38 bioinorganica 22 06 05

44
Bioinorgánica y Salud Elementos esenciales para la vida Los elementos, respecto de su presencia o ausencia y la salud humana. Patologías relacionadas con los elementos Toxicidad de los elementos Los elementos como medicamentos Dr. Eduardo Lagomarsino Cátedra de Farmacia Clínica y Atención Farmacéutica

Upload: lucasmerel

Post on 12-Jul-2015

1.225 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: 38 Bioinorganica 22 06 05

Bioinorgánica y Salud

• Elementos esenciales para la vida• Los elementos, respecto de su presencia o

ausencia y la salud humana.• Patologías relacionadas con los elementos• Toxicidad de los elementos• Los elementos como medicamentos

Dr. Eduardo Lagomarsino

Cátedra de Farmacia Clínica y Atención Farmacéutica

Page 2: 38 Bioinorganica 22 06 05

Paracelso

• “ Toda sustancia puede ser un medicamento o un veneno dependiendo de la dosis “.

Page 3: 38 Bioinorganica 22 06 05

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

H He

Li Be B C N O F Ne

Na Mg Al Si P S Cl Ar

K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr

Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe

Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn

Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt 110 111 112 114 116 118

Lanthanides * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu

Actinides ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr

Muy tóxicosMuy tóxicosModerad. tóxicosModerad. tóxicos

Leve tóxicosLeve tóxicosRadioactivosRadioactivos

EsencialesEsencialesVariableVariable

Page 4: 38 Bioinorganica 22 06 05

Indispensables• Electrolitos:

– Sodio– Potasio– Magnesio– Calcio– Fósforo (como Fosfatos)

• Gases:– Oxígeno y Nitrógeno

Toda la materia en el planeta está

compuesta por 92 elementos naturales

y 17 elementos sintéticos

Page 5: 38 Bioinorganica 22 06 05

Oligoelementos esenciales• Elemento Cantidad en un ser Rango de ingesta

humano de 70 kg (mg) diaria humana (mg) • Cromo 7 0,06-0,36• Cobalto 1 0,015-0,160• Cobre 75-150 0,75-1,20• Flúor 2600 0,5-1,7• Yodo 10-20 0,3-0,7• Hierro 4000-5000 10-17• Manganeso 12-20 1,5-3,0• Molibdeno 9 0,1-0,2• Níquel 10 0,10-0,15• Selenio ---- 0,6-1,0• Silicio 18000 -----• Estaño 17 1,5-3,5• Vanadio 10-25 0,01-0,02• Zinc 1400-2300 8-16

Page 6: 38 Bioinorganica 22 06 05

Oligoelementos en enzimas• Mg 2+ fosfohidrolasa , fosfotransferasa y Atpasa• Mn 2+ Arginasa y fosfotransferasa y• superóxido dismutasa• Fe 2+ y Fe 3+ Citocromos, peroxidasa, catalasa y

ferredoxina• Cu 2+ y Cu + Tirosinasa, citocromo oxidasa

superóxido dismutasa• K + Piruvato kinasa, Atpasa• Na+ Atpasa• Zn 2+ Alcohol deshidrogenasa, anhidrasa

carbónica, carboxipeptidasa, superóxido dismutasa

Page 7: 38 Bioinorganica 22 06 05

Abundancia relativa de los elementos en: (a) el cosmos; (b) la corteza terrestre, y (c) el cuerpo humano;

(a) el cosmos (b) la corteza terrestre (c) el cuerpo humano

Page 8: 38 Bioinorganica 22 06 05

Abundancia relativa de los elementos en; (d) el agua de mar, y (e) los seres vivos .

HidrógenoOxígeno HidrógenoHidrógenoOxígeno

Carbono Nitrógeno

(e) los seres vivos(d) el agua de mar

Page 9: 38 Bioinorganica 22 06 05

Bioelementos

Se consideran bioelementos a aquellos cuyos átomos forman parte de las moléculas que constituyen y que tienen una función fisiológica en los sistemas biológicos.

