240

บทเรยนส ำเรจรป

ตอนท 7 เรอง ชนดและประโยชนของแร

241

ค ำชแจงส ำหรบนกเรยน

บทเรยนเลมน เรยกวา บทเรยนส ำเรจรป เปนบทเรยนทสรางขนเพอใหนกเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเองโดยไมตองมครอธบาย นกเรยนอาจใชในการเรยนบทเรยนใหม ใชทบทวนสงทนกเรยนเรยนมาแลว หรออาจใชซอมเสรมในสงทนกเรยนบกพรองกได บทเรยนส าเรจรปจะท าหนาทเสมอนเปนผสอนประจ าตวนกเรยน ฉะนนนกเรยนจะตองปฏบตตามค าสงของบทเรยนอยางเครงครด จงจะไดผลด

รายละเอยดเกยวกบบทเรยนส าเรจรป มดงน 1. บทเรยนส าเรจรปเรองทเรยนนตรงกบสาระท 6

มำตรฐำน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตางๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ตวชวด ว 6.1 ม.2/3 ทดลองเลยนแบบเพออธบายกระบวนการเกดและลกษณะ

องคประกอบของหน ว 6.1 ม.2/4 ทดสอบและสงเกตองคประกอบและสมบตของหน เพอจ าแนก

ประเภทของหน และน าความรไปใชประโยชน ว 6.1 ม.2/5 ตรวจสอบและอธบายลกษณะทางกายภาพของแร และการ

น าไปใชประโยชน ว 6.1 ม.2/6 สบคนและอธบายกระบวนการเกด ลกษณะและสมบตของ

ปโตรเลยม ถานหน หนน ามน และการน าไปใชประโยชน 2. จดแบงเนอหาเปนตอนยอยๆ เรยกวา กรอบ เรยงล าดบตามเนอหา

242

3. ในแตละกรอบจะมความรใหนกเรยนอาน มค าถามน าใหคด มกจกรรมใหนกเรยนไดคนควาและท าแบบฝกหด นกเรยนจะไดเรยนรไปทละกรอบและสามารถทดสอบความเขาใจไปพรอมๆ กบการเรยนดวยการตอบค าถามเปนตอนๆ ไป

4. ก าหนดเนอหาเรอง หนและแร แบงเปน 8 ตอน ดงน ตอนท 1 ลกษณะทวไปของหนและการจ าแนกหน ตอนท 2 หนอคน ตอนท 3 หนตะกอน ตอนท 4 หนแปร ตอนท 5 วฏจกรของหน ตอนท 6 ลกษณะทวไปของแร ตอนท 7 ชนดและประโยชนของแร ตอนท 8 แหลงแรทส าคญในประเทศไทย

1. 5. นกเรยนสามารถตรวจสอบค าตอบไดทนทในกรอบถดไป ถานกเรยนตอบค าถามถกแสดงวานกเรยนเขาใจด สามารถผานไปอานกรอบตอไปได แตถานกเรยนตอบผด ลองกลบไปอานกรอบเดมอกครงใหเขาใจเสยกอน ตอจากนนแลวจงอานกรอบตอไป 6. ใหนกเรยนศกษาทละกรอบเรยงตามล าดบโดยไมศกษาขามกรอบ เพราะจะท าใหสบสน 7. ถานกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนไดนอยกวา 8 ขอ ขอใหนกเรยนศกษา บทเรยนนซ า 8. นกเรยนตองซอสตยตอตนเอง ไมเปดดค าตอบกอน

243

ชนดและประโยชนของแร สำระส ำคญ แรมมากมายหลายชนดแบงตามลกษณะการน าไปใชไดดงน แรกมมนตรงส แรรตนชาต แรโลหะ แรอโลหะ และแรเชอเพลง มำตรฐำนกำรเรยนร/ตวชวด

ว 6.1 ม.2/5 ตรวจสอบและอธบายลกษณะทางกายภาพของแร และการน าไปใชประโยชน ม.2/6 สบคนและอธบายกระบวนการเกด ลกษณะและสมบตของปโตรเลยมถานหน หนน ามน และการน าไปใชประโยชน

ว 8.1 ม.1-3/1 - ม.1-3/9 จดประสงคกำรเรยนร 1. ดำนควำมร อธบายชนดและประโยชนของแรได 2. ดำนทกษะและกระบวนกำร จ าแนกชนดของแรโดยใชเกณฑตางๆ ได 3. ดำนคณธรรม จรยธรรม คำนยม และคณลกษณะอนพงประสงค 3.1 ตระหนกถงความส าคญในการน าแรมาใชประโยชนในชวตประจ าวนได 3.2 มจตส านกและความรบผดชอบในการท างาน

244

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ชนดและประโยชนของแร

ค ำสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว 1. เราแบงชนดของแรตามลกษณะการน าไปใชประโยชน ไดดงขอใด

ก. แรโลหะ แรอโลหะ แรเชอเพลง ข. แรกมมนตรงส แรรตนชาต แรเชอเพลง ค. แรกมมนตรงส แรรตนชาต แรอโลหะ ง. แรกมมนตรงส แรรตนชาต แรโลหะ แรอโลหะ แรเชอเพลง

2. สของแรคอรนดมทกขอสมพนธกนถกตองกบชอ ยกเวนขอใด ก. สแดง – ทบทม ข. สเหลอง – บษราคม

ค. สน าเงน – ไพลน ง. สเขยว – เพทาย 3. ค าวาสนแรเหลก หมายถงอะไร

ก. เหลกบรสทธ ข. เหลกกอสราง ค. เหลกทผพงจมดน ง. สารประกอบธาตเหลกในธรรมชาต

4. แรชนดใดน าไปใชประโยชนโดยไมตองถลง ก. กาลนา ข. แรฮมาไทต ค. เกาลน ง. แคสซเทอไรต

5. ทงสเตนทนยมน ามาใชท าไสหลอดไฟฟา ไดมาจากแรชนดใด ก. ควอตซ ข. มาลาไคต ค. ฟลออไรต ง. วลแฟรมไมต

245

6. แรทนยมน ามาใชท าวสดทนไฟ คอขอใด ข. แรไมกา ข. แรใยหน ค. แรยปซม ง. แรแกรไฟต

7. แรในขอใดจดเขาประเภทไดถกตอง ก. แรเชอเพลง – พท บทมนส ข. แรโลหะ – ฟลออไรต เหลก ค. แรอโลหะ – ก ามะถน พลวง ง. แรรตนชาต – เงน ทอง 8. ขอใดเปนถานหนทใหคาความรอนสงทสดในปรมาณทเทากน

