klaskamerbestuur · 2019. 9. 23. · klaskamerbestuur −adinda vermaak (afrikaans-vakadviseur,...

Klaskamerbestuur

of

Hoe om almal stil en soet en besig te hou

Adinda Vermaak Afrikaans-Vakadviseur

Onderwysdistrik Metro-Noord Wes-Kaap Onderwysdepartement

[email protected] [email protected]

Februarie 2016

mailto:[email protected]


Inhoud

Nuwe klas. Nuwe jaar. Nuwe onderwyser. ............................................. 1

Die eerste ontmoeting: Tien wenke............................................................ 3

Doelwitte vir die kwartaal of die jaar........................................................ 4

Leerdervraelys ............................................................................................. 5

Vyf wenke vir nuwe onderwysers .............................................................. 7

Topwenke vir klaskamerbestuur ............................................................... 8

‘Tien gebooie’ vir nuwe onderwysers ........................................................ 9

Uit: Sue Cowley se 100 wenke vir nuwe onderwyser. ............................ 10

Nog wenke vir nuwe onderwysers ........................................................... 11

Sorg vir ‘smart’ lesbeplanning ................................................................. 14

Skep ’n positiewe klaskameratmosfeer ................................................... 15

Julle is nou saam in die span .................................................................... 16

Laat almal die hele tyd dink – en skryf ................................................... 17

Sinvolle onderrigwenke – veral met ’n groot klas EAT-leerders ......... 19

Wat is die nut van nasien of terugvoering .............................................. 21

Banke in rye of tafels in groepe? .............................................................. 21

Kommunikasievaardighede – ’n Afmerklys ........................................... 22

Sosiale vaardighede wat alle leerders moet kan bemeester.................. 23

Vyf breingim-idees .................................................................................... 24

’n Gedragskode vir ons klas ..................................................................... 25

Kommentaar van Afrikaansonderwysers (UP-Lenteseminaar, 2015 .. 26

Werk saam met jou kollegas .................................................................... 27

Hoërskoolonderwysers van Metro-Noord aan die woord ..................... 28

Die top 10 strategieë om goeie gedrag aan te moedig ............................ 31

Tien belangrike lewensvaardighede ........................................................ 32

Vyf maniere om jou leerders te ‘wen’ ..................................................... 33

As jy nie die leerder wil konfronteer nie ................................................. 33

Effektiewe onderrig kan gedragsprobleme voorkom ............................ 34

Sewe praktiese wenke ............................................................................... 35

Tree konstruktief op teenoor ‘moeilike’ leerders .................................. 36

Mediteer? Ja, almal moet dit doen .......................................................... 37

’n Nuwe klaskamerbestuurstyl ................................................................ 38

Hoe sal jy ‘respek’ omskryf? .................................................................... 39

Ontwrigtende gedrag is onafwendbaar ................................................... 40

Waarom wíl leerders stout wees? ............................................................ 41

As jy móét raas ... ..................................................................................... 42

Leerderrespons/Gedragsrespons ............................................................. 43

Werk altyd aan jou professionele beeld................................................. 44

Sue Cowley se toptien strategieë om wangedrag te hanteer ................. 45

Effektiewe strafmaatreëls ......................................................................... 46

Wat sê die eintlike kenners van Metro-Noord? ..................................... 47

Wat van die onderpresteerders? ............................................................. 51

Jou stem is jou belangrikste wapen .................................................... .....52

Stres: Oppas vir uitbranding ................................................................... 53

Hoe goed betuur jy jou eie stres? Selfevaluering ................................... 54

Jy kán jou stres beheer as jy ... ................................................................ 55

18 Stappe op die pad na ’n positiewe ingesteldheid ............................... 57

Eintlik is dit nie so erg nie ....................................................................... 58

Bronne ........................................................................................................ 59

Klaskamerbestuur − Adinda Vermaak (Afrikaans-vakadviseur, WKOD) Februarie 2016 1

Nuwe klas. Nuwe jaar. Nuwe onderwyser.

Pak die volgende 20 persoonlike eienskappe in jou tas

voor jy by jou nuwe skool se deure instap. 1. Ek gee om vir jongmense. As dit nié die

geval is nie, moes jy nie die onderwys as

beroep gekies het nie.

2. Ek weet leerders het basiese behoef-tes waaraan voldoen moet word vóór leer kan plaasvind. Voorbeelde is hul

behoefte aan struktuur, om deel te wees van

’n groep en, natuurlik, almal se behoefte aan

waardigheid en selfvertroue.

3. Ek werk goed saam met ander volwassenes. As jy die klaskamerdeur

agter jou toegemaak het, gaan jy alleen en

afgesonder van ander volwassenes voel. Jy

moet dus sorg dat jy deel is van die span

onderwysers van julle skool.

4. Ek is passievol oor my vak en oor my leerders. Dit is baie moeilik om hieroor

toneel te speel; die leerders sal jou gou

uitvang as jy nie van kinders of nie van jou

vakrigting hou nie.

5. Ek is positief. As jy positief is, sal jy

intuïtief weet hoe jy leerders moet aan-

moedig en sal jy jouself kan motiveer.

6. Ek is aanpasbaar. Wat gaan jy doen as ’n

opdrag of ’n les net eenvoudig nie wil werk

nie? Jy moet op jou voete kan dink en

mislukking kan aanvaar. Moenie lank

daaroor tob nie. Dink aan ’n ander plan.

7. Ek is baie georganiseerd. Organiseer

jou boeke, uitdeelstukke, toetse, papiere –

alles, sodat jy elke Maandagoggend in ’n

mooi, netjiese klaskamer kan instap.

8. Ek het sterk werksetiek en sal langer werk as wat ek verwag het. Jy sal

(ongelukkig) saans, oor naweke en dikwels

ook in die vakansies moet werk.

