Scheutnieuws september-oktober 2017 1

Missiehuis van ScheutNinoofsesteenweg 548 • 1070 Brussel • tel. 02 526 14 00 Administratie en Redactie : cicm.bnl@scheut.be • www.scheut.be

Tweemaandelijks – 47ste jaargang Nr. 5 – SEPTEMBER-OKTOBER 2017 – Afgiftekantoor Brussel X - P006670

Scheutnieuws

Als een missionaris een vluchteling ontmoet

“Je moet zelf beginnen”Een Congolese vriend die zijn weg zocht in

Vlaanderen kwam mij verrassen met verhalen over ‘hier’. “Maar waar hoor jij dat allemaal?” vroeg ik. “Op de trein.” – “Op de trein? Maar daar zwijgt iedereen toch.” – “Inderdaad, maar je moet zelf beginnen. Nooit heeft iemand me afgesnauwd.”

“Je moet zelf beginnen”. Daar dacht ik aan, hier in Torhout in het bushokje, toen ik naar Brugge wilde reizen. Eerst had ik hem niet eens opgemerkt, maar toen ik zijn hand naast de mijne zag wist ik dat hij uit Afrika kwam. Hij zat er met een kap over zijn hoofd. Maar ik dacht: “Je moet zelf beginnen.” “Euhum … Wacht je ook op

de bus naar Brugge?” Ik zie een baardje schudden van ‘stop, stop! help!’ – “Tu parles français?” – “Un peu…” – “Tu veux visiter Brugge?” Het is weer van ‘stop, stop ! help !’ - “Do you speak English?” – “Sorry, ik leer Nederlands spreken.” – “Ah, je spreekt Nederlands!” – “Een bietje.”

Als vanzelfsprekend gingen we samen zitten in de bus. Hij kende alleen de taal van zijn land, en ‘een bietje Nederlands’. We bleven stunten en stuntelen tot in Brugge. Tegen dàn wist ik al waar hij woonde, in Torhout, had ik zijn telefoon-nummer en email-adres. Hij is Eritreeër. Zo ont- moette ik tijdens mijn ritten van een half uurtje tussen Torhout en Brugge al mensen van Somalia, Gambia, Afghanistan, Ethiopië, Ivoorkust, Congo, Syrië, Irak, Kroatië, Soedan, Egypte en ik vergeet er nog. Ja, ook van Hooglede. Meestal blijft het bij een gestamel. Maar ik onthoud toch die erg jonge Afghaan: “Ik ben een analfabeet.” – Analfabeet? Nog nooit gehoord dat iemand zich voorstelt als analfabeet. “Ja, alleen het Nederlands dat ik hier leerde kan ik lezen en schrijven. Mijn eigen taal kan ik lezen noch schrijven.” Hij liep school ver in het achterland van Afghanistan, maar dat beperkte zich al die jaren tot het opdreunen van de Koran en werken op het veld van de onderwijzer.

Waarom ze vluchtenEen Irakees toonde op zijn smartphone hoe zijn

bedrijfje een ruïne werd door een brandbom. “I.S. wist precies hoe groot mijn kapitaal was. Ze eisten een

PB- PP B-BELGIE(N) - BELGIQUE

00000B-00012

grote som geld. Ik weigerde. De volgende dag kwamen ze er een brandbom in gooien. Kijk. Ik moest weg.” – “En je vrouw dan?” Hij bladerde in zijn galerie: “Kijk hier, dat is mijn vrouw en de kinderen.” – “En die zijn nog in Irak?” – “Ja. I.S. zoekt geld en dat zullen ze bij mijn vrouw niet vinden. Ik keer zo vlug mogelijk naar ginds terug. Als de oorlog voorbij is.”

Bij een Somaliër kwam ik regelmatig aan huis, vóór hij werk vond. Bij hem thuis, dat is een nette studio op de tweede verdieping, onder het dak. Hij toonde me een brief die hij niet begreep: De stad verklaarde de studio onbewoonbaar, tenzij die nog goedgekeurd werd bij een volgende controle. Het betrof de verwarming en het warm water in de douche. Gelukkig kreeg de huisbaas, na nieuwe controle, groen licht.