ก. พต ข. ลกไนต ค. บทมนส ง. แอนทราไซต

9. ปโตรเลยมทไดจากอาวไทยสวนใหญเปนพวกใด ก. น ามนดบ ข. แกสธรรมชาต ค. หนน ามน ง. แกสธรรมชาตเหลว

10. แรรตนชาตพบมากทจงหวดใดของประเทศไทย ก. เชยงใหม เชยงราย ตาก ข. จนทบร แมฮองสอน เลย ค. กาญจนบร จนทบร ตราด ง. พทลง ภเกต สราษฎรธาน

ไมยำกเลยใชไหมคะ อยำลมตรวจค ำตอบ กรอบถดไปนะคะ

246

มำดเฉลยกนหนอยนะคะ

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง ชนดและประโยชนของแร

1. ง 6. ข 2. ง 7. ก 3. ง 8. ง 4. ค 9. ข 5. ง 10. ค

247

สวสดคะนกเรยนทนำรกทกคน วนนเรำมำศกษำเรอง ชนดและประโยชนของแรกนนะคะ

จดประสงคทใหนกเรยนศกษำ เรอง ชนดและประโยชนของแรเพรำะตองกำรใหนกเรยนวเครำะหชนดและประโยชนของแรได

248

สวสดครบเพอนๆ เรำมำเรยนร เรอง ชนดและประโยชนของแรพรอมๆ กนนะครบ

วธเรยนงำยมำก ลองท ำดนะคะ เนอหำจะแบงเปนกรอบ ใหนกเรยนอำนเนอหำกอน อำนค ำถำม/ท ำกจกรรม ทดลองตอบดวยตนเองในกระดำษค ำตอบ ตรวจค ำตอบจำกเฉลยกรอบถดไป

249

ชนดของแร แบงตำมลกษณะกำรน ำไปใชประโยชน

ชนดและประโยชนของแร

เรำแบงชนดของแรตำม ลกษณะกำรน ำไปใชประโยชน ไดเปน 5 ชนดคะ ศกษำรำยละเอยดไดในกรอบถดไปนะคะ

กรอบท 1

ชนดของแร

1. แรกมมนตรงส

2. แรรตนชาต

3. แรโลหะ

5. แรเชอเพลง (เชอเพลงธรรมชาต)

4. แรอโลหะ

250

ทางการเกษตร

ทางการแพทย

กรอบท 2

1. แรกมมนตรงส เปนแรทสามารถปลอยรงสออกมาจากภายในนวเคลยสของแรธาตนนได

เชน แรยเรเนยม โคบอลต-60 ประโยชน 1. ดำนธรณวทยำ มการใช C-14 ค านวณหาอายของวตถโบราณ หรออายของ

ซากดกด าบรรพ 2. ดำนกำรแพทย เชน ไอโอดน –131 ใชศกษาความผดปกตของตอมไทรอยด

โซเดยม -24 (Na -24) ใชตรวจอตราการไหลเวยนของโลหต ทองค า -198 (Au -198) ใชตรวจตบและไขกระดก เทคนเซยม -99 (Tc -99) ใชตรวจหวใจ ตบ ปอด โคบอลต -60 และเรเดยม -226 (Ra -226) ใชรกษาโรคมะเรง เปนตน

3. ดำนเกษตรกรรม มการใชธาตกมมนตรงสตดตามระยะเวลาการหมนเวยนแรธาตในพชโดยเรมตนจากการดดซมทรากจนกระทงถงการคายออกทใบ หรอใชศกษาความตองการแรธาตของพช เชน ใชฟอสฟอรส -32 (P -32) ศกษาวาพชตองการเอาไปใชในสวนใดบาง เปนตน

251

ทางการเกษตร

ทางการแพทย

มำตอบค ำถำมกนนะคะ

1. แรทสามารถปลอยรงสออกมาจากภายในนวเคลยสของแรธาตนนไดเรยกวาแรอะไร.............................................................................................................

2. แรกมมนตรงสชนดใดใชศกษาความผดปกตของตอมไทรอยด.............................................................................................................

กรอบท 3

252

ทางการเกษตร

ทางการแพทย

เฉลยกรอบท 3

1. แรกมมนตรงส 2. ไอโอดน –131

253

ทางการเกษตร

ทางการแพทย

กรอบท 4

4. ดำนอตสำหกรรม มการใชธาตกมมนตรงสตรวจหารอยต าหนในโลหะ เชน ใชตรวจหารอยแตกราวของโลหะ ใชตรวจหารอยรวของทอขนสงของเหลว เชน น ามน โดยผสมธาตกมมนตรงสกบของเหลวทจะสงไปตามทอแลวตดตามวดการแผรงส ใชวดความหนาของวตถ หรอใชควบคมความหนาของวตถใหเทากนได เกยวกบอตสาหกรรมการท าอญมณมการใชรงสฉายไปบนอญมณ เพอใหอญมณเปลยนส จะท าใหอญมณมสสนสวยงามขน มราคาแพงขน

5. ดำนกำรถนอมอำหำร ใชรงสแกมมาทไดจากโคบอลต -60 ในการถนอมอาหารใหมอายยาวนานขน

6. ดำนวเครำะหวจย มการใชธาตกมมนตรงสศกษากลไกการเกดปฏกรยาเคม เชน ศกษาวาปฏกรยาเคมหนงเกดขนอยางไร เกดขนกขน เปนตน

7. ดำนพลงงำน ใชธาตยเรเนยมเปนเชอเพลงในโรงไฟฟานวเคลยร

254

ทางการเกษตร

ทางการแพทย

มำตอบค ำถำมกนนะคะ

1. รงสอะไรทใชในการถนอมอาหารใหมอายยาวนานขน .............................................................................................................

2. ธาตชนดใดทใชเปนเชอเพลงในโรงไฟฟานวเคลยร .............................................................................................................