9. Ek is ’n kenner van my vak. Jy moet

van die begin af hard werk om te sorg dat jy

meer as een treetjie voor jou leerders is. Dis

nie genoeg om net die inhoud van die hoof-

stuk te ken nie; jy moet ook weet hoe om dit

interessant oor te dra.

10. Ek weet hoe ek moet onderrig. Daar is

’n groot verskil tussen die kennis van die

inhoud en die vermoë om daardie inhoud te

onderrig sodat ál jou leerders dit verstaan.

11. Ek is bly oor terugvoering, voorstelle en kritiek. Baie mense wil nooit erken

hulle het ’n fout gemaak nie. In die onder-

wys is daar regtig niemand wat alles weet en

wat niks by iemand anders, byvoorbeeld ’n

kollega, kan leer nie.

12. Ek is taai. Enige onderwyser, ook die “ou

hande”, voel soms soos ’n mislukking, maar

jy sal dit moet afskud en die volgende

oggend moet opstaan. En wéér begin.

13. Ek is gewillig om te reflekteer oor wat ek goed doen, maar ook oor hoe ek kan verbeter. Veral beginneronderwysers

kan op moedverloor se vlakte sit ná ’n les

wat misluk het of oor leerders wat hulle

wangedra. Bly positief. Dink: Watter aspek

het gewerk? Hoe kan ek daarop voortbou?

14. Ek is nuuskierig en wil meer weet. Elke dag is daar nuwe inligting, idees en

tegnologiese ontwikkeling. Probeer bybly!

15. Ek kan my geloof en geesdrif behou. Bly glo dat jy ’n verskil kan maak. Natuurlik

sal jy nie elke kind kan red nie.

16. Ek kan vergewe en vergeet. Kinders

kan ongelooflik aaklige, onbesonne dinge sê

of doen. Daar sal seker een of dalk ’n hele

paar leerders wees wat iets onverskoonbaars

vir ’n maat of selfs vir jou sal sê. As een van

die ouers baie naar met jou is, moet jy in

staat wees om dit nie op die kind uit te haal

nie. Jy moet altyd groter wees as die lelike,

onbeskofte optrede teen jou.

17. Ek kan my emosies beheer. Jy moet die

voorbeeld stel van iemand wat altyd iemand

anders (ook die stoutste leerder in jou klas)

kan respekteer, iemand wat nie daardie kind

nie, maar die probleem kan hanteer.

Natuurlik help ’n goeie humorsin baie ... al

lag jy dalk eers lank ná die voorval.

18. Ek is professioneel wat my optrede en my kleredrag betref. Jy moenie net

professioneel aantrek of praat nie, maar ook

professioneel wees in jou skakeling en op-

trede teenoor ouers en in die personeel-

kamer. Dit beteken ook die volgende: Jou


leerders moenie te veel van jou persoonlike

lewe weet nie.

19. Ek het belangstellings buite die onderwys. In jou eerste onderwysjaar is

daar dalk nie tyd nie, maar kry vir jou ’n

stokperdjie, sluit aan by ’n leeskring of ’n

koor of ’n stapklub en sorg veral dat jy

genoeg tyd aan jou gesin afstaan.

20. Ek kan funksioneer as deel van ’n stelsel. Jy sal gou uitvind hoe belangrik is

posisie, mag en kollegas. In elke skool is

daar ’n sekere stelsel en strukture en

tradisies wat jy maar net moet aanvaar.

(Bluestein: 49−62)

Klink bostaande dalk intimiderend en

oorweldigend? Onthou: Die beste troos is:

Ondervinding baar kuns. Dit wil sê, jy sal

elke week, elke maand, elke jaar al beter

word. En onthou ook: Die meeste onder-

wysers erken dat hulle omtrent die hele

tyd toneelspeel en net máák asof hulle vol

selfvertroue daar voor die klas vol blasé,

verveelde tieners staan. (Leaman: 26)

Oefen solank die volgende

Een van Phil Beadle (How to Teach: 67) se wenke om te help met jou optrede as die

bemarker van jou vak is die volgende: Sorg vir genoeg byvoeglike naamwoorde wat

jy kan gebruik as komplimente. Sleep die tesourus en die woordeboek nader. Alle

skriftelike werk wat baie goed of baie netjies is, kan nie “Uitstekend!” of “Oulik” wees

nie.

Net so moet jy jou gesigsuitdrukkings oefen, byna asof jy vir ’n oudisie vir ’n

toneelstuk gaan. Saam met die idee dat dit wat die leerder geskryf of gesê het,

“Fenomenaal” en “Skitterend” is, moet jou oorstelpte gesig en jou lyftaal dit ook oordra.

Ongelooflik! Verbysterend!

Oefen dit in voor die spieël om seker te maak jy is oortuigend genoeg om selfs

jouself te flous. [In die voetnoot onderaan die bladsy gee Beadle die volgende raad om te help as jy so voor die spieël

staan en oefen: “Dit werk die beste na presies drie glase rooiwyn. Vergewe jouself as jy nie so

aantreklik lyk terwyl jy dit doen as wat jy dink jy gewoonlik lyk nie.”]

Leon Roode, Kurrikulumadviseur (Senior Fase) en Wiskunde-koördineerder in Metro-Noord, Wes-Kaap, voorheen Wiskunde-onderwyser aan die Laerskool De Tyger, se raad: Nadat die leerders aan die begin van die jaar in sy klaskamer ingestap het, het hy altyd

gevra: “Wil julle vanjaar PRET hê in die klas?”

“Ja, Meneer!!!”

Op die bord het hy die woord PRET geskryf. Dan het hy dit so verduidelik:

P Dit staan vir Praat! Wanneer mag of moet jy praat? En ... wanneer moet jy stilbly?

R Dit is … Respek: Respek vir jouself, vir jou maats, natuurlik vir my as onderwyser en vir

die ander onderwysers.

