตัวไมเหมือนอัจฉริยะหนุมผูยังไมมีชื่อเสียง แตเหมือนนักเขียน

รับเชิญผูหิวกระหาย หรือเหมือนพนักงานตัวผอมๆ ซึ่งผมกลัวเหลือเกิน

วาวันหน่ึงจะกลายเปนอยางน้ัน ทวาผมก็ทําไปแลว ผมอยูในพรรคการเมือง

และไมอาจกาวถอยหลังได ปฏิกิริยาตอบรับของเอมิเลียเมื่อรูวาผม

สมัครเขาพรรคการเมืองเปนไปตามแบบฉบับ “ทีน้ีก็จะมีแตพวก

คอมมิวนิสตเทานั้นที่ใหงานคุณ... พวกอื่นๆ จะพากันเลิกคบคาสมาคม

กับคุณ” ผมไมกลาบอกใหเธอรูวาผมคิดอะไร ไมกลาบอกเธอวาผม

หยามเหยียด 31

คงจะไมสมัครเขาพรรคการเมืองแนๆ หากไมไดซ้ืออพารตเมนตท่ีแพง

เกินตัวนั้นเพื่อเอาใจเธอ เรื่องจึงจบลงแคนั้น

และแลวเราก็เริ่มยายของเขาบานเสียที และดวยความบังเอิญ

ซึ่งผมรูสึกวาเกิดขึ้นอยางประจวบเหมาะ ถัดจากวันที่เราเริ่มยายของ

เขาไปนั้น ผมไดพบกับบัตติสตา และก็อยางที่ผมไดเลาไปแลว เขาชวน

ผมใหไปทํางานเขียนบทภาพยนตรใหเขาทันที ผมรูสึกโลงอกและ

เบิกบานใจซึ่งผมไมไดรูสึกมานานแลว ตอนนั้นผมคิดวาคงจะเขียนสัก

สี่หาเรื่องเพื่อจายคาอพารตเมนต แลวหลังจากนั้นก็จะกลับไปทุมเท

ใหกับงานหนังสือพิมพและงานละครที่ผมรัก และระหวางนั้น ความรัก

ของผมที่มีตอเอมิเลียก็หวนคืนมาและแรงกลากวาแตกอน บางครั้ง

ผมตําหนิตัวเองดวยซ้ํา รูสึกเสียใจปวดแปลบที่เคยคิดถึงเธอในแงราย

ตัดสินเธอวาเปนคนเห็นแกตัวและใจดํา อยางไรก็ตาม ชวงฟาสดใสนี้

กินเวลาสั้นมาก ไมนานเทาใดทองฟาในชีวิตของผมก็กลับมีเมฆ

ปกคลุมอีกครั้ง แตในเบื้องแรกเปนเพียงเมฆกอนเล็กๆ แมจะดํามืด

ชัดเจน