Die man is 33 jaar oud. Hij vertrok in 2014. Volgde de weg van de meeste vluchtelingen. Eerst eerder zorgeloos door Soedan, dan de gevreesde tocht per camion door de woestijn van Libië (1.800 US dollar). “Alleen overleef je het niet. Je wordt door mekaar geschud, je kunt onderaan geraken en als niemand op je let ga je dood. Iemand moet toezien dat er gedronken wordt, en op het drinkwater passen, anders geraakt het te vlug op. Als je niet in groep bent, trekken ze je de kleren van je lijf, vooral als ze horen dat je christen bent.” – Na de tocht door de woes- tijn is er de angstaanjagende Middel- landse zee (2.300 US dollar). “Iedereen is bang. Niemand is te vertrouwen, alleen je landgenoten.” – “Wie betaalt dat? Heb je geld mee op reis?” – “Tot in Soedan heb je geld mee. Vanaf Libië moet je re- kenen op familie die geld opstuurt via de gids.” – “Is je familie dan zo rijk?” – “Papa verkoopt schapen, of een kameel. Mijn oudste broer heeft veel fruitbomen.” - “Dus alleen men-

sen die een beetje rijk zijn kunnen vluchten.” – “Ja, natuurlijk.” – “Weet je, sommigen zeggen hier: tijdens de oorlog bij ons waren het de vrouwen en de kinderen die vluchtten, de mannen bleven thuis om te vechten. Jullie vluchten en laten de familie achter.” Een vriend die erbij was gooide zeven vingers in de lucht: “Drie ooms zijn gesneuveld en nog vier kozijns. Mijn papa zei: Ga nu maar”. De meeste mannen komen naar hier langs de levensgevaarlijke route. Als ze hier genoeg gespaard hebben, na twee of drie jaar, kan de vrouw met de kinderen overkomen, per vliegtuig.

Wij denken dat die mannen bij ons komen omdat het hier geestig is. Ze komen vooreerst omdat het bij hen geen leven is. Als je moet soldaat zijn tot je doodvalt en niet eens de kans krijgt aan een familie te denken, als het uitzichtloos wordt, dan smeekt je familie je de kans te wagen. “Laat onze familie niet uitsterven.”

Wie is eigenlijk gastvrij?Eens was ik naar Brugge getrokken over de

middag. Het regende, dan heeft een mens minder goesting om een zak frieten te eten. Ik werkte mijn programma af en kwam wat laat terug. “Foert,”

3Scheutnieuws september-oktober 2017

dacht ik, “ik loop nog even binnen bij hem.” – “Nee, ik blijf niet lang, ik ga naar huis want ik heb honger …” – “Eet je pizza? Er zitten er zes in de oven. Die zijn voor jou.” – “Kom, we eten samen.” – “OK dan”. Hij at heel traag, zodat ik er vier binnen had eer hij er eentje op had. Hij trok het laatste uiteen en schoof een stuk naar mij toe. Het is wel een lange weg eer je bij een vluchteling kunt binnen-vallen en zeggen: “Ik heb honger.” Maar we hebben er nog zoveel van te leren.

Een tijd geleden, in de koudste dagen van januari, viel een neef ‘zonder papieren’ bij hem binnen. “Ik kan hem niet in huis nemen. Hij kan hier wel vijf dagen blijven om te slapen en te eten, terwijl nonkel gaat werken, maar dan moet hij verder. Hij is geen kind meer.” Als nonkel ’s avonds thuiskomt en ziet dat de croissant die hij op tafel gelaten had voor hem, er nog ligt: “Waarom heb je die niet opgegeten?” Die snaak laat lachend zijn hoofd op tafel vallen: “Ik ben het vergeten!” – “Nol, hoor je dat? Hij was vergeten te eten!” De zaterdagmorgen daarop gingen ze, omdat ze allebei orthodox zijn, samen naar Brussel voor het gebed van Driekoningen; de neef

zou daarna doorreizen naar Duits-land. De zondagavond is mijn maat weer thuis. En de neef? “Hij is gis- terenavond aangekomen in Ham- burg.”

