;+3lo dfldnf tyf :yfglo ljsf; dgqfno -...
TRANSCRIPT
-
g]kfn ;/sf/
;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfno
lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no
g]kfnu~h, afFs]
dGtJo
;j{k|yd bf];|f] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rg kZrft\ ul7t jt{dfg ;/sf/n] :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg u/fpg JoQm
k|ltj4tfsf] d'Qm s07n] k|z+;f ub}{ ef]nLsf lbgx?df :yfgLo lgsfox?df lgjf{lrt hgk|ltlglwx?sf] ;+nUgtf
/ ;xeflutfdf :yfgLo lgsfosf kl/ifbx? ;DkGg x'g] 5g\ eGg] ljZjf;sf ;fy z'esfdgf klg JoQm ub{5' .
ljBdfg c;xh kl/:yLltdf klg xfdLn] g]kfn ;/sf/af6 cfufdL cf=j= sf] nflu tf]lsPsf] aflif{s jh]6
l;lnª leq /x]/ :yfgLo :jfoQ zf;g P]g tyf ;f] ;DaGwL lgodfjnLdf ePsf] Joj:yf jdf]lhd lhNnf
ljsf; ;ldlt afFs]n] ;xefuLtfd"ns of]hgf th'{dfsf ;j} k|s[ofx? cjnDjg u/L cfufdL cf=j=)&!÷&@ sf]
jflif{s lhNnf ljsf; of]hgf @#cf}+ lhNnf kl/ifb\ af6 :jLs[t u/L ;fj{hlgs ul/Psf] 5 .
s]Gb| lgM;[t of]hgf eGbf hgtfsf] k"0f{ ;xeflutfdf lgdf{0f / sfof{Gjog ePsf of]hgfn] hgtfsf cfzf /
ck]Iff k'/f ub}{ ;du| dfgjLo ljsf;df kl/jt{g Nofpg ;S5 eGg] ljifo k|dfl0ft eO{;s]sf] 5 . ctM xfdLn]
;xeflutfTds k2tLaf6 klxrfg / 5gf}6 u/]sf of]hgfx? ;f]xL jdf]lhd sfof{Gjogdf n}hfg] jftfj/0f
agfpg d}n] lhNnfsf ;a} ;/f]sf/jfnfx?af6 k"0f{ ;xof]usf] ck]Iff u/]sf] 5' .
lhNnf ljsf; ;ldlt, ljifout sfof{nox? nufot lhNnfdf sfo{/t ljleGg ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L
;+3;+:yfx?n] jif{ e/L ;+rfng ug]{ sfo{qmd tyf cfof]hgfx?nfO{ ;d]l6 tof/ kfl/Psf] of] k'l:tsf gLlt
lgdf{tf, of]hgfsf/, /fhg}lts bnx?, ;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfo, j'l4lhlj, ;dfh;]jL, ;+rf/sdL{,
lhNnfsf] ljsf;df rf;f] /fVg] ;j{;fwf/0f ;j}sf] nflu cToGt} pkof]uL x'g]5 eGg] d}n] ljZjf; lnPsf] 5' .
@#cf}+ lhNnf kl/ifbsf] cj;/df cfkmgf] cd'No Pj+ zf/ueL{t z'esfdgf ;Gb]z k7fO{ xfdL nufot af+s]
lhNnf af;Lx?nfO{ k|]/0ff k|bfg ug'{ x'g] ;DdfggLo k|wfgdGqL >L z'lzn sf]O{/fnfHo" k|lt xflb{s s[t1tf JoQm
ug{ rfxG5' . kl/ifbsf] pb\3f6g ;qdf k|:t't ul/Psf] o; of]hgf dfyL 5nkmn x'g] qmddf dxTjk"0f{ ;'emfj
;Nnfx k|bfg ug'{ x'g] ;df/f]xsf k|d'v cltly P+j dfggLo pk k|wfgdGqL P+j ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo
ljsf; dGqL >L k|sfzdfg l;+xHo", dfggLo ;ef;bHo"x?, ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnosf
>Ldfg ;lrj zfGtaxfb'/ >]i7Ho", /fhg}lts bnsf k|d'v Pj+ k|ltlglwx?Ho"x?, k"j{ hgk|ltlglwHo"x?, gful/s
;dfhsf k|ltlglw, k|d'v lhNnf clwsf/LHo" Pj+ sfof{no k|d'vHo"x?, u}/ ;/sf/L ;+3;+:yfx?, ;+rf/sdL{x?,
a'l4lhlj Pj+ ;Dk"0f{ af+s] lhNnfaf;Lx?df xflb{s cfef/ JoQm ug{ rfxG5' . cGtdf kl/ifb ;+rfng tyf
;DkGg ug]{ sfo{df dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x ug]{ lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{nodf sfo{/t ;Dk"0f{ ;xsdL{
sd{rf/L ;fyLx? Pj+ uflj; ;lrjx?nfO{ xflb{s wGojfb lbg rfxG5' . cfufdL cf=j= @)&!÷&@sf] nflu
:jLs[t ePsf] o; lhNnf ljsf; of]hgfnfO{ k|efjsf/L ?kdf sfof{Gjog ug{sf nflu ;+j4 ;j} kIfx?jf6
lhlj;nfO{ dfu{bz{g ;lxt lqmofzLn ;xof]u k|fKt x'g] ljZjf; lnPsf] 5' .
wGojfb .
1fg]Gb| k|;fb 9sfn
ldlt M @)&)÷!@÷)( :yfgLo ljsf; clwsf/L
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 3
ljifo ;"rL
qm=;+= ljj/0f k]h g+=
1 af+s] lhNnf Ps lrgf/L 1 2 :yfgLo ljsf; clwsf/L >L 1fg]Gb| k|;fb 9sfnHo"af6 k|:t't jh]6, gLlt tyf sfo{qmd 5 3 cf=j= @)&!÷&@ sf nflu ljifout ;ldlt cg';f/ k|:tfljt afFs] lhNnfsf] jh]6 15 4 afFs] lhNnfsf] cf=j= @)&!÷&@ sf nflu k|:tfljt dGqfnout sfo{qmd tyf jh]6 17 5 u}/;/sf/L ;+3;+:yffx?sf] k|:tfljt jflif{s ah]6 6 lhNnf kl/ifbsf lg0f{ox? 26
7 k"jf{wf/ ;+/rgf ljsf; ;ldlt 47 lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no 48 :yfgLo ljsf; sf]if 62 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ l8=sf= 63 zx/L ljsf; tyf ejg lgdf{0f l8=sf= 64 ;8s l8lehg sfof{no, afFs] 66 8 s[lif, jg tyf jftfj/0f ;ldlt 68 lhNnf s[lif ljsf; sfof{no 68 lhNnf kz';]jf sfof{no 79 s[lif ;fdfu|L s+DkgL ln=If]=sf= 86 lhNnf jg sfof{no 87 lhNnf ag:klt sfof{no 92 ;xsf/L k|lzIf0f tyf l8lehg sfof{no 98 9 hg;+Vof, :jf:Yo tyf lzIff ;ldlt ^) 101 lhNnf lzIff sfof{no 101 lhNnf hg :jf:Yo sfof{no 102 lhNnf cfo'j]{b :jf:Yo s]Gb| 102
10 dfgjLo ;+zfwg ;+:yfut ljsf; tyf ;dGjo ;ldlt 104 3/]n' tyf ;fgf pBf]u sf= 105 Joj;flos l;k ljsf; tflnd s]Gb| 107 e]/L k|fljlws lzIffno 108 If]qLo kz" ;]jf tflnd s]Gb| 110
11 hn>f]t tyf e"ld Joj:yfkg ;ldlt &* 111 d=k=l;rfO{ l8lehg sfof{no 112 hn p=k|s]fk lg=l8=sf=g+= ^ 113 g]kfn ljB't k|flws/0f 114
12 dlxnf, afnaflnsf tyf u}/ ;/sf/L ;+:yf ;dGjo ;ldlt 117 1. dlxnf tyf afnaflnsf ljsf; sfof{no 119 2. u}/ ;/sf/L ;+3;+:yfx?sf] sfo{qmd tyf ah]6 122
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 4
qm=;+= ljj/0f k]h g+=
13 cg";'lrx? cg';'lr ! lhNnf kl/ifbsf] sfo{qmd 173 cg';'lr @ ;DdfggLo k|wfgdGqL >L ;'zLn sf]O/fnfHo"af6 z'esfdgf zGb]z 179 cg';'lr # Onfsf:tl/o of]hgf th'{df uf]i7Laf6 dfu e} cfPsf k|d'v of]hgf ;'lrx? 180 cg';'lr $ Onfsf:tl/o of]hgf th'{df uf]i7Laf6 dfu e} of]hgf ;du| of]hgfx?sf] ;'lr 183 cg';'lr % of]hgf 5gf}6sf cfwf/ tyf ;"rsx? 198 cg';'lr ^ of]hgf dfu tyf k|fylds/0f kmf/d 199
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 5
afFs] lhNnfsf] lrgf/L
ef}uf]lns cjl:ylt
g]kfnsf] dWoklZrdf~rn ljsf; If]qs} k|j]zåf/ afFs] lhNnf e]/L c~rnsf] ;b/d'sfdsf] ?kdf kl/lrt 5 .
g]kfnsf] !,$&,!*! ju{ sL=dL= If]qkmndWo] @@%* ju{ sL=dL= e'efu cf]u6]sf] afFs] @&%! b]lv @*@)
pQ/ cIff+z / *!@( b]lv *@* k"j{ b]zfGt/df cjl:yt 5 . lhNnfsf] ;/b/ prfO ;d'b| ;txaf6 &)*=&% dL6/ -!@&=% b]lv !@() dL=_ ePklg ;b/d'sfd g]kfnu~h !$( dL= prfOdf 5 . cUnf]df r'/]
kj{t / xf]rf]df ;dy/ e"ld h:tf] ljifd e"–w/ftnLo rfSnf] cfsf/df b]lvg] lhNnf afFs]sf] pQ/df bfª /
;Nofg, blIf0fdf ef/t, k'j{df bfª / ef/tLo l;dfgf tyf klZrddf jlb{of lhNnfsf] rf}3]/fdf /x]sf] 5 .
/fhg}lts Pj+ k|zf;lgs lx;fjn] $ ;+;bLo lgjf{rg If]q, !# Onfsf, ! gu/kflnsf tyf $^ ufpmF ljsf;
;ldltdf of] lhNnf ljeflht 5 .
s"n If]qkmn – @@%* ju{ ls=dL=
jiff{ – !)))–!%)) dL=dL= ;Dd
tfkqmd – %=$–$^ ;]=u|]= ;Dd
e" jgf]6sf] cfwf/df afFs] lhNnfnfO{ tLg efudf ljefhg ug{ ;lsG5M
s_ t/fO{sf] ;dtn e"ld v_ pQ/sf] efj/ If]q u_ r'/] kj{t >]0fL
glb / tfnx?
/fKtL gbL o; lhNnfsf] k|d'v gbL xf] . cGo vf]nfx?df dfgvf]nf, 8'8'jfvf]nf, h]7Lgfnf, /f]x0fLvf]nf,
lemem/Lvf]nf, d'u'jfvf]nf, ls/0fgfnf, v}/Lvf]nf, ;'vf/vf]nf, uf]7]/Lvf]nf, ufj/vf]nf, k?jfvf]nf cflb kb{5g\
dxTjk"0f{ wfld{s :ynx?
k|l;4 dftf jfu]Zj/Lsf] dlGb/ / dlGb/sf cufl8 tnfpdf cjl:yt h'+uf ePsf] v8]]Zj/ dxfb]jsf] d"lt{
;lxtsf] dlGb/ oxfFsf /d0fLo Pj+ wfld{s :ynsf] ?kdf g]kfndf k|Voft 5g\ . a}hfk'/ uflj;df kg]{
e'j/ejfgL b]jLsf] dlGb/, sDbL uflj;df kg]{ sDd/;f afaf kl/;/sf ;fy} ljleGg u'?åf/f tyf dl:hbx?
lhNnfsf] yk cfs{if0f x'g\ . o;}u/L ahf/ If]qdf /x]sf] dx]Gb|kfs{, ldlg lrl8of3/sf ;fy} /fgLtnfpdf 8'+uf
ljxf/sf] Joj:yf /x]sf]5 .
l;dfgf
k'j{df – bfª / ef/tLo l;dfgf, klZrddf – alb{of
pQ/df – bfª / ;Nofg blIf0fdf – ef/tLo l;dfgf
/fhg}lts tyf k|zf;lgs ljefhg
ljsf; If]q – dWoklZrdf~rn c~rn – e]/L
lhNnf – afFs] ;b/d'sfd – g]kfnu~h
O{nfsf ;+Vof – !# gu/kflnsf – !
uflj; ;+Vof – $^ ;+;bLo lgjf{rg If]q – $
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 6
e"–pkof]lutf
cfjfbL If]q – (@)^* -$)=&&Ü_• jg If]q – !!#@(% -%)=!&Ü_• cGo r§fg, a+h/, glb cflb – @)$ -(=)^Ü_•
hg;+Vof -@)^* ;fnsf] hgu0fgf cg';f/_
s'n hg;+Vof – $(!#!#
k'?if – @$$@%%
dlxnf – @$&)%*
3/w'/L ;+Vof – ($&
hg;+Vof a[l4 b/ – @=$$
;fIf/tf
• s"n ;fIf/tf M ^% k|ltzt dlxnf M %( k|ltzt
k'?if M &! k|ltzt
z}lIfs ;+:yfx?
z}lIfs ;+:yf ;fd'bflos lghL
• k|fylds ljBfno @$! %@ • lgDg dfWolds ljBfno ^& @* • dfWoflds ljBfno $# $% • pdflj ;+Vof @( @! • SofDk; ;+Vof # !
>f]tM lhNnf lzIff sfof{no, afFs] –@)&)
:jf:Yo ;]jfsf] cj:yf M
• e]/L c~rn c:ktfn M ! • If]qLo k|x/L c:ktfn M ! • ;}lgs c:ktfn M ! • g]kfnu~h gl;{ª xf]d nufot cGo lghL gl;{ª xf]d !% • sf]xnk'/ d]l8sn sn]h M ! • :jf:Yo rf}sL M @) • pk:jf:Yo rf}sL M @$ • k|fylds :jf:Yo s]Gb| ;+Vof M # • a]8 ;+Vof M !)$% -;/sf/L–!%), k|fO{e]6–*(%_ • lhNnf cfo'j]{b c:ktfn M ! • cfo'j]{b s]Gb| M # -l6l6lxl/of, sf]xnk'/, h};k'/_
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 7
• cfO{=Pg=Pkm= lSnlgs -s'i7/f]u_ M ! • dft[ d[To' b/ -k|lt nfv_ M !&) • jfn d[To' b/ -k|lt xhf/_ M $) • lzz' d[To' b/ -k|lt xhf/_ M #^
;/;kmfO{sf] cj:yf
Jojl:yt vfg]kfgL ;'ljwf k|fKt 3/ w'/L – (!=!) k|ltzt
;/;kmfO{ ;ljwf -Jojl:yt rkL{ k|of]u_k|f – $#=% k|ltzt
oftfoft
sfnf] kq] – @#^ ls=dL=
u|fe]n – !^) ls=dL=
sRrL ;8s – @*& lsdL
s[lif
s[lifdf cfwfl/t hg;+Vof – *#=# k|ltzt
v]tL of]Uo hdLg – %&,@%@ x]S6/
s"n v]tL ePsf] hdLg – %@ xhf/ * ;o #* x]S6/ - v]t– #&*#* x]=, kfvf]– !%))) x]=_
l;+lrt hdLg – !$,% x]S6/ -@&=%*Ü_
jfnL ;3gtf – !*% -l;l~rt If]qdf $)@ / cl;l~rt If]qdf !$)_
vfBfGg pTkfbg – !((&^! d]= 6g
s_ rfdn M !#*&)) d]= 6g
v_ ds} M !%#)) d]= 6g
u_ ux'+ M $%&^! d]= 6g
s[lif ;]jf s]Gb| ;+Vof – $ j6f -sf]xnk'/, pbok'/, afu]Zj/L / g/}gfk'/_
>f]tM lhNnf s[lif ljsf; sfof{no, afFs] –@)&)
kz' ljsf;
df;' k;n M !($ afv|f kmd{ %
b'Uw 8]/L M @% ;xsf/L ;+:yf @%
;'s'l6 df;' pBf]u M & b'Uw lrl;og s]Gb| &
k|mf]h]g ld6 ;]G6/ M # b'Uw pwf]u 8]/L k;n @$
bfgf pBf]u M ^ kz' xf6ahf/ *
a+u'/ kmfd{ M !)! kz' awzfnf %
ufO{ kmd{ *$ s[ltd ue{ wf/0f s]Gb| !^
e};L kmfd{ M $@
;lqmo u|f=k=:jf=sf= M ^$
;fu/ld6 $%
c08f Jofkf/ s]Gb| (
s'v'/f kmd{ #(^
>f]tM lhNnf kz' ;]jf sfof{no – @)&)
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 8
kz' hGo kbfy{ pTkfbg
qm=;+= ljj/0f OsfO{ kl/df0f
! b'w d]= 6g 1474.03
ufO{sf] d]= 6g 4594.43
e}+;Lsf] d]= 6g 10145.6
@ df;' d]= 6g 6055.15
v;L, af]sf, afv|f, e]8f e+]8L d]= 6g 985.83
e};L, /f+uf] d]= 6g 3505.93
a+u'/, ;'Ë'/ d]= 6g 1190.74
s'v/f d]= 6g 372.65
# s'v'/fsf] c08f xhf/ uf]6f 7020
$ e]+8fsf] pg d]= 6g 0.57
% 5fnf uf]6f 25938
kz' ;]jf s]Gb| ;+Vof $ j6f -sf]xnk'/, jfu]Zj/L, g/}gfk'/, a]txgL_
kz' ;]jf pks]Gb| ;+Vof * j6f -sDbL, ags6jf, dlgsfk'/, lx/ldlgof, /fwfk'/, wfdk'/, 9s]/L,
/ s';'d_
>f]tM lhNnf kz' ;]jf sfof{no,afFs] –@)&)
jg h+un
qm= ;+= ljj/0f kl/0fd
! s"n jg If]q !!((#(.&$ x]=
@ /fli6«o lgs'Gh df ^@@))=^* x]=
# ;fd'bflos jg If]q %&(=)^ x]=
$ lhNnfsf] hDdf x:tfGtl/t ;fd'bflos jg ;+Vof !^@ uf]6f
% x:tfGt/0f ePsf dWo] /fli6«o lgs'~h tyf dWojtL{ If]qdf k/]sf
;d"x ;+Vof
%! uf]6f
^ x:tfGt/0f ePsf] /fli6«o lgs'~h tyf dWojtL{ If]qdf k/]sf]
;fd'bflos jgsf] If]qkmn
&%*)=^# x]=
& lh=jg sf= sf] sfo{If]qdf af+sL ;fd'bflos jg x:tfGt/0f ;d'x !!! uf]6f
* lh=jg sf=sf] sfo{If]qdf af+sL /x]sf ;f=jg If]qkmn @*&%%=!^ x]=
( lghL jg @^=) x]=
!) wfld{s jg af+s] /fli6«o dWoalt{ If]q @=&% x]=
!! O{nfsf jg sfof{no ;+Vof !$ j6f
!@ ;]S6/ ag sfof{no # j6f
>f]tM lhNnf jg sfof{no, afFs] –@)&)
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 9
:yfgLo ljsf; clwsf/L 1fg]Gb| k|;fb 9sfnaf6 @# cf}+ lhNnf kl/ifbdf k|:t't afFs] lhNnfsf]
cfly{s jif{ @)&!÷)&@ sf] gLlt, sfo{qmd tyf jh]6
afFs] lhNnfsf] @#cf}+ lhNnf kl/ifbsf] kfjg cj;/df xfd|f] cfdGq0fnfO{ x[boËd u/L cfltYotf u|x0f ul/lbg'
x'g]
k|d'v cltly dfggLo pkk|wfgdGqL tyf ;ª\3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqLHo" ;+ljwfg;efsf dfggLo ;ef;bHo"x?,
>Ldfg ;lrj Ho", ;+l3o dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfno
>Ldfg If]qLo k|zf;s Ho",
>Ldfg k|d'v lhNnf clwsf/L Ho",
k"j{dGqL Ho"x?,
;+ljwfg;efsf k"j{ ;ef;bHo"x?,
ljleGg /fhg}lts bnsf s]lGb|o kbflwsf/Lx?,
lhNnf:t/Lo /fhg}lts bnsf k|d'vHo"x? Pj+ k|ltlglwHo"x?,
lhNnf ljsf; ;ldltsf k"j{ ;efkltHo"x?,
;'/Iff lgsfosf k|d'vHo"x?,
pkl:yt ;j} lhNnf l:yt sfof{nosf sfof{no k|d'vHo"x?,
SofDk; k|d'v, k|frfo{, k|=c=tyf lzIfs a[Gb,
g]kfnu+h pBf]u afl0fHo ;+3sf cWoIfHo" nufot pBf]uL Joj;foL ldqx?,
sf]xnk'/ pBf]u Jofkf/ ;+3sf cWoIfHo",
kqsf/ dxf;+3sf cWoIfHo" nufot pkl:yt kqsf/ ;fyLx?,
;fdflhs ;+3 ;:yf ;lxt /fli6«o tyf cGt/fli6«o u};;sf k|d'v Pj+ k|ltlglwHo"x?,
k]zfut ;+3;+:yfx?sf k|d'v tyf k|ltlglwHo"x?,
uflj; cWoIfsf] ;d]t lhDd]jf/L lgjf{x ul//xg' ePsf uflj; ;lrj ;fyLx?,
lhNnf ljsf; ;ldlt afFs]sf sd{rf/L ;fyLx?
