533_ts en 292-1

5/14/2018 533_TS EN 292-1 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/533ts-en-292-1 1/34

ICS 13.110;01.040.13 TÜRK STANDARDI TS-EN 292-1/Ocak 1996

ÖN SÖZ

− Bu standard, CEN taraf õndan kabul edilen EN 292-1(1991) standardõ esas alõnarak, TSEMühehdislik Hazõrlõk Grubu’nca hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 9 Ocak 1996 tarihlitoplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.




İÇİNDEKİLER

0 - GİRİŞ..................................................................................................................... 1 1 - KAPSAM VE UYGULAMA ALANI ....................................................................... 2 2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 2 3 - TEMEL KAVRAMLAR .......................................................................................... 2

3.1 - MAKİNE(LER) ........................................................................................................... 2 3.2 - GÜVENİRLİK............................................................................................................. 3 3.3 - BİR MAKİNENİN İDAME ETTİRİLEBİLİRLİĞİ .......................................................... 3 3.4 - BİR MAKİNENİN GÜVENLİĞİ ................................................................................... 3 3.5 - TEHLİKE ................................................................................................................... 3 3.6 - TEHLİKELİ DURUM.................................................................................................. 3 3.7 - RİSK.......................................................................................................................... 3 3.8 - RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ.................................................................................... 3 3.9 - TEHLİKELİ MAKİNE FONKSİYONU ......................................................................... 3 3.10 - TEHLİKE BÖLGESİ................................................................................................. 3 3.11 - BİR MAKİNENİN TASARIMI: ................................................................................... 3 3.12 - BİR MAKİNENİN AMAÇLANAN KULLANILMASI: ................................................... 4 3.13 - GÜVENLİK FONKSİYONLARI................................................................................. 4 3.14 - OTOMATİK İZLEME................................................................................................ 5 3.15 - BEKLENİLMEYEN (KASİ OLMADAN) ÇALIŞMAYA BAŞLAMA.............................. 5 3.16 - TEHLİKEYE YOL AÇAN ARIZA ............................................................................. 5 3.17 - ARIZADA - GÜVENLİ DURUM............................................................................... 5 3.18 - RİSKİN TASARIM YOLUYLA AZALTILMASI........................................................... 5 3.19 - GÜVENLİK KORUMA TEDBİRLERİ ........................................................................ 5 3.20 - KULLANMA İÇİN BİLGİLENDİRME......................................................................... 5 3.21 - OPERATÖR ........................................................................................................... 6

3.22 - KORUYUCU............................................................................................................ 6 3.23 - GÜVENLİK TERTİBATI ........................................................................................... 7 3.24 - CAYDIRMA / ENGEL OLMA TERTIBATI ................................................................ 7

4 - MAKİNELERİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELERİN TARİFİ ............................... 8 4.1 - GENEL...................................................................................................................... 8 4.2 - MEKANİK TEHLİKE .................................................................................................. 8 4.3 - ELEKTRİK TEHLİKESİ .............................................................................................. 8 4.4 - TERMİK TEHLİKELER.............................................................................................. 9 4.5 - GÜRÜLTÜNÜN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER..................................................... 9 4.6 - TİTREŞİMİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER.......................................................... 9 4.7 - RADYASYON İLE OLUŞ AN TEHLİKELER............................................................... 9 4.8 - MALZEME VE CİSİMLERİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER................................... 9 4.9 - MAKİNE TASARIMINDA ERGONOMİK PRENSİPLERİN İHMAL EDİLMESİNİNSEBEP OLDUĞU TEHLİKELER....................................................................................... 9




5.7 - AÇIKLAMALAR VE UYARILAR................................................................................13 6 - RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ (Ayr õca bk. EN 1050 :Risk değerlendirmesi) ... 15

6.1 - GİRİŞ .......................................................................................................................15 6.2 - BİR RİSKİN DEĞERLENDİRİLMESİ SIRASINDA DİKKATE ALINMASI GEREKEN15 FAKTÖRLER....................................................................................................................15

EK A......................................................................................................................... 17 EK B......................................................................................................................... 18




MAKİNELERDE GÜVENLİK- TASARIM İÇİN TEMEL KAVRAMLAR,GENEL PRENSİPLER-

BÖLÜM 1 :TEMEL TERİMLER, METODOLOJİ

0 - GİRİŞ Bu standard, makine güvenliği üzerine Avrupa standardlar õ ile uyumluğunu sağlamak amacõyla,tasar õmcõlar õn imalatçõlar õn ve diğer ilgili kuruluşlar õn temel güvenlik kurallar õnõn yorumlamalar õna içinyardõmcõ olmak gayesi ile yapõlmõştõr.

Bu standard, CEC ve EFTA’ nõn yönetimi altõnda CEN /CENELEC taraf õndan bir plan dahilinde yapõlan

bir seri standardlar õn ilkidir. Bu program dublikasyonlara engel olmak ve standardlar õn hõzlõ bir şekilde yapõlmasõna imkan vermek ve standardlar arasõndaki atõflar õn kolayca yapabilmesi için bir mantõk geliştirmek gayesiyle çeşitli bölümlere ayr õlmõştõr.

Standardlar arasõndaki hiyerar şi aşağõdaki gibidir:

a) A Tipi standardlar (Temel güvenlik standardlar õ)Bu tip standardlar, bütün makine, cihaz ve tesisler için geçerli olan temel kavramlar õ ve bunlara ait anaterimleri, tasar õm için prensipler ve genel düşünceleri ihtiva eden standardlardõr.

b) B Tipi standardlar (Grup güvenlik standardõ )Bu tip standardlar, makineler, cihazlar ve tesislerde büyük çapta kullanma alanõ bulan, bir güvenliktertibatlar õ veya bir güvenlik konusuyla ilgili olan standardlardõr.

- B 1 tipi standardlar, belirli bir güvenlik konular õnõ kapsar.(mesela güvenlik mesafeleri,yüzey sõcaklõğõ, gürültü)- B 2 Tipi standardlar güvenlikle alakalõ tertibatlar õ kapsar.(mesela İki El Kumanda tertibatõ, Ara Kilit Tertibatlar õ, Basõnca Hassas Tertibatlar, Koruyucular.)

c) C Tipi Standardlar (Makine güvenlik standardlar õ)Bu tip standardlar belirli bir makine veya makine gruplar õ için ayr õntõlõ güvenlik kurallar õnõ ihtiva eder.

Uygulama bakõmõndan, EN 292’nin ana amacõ, güvenli makine imalatõnõ mümkün kõlmak içintasar õmcõ, imalatçõ vb.lerine, güvenlik tekniği bakõmõndan, komple bir çerçeve vermek, kõlavuzluketmek; buna ilave olarak, EN 414 ve ENV 1070 ile birlikte C tipi standard hazõrlayõcõlar õna bir stratejivermek; ayr õca C tipi standardõn mevcut olmadõğõ durumlarda, tasar õmcõ, imalatçõ vb.lerine yararlõ bir

rehber olmak üzere, bir strateji vermek; bu stratejik avantajlardan yararlan õlarak, uygun uygulamaprojeleri hazõrlamak için de, B tipi standardlar õn uygulanmasõnda tasar õmcõlara yardõmcõ olmaktõr.

Standardlar õn programõ sürekli olarak gelişmektedir ve EN 292’nin bazõ maddeleri hazõrlanmakta olan A ve B tipi standardlar õn konular õdõr. Bu gibi A ve B standardlar õ mevcut olduğunda, bu standardõnMadde 2 atõf yapõlan standardlar bölümüne ilave edilmelidir. Bunun gayesi, mevcut EN 292’ nin bellibir maddesini kapsayan A veya B tipi başka bir standardõn olduğu durumlarda, önceliğin bu




Bölüm 2: “Makinelerde güvenlik- Tasar õm İçin temel kavramlar, genel prensipler - Teknikprensipler ve özellikler” adlõ bu bölümde, bu felsefenin mevcut teknolojilerin kullanalarak nasõluygulanacağõ konusu vurgulanmaktadõr.

EN 292’nin bütün amacõ, tasar õmcõlara, imalatçõlara ve diğerlerine, Avrupa mevzuatõ ile uyumluluğaen kolay yolla ulaşõlmasõnõ sağlamak için gerekli olan strateji veya ana esaslar õ vermektir. Buişlemlerin özü, Makine Direktifleri ve eş değer EFTA anlaşmalar õnda verilen temel güvenlikkurallar õnõn, kolayca farkedilmeyen ancak önemli olan kanuni esaslar õnõn anlaşõlmasõnõ sağlamaktõr.Bu gaye ile EK 1’de Makine Direktifi 89/392/EEC, EN 292 -2’de tekrar verilmiştir.

1 - KAPSAM VE UYGULAMA ALANI

Bu standard, mesleki veya mesleki olmayan amaçlar için, makinelerin tasar õmõnda (bk. Madde 3.1)güvenliğe ulaşõlmasõnda imalatçõlara ve tasar õmcõlara yardõmcõ olmak amacõyla temel terimleri ve belligenel tasar õm metodlar õnõ kapsar.Bu standard, benzer tehlikeleri ihtiva eden diğer teknik mamullere de uygulanabilir.

