52 yapi tanitim ‹ki zaman aras›ndaegemimarlik.org/87/12.pdf · aydinlatma danifimaniplanlux...
TRANSCRIPT
52
YAPI TANITIM
EGE M‹MARLIK EYLÜL 2014
aklafl›k 3,5 y›l boyunca tüm
aflamalar›yla çal›flma masam›zda
olan Tarih Öncesi Yaflam Müzesi
mesleki olarak ele al›nd›¤›nda, bafltan
koydu¤umuz prensip tasar›m fikirlerinin
fazla zayiat vermeden yap›ya dönüflmüfl
olmas› bizim için önemli. Bu anlamda
ortaya ç›kan yap›n›n detay ölçe¤indeki
ar›zalar› ve uygulama s›k›nt›lar› bir
kenara b›rak›l›rsa kendi ad›m›za birçok
aç›dan tatmin edici oldu¤unu
söylemeliyiz.
Bununla birlikte iflin bir baflka
boyutunun ve bizce bir yap› tasarlamak
ve infla etmekten daha da önemli olan
s›f›rdan bir “kurum”, bir “kültür oda¤›”
yaratma süreci konusunda yaflad›¤›m›z
deneyimin de önemli oldu¤unu
düflünüyoruz. Süreç içerisinde mimari
proje hizmetlerinin yan›nda, asl›nda
pratikte mimari hizmet kapsam›na
girmeyen birçok ifl kalemini de üstlenme
flans›n› bulduk. Bunlardan baz›lar›,
kurumsal kimlik tasar›m›, marka ve
iletiflim stratejisinin belirlenmesi, kurum
uzun vadeli aktivite planlamas›, kurum
iflletme esaslar› belgesinin yaz›m›,
kurum personelinin müzecilik alan›nda
e¤itimi gibi hizmetler. Baz› hizmetleri
ise do¤rudan biz vermedik ancak
iflverenin yönlendirdi¤imiz
profesyonellerle çal›flmas›n› sa¤lad›k.
Örne¤in tüm süreç ile ilgili bir video
belgesel haz›rlanmas›, kuruma özel bir
hediyelik eflya koleksiyonu
oluflturulmas› gibi… Bu süreçte talepler
hep bizden geldi ancak karfl›m›zda bu
taleplerin gereklili¤i konusunda fazla
u¤raflmadan ikna edebildi¤imiz bir
iflverenin olmas› hem bizim aç›m›zdan
hem ortaya ç›kan yap› / kurum
aç›s›ndan oldukça flansl› bir durumdu.
‹flin sa¤l›kl› yürümesi için her türlü
fedakarl›¤› gösteren, hatta gerekti¤inde
risk almaktan da çekinmeyen Bornova
Belediyesi personeline ve yetkililerine
teflekkür etmeliyiz.
Bu anlamda Türkiye’de, özellikle de
kamu kurumu statüsündeki bir iflverenle
yaflad›¤›m›z bu de¤erli deneyimin
benzer kurumlara, profesyonellere ve
süreçlere örnek olmas›n›, Yeflilova
Höyü¤ü gibi yüzlerce arkeolojik alan›
bar›nd›ran bu co¤rafyan›n potansiyeli
henüz tam olarak kullan›lamayan kültür
altyap›s› için stratejik bir yol gösterici
olmas›n› dileriz.
Yar›flmada birinci olduktan sonraki
süreçte, iflin içine girdikçe bilgi sahibi
oldu¤umuz kadar›yla sürecin bafllang›c›
daha geriye, 2003 y›l›nda alandaki ilk
buluntular›n keflfine kadar uzan›yor.