Pj+ cfhsf] o; ul/dfdo ;df/f]xdf pkl:yt af+s] lhNnfsf ;Ddflgt dlxnf Pj+ ;Hhgj[Gb .
afFs] lhNnf kl/ifb\sf] o; ul/dfdo @# cf}+ ;efdf pkl:yt ;Dk"0f{ cfdlGqt dxfg'efjx?df clejfbg ;lxt
xflb{s :jfut ug{ rfxG5' . cfTdlge{/ / ;d'Ggt lhNnf agfpg] cleofgdf oxfFx?af6 dfu{bz{g, ;xof]u /
;'emfjsf] ck]Iff ;lxt of] gLlt tyf sfo{s|d k|:t't ug]{ cg'dlt rfxG5' .
;j{k|yd d'n'sdf u0ftGq tyf nf]stGq :yfkgfsf nflu ljleGg ;dodf ePsf P]ltxfl;s cfGbf]ngx?df
hLjg pT;u{ ug]{ 1ft c1ft zlxbx? k|lt efjk"0f{ >4f~hnL ck{0f ug{ rfxG5' .
:yfgLo lgsfox? hgk|ltlglwljxLg eO{/x]sf] cj:yfdf ;fj{ef}d;Qf ;DkGg hgtfnfO{ zf;g k|lqmofdf
clwsflws dfqfdf ;lDdlnt x'g] cj;/ h'6fO{ dlxnf, afnjflnsf, ckfËtf ePsf JolQm, cflbjf;L, hghftL,
blnt, dw]zL, d'lind / ;fdflhs tyf cfly{s b[li6n] lk5l8Psf] ju{ ;d]tsf] ;xeflutfdf, of]hgf th'{df ug]{,
sfof{Gjog ug]{ hjfkmb]lxtf jxg ug]{ sfo{x?sf] Joj:yfkg ug{ sd{rf/Lx?sf nflu r'gf}tLsf] ljifo ag]sf] 5 .
lgjf{lrt hgk|ltlgwLx?sf] l/Qmtf, ;j{bnLo ;+oGqaf6 k"lt{ eO{/x]sf]df sfg"gL?kn] ;j{bnLo ;+oGqsf] Joj:yf
;d]t xl6;s]sf] cj:yfdf k'gM sd{rf/Lx?nfO{ g} yk lhDd]jf/L cfPsf] 5, tyfkL /fhlglts bnx?;Fus}
5nkmn / k|fKt ;'emfjx? ;d]tsf] cfwf/df of]hgf th'{dfsf ljleGg r/0f k'/f ub}{ cfufdL cf=j=sf] of]hgf
tyf sfo{qmd 5gf}6 ul/Psf] xF'bf hgtfsf] dfunfO{ oyfzSo ;Djf]wg ul/Psf] 5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 10
hgtfaf6 lgjf{lrt hgk|ltlglwx? ;lDdlnt :yfgLo lgsfox? k|hftGq / :yfgLo :jfoQ zf;gsf] d]?b08
/xg] / :yfgLo ljsf;sf] dfWodn] /fli6«o ljsf;df of]ubfg k'¥ofpg] ck]Iff ;lxt :yfgLo :t/df lgjf{lrt,
;Ifd, ;jn g]t[Tjsf] ljsf; x'g] kl/sNkgfaf6 z'? ePsf] k|hftflGqs cEof; cNksfnd}
hgk|ltlglwljxLgtfsf] cj:yfdf k'u]sf] 5 . hgk|ltlglw ljxLgtfn] :yfgLo :jfoQ zf;gsf] cEof; cj?4
x'g k'u]sf] 5 . :yfgLo :jfoQ zf;g P]g / lgodfjnLx?df ;do;fk]If kl/dfh{g / ;+zf]wg x'g g;Sbf
:yfgLo lgsfosf cfDbfgLsf >f]tx? v'DrFb} uPsf] 5 . :yfgLo lgsfon] nufpg kfpg] s/sf zLif{s / b/x?
k'/fgf eO;s]sf 5g . jhf/sf] lj:tf/;Fu} pkef]Qmfsf] vkt ?rL klg ablnb} uP cg';f/ gofF gofF If]q tyf
zLif{sdf s/ b:t'/ p7fpg kfpg] u/L P]g lgoddf ;do ;fk]If ;'wf/ x'g g;s]sf] sf/0f :yfgLo lgsfox?
cfly{s ?kdf cfTdlge{/tftkm{ pGd'v x'g ;ls/x]sf 5}gg\ .
bf];|f] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rg kZrft\ ul7t jt{dfg ;/sf/n] :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg u/fpg JoQm
k|ltj4tfaf6 ef]nLsf lbgx?df :yfgLo lgsfox?n] lgjf{lrt hgk|ltlglwx? kfpg] ck]Iff;lxt ;/sf/sf] of]
k|of;nfO{ v'nf X[bon] :jfut ug{ rfxG5' . xfdLn] g]kfn ;/sf/af6 cfufdL cf=j= sf] nflu tf]lsPsf] aflif{s
jh]6 l;lnª leq /x]/ :yfgLo :jfoQ zf;g P]g tyf lgodn] lglb{i6 u/]sf r/0fx? k'/f u/]/ dfq of]hgf
th'{df u/]sf 5f+} . of]hgf th'{df eg]sf] /fd|f of]hgf lgdf{0f ug'{ dfq xf]Og hgtfsf cfzf / ck]Iff k'/f ub}{
;du| dfgjLo ljsf;df kl/jt{g Nofpg' klg xf] . ctM xfdLn] ;xeflutfTds k2tLaf6 klxrfg / 5gf}6
u/]sf of]hgfx? ;f]xL jdf]lhd sfof{Gjogdf n}hfg] jftfj/0f agfpg d}n] lhNnfsf ;a} ;/f]sf/jfnfx?af6
k"0f{ ;xof]usf] ck]Iff u/]sf] 5' .
cfb/0fLo dxfg'efjx?,
cj d o; lhNnfdf ut jif{sf] lhNnf kl/ifb b]lv xfn;Dd ePsf s]xL d'Vo pknAwLx?sf] jf/]df ;+lIfKt
ljj/0f k|:t't ub{5'M
1. ut cfly{s jif{ @)^(÷)&) df lhNnf ljsf; ;ldltn] ;~rfng u/]sf ;Dk"0f{ sfo{qmdx?df ;du| ef}lts k|ult (@=*@Ü / ljlQo k|ult (@=)^Ü xfl;n u/]sf 5f}+ .
2. cfly{s jif{ )^*÷^( df lhlj; afFs]åf/f ;Dkfbg ul/Psf sfo{x?sf] :yfgLo lgsfo ljQLo cfof]u dfkm{t Go"gtd zt{ tyf sfo{ ;Dkfbg dfkg (MCPM) ePsf]df &% lhlj;x?dWo] xfdL % cf}+ :yfg
xfl;n ug{ ;kmn ePsf 5f}+ . ut cf=j= )^(÷&) df lhlj;n] ;Dkfbg u/]sf sfo{x?sf] Go"gtd zt{ tyf sfo{ ;Dkfbg dfkg ;DkGg eO;s]sf] 5, o;df cem /fd|f] glthf cfpg]df xfdL ljZj:t 5f}+ . o;
lhNnfsf ;Dk"0f{ uf=lj=;= x?sf] Go"gtd zt{ (MC) dfkg sfo{ klg ;DkGg eO;s]sf] 5 .
3. :yfgLo :t/df ;'/lIft k|;'tL ;]jf pknAw u/fO{ o; lhNnfsf] dft[ tyf lzz' d[To' b/ Go"gLs/0f ug]{ clek|fon] lh=lj=;= sf] nufgLdf dxfb]jk'/L, pbok'/, ;fO{ufpFm, lx/ldlgof uf=lj=;= df k|;'tL u[x ejg
lgdf{0f ;DkGg eO pkof]udf cfO{;s]sf] 5 eg] ut / rfn' cf=j= af6 ;d]t u/L ejflgofk'/, j]nx/L,
p9/fk'/, /lgofk'/, ags§L / j]txgL uf=lj=;= df gof+ k|;'tL u[x ejg lgdf{0f sfo{ cufl8 j9]sf] 5 .
4. lj=;= @)&@ ;Dddf afFs]nfO{ v'nf lb;fd'Qm lhNnf 3f]if0ff ug{] cleofg cGtu{t xfn;Dd jfu]Zj/L, gf}j:tf, /fwfk'/, ;Ltfk'/, jgs6jf / vf;s'idf u/L ^ j6f uflj;x? v'nf lbzf d'Qm If]q 3f]if0ff
eO{;s]sf 5g\ eg] sf]xnk'/, /em]gf, lr;fkfgL, dxfb]jk'/L, srgfk'/, a}hfk'/, vh'/fv'b{ nufotsf
uf=lj=;= x? o;} rfn' cf=j= ;Dddf 3f]if0ff ug]{ hdsf]{ ul/Psf] 5 .
5. ut cf=j= ;Dd :yfgLo ;]jf k|bfos ;+:yfx? dfkm{t ;~rfng xF'b} cfO{/x]sf] ;fdflhs kl/rfng sfo{ rfn' cf=j= b]lv ;ª\3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnosf] lg0f{o jdf]lhd lhNnf ljsf; ;ldlt
cfkm}af6 lhNnfsf ;a} uflj;x?df ;~rfng eO/x]sf] 5 . $^ j6} uf=lj=;= x?df ut jif{ ;Dd g} u7g
eO{;s]sf $!$ j8f gful/s d~r / $^ gful/s ;r]tgf s]Gb|af6 :yfgLo :t/df ;fdflhs
;dfj]zLs/0f, ;r]tLs/0f, ;zlQms/0f / ;+u7gnfO{ dha't agfpFb} :yfgLo :t/sf] of]hgf th'{df,
sfof{Gjog / ;du| :yfgLo zf;g k2tLdf lhlj; tyf uflj;x?nfO{ 6]jf ldn]sf] 5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 11
6. RAIDP sf] cg'bfg ;xof]udf lgDg ;8sx? ut cf=j=df lh=lj=;=af6;DkGg ePsf 5g M–
-s_ Rofdf b]lv ;+emgf rf}s vh'/f jhf/ x'b} /fwfk'/ hf]8g] #% sL=dL= ;8sdf df6f]k6fg / u|fe]n
-v_ rf}lnsf–lx/ldlgof–xf]lnof ;Ddsf] !! sL=dL= ;8s u|fe]n / ;f] df ^ sL=dL= ;8s cf]6fzLn
-u_ l6l6lx/Lof–;f]gk'/ ;Ddsf] !! sL=dL= ;8s cf]6fzLn
-3_ l6l6lx/Lof —;f]gk'/ ;8s v08sf] h]7L gfnfdf kSsL k'nsf] clwsf+z lgdf{0f sfo{ ;DkGg
eO{;s]sf] 5 .
7. o;} jif{sf] l8;]Da/b]lv RAIDP sf] sfof{jwL ;dfKt ePsf] / cfufdL cf=j= b]lv lhNnfx?df ;8s tyf k'nx?sf] lgdf{0f sfo{ yfNg] u/L RAIDP sf] bf]>f] r/0fsf] ?kdf /fli6«o u|fdL0f ;8s
clej[l4 sfo{qmd (Strengthening National Rural Transport Program-SNRTP) nfu" eO{;s]sf]
x'Fbf pQm cfof]hgfsf] cfly{s ;xof]udf sfof{Gjog ug]{u/L lgDg ;8s tyf k'nx?sf] lj:t[t
cfof]hgf ;j]{If0f ug]{ sfo{ rfn' cf=j= df k|f/De eO;s]sf] 5 .
-s_ Rofdf–;Demgf–vh'/f ;8s sfnf]kq]
-v_ /Tg/fhdfu{ – dx]Gb|gu/ – lx/ldlgof ;8ssf] afFsL v08 sfnf]kq]
-u_ g]kfnu~h–j]nef/–/fwfk'/ ;8s sfnf]kq]
-3_ jgs6jfsf] k]8f/L gfnfdf kSsL k'n lgdf{0f .
8. afFs] lhNnf k|fs[lts k|sf]ksf] b[li6n] klg pRr hf]lvddf /x]sf] lhNnf ePsf]n] ;+efljt k|sf]kx?af6 arfpg k"j{ tof/L u/L /fxt ;fdu|Lx? ;xh?kdf pknAw u/fpg] p2]Zon] /fKtL kf/L u+ufk'/df
lh=lj=;=, g]kfn /]8qm; ;f];fO{6L, cf/=cf/=Pg= sf] ;+o'Qm ;xof]udf ;fdfu|L e08f/ u[xsf] lgdf{0f ePsf]
5 . To:t} srgfk'/sf] af9L k|efljt If]qdf af9Laf6 x'g] wghgsf] IftL Go"g ug{ k"j{ ;"rgf k|0ffnL
:yfkgfsf nflu sfo{ cuf8L a9fO{ ;lsPsf] 5 .
9. lhNnf ljsf; ;ldltn] lgdf{0f u/L /x]sf ;8sx? afx]s o; lhNnfdf # cf]6f cToGt dxTjk"0f{ ;8sx?sf] lgdf{0f z'? eO{;s]sf] 5 . g]kfnu~h j3f}8fsf] $% ls=dL= / g]kfnu~h kmQ]k'/, j}hfk'/
cu}of hf]8g] #) ls=dL=/ sf]xnk'/—hd'gfxf ;8sx?n] o; lhNnfsf] oftfoft ;~hfndf csNkgLo
kl/jt{g Nofpg]5 . t/ ;8s lgdf{0f;Fu} xfdLn] ;f] If]qsf] cfly{s ;fdflhs ljsf;sf cj;/x? >[hgf
u/L s[ifsx?sf] cfo cfh{gdf 6]jf k'Ug] sfo{qmd ;~rfng ug{ clxn]b]lv z'? ug'{ kg]{ ePsfn] d ;a}
;/f]sf/jfnfx?sf] Wofg cfs[i6 ug{ rfxG5' .
10. uflj;x?sf] ljQLo sf/f]jf/ tyf JolQmut 36gf btf{ ;DaGwL sfo{nfO{ Jojl:yt tyf kf/bzL{ agfpg * j6f uflj;x?df Accounting Package ;ˆ6\j]o/ / !@ uflj;df AolQmut 36gf btf{ ;DaGwL VERS ;ˆ6\j]o/ h8fg eO{ sfo{ k|f/De eO{/x]sf]df cfufdL cf=j=df Software ;~rfng ug{ ;lsg] ;+efjgf
ePsf ;a} uf=lj=;= x?df lj:tf/ ul/g]5 .