ABUNDANCIA DE LOS ELEMENTOS (en % de átomos)Cuerpo humano Agua de mar Corteza terrestre

H 63 H 66 O 47O 25.5 O 33 Si 28C 9.5 Cl 0.33 Al 7.9N 1.4 Na 0.28 Fe 4.5Ca 0.31 Mg 0.03 Ca 3.5P 0.22 S 0.017 Na 2.5Cl 0.08 Ca 0.006 K 2.5K 0.06 K 0.006 Mg 2.2

Page 10: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 1

• Litio (mediana toxicidad)– Enfermedad bipolar

• Sodio (esencial , ver tabla)– Balance intra - extracelular. La concentración

extracelular es mayor que la intracelular– Hipertensor

• Potasio (esencial)– Sal de Chile.– La concentración intracelular es mayor que la

extracelular– Aporte de potasio (intoxicación digitálica)

Page 11: 38 Bioinorganica 22 06 05

Bipolares famosos que hubieran sido tratados con Litio

Samuel Beckett, Scott Fitzgerald, Virginia Woolf, Ernest Hemingway y Lord Byron

Page 12: 38 Bioinorganica 22 06 05
Page 13: 38 Bioinorganica 22 06 05

Medicamentos con Sodio

Page 14: 38 Bioinorganica 22 06 05

Diagnóstico de Hipocalemia

Page 15: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 2

• Calcio (esencial)– contractilidad muscular– coagulación sanguínea– tejido óseo ( hidroxi y fluorapatita)

• Magnesio (esencial)– hipocalcemia y aumento de excreción renal de K

(hipocalemia)- Parathormona– Intracelular ( 95%)– laxante y antiespasmódico muscular

Page 16: 38 Bioinorganica 22 06 05

HipomagnesemiaDeficiencia de calcio

Page 17: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 2

• Berilio (muy tóxico)– beriliosis

• Bario– radiopacos

• Estroncio (toxicidad moderada)– radiactivo, reemplaza al Calcio del hueso – (cancerígeno)

Page 18: 38 Bioinorganica 22 06 05

Bario

Diagnóstico por sustancias radiopacas

Colon por enema

Page 19: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 13

• Moderadamente tóxicos• Boro

– ácido bórico, antiséptico débil ( gotas óticas)– boratos , en reguladores de pH y conservantes

• Aluminio– muy abundante– protector gástrico como hidróxido– demencia dialítica

Page 20: 38 Bioinorganica 22 06 05

Colirios con boratos

Comprimidos de aluminio

Page 21: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 14

• Silicio– tóxico pulmonar– enfermedades de piel autoinmunes y

respiratorias

• Plomo– no cumple funciones en el organismo– tóxico del SNC– preparaciones farmacéuticas como astringente– desinfectante

Page 22: 38 Bioinorganica 22 06 05

Silicosis

Page 23: 38 Bioinorganica 22 06 05

Saturnismo

Page 24: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 15

• Esenciales• Nitrógeno

– fundamental para el suelo– componente de los aminoácidos– componente ambiental

• Fósforo– ADP - ATP– tejido óseo ( fosfatos en hidroxiapatita)– Hiperfosfatemias e hipofosfatemias

Page 25: 38 Bioinorganica 22 06 05

Hipofosfatemia

Page 26: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 15

• Muy tóxicos• Arsénico

– Cáncer– daño en el ADN– afecta a tejido nervioso

• Antimonio– enfermedades pulmonares y cardíacas– náuseas y vómitos – úlceras estomacales

Page 27: 38 Bioinorganica 22 06 05

Fuentes de agua con arsénico

Page 28: 38 Bioinorganica 22 06 05
Page 29: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 16

• Oxígeno– Respiración pulmonar

• Azufre– presente en algunos aminoácidos– enfermedades cardiovasculares– trastornos en la atmósfera

• Selenio– esencial y tóxico según dosis

Page 30: 38 Bioinorganica 22 06 05

Asistencia respiratoria mecánica

Page 31: 38 Bioinorganica 22 06 05

Grupo 17• Flúor

– Importancia en esmalte dentario ( fluorapatita)• Cloro

– blanqueador , desinfectante– irritante y altamente tóxico

• Bromo– tóxico en vapores y sprays

• Yodo– fundamental (glandula tiroides)– iodación de la sal ( bocio e hipotiroidismo congénito)– tóxico en exceso ( daña la tiroides, piel, pulmones)

Page 32: 38 Bioinorganica 22 06 05

El flúor y los dientes

Page 33: 38 Bioinorganica 22 06 05

Yodo y tiroides

Page 34: 38 Bioinorganica 22 06 05

Elementos de transición• Manganeso

– en la SOD mitocondrial– crecimiento– su falta produce intolerancia a la glucosa,

desórdenes óseos, coágulos en sangre – Envenenamiento:afecta el sistema respiratorio y

el cerebro ( alucinaciones y Parkinson)