‹zmir Körfezi’ne kufl uçuflu 4 km
mesafede, eski Bornova Ovas›’nda
Y
YEfi‹LOVA HÖYÜ⁄Ü ARKEOLOJ‹K KAZI ALANININ KOMfiU PARSEL‹NDEYER ALAN TAR‹H ÖNCES‹ YAfiAM MÜZES‹, FORMU, ARAZ‹YEYERLEfi‹M‹ VE MALZEME SEÇ‹M‹YLE 8500 YIL ÖNCES‹ VE BUGÜNARASINDA MEKANSAL B‹R ARA KES‹T OLUfiTURMAYI HEDEFL‹YOR
Evren Baflbu¤
‹ki ZamanAras›nda...
YAPI ADI Bornova BelediyesiTarih Öncesi Yaflam MüzesiM‹MAR‹ GRUBU steb | studioevren baflbu¤ Mimarl›kLtd. fiti: Evren Baflbu¤,
Hüseyin Komfluo¤lu, Tuba
Tuncal›, Umut Baflbu¤,
Dilflad Kurto¤lu, Can Özcan,
Mü¤e Bilgi Baflbu¤, Özcan
Kayg›s›z.
Scra Mimarl›k Ltd. fiti: Ramazan Avc›, Seden Cinasal
Avc›, Mesut Dural, Gamze Kahya, Suzan Bahtiyar
MÜHEND‹SL‹K GRUBU Konkan Mühendislik Ltd. fiti.,Methal Mühendislik Ltd. fiti., Proje Is› MühendislikLtd. fiti., Egetek Makina Mühendislik Ltd. fiti., LevayElektrik Mühendislik A.fi., Atilla Eser Mühendislik Ltd.fiti.AYDINLATMA DANIfiMANI Planlux Mimari Ayd›nlatmaLtd. fiti., Korhan fiiflman, Elif AyalpPEYZAJ DANIfiMANI Ebru BingölANA YÜKLEN‹C‹ Petek-Aras & Ümsan Ortak GiriflimiMÜZE KURUCU KÜRATÖRÜ Yrd. Doç. Dr. Zafer DerinMÜZE DANIfiMANI Prof. Dr. Ayflen SavaflMÜZE DANIfiMA KURULU Yrd. Doç. Dr. Zafer Derin,Prof. Dr. Ayflen Savafl, Robert Paul McMillen, AdrianC.S. Saunders, Evren Baflbu¤YEfi‹LOVA HÖYÜ⁄Ü KAZISI T. C. Kültür ve TurizmBakanl›¤›, Ege Üniversitesi, Bornova BelediyesiSERG‹ S‹STEMLER‹ Turrek Fuar Standlar› Sergi SistemleriANA SPONSOR Bornova BelediyesiM‹MAR‹ KONSEPT steb | studio evren baflbu¤ Mimarl›kLtd. fiti., Evren Baflbu¤‹LET‹fi‹M VE MARKA DANIfiMANI ‹yi fieyler Yay›nc›l›kYap›m Ltd. fiti., Robert Paul McMillen, Füsun Gençsü
ÖDÜLLER
2010 - Tarihi Kentler Birli¤i Tarihi ve Kültürel Miras›Koruma ve Uygulamalar›n› Özendirme Yar›flmas› - Ödül
2012 - 13. Ulusal Mimarl›k Sergisi ve Ödülleri / ProjeDal› - Ödül Aday›
2012 - Dünya Mimarl›k Festivali (WAF) Ödülleri /Kültürel Projeler Dal› - Finalist
53
YAPI TANITIM
(günümüzde Forum Bornova, Ifl›kkent
E¤itim Kampüsü ve Bornova Anadolu
Lisesi aras›nda kalan üçgen içinde),
Çimentafl firmas›na ait, henüz
yap›laflmam›fl bakir bir arazide
keflfedilen buluntular ‹zmir’in tarihsel
arka plan›n› MÖ 6.500 y›llar›na kadar
uzat›yor. Böylece Yeflilova Höyü¤ü ile
yak›n çevresinde yer alan ‹peklikuyu ve
Yass›tepe Höyükleri, Agora (Kadifekale)
ve Smyrna (Bayrakl›) yerleflimlerinin
önüne geçerek “ilk ‹zmir” olarak
an›lmaya bafll›yor. Ege Üniversitesi Fen
Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü
ö¤retim üyesi arkeolog Yrd. Doç. Dr.