11. j]?h' km5\of}{6 ;DaGwL sfo{nfO{ tLj|tf lbg j]?h' km5\of}{6 sfo{bn u7g u/L z"Go j]?h'sf] nIo k|fKt ug{ sfo{bn k|oTgzLn 5, h;sf] kl/0ffd:j?k cf=j= )^(÷&) df &@ k|ltzt j]?h' km5\of}{6 ug{
;kmn ePsf 5f}+
12. @@ cf}+ lhNnf kl/ifbaf6 :jLs[t ePsf cfof]hgfx? rfn' cf=j= df sfof{Gjogsf] nflu nfut O{li6d]6 tof/ eO{ 7]Ssfaf6 x'g] sfo{x?sf] nflu 7]Ssf ;Demf}tf x'g] qmddf /x]sf] 5 eg] pkef]Qmf ;ldltx?af6
x'g] sfo{sf] nflu pkef]Qmf ;ldlt u7g eO{ cfpg] qmd hf/L 5 .
13. lhNnf ljsf; ;ldltn] jfnjflnsfx?sf]] xslxt ;+/If0fsf nflu afnd}qL :yfgLo zf;g k2tL nfu" ug{ lhNnfsf % cf]6f uf=lj=;=x? nfO jfnd}qL uf=lj=;= jgfpg] k|lqmof hf/L 5 .
14. n}+lus ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zLs/0f gLlt cjnDjg ug{ lhNnfl:yt sfof{no, /fhlglts bn, u};; tyf ;j} ;/f]sf/jfnfx?;Fusf] ;dGjo / ;xsfo{n] lg/Gt/tf kfPsf] 5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 12
15. o; lhNnfsf dlxnfx?sf] Ifdtf clej[l4 eO{ lghfdlt ;]jf / cGo ;]jf If]qdf ;xeflutf j9f]; eGg] clek|fosf ;fy ut cf=j= df $) hgf dlxnfx?sf nflu nf]s ;]jf cfof]usf] k"j{ tof/L sIff ;~rfng
ul/Psf] lyof] eg] rfn' cf=j=df ;d]t dlxnf tyf jfnjflnsf sfof{no;Fusf] ;dGjo tyf x/Kn];
g]kfn /, lhlj; afFs]sf] nfut ;xeflutfdf sd{rf/L ldng s]Gb| dfkm{t *) hgfsf] nflu tof/L sIff
;~rfng eO{/x]sf] 5 .
16. o;} cf=j= sf] bf];|f] rf}dfl;s b]lv ;a} uf=lj=;= tyf gu/kflnsfx?df ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f a}+lsª k|0ffnL dfkm{t ug]{ u/L k|lqmof cufl8 a9fO{;lsPsf] 5 .
17. lhlj; nufot % j6f ;/sf/L sfof{nox?af6 hgtfn] k|fKt ug]{ ;"rgfsf] clwsf/ k|j4{g ug{ /fli6«o ;"rgf cfof]u / ;Dj4 sfof{nojLr ;"rgf k|ljlw h8fg u/L Online ;"rgf ;Dk|]if0f ug]{ Joj:yf
ldnfO{Psf]] 5 .
18. bf];|f] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgsf] qmddf clwsf+z dtbfg s]Gb|;Dd kx'Frdf ;xhtf Nofpg ;8s dd{t ;+ef/sf] sfd ul/Psf] 5 .
19. nlIft ju{sf] ljsf;sf] nflu ut jif{sf] lhNnf kl/ifbaf6 ljlgof]hg ePsf sfo{qmd tyf jh]6 nlIft ju{s} ;xeflutfdf nlIft ju{x?af6} sfof{Gjog xf]; eGg] dg;fosf ;fy} gLlt lgdf{0f, sfof{Gjogsf]
cg'udg d"Nof+sg lhlj;af6 x'g] / sfof{Gjog kIfnfO{ Outsourcing ug]{ g]kfn ;/sf/sf] k|fyldstf
;d]tnfO{ dWogh/ ub}{ nlIft ju{ ljsf;sf sfo{qmdx? nlIft ju{sf ;~hfn, ;d"x, u}/ ;/sf/L
;+:yfx?af6 sfof{Gjog u/fpg] u/L k|s[of clGtd r/0fdf k'¥ofOPsf] 5 .
20. ufpmF ljsf; ;ldltx?af6 x'g] ;]jf k|jfx, ljlQo Joj:yfkg, cfof]hgf Joj:yfkg, clen]v Joj:yfkg, ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f nufot uf=lj=;= x?af6 ;Dkfbg x'g] ;Dk"0f{ sfo{x?nfO{ kf/bzL{,
ldtJooL, pQ/bfoL agfpFb} ;'zf;g sfod ug{ ;ª\3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnoaf6 hf/L
ul/Psf] lgb]{lzsf jdf]lhd uf=lj=;= x?sf] cg'udg sfo{ ut cf=j= b]lv g} k|f/De ul/Psf] 5 .
21. lh=lj=;= af6 ;Dkfbg x'g] ljleGg s[ofsnfkx?sf] ;ª\3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnonfO{ Web Based Reporting ug]{ sfo{ rfn' cf=j= sf] k|yd rf}dfl;s b]lv k|f/De eO;s]sf] 5 .
22. o; lhNnfsf] lhNnf oftfoft u'? of]hgf cWofjlws eO{ clGtd k|ltj]bg k|sfzgsf] tof/Ldf /x]sf] 5 eg] lhNnf kfZj{lrq / k~rjifL{o cfjlws of]hgf cWofjlws u/L rfn' cf=j= leq} k|ltj]bg k|sfzg ug{
o"lg;]km, o"=P;=P=cfO{=8L= / x]Ne]6f; ;Fusf] ;fem]bf/Ldf k|s[of cufl8 j9fO{+b} 5 .
pkl:yt ljlzi7 dxfg'efjx?,
cj d xfd|f] lhNnf ljsf; ;ldltn] cfufdL cf=j= @)&!÷&@ df lnPsf of]hgf 5gf}6sf cfwf/x? / sfo{qmd
;~rfngsf nflu lnPsf k|d'v gLltx?sf] jf/]df pNn]v ug{ rfxG5' .
of]hgf 5gf}6sf cfwf/x?
1. :yfgLo :jfoQ zf;g P]g @)%%, :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL @)%^, :yfgLo lgsfo ;|f]t kl/rfng tyf Joj:yfkg sfo{ljlw @)^(, s]Gb|jf6 cfPsf] dfubz{g tyf ah]6 l;lnËsf] cfwf/df ;xeflutfTds
tyf ljs]lGb|t lhNnf ljsf; of]hgf th'{dfsf] cjwf/0ffnfO{ cjnDjg ul/Psf] 5 .
2. :yfgLo lgsfo >f]t kl/rfng tyf Joj:yfkg sfo{ljlw @)^( df Joj:yf eP jdf]lhd ah]6sf] ljlgof]hg ubf{ cfly{s, ;fdflhs Pj+ ef}lts k"jf{wf/ ljsf; sfo{qmd, k|j4{gfTds sfo{qmd / nlIft
;d"x ljsf; sfo{qmdnfO{ pRr k|fyldstf lbO{Psf] 5 .
3. !# j6} Onfsf :t/Lo uf]i7Laf6 k|fyldstfqmd ;lxt l;kmfl/z eO{ cfPsf cfof]hgf tyf sfo{qmdx?nfO{ pknAw x'g ;Sg] >f]t ;fwgsf] kl/lwleq /xL jflif{s sfo{qmddf ;dfj]z ul/Psf] 5 . ;x;|fAbL ljsf;
nIo tyf lqjifL{o cGtl/d of]hgfsf dfu{bz{g, /fli6«o of]hgf cfof]u / ;ª3Lo dfldnf tyf :yfgLo
ljsf; dGqfnoaf6 cfufdL cf=j=sf nflu k|fKt jh]6 l;lnª tyf dfu{bz{gnfO{ cfwf/ dflgPsf] 5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 13
cfufdL cf=a= sf] ah]6 lgdf{0fsf] d'Vo Wo]o ul/jL lgjf/0f ePsf]n] ah]6 th'{df ubf{ ;'zf;g, hgtfsf]
;dLkdf ;]jf ;'ljwf, bLuf] u'0f:t/Lo / jftfj/0f d}qL :yfgLo k"jf{wf/ ljsf;, cfly{s cj;/df j[l4,
ljsf;df hgtfsf] ;xh kx'+r :yflkt ug]{ / ;fdflhs ;zlQms/0fdf hf]8 lbOPsf] 5 .
4. lhNnfsf] ul/aL gSzfÍg tyf >f]t gSzfÍgn] lglb{i6 u/]sf clt ul/j ju{nfO{ nlIft u/L /f]huf/L ;[hgf x'g ;Sg] >dd"ns cfof]hgf÷sfo{qmdnfO{ k|fyldstf lbOPsf] 5 .
5. lhNnfsf] If]qLo ;Gt'lnt ljsf; Pj+ n}+lus ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zLs/0f gLltsf cfwf/df hg;xeflutf tyf nfut ;xeflutf h'6\g ;Sg] sfo{s|dnfO{ k|fyldstf lbOPsf] 5 .
6. k"jf{wf/ ljsf; dfq geO{ ;fdflhs Ifdtf ljsf;sf sfo{qmdx? Pj+ pk]lIft pTkLl8t / ;fdflhs d"n wf/ eGbf jflx/ /x]sf ju{nfO{ klg plrt ?kdf ;Daf]wg ug]{ k|of; ul/Psf] 5 .
7. qmdfut Pj+ cw'/f cfof]hgfx? dWo] o;} cf=a= df k"/f x'g ;Sg] cfof]hgfnfO{ dfq lg/Gt/tf lbO{Psf] 5 .
cfof]hgf tyf sfo{qmd ;~rfngsf gLltx?
1. j:tL:t/af6 dfu ePsf of]hgfx?dWo] j8f gful/s d~raf6 l;kmfl/z eO{ ufpmF kl/ifbn] :jLs[t u/L O{nfsf :t/Lo j}7s dfkm{t k|fyldstfqmd ;lxt l;kmfl/z u/]sf cfof]hgfx?nfO{ cfufdL
cf=j=@)&!÷&@ sf nflu k|d'v cfof]hgfx?sf] ;"rLdf ;dfj]z u/L sfof{Gjog ug]{ gLltnfO{ lgGt/tf
lbOPsf] 5 .
2. lhNnfsf] lk5l8Psf uflj;x?sf] cfly{s / ;fdflhs ljsf;df ljz]if Wofg lbO{g]5 . ljz]if u/L /fKtL kf/L / /fKtL lsgf/fsf uflj;x?df :jf:Yo, lzIff, ;8s, k"jf{wf/, ljB'tLs/0f / k|sf]k Joj:yfkg
nufotsf dfgjf]lrt ;'ljwfx? k|jfx ug{ pRr k|fyldstf lb+b} ;f]sf nflu ;fem]bf/ tyf ;/f]sf/jfnf
;+:yfx?;Fu cfjZos ;dGjo / ;xsfo{ u/L sfo{ ;~rfng ul/g] gLlt lnOPsf] 5 .
3. pknAw >f]t ljkGg ju{;Dd k'¥ofpg] gLlt cg'?k lhNnf ul/aL gSzfÍg cg';f/ k5fl8 k/]sf @^ j6f uflj;x?sf ljkGg 3/ kl/jf/x?nfO{ d"nk|jfxLs/0f ug{ ;fdflhs kl/rfngsf] dfWodaf6 ;zlQms/0f
ul/g] gLltnfO{ lg/Gt/tf lbOPsf] 5 .
4. ;d'bfosf] Ifdtf clej[l4 u/L u|fdL0f ljsf;df 6]jf k'¥ofpg ;fd'bflos ;+:yfx?, pkef]Qmf ;ldltx?, lk5l8Psf dlxnf, blnt, cflbjf;L, dw];L d'l:nd, ;d'bfox?sf] ?kfGt/0fLo ;fdflhs kl/rfngsf]
dfWodn] ;zlQms/0f ug]{ gLltnfO{ lg/Gt/tf lbO{Psf] 5 .
5. ;dfhdf k5fl8 k/]sf, cfly{s, ;fdflhs cj;/x?af6 jl~rtLs/0fdf k/]sf ;d'bfox?nfO{ d"n k|jfxLs/0f ug{ nlIft ju{ pTyfg sfo{qmd cGt/ut ;zlQms/0fsf sfo{qmdx? ;~rfng ul/g]5g .
dlxnf, afnjflnsf, blnt, dw]zL, d'l:nd, cflbjf;L, hghftL, ckfË, åGåkLl8t, Psn dlxnf,
nf]kf]Gd'v tyf ljkGg ju{x?sf] nflu ;~rflnt ;a} sfo{qmdx?jLr tfnd]n /fvL nlIft ju{sf ;dGjo
;ldltx?nfO{ yk lqmofzLn agfO{g]5
6. j:tL :t/af6 k|;'lt u[xsf] cToflws dfu j9]sf], uf=lj=;= x?af6 ;'/lIft dft[Tj sfo{qmdnfO{ :jfldTj u|x0f ul/;s]sf] / ljut cf=j= x?df lgdf{0f ul/Psf k|;'tLu[xaf6 ck]lIft ;sf/fTds glthf k|fKt
ePsf]n] cfufdL cf=j= df ;'/lIft dft[Tjsf] If]qdf nufgL j9fpg] gLlt clËsf/ ub}{ dfu eO{ cfPsf
k|;'lt u[xx? oyfzSo lgdf{0f ug]{ nIo lnOPsf] 5 .
7. /fli6«o k|fyldstfdf k/]sf] jfnd}qL :yfgLo zf;g (CFLG) ;DaGwL sfo{qmd ;~rfngsf nflu lhlj;n] ut cf=j= b]lv sfo{qmd ;~rfng z'? u/]sf] 5 . o; sfo{nfO{ cfufdL cf=j=df klg lg/Gt/tf lbO{
afnaflnsf pTyfgsf nflu sfo{/t ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+:yfx?;Fusf] ;xsfo{df afnd}qL
sfo{qmdx? ;~rfng ul/g]5 .
8. ;'zf;gsf d'n cfwf/x? ljlQo cg'zf;g, kf/bzL{tf / hjfkmb]lxtfnfO{{ ;zQm agfpg tyf ljlQo hf]lvdnfO{ Go"gLs/0f ug{ lh=lj=;=÷ uf=lj=;=af6 k|bfg ul/g] ;]jf;'ljwfsf] k|efjsfl/tfdf j[l4 u/L
;]jfu|fxLx?nfO{ l56f] 5l/tf] Pj+ kf/bzL{ ?kn] ;]jf k|bfg ug]{ sfo{df ;xof]u k'¥ofpg ;fj{hlgs ;'g'jfO{,
;fdflhs kl/If0f, ;fj{hlgs k/LIf0f, /]l8of] ultljlw, j'n]l6g k|sfzg, ;xeflutfTds cg'udg–d"NofÍg
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 14
h:tf sfo{qmdx?nfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 . lhNnf leqsf ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+:yfx?n] u/]sf
lqmofsnfkx? ;d]t ;dGjofTds 9Ëaf6 cufl8 a9fO{g]5 .
9. lhNnf ljsf; ;ldltaf6 7]Ssfk§fsf] dfWodaf6 ul/g] ljsf; lgdf{0fsf sfo{x? ubf{ ;a} jf]nkqx? E-Bidding sf] dfWodaf6 cfJxfg ug]{ gLltnfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 . ;fy} o; ljifodf :yfgLo lgdf{0f
Joj;foLx?sf] Ifdtf ljsf; ug{ pgLx?;Fusf] ;xsfo{df sfo{s|d ;~rfng ug{ hf]8 lbOg]5 . E-
Bidding af6 7]Ssf ;sfbf{ 7]Ssf c+s eGbf Hofb} sd c+sdf 7]Ssf ;sf/L sfo{ gug{] jf ljnDj ug]{
;d:ofsf] lgsf;sf] nflu ;ª\3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnonfO{ gLltut kl/dfh{gsf nflu
cg'/f]w 5 .
10. cfly{s ;fdflhs ljsf;sf] d"n cfwf/ e/kbf]{ ;8s oftfoft ;]jf g} /x]sf] sf/0f clxn] k|To]s uflj;x?af6 cTolws dfqfdf ;8s lgdf{0fsf] dfu cfpg] ;8sx?df nufgLsf] nflu cfjZos >f]tsf]
cefj a9b} uPsf] ;Gbe{df cfufdL cf=j= af6 lhNnf ljsf; ;ldltdf pknAw x'g] oftfoft k"jf{wf/sf
>f]tx? lhNnf oftfoft u'?of]hgf (DTMP) sf] pRr k|fyldstfdf k/]sf ;8sx?df dfq nufgL ug]{
gLlt lnO{Psf] 5 .
11. ljsf; lgdf{0fsf sfo{df k|of]u x'g] lgdf{0f ;fdfu|Lx?sf] u'0f:t/Lotf kl/If0f ug{ lhlj; afFs]df :yfkgf ul/Psf] k|of]uzfnfsf] gofF ;'ljwf ;DkGg ejg lgdf{0f sfo{ ut cf=j= df z'? eO{;s]sf] 5, o;nfO{
rfn' cf=j= df k'/f u/L u'0f:t/Lotf kl/If0f ug{ cfjZos cf}hf/ pks/0fx? h8fg u/L cfufdL cf=j=
b]lv k"0f{ k|of]udf NofOg]5 .
12. ;g @)!& ;Dd afFs] lhNnfnfO{ v'nf lbzfd'Qm lhNnf 3f]if0ff ug]{ u/L lhNnf :t/af6 :jLs[t eO;s]sf] sfo{of]hgf / lhNnf ;/;kmfO{ tyf :jR5tf ;ldltaf6 ;a} ;/f]sf/jfnfx?sf] ;xdltdf agfOPsf]
zf}rfno lgdf{0f cleofgsf cfwf/nfO{ V-WASH dfkm{t sfof{Gjogdf NofO{ afFs] lhNnfsf] ODF
cleofg ;kmn agfpg e/dUb'/ ;a} k|of;x? ul/g]5 .
13. Jfftfj/0f d}qL :yfgLo zf;g k2tLnfO{ sfof{Gjogdf NofO{g]5 . hnjfo' kl/jt{g cg's'ng ;DaGwL lqmofsnfkx? ug{sf nflu lhNnfdf sfo{/t ;Dk"0f{ ;+3 ;+:yf tyf ljifout lgsfox?n] cfˆgf] jh]6sf]
s]xL k|ltzt k|efj Go"gLs/0f ;DaGwL sfo{df vr{ ug{ k|f]T;fxg ug]{ gLltnfO{ clËsf/ ul/g]5 .
cfof]hgf 5gf}6 ;DaGwL sfo{ ubf{ jftfj/0fd}qL cfof]hgfx?nfO{ k|fyldstf lbO{g]5 .