E Eerlik. Jy moet eerlik wees in jou antwoorde as ek byvoorbeeld vra: Hoekom het jy nie

jou huiswerk gedoen nie? Of: Het jy genoeg geleer vir die toets? Maar, nog belangriker: Jy moet ook eerlik wees teenoor jouself.

T Toewyding. Dis wat ons in hierdie klaskamer elke dag nodig het. Dit beteken: Harde

werk vir die res van die jaar; anders sal jou wiskunde beslis nie kan verbeter nie,


Die eerste ontmoeting: Tien wenke

Jy wil dadelik al die leerders in jou klas se aandag kry en hulle laat vergeet

van die afgelope vakansie. Soos met enige opvoering is die eerste paar

minute deurslaggewend om die regte verwagtinge te skep. Maak dus die

meeste van daardie eerste kernoomblikke.

1. Wees eerste in die klaskamer. Stel

jouself bekend en maak seker wie sit waar.

2. Glimlag en kyk na almal. Vertel hulle hoe

bly en opgewonde jy is om hulle vanjaar in

jou klas te hê. Klink geesdriftig. Hulle gaan

dit die res van hul lewens onthou. Regtig.

Gebruik jou normale, natuurlike stem. Jy sal

gou agterkom dat jou leerders jou stem-

toon en volume begin na-aap.

3. Wie is hulle? As jy nie die leerders se

name ken nie, is dit byna onmoontlik om hul-

le effektief te beheer en kan jy ook nie goeie

verhoudings opbou nie.

WENK: Laat die leerders aanvanklik

alfabeties sit. Skryf dadelik op jou papier hul

name in die blokkies wat elke skoolbank

verteenwoordig. (Dit help as hulle reeds buite

in die gang alfabeties in die ry staan en dan

so instap.) Begin deur die leerders se name

uit te roep. Soos hulle die regte uitspraak van

hul name gee, skryf jy dit vinnig langs hulle

name neer. (Rogers: 62)

4. Jy is in beheer. Kyk na die hele klas om

hulle aandag te kry. Stop in die middel van ’n

sin. Wag ... Kyk vir daardie leerders wat nog

praat.

5. Wag vir stilte. En gebruik dit dan effektief,

byvoorbeeld: “Ek wil hê julle moet almal

na my kyk en baie mooi luister.” (Cowley,

2011: 41)

6. Stel dadelik die grense. Dit is JOU

klaskamer; daarom moet hulle van die begin

af weet wat jy van hulle verwag. (Jones: 113)

7. Gebruik die voornaamwoord “ons”. “Ons gaan vanjaar almal lekker saamwerk in

hierdie klaskamer.” Onthou: Een van die

vernaamste hindernisse wat verhoed dat

leerders leer, is onsekerheid. Duidelike

reëls en ’n vaste roetine gee hulle daardie

sekuriteit en die “veilige” gevoel wat hulle in

jou klaskamer moet ervaar. (Dixie: 19)

8. Skep van die begin af die indruk: “Ek is vol

selfvertroue.” (Clandfield & Prodromou: 42)

Moenie rondkrap op die tafel op soek na ’n

boek of ‘n papier nie. Moenie agter jou tafel

staan nie. Nee, jy is nou die akteur wat die

hoofrol in hierdie drama gaan speel. In

navorsing in Engeland het ’n groep Year

Eleven leerders (naastenby ons graad 10’s)

gesê hulle vorm hul mening oor ’n nuwe

onderwyser in die eerste drie tot tien

minute en baie min van die leerders het

gereken dat hulle later van mening verander

het. Of die volgende ’n troos is, is te betwy-

fel: Byna álle onderwysers, ongeag hoeveel

jare onder-vinding hulle agter die rug het,

voel gespanne − en slaap sleg – voor die

eerste dag van die nuwe skooljaar. (Dixie:

9−12)

9. Daardie heel eerste sin! Net soos goeie

redenaars weet hulle moet dadelik die gehoor

laat regop sit met ’n interessante, treffende

eerste sin, moet jy ook voor die tyd dink aan

daardie eerste paar sinne waarmee jy hulle

gaan “vang”. En probeer dit doen met elke

les: ’n raaisel, ’n staaltjie, ’n treffende prent,

’n grappie, ’n uitdaging. (Lemov: 75-76)

10. Hou hulle besig. As jy adminwerk het wat

jy moet afhandel, moet jy sorg dat hulle besig

bly. Sorg dus dat hulle dadelik iets het om

reeds daardie eerste periode te doen. Hulle

moet gefokus wees sodra hulle by die klas-

kamerdeur instap. Die invul van ‘n

Leerdervraelys, soos die voorbeeld op pp.

5−6 sal hulle besig hou en jou ook kans gee

om deur die klas te beweeg en die leerders se

name te leer ken.

As hulle ’n basislyntoets moet voltooi,

moet hulle dadelik begin dink en skryf en

natuurlik weet jy daarna wie het jy voor jou

in die klas en jy weet ook op watter vlak kan

jy begin onderrig. (Bentley-Davies: 208)


Nog wenke om hulle besig te hou:

WENK 1: Hulle moet elkeen ’n brief vir

hulleself skryf wat hulle, as hulle klaar is, in

’n koevert gaan sit of moet vaskram, want

hulle gaan daardie briewe eers aan die einde

van die jaar, in die week voor die eind-

eksamen, lees. Hulle mag raad vra, maar nie-

mand anders mag hulle briewe lees nie. As

hulle sukkel, moet jy riglyne en idees gee

waaroor hulle kan skryf.

WENK 2: Laat hulle langs ’n, verkieslik

vreemde, klasmaat gaan sit. Hulle moet

saggies vir mekaar vrae vra en die antwoorde

neerskryf sodat hulle mekaar die volgende

dag aan die res van die klas kan voorstel. Dus

hul eerste mondelingopdrag. Gee leiding oor

die soort vrae wat hulle kan vra of hoe hulle

kan begin. So leer almal mekaar vinnig ken

én jy het jou eerste punte vir mondeling

WENK 3: Pas die Leerdervraelys

hieronder (pp. 5−6) na goeddunke aan, veral

waar die leerders hul antwoorde moet moti-

veer en redes en/of voorbeelde moet noem.