Bu standardõn, tasar õmcõlar için açõlacak kurslarda ve el kitaplar õnda, temel terimleri ve genel tasar õmmetotlar õnõ tasar õmcõlara aktarmak amacõyla kullanõlmasõ tavsiye edilir.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLARBu standardda tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlardan atõf yapõlmaktadõr. Buatõflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilenatõflarda daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapõlan bu standardda da tadil veya revizyonyapõlmasõ şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standardõn tarihinin belirtilmemsi halinde ilgili standardõn enson baskõsõ kullanõlõr.

EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ No (İngilizce) (Türkçe)EN 292-2 Safety of Machinery; Basic TS EN 292-2 Makinelerde Güvenlik-

Concepts; General Tasar õm İçin TemelPrinciples For Design; Kavramlar - GenelPart 2: Technical Prensipler-Bölüm 2: TeknikPrinciples and Specifications Prensipler ve Özellikler

ENV 1070 Safety of Machinery- TS -EN V 1070 Makinelerde Güvenilk-Terminology Terimler

EN 414 Safety of Machinery-RulesFor the Drafting andPrensentation of Safety

StandardsEN 1050 Safety of Machinery-Risk

AssessmentEN 60204-1 Safety of Machinery:

Electrical Equipment of Machines, Part 1:General Requirements




3.2 - GÜVENİRLİK

Bir makine veya elemanõ

n veya donanõ

mõ

n belirli şartlar altõ

nda ve verilen bir zaman süresi içerisindear õzalanmaksõzõn istenen bir fonksiyonu yerine getirebilme kabiliyetidir.

3.3 - BİR MAKİNENİN İDAME ETTİRİLEBİLİRLİĞİ Bir makinenin idame ettirilebilirliği, amaçlanan kullanma şartlar õ (bk. Madde 3.12) altõndafonksiyonunu yerine getirebilmeye muktedir tutulabilme veya belirli uygulamalara göre ve belirlivasõtalar kullanarak yürütülen gerekli işlemlerle yeniden eski durumuna getirilebilme kabiliyetidir .

3.4 - BİR MAKİNENİN GÜVENLİĞİ Bir makinenin, talimat el kitabõnda ifade edilmiş (ve bazõ durumlarda el kitabõnda belirtilmiş bir süreiçerisinde) amaçlanan kullanma şartlar õ altõnda (bk. Madde 3.12) taşõnmasõ, tesis edilmesi,ayarlanmasõ, idame ettirilmesi, sökülmesi ve atõk hale getirilmesi gibi fonksiyonlar õnõ yerine getirmekabiliyetidir.

3.5 - TEHLİKEMümkün olabilen bir yaralanma veya sağlõğa zarar verme kaynağõdõr.

NOT - Tehlike kelimesi, genel olarak aslõndan kaynaklanan elektrik çarpma tehlikesi, ezilmetehlikesi,kesme tehlikesi,zehirlenme tehlikesi vb. gibi sağlõğa zararlõ olan veya bir yaralanmakaynağõnõ veya türünü tarif eden diğer kelimelerle birleşik olarak kullanõlõr. Makineler taraf õndan meydana getirilmiş tehlikeler Madde 4’de tarif edilmiştir.

3.6 - TEHLİKELİ DURUMBir kişinin tehlikeye veya tehlikelere maruz kaldõğõ herhangi bir durumdur.

3.7 - RİSK

Tehlikeli bir durumda, muhtemel yaralanma ve sağlõ

ğa zarar verme derecesinin ve ihtimalinin bir bileşimidir.

3.8 - RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ Uygun bir güvenlik tedbirini almak için tehlikeli bir durumda, muhtemel yaralanma ve sağlõğa zarar verme derecesinin ve ihtimalinin geniş olarak tahmin edilmesidir.

NOT - Madde 6 risk değerlendirilmesi ile alakalõdõr.

3.9 - TEHLİKELİ MAKİNE FONKSİ YONUBir makinenin çalõşma esnasõnda bir tehlike meydana getiren herhangi bir fonksiyonudur.

3.10 - TEHLİKE BÖLGESİ Bir kişinin sağlõğõna zararlõ olma veya yaralanma riskine maruz kaldõğõ makine içinde veyacivar õndaki herhangi bir alandõr.




1) Yapõm2) Nakliye ve işletmeye alma

- Montaj, tesis etme- Ayar,

3) Kullanma- kurma, eğitme/programlama veya işlem aktar õlmasõ - işletme,- temizleme,- ar õza arama- idame ettirme,(bakõm)

4) İşletme dõşõ bõrakma,sökme ve güvenlikle ilgili olarak mütalaa edildiği nisbetle atõk (hurda) halegetirme.b) Makine ömrünün yukar õda bahsedilen bütün devreleri (yapõm hariç) ile alakalõ talimatlar õn, EN 292-

2 Madde 5.5 ‘e uygun olarak yazõlmasõ.

3.12 - BİR MAKİNENİN AMAÇLANAN KULLANILMASI:Makinenin imalatçõsõ taraf õndan verilen malumata göre veya genel tasar õmõna, yapõmõna vefonksiyonlar õna uygun olarak kullanõlmasõdõr. Amaçlanan kullanõlmasõ, olmasõ muhtemel, makul yanlõş kullanõlmalar õ göz önüne alarak, el kitabõnda(bk. EN 292-2 Madde 5.5) bilhassa yer alan teknik talimatlarla uygunlukla da ilgilidir.

NOT −−−− Muhtemel yanlõş kullanõlmalarla alakalõ olarak, aşağõdaki davranõşlar özellikle riskdeğerlendirilmesinde göz önüne alõnmalõdõr:

− Makinenin kasõtlõ olarak yanlõş kullanõlmasõ neticesinde olmayan, ancak normaldikkatsizliğin neticesi olarak meydana gelmesi muhtemel yanlõş çalõşmasõ;

− Makinenin kullanõlmasõ esnasõnda düzensiz çalõşma, kaza, hata vb. durumlarda bir kişininrefleks davranõşõ;

− Bir görevi yerine getirmede “en az direnç hattõnõn (line of least resistance)” ele alõnarakneticelenen davranõşlar;

− Bazõ makinelerde (özellikle mesleki olmayan kullanmalar için yapõlan makinelerde) belirlikişilerin, mesela, çocuk veya sakatlar õn, muhtemel davranõşlar õ;

3.13 - GÜVENLİK FONKSİ YONLARI

3.13.1 - Direkt (Kritik) Güvenlik Fonksiyonlar õ Bir makinenin, yanlõş çalõştõğõnda sağlõğa zaralõ olma veya yaralanma riskinin derhal artõşõna yol açanfonksiyonlar õdõr.

Direkt güvenlik fonksiyonlar õ iki sõnõfa ayr õlõr:

a) Özel güvenlik direkt fonksiyonlar õ; güvenliği sağlamak amacõyla özellikle düşünülen direktgüvenlik fonksiyonlar õdõr.

Misaller;− kasti olmayan /beklenilmeyen çalõşmaya başlamayõ önleyen fonksiyonlar(bir koruyucu ile birlikte




3.13.2 - Endirekt Güvenlik Fonksiyonlar õ Bir makinenin, ar õzalandõğõnda derhal tehlike meydana getirmeyen, ancak güvenlik seviyesini düşürenfonksiyonlar õdõr.

Bu fonksiyon direkt güvenlik fonksiyonlar õndan sadece otomatik izleme fonksiyonunu kapsar. (meselabir kilitleme tertibatõna ait olan bir konum anahtar õnõn doğru çalõşõp çalõşmadõğõnõ izleme) (bk. EN 292-2Madde 3.7.6).

3.14 - OTOMATİK İZLEMEBir elemanõn veya parçanõn fonksiyonunu yerine getirme kabiliyeti azaldõğõnda veya işlem şartlar õ

tehlike meydana getirecek şekilde değiştiğinde, bir güvenlik tedbirinin başlamasõ

nõ

temin eden bir direkt güvenlik fonksiyonudur.

Otomatik izleme fonksiyonu iki gruba ayr õlõr:− "Sürekli " otomatik izleme. Bununla, bir ar õza vukuu bulduğunda, bir güvenlik tedbiri derhal

işlemeye başlar,− "Kesikli" otomatik izleme. Bununla, bir ar õza vukuu bulduğunda, takip eden makine çevrimi

sõrasõnda bir güvenlik tedbiri işlemeye başlar.

3.15 - BEKLENİLMEYEN (KASİ OLMADAN) ÇALIŞMAYA BAŞLAMABeklenilmeden olmasõ sebebiyle kişilere bir risk meydana getiren herhangi bir çalõşmaya başlamadõr.

3.16 - TEHLİKEYE YOL AÇAN ARIZABir makinedeki veya güç beslemesindeki tehlikeli bir durum meydana getiren ar õzadõr.