14. @@ cf}+ lhNnf kl/ifbn] 3f]if0ff u/] jdf]lhd ;g\ @)!& ;Dddf afFs] lhNnfnfO{ efG;fleqsf] w'jf+ /lxt lhNnf agfpg] gLltnfO{ cfufdL aif{df klg lg/Gt/tf lbO{g]5 .
15. j[Iff/f]k0f sfo{qmdnfO{ 3/ 3/df k'¥ofpg] Pj+ h8Lj'6L / jg:kltsf] ;Da4{g ug{ g;{/L :yfkgfdf ;/sf/L, ;d'bfo Pj+ lghL If]q;Fu ;fem]bf/L ug]{ gLlt lnO{g]5 .
16. ;fj{hlgs lghL ;fem]bf/L gLltnfO{ sfo{?kdf nfu" ug{ lhlj;n] ;dGjosf/L e"ldsf lgjf{x ug]{5 . o;} ;Gbe{df lghL If]q;Fu ;fem]bf/L u/L cfly{s ls|ofsnfksf sfo{s|d ;~rfng ug]{ gLlt lnOPsf] 5 .
17. o; lhNnf leqsf :yfgLo lgsfox?, ljifout sfof{nox?, u};; tyf cGo ;+3;+:yfx?af6 ;~rfng x'g] sfo{qmdx? k|efjsf/L ?kdf cg'udg ug]{ ;zQm ;+oGqsf] ljsf; ul/g]5 . u};;x?sf] cg'udg ug{ lhNnf ljsf; ;ldltdf NGO Desk sf] :yfkgf u/L glthfd"ns cg'udg k|0ffnLnfO{ sfof{Gjogdf
NofO{g]5 . o;n] sfof{Gjogdf b]lvPsf] hl6ntf / bf]xf]/f]kgf h:tf ;d:of ;dfwfg ug{ ;xof]u k'Ug]5 .
18. k|To]s jif{ lhNnf:t/df k|j]lzsf kl/Iffdf ;fd'bflos ljBfnx?af6 k|yd x'g] cflbjf;L hghftL, blnt, dw];L, d'l:nd 5fq÷5fqfx?nfO{ k|f]T;fxg ug{ k|bfg ul/+b} cfPsf] k|ltef k|f]T;fxg 5fqj[lQ k|bfg ug]{
gLltnfO{ lg/Gt/tf lbb} rfn' cf=j=b]lv ckf+u 5fq 5fqfx?nfO{ ;d]t ;d]l6Psf]] 5 .
19. cfhsf] d'Vo r'gf}tLsf] ?kdf /x]sf] hftLo / juL{o b[li6n] k5fl8 kfl/Psf hfthflt, nf]kf]Gd'v hflt, åGå / lx+;fsf] kL8f ef]lu/x]sf ju{x?, cNk;+Vos ju{x? ;fdflhs lje]b / zf]if0faf6 kLl8t ;a} tx /
tKsfsf ;d'bfosf] d"n k|jfxLs/0fnfO{ lhlj;n] ;dGjofTds e"ldsf lgjf{x u/L ;Daf]wg ug]{ gLltnfO{
k|fyldstf lbOg]5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 15
20. afFs] lhNnfnfO{ sfo{If]q agfO{ sfd ul//x]sf :yfgLo, /fli6«o tyf cGt/fli6«o u};; / ;fem]bf/ ;+:yfsf] sfo{qmddf b]lvPsf] hl6ntf / bf]xf]/f]kgfnfO{ cGTo ug{ lhlj;;Fu k"j{;xdtLkq u/]kl5 dfq lhNnfdf
sfd ug{ ;xdlt lbg] gLlt nfu" ul/;lsPsf]n] ;+:yfut Ifdtf clea[l4 k|efjsf/L cg'udg k|0ffnL
dfkm{t ;zQm sfof{Gjoog ul/g]5 .
21. s[lif pkhnfO{ ;xL d"No pknAw u/fpg s[lif jhf/sf] qmdzM ljsf; / lj:tf/ ub}{ nlug] 5, h;af6 cfoft k|lt:yfkg / lgof{t k|j4gdf ;xof]u k'Ug]] ck]Iff /flvPsf] 5 .
22. s[lif If]qsf] ;du| pTkfbg / pTkfbsTj a9fpg jLha[l4, Rofp, df}/Lkfng, ;fgf l;+rfO{, ;xsf/L l;+rfO{, o"jf :j/f]huf/, df5fkf]v/L lgdf{0f h:tf sfo{qmd ;~rfng ug]{ gLlt lnO{Psf] 5 .
23. pTkflbt Kofhaf6 :jpkof]usf nflu cfTdlge{/ xF'b} lgof{t k|j4{g ug{ Kofh e08f/0fsf nflu e08f/0f u[x lgdf{0f ul/g]5 .
24. cfGtl/s / jfXo dfunfO{ ;Djf]wg ug{ / /f]huf/L j[[l4 u/L ls;fgsf] cfo:t/df ;'wf/ Nofpg t/sf/L / kmnkm"nsf ks]6 If]qx? qmdzM a9fpFb} nlug]5 .
25. s[lifIf]qnfO{ k|j4{g ug{sf nflu One Village One Products (OVOP) sf] sfo{qmd afnLsf] 5gf]6 u/L sfof{Gjog ug{ kxn ul/g]5 .
26. k~rjlif{o hg:jf:Yo of]hgf @)&!—@)&^ tof/ u/L nfu" ul/g]5 .
27. u}/ ;/sf/L÷lghL :jf:Yo ;+:yfx? lhNnfsf] j}wflgs lgsfodf btf{ tyf cg'dlt lnP/ dfq sfo{qmdx? ;~rfng ug'{kg]{ gLlt lnO{g]5 .
28. lhNnfsf ;Dk"0f{ uflj; x?df Village AIDS Committee (VAC) u7g u/L hgr]tgfd"ns / Pr=cfO{=eL= kl/If0f tyf k/fdz{ ;]jfsf] kx'Fr k'–ofO{g]5 .
29. lhNnfsf () k|ltzt :jf:Yo ;+:yfx?df ;'/lIft k|;'lt s]Gb| lgdf{0f u/L ufpFm3/ lSnlgs / vf]k s]Gb|x?af6 k|bfg ul/g] :jf:Yo ;]jf ;'Jojl:yt ug{ ;fd'bflos :jf:Yo ejg lgdf{0f ub}{ nlug]5 .
30. ;/sf/L ejg agfpFbf ckfËd}qL agfpg] g]kfn ;/sf/sf] gLltnfO{ lhNnf:t/df klg nfu" ug{ cfjZos kxn ul/g]5 .
31. lhNnfleqsf ;a} txsf] lzIffnfO{ ;dtfd"ns agfO{ aj}sf] kxF'rdf k'¥ofpg u'0f:t/Lo, ;fGble{s, hLjgf]kof]uL, ;Lkd"ns Pj+ Joj;flos lzIffnfO{ ljz]if hf]8 lbO{g]5 . k|f}9 / cgf}krfl/s lzIffsf]
dfWodjf6 lhNnfleq ;a}nfO{ ;fIf/ agfpg] gLltnfO{ lg/Gt/tf lbO{g]5 . o'jfx?sf] ;zlQms/0f,
lhNnfdf ePsf] v]ns'b ljsf;sf] ;+efjgf ;d]tnfO{ Wofgdf /fvL ;/f]sf/jfnfx?;Fu ;dGjo / ;xsfo{
u/L sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .
32. lhNnfsf] z}lIfs u'0f:t/df ;'wf/ Nofpg lhNnf lzIff ;ldltdfkm{t sfo{of]hgf lgdf{0f u/L ljBfnosf] k|efjsf/L cg'udg tyf d"Nof+sg ug]{ sfo{nfO{ lgoldttf lbO{g]5 .
33. ;g @)!% ;Dddf lg/If/tf pGd"ng ug]{ g]kfn ;/sf/sf] gLlt jdf]lhd cfufdL cf=j= b]lv uflj;x?nfO{ k"0f{ ;fIf/ uflj; 3f]if0ff ub}{ n}hfg] gLlt lnO{Psf] 5 .
34. ljBfnosf] z}lIfs u'0f:t/df ;'wf/ ug{sf nflu ef}lts k"jf{wf/ tyf ljifout lzIfs Joj:yfkgsf ;fy} lzIfs tflnd ;~rfng ul/g] gLlt lnO{g]5 .
35. lhNnfsf] ljsf; lgdf{0fdf snd rnfO{ ljsf; k|of;nfO{ ;xL lb;fdf cufl8 j9fO{ ;'zf;g sfod ug{ ;xof]u ug]{ pTs[i6 b'O{ kqsf/nfO{ cfufdL cf=j= b]lv g]kfn kqsf/ dxf;+3 afFs] zfvfsf] ;dGjodf
hgxL ?= ;ft xhf/ kfFr ;osf b/n] k'/:s[t ug]{ gLlt lnO{Psf] 5 . ;fy} ljutdf kqsfl/tf If]q
ljsf;df ljlgof]hg ub}{ cfPsf] /sddf ;d]t cfufdL cf=j= b]lv j[l4 ul/Psf] 5 .
36. lhNnfsf] bL3{sfnLg ljsf;sf] ;f]r / of]hgf th'{df sfo{df ;xhtf Nofpg lhNnf tyf ;j} uf=lj=;= x?sf] cfjlws of]hgfsf] lgdf{0f sfo{ rfn' cf=j= b]lv g} cufl8 a9fO{g]5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 16
37. ljsf; of]hgf sfo{qmd tyf cfof]hgfx? tf]lsPsf] u'0f:t/, nfut kl/df0f / ;dodf ;DkGg ug{ tL of]hgfx?sf] cg'udg tyf d"Nof+sgnfO{ glthfd"ns / e/kbf]{ agfO{ ;]jf k|jfx k|ltsf] pQ/bfloTj /
hjfkmb]lxtf sfod ug{ sfof{Gjog, cg'udg tyf d"Nof+sgsf] ;+:yfut Ifdtf ljsf;df Wofg lbO{g]5 .
;/f]sf/jfnf pkef]Qmfx?nfO{ cfof]hgf Joj:yfkgdf ;+nUg u/fO{ cfof]hgfsf] k|efjsfl/tf a9fpg hf]8
lbO{g]5 .
38. o; lhNnfdf n3' pBd / pBdLx?sf] k|j4{g tyf ljsf;sf nflu rfn' cf=j= b]lv g} pBf]u dGqfnosf] cu|;/tfdf ul/jL lgjf/0fsf nflu n3'pBd ljsf; sfo{qmd sfof{Gjog lgb]{lzsf @)&) hf/L eO{
ul/jL lgjf/0fsf nflu n3'pBd sfo{qmd nfu" eO{;s]sf] 5 . pQm sfo{qmd;Fu sfo{qmdut tyf nfut
;fem]bf/L ub}{ n3' pBd k|j4{g tyf ljsf;sf s[ofsnfkx? ;~rfng ul/g]5 .
39. /fKtL If]qsf af9L k|efljt uflj;x?df af9Ln] u/]sf] wghgsf] IftLsf] ljj/0f÷nut ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L lgsfox?sf] ;dGjodf cWofjlws ug{ kxn ul/g]5 .
40. ljkb Joj:yfkg ;DjGwdf ( uflj;sf] :yfgLo ljkb hf]lvd Joj:yfkg of]hgf -LDRMP) tof/ u/L cfufdL cf=j=)&!÷)&@ b]lv nfu" ul/g]5 . ;fy} af+sL uf=lj=;= x? sf] klg LDRMP of]hgf agfO{ qmdzM nfu" ub}{ nlug]5 .
41. afFs] lhNnfsf] ;du| ljsf;nfO{ 6]jf k'Ug] u/L b]xfosf] If]qx?sf] ljsf;sf] hgrfxgfnfO{ ;zQm ?kdf ;Djf]wg ug{ xfdL of] @# cf}+ lhNnf kl/ifb dfkm{t g]kfn ;/sf/;dIf cfu|x ub{5f}+ .
g]kfnu~hdf g]kfnu~h ljZjljBfno, O{lGhlgol/ª SofDk;, vh'/fdf s[lif SofDk; tyf sf]xnk'/ If]qdf cfO=6L= sn]h :yfkgf ul/g'kg]{,
g]kfnu~h ljdfg:ynnfO{ If]qLo:t/sf] cGt/fli6«o ljdfg:yn agfOg' kg]{,
/fKtL glbsf] b'j} lsgf/fdf gbL lgoGq0f ug{ t6jGwg lgdf{0f ul/g'kg]{{
g]kfnu~hdf cf}Bf]lus tyf Jofkf/ d]nf k|bz{gL:yn lgdf{0f ul/g'kg]{,
g]kfnu~hdf jx'p2]ZoLo ;efu[x lgdf{0f ul/g'kg]{,
zDz]/u~h uf=lj=;=sf] xjNbf/k'/b]lv /em]gf uf=lj=;= sf] dbg rf]s x'Fb} gf}j:tf uf=lj=;= sf] algofef/ /Tg /fhdfu{df hf]8\g] ;8s sfnf]kq] ul/g'kg]{ .
9'Ëf, lu§L, jfn'jfsf] ;xh cfk"lt{sf] nflu pTvgg\ If]q lgwf{/0f ul/g'kg]{,
afFs] lhNnfdf ljleGg lhNnfaf6 hl8j'6L ;Ísng x'g] xF'bf hl8j'l6sf nflu Ps Jojl:yt k|zf]wg s]Gb| lgdf{0f ug'{kg]{,
g]kfnu~hdf ;'Vvf jGb/ufx lgdf{0f ul/g'kg]{,
g]kfnu~h rqmky lgdf{0fsf nflu ;+efJotf cWoog, hUuf PsLs/0f sfo{ ug{{ Ps cfof]hgf sfof{no :yfkgf ul/g'kg]{,
l;S6f l;+rfO{ cfof]hgf oyf;So l56f] ;DkGg ug{ d'cfAhfsf] ljjfb oyf;So rf+8f] ;Daf]wg ul/g' kg{],
/fKtL kf/Lsf ( cf]6f uflj;x?df ljB'tLs/0f ul/g'kg]{,
vh'/fdf lgdf{0ffwLg g]kfn SofG;/ c:ktfnnfO{ ejg lgdf{0f / cTofw'lgs ;]jf k|bfg ug{sf nflu cg'bfg ;xof]u j[l4 ug'{kg]{,
g]kfnu~hdf Jojl:yt kz'jwzfnf, s[lif xf6jhf/ tyf ;+sng s]Gb| :yfkgf ug]{,
dxfb]jk'/L uflj;sf] 9s]/Ldf /x]sf] jg:ktL pBfgnfO{ dgf]/d :ynsf] ?kdf ljsf; u/L ko{6sLo :yn agfpg'kg]{]{,
lhNnfsf] pko'Qm :yfgnfO{ ljz]if cfly{s If]q (Special Economic Zone-SEZ) 3f]if0ff u/L ;f] jdf]lhdsf] ;'ljwf x? pknAw ul/g'kg]{,
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 17
o; lhNnfdf e"—;+/If0f sfof{no :yfkgfsf] nflu g]kfn ;/sf/, jg tyf e" ;+/If0f dGqfnonfO{ cg'/f]w ug]{,
/flKt kfl/sf uflj; / g]kfnu~h tyf cGo If]q ;d]tsf nflu b'O{j6f bdsn / PDj'n]G;sf] Joj:yf ul/g'kg]{,
e]/L c~rn c:ktfnnfO{ pk If]qLo c:ktfndf ?kfGt/0f ub}{ d]l8sn sn]h agfpg] lb;ftkm{ pGd'v u/fpg'kg]{,
g]kfnu~h gu/kflnsfnfO{ pk dxfgu/kflnsf / sf]xnk'/ uf=lj=;=nfO{ gu/kflnsfsf] ?kdf ljsl;t ul/g'kg]{,
sf]xnk'/—# df k|:tfljt cGt/fli6«o lqms]6 d}bfg :yfkgfsf] nflu ;Dj4 lgsfodfkm{t jh]6 ljlgof]hg x'g'kg]{{,
afFs] lhNnfsf ;f+:s[lts tyf P]ltxfl;s ;Dkbfx? afu]Zj/L dlGb/, e'j/ejfgL b]jLsf] dlGb/, u'?åf/f, dl:hb, dx]Gb|kfs{, /fgLtnfp, jf6/kfs{ cflbsf] ko{6sLo b[li6sf]0faf6 ;+/If0f, ;+j4{g / k|j4{gsf
nflu ;Dj4 dGqfnodf cg'/f]w ug]{{,
g]kfnu~hdf /x]sf Ogf/x? k'l/b} uPsf], gFof Ogf/ lgdf{0f ubf{ kfgL cfpg] ;+efjgf Go"g b]lvPsf] / jt{dfg cj:yfdf klg kfgLsf] dfu / cfk"lt{df 7'nf] cGt/ ljBdfg /x]sf] sf/0f eljiodf
g]kfnu~hdf kfgLsf] cefj x'g;Sg] ;DefjgfnfO{ b[li6ut u/L :yfoL ;dfwfgsf nflu /fKtL glbaf6
kfgL Nofpg] k|lqmof cf/De ug{ / ljBdfg kfO{knfO{gx?sf] ;'wf/ ug{ ;Da4 dGqfnodf cg'/f]w ug]{ .
o; lhNnfdf hd'gfxf–sf]xnk'/ ;8s lj:tf/ sfo{ eO/xsf] t/ clwsf+z v08df 9nsf] cefj eO 8'jfgsf] ;d:of cfpg ;Sg] ePsf] x'Fbf 9n ;lx vfg]kfgL, 6]lnkmf]g, ljh'nL nufotsf k"jf{wf/x?
ljsf;nfO{ ;d]6]/ ;8s lj:tf/ sfo{ ul/g'kg]{ .
g]kfnu~h b]lv s6s'Oof ;Ddsf] x'nfsL ;8s lgdf{0f sfo{nf tLj|tf lbg'kg]{ .
dfly pNn]v eP jfx]s o; If]qsf ljleGg ;/f]sf/jfnfx?jLrsf] 5nkmndf s]Gb|df k|:tfj ug]{ egL lg0f{o Pj+
;xdlt ePsf lhNnfsf] ;du| ljsf;df of]ubfg ug]{ dxTjk"0f{ of]hgfx? ;d]t ;dfj]z u/L ;DjlGwt ljifout
dGqfnox?df cg'/f]w u/L k7fO{g]5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 18
cfb/0fLo pkl:yt dxfg'efjx?
cj d laleGg laifout of]hgf th'{df ;ldltx?, PsLs[t of]hgf th'{df ;ldlt / lhNnf ljsf;
;ldltsf] j}7sdf 5nkmn eO{ l;kmfl/z ePsf] o; lhNnfsf] cfufdL cf=j= @)&!÷&@ sf] ;du| jh]6
ljifout ?kdf k|:t't ug{ rfxG5' .