Doelwitte vir die kwartaal of die jaar

Vir die meeste leerders is daar min verband tussen hul skoolwerk en die lewe

daar buite. Maar onthou: daardie leerders (veral die wat weet almal weet

hulle is oorgeplaas) wil ook deel wees van die groep en hulle wil ook slaag.

Laat jou leerders aan die begin van die

kwartaal hul eie doelwitte vir Afrikaans of

vir jou vak vir die kwartaal of die jaar

neerskryf.

Daarna bespreek hulle dit wat hulle

neerge-skryf het met hulle groep.

Hulle moet saam, as groep, konsensus

bereik oor twee van die doelwitte.

Een lid uit elke groep lewer terugvoering

aan die res van die klas.

Skryf die verskillende doelwitte op die bord

of laat hulle dit self op die bord kom skryf.

Die klas stem dan oor die vyf belangrikste

doelwitte vir die klas.

Skryf hierdie doelwitte op ’n plakkaat, met

die datum, en plak dit op sodat almal dit

elke dag kan sien.

Onthou om gereeld daarna te verwys en vra

hulle om self en ook in hul groepe oor hul

vordering te praat. Moontlike voorbeelde:

1. Ons wil ons woordeskat uitbrei.

2. Ons wil goed doen in Afrikaans.

3. Ons wil ons punte verbeter.

4. Ons wil beter skryf.

5. Ons wil goeie toesprake maak.

6. Ons wil minder foute maak.

EN/OF

Laat hulle almal saam dink hoe jy, as onder-

wyser, hulle kan help.

Hulle moet dit ook in hul groepe bespreek

en neerskryf.

Neem die papiere in en belowe jy sal daar-

aan aandag gee in jou onderrig. As dit sin-

volle voorstelle is, moet jy onthou om hulle

te prys en later moet jy gereeld daarna

verwys. (Hess: 163)

Laat hulle aan die einde van elke week vrae

soos die volgende skriftelik beantwoord:

Wat was vir jou die lekkerste deel/dag van

hierdie week? Wat was die slegste?

Hoekom?

Wat kon jy gedoen het om die week vir

jouself beter te maak?

Wat kon jy gedoen het om dié week vir

iemand anders beter te maak?

Skryf drie dinge neer wat jy hierdie week

geleer het wat jy vir ten minste ’n jaar hierna

nog sal onthou. (Hess: 68−69)

Of hulle kan elkeen vyf tot tien reëls vir die

klaskamer neerskryf sodat alles doeltreffen-

der kan funksioneer. Daarna wys hulle dit

vir twee maats. Saam besluit hulle watter

reëls hulle wil voorstel. Dit help om hul

selfwaarde te verhoog, want hulle het mos

nou ook ’n aandeel gehad aan hoe hulle klas

gaan funksioneer. (Oosthuizen: 35−42)


Leerdervraelys Kies die vrae wat by jou leerders pas of waaroor jy self inligting wil weet. Gee duidelike opdragte, voor jy die lys uitdeel, bv. “Julle het ___ minute of die res van die periode om die lys te voltooi. As jy vrae het, steek jou hand op, dan kom help ek jou.”

1. Volle name. Noemnaam. ____________________________________________________ (Hoekom juis dié naam of name? Beteken dit iets? Is jy na iemand vernoem?)

Geboortedatum: ___________________________________________________________

2. Het jy susters en/of broers? Is hulle ouer of jonger as jy? ___________________________

3. Ouers/voogde se name, telefoonnommers en/of e-posadresse: ____________________

_________________________________________________________________________

4. Praat jou ouers Afrikaans by die huis? OF Met wie praat jy Afrikaans buite die klaskamer?

_________________________________________________________________________

5. Vriende: Wie is jou beste maat(s)? Enige maats in dié klas? ________________________

_________________________________________________________________________

6. Wie is jou held/iemand wat jy bewonder? Waarom? _______________________________

_________________________________________________________________________

7. Stokperdjies of belangstellings

7.1 Wat doen jy in die naweke en/of vakansies? ______________________________________

7.2 Gunstelingsport? Sportspan? __________________________________________________

7.3 Ander buitemuurse aktiwiteite? _________________________________________________

7.4 Lees jy gereeld boeke? ______________________________________________________

7.5 Watter boek(e) sal jy altyd onthou en waarom? ____________________________________

_________________________________________________________________________

7.6 Oor watter onderwerp lees jy graag of wil jy meer uitvind?____________________________

8. Beantwoord die volgende vrae so eerlik moontlik:

8.1 My drie beste eienskappe: ___________________________________________________

8.2 My drie slegste eienskappe: __________________________________________________

8.3 Ek raak hartseer as...________________________________________________________

8.4 Ek haat dit as mense... _______________________________________________________

8.5 Drie woorde wat ander mense seker gebruik om my te beskryf: ___________________

_________________________________________________________________________

9. Die skool:

9.1 Voltooi: Ek wens alle onderwysers... ____________________________________________

9.2 Waarvan hou jy van dié skool en waarom? _______________________________________

__________________________________________________________________________

9.3 Watter aspek van die skool sal jy graag anders/beter wil hê? _________________________


_________________________________________________________________________

9.4 Die beste ding wat ’n onderwyser vir my gesê of gedoen het, is... __________________

9.5 As ek ’n onderwyser is, sal ek _______________________________________________

9.6 Huiswerk. Onderstreep die antwoord wat pas:

A Ek doen dit sodra ek by die huis kom.

B Ek doen dit saans.