กรอบท 5

255

เฉลยกรอบท 5

1. รงสแกมมาจากโคบอลต -60 2. ธาตยเรเนยม

256

2. แรรตนชำต คอ แรหรอหนทมคณคาความสวยงาม หรอเมอน ามาเจยระไน ตด ฝนหรอขดมนแลวสวยงามเพอน ามาใชเปนเครองประดบได โดยตองมคณสมบตทส าคญอย 3 ประการคอ สวยงาม ทนทาน และหายาก

มำศกษำรำยละเอยดกรอบถดไปนะคะ

กรอบท 6

เพชร พลอยตระกลแรควอตซ

สน าเงน เรยกวาไพลน

สเขยว เรยกวา แซปไฟรสเขยวหรอ

เขยวสอง พลอยตระกลคอรนดม

สเหลอง เรยกวา บษราคมหรอพลอยน าบษย

สแดง เรยกวา ทบทม หรอทบทมสยาม

แรรตนชำต

257

แหลงและประโยชนของแรรตนชำตทพบในประเทศไทย 1. พลอยตระกลคอรนดม เปนแรรตนชาตทส าคญและมชอเสยงของประเทศไทย

ไดแก ทบทม แซปไฟร แหลงทพบ พบมากในเขตอ าเภอขลง จงหวดจนทบร อ าเภอเขาสมง และอ าเภอบอไร จงหวดตราด ประโยชน ใชท าเครองประดบ อตสาหกรรมนาฬกา

รป 6.1 ทบทม ทมา : http://www.ampornphan.com/wp-content/uploads/2012/06/ %E0%B8%97%

E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B8%A1.jpg

กรอบท 7

258

2. เพชร แหลงทพบ พบรวมกบดบกในลานแรบรเวณจงหวดภเกตและจงหวดพงงา ประโยชน ใชท าเครองประดบ ท าหวขดเจาะในเครองกลตางๆ และท าผงกากเพชร

กรอบท 8

รป 6.2 เพชร

ทมา : http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Brillanten.jpg/250px- Brillanten.jpg

259

กรอบท 9

รป 6.3 อเมทสต เปนพลอยในตระกลแรควอตซ

ทมา : http://www.lerosediamond.net/images/column_1299128832/amethyst1.jpg

3. พลอยตระกลแรควอตซ แหลงทพบ พบมากทจงหวดจนทบร ตราด กาญจนบร ล าปาง ล าพน และลพบร ประโยชน ใชท าเครองประดบ อตสาหกรรมนาฬกา และผงขดตางๆ

260

ตอบค ำถำมนะคะ

1. แรรตนชาตทส าคญและมชอเสยงของประเทศไทย คอแรรตนชาตชนดใด ...........................................................................................................

2. แรรตนชาตชนดใด ใชท าหวขดเจาะในเครองกลตางๆ ……………………………...........................................................................

กรอบท 10

261

เฉลยกรอบท 10

1. พลอยตระกลคอรนดม 2. เพชร

262

นอกจำกนยงมแรโลหะทนำสนใจอก ศกษำไดเลยคะ

3. แรโลหะ

ถลงสนแร แคสซเทอไรต จะไดดบก

ถลงสนแรสตบไนต จะไดพลวง

ถลงสนแรฮมาไทต จะไดเหลก

ถลงสนแรกาลนา จะไดตะกว

แรโลหะ เปนแรทอยในรปของสารประกอบออกไซดของโลหะ ซงประกอบดวยโลหะกบออกซเจน ดงนน กอนน ามาใชประโยชนจะตองถลงแรใหไดสารบรสทธกอน แลวจงน าไปเปนวตถดบส าหรบผลตในโรงงานอตสาหกรรม แรโลหะทยงไมผานการถลง เรยกวา สนแร

กรอบท 11

263

แหลงและประโยชนของแรโลหะชนดตำงๆ ทพบในประเทศไทย 1. แรดบก (Tin)

ลกษณะ แรดบกมความหนกเปนพเศษ มผววาวคลายเพชร สเขม สวนมากมส น าตาลหรอด า สผงละเอยดสขาว แหลงทพบ พบมากทางภาคใตในจงหวดระนอง พงงา ภเกต สราษฎรธาน นครศรธรรมราช ในภาคอน เชน จงหวดกาญจนบร ตาก แมฮองสอน เชยงราย เชยงใหม ประโยชน ใชเคลอบโลหะตางๆ เพอกนสนม เชน เคลอบแผนเหลก ท ากระปองบรรจอาหาร ผสมตะกวท าโลหะบดกร ผสมพลวงท าตวพมพ

รป 6.4 ดบก ทมา : http://geology.com/minerals/photos/cassiterite-602.jpg

กรอบท 12

264

2. แรพลวง (Antimony)

ลกษณะเนอแร แรพลวงทพบสวนใหญเปนแรพลวงเงน และพลวงทอง แรพลวงเงนมกพบเปนแทงเลกเรยวคลายเขม หรอแบบเปนแผน หรอเปนเมดเกาะกนเปนกอน มสเทาตะกว สวนแรพลวงทองนนเปนแรแปรสภาพมาจากแรพลวงเงน แหลงทพบ จงหวดสราษฎรธาน เชยงใหม ล าปาง ล าพน ระยอง และจนทบร ประโยชน ท าโลหะผสม เชน ผสมกบตะกวใชท าแบตเตอร ผสมกบตะกวและดบกใชท าตวพมพ ใชท าสารกงตวน า

กรอบท 13

รป 6.5 แรพลวง ทมา : http://www.thaigoodview.com/files/u7179/antimony.jpg

265

ลองตอบค ำถำมดนะคะ

1. แรชนดใดใชเคลอบโลหะตางๆ เพอกนสนม...............................................................................................................

2. ถานกเรยนตองการท าโลหะผสม เชน ผสมกบตะกวใชท าแบตเตอร ผสมกบตะกวและดบกใชท าตวพมพ นกเรยนจะใชแรชนดใด...............................................................................................................

กรอบท 14

266

แรโลหะในธรรมชำตยงมอกมำกมำย นกเรยนศกษำกรอบตอไปไดเลยคะ

เฉลยกรอบท 14

1. แรดบก 2. แรพลวง

267

3. แรทงสเตน (Tungsten) ลกษณะเนอแร ถลงไดจากแรวลแฟรมและแรซไรท แหลงทพบ สวนใหญพบรวมกบแรดบก ทอ าเภอแมสะเรยง จงหวดแมฮองสอน ทอ าเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร ประโยชน ท าสยอมผา หมกพมพ ใชท าไสหลอดไฟฟา ใชท าขวไฟฟาในเครองเอกซเรย และหลอดภาพโทรทศน

รป 6.6 แรทงสเตน ทมา : http://www.nectec.or.th/oncc/province/pictures/s14/surat2-709-1-4.jpg

กรอบท 15

268

4. แรเหลก (Iron)

ลกษณะเนอแร เปนกอนคลายหนหรอแบบพวงองนสน าตาลแดงจนถงด า แหลงทพบ พบทเขาทบควาย จงหวดลพบร จงหวดเลย และจงหวดกาญจนบร ประโยชน ใชในอตสาหกรรมตางๆ โดยเฉพาะเหลกกลาและเหลกแปรรป

แรเหลกเปอรเซนตต าใชเปนสวนผสมของซเมนต

กรอบท 16

รป 6.7 แรเหลก ทมา : http://www.lenntech.com/Periodic-chart-elements/Fe-en.35.jpg

269

ลองตอบค ำถำมนะคะ

1. นกเรยนจะตองถลงสนแรใด จงจะไดทงสเตน .............................................................................................................