Zafer Derin taraf›ndan bafllat›lan kaz›
çal›flmalar› 2003’den itibaren yaz aylar›
boyunca kesintisiz olarak devam ediyor.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanl›¤›
himayesinde gerçeklefltirilen kaz›lara
Bornova Belediyesi de lojistik destek
veriyor. Ayn› zamanda 2009 y›l›ndan bu
yana ilkö¤retim ça¤›ndaki çocuklara
yönelik düzenlenen “Zaman Yolculu¤u”
aktivitesi de alanda infla edilen “Neolitik
Köy” içerisinde gerçeklefltiriliyor.
Yeflilova Höyü¤ü arkeolojik kaz›
alan›na komflu parselde, hem buradan
ve çevredeki di¤er höyüklerden
ç›kar›lacak buluntular›n
sergilenebilece¤i hem de bölgenin
arkeolojik kültür katmanlar› hakk›nda
ziyaretçilerin bilgilendirilece¤i bir
“Ziyaretçi Merkezi” infla etme fikri, kaz›
baflkan›, arkeolog Yrd. Doç. Dr. Zafer
Derin taraf›ndan gelifltirildi. Düflünülen
yap› kompleksinin arkeolojik kaz›
alan›n›n hemen bitiflik parselinde olmas›,
dünyada bile çok az örne¤i bulunan
flansl› bir durum. Ancak bu heyecan
verici potansiyel, ayn› zamanda henüz
tipolojisi oluflmam›fl ve çözülmesi
gereken sofistike bir mimari problemi
de beraberinde getiriyordu. Dönemin
Bornova Belediye Baflkan› Sn. Kamil
Okyay S›nd›r’›n oldukça öngörülü
yönlendirmesiyle tasar›m›n ulusal
düzeyde bir mimari proje yar›flmas›
süreciyle elde edilmesine karar verildi.
Yar›flma, Bornova Belediyesi
taraf›ndan 22 Haziran 2010 tarihinde
“Mimarl›k, Peyzaj Mimarl›¤›, Mühendislik,
Kentsel Tasar›m Projeleri, fiehir ve
Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri
Yar›flma Yönetmeli¤i” esaslar›na göre
ilan edildi. Yar›flma flartnamesinde
yar›flma alan› üç ana parçaya bölünmüfl
biçimde yar›flmac›lara verildi.
Alan›n büyük k›sm›n› (%70) kaplayan
A1 / 1. Derece Arkeolojik Sit Alan›
üzerinde hiçbir yap›laflma istenmiyor,
yaln›zca ileride kaz› alan›n›n üzerinin
do¤a koflullar›ndan korunabilmesi için,
tasarlanacak yap›yla bütünlük içinde ele
al›nmas› beklenen bir “Kaz› Üst Örtüsü”
önerisi ve kaz› alan›nda dolafl›m için
geçici platformlar›n düzenlenmesi talep
ediliyordu. Ayn› zamanda çocuklar için
bir “Deneysel Kaz› Alan›” ve alan›n
tümünün panoramik olarak
görülebilmesi için bir seyir teras› önerisi
de yar›flmac›lardan beklenenler
aras›ndayd›.
Daha önceden topra¤› belediye
taraf›ndan park ve bahçelerde
kullan›lmak üzere çekilmifl olan A3 / 3.