C Ek stel uit tot die laaste minuut

D Ek vergeet soms om my huiswerk te doen

9.7 Hoe leer jy? Wat doen jy om feite te probeer onthou? ____________________________

_________________________________________________________________________

9.8 Watter wenk sal jy vir onderwysers wil gee? ______________________________________

_________________________________________________________________________

9.9 Onderstreep die aktiwiteit(e) waarvan jy die meeste of baie hou:

9.9.1 Werk op my eie

9.9.2 Klasbesprekings

9.9.3 Groepwerk of groepprojekte

9.9.4 Navorsing

9.9.5 Wetenskapeksperimente

9.9.6 Om wiskundeprobleme op te los

9.9.7 Groeplees van bv. voorgeskrewe boek

9.9.8 Om op my eie te lees

10. Wat laat jou die meeste stres? En waarom?

10.1 Te veel huiswerk

10 2 Stry/argumenteer met my ouers

10.3 Is nie deel van ’n vriendegroep nie/voel uitgesluit

10.4 Sport: As ek verloor OF Nie vir span gekies word nie.

10.5 As ek nie klaarkry met ’n toets of eksamen nie

10.6 Druip of vaar swak in toetse of eksamen

10.7 En/of __________________________________________________________________

11. Wat is jou gunstelingvak op skool en waarom?

_____________________________________________________________________________

12. Waarmee sukkel jy die meeste in Afrikaans? (bv. spelling/mondeling/skryfwerk/taal/begripstoets)

13. Watter persentasie wil jy aan die einde van die jaar behaal? ______________________

14. Voltooi: Ek wil vanjaar die volgende doen om beter te presteer: ____________________

_____________________________________________________________________________

15. Wat wil jy eendag na skool doen en waarom? __________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

Terwyl hulle besig is om dit in te vul, kan jy jou adminwerk afhandel – en daarna ken jy jou leerders. Deel die lyste

aan die einde van die jaar weer uit en laat hulle kyk wat is steeds waar of wat sal hulle wil verander.


Vyf wenke vir nuwe onderwysers

Nuwe onderwysers word gewoonlik gebombardeer met tonne nuwe inligting oor die

skool wat hulle baie vinnig moet verwerk. Dan moet hulle boonop in die eerste week

elke periode vreemde leerders leer ken en begin onderrig. Hier volg vyf wenke van

kundige en ervare onderwysers.

1. Behou jou passie Onthou, jou passie vir kinders was die rede

waarom jy ’n onderwyser wou word. Het jy

geweet die woord “passie” kom van die Latynse

woord passus wat letterlik “lyding” beteken?

Passie behels dus nie net lekker prettige aktiwi-

teite of leerders wat aan jou lippe hang as jy iets

verduidelik nie. Dit impliseer ongelukkig ook

ure se beplanning en harde werk om jou eie

kennis uit te brei − juis sodat jy jou passie kan

demonstreer.

2. Bou verhoudings Moenie bang wees om raad te vra by jou

graadkollegas en die ander in jou vakspan nie.

Begin ook bou aan die verhouding tussen jou en

jou leerders en hul ouers. Jy gaan in die jaar wat

voorlê ’n belangrike rol in hul lewens speel.

3. Vra hulp Op haar blog, New Teachers: Twenty Tips for

Success, vertel Lisa Dabbs dat sy as skoolhoof

gesien het nuwe onderwysers vra gewoonlik nie

hulp nie – totdat ’n groot probleem opduik. Om

hulp en raad te vra is nie ’n teken van swakheid

nie. Dit is tog wat ons wil hê ons leerders moet

doen as hulle sukkel.

4. Sorg vir R & O R & O staan vir Rus en Ontspanning. En ont-

spanning beteken nié: gaan sit en drink vinnig

’n beker koffie nie.

Natuurlik is dit makliker gesê as gedaan,

want al is jy jou eie baas (een van die vreugdes

van die onderwysberoep) is daar die probleem

dat jou werk dikwels uitbrei tot dit die tyd vul

wat jy bereid is om daaraan te bestee. Ontwikkel

dus selfdissipline en tydsbestuursvaardighede

om te verhoed dat jy elke aand tot na middernag

sit en werk.

5. Hou dagboek Ervarings of episodes in die klas, iemand se

woorde ... Skryf dit neer! As jy dit later lees,

sal jy verbaas wees oor wat jy geskryf het. Jy sal

jou eerste onderwysjaar in perspektief kan plaas.

Dit sal jou ook meer empatie gee vir volgende

jaar se nuwe onderwysers. En dalk gee dit jou

selfs idees vir skryfopdragte vir jou leerders.

En moet dit nie net in jou eerste onderwys-

jaar doen nie. Reflekteer gereeld oor die week

wat verby is: Wat het gewerk, watter idees, uit-

deelstukke, strategieë? Watter probleme het

opgeduik?

Refleksie gee ’n mens kans om terug te tree

en te kyk watter vooruitgang of goeie prestasies

jy self kan raaksien. Veral help dit ’n mens om

te sien hoe jy gevorder het. Dit sal jou ook help

om professioneel en persoonlik te groei. As jy

nie dit wat gewerk het, of iets snaaks of iets

interessants neerskryf nie, hoe gaan jy dit later

onthou?

Aangepas uit: Lisa M. Dabbs: New Teachers: Twenty Tips for

Success by 20-tips-new-teachers-lisa-dabb.

Barbara Livingstone Nourie. Feb. 1995. Ten More

Truths about Teaching. The Clearing House, pp.

177−180.

Sue Cowley: How to Survive your First Year in

Teaching, p. xv.

“Teach the three Rs: Respect for yourself, Responsibility for your

actions, and Remembering the rights of others.” − Robert Algozzine, Teacher’s Little Book of Wisdom


Topwenke vir klaskamerbestuur

Klaskamerbestuur gaan glad nie oor dissipline nie. Dit gaan oor organisasie en

konsekwentheid. Wat is in jou klaskamer nodig sodat onderrig en leer kan plaasvind?

So baie kinders kom uit disfunksionele, wanordelike huislike omstandighede.