2. ถานกเรยนตองการท าสยอมผา หมกพมพ และไสหลอดไฟฟา นกเรยนจะเลอกใชโลหะใด .............................................................................................................

3. แรเหลกน ามาใชประโยชนอะไรบาง .............................................................................................................

4. อตสาหกรรมเหลกกลาใชแรชนดใดเปนวตถดบ .............................................................................................................

กรอบท 17

270

เฉลยกรอบท 17

1. แรวลแฟรมและแรซไรท 2. ทงสเตน 3. ใชในอตสาหกรรมตางๆ โดยเฉพาะเหลกกลาและเหลก

แปรรป แรเหลกเปอรเซนตต าใชเปนสวนผสมของซเมนต

271

5. สงกะส (Zinc) ลกษณะเนอแร พบรวมกบตะกว เปนกอน เนอหยาบ สน าตาล เหลอง ด า มความวาวคลายขผง ไดจากสนแรสฟาเลอไรต แหลงทพบ แรสงกะสมกพบรวมกบตะกว เชน ในบรเวณทเปนแหลงตะกว ทอ าเภอทองผาภม สงขละบร และศรสวสด จงหวดกาญจนบร แหลงแรสงกะสทเปนแหลงใหญทสดของประเทศ และไดมการพฒนาเปนเหมองแรสงกะสทมการผลตทส าคญ คอ แหลงสงกะสบรเวณผาแดง อ าเภอแมสอด จงหวดตาก และจากแหลงแรตะกว-สงกะส จงหวดกาญจนบร ประโยชน ใชเคลอบแผนเหลก ตวถงรถยนต สงกะสมงหลงคา ส ใชท ายารกษาโรค กระปองและเคมภณฑ ใชหลอสวนประกอบอปกรณรถยนต เชน คารบเรเตอร

กรอบท 18

รป 6.8 สงกะส ทมา : http://www.zincinfothailand.com/images/introc_1278059197/ zinc%20ore.jpg

272

เมอนกเรยนศกษำเขำใจดแลวเรำมำตอบค ำถำมกนดกวำ 1. แรสงกะสมกพบรวมกบแรใด

.................................................................................................................. 2. เราน าแรชนดใดมาใชเคลอบแผนเหลก ตวถงรถยนต และสงกะสมง

หลงคา ..................................................................................................................

กรอบท 19

273

เฉลยกรอบท 19

1. แรตะกว 2. แรสงกะส

ดใจดวย ตอบถกทกขอใชไหมคะ

274

6. ทองค ำ (Gold)

ลกษณะ มสสมหรอเหลอง วาวแบบโลหะ ออนมากจนสามารถดด ดง หรอตเปนแผนบางๆ ได มกพบเปนเมดหรอเกลดในบรเวณลานแร

แหลงทพบ ในรปทองค าบรสทธเปนผงหรอเกลดเลกๆ ทอ าเภอบางสะพาน จงหวดประจวบครขนธ บานบอทอง อ าเภอกบนทรบร จงหวดปราจนบร หมบานโตะโมะ จงหวดนราธวาส

ประโยชน ใชเปนหลกประกนทางการคลงแทนเงนตรา ท าเครองประดบ และอตสาหกรรมตางๆ เชน เครองมอวทยาศาสตร อเลกทรอนกส คอมพวเตอรและทนตกรรม

รป 6.9 ทองค ำ ทมา : http://www.minerals.net/MineralImages/gold-mockingbird.jpg

กรอบท 20

275

มำชวยกนตอบค ำถำมกนกอนคะ

1. เพราะเหตใดทองค าจงสามารถดด ดง หรอตเปนแผนบางๆ ได ……………………………………………...........................................................

2. ประโยชนของทองค าใชท าอะไรไดบาง ……………………………………………...........................................................

กรอบท 21

276

เฉลยกรอบท 21

1. เปนโลหะออนมาก 2. ใชเปนหลกประกนทางการคลงแทนเงนตรา

ท าเครองประดบ และอตสาหกรรมตางๆ เชน เครองมอวทยาศาสตร อเลกทรอนกส คอมพวเตอร

277

แรอโลหะเปนแรทไมมธำตโลหะเปนสวนประกอบส ำคญ สวนมำกน ำมำใชประโยชนไดโดยตรงหรอมกำรปรบปรงคณภำพเลกนอย

ศกษำรำยละเอยด กรอบถดไปไดเลยคะ

4. แรอโลหะ เกลอหน แรใยหน

ดนขาว ยปซม

กรอบท 22

278

เรำมำศกษำรำยละเอยด ของแรอโลหะกนดกวำคะ

1. แรใยหน (asbestos)

แหลงทพบ จงหวดอตรดตถ ประโยชน แรใยหนมคณสมบตพเศษคอ มความเหนยว ทนทานตอแรงดงไดสง ทนความรอนไดด และมความทนทานตอกรด ดาง และสารเคมหลายชนดไดด แรใยหนถกน ามาใชเปนสวนผสมในผลตภณฑทตองการความแขงแกรง ทนกรด ดาง ความรอน เชน กระเบองกนความรอน อตสาหกรรมผลตเบรคและคลทช อตสาหกรรมผลตทอน า

แหลงและประโยชนของแรอโลหะชนดตำงๆ ทพบในประเทศไทย

รป 6.10 แรใยหน ทมา : http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Asbestos_with_muscovite.jpg

กรอบท 23

279

2. ดนขำว (Kaolin)

แหลงทพบ อ าเภอแจหม จงหวดล าปาง จงหวดอตรดตถ และจงหวด

ปราจนบร ประโยชน ใชในอตสาหกรรมเครองปนดนเผา กระเบองเคลอบ

เครองสขภณฑ วสดทนไฟและอฐ กระดาษ สและยาง

กรอบท 24

รป 6.11 ดนขำว ทมา : http://www.bwc.ac.th/e-learning/virachai/PIC/whitedin.jpg

280

ตอบค ำถำมกนหนอยนะคะ 1. ถานกเรยนตองการท ากระเบองกนความรอนได นกเรยนจะเลอก แรชนดใด ................................................................................................................. 2. ดนขาว ใชในอตสาหกรรมใดบาง .................................................................................................................

