452 catalogue of manuscripts [190gd570wn2472/ms...452 catalogue of manuscripts [190 190....

12
452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam Exoniensis ecclesiae cui ut videtur a Leofrico episcopo donatus fuit, qui ilium sic inscripsit Scf\ij:c hoc on Englifc, in quo plurima continentur opuscula tarn Latine quam Saxonice scripta sequenti ordine, 1. In folio rejectitio, Hymnus cum notis musicis, et ad imum hujus folii manu neoterica hcec inscriptio, 2. " Penitentiale Theodori archiepiscopi." Hoc folium excipit index eadem antiqua manu exaratus ac codex, quern lectoris in gratiam exscribere non sum gravatus, quo facilior fiat comparatio hujus codicis cum aliis ejusdem generis. "INCIPIUNT CAPITULA DE INITIIS CREATURIS (!)"/. i. In codice sub hoc titulo continentur, I. De initio creaturae, id est historia creationis ex libro Geneseos et decem precepta. II. Precepta legalia ex libro Levitici. III. Dogmata evangelica secundum Mattheum. IV. secundum Marcum. V. secun- dum Lucam. VI. secundum loannem, p. 12. " I. Qualiter apud orientales provincias Germanise atque Saxonise pro diversis "criminibus penitentiaa observatur modus, /. 12. "II. De temperantia poenitentium. "III. De diversis homicidiis. " IV. Item de poenitentia. "V. De penitentibus ut a presbiteris non reconcilientur, nisi precipiente episcopo, " ex concilio Affricano. "VI. Item ex concilio Cartaginensi de eadem re. "VII. Item de capitalibus criminibus. "INCIPIUNT CAPITULA DE PENITENTUM. " I. De inani gloria. "II. De invidia. "III. De ira. " IV. De tristitia seculi. "V. De avaritia. " VI. De ventris ingluvie. "VII. De luxuria. "VIII. De fornicatione laicorum. " IX. De observatione conjugatorum. " X. De fornicatione clericorum sive sanctimonialium. "XI. De adulterio. "XII. De incestuosis. "XIII. De homicidiis. " XIV. De falso testimonio et mendacio. " XV. De furto et incendio et sepulchrorum violatoribus. "XVI. De perjurio. "XVII. De rapina et de usura et qui hospites non recipit et mandata evangelica "non implet. "XVIII. De ebrietate et vomitu.

Upload: others

Post on 19-Mar-2020

15 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190

190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). I T T12

ames 133

Codex membranaceus in folio minori quondam Exoniensis ecclesiae cuiut videtur a Leofrico episcopo donatus fuit, qui ilium sic inscripsit Scf\ij:choc on Englifc, in quo plurima continentur opuscula tarn Latine quamSaxonice scripta sequenti ordine,

1. In folio rejectitio, Hymnus cum notis musicis, et ad imum hujus folii manuneoterica hcec inscriptio,

2. " Penitentiale Theodori archiepiscopi."

Hoc folium excipit index eadem antiqua manu exaratus ac codex, quernlectoris in gratiam exscribere non sum gravatus, quo facilior fiat comparatiohujus codicis cum aliis ejusdem generis.

"INCIPIUNT CAPITULA DE INITIIS CREATURIS (!)"/. i.

In codice sub hoc titulo continentur, I. De initio creaturae, id est historia creationisex libro Geneseos et decem precepta. II. Precepta legalia ex libro Levitici.III. Dogmata evangelica secundum Mattheum. IV. secundum Marcum. V. secun-dum Lucam. VI. secundum loannem, p. 12.

" I. Qualiter apud orientales provincias Germanise atque Saxonise pro diversis"criminibus penitentiaa observatur modus, /. 12.

"II. De temperantia poenitentium."III. De diversis homicidiis." IV. Item de poenitentia."V. De penitentibus ut a presbiteris non reconcilientur, nisi precipiente episcopo,

" ex concilio Affricano."VI. Item ex concilio Cartaginensi de eadem re."VII. Item de capitalibus criminibus.

"INCIPIUNT CAPITULA DE PENITENTUM.