En wat wij erover vertellenIk ben blij dat ik zo bij vluchte-

lingen kan zijn, zomaar, buiten elke structuur om. Het is zeer beperkt. Deze die ik ken zijn allemaal Eri- treeërs, orthodoxen, op twee mos- lims na. Toch ben ik blij het te kunnen doen, want er wordt hier bij ons nogal wat ‘zever’ verteld. Zoals: “Die reizen nogal wat af, en zonder betalen.” – “Sorry, jij en

ik betalen voor ons busabonnement 52 €, zij 41 €.” Waarom al dat gepraat in de wind? Verleden week nog, in de wachtzaal bij de oogarts, zei een vrouw: “Wij hebben gans ons leven hard gewerkt en zie hoe we sukkelen om het ‘rusthuis’ te kunnen betalen, en die vluchtelingen krijgen 3.000 € per maand.” – “Wablief?” - “Ja, ik hoorde dat zeggen. Ze krijgen 3.000 € per maand.” Toen ik vertelde wat ze echt krijgen en wat ze daarmee moesten betalen, van huishuur en elektriciteit, over busabonnement en water, tot taks voor dit en dat en vuilniszakken, zei de vrouw: “Maar daarmee kunnen ze toch niet leven!“ - “Toch wel mevrouw, en ze zijn er dankbaar voor.” – “Maar waarom zeggen de mensen dan dat ze 3.000 € krijgen per maand?” – “Mevrouw, dat moet je vragen aan deze die het zeggen.”

Ik kan nog lang vertellen over die enkele vluch-telingen die me binnenlaten in hun huis. Het is boeiend. Het is de moeite waard. Maar je moet zelf beginnen. En dan praat je niet meer zoals de vrouw bij de oogarts, die zelf nog nooit met een vluch-teling gepraat heeft.

Nol QUARTIER, cicm

In april gingen een vijf- tal confraters, op uitnodi- ging van Jeroom Heyndrickx van het Verbiest Instituut, met hem naar China. De reis was opgevat als bede- vaart in de voetsporen van Pater Theofiel Verbist. Marcel Peeters (°Turnhout 1944) ging graag mee, niet alleen

om de plaatsen te leren kennen waar de eerste Scheutisten hun sporen verdienden, maar ook om de streek van Xiwanzi te zien waar zijn nonkel Scheutist Ferdinand Prinsen verbleef en er stierf in 1926. Hier volgt het relaas van Marcel.

Op 20 april 2017 vertrokken we vanuit Zaventem: Jan Reynebeau, Hans Derkx, Jeroom Heyndrickx, zuster Gaby Yang (Verbiest Instituut) en ik. Zuster Gaby zou onze gids zijn. Ginds in Beijing zouden we nog twee confraters ontmoeten: André Kazadi, van het Algemeen Bestuur in Rome, en Charles Phukuta, nu Algemeen Overste maar toen nog Provinciaal van U.S.A. De vlucht naar Beijing duurde 10 uur. Aan de luchthaven werden we opgewacht door onze chauffeur. Een minibusje zou zes dagen lang ons vervoermiddel zijn. Het verkeer van de luchthaven naar de stad was al even erg als het verkeer op de ring van Antwerpen tijdens de spitsuren. Op het eerste gezicht heeft Beijing de allures van een westerse grootstad qua gebouwen, hoofdwegen, verlichting. Deze was prachtig: die Chinese karakters in verschil-lende kleuren, vooral rood, groen, geel. Achter die grote avenues liggen dan steegjes verborgen zoals in vele landen-in-ontwikkeling.

Toeristische plekjesHet bezoek aan het Tiananmenplein was

indrukwekkend. Het biedt ruimte aan een miljoen mensen. Enorm. Op het plein bevindt zich het

parlement, het mausoleum van Mao. Van het plein, via de “Poort van de hemelse vrede”, kom je in de “Verboden Stad”. Het was alsof ik de film “The Last Emperor” terug te zien kreeg. Het is inderdaad een stad binnen een stad met tempels, paviljoenen, poorten. De dominerende kleuren zijn rood en geel. Een massa volk trachtte met horten en stoten zich een weg te banen van het ene paviljoen naar het andere. Wij deden hetzelfde. Dankzij het bezoek aan deze “Verboden Stad” is het me heel wat duidelijker geworden hoezeer de keizer doorheen de eeuwen centraal heeft gestaan in de geschie-denis van het Chinese volk. De “Verboden Stad” diende als keizerlijke verblijfplaats vanaf 1421 tot 1911. Nu is het niet meer een keizer die regeert maar de Chinese volkspartij.