!_ s[lif jg tyf jftfj/0f ;ldlt ?= !$ s/f]8 @! nfv *) xhf/ ())
@_ hg;+Vof :jf:Yo tyf lzIff ;ldlt ?= ! c/a @$ s/f]8 ^^ nfv @ xhf/ ^()
#_ dlxnf jfnjflnsf tyf u};; ;dGjo ;ldlt
s_ ;/sf/L sfof{no tkm{ ?= ! s/f]8 !# nfv !& xhf/
v_ u};; tkm{ ?= ** s/f]8 $$ nfv )% xhf/ ##^
hDdf ?= *( s/f]8 %& nfv @@ xhf/ @(*
$_ dfgjLo ;+;fwg ;+:yfut ljsf; tyf ;dGjo ;ldlt – ?= * s/f]8 & nfv )* xhf/
%_ hn>f]t tyf e"ld Joj:yfkg ;ldlt ?=!# s/f]8 nfv
^_ k"jf{wf/ ;+/rgf ljsf; ;ldlt ?=($ s/f]8 *% nfv #* xhf/
pk/f]Qm jdf]lhd cfufdL cf=j= @)&!÷&@ sf] k|:tfljt s"n jh]6 ?= # cj{ $% s/f]8 () nfv %!
xhf/ (@^ /x]sf] 5 h;dWo] ljsf; / k|zf;lgs vr{sf] cg'kft lgDg cg';f/ b]lvG5 .
ljsf; jh]6 ?= @ cj{ #) s/f]8 $* nfv @# xhf/ !%$ -^& Ü_
k|zf;lgs jh]6 ?= ! c/a !% s/f]8 $@ nfv @* xhf/ &&@ -## Ü_
lhNnfsf] s"n jh]6sf] ;/sf/L, u}/ ;/sf/L sfof{nox?sf] jh]6 o;k|sf/ /x]sf] 5–
o;/L ;du|df ;/sf/L sfof{no / ;+:yfg tkm{ ?= @ c/a %& s/f]8 $^ nfv $^ xhf/ %()
u}/ ;/sf/L ;+:yf tkm{ ?= ** s/f]8 $$ nfv % xhf/ ##^
lhNnf ljsf; of]hgf th'{df ug{ u7g ePsf ^ j6f ljifout ;ldltx? cGtu{tsf sfof{nox?sf] nflu
k|:tfj ul/Psf] jh]6nfO{ ljZn]if0f ubf{ s"n jh]6dWo] k"jf{wf/ ;+/rgf ljsf; ;ldlt tkm{ @&=$@
k|ltzt, s[lif jg tyf jftfj/0f ;ldlttkm{ $=!! k|ltzt, hg;+Vof, :jf:Yo tyf lzIff ;ldlttkm{
#^=)$ k|ltzt, dfgjLo ;+;fwg ljsf; ;dGjo ;ldlttkm{ @=%^ k|ltzt, hn>f]t tyf e"ld
Joj:yfkg ;ldlttkm{ #=(& k|ltzt tyf dlxnf afnaflnsf tyf u};; ;dGjo ;ldlttkm{ @%=()
k|ltzt b]lvG5 . cf=j= @)&!÷&@ sf nflu k|Ktfljt afFs] lhNnfsf] s"n jh]6 tnsf] tflnsfdf k|:t't
ul/Psf] 5 eg] ;+lIfKt sfo{qmdut jh]6, lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfo–Joo ljj/0f ljt/0f ul/Psf]
kmf]N8/df ;+nUg 5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 19
cf=j @)&!÷&@ sf nflu k|:tfljt afFs] lhNnfsf] s"n jh]6
jh]6 ?= xhf/df
s|=;+= sfof{nosf] gfd
jflif{s ah]6
k|ltztdf sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs s"n
1 s[lif jg tyf jftfj/0f ;ldlt 1.1 lhNnf s[lif ljsf; sfof{no 16458.4 26759 43217.40 1.25 1.2 lhNnf kz';]jf sfof{no 20348.5 14870 35218.50 1.02 1.3 ;xsf/L k|lzIf0f tyf l8lehg sfof{no 11125 5600 16725.00 0.48 1.4 lhNnf ag:klt sfof{no 15145 9000 24145.00 0.70 1.5 s[lif ;fdfu|L s+DkgL ln= If]qLo sfof{no 4554.00 4554.00 0.13 1.6 lhNnf jg sfof{no 15244 3077.00 18321.00 0.53
hDdf 78320.90 63860.00 142180.90 4.11 2 hg;+Vof, :jf:Yo tyf lzIff ;ldlt 2.1 lhNnf lzIff sfof{no 484613.24 464816.45 949429.69 27.45 2.2 lhNnf hg :jf:Yo sfof{no 60889.00 207984.00 268873.00 7.77 2.3 lhNnf cfo'j]{b :jf:Yo s]Gb| 22300.00 6000.00 28300.00 0.82
hDdf 567802.24 678800.45 1246602.69 36.04 3 dlxnf, afnaflnsf tyf u}/ ;/sf/L ;+:yf ;dGjo ;ldlt 3.1 dlxnf tyf afnaflnsf ljsf; sfof{no 5020.00 6297.00 11317.00 0.33 3.2 u};;x? tkm{ 787668.01 96737.32 884405.336 25.57
hDdf 792688.01 103034.32 895722.336 25.90 4 dfgjLo ;+;fwg ;+:yfut ljsf; tyf ;dGjo ;ldlt 4.1 Joj;flos l;k ljsf; tflnd s]Gb| 5034.00 5732.00 10766.00 0.31 4.2 If]qLo kz" ;]jf tflnd s]Gb| 3910.00 4281.00 8191.00 0.24 4.3 e]/L k|fljlws lzIffno 23489.00 37511.00 61000.00 1.76 4.4 3/]n' tyf ;fgf pBf]u sfof{no 4600.00 4151.00 8751.00 0.25
hDdf 37033.00 51675.00 88708.00 2.56 5 hn>f]t tyf e"ld Joj:yfkg ;ldlt 5.1 d=k=l;rfO{ l8lehg sfof{no 61500.00 5500.00 67000.00 1.94 5.2 hn p=k|s]fk lg=l8=sf=g+= ^ 39400.00 5000.00 44400.00 1.28 5.3 g]kfn ljB't k|flws/0f 25900.00 25900.00 0.75
hDdf 126800.00 10500.00 137300.00 3.97 6 k"jf{wf/ ;+/rgf ljsf; ;ldlt 6.1 lhNnf ljsf; ;ldlt 376562.00 220350.00 596912.000 17.26 6.2 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ l8lehg sfof{no 77000.00 8000.00 85000.000 2.46 6.3 zx/L ljsf; tyf ejg lgoGq0f l8=sf= 95000.00 4753.00 99753.000 2.88 6.4 ;8s l8lehg sfof{no 150137.00 11000.00 161137.000 4.66 6.5 :yfgLo ljsf; sf]if 3480.00 2256.00 5736.000 0.17
hDdf 702179.00 246359.00 948538.00 27.42 s"n hDdf 2304823.154 1154228.772 3459051.926 100.00
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 20
afFs] lhNnfsf] o; ul/dfdo @# cf}+ lhNnf kl/ifbdf xfd|f] lgdGq0ffnfO{ :jLsf/ u/L sfo{s|ddf
pkl:yt x'g' ePsf k|d'v cltly dfggLo pkk|wfgdGqL Pj+ ;+l3o dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqLHo"
k|lt Jo:t ;dosf jLrdf klg xfdLnfO{ xf};nf k|bfg ug{ ef}lts ?kdf pkl:yt eO{ @#cf}+ lhNnf
kl/ifb pb3f6g ul/lbg' ePsf]df xflb{s cfef/ / s[t1tf 1fkg ug{ rfxG5' . To:t} >Ldfg ;rLj
Ho",;+l3o dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfno k|lt klg xflb{s cfef/ tyf s[t1tf k|s6 ug{ rfxG5' .
lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfo{;Dkfbgdf tTk/tfsf ;fy ;xof]u k'¥ofpg' x'g] dfggLo ;ef;b\Ho"x?,
k|d'v lhNnf clwsf/LHo", dfggLo k"j{ ;ef;b\Ho"x?, ;d:t /fhg}lts bnx?, k"j{ hgk|ltlglwHo"x?,
gful/s ;dfhsf JolQmTjx?, sfof{no k|d'vHo"x?, ;'/Iff lgsfosf k|d'vHo"x?, sfg"g Joj;foL Pj+
a'l4lhjLx?, k|fWofks Pj+ lzIfs ju{x?, kqsf/x?, ljleGg k]zfut ;+3 ;+u7gsf ldqx?, bft[ lgsfo
tyf u}/;/sf/L ;+3;+:yfsf kbflwsf/Lx?, pBf]uL Joj;foLx?, ljleGg wd{sf wd{u'?x? nufot afFs]
lhNnfaf;Lx?df s[t1tf k|s6 ug{ rfxG5' . ;fy} lhNnf kl/ifbsf] sfo{qmd tof/ ug{ ;lqmotfk"j{s
nfUg' ePsf lhlj;sf ;a} sd{rf/L ;fyLx?nfO{ klg wGojfb lbg rfxG5' .
o; lhNnfsf] ljsf;df nfdf] ;dob]lv ;xof]u / of]ubfg k'¥ofpg] ;a} cGt/f{li6«o bft[ ;+:yfx?, u}/
;/sf/L ;+:yfx?af6 ePsf] ;xof]usf] d v'nf x[bon] k|z+;f ub{5' . g]kfn /]8s|; ;f];fO6L, Practical
Action, CSDR n] k|sf]k Joj:yfkg tyf ;fd'bflos ;zlQms/0fsf] If]qdf, cfO{=Pg=Pkm= g]kfnn]
Ifo/f]u lgjf/0fdf, Knfg g]kfn, ;]e b lrN8«]gn] afnaflnsfsf] If]qdf, s]o/ g]kfnn] :jf:Yo If]qdf,
lh=cfO{=h]8=n] :yfgLo lgsfosf] Ifdtf ljsf;df, l8=Pkm=cfO{=8L= n] :yfgLo u};;x? dfkm{t k"jf{wf/
ljsf; Pj+ ;zlQms/0fsf] If]qdf, USAID n] s[ifsx?sf] cfo cfhg{df ;'wf/ ug]{ sfo{df Action AID,
Hefer Nepal, Banke UNESCO Club af6 ePsf ;fd'bflos ljsf;sf sfo{x?, l;ljgn] afnclwsf/ Pj+
;+/If0fsf] If]qdf, ;fyL ;+:yfn] dlxnf Pj+ lszf]/Lx?sf] Ifdtf ljsf;df, dfO{tL g]kfnn] a]lrPsf
r]nLx?sf] p4f/ / ;+/If0fdf k'¥ofPsf] of]ubfg ;¥xfgLo 5 . d}n] oxfF gfd pNn]v gu/]sf w]/} ;+:yfx?
lhlj;;Fusf] ;dGjo / ;xsfo{df sfd ul//x]sf x'Fbf d tL ;+:yfx?sf] of]ubfgsf] ;d]t d'Qm s07n]
;/fxgf ub{5' . o; jfx]s :yfgLo u};;x?n] lhNnf ljsf; of]hgf th'{df k|lqmofdf ;dflxt x'g
b]vfPsf] tTk/tf Pj+ lhNnfsf] ;du| ljsf;df k'¥ofPsf] of]ubfgsf] d pRr sb/ ub{5' . ;fy} cfufdL
lbgx?df lhNnfsf] ljsf;n] tf]s]sf k|fyldstfsf If]qx? Pj+ ef}uf]lns If]qx?df ;xsfo{ u/L cuf8L
a9g] ljZjf; lnPsf] 5' .
cGtdf afFs] lhNnfsf] ljsf;sf lglDt sf]z]9'Ëf ;fljt x'g] o; ul/dfdo @#cf}+ lhNnf kl/ifbdf k|:t't
gLlt, sfo{qmd / jh]6df /rgfTds /fo ;'emfj / dfu{bz{g k|fKt x'g] ck]Iff lnPsf] 5' .
wGojfb .
1fg]Gb| k|;fb 9sfn
cWoIf, @#cf}+ lhNnf kl/ifb
lhNnf ljsf; ;ldlt, afFs ]
@)&) kmfNu'0f @* ut]
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 21
lhNnfsf] sfof{no÷sfo{qmdut k|:tfljt ah]6
cf=j= @)&!÷&@
-?= xhf/df_
l;=g+= sfof{nosf]
gfd cfof]hgfsf] gfd
k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs hDDff s"n hDdf
! lhNnf s[lif
ljsf; sfof{no
s[lif ljsf; sfo{qmdx? != ef}lts k"jf{wf/÷;+/rgf d{dt
;+ef/ cfof]hgf 8000.000
8000.000
@= vfB ;'/Iff sfo{qmd 1313.900 1313.900 #= Jofj;flos s[lif sfo{s|d 1587.070 1587.070 $= ul/aL lgjf/0f tyf /f]huf/d'ns
sfo{{qmd 591.100 591.100
%=nlIft ju{ k|jb{g tyf u/LaL
lgaf/0f cfof]hgf 789.500 789.500
^= s[lif h}ljs ljljwtf ;+/If0f
;Da4{g / df};d kl/jt{g cg's'ntf
sfo{qmd 766.400
766.400
&=of]hgf, tYof+s ;+sng÷ljZn]if0f,
ahf/ ljsf; tyf ahf/ k|j4{g
cfof]hgf 2307.200
2307.200
*=s[lif k|ljlw k|;f/ tyf ;]jf 6]jf
cfof]hgf 1103.230 1103.230
k|zf;lgs -rfn'_ 26759.000 26759.000 43217.40 @ lhNnf kz' ;]jf
sfof{no
!= kz' ;]jf tyf k|;f/ sfo{s|d 20348.500 14870.000 35218.500 35218.50
# ;xsf/L
k|lzIf0f tyf
l8=sfof{no
;xsf/L k|lzIf0f sfo{s|d 11125.000 5600.000 16725.000 16725.00
$ s[lif;f=s+=If]=sf= /;folgs dn ljt/0f sfo{qmd 4554.000 4554.000 4554.00 % If]qLo kz' ;]jf
tflnd s]Gb|
kz' ;]jf ;DaGwL tflnd
3910.000 4281.000 8191.000 8191.00
^ lhNnf jg
sfo{fno
;fd'bflos jg ljsf; sfo{qmd
-xl/t /f]huf/L ;d]t_ 3274.000 1531.000 4805.000
/fli6«o jg ljsf; tyf Joj:yfkg
sfo{qmd 9100.000 845.000
9945.000
jGohGt' ;+/If0fsf] nfuL If]lqo
;xof]u sfo{qmd 500.000 541.000 1041.000
g]kfn /fi6«klt r'/] ;+/If0f sfo{qmd 2370.000 160.000 2530.000 k|zf;lgs -rfn'_ 0.000 18321.00
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 22
l;=g+= sfof{nosf]
gfd cfof]hgfsf] gfd
k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs hDDff s"n hDdf
& lhNnf ag:klt
sfof{no
hl8a'6L ljsf; sfo{qmd 1755.000 2185.000 3940.000 ag:klt ;b'kof]u tyf ahf/Ls/0f
sfo{qmd 2895.000 2840.000 5735.000
jg:klt cWoog tyf cg';Gwfg
sfo{qmd 1840.000 1445.000 3285.000
ag:klt ;+/If0f tyf pwfg ljsf;
sfo{qmd 4395.000 2300.000 6695.000
g]kfn Aokf/ Plss[t /0flgtL sfo{qmd 4260.000 230.000 4490.000 k|zf;lgs vr{ 0.000 24145.00
* d=k= l8= ;8s
sfof{no g+= #
!=s]lGb|o :t/sf qmdfg''ut ;8s
cfof]hgfx?