Page 35: 38 Bioinorganica 22 06 05

• Cromo– Cromo III como nutriente importante– Cromo VI de los elementos más tóxicos

• Cáncer de pulmón• Alteraciones genéticas• Muerte

Page 36: 38 Bioinorganica 22 06 05

Elementos de transición

• Hierro (en Hemoglobina al estado 2+ , transporte O2)– Exceso: Corioretinitis y siderosis

• Cobalto – en la cianocobalamina o Vit B12 (Insuficiencia causa

anemia). En SNC: depresión, mala memoria, nerviosismo

– Exceso: problemas de visión , corazón y tiroides

• Níquel– Fallas respiratorias y cardíacas– Mal de los joyeros (alergias)

Page 37: 38 Bioinorganica 22 06 05

El hierro y la salud

Page 38: 38 Bioinorganica 22 06 05

Radioterapia con Cobalto

Page 39: 38 Bioinorganica 22 06 05

Elementos de transición

• Esenciales y tóxicos a la vez• Zinc

– su ausencia deteriora el crecimiento, la madurez y produce anemia

– en la SOD citosólica

• Cobre– Esencial para muchas funciones, citocromos– el organismo puede manejar grandes cantidades– en SOD citosólica

Page 40: 38 Bioinorganica 22 06 05

Distintas funciones

del Cu en el organismo

Page 41: 38 Bioinorganica 22 06 05

Elementos de transición

• Cadmio– Problemas óseos– renales pulmonares y de sistema nervioso– trastornos al ADN, cromosoma 21

• Mercurio– daño al SNC– Problemas renales pulmonares y de aprendizaje– Irritante de piel y mucosas

Page 42: 38 Bioinorganica 22 06 05

El Platino en la salud

Page 43: 38 Bioinorganica 22 06 05

Elemento Función Biológica Sodio Transporte de cargas, balance osmótico Potasio Transporte de cargas, balance osmótico Magnesio Estructura, hidrolasas, isomerasas Calcio Estructura, transporte de cargas, inductor de procesos celulares. Vanadio Fijación de nitrógeno, oxidasas Cromo Posible papel en la tolerancia a la glucosa Molibdeno Fijación de nitrógeno, oxidasas, transferencia de oxígeno Tungsteno Deshidrogenasas Manganeso Fotosíntesis, estructura, oxidasas Hierro Oxidasas, transporte y almacenamiento de oxígeno molecular, transferencia de

electrones, fijación de nitrógeno Cobalto Oxidasas, transferencia de grupos alquilo Niquel Hidrogenasas, hidrolasas Cobre Oxidasas, transporte de oxígeno molecular,

transferencia de electrones Zinc Estructura, hidrolasas

Page 44: 38 Bioinorganica 22 06 05

Elemento Contenido de la fuente alimentaria

Valor promedio o mayor Valor menor

_______________________________________________________________

Cromo Levadura de cerveza desecada, Cereales refinados salvado y germen de granos de azúcar refinada cereales, melaza, hígado. Cobalto Verduras de hoja Leche, cereales . Cobre Hígado, riñón, mariscos, nueces, Leche, fibra de la legumbres secas, cereales de carne,huevos,frutas grano seco verduras Flúor Pescado de mar, carnes rojas Leche huevos, té. Yodo Pescado de mar, mariscos, sal yodada, leche. Hierro Hígado, riñón, mariscos, fibra de Leche, azúcar refi- la carne, aves de corral, corazón, nada. yema de huevo, legumbres secas, melaza de caña, nueces Manganeso Cereales de grano entero, legumbre Leche, aves de secas, tubérculos, frutas, verduras corral , pescado no de hoja. Molibdeno Hígado, riñón, legumbres secas, Frutas, raíces y ta- cereales de grano entero, verduras llos de verduras, fi- de hoja bra de carne, leche. Níquel Cereales de grano entero, verduras Fibra de carne, gra- sas, huevos, leche. Selenio Hígado, riñón. Silicio Cereales de grano entero, piel de Alimentos de origen pollo, cerveza. animal. Estaño Cereales, fibra de carne Leche Vanadio Hígado, fibra de carne, nueces, Leche, la mayoría pescado, pan, algunos cereales , de las verduras. grano seco, algunas raíces de ver- duras, aceites de maíz y soja Zinc Carne, yema de huevo, cereales de Frutas, pescado, grano entero, ostras, aves de caza, verduras leche.

Distribución de los oligoelementos esenciales en los alimentos.