Andere toeristische attracties waren de moeite waard zoals het bezoek aan de “Tempel van de Hemel” waar de Chinese keizers tweemaal per jaar kwamen offeren, bidden en danken voor de verkregen oogst. Natuurlijk mag ook de Grote Chinese Muur niet vergeten worden. Deze muur van ruim 6000 km lang was bedoeld om het Chinese Keizerrijk te beschermen tegen de nomadische ruitervolkeren van Mongolië.

CICM-bedevaart in de voetsporen van Theofiel Verbist, stichter van Scheut

De confraters die Jeroom Heyndrickx vergezelden. Vlnr: Charles Phukuta, Jan Reynebeau, Hans Derkx,

Marcel Peeters, André Kazadi.

5Scheutnieuws september-oktober 2017

CICM-bedevaart in de voetsporen van Theofiel Verbist, stichter van Scheut

Een ingewikkelde situatie van de Kerk in ChinaJe kon die situatie zien, horen en aanvoelen.

Het was trouwens het doel van onze reis om contact te hebben met leiders van de Chinese Kerk. De relaties tussen de regeringsleiders van Beijing en het Vaticaan lopen nogal moeilijk. Er is slechts één Katholieke Kerk in China, maar die is wel intern verdeeld in twee gemeenschappen. Zo spreekt men van de “patriottische kerk” (Chinese Catholic Patriotic Association) met bisschoppen aangesteld door de Chinese leiders maar niet erkend door Rome, en de “ondergrondse kerk” met bisschoppen aangesteld door Rome maar niet erkend door de Chinese leiders. Gelukkig is er een positieve evolutie waar te nemen. De relaties tussen de twee gemeenschappen verbeteren en steeds meer bisschoppen worden zowel door Rome als door China erkend. Vooral de gewone chris-tenen schieten steeds beter met elkaar op.

In de vooravond van de eerste dag waren we uitgenodigd op een vergadering van de Chinese bisschoppenconferentie. Wat mij verwonderde is dat in die conferentie bisschoppen van beide strek-kingen aanwezig waren, zij aan zij, en ze werkten samen. Uiterlijk gezien merk je niet wie tot welke strekking behoort. Deze ervaring gaf me wel de indruk dat er vooruitgang is in de dialoog en de relaties tussen de officiële staats-kerk en het Vaticaan. In beide gemeen-schappen zijn er gematigde en extremis-tische leiders, die blijven vasthouden aan hun ideologie. Leden van de Patriot-tische Vereniging (officiële kerkgemeen-schap) verwelkomden ons, begeleidden ons, nodigden ons uit op maaltijden. Ons komen en gaan werd toch wel goed nagegaan en gevolgd. Sommige ontmoe-tingen met priesters en leiders van lokale gelovige gemeenschappen gebeurden dan ook in goed uitgekozen plaatsen.

Nochtans was ik verbaasd te vernemen en te zien hoe vele van de kathedralen, bisschopshuizen, seminaries en vormingshuizen voor religieuzen en leken mede-gefinancierd worden door het Chinese gouvernement. Dit zou een zekere compensatie zijn voor al de eigendommen die door de Staat aange-slagen werden tijdens de Culturele Revolutie.

De gewone gelovigen die wij konden ontmoeten tijdens de eucharistievieringen hebben hun volks-devoties zoals overal elders in de wereld.