km'n6]qmf rf]s b]lv /fFemf ;Dd hfg]
;8s 600.000
600.000
kmQ]k'/– lagf}gf – a}hfk'/ –cu}of
;8s 600.000 600.000
afu]Zj/L e08fl/of k]|dk'/ xjNbf/k'/
;8s 600.000 600.000
ags6jf – O{ ufp+ – l8 ufp+ ;8s 600.000 600.000 h]l;h :s"n j8f g+=^ b]lv j8f g+= &
;8s 600.000 600.000
kmQ]k'/ uf= lj=;= b]lv a}hfk'/ x'+b} bf+u
;8s 769.000 769.000
k/;k'/ ( b]lv y's}nf ufp+ #,$ x'+b}
xfOj] ;Dd ;8s 600.000 600.000
;fO{ufp k/;k'/ dlgsfk'/ ;8s 30000.000 30000.000 lx/d]lgof dfguf6'jf aGbLk'/ ;8s 600.000 600.000
xf]lnof lkk|xjf ;8s 600.000 600.000
@=If]qLo :t/sf ;8sx? j}hfk'/ ljgf}gf kmQ]k'/ sDbL g]kfnu+h
;8s 3000.000 3000.000
g]kfnu+h a]txgL xf]lnof ;8s 3000.000 3000.000 #=zx/L ;8sx? g]]kfnu+h – /fFemf Po/kf]6{ 1000.000 1000.000 OGb|k'/ – lj= kL= rf}s ;8s 1000.000 1000.000 g]kfnu+h u'n/Lof ;8s 6000.000 6000.000 g]kfnu+h ahf/ zx/L ;8s 1000.000 1000.000 lqe'jg p=df=lj= r]fsb]lv lbAo
ljBf;bg x'+b} em08]jf hf]8\g] ;8s
-/em]gf ^, & / *_ 1000.000
1000.000
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 23
l;=g+= sfof{nosf]
gfd
cfof]hgfsf] gfd k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs
hDDff s"n hDdf
rKk/uf}8L l/ª /f]8 1000 1000.000 Rofdf gf}a:tf :ofplnahf/
u'?jfufp+ qmflGtk'/ l3of SofG;/
c:ktfn ;8s
1000.000 1000.000
k'Nrf]s l;tfk'/ uf=lj=;= # b]lv
/fwfk'/ lk=l;=cf]= ;Dd ;8s
1000.000 1000.000
zflGtgu/ dfu{ g]kfnu~h 2000.000 2000.000 $=k'n cfof]hgf ls/0fgfnf k'n 2500.000 2500.000 %=;xnufgL /fwfs[i0f dlGb/ zflGt 6f]n ;8s -;x
nufgL_
2000.000 2000.000
pQ/ blIf0f nf]sdfu{ -a3f}8f If]q
ef/t l;dfgf_
23000.000 23000.000
;8s af]8{ -d'Vo /fhdfu{ tyf
;xfos /fhdfu{_
62068.000 62068.000
k'n k'n];f ;+/If0f 4000.000 4000.000 k|zf;lgs-rfn'_ 11000.000 11000.000 161137.00
( vfg]kfgL tyf
;/;kmfO{
l8=sf=
s=k"+hLut vr{ -vfg]kfgL
cfof]hgfx?_
sf/sfbf] vfg]kfgL cfof]hgf 2500.000 2500.000
gf}a:tf vfg]kfgL cfof]hgf 8500.000 8500.000 h};k'/ vfg]kfgL cfof]hgf 9500.000 9500.000 9s]/L -pb}g_ vfg]kfgL cfof]hgf 14000.00
0 14000.000
srgfk'/ vfg]kfgL cfof]hgf 9500.000 9500.000 ;Ltfk'/ vfg]kfgL cfof]hgf 6000.000 6000.000 zDz]/u~h vfg]kfgL cfof]hgf 6000.000 6000.000 lj/f6 vfg]kfgL cfof]hgf 6000.000 6000.000 ;e]{If0f -Onfsf uf]i7Ljf6 kfl/t
vf=kf=cf=x?_
300.000 300.000
;DkGg vf=kf=cf= dd{t ;'wf/ 1000.000 1000.000 v=k|:tfljt vfg]kfgL cfof]hgfx? /em]gf vfg]kfgL cfof]hgf 1500.000 1500.000 ugfk'/ vfg]kfgL cfof]hgf 1000.000 1000.000 ljgf}gf vfg]kfgL cfof]hgf 1000.000 1000.000 k]8f/L vfg]kfgL cfof]hgf 1000.000 1000.000 u=jtfj/0fLo ;/;kmfO{ sfo{qmd
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 24
l;=g+= sfof{nosf]
gfd cfof]hgfsf] gfd
k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs hDDff s"n hDdf
uf=lj=;=x?df v'Nnf lb;f d''tm
cleofg sfo{qmd 5000.000 5000.000
3=g]kfnu~h k|of]uzfnf ;~rfng
kfgL k/LIf0f tyf k|of]uzfnf
;~rfng 1200.000 1200.000
ª=vfg]kfgL k'g:yf{kg cfof]hgf vfg]kfgL k'g:yf{kgf 2500.000 2500.000 r=vfg]kfgL ;'/Iff of]hgf vfg]kfgL ;'/Iff of]hgf 500.000 500.000 rfn' vr{{ -k|zf;lgs_ 8000.000 8000.000 85000.00
!) zx/L lj= tyf
ejg lg=l8=sf
zx/L ljsf; sfo{qmd
95000.000
4753.000 99753.000 99753.00
!! Ao= ;Lk ljsf;
tfnLd s]Gb|
Ao= ;Lk ljsf; tfnLd s]Gb|
5034.000 5732.000
10766.000 10766.00
!@ dlxnf tyf
afnaflnsf
ljsf; sfof{no
dlxnf ljsf; sfo{s|d 5020.000 6297.000 11317.000 11317.00
!# lhNnf lzIff
sfof{no
ljBfno If]q ;'wf/ sfo{qmd rfn' 449836.000 449836.000
k|fylds lzIff t=e= 279188.000 279188.000 dfWolds lzIff t=e= 150873.000 150873.000 p= df=lj= lz=t=e= 19406.000 19406.000 ljBfno If]q ;'wf/ sfo{s|d k"hLut 28230.000 28230.000 ;fd'bflos ljBfno Ifdtf clej[l4-
k|fljlws wf/_ k'hLut 1653.000
1653.000
ljBfno lzIfs lstfjvfgf 8366.320 8366.320 kl/Iff lgoGq0f sfof{no tkm{ 4894.240 4894.240 lh=lz=sf=af+s] -k|zf;lgs_ 6983.130 6983.130 949429.690
!$ e]/L k|fljlws
lzIffno
e]/L k|f= lzIffno
23489.000 37511.000
61000.000 61000.00
!% d.k.l;rfO{ l*.sfof{no g._2
demf}nf l;+rfO{ cfof]hgf cGt{ut
lgj'jf l;+rfO{ of]hgf, sf]xnk'/ –$ 3000.000 3000.000 5/xjf l;+rfO{ of]hgf ljgf}gf–*, afFs]
9000.000
9000.000
ls/0fgfnf lnkm|6 l;+rfO{ of]hgf
/fwfk'/–!, @, $, %, ^, & / * afFs] 8000.000 8000.000
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 25
l;=g+= sfof{nosf]
gfd cfof]hgfsf] gfd
k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs hDDff s"n hDdf
;"Oofgfnf l;+rfO{ of]hgf s6s'Oof–
#, * / ( afFs] 5000.000 5000.000
9f]lnof l;+rfO{ of]hgf vf;s';'d–^
afFs] 5000.000
5000.000
v}/L vf]nf l;+=of]=, srgfk'/ 5000.000
5000.000
l;rfO{ tyf hn>f]t Joj:yfkg
cfof]hgf cGt{utsf
7'/] l;+=of]=, dxfb]jk'/L –&, afFs] 10000.000 10000.000 k?jf l;rfO{ of]hgf srgfk'/–*, afFs]
9000.000
9000.000
gofF k|ljwLdf cfwf/Lt l;rfO{ of]hgf
cGt{ut
bf]Gb|f l;+rfO{ of]hgf srgfk'/, afFs] 2500.000 2500.000 l;dn3f/L l;rfO{ of]hgf ;f]gk'/–(,
afFs] 2000.000
2000.000
dd{t ;Def/ tyf lbuf] Joj:yfkg
cfof]hgf cGt{ut
ljleGg l;+rfO{ of]hgfx? 2500.000 2500.000 ljleGg of]hgfx?sf] of]hgf klxrfg
tyf ;e]{If0f sfo{
500.000 500.000
/em]gf l;++= of]=,/em]gf ^,&,* h]7L vf]nf l;+=of]=, jflgofef/ * lr;fkfgL gf}j:tf l;+=of]]=, lr;fkfgL dfgvf]nf l;+=of]=,gf}j:tf Od]nL 6f]n l;+=of]=,ags6jf l3of tfn l;+=of]=, /gLofk'/
5_= k|zf;lgs vr{ 5500.000 5500.000 67000.00
!^ hn pTkGg
k|=lgoGq0f
l8lehg
sfof{no g+= ^
s_ cWoog ePsf k|sf]k lgoGq0f
sfo{x? -l/e]6d]G6 / :68_
8'8'jf gbL sf]xnk'/–% /fgL3f6 800.000 800.000 sf]xnk'/–$ 800.000 800.000 a]txgL–# 1000.000 1000.000 a]txgL–% 700.000 700.000 sDbL, /fhf/fd k"jf{ 800.000 800.000 sDbL–(, lnafuL+6f]n, sl8of3f6 1000.000 1000.000 sDbL–!, l;+3flgof, afFs 1200.000 1200.000
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 26
l;=g+= sfof{nosf]
gfd cfof]hgfsf] gfd
k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs hDDff s"n hDdf
ags6\6L–( 1200.000 1200.000 ags6\6L–&,* 1500.000 1500.000 df]/+uf vf]nf a}hfk'/–#, s'De/ 1400.000 1400.000 a}hfk'/–%, g/}gfk'/ 800.000 800.000 a}hfk'/–%, ;fO{k'/ 700.000 700.000 a}hfk'/–%, # gf/fo0fk'/ / u''nL8f8f 500.000 500.000 a}hfk'/–(, nfnk'/, eujfgk'/ 500.000 500.000 a}hfk'/–&, b]pk'/f 800.000 800.000 h]7Lgfnf gf}j:tf–*, aflgofef/, af]8L8= a:tL 500.000 500.000
l6l6lxl/of–^ 500.000 500.000 k?cf vf]nf 0.000 srgfk'/–(,/fhk'/ 1200.000 1200.000 srgfk'/–&, l6snLk'/ 1000.000 1000.000 srgfk'/–*,( 700.000 700.000 cGo vf]nf vf;s'Zdf–(, r'gfxfsf] a'Ssf /
;'gvl/of vf]nf 900.000 900.000
vf;s'Zdf–(, nf}sLsf] nf}sL vf]nf 1100.000 1100.000 vf;s'Zdf–(, nf}sLsf] uf]yn]jf vf]nf 1100.000 1100.000
vf;s'Zdf–*sf] ef/n] vf]nf 1000.000 1000.000 vf;s'Zdf–#, cf]hvf]nf 700.000 700.000 vf;s'Zdf–%, eDsf 7'nf] vf]nf 1300.000 1300.000 srgfk'/–@ dfy]jf; uf}/Lvf]nf 1100.000 1100.000 srgfk'/–# x/s'08L vf]nf 1100.000 1100.000 v_ u'?of]hgfdf cfwfl/t k|sf]k
lgoGq0f sfo{x?-l/e]6d]G6 / :68_
dfggbL l6l6lxl/of–%, kmQ]k'/,a]n8f+8L,rf}km]/L 3000.000 3000.000 lr;fkfgL–!, gf}a:tf–@,# 2000.000 2000.000 lr;fkfgL–!, d'nf6f/L 1000.000 1000.000 ags6jf–(,bf]Gb|f 4000.000 4000.000 ;f]gk'/, l;dn3f/L 2000.000 2000.000
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 27
l;=g+= sfof{nosf]
gfd cfof]hgfsf] gfd
k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs hDDff s"n hDdf
l;tfk'/–%, uf}3f6,jgIf]q -xl/t ;[hgf ;f=a=_
1500.000 1500.000
k|zf;lgs 5000.000 5000.000 44400.00 !& g]kfn ljB't
k|flws/0f
cw'/f] u|fld0f ljB'tLs/0f 11900 11900.000 cGo u|fld0f ljB'tLs/0f 7800 7800.000 l;rf+O{ u|fld0f ljB'tLs/0f 6200 6200.000 25900.00
!* 3/]n' tyf
;f=pBf]u
sfof{no
3/]n' tyf ;fgf p= ljsf; sfo{s|d 4600.000 4151.000 8751.000 8751.00
!( lhNnf
hg:jf:Yo
sfof{no
Plh:jfsf-P=;"=c=lg=tyf cf}iflw vl/b_
1037.000 8112.000 9149.000
Plh:jfsf -PsLs[t k|hgg :jf:Yo tyf dlxnf :jf:Yo sfo{qmd_
39.000 63858.000 63897.000
Plh:jfsf -PsLs[t jfn :jf:Yo tyf kf]if0f_
0.000 16961.000 16961.000
Plh:Jfsf -cfk"lt{ Joa:yf_ 0.000 366.000 366.000
Plh:jfsf -s'i7/f]u lgoGq0f sfo{qmd_ 0.000 1012.000 1012.000
Plh:jfsf -hg;+Vof sfo{qmd_ 0.000 2510.000 2510.000
Plh:jfsf -k|fylds :jf:Yo ;]jf k"ghf{u/0f_
0.000 9926.000 9926.000
/fli6«o P8\; tyf of}g/f]u lgoGq0f sfo{qmd
0.000 1418.000 1418.000
/fli6«o :jf:Yo lzIff, ;'rgf tyf ;+rf/ sfo{qmd
0.000 1905.000 1905.000
:jf:Yo s/sf]ifaf6 ;+rflnt sfo{qmd 267.000 267.000 Ifo/f]u lgoGq0f sfo{qmd 13.000 3057.000 3070.000
dxfdf/L /f]u lgoGq0f sfo{qmd 0.000 241.000 241.000
Plh:jfsf -cf}nf] /f]u lgoGq0f sfo{qmd_
0.000 10308.000 10308.000
dfgl;s :jf:Yo tyf k/fdz{ sfo{qmd_
543.000 543.000
uf=lj=;=tyf O{nfsf :tl/o kl/ifbjf6 dfu eO{ cfPsf] sfo{qmd
59800.00 59800.000
tnj eQf-lh=h=:jf,k|f=:jf=s]=,
:jf=rf}=tyf pk:jf=rf}sL_
87500.00 87500.000 268873.000
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 28
l;=g+= sfof{nosf]
gfd cfof]hgfsf] gfd
k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs hDDff s"n hDdf
@) lhNnf cfo'j]{b
:jf:Yo s]Gb|
cfo'j]{b ;]jf sfo{qmd 22300.000 6000.000 28300.000 28300.00
@! lhNnf ljsf;
;ldlt
s_= s]lGb|o cg'bfg -kF"lhut_
lh=lj=;=cg'bfg 28800.00 28800.000 uf=lj=;= cg'bfg 91600.000 91600.000 :yfgLo oftfoft tyf k"jf{wf/ If]qut
sfo{qmd
15400.000 15400.000
:yfgLo :t/sf ;8s k"n tyf
;fd'bflos kx'Fr ;'wf/
6840.000 6840.000
emf]n'Ë] k'n If]qut sfo{qmd
(TSWAP)
5244.000 5244.000
u|fdL0f kx'+r ;'wf/ tyf ljs]lGb|s/0f
kl/of]hgf
100000.00 100000.000
;8s jf]8{ 5000.000 5000.000 ;fgf l;+rfO{, glb lgoGq0f tyf cGo
k"jf{wf/
5000.000 5000.000
u|fdL0f vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ 5928.000 5928.000 pk]lIft, pTkLl8t / blnt ju{ pTyfg 300.000 300.000 lk5l8Psf] ;d'bfo pTyfg ljsf;
sfo{qmd
1400.000 1400.000
jf}4 bz{g k|j4{g tyf u'Djf ljsf; 150.000 150.000 jftfj/0f tyf j}slNks phf{ k|j4{g
sfo{qmd
1100.000 1100.000
:yfgLo cu|;/tfnfO{ 1fg ;Lk;Fu
hf]8\g] sfo{qmd
4000.000 4000.000
:yfgLo zf;g tyf ;fd'bflos ljsf;
sfo{qmd
/f]oN6L Joj:yfkg tyf ljt/0f 1100.000 1100.000
cflbjf;L÷hghflt pTyfg sfo{qmd 200.000 200.000
åGå k|efljt If]q ljz]if sfo{qmd 4000.000 4000.000
v_ s]lGb|o cg'bfg -rfn''÷k|zf;lgs
vr{_
lh=lj=;= cg'bfg 28000.000 28000.000 uf=lj=;= cg'bfg 22000.000 22000.000 ;fdflhs ;'/Iff eQf 160000.00 160000.000 :yfgLo zf;g tyf ;fd'bflos ljsf;
sfo{qmd
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 29
l;=g+= sfof{nosf]
gfd cfof]hgfsf] gfd
k|:tfljt
k"lhut÷
sfo{qmd
;~rfng÷k|zf
;lgs hDDff s"n hDdf
u|fdL0f kx'+r ;'wf/÷ljs]lGb|s/0f
kl/of]hgf
uflj;sf] Go"gtd zt{ dfkg -:yfgLo
lgsfo ljQLo cfof]u_
350.000 350.000
lh=lj=;= sf]if
lh=lj=;= sf]if cfGtl/s cfo
-rfn'÷k|zf;lgs_
10000.000
10000.000
lh=lj=;= sf]if cfGtl/s cfo -k"Flhut_ 30000.000 30000.000 /fh:j jfF8kmfF8 -k"Flhut_ 58500.000 58500.000 lzIff, :jf:Yo tyf cfslids sf]if 12000.000 12000.000 :yfgLo ljsf; sf]if 3480.000 2256.000 5736.000 k|zf;lgs 602648.000 @@ hDdf ah]6 1517155.14 1057491.45 2574646.59 2574646.59 @# u};;x?sf] 787668.01 96737.32 884405.336 884405.336
lhNnfsf] s'n ah]6 2304823.15 1154228.77 3459051.926 3459051.926
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 30
@#cf}+ lhNnf kl/ifb\sf lg0f{ox?
lg0f{o g+= !M @# cf}+ lhNnf kl/ifb\ ;dIf kl/ifb\sf cWoIf tyf :yfgLo ljsf; clwsf/L 1fg]Gb| k|;fb
9sfnåf/f k|:t't o; lhNnfsf] cf=j= @)&!÷&@ sf] jh]6 jQmJodf pNn]lvt gLlt tyf
sfo{s|d cg'df]bg ul/of] .
lg0f{o g+= @M jflif{s lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷)&@ sf] nflu :jLs[t ul/Psf sfo{qmd tyf jh]6
sfof{Gjogsf] nflu k|:tfj ul/P jdf]lhdsf] cfGtl/s cfo Pj+ s]Gb|af6 k|fKt x'g] cg'bfg
/sddf yk36 x'g uPdf :jLs[t sfo{qmddf ;f]xL jdf]lhd yk36, x]/km]/ tyf ;+zf]wg ug]{
clwsf/ lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ k|Tofof]hg ul/of] .
lg0f{o g+= #M ut jif{sf] @@ cf}+ lhNnf kl/ifbaf6 s]Gb| ;dIf dfu ul/Psf ljsf; lgdf{0fsf sfo{qmdx?dWo]
>f]tsf] cefjdf xfn;Dd sfof{Gjogdf cfpg afFsL ;a} sfo{qmdx?nfO{ rfn' cf=j= df ;d]t
lg/Gt/tf lbO{ sfof{Gjogsf] nflu ;DalGwt lgsfox?df k'gM cg'/f]w ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= $M ut cf=j=df @@ cf}+ lhNnf kl/ifb\kl5 / rfn' cf=j=df @# cf}+ lhNnf kl/ifb\ x'g'eGbf cufl8
lh=lj=;= j}7saf6 / :yfgLo ljsf; clwsf/Laf6 ul/Psf lg0f{ox? ;dy{g ;lxt cg'df]bg
ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= %M lhNnf ljsf; ;ldltsf] cf=j= @)^(÷)&) sf] dxfn]vf kl/Ifssf] sfof{noaf6 ul/Psf]
clGtd n]vfkl/If0fsf] k|ltj]bgdf cf}+NofOPsf j]?h'x?pk/ lgoldt / km5\of}{6sf] kxn ug{
lhlj;nfO{ lgb]{zg lbg] lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= ^M :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL @)^$ sf] lgod @)^-!_ jdf]lhd lhNnf ljsf;
sf]iftkm{ ljut jif{x?sf] clGtd n]vfkl/If0f x'Fbf cf}+NofOPsf lgoldt ug'{kg]{ j]?h'x?dWo] k]z
eP cg';f/ ?= $@,&^,%*!=)* lgoldt ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= &M lh=lj=;= sf] sfof{nodf u7g ePsf] vl/b OsfO{n] :yfgLo ljsf; clwsf/L dfkm{t k]z u/]sf]
cfufdL cf=j= @)&!÷&@ sf] jflif{s vl/b of]hgfnfO{ :jLs[t ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= *M o; sfof{nodf sfo{/t :yfgLo lgsfotkm{sf sd{rf/Lx?sf] cf=j= @)&)÷&! sf] nflu tnjL
k|ltj]bg :jLs[t ul/of] .