" I. De inani gloria."II. De invidia."III. De ira." IV. De tristitia seculi."V. De avaritia." VI. De ventris ingluvie."VII. De luxuria."VIII. De fornicatione laicorum." IX. De observatione conjugatorum." X. De fornicatione clericorum sive sanctimonialium."XI. De adulterio."XII. De incestuosis."XIII. De homicidiis." XIV. De falso testimonio et mendacio." XV. De furto et incendio et sepulchrorum violatoribus."XVI. De perjurio."XVII. De rapina et de usura et qui hospites non recipit et mandata evangelica

"non implet."XVIII. De ebrietate et vomitu.

Page 2: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

190] CORPUS CHRISTI COLLEGE 453

"XIX. De idolatria et sacrilegio et qui Angelos colunt et maleficos ariolos vene-" ficos sortileges divinos et vota reddentes nisi ad ecclesiam Dei et in kalendas Jan." in cervulo et in vetula vadit, et mathematicos et emissores tempestatum.

" XX. De sodomiti's et mollibus et immundis pollutionibus." XXI. De maledictione et detractione."XXII. De communione hereticorum."XXIII. De discretione ciborum mundis et immundis."XXIV. De his qui ecclesiastica jejunia absque necessitate dissolvunt et de his

" qui venationes exercent." XXV. De otiositate et verbositate et sompnolentia." XXVI. De inobedientia et blasphemia."XXVII. De cogitationibus malis."XXVIII. De verbo otioso."XXIX. De curiositate." XXX. De baptismo reiterate et de opere die dominico et qui die dominico

"jejunant."XXXI. De neglegentia eucharistiae."XXXII. De neglegentia novi ac sanctificati panis, sive de aliis creaturis."XXXIII. De reconciliatione penitentum." XXXIV. De communione judeorum vel gentilium." XXXV. De presbiteris qui morientibus penitentiam denegant et qui infirmos

" non baptizant." XXXVI. Quod Greci singulis dominicis communicent."XXXVII. De commemoratione defunctorum vel de missa pro eis, et cur in.

"VII vel XXX anniversarius dies celebretur."XXXVIII. De ritu mulierum in ecclesia." XXXIX. De ecclesia in qua mortuorum cadavera fidelium sive infidelium

" sepeliuntur." XL. De reliquiis sanctorum vel ritu sacerdotum et diaconorum laicorumque in

" ecclesia."XLI. Quod nulli sit ultima penitentia deneganda."XLII. De his qui morientibus penitentiam denegant."XLIII. De penitentiarum diversitate,/. 94."XLIV. De reconciliatione. Item de eadem re." XLV. De clericis sive de ecclesiasticis ordinibus."XLVI. De diversitate ordinum."XLVII. De electione sacerdotalium ordinum."XLVIII. Item de electione. Gregorius dicit." XLIX. Item canon sanctorum de electione episcoporum." L. Si episcopus a metropolitano admonitus pro sinodo vel ordinatione episcopali

"venire distulerit, ex concilio Agatensi." LI. De ordinatione archiepiscopi."LII. De electione indignorum, canon sanctorum. Item."LI 11. Ex concilio Calcidonense titulo secundo quod non debeant officia ecclesi-

" astica per pecunias ordinari." LIV. De lapsis graduum." LV. De accusationibus et excusationibus." LVI. Gregorius lohanni defensori, qualiter de episcopo Januario observandum

" sit, sive de aliis episcopis injuste condempnatis."LVII. De juramentis episcoporum."LVIII. De vexatione episcoporum,^. 110.

Page 3: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

454 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190

Maxima pars hujus capituli et sex reliqua desiderantur, viz.

" LIX. De pastore et predicatore. LX. Verba Ezechielis prophetae. LXI. Item" de pastore. LXII. De episcopis et presbiteris. LXIII. De cotidianis operibus" episcoporum. LXIV. Augustinus Aureliensis episcopus dicit."

3. " INCIPIUNT CAPITULA DE CANONIBUS."Rubricse horum canonum omittuntur ; in codice vero penitentiale Theodori

excipit collectio canonum, quae tarn en mihi videtur pars subsequentis operis,concordat enim cum ilia collectione quam edidit Wilkins sub titulo excerpti-onum ex canonibus.