Verwaarloosde kinders smag na struktuur. Laat hulle dit in jou klas ervaar.

1. Groet jou leerders by die deur Staan by die klaskamerdeur. Glimlag en groet die

leerders. Dalk kan jy reël dat hulle, terwyl hulle

in die ry buite jou deur staan, reeds hul huiswerk

uithaal en vir jou gee as hulle instap of in die

houers plaas wat by die deur is.

Een van die effektiefste onderwysers wat

Whitaker & Breaux tydens hul navorsing teëge-

kom het, was ’n juffrou wat altyd gelukkig ge-

lyk het. Hulle kon dit verstaan, want sy het geen

dissiplineprobleme gehad nie, MAAR sy het van

die uitdagendste leerders in haar klas gehad wat

skoolwerk en gedrag betref wat hulle in hul hele,

omvattende ondersoek teëgekom het.

Toe hulle haar vra hoe sy dit regkry om feitlik

die heeltyd te glimlag terwyl sy klasgee, was

haar antwoord: “Ek glimlag die heeltyd, want

dis letterlik onmoontlik vir ’n leerder om

stout te wees as jy glimlaggend en vriendelik

vir hom of haar kyk!” Sy is reg. Probeer dit

en jy sal saamstem.

Glimlag sy as een van haar leerders iets

onvanpas doen? Nee, natuurlik nie. Dan word sy

baie ernstig en praat saggies met die leerder.

Daarna glimlag sy vir die res van die klas – en

gaan voort met haar onderrig.

Dit is ’n wetenskaplike feit dat ’n mens nie

depressief kan voel as jy breed glimlag nie. En ’n

glimlag is aansteeklik. As iemand vir jou

glimlag, is dit moeilik om nie terug te glimlag

nie. Wel, nie onmoontlik nie, maar dis moeilik.

Gelukkige onderwysers het gelukkige klas-

se. Hoe jammer dat jou glimlag dalk vir baie

leerders die enigste glimlag gaan wees wat

hulle daardie dag sal sien. (Whitaker & Breaux:

97; Cowley, 2011: 15)

2. Beplan, beplan, beplan Die “agenda” van die periode moet op die bord

wees. Beplan elke periode sodat daar geen vrye

tyd vir die leerders is nie. Hulle moet besef hoe

belangrik is die akademie vir jou en hoe hard

werk jý sodat húlle kan slaag. Om dit te kan

bereik, moet jy egter beplan. Sorg vir meer as

een aktiwiteit of oefening as hulle dalk te gou

klaar kry en die klok wil net nie lui nie.

Onthou: Die heel beste onderwysers maak

baie foute én is bereid om dit te erken. Wees ’n

rolmodel vir jou leerders (wat elke dag foute

maak) oor hoe jy jou fout erken en dit probeer

regstel. Soms moet ’n mens uitvind wat werk nié

sodat jy kan uitvind wat werk wel. (Breaux &

Whitaker: 30)

3. Wees altyd konsekwent Een van die grootste “sondes” wat jy as onder-

wyser kan pleeg, is om nie jou eie reëls konse-

kwent na te kom nie. Jy mag nie die een dag

wangedrag toelaat (omdat jy by die tafel sit en

nasien) en die volgende dag ’n leerder uitskel

oor ’n geringe oortreding nie. So sal die leer-

ders hul respek vir jou verloor. Hulle het die reg

om te verwag dat jy elke dag dieselfde teenoor

almal optree.

4. Almal moet die reëls verstaan Oppas vir te veel klaskamerreëls. Niemand kan

15 of 20 reëls onthou nie. Moet ook nie klas-

kamerreëls en strafmetodes ontwikkel wat jy nie

graag self sal wil toepas nie

Hulle moet die reëls verstaan en veral saam-

stem dat dit aanvaarbaar is. Maak ook seker hulle

weet van die begin af wat die gevolge is as hulle

’n sekere reël oortree.

Sekere leerders voel skynbaar “verplig” om

die onderwyser uit te daag, veral as hulle sien die

onderwyser gaan nie optree nie. Dan word dit ’n

speletjie. Sorg dus vir sinvolle klasreëls.

Natuurlik help dit as die leerders in ál die

onderwysers van die skool se klasse dieselfde

reëls moet nakom. Die ouers moet ook weet wat

die reëls is.

5. ’n Reël is verbreek Stap 1: Die naam van die leerder kom op die

bord. (Sê vir die klas dit is om die leerder en ook

jouself te herinner.)

Stap 2: Die reël is weer verbreek: Plaas ’n

merkie langs die naam. Nou is daar ’n straf,

byvoorbeeld: die leerder bly die pouse in.

Stap 3: Nog ’n merkie … Detensie na skool.


Stap 4: Die reël is wéér verbreek: ’n Oproep

huis toe. Die leerder moet verkieslik langs jou

staan as jy die ouer bel. Indien moontlik moet die

ouers onmiddellik gebel word, maar moenie dat

dit die ander leerders steur nie en ouers moet

verkieslik nie by hul werk gebel word nie.

Stap 5: Die reël is weer verbreek: Intervensie:

Stuur die leerder kantoor toe en die ouers word

ingeroep.

Maak seker jy en die leerder praat die saak uit.

As dit op dieselfde dag of verkieslik aan die

einde van die periode gedoen word, maak dit

vergifnis, van beide partye, soveel makliker. Laat

die leerder altyd sy kant van die saak stel en

verduidelik daarna weer waarom jy hom moet

straf. (Cunningham: 59−61; Harry & Rosemary Wong: 38-

39; Whitaker & Breaux: 10; Oosthuizen: 43, Melissa

Kelly.About.com Secondary Education)

‘Tien gebooie’ vir nuwe onderwysers

Die onderwys kan een van die vervullendste beroepe wees. As jy een kind red, voel dit asof jy die

wêreld gered het. En elke onderwyser het die potensiaal om van die wêreld ’n beter plek te maak en

om vir iemand die ambisie, die wíl te gee om eendag iemand te word. Maar ... as jy begin onderwys

gee, voel jy so alleen voor die groot klomp genadelose leerders. Dalk help hierdie tien wenke.