lg0f{o g+= (M lhNnf kl/ifbsf] k"j{ tof/L tyf jflif{s sfo{qmdsf] k'l:tsf tof/ ug]{ sfo{df vl6Psf
sd{rf/Lx?nfO{ ut ljut jif{x?df pknAw u/fOPsf] lhNnf kl/ifb eQf ;'ljwf o; jif{ klg
lh=lj=;= sf]ifaf6 pknAw u/fpg] lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= !)M lhNnf ljsf; ;ldltdf sfo{/t sd{rf/Lx?n] ljutb]lv vfOkfO{ cfPsf] :yfgLo eQf /
lkmN8df vl6g] sd{rf/Lx?nfO{ pknAw u/fOPsf] lkmN8 eQfnfO{ lg/Gt/tf lbg] lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= !!M lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no afFs]sf] la=;= @)%( cufj} :jLs[t b/jGbLx? ldlt
@)&)÷!!÷!# ut] j;]sf] kbk"lt{ ;ldltaf6 k'g/fjnf]sg eO{ :jLs[ltsf nflu l;kmfl/z
ul/Psf b/jGbLx? ;+nUg cg';"rLdf pNn]v eP cg';f/ :jLs[t ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= !@M ut cf=j= sf] @@cf}+ lhNnf kl/ifb kl5 rfn' cf=j= sf] df3 dlxgf;Dd sfo{ ;DkGg eO{ o;
sfof{nosf] hfFrkf; ;ldltaf6 hfFrkf; eO{ km/kmf/s ug]{ lg0f{o ul/Psf of]hgfx?sf]
hfFrkf; tyf km/kmf/snfO{ ;dy{g ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= !#M lh=lj=;= sfof{noaf6 ldlt @)&) j}zfv @# df ePsf] afFs] lhNnf cGt/ :yfgLo lgsfo
;+o'Qm ;ldlt u7g / o; ;ldltaf6 eP u/]sf sfd sf/jfxLx?nfO{ cg'df]bg ug]{ lg0f{o
ul/of] .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 31
lg0f{o g+=!$M lhNnfsf] ;Gt'lnt Pj+ ;dfg'kflts ljsf;sf] cjwf/0ffnfO{ ;zQm ?kdf cuf8L a9fpg k|To]s
ljifosf] ljifout /0fgLlts of]hgf (Sectoral Strategy Plan) tof/ u/L ;f]xL cfwf/df
lhNnfsf] ;du| ljsf;sf] cjwf/0ff ;lxtsf] cfjlws of]hgf th'{df ug{ lhNnf:t/df ePsf
k|of;x?nfO{ sfod /fVb} ufpF ljsf; ;ldltx?sf] ;d]t cfjlws of]hgf th'{dfsf] nflu
cfjZos ;dGjo / ;xsfo{ ug{ lhlj;nfO{ lgb]{zg lbg] lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+=!%M afFs] lhNnfnfO{ ;g @)!^ leqdf v'nf lbzfd'Qm lhNnf agfpg] 3f]if0ffnfO{ k|efjsf/L ?kdf
sfof{Gjogdf Nofpg lhNnf ;/;kmfO{ tyf :jR5tf ;ldlt (D-WASH) sf] l;kmfl/zdf @@cf}+
lhNnf kl/ifbn] :jLs[t u/]sf] !^ a'+b] ;fd'lxs k|ltj4tfnfO{ ;zQm ?kdf sfof{Gjog ug{ ;a}
;/f]sf/jfnfx?jLrsf] ;dGjo / ;xsfo{nfO{ cem} k|efjsf/L agfpg] lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+=!^M u|fdL0f kx'Fr ;'wf/ tyf ljs]Gb|Ls/0f kl/of]hgf (RAIDP) af6 lgo'Qm k/fdz{bftf Pe/]i6
OlGhlgol/Ë sG;N6]06n] tof/ u/L o; sfof{nodf k|fKt ePsf] cWofjlws lhNnf oftfoft u'?
of]hgf (DTMP) @)!$ nfO{ cg'df]bg ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+=!&M lhNnf k|f/lDes jfn ljsf; ;ldlt afFs]sf] cu'jfOdf tof/ u/L lhNnf lzIff ;ldltsf]
:jLs[lt ;lxt lhNnf kl/ifbdf k]z ul/Psf] afFs] lhNnfsf uef{j:yfb]lv % jif{ ;Ddsf
jfnjflnsfx?sf] k|f/lDes jfn :ofxf/ tyf ljsf; sfo{qmdsf] k~rjlif{o /0fgLlts
sfof{of]hgfnfO{ cg'df]bg ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+=!*M lhlj;sf] sfo{;DkfbgnfO{ lgoldt ug{ :yfgLo :jfoQ zf;g P]gsf] kl/lwleq /xL csf]{
lhNnf kl/ifb j}7s gj;];Ddsfnflu o; kl/ifbdf /x]sf] lgDgcg';f/sf] clwsf/x? lhlj;nfO{
k|Tofof]hg ug]{ lg0f{o ul/of]M
-s_ lhlj;nfO{ k|fKt x'g] s]Gb|Lo cg'bfg nufotsf cGo >f]tx? / lhlj; sf]if cGt/utsf]
k"Flhut vr{ tkm{sf sfo{s|dx?df ljlgof]lht /sd cg';f/ of]hgf 5gf}6, ;+zf]wg, jflif{s
sfo{s|d :jLs[t ug]{,
-v_ lhlj; cGt/utsf cGo sfo{qmd / cfof]hgfx?sf] jflif{s sfo{qmd ;+zf]wg / kl/dfh{g
ug]{,
-u_ lhlj; cGt/ut rfn' tyf k"Flhut vr{sf] ljlgof]lht /sd ;DalGwt (Line Items) df
jfF8kmfF8 / :jLs[t ug]{,
-3_ lhlj;af6 nufO{g] s/ b:t'/ cflbsf] b/ / 7]s c+s /sd ;+zf]wg, kl/dfh{g ug]{,
-ª_ o; kl/ifbaf6 nufO{ cfPsf] tyf ;Defljt If]qdf nufpg ;Sg] s/ b:t'/, z"Ns tkm{
sfod ePsf] Go"gtd cÍ, ;Íng s]Gb|x? cfjZostf cg';f/ lhNnf /fhZj k/fdz{
;ldltsf] l;kmfl/zdf lhlj;n] x]/km]/ jf yk36 ug{ ;Sg],
-r_ lhlj;sf] sfo{;Dkfbgsf l;nl;nfdf cfjZos kg]{ cGo k|zf;lgs clwsf/x? k|of]u ug]{ .
lg0f{o g+= !(M rfn' cf=j= sf] nflu :jLs[t jflif{s jh]6df g]kfn ;/sf/af6 yk ;zt{ jf lgMzt{ jh]6 k|fKt
x'g cfPdf jf cfufdL cf=j= df ;d]t yk jh]6 :jLs[t ePdf ;f] jh]6sf] sfo{qmdut
afF8kmfF8 ug]{ clwsf/ ;d]t lh=lj=;= nfO{ k|Tofof]hg ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= @)M lh=lj=;= sf] sfo{ ;DkfbgnfO{ yk k|efjsf/L agfpg cfjZos sfo{ljlwx? tof/ u/L
sfof{Gjogdf Nofpg] / cfufdL lhNnf kl/ifbaf6 ;dy{g u/fpg] lhDd]jf/L lh=lj=;= nfO{
;'Dkg] lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+= @!M >L ;ª3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnosf] k=;+= jf=Jo=zf= @)&)÷)&! r=g+= !*$
ldlt @)&)÷!)÷@@ sf] kqdf pNn]v eP jdf]lhd lhNnf ljsf; ;ldlt, afFs]df phf{ tyf
jftfj/0f zfvf÷OsfO{ :yfkgf ug]{ ;DaGwdf cfjZostf, cf}lrTotf, sfof{nosf] ;fdYo{tf,
bL3{sfnLg c;/ ;d]tsf] cWoog u/L pko'Qm lg0f{o ug{ lhlj;nfO{ lgb]{zg ug]{ lg0f{o ul/of] .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 32
lg0f{o g+= @@M lhNnf:t/Lo /fhZj k/fdz{ ;ldltsf] ldlt @)&)÷!!÷!# sf] j}7saf6 l;kmfl/z ePsf
cfufdL cf=j= @)&!÷)&@ sf] nflu lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfGtl/s >f]t ;Íngsf nflu
s/, b:t'/, ;]jf z"Ns tyf :yfgLo ljsf; z"Nssf b/x? ;+zf]wg ;lxt tkl;n jdf]lhd
sfod ug]{ lg0f{o ul/of] .
tkl;n
-s_ lhNnf leq pTkfbg eO{ lgsf;L x'g] j:t'df nfUg] s/sf b/x?
!= s[lifhGo tyf cGo j:t' lgsf;Ldf nfUg] s/sf b/x?
l;=g+=
ljj/0f
OsfO{ )&)÷&! sf]
b/ -?=_
)&!÷&@ sf]
nflu k|:tfljt
b/ -?=_
1 bnxg d;'/f] k|lt SjL06n 4.00 4.50 2 bnxg d;'/f]sf] bfn k|lt SjL06n 5.00 5.50 3 bnxg c/x/ u]8f k|lt SjL06n 4.00 4.50 4 bnxg c/x/ bfn k|lt SjL06n 5.00 5.50 5 bnxg rgf u]8f k|lt SjL06n 4.00 4.50 6 bnxg rgf bfn k|lt SjL06n 5.00 5.50 7 s]/fpsf] u]8f k|lt SjL06n 4.00 4.50 8 s]/fpsf] bfn k|lt SjL06n 5.00 5.50 9 df;sf] u]8f k|lt SjL06n 4.00 4.50 10 df;sf] bfn k|lt SjL06n 5.00 5.50 11 Ro"/f -tof/L_ k|lt SjL06n 3.50 4.00 12 Ro"/fsf] 9'6f] k|lt s]=hL= 0.10 0.15 13 c+s/f d'gd'g u]8f k|lt SjL06n 2.00 2.00 14 e6df; u]8f k|lt SjL06n 3.00 3.00 15 wfg dl;gf] k|lt SjL06n 4.00 4.50 16 wfg df]6f] k|lt SjL06n 3.00 3.50 17 rfdn dl;gf] k|lt SjL06n 3.00 3.50 18 rfdn df]6f] k|lt SjL06n 2.00 2.50 19 slgsf, v'bL k|lt SjL06n 1.00 1.00 20 uxF' k|lt SjL06n 3.50 4.00 21 lk7f] k|lt SjL06n 3.00 3.50 22 d}bf k|lt SjL06n 3.00 3.50 23 ;'hL k|lt SjL06n 3.00 3.50 24 ds} k|lt SjL06n 2.00 2.50 25 tf]/L k|lt SjL06n 4.00 5.00 26 cN;L k|lt SjL06n 4.00 4.50 27 tLn k|lt SjL06n 5.00 6.00 28 t]n k|lt SjL06n 15.00 16.00
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 33
l;=g+=
ljj/0f
OsfO{ )&)÷&! sf]
b/ -?=_
)&!÷&@ sf]
nflu k|:tfljt
b/ -?=_
29 lkgf k|lt SjL06n 10.00 11.00 30 jbd÷ddkmnL k|lt SjL06n 5.00 5.50 31 e'; -wfg / uxF' g]kfnL 6«s_ k|lt 6«s 300 300 32 e'; -wfg / uxF' ef/tLo 6«s_ k|lt 6«s 1000 1000 33 a|fg k|lt s]=hL= 0.10 0.10 34 l8cf]l; -a|fgsf] t]n lg:s] kl5sf] 9'6f]_ k|lt s]=hL= 0.10 0.10 35 rf]s/ k|lt s]=hL= 0.10 0.10 36 r'gL e';L -bfnsf]_ k|lt s]=hL= 0.10 0.10 37 ;'ulGwt t]n (NTFP Essential Oil) k|lt nL6/ 5.00 5.50 38 s'v'/fsf] bfgf k|lt SjL06n 10.00 10.00
@= 3f6pqfxL 7]Ssfdf nfUg] s/
l;=g+=
ljj/0f
OsfO{
)&)÷&! sf]
b/ -?=_
)&!÷&@ sf] nflu
k|:tfljt b/ -?=_
1 dflg; k|lt Pssf] 2 2 2 rf}kfof k|lt Pssf] 2 2 3 hLk, sf/ k|lt Pssf] 40 40 4 ;fOsn k|lt Pssf] 1 2 5 afv|f, afv|L, e]8f, e]+8L k|lt Pssf] 1 1 6 6f+uf, nl8of vfnL k|lt Pssf] 5 5 7 6f+uf, nl8of etL{ k|lt Pssf] 10 10 8 8gnk uf8f vfnL k|lt Pssf] 10 10 9 8gnk uf8f etL{ k|lt Pssf] 20 20 10 df]6/ ;fOsn k|lt Pssf] 3 5 11 6«ofS6/ vfnL k|lt Pssf] 25 25 12 6«ofS6/ etL{ k|lt Pssf] 40 50
#= xf8, l;ª, v'/, Kjf+v 7]Ssfdf nfUg] s/ -jGohGt' jfx]s_
l;=g+= ljj/0f OsfO{ )&)÷&! sf]
b/ -?=_
)&!÷&@ sf] nflu
k|:tfljt s/sf] b/ -?=_
1 xf8 k|lt s]=hL= 1 1 2 l;ª k|lt s]=hL= 2 2 3 v'/ k|lt s]=hL= 2 2 4 Kjf+v k|lt s]=hL= 2 2
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 34
$= 5fnf lgsf;L 7]Ssfdf nfUg] s/ -3/kfn'jf hgfj/sf]_
l;=g+= ljj/0f OsfO{ )&)÷&! sf]
b/ -?=_
)&!÷&@ sf] nflu k|:tfljt
s/sf] b/
-?=_
1 5fnf 7"nf] k|lt Hofg 30 30
2 5fnf ;fgf] k|lt Hofg 15 15
%= ;8s b:t'/ 7]Ssf b/
l;=g+= ljj/0f OsfO{ )&)÷&! sf]
b/ -?=_
)&!÷&@ sf] nflu
k|:tfljt s/sf] b/ -?=_
1 ;fdfg nflbPsf] j}n uf8f Ps 3 3 2 ;fdfg nflbPsf] 8gnk uf8f Ps 5 5 3 ;jf/L j;]sf] PSsf 6fªf Ps 2 2 4 ;fdfg nflbPsf] 6«ofS6/ Ps 15 15 5 ;jf/L j;]sf] j; Ps 25 25 6 ;fdfg nflbPsf] 6«s Ps 25 25 7 ;jf/L j;]sf] 6]Dkf] Ps 5 5 8 ;jf/L j;]sf] ldgL j; Ps 15 15 9 ;jf/L j;]sf] hLk sf/ Ps 10 10 10 x]eL 6«s tyf nf]8/ Ps 25 25
^= sf7 bfp/f ags;, jfljof], k/fn lgsf;L 7]Ssfdf nfUg] s/
l;=g+= ljj/0f OsfO{ )&)÷&! sf] b/
-?=_
)&!÷&@ sf] nflu
k|:tfljt s/sf] b/
-?=_
1 l;;f}, ;fn / cGo uf]lnof, lr/fg r§f, bfp/f
k|lt 6«s
-^ rSs]_ 300 300
2 l;;f}, ;fn / cGo uf]lnof, lr/fg r§f, bfp/f
k|lt 6«s
-^ rSs] eGbf
dfly_
500 500
3 jgs;, afljof], cDnL;f] k|lt uf8f 50 50 4 ,, ,, k|lt 6«ofS6/ 50 50 5 ,, ,, k|lt 6«s 100 100 6 k/fn k|lt 6«s 200 200 7 lt+b' kft -lj+l8 agfpg]_ k|lt 6«s 200 200
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 35
&= kz'k+IfL lgsf;L 7]Ssfdf nfUg] s/
l;=g+= ljj/0f OsfO{ )&)÷&! sf]
b/ -?=_
)&!÷&@ sf] nflu
k|:tfljt s/sf] b/
-?=_
1 /fªf, e}+;L k|lt Hofg 30 30
2 af]sf, v;L k|lt Hofg 10 10
3 s'v'/f, xfF; -3/kfn'jf_ k|lt Hofg 0.50 0.50
*= lhNnf leqsf n3' pBf]udf pTkfbg eO{ lgsf;L x'g] dfnj:t'df nfUg] s/
l;=g+= ljj/0f OsfO{ )&)÷&! sf] b/
-?=_
)&!÷&@ sf] nflu
k|:tfljt s/sf] b/
-?=_
1 ldg/n jf6/ k|lt jf]tn 0.15 2 O{6f k|lt xhf/ 30.00 3 l;d]06 k|lt jf]/L 1.5
(= df5f lgsf;L s/
l;=g+= ljj/0f OsfO{ )&)÷&! sf] b/
-?=_
)&!÷&@ sf] nflu
k|:tfljt s/sf] b/
-?=_
1 df5f k|lt s]=hL= 5.00 5.00
!)= 9'Ëf, lu§L, jfn'jfsf] cfGtl/s pkof]udf cf=j= @)&!÷&@ sf] nflu k|:tfljt s/
l;=g+= ljj/0f /f]oN6L b/ k|lt 3g lkm6 ?= -Eof6 jfx]s_
lhlj; jg hDdf
1 9'Ëf 1.50 1.50 3.00 2 lu§L, u|fe]n, df]/ª 2.00 3.00 5.00 3 jfn'jf, ldS; jfn'jf 1.50 1.50 3.00
s"n hDdf 5.00 6.00 11.00
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 36
lg0f{o g+= @#M lg0f{o @@ jdf]lhd o; lhNnfjf6 lgsf;L x'g] j:t'x?df cfufdL cf=j=@)&!÷&@ sf
nflu tkl;n jdf]lhd Go"gtd 7]Ssf cÍ tyf s/ ;Íng s]Gb| sfod u/L s/ ;Íng
ug{sf nflu 7]Ssf ;"rgf cfJxfg ug{ :jLs[tL lbg] lg0f{o ul/of] .