4. INCIPIUNT [CAPITULA DE SACE]RDOTALI JURE EGCBERTIARCHIEPISCOPI.

Desunt XXV priora capitula, quorum rubricae subsequuntur,

"I. Item canones sanctorum. II. De regula canonicorum. III. De regula" omnium christianorum. IV. Item. V. De quatuor principalibus synodis. VI. De" synodali conventu. VII. De penitentibus. VIII. De episcoporum ministris. IX. De" excommunicatis. X. Item de sinodis episcoporum. XI. De excommunicatis ex" concilio Antioceno. XII. Item contra sanctas Dei ecclesiae inimicos. XIII. De" excommunicatione contra contemptores legis Dei et inimicos sanctae Dei ecclesiae."XIV. De his qui post excommunicationem cum luctu penitentiae ad reconciliationem" veniunt. XV. De sceleratis uel publice contaminatis. XVI. Item exemplum levioris" penitentias. XVII. De excerptiones libris canonicis (sic). XVIII. De humilitate et" dignitate pastorum. XIX. De timore humano. XX. De institutione patrum." Karolus de restauratione ecclesiarum. XXI. De sabbato. XXII. De his qui" morientibus penitentiam denegant. XXIII. De cena Domini. XXIV. De conse-" cratione crismatis. XXV. Ut ab alterius episcopo nullus crisma accipiat

"XXVI. De conjugio."XXVII. Item de legitimo conjugio."XXVIII. De matrimonio servulorum."XXIX. De concubinis." XXX. Leonis papae ad Rusticum Narbonensem episcopum quod aliud sit uxor,

" aliud concubina ; nee erret quisque si filiam suam in matrimonium concubinam habenti" tradiderit.

" XXXI. De incestis conjunctionis."XXXII. De thoro fratris defuncti."XXXIII. De conjugio antique."XXXIV. De scematibus.

Hie interseruntur in codice manu paulo neoterica,

5. Ex decretis sancti Gelasii papae, p. 130.6. Carmina quaedam sive exorcisimi contra pecudes fascinatas, Saxonice, p. 130.7. Quaedam ex decretis S. Leonis papa? et Theodori archiepiscopi, p. 131.8. De eo quod non judicandi sunt clerici a laicis, sed laici a clericis judicandi

sunt in historia ecclesiastica, p. 131.9. Ut nullus accusati sedem usurpet episcopi, p. 131."XXXV. De consanguineis, p. 132."XXXVI. De tonsura."XXXVII. De militia et victoria christianorum."XXXVIII. De exortatione."XXXIX. De captivitate Judeorum."XL. De interitu Brittonum.

Page 4: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

190] CORPUS CHRISTI COLLEGE 455

"XLI. De Anglis."XLII. De predatione Nordanimbrorum."XLI 11. De tribulationibus." XLIV. De officio missae, p. 143."XLV. De collecta."XLVI. De lectione."XLVI I. De Gradale."XLVI 11. De Alleluia."XLIX. De offertorio." L. De hymno quod est sanctus." LI. De Agnus Dei." LI I. De matutino officio."LI 11. De tertia hora." LIV. De VI hora." LV. De natale Domini." LVI. De nona hora." LVI I. De vespertine officio."LVI 11. De epyphania." LIX. De septuagesima." LX. De sexagesima." LXI. De quinquagesima.

Hie interseritur,

10. Sermo [^Elfrici] ad sacerdotes, p. 151."LXII. De baptismum, p. 159."LXIII. De catecuminum,/. 162." LXIV. De officio et misterio missae, /. 163." LXV. De admonitione, p. 169.

In codice habet rubrica, " admonitio spiritualis doctrinae ; admonitio episco" porum utilis."

Hosce tractatus sive canones excipiunt,

n. Epistola Albini levitae ad ^Ethelhardum archiepiscopum, p. 173.12. Epistola Albini ad Eanbaldum archiepiscopum, p. 179." LXVI. De doctrina et exemplis prepositorum,/. 183."LXVII. De his qui bene decent et male vivunt."LXVIII. De exemplis pravorum sacerdotum." LXIX. De pastoribus sacerdotum.

Hie interseritur,

13. Sermo [^Elfrici] episcopi ad clericos, p, 188." LXX. De VII ecclesiasticis gradibus, p. 201." LXXI. De officiis diurnalium sive nocturnalium."LXXII. De nocturnal! celebritate."LXXI 11. De ceteris legitimis orationibus." LXXIV. De ordo librorum." LXXV. De ecclesiastica consuetudine." LXXVI. De natale Domini."LXXVII. De purificatione."LXXVI 11. De septuagesima." LXXIX. De capite jejunii." LXXX. De die palmarum.