3.17 - ARIZADA - GÜVENLİ DURUM(Tehlikeye yol açan ar õzanõn en aza indirilmesi)Güç beslemesinde veya güvenliğe ulaşmaya katkõda bulunan bir elemanda vukuu bulan bir ar õza

halinde, güvenlik fonksiyonu değişmeden kaldõğõnda, ulaşõlan teorik bir durumdur.

Uygulamada, söz konusu güvenlik fonksiyonundaki ar õzalar õn etkisi azaltõldõğõnda, bu (ar õzada güvenli)şartõnõn gerçekleşmesi daha kolaylaşmaktadõr.

3.18 - RİSKİN TASARIM YOLUYLA AZALTILMASIRiskin tasar õm yoluyla azaltõlmasõna ait güvenlik tedbirleri, aşağõdakilerden müteşekkildir:− uygun tasar õm özelliklerinin seçimi ile mümkün olduğu kadar çok tehlikenin azaltõlmasõ veya

kaçõnõlmasõ ve− yeterli olarak azaltõlamayan veya kaçõnõlamayan tehlikelere maruz kalmanõn sõnõrlanmasõ.

Bu gayeye, tehlikeli bölgelerde operatörün müdahalesine olan ihtiyacõnõn azaltõlmasõ suretiyleerişilebilir.

NOT - EN 292-2 Madde 3, riskin tasar õm yardõmõyla azaltõlmasõ ile alakalõdõr.




3.21 - OPERATÖRMakineleri tesis etme, işletme, ayar, bakõm, temizleme, onar õm veya taşõnma görevi verilen kişi veya

kişilerdir.

3.22 - KORUYUCUMakinenin; özellikle fiziki bir engel vasõtasõyla korumayõ temin etmek için kullanõlan bir parçasõdõr. Bir koruyucu, yapõsõna bağlõ olarak, kasa, kapak, perde, kafes, mahfazalõ koruyucu vb. adlar alabilir.

NOT 1 - Bir koruyucu ;- Tek başõna olduğunda sadece kapatõldõğõnda etkili olur,

- Koruyucu (kilitli veya kilitsiz) bir ara kilitleme tertibatõ ile beraber çalõştõğõnda (bu durumda

koruyucunun her pozisyonunda koruma sağlar.)görev yapabilir.

NOT 2 - Bir sabit koruyucu için " kapalõ" kelimesi "yerinde tutulan" manasõnõ ifade eder.

3.22.1 - Sabit Koruyucu− Ya kalõcõ olarak ( mesela, kaynak yapõlarak vb.),− ya da bağlama elemanlar õ ile (mesela vidalar, somunlar, vb.) bir alet yardõmõ olmaksõzõn açõlmasõ

veya kaldõr õlmasõ

mümkün olmayacak şekilde yerinde tutulan (yani kapalõ) koruyuculardõr

3.22.2 - Hareketli KoruyucuGenel olarak mekanik vasõtalarla makinenin şasisine veya bitişik sabit bir elemanlar õna bağlanmõş olan ve alet kullanmaksõzõn açõlabilen koruyuculardõr.

3.22.3 - Ayarlanabilen KoruyucuBir bütün olarak ayarlanabilen veya ayarlanabilen parçalardan oluşan sabit veya hareketli

koruyuculardõ

r. Bu ayar konumu belirli işletme esnasõ

nda sabit kalõ

r.

3.22.4 - Ara kilitlemeli Koruyucu Aşağõda belirtilen gayeleri sağlamak için bir ara kilitleme tertibatõ ile birlikte çalõşan koruyucutertibattõr;

− Koruyucu taraf õndan emniyeti sağlanan tehlikeli makine fonksiyonlar õnõn koruyucu kapanõncayakadar çalõşmamasõnõ temin etmek,

− Tehlikeli makine fonksiyonlar õnõn çalõşmasõ sõrasõnda, koruyucunun açõlmasõ ile durdurma

talimatõnõn verilmesini temin etmek,− Koruyucu kapalõ olduğunda koruyucu taraf õndan emniyeti sağlanan tehlikeli makinefonksiyonlar õnõn çalõşabilmesini, ancak koruyucunun kapanmasõnõn çalõştõrmayõ başlatmamasõnõ temin etmek

tir.

3.22.5 - Koruyucu Kilitlemeli Ara kilitlemeli Koruyucu




− Koruyucu taraf õndan emniyeti sağlanan tehlikeli makine fonksiyonlar õnõn koruyucu açõk olduğusürece çalõşmamasõnõ temin etmek,

−Koruyucunun kapanmasõnõn tehlikeli makine fonksiyonunun veya fonksiyonlar õnõn çalõşmayabaşlatmasõnõ temin etmek.

tir.

3.23 - GÜVENLİK TERTİBATITek başõna veya bir koruyucu ile beraber, riski gideren veya azaltan (koruyucudan başka) bir tertibattõr.

3.23.1 - Ara kilitleme Tertibatõ (ara kilit)

Belirli şartlar altõ

nda (genelde bir koruyucunun kapalõ

olmadõ

ğõ

sürece) makine elemanlar õ

nõ

nçalõşmasõnõ önlemeyi amaçlayan mekanik, elektriki veya diğer tiplerdeki tertibatlardõr.

3.23.2 - Takviyeli Kumanda Tertibatõ Bir başlatma kumandasõ ile beraber kullanõlan ve bir makinenin fonksiyonunu icra etmesine,süreklitahrik edildiği sürece, izin veren elle çalõştõr õlan ilave kumanda tertibatõdõr.

3.23.3 - Kendiliğinden Eski Konumunu Alan Kumanda Tertibatõ

Bir makine elemanõ

nõ

n çalõ

şmasõ

nõ

n başlatan ve çalõ

şõ

r durumda tutmayõ

, ancak elle yapõ

lan tahrikdevam ettiği sürece, sağlayan kumanda tertibatõdõr.El ile yapõlan kumanda (tahrik) bõrakõldõğõnda,tertibat otomatik olarak durdurma konumuna döner.

3.23.4 - İki El Kumanda Tertibatõ Makinenin veya makine elemanõnõn tetiklemesini ve çalõşmaya devamõnõ sağlamak amacõyla, iki ellekumandanõn (tahrik mekanizmasõnõn)en azõndan hemzamanlõ olarak tahrikini gerekli kõlan, bu suretleelle kumandayõ işleten kişiyi koruyan tedbiri sağlayan, kendiliğinden eski konumunu alan kumandatertibatõdõr.

3.23.5 - Hassas Algõlama Tertibatõ Bir kişi veya vücüdunun bir kõsmõ güvenlik sõnõr õnõ aştõğõnda, bir makine veya makine elemanõnõndurmasõnõ sağlayan tertibattõr.

Bu tertibatlar :mekanik tahrikli : mesela, duyarlõ kablo(tel), teleskopik problar, basõnca hassas tertibatlar, vb.mekanik olmayan tahrikli: mesela foto-elektrik tertibatõ, kondansatör kullanan tertibatlar, ultrasontertibatlar õ vs. gibi yollarla algõlamayõ temin ederler.

3.23.6 - Mekanik Alõ

koyma Tertibatlar õ

Bir mekanizma içerisine mekanik bir engel (kama, mil, saplama, civata, takoz, vb. ) koyan ve o engelindayanõmõ vasõtasõyla herhangi bir tehlikeli hareketi önleyebilen (mesela, normal tutma sistemininar õzasõ sonucu bir şahmerdanõn düşmesi gibi) bir tertibattõr.

3.23.7 - Sõnõrlama Tertibatõ Bir makine veya makine elemanõnõn tasar õmlandõğõ bir sõnõr õ aşmasõnõ önleyen tertibattõr (mesela:h i l t tib t b l t tib t b )




4 - MAKİNELERİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELERİN TARİFİ

4.1 - GENELBu maddenin amacõ, bilhassa;− Bir makinenin tasar õmõ yapõlõrken,− Bir makine ile alakalõ bir güvenlik standardõ hazõrlanõrken,− Riskin değerlendirmesi yapõlõlõrken

yürütülen tehlike analizilerinin yapõlmasõnõ kolaylaştõrmak için, makineler taraf õndan meydanagetirilmesi muhtemel olan çeşitli tehlikeleri (tabi davranõşõ veya etkileri) tarif etmektir.

4.2 - MEKANİK TEHLİKEMekanik tehlike makine elemanlar õnõn takõmlar õnõn, iş parçalar õnõn mekanik hareketleri veya etrafasaçõlan katõ, sõvõ malzemelere bağlõ olarak yaralanmalara sebep olan bütün fiziki faktörlerin genel bir adõdõr.

4.2.1 - Mekanik tehlikelerin temel şekilleri bilhassa şunlardõr:− Ezilme tehlikesi,− Makaslama tehlikesi,− Kesme veya bölme tehlikesi,− Takõlma tehlikesi,− Kapma veya yakalanma tehlikesi,− Darbe (şok) tehlikesi,− Delme veya saplanma tehlikesi,− Sürtünme veya aşõnma tehlikesi,− Yüksek basõnçlõ sõvõlar õn kişilere f şkõrma tehlikesi.