กรอบท 25

281

เฉลยกรอบท 25

1. แรใยหน 2. ใชในอตสาหกรรมเครองปนดนเผา กระเบองเคลอบ

เครองสขภณฑ วสดทนไฟและอฐ กระดาษ สและยาง

282

กรอบท 26

3. เกลอหน (Rock salt) แหลงทพบ ทมการผลตท าเปนเหมองแลว ไดแก แหลงเกลอหน บรษทเกลอไทย จ ากด อ าเภอพมาย จงหวดนครราชสมา แหลงเกลอหนบานสม อ าเภอ โนนสง จงหวดนครราชสมา ประโยชน เปนแหลงวตถดบของโซเดยมและคลอรนเพอผลตกรดเกลอ และสารประกอบโซเดยมทใชในอตสาหกรรมเคมภณฑ กระดาษ พลาสตก ฟอกส ท าน าประปา ยาฆาแมลง และอตสาหกรรมอาหาร

รป 6.12 เกลอหน

ทมา : http://www2.pm.ac.th/korat_lesson/2-4/images/pic07.gif

283

กรอบท 27

4. ยปซม (Gypsum) แหลงทพบ จงหวดพจตร นครสวรรค กาญจนบร สราษฎรธาน ประโยชน ใชท าปนซเมนต ปนปลาสเตอร แผนยปซมบอรด ปย ยาง ชอลก กระดาษ ดนสอส

รป 6.13 ยปซม ทมา : http://www.nectec.or.th/oncc/province/pictures/s14/surat-709-3.jpg

284

กรอบท 28

ลองตอบค ำถำมดนะคะ 1. เราน าเกลอหนไปใชท าประโยชนอะไรไดบาง

.................................................................................................................. 2. ปนซเมนต ปนปลาสเตอร แผนยปซมบอรด ท ามาจากแรชนดใด

..................................................................................................................

285

เฉลยกรอบท 28

1. เปนแหลงวตถดบของโซเดยมและคลอรนเพอผลตกรดเกลอ และสารประกอบโซเดยมทใชในอตสาหกรรมเคมภณฑ กระดาษ พลาสตกฟอกส ท าน าประปา ยาฆาแมลง และอตสาหกรรมอาหาร

2. แรยปซม

ศกษำรำยละเอยดกรอบถดไปไดเลยคะ.....

286

กรอบท 29

ศกษำรำยละเอยดกรอบถดไปไดเลยคะ.....

เชอเพลงธรรมชำตเปนทรพยำกรพลงงำน ทส ำคญในอตสำหกรรม กำรผลตไฟฟำ และกำรพฒนำประเทศไทย เชอเพลงธรรมชำตเกดขนไดอยำงไร ในประเทศไทยพบแหลงเชอเพลงชนดใดบำงพบทใด และมกำรน ำมำใชประโยชนอยำงไร เรำมำศกษำกนดกวำคะ

5. แรเชอเพลง (เชอเพลงธรรมชำต)

แอนทราไซต

บทมนท

ลกไนต

พท

ถำนหน

น ามนดบ

แกสธรรมชาตเหลว

แกสธรรมชาต

ปโตรเลยม หนน ำมน

287

แรเชอเพลง (เชอเพลงธรรมชำต) เปนแรทเกดจำกอนทรยสำร ตดไฟได ใหปรมำณควำมรอนสง และมควำมส ำคญตอเศรษฐกจมำก โดยน ำมำใชเปนเชอเพลงผลตกระแสไฟฟำ และใชในโรงงำนอตสำหกรรมตำงๆ ไดแก ถำนหน ปโตรเลยม และหนน ำมน

ถำนหน คอ หนตะกอนชนดหนงมสด าหรอสน าตาล ตดไฟได ประกอบดวยธาตคารบอน ไฮโดรเจน และออกซเจนเปนหลก ถานหนเกดจากการทบถมกนของซากพชตามธรรมชาตเปนเวลานานนบลานป จนถงรอยลานป เมอไดรบแรงกดดนและความรอนรวมทงการกระท าของจลนทรย จะท าใหซากพชเหลานนเปลยนแปลงไปเปนสารประกอบคารบอน เกดเปนชนของถานหนชนตางๆ

นกธรณวทยำจ ำแนกชนดของถำนหนดวยจ ำนวนปรมำณธำตคำรบอนซงบงชปรมำณควำมรอนทจะไดรบเมอน ำถำนหนชนดนนไปเผำไหม เรำมำศกษำจำกกรอบถดไปเลยคะ

กรอบท 30

288

แหลงถำนหนชนดตำงๆ ทพบในประเทศไทย พต (Peat)

ลกษณะ เปนขนแรกในกระบวนการเกดถานหนในระดบต าสด เปนถานหนทยงเหนเปนลกษณะซากพช เมอแหงจะตดไฟไดดเชนเดยวกบถานไม มคารบอน 60%

แหลงทพบ สวนมากพบในทราบน าขนถง ปาชายเลนพร และหนองน า พตทเปนชนหนามกจะพบในปาพร เชน พรทาสะทอน จงหวดสราษฎรธาน พรทอ าเภอเชยรใหญ จงหวดนครศรธรรมราช และพรโตะแดง จงหวดนราธวาส

รป 6.14 พต ทมา : http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/images/peat.jpg

กรอบท 31

289

ลกไนต (Lignite) ลกษณะ ซากพชในพตสลายตวหมด ไมเหนโครงสรางของพช มสเขม เนอแขง มความชนต า มคารบอน 55 – 60 % ใชเปนเชอเพลงในโรงงานไฟฟา ใชบมใบยา

แหลงทพบ อ าเภอแมเมาะ จงหวดล าปาง ทคลองขนาน คลองทอม อ าเภอเมอง จงหวดกระบ อ าเภอสะบายอย จงหวดสงขลา อ าเภอเวยงแหง จงหวดเชยงใหม และอ าเภอเคยนซา จงหวดสราษฎรธาน

รป 6.15 ลกไนต ทมา : http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/images/lignite2.jpg

กรอบท 32

290

ตอบค ำถำมกอนนะคะ

1. ถานหนทยงเหนเปนลกษณะซากพช เมอแหงจะตดไฟไดดเชนเดยวกบถานไม ไดแกถานหนชนดใด ..............................................................................................................

2. ถานหนชนดใดใชเปนเชอเพลงในโรงงานบมใบยา..............................................................................................................