Page 5: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

456 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190

" LXXXI. De cena Domini."LXXXII. De parasceve."LXXXIII. De sabbato sancto." LXXXIV. De die sancto pasce,." LXXXV. De pentecosten." LXXXVI. De jejunio quatuor tempora."LXXXVI I. De penitentia communi."LXXXVI 11. De excommunicatione." LXXXIX. De ecclesiasticis officiis." XC. De extinctione luminum."XCI. De quatuor tempora qualiter agantur."XCII. De incestuosis et homicidis."XCI 11. De excommunicatis qui inviti ad penitentiam prouocantur."XCIV." XCV. De inproviso judicio seculario." XCVI. De excommunicato pro capitali crimine."XCVII. De confessione et penitentiarum actione."XCVIII. De quarta feria qualiter in capite jejunii circa penitentes agatur."XCIX. De penitentes qualiter in cena Domini in ecclesiam introducuntur."

14. "INCIPIUNT CAP. DE LIBRO SCINTILLARUM," p. 265.Omissis rubricis horum capitulorum numero LXXII, veniamus ad caetera

hujus codicis contenta, quorum nulla fit mentio in indice.15. Epistola Adsonis monachi ad Gerbergam reginam de antichristo, p. 281.

* * manu recentiori * *16. Capitula concilii celebrati apud Wintoniam, p. 292.17. Capitula concilii celebrati apud Windlesoram in Pentecosten, p, 292.18. De penitentia in bello homines occidentium, p. 293.

* * * * * *19. Epistola de canonibus Saxonice [scilicet vElfrici ad sacerdotes], /. 295, cui

premissa est epistola nuncupatoria ad Wulfinum episcopum, Latine et manu recenti(p. 294).

20. Homelia Saxonica, p. 308.21. De ecclesiasticis gradibus, Saxonice, p. 314.22. Prologus venerabilis ^Elfrici abbatis ad Wulstanum archiepiscopum, Latine.23. Prima epistola Anglice exposita, p. 320.24. Secunda epistola quando dividis crismam, p. 336.25. Sermo in cena Domini, et vi feria et sabbato sancto, Saxonice, p. 337.26. De officio missae in vigilia pascae, Saxonice, p. 349.27. Sermo in capite jejunii, Saxonice, p. 351.28. Sermo in cena Domini ad penitentes, Saxonice.29. Invectivum in damnantes conjugia sacerdotum, p. 361.

Haec opuscula excipit.30. Liber confessionalis Ecgberti Eboracensis archiepiscopi, Saxvnice, qui olim ex

se conficiebat unum volumenj quod tandem vero una cum aliis diversis tractatibus inhunc librum compingebatur, p. 365.

Vellum, 11£ x 7f, flf. 2 + 4 + 212+2, varying numbers of lines to a page.Cent, xi, in several fine hands.

Collation: 2 small flyleaves pasted together. a4<?> \*-f \ gap | 88-i88

I9?« (wants 4, 5) | 2O4 2i8-248 (wants 7) 258-288 (wants 3, 7, 8) | 2 flyleaves.

Page 6: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

190] CORPUS CHRISTI COLLEGE 457

The book is from Exeter: see later on this point.On the verso of the flyleaf is a hymn (for the hallowing of the Chrism)

with neumes:A. O redemptor sume carmen temet concinentium (see p. 259 of the MS.)U. Audi iudex mortuorum una spes mortalium

—ne senescat tempore. O redemptor.

Added (without neumes):Hoc ecclesia fundatur. Credentes glori(ficat ?). Sit hoc crisma benedictum. cunctis

saluberrimum.

In large letters below :PenitenciahV Theodori archi. epi.

The word Theodori has been in part re-written.At top of f. i (xvi) is: Ex.. us (probably for Exoniensis).There are three main portions of the book: the first consists of 19 quires

(20 including the preliminary one) and is in Latin. It contains Nasmith'sarticles I -18. The second contains nos. 19-29: the third the remainder.

I. The first four leaves contain the Table given above.Title in red capitals:

Inc. capitula de initiis creaturis (!) f. iThe headings are: capitula " de penitentium" (i-lxiii), de

canonibus (but no capp. follow), de sacerdotali lure EgcbertiArchiep. (i-xcviiii), de libro scintillarum. Ending Ixxii. deAnticristo.