4.2.2 - Makine parçalar õnõn (veya iş parçalar õ) sebep olabildiği mekanik tehlikeler, diğer faktörlerinyanõ sõra aşağõdaki faktörlerle de tarif edilir:

− şekil : Hareketsiz bile olsalar, kesici elemanlar,keskin köşeler, sivri uçlu parçalar,− parçalar hareketli iken ezme,makaslama, takõlma vb. gibi tehlikeler yaratan bulunduklar õ yerleri − kütle ve kararlõlõk:( yerçekimi etkisinde kalarak hareket edebilen elemanlar õn potansiyel enerjisi)− kütle ve hõz: Kontrollu veya kontrolsuz hareket halindeki elemanlar õnõn kinetik enerjisi,− ivme,− tehlikeli kõr õlmalara veya patlamalara yol açabilen yetersiz mekanik dayanõm,− basõnç veya vakum altõndaki, sõvõ veya gazlar õn elastik elemanlar õn (yaylar õn) potansiyel enerjisi.

4.2.3 - Makineler ile alakalõ kayma, yakalama/tutulma, durdurma veya düşme tehlikeleri mekanik

tabiatõndan dolayõ Madde 4.2 içine dahil edilmiştir.

4.3 - ELEKTRİK TEHLİKESİ Bu tehlike elektrik çarpmasõ sebebiyle yaralanma veya ölüme veya yanõğa yol açar.Bu tehlikeler :− Kişilerin :• Gerilim alt ndaki parçalar mesela normal olarak gerilim taş yan parçalarla (doğrudan temas);




4.4 - TERMİK TEHLİKELERTermik tehlikeler aşağõdaki durumlar õ meydana getirir:

− Aşõ

r õ

kõ

zgõ

n malzeme veya nesne, alev, veyaõ

sõ

kaynaklar õ

ndan yayõ

lan radyasyon veya patlamaile temas neticesinde ortaya çõkan yanma ve haşlanma,− Sõcak veya soğuk ortamõn meydana getirdiği sağlõğa zararlõ etkiler.

4.5 - GÜRÜLTÜNÜN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELERGürültü:− Kalõcõ ve ağõr yoğun işitme kaybõna,− Kulak çõnlamasõna,− Yorgunluk,stres, vb.’lerine,

− Denge kaybõ, dikkat dağõlmasõ gibi diğer etkilere,− Konuşmalar õn iletişiminde girişimler, akustik sinyaller vb.’ne,sebep olur.

4.6 - TİTREŞİMİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELERTitreşim, bütün vücuda, özellikle el ve kollara yayõlabilir (elde tutulan makinenin kullanõlmasõ)En yoğun titreşim (veya uzun süreli daha az yoğun titreşim) ciddi düzensizliklere (damarlara aitmesela beyaz-parmak, nörölojik, osteo artikular düzensizlikler, lumbago, ve siyatik vs.) sebep olabilir.

4.7 - RADYASYON İLE OLUŞAN TEHLİKELERÇeşitli kaynaklar õn sebep olduğu ve iyonlaştõr õcõ veya iyonlaştõr õcõ olmayan radyasyondan kaynaklanantehlikeler şunlardõr:− Düşük frekanslar õ,− Radyo frekanslar ve mikro dalgalar,− Kõzõl ötesi,− Görünür õşõk,− Mor ötesi (ultra viole),

− X ve ϒ õ

şõ

nlar õ

,− α, β õşõnlar õ elektron veya iyon õşõnlar õ,− Nötrönlar.

4.8 - MALZEME VE CİSİMLERİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELERMakineler taraf õndan işlem yapõlan, kullanõlan veya tüketilen malzeme veya cisimler ve makineimalõnde kullanõlan malzemeler çeşitli değişik tehlikelere sebep olabilir:− Zararlõ, zehirli, korozif ve/veya tahriş edici sõvõlar õn, gazar õn, dumanõn, tütsünün ve tozun teneffüs

edilmesi veya temasõ suretiyle olan tehlikeler,

− Yangõn veya patlama tehlikesi,− Biyolojik (mesela, mantar) ve mikro biyolojik (virus veya bakteri ) tehlikesi.

4.9 - MAKİNE TASARIMINDA ERGONOMİK PRENSİPLERİN İHMALEDİLMESİNİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELERİnsan özellikleri ve kabiliyeti ile makinenin uyumu bozulduğunda aşağõdaki ar õzalar ortaya çõkar:




Tasar õmcõ her durumda, aşağõdaki sõrayõ takip etmelidir:− Makinenin sõnõrlar õ tesbit edilmeli (bk. Madde 5.1),− Tehlikeler tarif edilmeli ve risk değerlendirilmesi yapõlmalõ (bk. Madde 5.2),− Tehlikeler bertaraf etmeli veya riski mümkün olduğu kadar azaltmalõ (bk. Madde 5.3)− Herhangi bir bakiye tehlikeye kar şõ, koruyucular õ ve/veya güvenlik teknik koruma tertibatlar õnõ

tasarlamalõ, (bk. Madde 5.4)− Bakiye risklerle alakalõ olarak kullanõcõyõ ikaz etmeli ve bilgilendirmelidir.(bk. Madde 5.5)− Ayr õca gereken ilave önleyici tedbirleri göz önüne almalõdõr.(bk. Madde 5.6)

NOT - Bu maddede verilen strateji esas itibar õyla tekrarlayan bir stratejidir: Tecrübe safhalara ayr õlmõş

çizelge 2’de şematik gösterilen prosedürün, çeşitli başar õ

lõ

uygulamalar uygun sonuçlar õ

nalõnmasõ için gereklidir. Bu prosesin yürütülmesinde aşağõdakilerin sõrasõyla dikkate alõnmasõ gerekir:− Makinelerin güvenliği,− Makinenin fonksiyonunu ve kurulduğu, ayarlandõğõ ve idame ettirildiği şeyi yerine getirebilme

kabiliyeti,− Makinenin imalat ve işletilme maliyeti.

Tasar õm safhasõnda birlikte mütalaa edilen bütün tedbirler kullanõcõ taraf õndan yerine getirilmesi

mecbur olan (Çizelge 1) tedbirlere tercih edilmelidir.

Bakiye riskin en aza indirilmesi gayesiyle alõnan tedbirlerin yerine getirilmesi mecburiyeti olup da,kullanõcõnõn sorumluluğu altõnda olan tedbirler, bu standard kapsamõna girmez.

Makinenin güvenlik içerisinde çalõşmaya devam etmesi için, makinenin kolayca kullanõlmasõna izinveren ve onun kullanõlma amacõnõ engellemeyen güvenlik tedbirleri önemlidir.

Makineden mümkün olduğu kadar faydalanabilmek için güvenlik tedbirlerinin devre dõşõ edilmesi [

baypass edilmesi (yangeçit)] ar õ

zalara sebep olacaktõ

r (Ayr õ

ca bk. Madde 5.7.1).




ÇİZELGE 1 - Tasar õmcõnõn Ve Kullanõcõnõn Görevleri Arasõndaki İlişki




5.1 - MAKİNENİN SINIRLARINA AİT KURALLARBir makinenin tasar õmõ (bk. Madde 3.1) onun sõnõrlar õnõn tayin edilmesiyle başlar:

− kullanma sõ

nõ

rlar õ

: makinenin kullanma amacõ

nõ

n tayini (bk. Madde 3.12) vs,− hacim (boşluk )sõnõrlar õ: hareket aralõğõ,makinenin tesisi gereken boşluk için kurallar, "operatör-makine" ve makine - güç besleme kaynağõ" arabirimi, vs,

− zaman sõnõrlar õ: makinenin kulanma amacõnõ dikkate alarak, makinenin ve /veya makinenin bazõ parçalar õnõn (takõmlar, aşõnan parçalar, elektrik elemanlar õ vs.), önceden tahmin edilebilir "ömür sõnõr õ" nõn tayini .

5.2 - TEHLİKELİ DURUMLARIN SİSTEMATİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ (bk. Madde 3.6)

Makinenin sebep olduğu çeşitli tehlikeler tarif edildiği için, tasar õmcõ bu tehlikelerin sağlõğa zararlõ olmasõna veya yaralanmaya sebebiyet vermesine yol açabilecek olan bütün durumlar õ öncedentahmin etmek için teşebbüste bulunmalõdõr.