tkl;n
l;=
g+= 7]Ssfsf] gfd
)&)÷&!
sf] nflu
k|:tfljt /sd
)&!÷&@ sf]
k|:tfljt Go"gtd
7]Ssf c+s
s/ ;Ísng s]Gb|
1 s[lifhGo ;fdfg lgsf;L s/ 45,00,000 45,00,000 sf]xnk'/, rf}lnSsf, gGbgL
dLn -vh'/fv'b{_', s';'d
2 aL/]Gb| dfu{ ;8s b:t'/ 1,05,000 1,05,000 k'/}gf gx/ glhs 3 efg'eQm dfu{ ;8s b:t'/ 3,30,000 3,31,000 k'/}gL gx/ glhs
4 xf8 l;ª 7]Ssf 70,000 75,000 sf]xnk'/, rf}lnSsf, gGbgL
dLn -vh'/fv'b{_
5 df5f lgsf;L s/ 1,00,000 -
6 sf7 bfp/f, jgs; jfljof] 7]Ssf
3,50,000 2,40,000 s';'d
7 kz'k+IfL lgsf;L s/ 7,50,000 7,50,000 xjNbf/k'/, s';'d, OGb|k'/sf]
/d'jfk'/
8 srgfk'/ ;8s b:t'/ 1,00,000 40,000 srgfk'/ 9 ugfk'/–vh'/fv'b{ ;8s b:t'/ 20,000 10,000 ugfk'/ / vh'/fv'b{ 10 k/;k''/ uf}3f6 ;8s b:t'/ 2,00,000 2,00,000 k/;k'/
11 5fnf lgsf;L s/ 2,25,000 2,50,000 sf]xnk'/, rf}lnSsf, s';'d,
vh'/f
12 lkk|xjf ;QL 3f6 / d6]lxof u+ufk'/ 3f6 pqfxL
2,50,000 4,00,000 lkk|xjf, ;QL
13 9'Ëf lu§L afn'jf df]/ª -lhlj; / jgsf] ;+o'Qm_
1,51,00,000
IEE k|ltj]bgn]
tf]s]sf] kl/df0fdf
:jLs[t b//]6n] x'g
cfpg] /sd
Dfgvf]nf, lr;fkfgL,
sf]xnk'/, dxfb]jk'/L, sDbL,
k'/}gf, k'/}gL
s"n k|:tfljt /sd
lg0f{o g+=@$M rfn' cf=j= df cnu cnu 7]Ssfdfkm{t cnu cnu 7]s]bf/x?;Fu 7]Ssf ;Demf}tf ul/Psf]
lkk|xjf ;QL 3f6 pqfxL / d6]lxof u+ufk'/ 3f6 pqfxL cfufdL cf=j= @)&!÷&@ sf]
nflu Pp6} 7]Ssfsf] ?kdf ;"rgf k|sfzg ug{ / 7]Ssf jGbf]j:t ug{ lh=lj=;= nfO{
lgb]{zg ug]{ lg0f{o ul/of] .
lg0f{o g+=@%M lg0f{o g+ @# jdf]lhd Go"gtd 7]Ssf cÍ sfod u/L k|sfzg ul/g] 7]Ssf j9fj9 ;"rgf
cg';f/ clwstd /sd sjf]n ug]{;Fu 7]Ssf ;Demf}tf ug]{ / ;Demf}tfsf jvt cu|Ld
?kdf Psd'i6 sjf]n /sd a'emfpg]nfO{ sjf]n cÍsf] !)Ü 5'6 lbg] .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 37
lg0f{o g+=@^M lhlj;n] p7fpmFb} cfPsf ljleGg ;]jf z"Ns -b:t'/x?_ cfufdL cf=j=@)&!÷&@ df tkl;n
jdf]lhd sfod ug]{ lg0f{o ul/of] .
tkl;n
qm=;+= ;]jfsf] k|sf/ b:t'/ -?=_ s}lkmot
!= l;kmfl/z
u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yf btf{÷gjLs/0f l;kmfl/z, sfo{qmd
;xdlt, cGo l;kmfl/z
wfld{s d7, dlGb/ tyf u'7L ;+:yfx?sf] nflu l;kmfl/z
&%).–
@%%.–
@= Ú3Ú ju{sf lgdf{0f Joj;foLx?sf] Ohfht kq
gofF btf{
• b:t'/ • :yfgLo ljsf; z'Ns
gjLs/0f
• b:t'/ • :yfgLo ljsf; z'Ns
Dofb gf3]kl5 x'g] gjLs/0fdf lng] yk b:t'/
• sflt{s ! ut] b]lv kf}if d;fGt ;Dd • df3 ! ut] b]lv r}q d;fGt ;Dd
!,))).–
@,%)).–
!,))).–
%)).–
!,))).–
@,))).–
#= lh=lj=;= sf] ;ef xn ef8f
-s_ /fhg}lts bn / bnsf eft[ ;+u7gsf] nflu
-v_ lhNnf leqsf u}/ ;/sf/L ;+:yf
-u_ lhNnf aflx/sf u}/ ;/sf/L ;+:yf
-3_ lhNnfl:yt ;/sf/L sfof{nox?
%)).– k|lt lbg
@,))).– k|lt lbg
#,))).– k|lt lbg
!,%)).– k|lt lbg
$= lh=lj=;= sf] j}7s sIf ef8f
-s_ u}=;=;=÷;F3 ;+:yf÷sfof{no -jl9df $) hgf_
!,))).– k|lt lbg
%= gu/kflnsf If]q aflx/ k]6«f]n kDk lgdf{0f l;kmfl/z !),))).–
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 38
lg0f{o g+= @&M lhNnf ljsf; ;ldlt afFs], dfgjLo ;+;fwg ljsf; OsfO{sf] cjwf/0ff, /0fgLlt tyf
sfof{Gjog lgb]{lzsf @)^$ sf] cg';"rL # df /x]sf] tflnd÷uf]li7÷;]ldgf/÷j}7s÷jf]nkq
d"NofÍg tyf cGo 5nkmn cflb sfo{qmdx?df ;xefuL, >f]t JolQm, ljz]if1 tyf cGo
cfdlGqt k|ltlglwx?sf] kfl/>lds, j}7s eQfsf] b/, d;nGb tyf vfhf vr{sf] b/ @)&!
>fj0f ! ut] b]lv tkl;n jdf]lhd sfod x'g]u/L ;+zf]wg ug]{ lg0f{o ul/of] . tkl;n
qm=;+= k|of]hg
b/ ?=
:kli6s/0f lhNnf
:t/
ufpF÷
gu/ :t/
! >f]t JolQmsf] kfl/>lds -k|lt sIff_
clws[t :t/sf] tflnd
sIff ;~rfng -jfrg_
sfo{kq
cGo tflnd
sIff ;~rfng -jfrg_
sfo{kq
1200.0 500.0
1000.0 500.0
1000.0 500.0
>f]t JolQmn] kfpg] /sddf !%Ü
clgjfo{ cfos/ s§L ug'{ kg]{ 5 .
>f]t JolQmn] lhNnf lgodfg';f/ af;
vr{ tyf oftfoft vr{ klg kfpg]5 .
t/ cfjf;sf] Joj:yf ;~rfnsn]
u/]sf] v08df oftfoft vr{ dfq
kfpg]5 .
cGo lgsfosf >f]t JolQmx?sf] xsdf
sIff ;+rfng -jfrg_ vr{ / sfo{kq
jfktsf] b/ ufpmF :t/df ;d]t lhNnf
:t/ ;/x /xg]5
lhNnf aflx/af6 Nofpg' kg]{ >f]t
JoflQmsf] xsdf sIff ;~rfng,
sfo{kq / cGo vr{sf] b/ cfk;L
;xdtL adf]lhd lgwf{/0f ul/g]5 .
@ ;xefuLsf] vfgf -k|lt JolQm÷k|lt lbg_
^ 306] -gf:tf_
( 306] -vfgf tyf gf:tf_
cfjf;Lo -vfgf, gf:tf tyf cfjf;_
100.00 500.0
1000.0
75.0
400.0 600.0
;+of]hs, >f]t JolQm / ;xof]uL
sd{rf/LnfO{ klg ;xefuL s} b/df
vfhf v'jfpg ;lsg]5 .
cfjfl;o tflnd tyf sfo{qmdsf]
xsdf pNn]lvt /sdleq /xL vfg]
a:g] Joj:yf ug'{ kg]{5 .
# ;xefuL b}lgs oftfoft vr{ 400.0 300.0 ;xefuLn] lhNnfsf] lgodfg';f/ oftfot vr{ klg kfpg]5 .
$ ;+of]hs eQf -clwstd !% sfo{lbg
;Dd k|ltlbg_
400.0 300.0 Pp6f tflnddf Pshgf dfq ;+of]hs /xg] 5 .
;+of]hs tyf ;x–;+of]hssf] eQf
tflnd sfo{lbgsf] cfwf/df lx;fa
ug'{kb{5 / k|ltj]bg a'emfPkl5 dfq
lbg' kg]{5 .
% ;x–;+of]hs eQf -clwstd !%
sfo{lbg ;Dd k|ltlbg_
300.0 250.00 Pp6f tflnddf Pshgf dfq ;x–;+of]hs /flvg]5 .
ltg sfo{lbg / ;f] eGbf sdsf]
tflnddf ;x–;+of]hs /flvg] 5}g .
uflj; :t/sf] tflnddf ;x–;+of]hs
/flvg] 5}g .
;+of]hsn] ljbf a;]sf] jf cGoq
sfhdf uPsf] lbgsf] eQf kfpg] 5}g
eg] ;+of]hssf] sfd x]/] jfkt cGo
sf]xLn] ;+of]hsn] kfpg] eQf lng
kfpg] 5}g .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 39
qm=;+= k|of]hg
b/ ?=
:kli6s/0f lhNnf
:t/
ufpF÷
gu/ :t/
^ ;xof]uL eQf -clwstd !% sfo{lbg
;Dd k|ltlbg_
300.0 250.0 Pp6f tflnddf Pshgf eGbf al9 ;xof]uL /fVg ldNb}g .
;xof]uL eGgfn] tflnddf cfjZos ;xof]u
b]lv lnP/ ;/–;kmfO{, vfg]kfgL, tyf /]vb]v
;d]t ug]{ sfof{no ;xof]uL jf ;f] ;/xsf]
JolQm eGg] a'‰g' kb{5 .
& d;nGb -k|lt JolQm k|lt tflnd_
;xefuLsf nflu
- & sfo{lbg ;Dd
- & sfo{lbg eGbf al9df
k|lzIf0f ;fdu|L -k|lt sfo{qmd
clwstd_
- & sfo{lbg ;Ddsf]df
- !% sfo{lbg ;Ddsf]df
- !% sfo{lbg eGbf al9sf]df
100.0 150.0
1,500.0 2,000.0 3,000.0
75.0 100.0
1,000.0 1,500.0 2,000.0
k|lzIf0f ;fdu|L cf};tdf #) hgf
;xeflusf] nflu ;Demg' kg]{5 .
#) eGbf a9L ;xeflu ePsf ;f]xL
cg'kftdf k|:tfjgf tof/ u/L dfgj
;+;fwg ljsf; ;~rfns ;ldltdf
:jLs[tL lng' kb{5 .
tflnd jf cGo s'g} sfo{qmddf yk
k|lzIf0f ;fdu|L cfjZostf kg]{ ePdf
dfgj ;+;fwg ljsf; ;~rfns ;ldltdf
k|:tfj k]z u/L :jLs[tL lng' kb{5 .
cEof; sIffsf] cfjZostf kg]{
tflndx?sf] xsdf cfjZostf jdf]lhdsf]
k|lzIf0f ;dfu|L jfktsf] /sd ljlgof]hg
ug{ ;lsg]5 .
* tflnd ;'ljwf -tflnd sIf tyf ef8fdf
lng'kg]{ pks/0fsf] ef8f_
k|rlnt
ahf/ b/
k|rlnt
ahf/ b/
( ;df/f]x -k|lt ;xefuL_ vfhf vr{
pb3f6g÷;dfkg
100.00 75.00 ;df/f]xsf ;xefuL eGgfn] ;+of]hs ;xof]uL tyf cfdlGqt cltyL ;d]t
;Demg'kb{5 . pb\3f6g / ;dfkgsf] lbg
bf]xf]/f] vfhf vr{ ug{ kfO{g] 5}g .
# sfo{lbg eGbf sdsf] tflnddf pb3f6g
jf ;dfkgsf] vfhf vr{ ug{ kfO{g] 5}g .
!) ljljw -Jofg/, k|df0fkq, kmf]6f],
kmf]6f]sfkL / cGo ljljw k|of]hgsf] nflu
k|lt sfo{qmdsf] clwstd_
- # sfo{lbg ;Dd
- #–!% sfo{lbg ;Dd
- !^ sfo{lbg / ;f] eGbf a9L
1500.0 2500.0 4000.0
1200.0 1500.0
!! dfgj ;+;fwg ljsf; s]Gb|nfO{ clgjfo{
pknAw u/fpg] lz/f]ef/ vr{
- # sfo{lbg ;Dd
- #–!% sfo{lbg ;Dd
- !^ sfo{lbg / ;f] eGbf a9L
500.0 1000.0 2000.0
dfgj ;+;fwg ljsf; s]Gb|nfO{ clgjfo{
pknAw u/fpg] lz/f]ef/ vr{sf] nflu 5'§}
jh]6 ljlgof]hg ug{ kfO{+b}g . pQm /sd
ljljw zLif{saf6 vr{ ul/g]5 .
!@ jf]nkq d"NofÍg nufotsf cGo ljleGg
j}7sx?df sfof{nosf ;xefuL tyf
cGo k|ltlglwx?sf] j}7s eQf
500.00
o;/L k|fKt ug]{ /sddf !%Ü cfos/ s§L ug'{ kg]{5 .
-
lhNnf ljsf; of]hgf @)&!÷&! k]h g+= 40
lg0f{o g+= @*M lhNnfsf] cfjZostf / pknAw >f]tnfO{ cfwf/ dfGbf hgtfsf] a9\bf] cfsf+Iff k'/f
ul/ tyf ;d'Ggt lhNnf jgfpg] kl/sNkgf ;lxt af]s]sf] of]hgf th'{df ljr
tfnd]n x'g ;ls/x]sf] 5}g . o; k[i7e"dLdf lhNnfnfO{ k|fKt x'g] ;fnj;fnL tyf
k|:tfljt jh]6n] dfq lhNnfsf Go"gtd cfjZostfx?nfO{ ;Daf]wg ug{ g;Sg]
ePsf] ;Gbe{df s]xL of]hgfx? s]lGb|o :t/df k|:tfj ul/+b} cfOPsf] 5 . s]Gb|sf] yk
;xof]uljgf lhNnfsf] ;du| ljsf; ;+ej 5}g . afFs] lhNnf ;du| dWoklZrd
If]qsf] k|j]z gfsf / s]Gb| b'j} ePsfn] o; lhNnfsf] of] @#cf}+ lhNnf kl/ifb b]xfosf]
If]qx?df lhNnfnfO{ yk ;fwg, >f]t ;lxt ;xof]u pknAw u/fpgsf nflu g]kfn
;/sf/ ;dIf cfu|x ub{5 .
9'Ëf, lu§L jfn'jfsf] gofF pTvgg If]q lgwf{/0f ul/g'kg]{
afFs] lhNnf 9'Ëf, lu§L jfn'jf h:tf k|fs[lts >f]tx?df ;Da[4 /x]sf] ePtfklg ljutsf jif{x?df oL
k|fs[lts >f]tsf] hyfefjL bf]xg x'g hf+bf xfnsf jif{x?df cfjZos dfqfdf >f]tx?sf] ;xh pknAwtf
/ cfk"lt{ x'g g;Sbf dfu / cfk"lt{jLr ;Gt'ngdf sl7gfO{ x'g yfln;s]sf] 5 . o; lhNnfdf lgdf{0f
eO{/x]sf] l;S6f l;+rfO{ cfof]hgf, hgtfsf] t6aGwg, x'nfsL /fhdfu{, ;8s k'nx?, lhNnf:t/Lo ljsf;
lgdf{0fx?, ;/sf/L, Jofkfl/s Pj+ lghL ejgx?sf nflu 9'Ëf, lu§L jfn'jfsf] ;xh Pj+ ;'ne cfk"lt{
ge;Dd lgdf{0f sfo{ k'/f x'g ;Sg] cj:yf /xFb}g . 9'Ëf lu§L afn'jfsf] d'Vo >f]t /x]sf :yfgx? k"j{
klZrd /fhdfu{ eGbf pQ/ tk{m /x]sf / tL ;a} afFs] /fli6«o lgs'~h If]q cGtu{t k/]sf]n] 9'Ëf lu§L
afn'jfsf] ;xh / ;'ne cfk"lt{df uDeL/ c;/ k'Ug uPsf] 5 . 9'Ëf lu§L jfn'jfsf] cefjdf /fli6«o
uf}/asf cfof]hgfx? nufotsf :yfgLo ljsf; lgdf{0f sfo{ g/f]lsg] u/L oL >f]tx?sf] ;xh cfk"lt{sf]
nflu lhNnf leq jf l5d]sL lhNnfsf] r'/]kj{t If]qdf jftfj/0fLo b[li6n] pko'Qm pTvgg If]q
;/sf/åf/f g} lgwf{/0f ug{ tTsfn kxn z'? ul/of]; egL g]kfn ;/sf/sf ;/f]sf/jfnf s]lGb|o
lgsfox?sf] ulDe/tfk"j{s Wofgfsif{0f u/fpg] lg0f{o ul/G5 .
ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f tyf oftfoft dGqfno;Fu ;DalGwt
s_ lhNnf leqsf cfwf/e"t ;8sx? sfnf]kq] ul/g'kg]{ M o; lhNnf leq ;~rfngdf /x]