Expl. Capitula.A blank leaf follows: on the verso in a good round hand . f. iv bGregorius papa apostolicus inter plurima que ecclesiis dei

tradidit obseruanda.Extract from letter to lanuarius Caralitanus Ep.

—magis conueniat quam excusat.Also on this page a title (xii ?):Penitentialis et alia plura.Inc. de initio creature (capitals) p. IIn principio fecit deus etc.From this point to the end of Dogmata Evangelica sec.

Johannem (p. 12) is not printed by Thorpe, who in hisAncient Laws and Institutes of the Anglo-Saxons takes thisMS. as the basis of his text of what he calls the Penitentialof Theodore; he begins with the chapter: Qualiter apudorientales prouintias Germanic etc. (p. 12 MS.), and closeswith c. xliii de penitentiarum diuersitate (p. 94 MS.).

Haddan and Stubbs (Councils, in 174 etc.) point out the errorin supposing this to be the Penitential of Theodore!

The MS. continues: Item de reconciliatione (xliv) to (Iviii) deuexatione episcoporum, p. no

Gregorius ait Scimus itaque quia uita presulum nulli.Here a quire is lost containing cc. lix-lxiv (rather Ixiii) and

the beginning of the next tract.

Page 7: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

458 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190

This is printed by Thorpe, from the Cotton MS. Nero A. i,under the name of Excerptiones Ecgberti Arch. Ebor. (p. 326).See Haddan and Stubbs, in 415.

Our MS. begins imperfectly:Coniurantes aut conspirantes p. 111(Thorpe LX p. 331.)The text agrees with Thorpe to xxxiv de Schematibus (p. 129,

130 of MS.).After this almost two pages were left blank, and on them have

been written in various hands Nasmith's nos. 5-9 :5. rEx decretis S. Gelasii Papae: fine round hand . . . 130

Quod in unaquaque ecclesia cui episcopus preest tam de rediti-bus quam de fidelium oblationibus quattuor debeant fieriportiones etc.

6. Charm. Smaller black hand 130Gyf feoh sy under fangen. Gyf hit sy hors sing on his feteran

for >am hi hyt forhelan ne mihtan. Cockayne, Leech-doms, I 392.

7. Ex decretis S. leonis papae: hand like 5 . . . . 131Ut nullus episcopus seruum alterius ad officium clericatus

promoueat etc.Smaller hand:Theodorus dicit. Si quis in seculari habitu uota uouerit

(followed by Theodore II ix § i, 2).8. Rather smaller hand 131

(a) xxviiii. De eo quod non iudicandi sunt etc. (Canon.Hibern. XXI 29, ed. Wasserschleben).

Constantinus rex ait ad episcopos.(b) Non oportet iudices ecclesie habere timorem hominum

etc. (Hibern. xxi 12, part).9. Ut nullus accusati sedem usurpet episcopi (Cone. Sardic. cap. 4) 131

Gaudentius ep. dixit, addendum si placet.L —episcopi romani determinata.De consanguinitate, a diagrammatic table extending over two

pages 132, 133This table is not in Thorpe.The text continues with Thorpe cxxxii, cxxxiii and then passes

to Thorpe cxlvii-clx 134This comprises xxxv-xxxvii (part) of the capitula of Nasmith.Follows:De magna Synodo (138), De militia et victoria Christianorum

etc. to De tribulationibus1, p. 142, which ends:Dei est quippe et adiuuare et in fugam uertere.Inc. Expositio officium sacre missae 143Missarum uero officium constat ex introitu.(xliv in capitula) ending p. 151 (Ixi de quinquagesima).

—ieuinium sacratissimum adimpleuit.10. Sermo ad sacerdotes . 151

O sacerdotes domini.1 The text of this is conjecturally ascribed to Alcuin by Miss Bateson, and printed by her Eng.

Hist. Rev. 1895, p. 731.