1. Die geheim om enigiets te leer is om dit te geniet. Die ideaal is dat jou leerders

nie eens agterkom die tyd gaan verby nie. Die

klok moet te gou lui. Ongelukkig is dit so

(dink maar aan jou eie skooldae) dat die

meeste dae vir tieners oneindig saai en verve-

lig is – juis wanneer hulle self so vol lewens-

lus is. Gebruik dus jou verbeelding en dink

hoe jy ’n periode vir hulle so kan maak dat

hulle dit by die huis sal wil gaan oorvertel.

2. Wees vol selfvertroue. Dit klink maklik,

maar maak seker jou aanbieding is duidelik.

Beweeg, terwyl jy klasgee, deur die klas-

kamer, maak oogkontak met jou leerders,

gebruik gebare en laat jou stem klink asof jy

vol selfvertroue is asof jy dit só geniet om

klas te gee.

3. Elke les moet ’n doel hê. Alle lesse moet

gefokus wees op ’n bereikbare doel of oog-

merk of uitkoms. Dan sal jy in daardie perio-

de meer bereik. Dink die heeltyd: Wat moet

my leerders aan die einde van hierdie

periode ken of verstaan of beter kan doen? Sorg dat daar tyd is sodat hulle (voor die

einde van die periode) kan demonstreer of

wys dat hulle alles verstaan.

4. Beklemtoon die kernpunte. Laat hulle dit

vir ’n maat sê of dit op die “Uitgangskaar-

tjie” (Exit Slip) neerskryf sodat hulle wéét

hulle moet die hele tyd oplet en, natuurlik,

sodat jy kan sien wat hulle verstaan.

5. Kopkaarte. Help hulle om dit wat bespreek

of verduidelik word, grafies in hul boeke uit

te beeld. Help hulle ook sodat hulle dit wat

hulle leer, met hul eie lewe kan verbind.

6. Stop en maak seker hulle verstaan. Probeer byvoorbeeld elke tien minute seker

maak hulle verstaan deur hand op te steek. As

die betrokke leerder nie weet nie of verkeerd

is, vra die vraag vir iemand anders en gaan

dan terug na die eerste leerder en vra dieself-

de vraag om seker te maak hy of sy verstaan

dit ook nou. So sorg jy dat die hele klas leer.

7. Moenie tyd mors nie. Gee die hele tyd

spertye, byvoorbeeld: “Julle het presies

tien minute om hierdie aktiwiteit te doen.” ’n Wekker wat lui, sal almal bewus maak dat

hulle vinnig moet werk. Of vra een van die

leerders om tyd te hou.

8. Sorg vir klaskamerreëls. Oefen jou

gedrags-kode aan die begin van die jaar met

elke klas-groep in. Almal moet weet hoe

hulle byvoor-beeld hulp moet vra of hand

moet opsteek.

9. Hou dagboek. Skryf alles neer. Maak lyste

van wat jy die dag moet doen. Dit is heerlik

om iets af te merk, want dis klaar gedoen!

10. Geniet dit! As jou leerders sien die werk is

vir jou interessant en sinvol, sal hulle dit ook

geniet. Vertel ’n grappie. As dit aansluit by

die werk wat hulle doen, des te beter. Luister

saam na musiek terwyl hulle werk

’n Laaste wenk: Teken in op The Guardian

Teacher by http://teachers. theguardian.com – waar

hierdie wenke gekry is. Daar is elke week interessante

wenke − en klagtes van die onderwysers in Engeland.


Uit Sue Cowley se 100 wenke vir nuwe onderwysers

1. Wees jouself genadig en vergewe

jouself. Jy sál foute maak. Almal maak

foute.

2. Word ’n onversadigbare opgaarder.

Steel idees van oraloor en eksperimenteer met

verskillende tegnieke en idees tot jy sien

watter wenke werk vir jou.

3. Maak ’n verskil. Dink terug aan jou eie

skooldae en aan die onderwysers wat ’n

verskil gemaak het. Wat het hulle gedoen?

Kan jy ook ’n verskil maak?

4. Hou altyd ’n rooi pen byderhand. Dra ’n

rooi pen aan ’n toutjie of ‘n lintjie om jou nek

sodat jy sommer vinnig iets kan merk soos jy

tussen die banke deurloop. ’n Rooi pen raak

maklik weg op ’n deurmekaar onderwysers-

tafel.

5. Chaos ... As ’n les of ’n periode chaoties

was of nie gewerk het nie, moenie dit probeer

vergeet nie. Dink na: Wat het verkeerd

geloop? Wat moet jy volgende keer heeltemal

anders doen?

6. ’n Sukses! As ’n les goed verloop het, klop

jouself op die skouer en ... dink dan: Waarom

het dit gewerk? Hoe kan jy dit volgende keer

herhaal of aanpas?

7. Daardie heel eerste periode. Oefen die

“toespraak” vir jou eerste periode vir elke

klasgroep die vorige dag voor die spieël. As

jy nog nie gedink het presies hoe jy jou leer-

ders vir die eerste keer gaan toespreek nie,

begin dadelik daaraan dink! Wat gaan jou

heel eerste paar sinne of jou grappie wees?

8. Witbroodjies. Jy sal van sekere leerders

meer hou as van ander. En sommige leerders

sal jou vreeslik irriteer. Die geheim is: Moet

dit nooit ooit wys nie. Niemand, niemand

mag dit agterkom nie.

9. Plaas jouself in jou leerders se

skoene. Partykeer is jou klasse vrek

vervelig. Partykeer is die skool vervelig.

Partykeer is die kinders stout. Toemaar, dis

nie altyd jou skuld nie.