In het spoor van de StichterOp onze weg naar de Tijgervallei reden we door

uitgestrekte Mongoolse steppen. Ik probeerde me in te beelden hoeveel tijd en welk uithoudings-vermogen onze confraters uit de beginperiode moesten opbrengen. Toen legden zij die afstand van 400 km af op een kar met ossenspan, over hobbelige wegen, dagen lang. Wij deden er nu slechts enkele uren over via recent aangelegde autostrades. We bezochten het plaatsje Laohugou waar Theofiel Verbist op weg naar zijn confraters gestorven is. We luisterden ook naar de verhalen over sommige confraters die gemarteld en gedood werden tijdens de Bokseropstand. In Xiwanzi werden we ver- welkomd als koningen. Ook hier is de huidige kathe-

Het huidige Xiwanzi met de nieuwe kathedraal op de voorgrond.

draal nog in opbouw, groots, adembenemend, vooral s avonds. Ze lijkt wel op een gebouw in een Disneyfilm. We brachten een bezoek aan het kerkhof gelegen op een hoogte tegen de bergflank. Tijdens de Culturele Revolutie werden de graven verwoest maar nu tracht men die zoveel mogelijk te herstellen. De opstaande grafstenen werden door de mensen gebruikt om hun huizen te bouwen. Waar mogelijk worden die stenen nu teruggekocht

Jubileumviering in Scheut

en weer samengebracht op het nieuwe kerkhof. In de grafstenen staan de namen van Scheutisten en van andere missionarissen gebeiteld maar ik heb het graf van mijn nonkel niet kunnen terugvinden.

Het was een reis met een geladen programma, veel te veel om op enkele dagen af te werken, maar het was wel een onvergetelijke ervaring. Met dank aan het Verbiest Instituut.

Marcel Peeters, cicm

Op 3 augustus werden onze jubilarissen gevierd. We herkennen vlnr:Lode Krokaert, Leopold Vandooren, Gilbert Obin, Alfons Ysebaert, Adriaan Aernouts, Louis Mellebeek, Antoon Margot,

Joseph Noël, Louis Mertens, Jacques Brisbois, Gerard van Beers, Evarist Verlinden, Jozef Truyts.

Komen en gaan (lijst afgesloten op 31 augustus 2017)

Kwamen op verlof :

De Ridder Frans (Taiwan) - Dieryck Gaby (Filipijnen) - Goffart Marcel (Taiwan) - Goossens Ludo (Japan) - Margot Antoon (Japan) - Mouton Romain (Dominicaanse Republiek) - Obin Gilbert (V.S.A.) - Rommel Carlos (Congo).

Keerden terug naar hun missie :

De Ridder Frans (Taiwan) - Liétaert Edouard (Congo) - Marichal Alphonse (Congo) - Margot Antoon (Japan) - Vermeersch Robert (Congo).

7Scheutnieuws september-oktober 2017

Project “Promotion sociale” van Mgr. Nkinga Louis, ScheutistIn tegenstelling met alle andere Afrikaanse kolonies was er in Congo veel respect voor de lokale

talen. Vooral missionarissen deden er veel inspanningen om deze talen te leren en te promoten. Zo werd het Lingala, vooral door de inzet van Mgr. Egide De Boeck (° Oppuurs 1875 – † Lisala 1944), in heel het land een toonaangevende nationale taal.

In scholen is het heel belangrijk dat kinderen eerst hun eigen taal goed kennen vooraleer ze andere talen leren. De taal draagt veel bij om de eigenheid, de fierheid en de nationale eenheid van het land te bewaren en te versterken.

De gewezen inlandse bisschop van Lisala, Mgr. Louis Nkinga, Scheutist, richtte dan ook het “Centrum Mgr. Egide De Boeck” op met de bedoeling een degelijke kennis van het Lingala te bevor-deren. Schoolboeken in het Lingala opmaken en verspreiden is een belangrijke doelstelling. Daar is een zeer grote behoefte aan. Ook andere lectuur in het Lingala bevorderen is belangrijk. Op radio en TV wordt tegenwoordig heel veel Lingala gesproken. Ook de Congolese muziek is vooral in het Lingala. Het is de bedoeling van het centrum ervoor te ijveren dat het Lingala niet verloedert maar een echte cultuurtaal blijft waar de mensen fier kunnen op zijn. Zo voorkomt men ook dat een verbasterd Frans of een soort Creools hun enige taal wordt.Wie deze inspanningen voor sociale en culturele promotie wil steunen kan storten op SOS-Scheut-Ontwikkelings-samenwerking IBAN: BE82 0000 9019 7468, BIC: BPOTBEB1. Bij elke storting het projectnummer vermelden: 17 243 001 en de naam van het project: Promotion sociale. Dank u. Er wordt een attest gegeven.