Page 8: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

190] CORPUS CHRISTI COLLEGE 459

Anglo-Saxon at p. 336.(Ixii). Inc. de baptismo p. 159Primo necesse est ut paganus catecuminus sit ( = 265, p. 180).Printed by Napier, Wulfstan, No. iv, p. 29.Inc. super electos ad catecuminum faciendum etc. . . . 162De officio et mysterio missae . 163Officium quidem misse magna ex parte ad solum pertinet

sacerdotem (265, p. 182).Benedictio salis (et aquae) 164Item bened. salis et aquae, two forms 169Inc. admonitio spiritalis doctrine 169Exalta in fortitudine uocem tuam (=265, p. 3).Admonitio episcoporum utilis 171O karissime frater corde tenus perspice ( = 265, p. 4).

11. Ep. Albini leuite ad ^ESELl^ARDUM archiep 173Pio patri et sancte sedis presuli ae)>elhardo (=265, p. 7).

12. Ep. Alcuini ad Eanbaldum archiep 179Ecce karissime fili ( = 265, p. 13).These two letters, which occur again in 265, have been collated

by Dummler.(Ixvi). De doctrina et exemplis prepositorum . . . 183Tarn doctrina quam uita etc. (-265, p. 17) to Nasmith Ixix.

13. Sermo Episcopi ad clericos 188Ego uobis clericis mihi subditis.Anglo-Saxon on p. 320 ( = 265, p. 160).(Ixx). Inc. de septem ecclesiasticis gradibus . . . . 201Hostiarii sunt idem et ianitores.The section Item de Sacerdotibus, p. 204, = beginning of 265,

p. 185. See also 265, pp. 188, 194.In the form Qualiter penitentes in cena domini in ecclesiam

introducuntur, p. 252, neumes occur.The sermon (p. 253) Vere fratres karissimi2 is in Anglo-Saxon

on p. 354. Other portions also occur in Anglo-Saxon (seepost). More neumes on p. 259.

Ends p. 264: et clamante diacono Ite missa est pergat unus-quisque ad sua.

14. Inc. excerptiones ex libro scintillarum (72) . . . 265In primis de caritate. Dominus dicit, Maiorem caritatem etc.There are a good many Anglo-Saxon interlinear glosses.Ends De breuitate huius uitae.

—finiatur uita cum culpa (P. L. LXXXVlil 597).15. Ep. Adsonis Monachi ad Gerbergam reginam de Anticristo

(ci 1291) 281Excellentissimo ac regali dignitate pollenti.Hand changes on p. 289.Ends 291: que fueritis digniata imperare.

16. On p. 292 a round hand like that on p. 130 appears.Titles in black, rubricated.Celebrati capitula concilii apud uuintoniam . 292

1 Apparently altered from ^SELDARDUM.s By Abbo of St Germain : D'Achery, Spicil. \ 337-

Page 9: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

460 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190

Quod nulli liceat duobus episcopatibus presidere.—quod calices non sint cerei.

Wilkins, Cone. I 365. A copy in 117. 4 is described as beingfrom a Worcester MS.

17. Capitula concilii apud uuindlesora celebrati in pentecosten . p. 292De introitu episcoporum et abbatum per symoniacam heresim

—qui hec non fecerit anathema sit.I do not find this text in Wilkins.

18. De penitentia in bello homines occidentium . . . . 293Hec est penitentie institutio sec. decreta normannorum pre-

sulum auctoritate summi pontificis confirmata per legatumsuum ermenfredum ep. sedunensem.

—ut neque ipsi uendant neque alii emant.Wilkins, Cone. I 366.The lower part of p. 294 has been written upon, the writing

erased, and the Latin Ep. de Canonibus1 (Aelfric toWulsin) written on it in cent, xvi (Wanley, p. 5). The oldtitle is still decipherable as ABSOLUTIO.

II. A new volume begins here. The hand is at first large and black,and after a single change of script (probably) a small and delicate handappears (p. 320) and continues with a few interruptions to the end.

19. Be preoste synofte . . p. 295Ic secge eop preostum.Thorpe, 8vo, II 342. The Canons of ALlfric.Ic bidde eop •£ ge gymon copra sylfra 3041. c. p. 358.

20. Sequentia S. Evang. sec. Lucam 308In illo temp. Designauit Dominus et alios.Se haelend geceas hi to eacan.Thorpe, Homilies, 11 528.