Bu amaçla aşağõdaki maddeler hesaba katõlmalõdõr:

5.2.1 - Makinenin Ömrünün Bütün Safhalar õnda İnsan İle Yaptõğõ İlişkiler (bk. Madde 3.11’de listehalinde verilmiştir)

5.2.2 - Makinenin mümkün olan durumlar õ a) Makinenin amaçlanan fonksiyonunu yerine getirmesi (makine normal olarak çalõşmadurumunda)

b) aşağõda verilenler dahil çeşitli sebeblerle makinenin amaçlanan fonksiyonunu yerinegetirmemesi (normal olmayan çalõşma durumu)

− Bir iş parçasõnõn veya işlenmiş malzemenin bir boyutunun veya bir özelliğinin değişimi,− Makine elemanõnõn veya servislerinin birinin (veya daha çoğunun) ar õzalanmasõ,− Bozucu dõş etkiler bozmalar (darbe, titreşim, elektromagnetik alanlar, vs.),

− Tasar õm hatasõ veya yetersizliği (mesela, yazõlõm hatalar õ),− Güç beslemesine ait bozucu etikiler,− Operatörün makinenin kontrolunu kaybetmesi (özellikle elde tutularak kullanõlan makinelerde).

5.2.3 - Makinenin Yanlõş Kullanõlmasõ İle Ortaya Çõkabilecek Olan Önceden Tahmin Edilebilir Durumlar (bk. Madde 3.12’ nin sonundaki misaller)

5.3 - TEHLİKELERİN GİDERİLMESİ VEYA RİSKİN SINIRLANMASI (riskintasar õm yoluyla azaltõlmasõ)Riski tayin eden iki faktörden her birisinin ayr õ ayr õ veya eş zamanlõ olarak, mümkün olduğu kadar azaltõlmasõ veya giderilmesi ile bu amaca var õlabilir (bk. Madde 6.2).

Bu amaca varmayõ mümkün kõlan bütün teknik tedbirler, tasar õm yoluyla riskin azaltõlmasõna katkõdabulunur (bk. EN 292-2 Madde 3).

İ




5.6 - İLAVE GÜVENLİK TEDBİRLERİ Bu safhada,tasar õmcõ acil durumlara (bk. EN 292-2 Madde 6.1) ait ilave tedbirlerin gerekipgerekmediğini veya ilave tedbirleri ana fonksiyonlar õ (EN 292-2 Madde 6.2) ikinci bir etki olarakgüvenliği geliştirip geliştirmediğine karar vermelidir (Mesela bakõmõn -idame ettirmenin-kolaylaştõr õlmasõ bir güvenlik faktörüdür).

5.7 - AÇIKLAMALAR VE UYARILAR

5.7.1 - Tasar õmcõ değişik makinelerin işletme tarzlar õnõ ve operatörler için değişik müdahale usullerinimümkün olduğu kadar tam olarak tayin etmelidir.

Buna göre uygun güvenlik tedbirleri bu tarz ve usullerin her birisi ile birbirleriyle bağlõ

olarakçalõşabilmelidir.Bu tedbirler teknik güçlükler sebebiyle operatörlerin, tehlikeli müdahalelerini ve işletme tarzlar õnkullanmasõnõ teşvikini önler (ayr õca Madde 3.12).

5.7.2 - Yukar õda bahsedilen yaklaşõm doğrultusunda, tasar õmcõ taraf õndan alõnan güvenlik tedbirleri,temel güvenlik kurallar õnõ tam olarak sağlamõyor ise, bunlar kullanõcõnõn sorumluluğunda olan veböylece bu standardõn amacõ dõşõnda kalan emniyetli çalõşma uygulamalar õ (eğitim, emniyetli çalõşmausulleri, denetleme, işletme ruhsatlar õ vs. ) ile telafi edilmelidir.

5.7.3 - Mesleki olmayan kullanmalar durumunda, ön eğitim ve /veya talimatõn verilmeyeceği,makinenin tasar õmõnda (tasar õmcõ taraf õndan alõnan güvenlik tedbirleri, bilgilendirme dahil) bunudikkate alõnmasõ gerekir. (bk. EN 292-2 Madde 5.1.1 verilmiştir).




ÇİZELGE 2 - Tasar õm safhasõnda güvenlik tedbirlerinin seçilmesi için stratejinin şematik gösterilmesi




(*)Güvenlik yeterli mi ? sorusunun manasõ:− Gerekli güvenlik seviyesine ulaşõldõ mõ? (bk. Madde 6 "Risk Değerlendirilmesi)− Eş değer bir güvenlik seviyesinin daha kolayca elde edilemeyeceği kesin mi?− Alõnan tedbirlerin;

- makinenin fonksiyonlar õnõ yerine getirme kabiliyetini aşõr õ olarak azaltmadõğõ,- yeni, beklenilmeyen, tehlike veya problemleri üretmediğikesin mi?

− Bütün işletme şartlar õ için ve bütün müdahale işlemleri için çözüm mevcut mu? (bk. Madde 5.7.1)− Bu çözümler birbirleriyle uyumlu mu?− Operatörün çalõşma şartlar õ bu çözümlerle tehlikeye atõlõyor mu?

6 - RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ (Ayr õca bk. EN 1050 :Riskdeğerlendirmesi)

6.1 - GİRİŞ Bu maddenin amacõ, her tipteki tehlikeler için alõnacak güvenlik tedbirlerinin seçiminingeliştirilmesi gayesiyle, tasar õmcõlar õn kendi tecrübelerinden faydalandõklar õ -genellikle ampirik-işlemlerin, belirli bir durumla ilgili risk değerlendirilmesinde, nasõl ve hangi boyutta yapõldõğõnõ

göstermektir.

NOT 1 - Makine üzerinde bir tehlike mevcut olmasõ ve güvenlik tedbirlerinin alõnmamasõ halindetehlikenin er ve ya geç bir yaralanmaya yol açacağõ veya sağlõğa zararlõ olacağõ farzedilmelidir.

NOT 2 - Bir makine, bu standardõn Madde 3.4’ ündeki kurallara uygunsa güvenlidir. Ancak, mutlakgüvenlik tamamen erişilemeyen bir durumdur ve en yüksek güvenlik seviyesi amacõnatekniğin durumu hesaba katõlarak ulaşõlabilir.

Tekniğin ve sanatõn durumu, maliyet zorluklar õ dahil makinenin kullanõmõnõn ve gerçekyapõsõnõn üzerinde yer alan zorluklar õ tayin eder. Belli bir zamanda tekniğe göre kabuledilebilir güvenlik amacõna ulaşmak için kullanõlan vasõtalar,aynõ makinelerin bir sonrakiversiyonunun (üretiminin) daha güvenli olmasõna yol açan veya aynõ amaçlar için dahagüvenli ve değişik tasar õmlar yapmaya yol açan gelişmeler olmasõ durumunda, artõk kabuledilmezler.

NOT 3 - Risk değerlendirmesi kavramõnõn amacõ, tekniğin ve sonuçlar õ ortaya çõkan zorluklar õn

neticesine göre, en uygun tedbirlerin tarif etmesine böylece mümkün olan en yüksekgüvenlik seviyesine ulaşmalar õnõn sağlanmasõnda tasar õmcõ ve güvenlik mühendisineyardõmcõ olmaktõr.

Bu kavram az sayõda veya önemsiz kazalar õ gösteren temel kaza verilerinde, bir makineiçin gereken güvenlik seviyesinin sorgulanmasõ gayesiyle kullanõlmaz. Özellikle, geçmiştebir kazanõn olmamasõ bir riskin otomatik olarak düşük seviyede olacağõ anlamõna gelmez. Bu




tarif edilmiş her bir tehlikenin muhtemelen sebep olabileceği en ağõr yaralanma veya sağlõğa zarar;böyle bir yaralanma veya sağlõğa zararlõ olma ihtimali yüksek olmasa dahi, dikkate alõnmalõdõr.

Yukar õda a) ve b)’de verilen faktörlerde yer alan, teknik ve insani unsurlar õn analizi, bir makinenintasar õmõ yapõlõrken uygun güvenlik tedbirlerinin seçiminde çok faydalõ olmaktadõr.

NOT - Sağlõğa zararlõ olmaya veya yaralanmalara sebebiyet verecek (mesela gürültü veya zehirlimaddeler) ölçülebilir 1) bazõ faktörler dõşõnda risk değerlendirilmesinin genellikle subjektif olduğuvurgulanmalõdõr.

Kõyas yapmak, ancak değişik tip makinelerdeki benzer tehlikeler arasõnda, bu çeşit durumlardakaza ve tehlikeler hakõnda yeterli bilginin mevcut olmasõ şartõyla, mümkündür.