Derece Arkeolojik Sit Alan› üzerinde ise
içinde sergi alanlar›, e¤itim birimleri,
54
YAPI TANITIM
EGE M‹MARLIK EYLÜL 2014
55
YAPI TANITIM
EGE M‹MARLIK EYLÜL 2014
sosyal birimler, Kaz› Evi ve di¤er destek
birimlerini bar›nd›racak karma ifllevli bir
mimari yap› program› isteniyordu. Alan
yaklafl›k 310 m. X 70 m. boyutlar›nda
kuzeybat› - güneydo¤u do¤rultusunda
uzanan bir geometriye sahipti. Alan›n
güneybat› çeperini ›slah edilmifl dere
yata¤› belirlerken, kuzeydo¤u çeperini
ise A1 alan›yla aras›nda uzanan 310 m.
uzunlu¤undaki s›n›r belirliyordu. Daha
sonraki süreçte tasar›m yaklafl›m›m›zda
da önemli bir yere sahip olacak bu uzun
s›n›r programdaki tüm gerilimi de
üzerinde toplayan bir veriydi.
Alana yaklafl›mda önemli bir yere
sahip olan YA / Köprü ve Yaklafl›m
Alan› ise yar›flmac›lardan ileriye dönük
önerilerin beklendi¤i bir aland›. Dere
yata¤›n›n kent taraf›nda kalan bölümü
ile höyük taraf›na ulaflmak için
kullan›lacak 2 tafl›t köprüsünün tasar›m›
için prensip kararlar gelifltirilmesi
bekleniyordu. Ancak idare taraf›ndan
biraz da kaz› alan›na ulafl›m sorununun
hemen çözülebilmesi ad›na yar›flma
sonuçlar› beklenmeden bu alanlarla ilgili
bir tasar›m çal›flmas› yapt›r›larak bir
kent park› ve iki köprünün uygulamas›
tamamland›. Alan kapsam›ndaki iki
köprü ile ilgili olarak müze uygulama ve
inflaat sürecinde alan›n mimari dil
bütünlü¤ü endiflesi ile taraf›m›zdan
haz›rlanan tadilat projeleri, idare
taraf›ndan kabul edildi ancak henüz
uygulama aflamas›na geçilebilmifl de¤il.
fiartnamede yar›flmac›lardan
beklenen bir baflka öneri ise alanda
tasarlanacak yap› kompleksinin bir
flekilde çevredeki di¤er höyüklerle
görsel iletiflim kurmas›n›n yollar›n›n
araflt›r›lmas›yd›. Proje kapsam›nda
önerdi¤imiz “meflale” bu talebi
karfl›lamak üzere tasarlanm›fl bir mimari
ögedir.
“Yeflilova Höyü¤ü Ziyaretçi Merkezi
Mimari Proje Yar›flmas›” bizim için o
zamana kadar süregiden ortakl›klar›m›z›
baflka bir boyuta tafl›maya karar
verdi¤imiz, ofisimizi ve çal›flma
organizasyonumuzu ‹zmir merkezli
olarak yeniden kurgulad›¤›m›z hareketli
bir döneme rastlad›. Proje süreci, scra
(Seden C‹nasal Avc›, Ramazan Avc›)
grubuyla birlikte yaratt›¤›m›z oldukça
verimli bir iflbirli¤i içinde yürüdü.
Biz “Yeflilova Höyü¤ü Ziyaretçi
Merkezi Mimari Proje Yar›flmas›”n›,
bafl›ndan itibaren konusu itibariyle
oldukça heyecan verici, koflullar›
itibariyle de yetkinlik alan›m›z›
zorlay›c› bir problem olarak gördük.
Farkl› programlara sahip birden fazla
ifllevin, oldukça hassas koflullar› olan bir
alan üzerinde dengeli bir biçimde bir
araya getirilmesi gerekiyordu. Bunu
yaparken de arkeolojik sit alan›na
komflu parselde tasar›m yapman›n
gere¤i olan duyarl›l›klar› göstermek
önemliydi.