21. De eclesiasticis gradibus 314Heah hadas syndon to healdenne.Also in 201, p. 108 and Junius, 121, f. 35 b.

22. Fine round hand 320Wanley, p. 22, from a Bodleian MS.

23. Vs bisceopum gedafenaS 320Latin on p. 188.Thorpe, fol. 452, 8vo, II 364 (^Elfric's Pastoral Epistle).

24. Eala ge maesse preostas 336Latin on p. 151.1. c. 390 (quando dividis chrisma) from this MS.

25. In cena domini et in parasceue et in sancto sabbato. On)>yssum]>rym spigenihtum ge sceolan singan aet gaedere . . . 337

26. De officio Missae etc. 349On J>one haligan caster aefen gange man to nones.Latin, p. 221.De off. missae in vig. pentecosten 350Latin, p. 226.

1 Thorpe, 8vo, II 342.

Page 10: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

190] CORPUS CHRISTI COLLEGE

Nos. 25, 26 seem not to have been printed. At this point a large hand appears:

27· Gehyra~ bro~ru ]>a leofestan pe mynegiaN eop . . p. 351 Latin, p. 247. Copied for Professor Napier; apparently only here.

28. Latin, p. 253 354 Copied for Professor Napier; apparently only here. Followed on p. 360 by Latin extracts from Canons in a later hand. Excommunicati si perdurant in pristinis criminibus etc.

29. In two columns, cent. xii . 361 Lex in mortal is quam longo tempore talis.

-atque coheredem patrie reuocauit ad edem. Th. Wright, A nglo-Latin Satirists, II 208 (another text, called

Versus Seltonis), also lI£on. Germ. Hist. Libelli de Ute, III 580, with a facsimile of the MS.

pp. 362, 3 blank. On p. 364 an Excommunication form in fine large hand. Liebermann, Gesetze, p. 434.

II I. Mostly in a hand similar to that of no. 22 sqq. The first page (365) is in a large hand and contains an Anglo-Saxon

Confession and Absolution:

Ie andette j>e drihten relmihtig god etc. Gemyltsige eop se relmihtiga god etc. Wanley, p. I II.

30. Title in red capitals: Her onginnatl ~isse boce capitulas ~e pe hatad scrift boc p. 366 This MS. is taken by Thorpe as the basis of his text (folio

edn, p. 343: 8vo II 128). After Confessionale 41 (Thorpe) is the chapter (p. 384) peodorus se mrera bisceop ge sette ~as rredinge to bysene

-7 mid teara agotennysse. (Thorpe, II. 132.) Thorpe's Poenitmtiale Lib. I begins p. 387 a; Lib. 11 p. 390;

III p. 399; IV p. 404. Ends p. 418 freste x gear. (Thorpe, II. 170-230.)

31. On 418-20 in a smaller hand are the texts of Be Mercena lage, Be gehadendra a~e 7 be hadbote printed by Liebermann, Gesetze, 462 sqq. Flyleaves blank.

This is identified by Wanley with the book presented by Leofric to the Church of Exeter and entered in the list of his gifts as Senft boe on Englise. In 265 certain passages supplied from it are said to be from a coda Exoniensis.

A copy of this MS. made in 1656 by John Retchford for Mr Cornelius Bee is MS. Harl. 438 (Miss Bateson, Eng!. Hist. Rev. 1895, p. 715 note~

In the article just cited Miss Bateson gives a most valuable study of this MS. on pp. 7I 5-720, showing the many discrepancies between the table of chapters and the text.

Page 11: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

462 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190-

I have thought it well to append a summary of her account, as follows:

Wilkins and Thorpe printed their version of the " Excerptiones Egberti"from the Cotton MS. Nero A. i. Johnson translated them and comparedthem with the collections in C. C. C. 265. Lord Selborne in his AncientFacts and Fictions about Tithes compared these two latter MSS. in furtherdetail. The MS. 190 forms an interesting link between the two. Itappears to have escaped attention owing to the misleading nature of thetable of contents (given above from Nasmith).