EK A(Bilgi İçin Verilmiştir)

Bir Makinenin Şematik Olarak Gösterilmesi




18

EK B(Bilgi için verilmiştir)

EN 292-1 ve EN 292-2 standardlar õnda geçen özel terim ve tariflerin üç dilde alfabetik listesi

TÜRKÇE İNGİLİZCE ALMANCA MADDE NO STANDARDNUMARASI

AUlaşma Access Zugang 6.2.4 EN 292-2Tehlike bölgesine ulaşma Access to danger zone Zugang zum Gefahrbereich 4.1.2 EN 292-2Tehlike bölgesine ulaşma Access to danger zone Zugang zum Gefahrbereich 4.1.3 EN 292-2Tehlike bölgesine ulaşma Access to danger zone Zugang zum Gefahrbereich 4.1.4 EN 292-2Ulaşabilirlilik Accessibility Zuganglichkeit 6.2.1 EN 292-2Tahrik edici(Hidrolik / pnömatik)

Actuator (Hydraulic/Pneumatic)

Antrieb (hydraulischer,pneumatischer)

3.4 EN 292-2

Tahrik edici(Makinenin )

Actuator (Machine-) Antrieb (maschine-) A EN 292-1

Ayarlanabilir koruyucu Adjustable guard Einstellbare trennedeSchutzeinrichtung

3.22.3 EN 292-1


4.1.3.c EN 292-2


4.2.2.4 EN 292-2

Ayar Adjustment Einstellung 3.11.a.2 EN Ankraj (temele) Anchoring (to a foundation) Verankerung (mit einem

Fundament)6.2.5 EN 292-2

Sivri eleman Angular part Spitzes Teil 4.2.2 EN 292-1Uygulama Application Verwendungsart 5.5.1.d EN 292-2

Otomatik izleme Automatic monitoring Automatische Überwachung/Selbstüberwachung

3.14 EN 292-1

Otomatik izleme Automatic monitoring Automatische Überwachung/Selbstüberwachung

3.7.6 EN 292-1

Hazõr bulunma (bir makinenin) Availability (of a machine) Verfügbarkeit (einer Maschine)

6.2.6 EN 292-2

B Endirekt güvenlik fonksiyonlar õ Backup safety function Indirekt wirkende 3.13.2 EN 292-1




19

SicherheitsfunktionSed (Engel) Barrier Sperre 3.22 EN 292-1Temel kavramlar Basic concepts Grundbegriffe

Yanõk Burn Verbrennung 4.3 EN 292-1Yanõk Burn Verbrennung 4.4 EN 292-1

CKasa, kutu Casing Gehäuse 3.22 EN 292-1 Ağõrlõk merkezi Centre of gravity Schwerpunkt 5.5.1.a EN 292-2Yonga Chip Spain 4.2.2.1 EN 292-2Temizleme Cleaning Reiningung 3.11.a.3 EN 292-1Renk Colour Farbe 5.4 EN 292-2

Renk Colour Farbe 5.5.2.e EN 292-2İşletmeye alma Commissioning Inbetriebnahme 3.11.a.2 EN 292-1Ortak sebebli ar õza /Ortak tarzlõ ar õza

Common cause failure/Common mode failure

Systematischer Mehrfachausfall 3.7.5 EN 292-2

Yapõlõş/yapõm Construction Herstellung/Bau 3.11.a.1 EN 292-1Tutucu Containment Kapselung/Fernhaltung 4.2.2.1 EN 292-2Kumanda Control Steuerung 3.1 EN 292-1Kumanda tertibatõ Control device Steuereinrichtung A EN 292-1Kumandalõ koruyucu Control guard Steuernde trennend

Schutzausrüstung

3.22.6 EN 292-1

Kumandalõ koruyucu Control guard Steuernde trennendSchutzausrüstung

4.2.2.5 EN 292-2

Kumanda tarzõ Control mode Steuerungsart 3.13.1.b EN 292-1Kumanda tarzõ Control mode Steuerungsart 3.7.10 EN 292-2Kumanda sistemi Control system Steuersystem/Steuerung 3.7 EN 292-2Köşe (keskin- ) Corner (sharp-) Scharfe Ecke 3.1 EN 292-2Kapak Cover Abdeckung 3.22 EN 292-1Kiritik eleman Critical element Kritisches Bauteil 3.7.5 EN 292-2

Ezilme tehlikesi Crushing hazard Gefahrdung durchQuetschen 3.2 EN 292-2

Ezilme tehlikesi Crushing hazard Gefahrdung durchQuetschen

4.2.1 EN 292-1

Ezilme bölgesi Crushing zone Quetschbereich 4.2.2 EN 292-1Kesici takõm Cutting element Schneidelement 4.2.2 EN 292-1Kesilme tehlikesi Cutting hazard Gefahrdung durch

Schneiden/Abschneiden4.2.1 EN 292-1




20

D Sağlõğa zararlõ olma Damage to health Gesundheitsschadigung 6.2.a EN 292-1

Sağlõğa zararlõ olma Damage to health Gesundheitsschadigung 6.2.b EN 292-1Tehlike Danger Gafahr 5.4 EN 292-2Tehlike bölgesi Danger zone Gefahrbereich 3.10 EN 292-1Tehlike bölgesi Danger zone Gefahrbereich 3.12 EN 292-2

İşletme dõşõ bõrakma De-commissioning Auβerbetriebnahme 3.11.a.4 EN 292-1Devre dõşõ etme(Bir güvenlik tertibatõnõn)

Defeating (of a safety device) Umgehen (einer Schutzeinrichtung)

3.10 EN 292-2

Devre dõşõ etme

(Bir güvenlik tertibatõnõn)

Defeating (of a safety device) Umgehen (einer

Schutzeinrichtung)

4.2 EN 292-2

Devre dõşõ etme(Bir ikaz tertibatõnõn)

Defeating (of warning device) Umgehen (einer Warnanlage) 5.3 EN 292-2

Basõnç kalkmasõ Depressurizing Druckentspannung-entlastung 3.8 EN 292-2Tasar õm (bir makinenin) Design (of machine) Gestaltung/Konstruktion

(einer Maschine)3.11 EN 292-1

Tasar õm (bir makinenin) Desing (of machine) Gestaltung/Konstruktion(einer Maschine)

5.1 EN 292-1

Teşhis sistemi Diagnostic system Diagnosesystem 6.2.6 EN 292-2

Diyağram (el kitabõnda) Diagram (in the handbook) Diagramm (in der Betriebsanleitung)

5.5.1.c EN 292-2

Direkt temas Direct contact Direktes Beruhren 4.3 EN 292-1Sökülme (bir makinenin) Dismantling

(of a machine) Abbau (einer Maschine) 3.11.a.4 EN 292-1

Sökülme (bir makinenin) Dismantling(of a machine)

Abbau (einer Maschine) 3.4 EN 292-1

Görüntü Display Anzeige A EN 292-1 Atõk (bir makinenin) Disposal (of a machine) Entsorgung

(einer Maschine)

3.11.a.4 EN 292-1

Kafes Door Tür 3.22 EN 292-1Şekil (el kitabõnda) Drawing

(in the handbook)Zeichnung (in der Betriebsanleitung)

5.5.1.e EN 292-2

İçine çekme/ yakalama tehlikesi Drawing-in/trapping hazard Gefahrdung durchEinziehen/Fangen

4.2.1 EN 292-1

Toz Dust Staub 4.8 EN 292-1Dinamik kararlõlõk Dynamic stability Dynamische Standsicherheit 6.2.5 EN 292-2




22

Aussetzung einer GefahrdungTehlikeye maruz kalma Exposure to hazard Gefahrdungsexposition/

Aussetzung einer Gefahrdung3.18 EN 292-1

Tehlikeye maruz kalma Exposure to hazard Gefahrdungsexposition/ Aussetzung einer Gefahrdung

6.2.a EN 292-1

Tehlikelere maruz kalma(sõnõrlama)

Exposure to hazards(limiting-)

Begrenzung der Gefahrdungsexposition

3.10 EN 292-2




3.11 EN 292-2




3.12 EN 292-2

F Ar õzada güvenli durum (tehlikeyeyol açan ar õzanõn en azaindirilmesi)

Fail-safe condition (minimizedfailure to danger)

Siceres Fehlverhalten 3.17 EN 292-1

Ar õza Failure Ausfall 3.16 EN 292-1 Ar õza Failure Ausfall 3.17 EN 292-1Tehlikeye yol açan ar õza Failure to danger Ausfall, der zum gefahrlichen Zustand führt 3.16 EN 292-1Düşme tehlikesi Falling hazard Absturzgefahrdung 4.2.3 EN 292-1Hatalõ durum Fault Fehlzustand 3.7 EN 292-2

Hata bulma Fault finding Fehlersuche 3.11.a.3 EN 292-1Hata bulma Fault finding Fehlersuche 6.2.6 EN 292-2Sabit koruyucu Fixed guard Feststehende trennende

Schutzeinrichtung3.22.1 EN 292-1

Sabit koruyucu Fixed guard Feststehende trennendeSchutzeinrichtung

4.1.2 EN 292-2

Sabit koruyucu Fixed guard Feststehende trennendeSchutzeinrichtung

4.2.2.2 EN 292-2

Tahmin edilebilir kötü kullanma Foreseeable misuse Vorhersehbarer Miβbrauch 3.12 EN 292-1

Tahmin edilebilir kötü kullanma Foreseeable misuse Vorhersehbarer Miβbrauch 5.2.3 EN 292-1Temel Foundation Fundament 6.2.5 EN 292-2Sürtünme ve aşõnma tehlikesi Friction or abrasion hazard Gefahrdung durch Reibung/

Abrieb4.2.1 EN 292-1

G Koruyucu Guard Trennende Schutzeinrichtung 3.22 EN 292-1Koruyucu Guard Trennende Schutzeinrichtung 4.1 EN 292-2Koruyucu Guard Trennende Schutzeinrichtung 4.2.2 EN 292-2