Yar›flma sürecinde çok kafa
yordu¤umuz, uygulama ve inflaat
süreçlerinde de her türlü kararda taviz
vermeden sürdürmeye çal›flt›¤›m›z bak›fl
aç›s› ise çok basit flekliyle fluydu:
“‹nsanlar bu alana Ziyaretçi Merkezi’ni
görmeye de¤il, arkeolojik kaz› alan›n›,
ve oradan ç›kart›lan buluntular›
görmeye gelecekler. Bu sebeple bu
alan›n odak noktas› yap›n›n kendisi
olmamal›. Yap› yaln›zca ziyaretçilerin
burada yaflayacaklar› eflsiz deneyime
onlar› haz›rlayan, mekânsal olarak
senaryoyu biçimlendiren, ziyaretçileri
bir taraftan al›p di¤er tarafa b›rakan bir
eflik gibi davranmal›. Aralar›nda 8500 y›l
bulunan iki zaman ve mekan aras›nda
duran, hem geçirgen hem sa¤›r bir
duvar gibi.”
EGE M‹MARLIK EYLÜL 2014
“YAPI YALNIZCA Z‹YARETÇ‹LER‹N BURADAYAfiAYACAKLARI EfiS‹Z DENEY‹ME ONLARIHAZIRLAYAN, MEKANSAL OLARAKSENARYOYU B‹Ç‹MLEND‹REN, Z‹YARETÇ‹LER‹B‹R TARAFTAN ALIP D‹⁄ER TARAFABIRAKAN B‹R Efi‹K G‹B‹ DAVRANMALI.ARALARINDA 8500 YIL BULUNAN ‹K‹ ZAMANVE MEKAN ARASINDA DURAN HEMGEÇ‹RGEN HEM SA⁄IR B‹R DUVAR G‹B‹”
57
YAPI TANITIM
Yap›n›n yerleflim ve mimari program
kararlar› ele al›n›rken alan›n kendi iç
bölüntülenmesinden (YA / A3 / A1)
do¤an veriler öncelikli olarak tasar›ma
yön verdi. A1 Arkeolojik Kaz› Alan› ve
A3 Proje Alan› aras›ndaki çizgisel, s›ral›
ve geçiflken durum eldeki program›n
yorumlanma biçiminde etkili oldu. ‹ki
komflu alan›n beraber tan›mlad›klar›
“s›n›r”, program›n yap›sallaflmas›
aflamas›nda bir duvar etkisi ile
güçlendirildi. Bu duvar hem birbirinden
farkl› iki alan› (Arkeolojik Kaz› Alan› ve
Proje Alan›) ay›r›c› hem de birbirinden
beslenen iki ifllevi (Kaz› ve Sergileme)
birbiriyle iliflkilendirerek ba¤lay›c› bir
flekilde ele al›nd›.
Kullan›c›n›n alg› ölçe¤ine göre
k›smen yap›n›n kendisiyle k›smen de
sadece yap›n›n d›fl çeperiyle
tan›mlanabilen bu “duvar”, bütün
ifllevsel ve durumsal meflrulu¤unun
ötesinde birbirinden yaklafl›k 8.500 y›ll›k
bir zaman fark›yla ayr›lan iki kültür
katman› (Neolitik / Günümüz) aras›nda
konumland›r›lm›fl hem bir ayraç hem de
bir ba¤laç olarak anlamland›r›ld›. Bu
metaforik tan›m hem yap›n›n kullan›c›yla
kurdu¤u çok yönlü iliflkide hem yap›n›n
form ve malzeme seçimlerinde hem de
program›n kurgulan›fl›nda arka planda
bir tasar›m kriteri olarak gözetildi.
A3 Proje Alan› içinde program,
temelde üç farkl› fonksiyonu bar›nd›ran
birbiriyle iliflkili üç ayr›flt›r›lm›fl blok
fleklinde ele al›nd›. Bunlar: uzun ve
yüksek “Müze” blo¤u, görece k›sa ve
alçak “Kaz› Evi” blo¤u, ve Müze ile
“Arkeolojik Kaz› Alan›” aras›nda bir
geçifl fonksiyonu üstlenen en alçak
“Kafe” blo¤u.