กรอบท 33

291

เฉลยกรอบท 33

1. พต 2. ลกไนต

292

บทมนส (Bituminous)

ลกษณะ เปนถานหนเนอแนนแขง เมอเผาไหมแลวจะใหคาความรอนสง แตมสารระเหดอยดวยเมอเผาแลวจะใหควนมาก มคารบอน 80 – 90 % ใชเปนเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรมและโรงงานไฟฟา ใชเปนถานหนเพอการถลงโลหะได

แหลงทพบ อ าเภอล จงหวดล าพนและอ าเภอแมระมาด จงหวดตาก

รป 6.16 บทมนส ทมา : http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/pict_fossil/

Coal_bituminous.jpg

กรอบท 34

293

แอนทรำไซต (Anthracite)

ลกษณะ เปนถานหนทมการแปรสภาพสงสด มลกษณะด าเปนเงามนวาวมาก มรอยแตกเวาแบบกนหอย ตดไฟยาก เมอเผาไหมจะใหคาความรอนสง ใหเปลวไฟสน าเงน ไมมควน มคารบอนมากกวา 86 % ใชเปนเชอเพลงในอตสาหกรรมตางๆ

แหลงทพบ ในประเทศไทยไมพบแอนทราไซต แตจะพบเซมแอนทราไซต พบทอ าเภอนาดวง จงหวดเลย และอ าเภอนากลาง จงหวดหนองบวล าภ (เซมแอนทราไซด เปนถานหนทอยระหวางบทมนสกบแอนทราไซต)

รป 6.17 แอนทรำไซด

ทมา : http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/ pict_fossil/Coal_anthracite.jpg

กรอบท 35

294

กรอบท 36

รป 6.18 ภำพล ำดบขนกำรเกดถำนหนชนดตำงๆ

ทมา : หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 3 ชนมธยมศกษาปท 2 (สสวท.) พ.ศ. 2556 หนา 85

นกเรยนลองศกษำภำพแสดงล ำดบขนกำรเกดถำนหนชนดตำงๆ มดงนคะ

295

นกเรยนไดศกษำถำนหนทมในประเทศไทย แลวมำลองตอบค ำถำมเพอทดสอบควำมเขำใจกนนะคะ

ตอบค ำถำมกอนนะคะ 1. ถานหนชนดใดทมการแปรสภาพสงสด เมอเผาไหมจะใหคาความรอนสง

ใหเปลวไฟสน าเงน ..................................................................................................................

2. ถานหนชนดใด เมอเผาไหมแลวจะใหคาความรอนสง แตมสารระเหดอยดวยเมอเผาแลวจะใหควนมาก ..................................................................................................................

กรอบท 37

296

เฉลยกรอบท 37 1. แอนทราไซต 2. บทมนส

297

1. กำรปรบคณภำพถำนหนใหดขนกอนน ำไปใชประโยชน โดยช าระลาง ถานหนเพอลดปรมาณก ามะถนในถานหน

2. กำรก ำจดสำรมลพษในระหวำงกำรเผำถำนหน ดงน - ใชเตาเผาไหมประสทธภาพสง ชวยลดปรมาณแกสไนโตรเจนออกไซด - ใชเตาเผาทใสหนปนหรอปนขาวพรอมกบถานหน ชวยลดปรมาณ

แกสซลเฟอรไดออกไซด 3. กำรก ำจดสำรมลพษหลงกำรเผำถำนหน ดงน

- ใชระบบก าจดแกสไนโตรเจนออกไซด - ใชระบบก าจดฝนขนาดเลก สามารถก าจดไดถงรอยละ 97-99 - ใชระบบก าจดแกสซลเฟอรไดออกไซด โดยการฉดผงปนขาวหรอ

น าปนขาวเขาไปผสมกบแกสทเกดจากการเผาไหม ท าใหไดยปซมเปนผลพลอยได และก าจดแกสซลเฟอรไดออกไซดไดถงรอยละ 97-99

กรอบท 38

เทคโนโลยถำนหนสะอำด แบงออกไดเปน 3 ขนตอน ดงนคะ

เทคโนโลยถำนหนสะอำด (Clean Caol Technology) คอ เทคโนโลยทสามารถปกปองผลกระทบตอสงแวดลอมจากการใชถานหน

298

กรอบท 39

นกเรยนไดศกษำเทคโนโลยถำนหนสะอำดแลว มำลองตอบค ำถำมเพอทดสอบควำมเขำใจกนนะคะ

ตอบค ำถำมกอนนะคะ

1. สารมลพษทางอากาศจากการเผาไหมถานหน มอะไรบาง .............................................................................................................

2. การก าจดแกสซลเฟอรไดออกไซดทเกดจากการเผาถานหนท าไดโดยวธใด .............................................................................................................

299

เฉลยกรอบท 39

1. แกสไนโตรเจนออกไซด แกสซลเฟอรไดออกไซด ฝนขนาดเลก

2. ใชเตาเผาทใสหนปนหรอปนขาวพรอมกบถานหน, ฉดผงปนขาวหรอน าปนขาวเขาไปผสมกบแกสทเกดจากการเผาไหมถานหน

300

ปโตรเลยม มก าเนดมาจากสงมชวตทด ารงชวตอยเมอหลำยรอยลำนปกอน ทงบนบกและในทะเล เมอสงมชวตเหลานตายลงจะถกยอยสลายโดยมแบคทเรย บางชนดชวยยอยสลายเปนสารอนทรย เปนเวลานานๆ นบลานปตกตะกอนทบถมกนเมอไดรบความรอนและความดนภายในโลกจะเกดกระบวนการเปลยนสภาพของสารอนทรยตามล าดบขนตอนจนเปนปโตรเลยม สวนทเปนของเหลวและแกสไหลซมออกจากชนหนตะกอนตามรอยเลอน รอยแตก รอยแยกและรพรนของหนไปสะสมตวอยใตชนหนทมโครงสรางปดกนสวนมากเปนหนดนดานมโครงสรำงเปนรปประทนหรอโครงสรำงรปโดม เรยกวา แหลงปโตรเลยม

กรอบท 40

นอกจำกถำนหนแลวยงมเชอเพลงธรรมชำตทน ำมำใชใหเกดประโยชน อกชนดหนง กคอปโตรเลยมคะ

301

กรอบท 41

รป 6.19 ภำพลกษณะโครงสรำงชนหนของแหลงกกเกบปโตรเลยม ทมา : หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 3 ชนมธยมศกษาปท 2 (สสวท.) พ.ศ. 2556 หนา 87

302

นกเรยนทรำบแลวใชไหมวำกำรเกดของปโตรเลยมใชเวลำนำนนบลำนป เรำจงควรใชอยำงคมคำมำกทสด เอ!......แลวปโตรเลยมอยในสภำพอยำงไรบำง เรำมำตดตำมกนดกวำคะ

ปโตรเลยม เปนสารประกอบไฮโดรคารบอน ทเกดขนเองตามธรรมชาต โดยมธาตเปนองคประกอบหลก คอ คำรบอนและไฮโดรเจน โดยอาจมธาตอน เชน ก ามะถน ออกซเจน ไนโตรเจน ปนอยดวย อยในสภาพของเหลวทมความขนหนด และของแขง เรยกวา น ามนดบ (Crude) พวกทมอยสภาพเปนแกสเรยกวา แกสธรรมชำต (Natural gas) สวนแกสทอยใตผวโลกเมอขนสผวโลกกลายเปนของเหลว เรยกวา แกสธรรมชำตเหลว (Condensate) คะ

ไชโย!.....ผมเขำใจแลวครบ ขอทดสอบควำมเขำใจกนหนอยครบ

กรอบท 42

303

เมอเขำใจดแลวลองมำชวยกนตอบค ำถำมนะคะ

1. ปโตรเลยมเกดไดอยางไร...............................................................................................