Ü




23

H

Elle yapõlan işler - Handling Handhabung 5.5.1.a EN 292-2(yükleme/boşaltma)Elle yapõlan işler Handling Handhabung 6.2.3 EN 292-2(yükleme/boşaltma)Mantõk tabanlõ devre Hardware based logic Kontakbehaftete Schaltung 3.7.7 EN 292-2Tehlike Hazard Gefahrdung 3.10 EN 292-2Tehlike Hazard Gefahrdung 3.5 EN 292-1Tehlike Hazard Gefahrdung 3.5 EN 292-1Tehlike kombinasyonu Hazard combination Kombination von

Gefahrdungen

4.10 EN 292-1

Malzeme ve cisimlerin sebepolduğu tehlike

Hazard generated bymaterial and substances

Gefahrdung durchWerkstoff/andereStoffe od. Substanzen

4.8 EN 292-1

Ergonomik prensiplerin ihmaledilmesinin sebep olduğu tehlike

Hazard generated byneglecting ergonomicsprinciples

Gefahrdung durchVernachlassigungergonomischer Prinzipien

4.9 EN 292-1

Gürültünün sebep olduğu tehlike Hazard generated by noise Gefahrdung durc Larm 4.5 EN 292-1Radyasyonun sebep olduğu tehlike Hazard generated by radiation Gefahrdung durch Strahlung 4.7 EN 292-1

Titreşimin sebep olduğu tehlike Hazard generated by vibration Gefahrdung durch Vibration 4.6 EN 292-1Yanlõş çalõştõrmanõn sebep olduğutehlike

Hazardous malfunctioning Gefahrdung durchFehlfunktion (en)

3.7.11 EN 292-2

Yanlõş çalõştõrmanõn sebep olduğutehlike

Hazardous malfunctioning Gefahrdung durchFehlfunktion (en)

3.7.3 EN 292-2

Tehlikeli durum Hazardous situation Gefahrdungssituation 3.6 EN 292-1Tehlikeli durum Hazardous situation Gefahrdungssituation 3.7.5 EN 292-2Tehlikeli durum Hazardous situation Gefahrdungssituation 5.2 EN 292-1Tehlikeli durum Hazardous situation Gefahrdungssituation 6.1.1 EN 292-2

Isõ Heat Hitze 3.7.3 EN 292-2Isõ kaynağõ Heat source Warmequelle 4.4 EN 292-1Yüksek basõnç altõndaki sõvõnõnf õşkõrmasõnõn sebep olduğu tehlike

High pressure fluid ejectionhazard

Gefahrdung durch Herausspritzen vonFlüssigkeit unter hohem Durck

4.2.1 EN 292-1

Kendiliğinden eski konumunu alankumanda

Hold-to-run control Befehlseinrichtung mit selbsttatiger Rückstellung(Tippschalter)

3.23.2 EN 292-1

ICS 13 110 01 040 13 TÜRK STANDARDI TS EN 292 1/O k 1996




24

IHidrolik donanõm Hydraulic equipment Hydraulische Ausrüstung 3.8 EN 292-2Darbe (şok) Impact Stoβ 3.7.3 EN 292-2

Darbenin (şokun) sebep olduğutehlike

Impact hazard Gefhrdung durch Stoβ 4.2.1 EN 292-1

İndeks Index Verzeichnis B EN 292-1İndeks Index Verzeichnis D EN 292-2İndeks (el kitabõnda) Index (of the instruction

handbook)Verzeichnis (in der Betriebs od. Gebrauchs-anleitung)

5.5.2.f EN 292-2

Dolaylõ temas Indirect contact Indirektes Berühren 4.3 EN 292-1Kullanma için bilgilendirme Information for use Benutzerinformation 3.20 EN 292-1Kullanma için bilgilendirme Information for use Benutzerinformation 5 EN 292-2

Zati güvenli eleman Inherently safe component Eigensicherer Bauteil 3.7.3 EN 292-2Yaralanma Injury Verletzung 3.1 EN 292-2Yaralanma Injury Verletzung 6.2.a EN 292-1Yaralanma Injury Verletzung 6.2.b EN 292-1Muayene Inspection Überwachung Tab.1 EN 292-1Muayene Inspection Überwachung 3.7.9 EN 292-2Muayene Inspection Überwachung 5.7.2 EN 292-1Muayene (sõklõğõ) Inspection (Frequency of-) Überwachung(Haufigkeit der-) 5.4.c EN 292-2Tesis etme Installation Anlage 6.2.2.b EN 292-2

Tesis etme (makinenin) Installation (of the machine) Installation (der Maschine) 3.11.a.2 EN 292-1Tesis etme (makinenin) Installation (of the machine) Installation (der Maschine) 5.1.3 EN 292-2Talimat el kitabõ Instruction handbook Bertriebsanleitung 3.12 EN 292-1Talimat el kitabõ Instruction handbook Bertriebsanleitung 5.5 EN 292-2Talimatlar Instructions Anleitungen 3.12 EN 292-1Talimatlar Instructions Anleitungen 5.5 EN 292-2Yalõtõm ar õzasõ Insulation failure Isolierungsfehler 3.7.3 EN 292-2Yalõtõm ar õzasõ Insulation failure Isolierungsfehler 4.3 EN 292-1Makinenin amaçlanan kullanõlmasõ Intended use of a machine Bestimmungsgemaβe Verwendung einer

Maschine

3.12 EN 292-1

Ara kilit (ara kilitleme tertibatõ) Interlock (interlocking device) Verriegelungseinrichtung(Verriegelung)

3.23.1 EN 292-1

Koruyucu kilitlemeli ara kilit (arakilitleme tertibatõ)

Interlock (interlocking device)with guard locking

Verriegelung mit Zuhaltung 3.22.5 EN 292-1

Ara kilitlemeli koruyucu Interlocking guard Verriegelte trennendeSchutzeinrichtung

3.22.4 EN 292-1

Koruyucu kilitlemeli ara kilitlemelikoruyucu

Interlocking guard with guardlocking

Verriegelte trennende Schutzeinrichtung mitZuhaltung

3.22.5 EN 292-1



ICS 13 110;01 040 13 TÜRK STANDARDI TS-EN 292-1/Ocak 1996




26

Yanlõş çalõştõrma Malfunction (malfunctioning) Fehlfunktion 3.13.1 EN 292-1Yanlõş çalõştõrma Malfunction (malfunctioning) Fehlfunktion 5.2.2.b EN 292-1Elle kumanda Manual control Handsteuerung 3.7.8 EN 292-2

Elle kumanda (tahrik mekanizmasõ) Manual control (Actuator) Stellteil 3.23.3 EN 292-1Elle kumanda (tahrik mekanizmasõ) Manual control (Actuator) Stellteil 3.23.4 EN 292-1Elle kumanda (tahrik mekanizmasõ) Manual control (Actuator) Stellteil 3.6.6 EN 292-2Elle kumanda (tahrikmekanizmasõ)

Manual control (Actuator) Stellteil 3.7.8 EN 292-2

Elle kumanda (tahrikmekanizmasõ)

Manual control (Actuator) Stellteil A EN 292-1

İşaretleme Marking Kennzeichnung 5.4 EN 292-2Malzeme Material Material 3.3.b EN 292-2

Dönen parçalar õn en yüksek hõzõ Maximum speed of rotating parts Maximale Drehzahl von rotierenden Teilen 5.4.c EN 292-2Mekanik tehlike Mechanical hazard Mechanische Gefahrdung 4.2 EN 292-1Mekanik caydõrma / engel olmatertibatõ

Mechanical restraint device Durch Formschluβ wirkendeSchurzeinrichtung

3.23.6 EN 292-1

Nem Moisture Feuchtigkeit 3.7.3 EN 292-2Nem Moisture Feuchtigkeit 5.5.1.b EN 292-2Hareketli koruyucu Movable guard Bewgliche trennende Schutzeinrichtung 3.22.2 EN 292-1Hareketli koruyucu Movable guard Bewgliche trennende Schutzeinrichtung 4.2.2.3 EN 292-2

NGürültü Noise Larm 4.5 EN 292-1Normal işleme Normal operation Normaler Betrieb 4.1.3 EN 292-2Normal işlem Normal operation Normaler Betrieb 4.1.2 EN 292-2

O İşlem Operation Betrieb 3.11.a.3 EN 292-1İşleme parçasõ Operative part Betriebsteil 3.10 EN 292-2İşleme parçasõ Operative part Betriebsteil A EN 292-1

“Operatör- makine “ arabirimi Operator-machine interface Schnittstelle (Wechselbeziehung)Operator-Maschine 3.6 EN 292-2

“Operatör- makine “ arabirimi Operator-machine interface Schnittstelle (Wechselbeziehung)Operator-Maschine

5.1 EN 292-1

“Operatör- makine “ arabirimi Operator-machine interface Schnittstelle (Wechselbeziehung)Operator-Maschine