Gerek yak›n gelecekte arkeolojik kaz›
alan› için öngörülen yay›l›m tahminleri
gerekse kurgulanan “duvar”
metaforunun kullan›c›ya sunaca¤›
deneyimin etkisinin art›r›lmas› gibi
etkenler, yap›n›n yönlenme kararlar›nda
etkili oldu. Hali haz›rda herhangi bir
kentsel donat›dan yoksun olan, ancak
bölgeye ait imar plan›na göre belki de
alana ve yap›ya yaklafl›m için ana aks
olarak alg›lanabilecek kuzeybat› yönüne
yönlenmek yerine, ziyaretçi yaklafl›m›
aksi yönden (güneydo¤u) kurularak
yaflanacak deneyimin olabildi¤ince
kentsel d›fl etkenlerden (gürültü,
kalabal›k, vs.) izole edilmesi düflünüldü.
Alanda çal›flacak arkeologlar
taraf›ndan kullan›lacak mekanlar›
bar›nd›ran Kaz› Evi fonksiyonu ise çevre
kentsel donat›yla daha yak›n iliflkiler
kurabilece¤i biçimde kuzeybat›
yönünde çözüldü. Müze ve Kaz› Evi’nin
hem ifllevsel hem de mekansal olarak
birbirleriyle “mafsal” oluflturacak
biçimde konumland›r›lmalar› sayesinde
ortak bir d›fl mekan oluflturuldu.
Müzeyle do¤rudan iliflkili olan Kafe
blo¤u ise hem kullan›c›lar›n sergi ve alan
gezisi sonras› vakit geçirebilecekleri
dinlenme ve yeme-içme ifllevleriyle hem
de ilkö¤retim ö¤rencileri için planlanan
zaman yolculu¤u deneyiminin haz›rl›k
ifllevleriyle yüklendi. Ayn› zamanda bu
blo¤un ziyaretçilerin, aç›k sergi
alanlar›n›, aç›k etkinlik amfisini
bar›nd›ran plazaya ve do¤rudan
arkeolojik kaz› alan›na eriflilebilecekleri
alternatifleri de sunmas› düflünüldü.
Alana yaklafl›mda ziyaretçinin
yap›yla ilk görsel iliflkiyi kuraca¤› genifl
plazan›n hem bar›nd›rd›¤› aç›k amfi
sayesinde çeflitli kültürel etkinliklerin
yap›labilece¤i hem de üzerinde geçici
aç›k hava sergilerinin düzenlenebilece¤i,
bir haz›rl›k alan› olmas› planland›. Alan
geometrisine uygun biçimde planlanan
yerleflim ve yönlenme kararlar›yla müze
blo¤unun, kaz› evi blo¤unun, kafe
blo¤unun ve arkeolojik kaz› alan›n›n
plazayla do¤rudan iliflki kurmas›
sa¤land›.
Yap› program›n›n temelde dört farkl›
tip kullan›c›ya hitap etmesi planland›: (1)
e¤itim amaçl› alana getirilen ilkö¤retim
ö¤rencilerinden oluflan kafileler, (2)
yerleflmeyi ve sergiyi görmeye gelen
ziyaretçiler, (3) alanda kaz› sezonu
boyunca her gün çal›flan arkeologlar,
onlara ba¤l› kaz› ekipleri ve (4) müze
yönetiminde görevli personel. ‹fllevlere
ve kullan›c› profillerine göre tektonik
olarak da ayr›flt›r›lan yap› program›n›n
bir çok noktadan d›fl mekanla iliflki
kurmas› düflünüldü. Bu anlamda yap›
genelinde oldukça esnek, dolafl›m› rahat
ve kullan›c› dostu bir mekan ak›fl›
sa¤land›.