2. ปโตรเลยม เปนสารประกอบไฮโดรคารบอน มธาตเปนองคประกอบหลก คอ..............................................................................................................

3. แหลงปโตรเลยม มกมโครงสรางเปนรปใด....... และชนหนปดกนไมใหปโตรเลยมรวไหลออกไปเปนหนชนดใด ..............................................................................................................

กรอบท 43

304

เฉลยกรอบท 43

1. การทบถมของซากพช ซากสตว ทงบนบกและ ในทะเล โดยมแบคทเรยบางชนดชวยยอยสลายเปนสารอนทรย เปนเวลานานๆ นบลานปภายใต ความรอนและความดน

2. คารบอนและไฮโดรเจน 3. รปประทนหรอโครงสรางรปโดม, หนดนดาน

305

นกเรยนทรำบไหมวำแหลงปโตรเลยมทส ำคญของโลก อยทใดบำง

แหลงปโตรเลยมทใหญและส าคญของโลกสวนมากจะอยในกลมประเทศแถบตะวนออกกลาง ไดแก ประเทศซาอดอาระเบย อหราน อรก คเวต กาตาร สหพนธรฐอาหรบเอมเรตส กลมประเทศแถบทะเลแครบเบยน ไดแก ประเทศเวเนซเอลลา โคลมเบย เมกซโก และตรนแดด รวมทงเอควาดอรในอเมรกาใต แหลงปโตรเลยมใหมๆ ทมขนาดใหญและส าคญ ไดแก แหลงปโตรเลยม ในทะเลเหนอ ในทวปยโรป และแหลงปโตรเลยมในประเทศออสเตรเลย อนโดนเซย และมาเลเซย

กรอบท 44

306

ลองตอบค ำถำมกนดหนอยนะคะ 1. ประเทศทมแหลงปโตรเลยมทใหญและส าคญของโลก ไดแกประเทศ ใดบาง ................................................................................................................ 2. แหลงปโตรเลยมใหมๆ ทมขนาดใหญและส าคญ ไดแกทใดบาง ................................................................................................................

กรอบท 45

307

เฉลยกรอบท 45

1. ประเทศซาอดอาระเบย อหราน อรก คเวต กาตาร สหพนธรฐอาหรบเอมเรตส ประเทศเวเนซเอลลา โคลมเบย เมกซโก และตรนแดด รวมทงเอควาดอรในอเมรกาใต

2. แหลงปโตรเลยมในทะเลเหนอ ในทวปยโรป และแหลงปโตรเลยมในประเทศออสเตรเลย อนโดนเซย และมาเลเซย

308

แหลงปโตรเลยมทส ำคญมดงน 1. บนบก ไดแก แหลงสรกต จงหวดสโขทย พษณโลก ก าแพงเพชร ไดทงน ามนดบและ แกสธรรมชาต แหลงนำสนนตะวนออก เพชรบรณ แหลงฝำง เชยงใหม ไดแตน ามนดบ 2. อำวไทย ไดแก กลมแหลงเอรำวณ ไดทงน ามนดบ แกสธรรมชาต และแกสธรรมชาตเหลว กลมแหลงทำนตะวน ไดทงน ามนดบและแกสธรรมชาต แหลงจสมน/บำนเยน แหลงบวทอง แหลงสงขลำ ไดแตน ามนดบ แหลงไพรน แหลงบงกช แหลงอำทตย ไดแกสธรรมชาตและแกสธรรมชาตเหลว

กรอบท 46

นกเรยนทรำบไหมวำประเทศไทย ของเรำ มแหลงแกสธรรมชำตและน ำมนดบอยทใดบำง

309

ลองตอบค ำถำมกนดหนอยนะคะ

1. ปโตรเลยมทไดจากอาวไทย สวนใหญเปนพวกใด.............................................................................................................

2. ปโตรเลยมทไดจากแหลงสรกต จงหวดสโขทย พษณโลก ก าแพงเพชร สวนใหญเปนพวกใด .............................................................................................................

กรอบท 47

310

เฉลยกรอบท 47

1. แกสธรรมชาต 2. น ามนดบและแกสธรรมชาต

311

นอกจำกน ประเทศไทยยงมแหลงเชอเพลงธรรมชำตอกชนดหนงคอ หนน ำมน คะ

หนน ำมน (Oil shale) เกดจากพวกพชและสตวทตายแลวสะสมรวมกนกบเศษหนดนทรายตางๆ อยในททเคยเปนแหลงน าขนาดใหญทวไปมากอน เมอเวลาผานไปนานนบลานปพวกอนทรยวตถอนไดแก ซากพชและสตวตางๆ ดงกลาวนนกจะแปรสภาพเปนสารคลายยางเหนยวๆ ทเรยกวา คโรเจน สวนเศษหนดนทรายตางๆ ซงมสารคโรเจนอยดวยน กแปรสภาพเปนหนตะกอนออกสเขมเรยกวา หนน ำมน

กรอบท 48

รป 6.20 หนน ำมน ทมา : http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/

pict_fossil/oil_shale-600.jpg

312

เมอหนน ำมน (Oil shale) ไดรบความรอนประมาณ 150-300 oC คโรเจนจะสลายตวใหน ามนมลกษณะคลายน ามนดบทเกดตามธรรมชาต หนน ามนสามารถน ามาใชประโยชนโดยการสกดน ามนออกมา หรอใชเปนเชอเพลงโดยตรงเชนเดยวกบถานหนในการผลตกระแสไฟฟา

หนน ามนพบมากทอ าเภอแมสอด จงหวดตาก ปจจบนยงไมมการพฒนาขนมาใชประโยชนเนองจากหนน ามนสวนใหญมคณภาพคอนขางต าจงไมคมคาในเชงพาณชย

กรอบท 49

เอ.....แลวหนน ำมน มประโยชนอยำงไรบำงคะ

313

กรอบท 50

ลองตอบค ำถำมกนดหนอยนะคะ 1. หนน ามน (Oil shale) เปนหนตะกอนเนอละเอยด มสารใดแทรกปน อยในเนอหน ............................................................................................................. 2. หนน ามนพบมากทใด ............................................................................................................. 3. ปจจบนท าไมยงไมมการพฒนาหนน ามนขนมาใชประโยชน .............................................................................................................