SOS Scheut – kennismaking met een aanvaard project

Overleden familieleden van confratersAntwerpen, 21.06.17: E.H. Etienne Vandevoorde, broer van Julien (Schilde).Diksmuide, 29.06.17: Dhr Jozef Vandeweghe, broer van Michel (Torhout).Saint-Léger, 30.06.17: Mvr. Anne-Marie Dominicy, zus van André (Congo).Carlsbourg, 09.07.17: Dhr André Moline, schoonbroer van Jozef Laevens (Rumbeke).Boxmeer (NL), 12.07.17: Dhr Harry Derkx, broer van Hans (Teteringen, NL).Turnhout, 14.07.17: Mvr. Margareta Dierckx, zus van Jos († 2014).Bulskamp, 19.07.17: Mvr. Denise Gheldof, schoonzus van Jeroom Debruyne († 1997).Reninge, 21.07.17: Mvr. Godelieve Dekeirel, zus van Joris († 1995).Linden, 02.08.17: Dhr Hendrik Claeys, broer van Germain († 1991).Brussel, 03.08.17: Mvr. Godelieve Fivez, zus van Marc († 2006).Menen, 04.08.17: Dhr Gilbert Valcke, broer van Albert († 1998).Sint-Denijs-Westrem, 07.08.17: Dhr Jan Pieter Ballegeer, schoonbroer van Marc Thurman (Kortrijk).Koksijde, 12.08.17: Mvr. Suzanne Van Nieuwenhoven, schoonzus van Frans Lava († 2012).Aalst, 19.08.17: Dhr Willy Van Nuffel, schoonbroer van Frans Meganck († 2013).Brussel, 23.08.17: Dhr Alfons Krokaert, broer van Lode (Schilde).

Redactie : Romain Clement, Luc Colla, Werner Lesage, Erik Maes, Marcel Peeters, Frans Van Humbeeck, Nand VerhoevenVerantwoordelijke uitgever : Erik Maes, Missiehuis van Scheut, Ninoofsesteenweg 548, 1070 Brussel

Bankrekening : Missiehuis van Scheut - Brussel, IBAN-code : BE34 4392 1002 4190, BIC-code : KREDBEBB, met de vermelding : “voor Scheutnieuws”Drukkerij-Uitgeverij Jan Verhoeven nv - Sint-Pieters-Leeuw

Onze overledenenOnze overledenen

André LemenuGeboren in Comines op 25 september 1927.Eerste geloften op 8 september 1947.Priester gewijd op 3 september 1952.Missionaris in Congo, Senegal, Frankrijk en België vanaf 1955.Overleden in Embourg op 18 juni 2017.

Jos BastiaensenGeboren te Zandhoven op 6 mei 1939.

Eerste geloften op 8 september 1959.Priester gewijd op 2 augustus 1964.

Missionaris in Japan van 1965 tot 2004 en daarna in België.Overleden in Edegem op 24 juni 2017.

Frans FagardGeboren te Alt-Hoeselt op 1 november 1928.Eerste geloften op 8 september 1948.Priester gewijd op 2 augustus 1953.Missionaris in Congo van 1954 tot 2000.Overleden te Zuun op 7 juli 2017.

Jozef Herman StulensGeboren te Zutendaal op 5 augustus 1932.

Eerste geloften op 8 september 1953.Priester gewijd op 3 augustus 1958.

Missionaris in Congo van 1959 tot 2006.Overleden te Zuun op 7 augustus 2017.

Sylvère DeltourGeboren te Lauwe op 11 december 1928.Eerste geloften op 8 september 1947.Priester gewijd op 25 januari 1953.Missionaris in de Filipijnen sinds 1953.Overleden in Baguio (Filipijnen) op 20 augustus 2017.