Thorpe printed as far as the 43rd (44th) chapter de Reconciliatione.No break here, p. 94; then follows Item de reconc. and a passage from a

Nicene Canon.Two long passages not noted in the index :

«. Rubric. In nomine Domini. Primo omnium admonemus omnes homines utsuper omnia...percipere mereatur sempiternam. Amen.

b. Space for Rubric. Ecdesia sponsa Christi est et omnium domina. Against thespoilers of the church : cases of Pompey and Alaric quoted.

p. 97. cap. 45. Clerus grece, sors latine (cf. Nero A. i, f. 127 a).46 resembles Thorpe's Excerpt § 161.45-50 are concerned with election and ordination of bishops and priests.47 resembles closely 265, pp. 4-7.49 excerpts from the first Nicene Council: contains Thorpe Exc. 98, 99.50 from the Council of Agde 544, cap. 35.51 quotes Beda on the history of the pallium.

p. 105. 52 resembles Thorpe 44 : a passage from Gregory added.53. Council of Chalcedon cap. 2, with Thorpe 33.54. Quicunque dignitatem gradus non custodierit, with quotations

from O. T.55 quotes Popes St Alexander and Felix,

p. 109. 56. From Gregory to Johannes Defensor (P. L. LXXVII 1294).57. Sunt quidam sancte dei ecclesie inimici, complains that some deny

force to the clerical oath: quotes Pope Pelagius.58. Gregorius ait. Scimus itaque quia vita presulum nulli; breaks off.

Capp. 59, 60, 61, 62, 63 lost.p. in. Latter half of Thorpe, 60.

Thorpe, 61-85.Three sentences, beginning Si homo uexatus a diabolo, which

resemble the genuine Theodore, Lib. n x § i, 2, 3; also in 265,p. 71.

Thorpe, 86-97.Passage on tithes, de jure sacerdotali; also in 265.Thorpe, 101-127.Rubrication begins again at cap. 104, Thorpe,

p. 124. Quotation from Pope Leo to Rusticus of Narbonne.Excerpts 128-130, 134, 146 (called "Can. Bonan." for "Roman."),

135-140.Then the break; 2 pages left blank and subsequently filled in ;

see above, p. 458, arts. 5-9.p. 134-8. Excerpts 132, 133, 147-160.

Page 12: 452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190gd570wn2472/MS...452 CATALOGUE OF MANUSCRIPTS [190 190. POENITENTIALE, ETC. (Lat.-Sax.). ITT 12 ames 133 Codex membranaceus in folio minori quondam

CORPUS CHRISTI COLLEGE 463

p. 138. ist Nicene council, cap. 3, more fully than in excerpt 31.Excerpt 32.From this point there is no further resemblance to the excerpts.Passages with rubric Alia. Multis autem declaratur exemplis (that

clerics should not bear arms). De militia et victoria christian-orum etc.

p. 139. On the captivity of the Jews, followed by the Alcuin passages ;see above.

Then the nature of the contents changes.Miss Bateson proceeds to show that the index of the MS. is discrepant

with the contents, " a discrepancy of much interest, since the index tells usthat what is missing is that mysterious work Capitula de sacerdotali jureEgcberti archiepiscopi. After cap. 63 (64), above, p. 454, 1. 4, on the analogyof Nero A. I and 265 we expect that titles applicable to the Capitulary in21 chapters will follow, but this does not happen." The list (of 25 chapters,printed above from Nasmith) begins with I. Item Canones Sanctorum andends with 25. Ut ab alterius episcopo nullus crisma accipiat (above, p. 454).

The index proceeds 26 De coniugio and here the contents of the MS.begin to answer the description of the index. This title may well coverthe excerpts 113-20.

The next, 27. Item de legitimo coniugio = Exc. 121-12528 = 12629 = 12730. Leonis pape (cf. Hinschius, Ps. hidor, p. 615, cap. 4) is not in Nero A. i.31 = 128-932 = 13033 = M634 = I34-HO35 = 132-3

Here again the index breaks down, making no note of Exec. 147-151.36 = 152-3

No note is made of Exec. 154-160. The rest of the titles in the indextally with those of the text.

"The meaning of these discrepancies, and especially the relation ofcapp. 1-25 to the title which alleges them to be of Egbert's authorship,I cannot explain. But no discussion of the authorship of the work Delure Sacerdotali is complete without a reference to this manuscript."

191. REGULA CHRODEGANGI. •[S. 12T. James 268

Vellum, I if x 7, ff. 85 -f 2, 27 lines to a page. Cent, xi early, in two verygood round upright hands. The earlier leaves are very tender from damp.

Collation: a2 I8 (2 replaced by blank) 28-u8 (wants 6-8).On the flyleaf a Parkerian note attributing the work to Theodore.