314

เฉลยกรอบท 50

1. คโรเจน (Kerogen) 2. อ าเภอแมสอด จงหวดตาก 3. เนองจากหนน ามนสวนใหญมคณภาพคอนขางต าจง

ไมคมคาในเชงพาณชย

315

สรปไดวำ แรแบงตามลกษณะการน าไปใชประโยชนแบงออกเปน 5 ชนดดงน

1. แรกมมนตรงส 2. แรรตนชาต 3. แรโลหะ 4. แรอโลหะ 5. แรเชอเพลง

นกเรยนทรำบไหมวำในชวตประจ ำวนของเรำนนสมผสกบแรอยตลอดเวลำลองมำสงเกตดกนวำรอบตวของเรำมแรอะไรอยบำงจำกกรอบถดไปคะ

กรอบท 51

316

กรอบท 52

หนและแรกบชวตประจ ำวน การด าเนนชวตของเราตงแตตนนอนตอนเชาจนถงเวลาเขานอนกลวนม

ความเกยวของกบหนและแรทงสน เชน 1. ฝำเพดำน ผลตมาจากแรยปซม

2. ก ำแพงหอง ทกอสรางมาจากปนซเมนต ซงผลตมาจากหนปน

ทประกอบดวยแรแคลไซตเปนหลก

รป 6.21 ฝำเพดำนซงผลตมำจำกแรยปซม ทมา : http://secondsci.ipst.ac.th/images/article/12-7-2554%2013-36-12.png

รป 6.22 ก ำแพงหองหรออำคำรทกอสรำงมำจำกปนซเมนต ทมา : http://secondsci.ipst.ac.th/images/article/12-7-

2554%2013-24-08.png

317

กรอบท 53

3. อำงลำงหนำเซรำมก ซงผลตมาจากแรดน แรเฟลดสปาร และทราย

4. แปงฝนหรอแปงอดแขง ผลตมาจากแรทลก ซงมลกษณะออน

มคาความแขงเทากบ 1

รป 6.23 อำงลำงหนำเซรำมก ผลตมำจำกแรดน แรเฟลดสปำร และทรำย ทมา : http://secondsci.ipst.ac.th/images/article/12-7-2554%2013-

45-06.png

รป 6.24 แปงฝนหรอแปงอดแขงซงผลตมำจำกแรทลก ทมา : http://secondsci.ipst.ac.th/images/article/12-7-

2554%2013-47-17.png

318

กรอบท 54

5. เครองประดบทเรำสวมใส มทงทท ามาจากเพชร พลอยตระกลแรคอรนดม โกเมนหรอการเนต พลอยตระกลควอตซ โอพอล เปนตน ซงทงหมดทกลาวมากคอแรรตนชาตนนเอง

6. เครองครว สวนใหญท ามาจากโลหะสแตนเลสทไมเปนสนม

รป 6.25 เครองประดบทท ำมำจำกแรชนดตำงๆ ทมา : http://secondsci.ipst.ac.th/images/article/12-7-

2554%2013-51-47.png

รป 6.26 เครองครวสวนใหญท ำมำจำกโลหะสแตนเลส ทมา : http://secondsci.ipst.ac.th/images/article/12-7-

2554%2013-56-37.png

319

กรอบท 55

7. ถวยชำมเซรำมกตำงๆ ท ามาจากแรดน 8. ครกหน เนอของครกหนกจะมแรเปนสวนประกอบ ซงจะมความแขงแรง

ทนทาน และใหลวดลายทสวยงามแตกตางกนออกไปตามชนดของหนทน ามา

รป 6.28 ครกหนทมแรเปนสวนประกอบ

ทมา : http://secondsci.ipst.ac.th/images/article/12-7- 2554%2014-01-45.png

รป 6.27 ถวยชำมเซรำมก ทมา : http://secondsci.ipst.ac.th/images/article/12-7-

2554%2013-59-01.png

ถำนกเรยนเขำใจดแลว มำท ำแบบทดสอบหลงเรยนกนหนอยนะคะ

320

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ชนดและประโยชนของแร

ค ำสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว 1. เราแบงชนดของแรตามลกษณะการน าไปใชประโยชน ไดดงขอใด

ก. แรโลหะ แรอโลหะ แรเชอเพลง ข. แรกมมนตรงส แรรตนชาต แรเชอเพลง ค. แรกมมนตรงส แรรตนชาต แรอโลหะ ง. แรกมมนตรงส แรรตนชาต แรโลหะ แรอโลหะ แรเชอเพลง

2. สของแรคอรนดมทกขอสมพนธกนถกตองกบชอ ยกเวนขอใด ก. สแดง – ทบทม ข. สเหลอง – บษราคม

ค. สน าเงน – ไพลน ง. สเขยว – เพทาย 3. ค าวาสนแรเหลก หมายถงอะไร

ก. เหลกบรสทธ ข. เหลกกอสราง ค. เหลกทผพงจมดน ง. สารประกอบธาตเหลกในธรรมชาต

4. แรชนดใดน าไปใชประโยชนโดยไมตองถลง ก. กาลนา ข. แรฮมาไทต ค. เกาลน ง. แคสซเทอไรต 5. ทงสเตนทนยมน ามาใชท าไสหลอดไฟฟา ไดมาจากแรชนดใด

ก. ควอตซ ข. มาลาไคต ค. ฟลออไรต ง. วลแฟรมไมต

321

6. แรทนยมน ามาใชท าวสดทนไฟ คอขอใด ก. แรไมกา ข. แรใยหน ค. แรยปซม ง. แรแกรไฟต

7. แรในขอใดจดเขาประเภทไดถกตอง ก. แรเชอเพลง – พท บทมนส ข. แรโลหะ – ฟลออไรต เหลก ค. แรอโลหะ – ก ามะถน พลวง ง. แรรตนชาต – เงน ทอง 8. ขอใดเปนถานหนทใหคาความรอนสงทสดในปรมาณทเทากน

ก. พต ข. ลกไนต ค. บทมนส ง. แอนทราไซต

9. ปโตรเลยมทไดจากอาวไทยสวนใหญเปนพวกใด ก. น ามนดบ ข. แกสธรรมชาต ค. หนน ามน ง. แกสธรรมชาตเหลว

10. แรรตนชาตพบมากทจงหวดใดของประเทศไทย ก. เชยงใหม เชยงราย ตาก ข. จนทบร แมฮองสอน เลย ค. กาญจนบร จนทบร ตราด ง. พทลง ภเกต สราษฎรธาน

ไมยำกเลยใชไหมคะ อยำลมตรวจค ำตอบ กรอบถดไปนะคะ

322

มำดเฉลยกนหนอยนะคะ

ตอบถกหมดเลยใชไหมคะ เกงมำก ใครยงไมเขำใจ กลองทบทวนอกครงนะคะ

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง ชนดและประโยชนของแร

1. ง 6. ข 2. ง 7. ก 3. ง 8. ง 4. ค 9. ข 5. ง 10. ค