Plazadan müze girifline yaklafl›rken
önünden geçilen kafe blo¤unun d›fl
duvar› üzerine ziyaretçiyi karfl›lamas›
için bir metin konumland›r›ld›. Bu metin
ile ziyaretçinin alanla görsel ve
mekânsal olarak kurmaya bafllad›¤›
iliflkiyi duyusal düzeyde de kurmas›,
birazdan yaflayaca¤› deneyime
haz›rlanmas› amaçland›. Uygulama
aflamas›nda revize edildi¤i haliyle metin
flöyle:
Yeflilova Höyü¤ü Neolitik Yerleflimi(MÖ 6.500)Bundan 8.500 y›l önce insano¤lu butopraklara yerleflti¤inde, çevrenizdegördüklerinizin hiçbiri yoktu. Nearkan›zdaki flehir, ne otoyol, ne deönünüzdeki bu duvar… Saf haliyle do¤avard› sadece, verimli topraklar, akandereler ve masmavi gökyüzü.
Ancak insanlar çok farkl› de¤ildiler.Bizimkine benzer bir sosyal hayatlar›
58
YAPI TANITIM
vard›. Bizler gibi beraber yafl›yor,çal›fl›yor ve üretiyorlard›. Bu duvar›nard›ndayd› köyleri, ‘evleri’… Çok uzunzaman geçti üzerinden ve onlardangeriye kalan her fley flimdi topra¤›nalt›nda.
Di¤er tarafa geçmeden önce bir aniçin gözlerinizi kapat›n; bast›¤›n›ztoprak, soludu¤unuz hava ve esenrüzgârdan baflka bir fley düflünmeyin.Onlar› duyabilirseniz e¤er, binlerce y›luzaktan sesleniyor ve sizi evlerine davetediyorlar.
Müzeye giren ziyaretçilerin ana girifl
holünde kendi programlar›n›n durumuna
göre zemin kattaki toplant› salonuna,
üst kattaki sergi salonlar›na, kafeye ya
da do¤rudan zaman yolculu¤u haz›rl›k
mekanlar›ndan geçerek “Neolitik Köy”e
ulaflabilmeleri sa¤land›.
Sergi, ana girifl holünden üst kata
uzanan rampa ile bafll›yor. Birinci kat
tamamen sergi alanlar›na ayr›lm›fl
durumda. ‹lerleyen y›llarda kurumun
özel müze statüsü elde etmesini takiben
orijinal buluntular›n sergilenebilece¤i,
müze standartlar›n› mekânsal olarak
sa¤layabilecek korunakl› bir tüp
oluflturuldu. Bunun d›fl›nda tüm sergi
alanlar›, gelecekte farkl› küratörlerin
farkl› ihtiyaçlar›na cevap verebilecek
kadar esnek b›rak›ld›. Sergi sonras›
ziyaretçilerin kaz› alan›n›
gözlemleyebilecekleri bir seyir teras›
tasarland›. ‹lerleyen aflamalarda bu
teras›n kaz› alan›n›n içine do¤ru bir
balkon gibi uzat›lmas› ve kullan›c›lar›n
bir rampayla kaz›n›n sürdü¤ü açmalar›n
seviyesine indirilmeleri öngörüldü. Bu
sayede kaz› alan›n›n kendisi ve üzerinde
sürdürülen arkeolojik aktivite de
serginin bir parças› haline getirildi. Gezi
sonras› ziyaretçilerin bu kez d›fl
mekandaki rampadan afla¤›ya inerek
tekrar ana girifl holüne dönmeleri
planland›.
Yönetim birimleri müze blo¤unun
ikinci kat›nda müze serbest alan›na
komflu bir aç›k ofis fleklinde tasarland›.
Yap›yla her gün iliflki kuracak kaz› ekibi
için ise ayr› bir girifl holü tasarland›.
Arkeolojik kaz› atölyesi çal›flmalar› için
kaz› evi içinde yüksek tavanl›, genifl ve
yar› aç›k bir mekan tasarland›. Bu
mekan›n d›fl avluyla do¤rudan iliflki
kurabilmesi sa¤land›.