A EN 292-1

Yönlendirilmiş ar õza modu Oriented failure mode component Bauteil mit definiertem Ausfallverhalten 3.7.4 EN 292-2 Aşõr õ yük (elektrik) Overloading (Electrical-) Überlastung (Elektrische) 3.9 EN 292-2 Aşõr õ yük (mekanik) Overloading (Mechanical-) Überlastung (Mechanische) 3.3.a EN 292-2



;

28

Risk Risk Risiko 5 EN 292-1Risk Risk Risiko 6 EN 292-1Risk (sõnõrlandõr õlmasõ) Risk (Limitation of the-) Begrenzung des Risikos 5.3 EN 292-1

Risk değerlendirilmesi Risk asessment Risikobewertung 3.8 EN 292-1Riskin tasar õm yoluyla azaltõmasõ Risk reduction by design Risikominderung durch Konstruktion 3 EN 292-2Riskin tasar õm yoluyla azaltõlmasõ Risk reduction by design Risikominderung durch

Konstruktion3.18 EN 292-1

S Güvenlik koruyucusu (koruyucuve/veya güvenlik tertibatõ)

Safeguard (guard and/or safety device) Schutzeinrichtung 5 EN 292-1

Güvenlik koruma tedbirleri Safeguarding Schutzmaβnahmen (Technische) 3.19 EN 292-1

Güvenlik koruma tedbirleri Safeguarding Schutzmaβnahmen (Technische) 4 EN 292-2Direkt güvenlik fonksiyonu Safety critical function Direkt wirkende Sicherheitsfunktion 3.13.1 EN 292-1Güvenlik tertibatõ Safety device Nicht trennde Schutzeinrichtung 3.23 EN 292-1Güvenlik tertibatõ Safety device Nicht trennde Schutzeinrichtung 4.1 EN 292-2Güvenlik fonksiyonu Safety function Sicherheitsfunktion 3.13 EN 292-1Güvenlik fonksiyonu Safety function Sicherheitsfunktion 3.7 EN 292-2Güvenlik ölçümü Safety measure Sicherheitsmanβnahme 5 EN 292-1Bir makinenin güvenliği Safety of a machine Sicherheit einer Maschine 3.4 EN 292-1Güvenlikle alakalõ direkt

fonksiyonlar

Safety-critical function Sicherheitsbedingte Funktion 3.13.1.b EN 292-1

Haşlanma Scald Verbrühung 4.4 EN 292-1Ekran Screen Schirm 3.22 EN 292-1Seçici anahtar õ Selector switch Wahlschalter 3.7.7 EN 292-2Duyarlõ engel Sensitive barrier Schaltbarriere 4.1.2.d EN 292-2 Algõlayõcõ Sensor Sensor A EN 292-1 Algõlayõcõ Sensor Sensor 3.7.10 EN 292-2Kurma Setting Einstellen 3.11.a.3 EN 292-1Kurma Setting Einstellen 3.12 EN 292-2

Kurma ( - için Kumanda tarzõ) Setting (Control mode for-) Steuerungsart zum Einstellen 3.7.10 EN 292-2Kurma noktasõ Setting point Einstellpunkt 3.12 EN 292-2Bölme tehlikesi Severing hazard Gefahrdung durch Abschneiden 4.2.1 EN 292-1Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefahrdung durch Scheren 3.2 EN 292-2Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefahrdung durch Scheren 4.1.1 EN 292-2Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefahrdung durch Scheren 4.2.1 EN 292-1Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefahrdung durch ScherenSõğõnak Shelter Unterstand 6.1.2 EN 292-2Kõsa-devre Short-circuit Kurzschluβ 3.9 EN 292-2




29

Kõsa-devre Short-circuit Kurzschluβ 4.3 EN 292-1Sinyal Signal Signal 3.20 EN 292-1Sinyal Signal Signal 3.6.7 EN 292-2

Sinyal Signal Signal 5 EN 292-2Siren Siren Sirene 5.3 EN 292-2Kayma tehlikesi Slip hazard Gefhrdung durch Rutschen 4.2.3 EN 292-1Yazõlõm Software Software 5.2.2.b EN 292-1Boşluk sõnõr õ Space limit Raumliche Grenze 5.1 EN 292-1Hõz Speed Geschwindigkeit 4.2.2 EN 292-1Kararlõlõk Stabilty Geschwindigkeit 4.2.2 EN 292-1Kararlõlõk Stabilty Stabilitat, Standfestigkeit 6.2.5 EN 292-2Zõmbalama/saplama tehlikesi Stabbligng/Puncture hazard Stabilitat, Standfestigkeit 4.2.1 EN 292-1

Merdivenler Stairs Treppe 6.2.4 EN 292-2Statik elektrik Static electricity Statische Elektrizitat 3.7.3 EN 292-1Statik elektrik Static stability Statische Stabilitat 6.2.5 EN 292-2Durdurma Stopping Stillsetzen 5.1.1.d EN 292-2Depolama(bir makinenin) Storage (of a machine) Lagerung (einer Maschine) 5.5.1.a EN 292-2Zorlama (çevre) Stress (Environmental-) Umwelteinfluβ 3.7.3 EN 292-2Zorlama (mekanik) Stress (Mechanical-) Mechanische Beanspruchung 3.3.a EN 292-2 Anahtar (Şalter) Switch Schalter 3.7.7 EN 292-2Sembol Symbol Symbol 3.20 EN 292-1

Sembol (talimat kitabõnda) Symbol (in the instruction handbook) Symbol (in der Betriebsanleitung) 5.5.2.a EN 292-2

T Taşõnabilir kumanda birimi Teach pendant (portable control unit) Tragbares Steuergerat

Schwenkarmschalttafel3.7.10 EN 292-2

Taşõnabilir kumanda birimi Teach pendant (portable control unit) Tragbares SteuergeratSchwenkarmschalttafel

3.7.8.e EN 292-2

Öğretme (program lama) Teaching (programming) Teachen/Programmierung 3.11.a.3 EN 292-1Öğretme (programlama Teaching (programming) Teachen/Programmierung 4.1.4 EN 292-2

Isõ tehlikesi Thermal hazard Gefahrdung durch Warme 4.4 EN 292-1Eğitim Training Ausbildung 5.5 EN 292-1Eğitim Training Ausbildung 5.5.1.d EN 292-2Eğitim Training Ausbildung Tab.1 EN 292-2Nakliye Transport Transport 3.11.a.2 EN 292-1Hassas algõlama tertibatõ Trip device Schutzeinrichtung mit

Annaherungs-reaktion3.23.5 EN 292-1

Yakalama tehlikesi Trip hazard Gefahrdung durch Stolpern 4.2.3 EN 292-1Tunel koruyucu Tunnel guard Tunnelförmige trennende 4.1.2.a EN 292-2




30

Schutz-einrichtungİki el kumanda Tertibatõ Two-hand controls device Zweihandschaltung 3.23.4 EN 292-1İki el kumanda Tertibatõ Two-hand controls device Zweihandschaltung 4.1.3.e EN 292-2

UBeklenilmeyen/kasti olmayançalõşmaya başlama

Unexpected/unintended start-up Unerwarteter/ Unbeabsichtigter Anlauf 3.15 EN 292-1

Beklenilmeyen/kasti olmayançalõşmaya başlama

Unexpected/unintended start-up Unerwarteter/ Unbeabsichtigter Anlauf 3.13.1 EN 292-1

Beklenilmeyen/kasti olmayançalõşmaya başlama

Unexpected/unintendedstart-up

Unerwarteter/Unbeabsichtigter Anlauf

3.7 EN 292-2

Boşaltma (işparçasõnõn geri

alõnmasõ) / yükleme(bir makineninbeslenmesi)

Uloading (removal of

workpieces) / Loading (feedingof a machine)

Ent-/Beladearbeit

(Entnahme-undBeschickungstatigkeiten

2.11 EN 292-2

Kullanma (bir makinenin) Use (of a machine) Einsatz/Gebrauch (einner Maschine) 3.11.a.3 EN 292-1

V Valf Valve Verteiler 3.7.7 EN 292-2Buhar Vapour Dampf 5.5.1.c EN 292-2Titreşim Vibration Vibration 3.7.3 EN 292-2Titreşim Vibration Vibration 4.6 EN 292-1

Titreşim Vibration Vibration 5.2.2.b EN 292-1

WYürüme sahasõ Walking area Fuβgangbereich 6.2.4 EN 292-2Yürüyüş yolu Walkway Fuβgangerweg 6.2.4 EN 292-2İkaz Warning Warnung 5.4 EN 292-2İkaz tertibatõ Warning device Warnanlage 5.3 EN 292-2Çalõşma çevresi Work environment Umgebung 4.4 EN 292-1Çalõşan bölüm Working part Arbeitsteil A EN 292-1

Yazõlõ ikaz Written warning Schriftliche Warnhinweise 5.4 EN 292-2

ZSõf õr enerji durumu Zero energy state Energiezustand Null 6.2.2 EN 292-2

533_ts en 292-1

Documents