Yap›, betonarme sistemli k›smi
bodrum kat› hariç tamamen çelik
strüktür olarak tasarland›. Tüm bloklar›n
iskeleti genifl H profillerle imal edilen
“KENTE BAKAN GEÇ‹R‹MS‹Z KIRMIZIDUVARIYLA ‹K‹ ZAMAN/MEKAN ARASINDAB‹R DUVAR G‹B‹ DAVRANAN YAPININ, ‹ÇMEKANDA D‹⁄ER YÖNDEK‹ KAZI ALANIYLADAHA MU⁄LAK B‹R ‹L‹fiK‹ KURMASIKURGULANDI”
59
YAPI TANITIM
sürekli çerçevelerin (kolon / makas)
6m.’lik aks aral›klar›nda tekrar›yla
kurulan tafl›y›c› sistemle oluflturuldu.
Yap› bloklar› için temel k›rma çat›
formu detaylar›ndan ar›nd›r›larak stilize
edildi. ‹ki tarafta da d›fl yüzeyin
zeminden çat› mahya hizas›na kadar
devaml›l›¤› sa¤land›. ‹klim ve co¤rafya
koflullar› dikkate al›narak güney
yönündeki yan ve üst cidarlar masif
(elyaf takviyeli beton panel), kuzey
yönündeki yan ve üst cidarlar ise yar›
geçirgen (çok odac›kl› polikarbonat
levha) olacak flekilde ele al›nd›. ‹ki
kaplama malzemesi de prensip olarak
ana tafl›y›c› çelik iskelete d›flar›dan
giydirildi, böylece iç mekanlarda yap›sal
çelik strüktür görünür k›l›nd›. Her iki
yönde de çat›n›n bafllad›¤› hizada
d›flar›dan görülmeyecek bir gizli dere
detay› ve vakumlu sifonik tahliye sistemi
kullan›larak ya¤mur suyunun cepheye
akmas› engellendi. Elyaf katk›l› beton
panellerin boyutlar› yatayda her aks
aral›¤›na (6m. genifllik) bir adet gelecek
flekilde planland›. Yüzey dokusu ve
k›rm›z› rengin seçiminde ise Yeflilova
Höyü¤ü kaz›s›ndan ç›kar›lan tarih öncesi
buluntular›n (keramik) renk ve
dokular›ndan esinlenildi.
Yap›n›n malzeme seçimleriyle farkl›
yönler ile kurdu¤u bu ikili iliflki prensip
olarak baflta kurgulad›¤›m›z geçirgen
duvar metaforu gözetilerek planland›.
Kente bakan geçirimsiz k›rm›z› duvar›yla
(elyaf takviyeli beton panel yüzey) iki
zaman / mekan aras›nda bir duvar gibi
davranan yap›n›n, iç mekanda di¤er
yöndeki kaz› alan›yla (çok odac›kl›
polikarbonat levha yüzey) daha mu¤lak
bir iliflki kurmas› kurguland›. ‹ç
mekanlarda bir müze yap›s›n›n
gereksinimi olan esnek ve nötr bir his
yaratmak ad›na a¤›rl›kl› olarak beyaz
renk kullan›ld›. Çelik strüktürün rengi
beyaz ve k›rm›z› renkleriyle kontrast
oluflturacak flekilde koyu gri olarak
belirlendi.
Yak›n çevredeki höyüklerin aras›nda
görsel bir ba¤ kurulabilmesi için ait
olduklar› ça¤›n ruhunu en iyi biçimde
yans›tan “atefl” seçildi. Hem Yeflilova
Höyü¤ü için hem de Tarih Öncesi
Yaflam Müzesi için bir ay›rt edici mimari
öge olmas› düflüncesiyle bir “meflale”
tasarland›. t
Evren Baflbu¤, Y. Mimar