10. Die eerste oueraand. Natuurlik sal jy op

jou senuwees wees oor jou eerste oueraand.

Onthou net: Die ouers is nog banger oor dit

wat jy dalk vir hulle gaan sê oor hulle kind.

11. Jou stem. Pas jou stembande mooi op.

Doen soggens stemoefeninge. Moet nooit,

ooit skreeu nie. En drink gereeld water. (Sien

die wenke op p. 52.)

12. Gee soms klas terwyl jy agter in die

klaskamer staan. Dit dwing jou leerders

om regtig te luister. Hulle mag nie omkyk en

loer nie!

13. Sorg vir plante in jou klaskamer. Dit

is goed vir die klasatmosfeer én dit is multi-

sensories. As die leerders daarvoor moet sorg,

gee dit hulle verantwoordelikheid.

14. Duidelike opdragte of instruksies. Dit

is eintlik regtig baie moeilik. Dink mooi wat

en hoe jy dit gaan stel. Die groot gevaar is om

te veel inligting op een slag te gee.

15. Sit self in elke bank in jou

klaskamer. So sal jy ’n idee kry hoe die

klaskamer, die bord en jou tafel lyk vanuit

jou leerders se perspektief.

Jy kan ook die ander 85 wenke lees by www.suecowley.co.uk .

.

http://www.suecowley.co.uk/


Nog wenke vir nuwe onderwysers

Die meeste nuwe onderwysers se eerste jaar bestaan uit ’n konstante

toestand van probeer en (dalk) tref.

1. Stel jouself bekend Gee inligting oor jouself: byvoorbeeld watter

werk jy al gedoen het, iets oor jou gesin en jou

belangstellings. Vertel ook waarom jy besluit

het om ’n onderwyser te word. Baie belangrik:

Wys dat jy trots is om ’n onderwyser te wees by

hierdie skool.

2. Jy is volmaak

Jy, as nuwe onderwyser, moenie die fout maak

om die leerders van jou tekortkominge te

vertel nie. Hulle sal dit daardie selfde dag by

die huis gaan oorvertel. Hulle moet dink hulle is só gelukkig en be-

voorreg om in jóú klas te wees. As dit jou eerste

jaar in die onderwys is, hoef hulle dit ook nie te

weet nie. Jy hoef nie te jok nie; jy kan sê dis jou

eerste jaar by dié skool.

Aan die ander kant: Vertel die waarheid as jy

byvoorbeeld nie ’n antwoord weet nie of nie

seker is hoe ’n woord gespel moet word nie.

Hulle sal regtig meer van jou dink as jy eerlik is

daaroor. Maar, gaan vind dan self uit.

3. Verduidelik en Herhaal en Verduidelik

Hierdie strategie sal jou later baie tyd spaar.

(1) Verduidelik: Sê wat hulle moet doen.

(2) Herhaal: Kies ’n leerder (veral een wat lyk

asof sy nié geluister het nie) en vra haar om te

herhaal wat jy gesê het. As sy nie kan nie, vra

iemand wat wel geluister het om dit te herhaal.

As jy die leerders se weergawes hoor, sal jy gou

agterkom of hulle verstaan. (Jones: 113)

(3) Verduidelik: Herhaal nou die instruksies in

jou eie woorde en vra dan: “Is daar enigiemand

wat nie seker is wat om nou te doen nie?”

(Cowley 2009: 50)

4. Verwag die ergste Aanvaar dat ál die leerders in jou klas haglike

huislike omstandighede het en dat die skool hul

enigste veilige hawe is. Jy moet dus die posi-

tiewe invloed in jou leerders se lewens wees.

Aanvaar ook dat hulle swak gedrag in die klas

die gevolg is van hulle aaklige agtergrond.

As jy hierdie ingesteldheid het, is dit baie

makliker om hulle te hanteer. Jou glimlag, jou

aanmoediging kan die wêreld se verskil maak −

veral vir daardie leerders in jou klas wat wél

moeilike huislike omstandighede het.

5. ’n Verjaardaglys

Maak ’n ophef van jou leerders se verjaardae.

Dit klink na iets gerings, maar hulle sal uitsien

daarna. Vind uit wat het in die geskiedenis op

hul verjaardae gebeur, watter bekende persone

verjaar ook op daardie dag en skryf dit daardie

oggend op die bord. (Sien ook Murlize van

Heerden se wenke op p. 16.)

6. Oefen daardie dodelike kyk

Oefen dit en jy sal nie weer nodig hê om hulle te

vra om stil te bly nie. Met daardie kyk sê jy: EK

is die onderwyser en EK is in beheer. As jy nie

NOU jou mond hou nie, gaan jy nog baie, baie

jammer wees. (Cowley: 45−46)

7. Gebruik handgebare en ander nie-verbale kommunikasie Om jou een hand in die lug te hou en oog-

kontak te maak met die leerders is ’n wonder-

like manier om die klas stil te kry − met alle

aandag op jou. Dit neem ’n rukkie voor hulle

aan hierdie roetine gewoond raak, maar dit

werk.

Of, laat hulle − sáám met jou − een hand in

die lug hou − tot almal dit doen. Laat sak jou

hand en begin dan praat, saggies …

Om die ligte aan en af te sit is ’n ou truuk

wat ook werk om aandag te trek. Jy kan dit ook

gebruik om aan te dui dat daar byvoorbeeld nog

net drie minute oor is voor hulle hul werk moet

ingee. (Cowley: 44−51)

8. Beplan soms wéér

Dit is heeltemal in die haak om jou planne op

die laaste minuut te verander. Partykeer kom jy

in die klas en besef skielik jou beplande les gaan


glad nie uitwerk nie. Moenie sleg voel nie; dit

gebeur met baie ervare onderwysers ook. Maar

as dit té veel gebeur, moet jy besluit om op ’n

heeltemal ander manier te beplan. (Cowley: 3)

Doen moeite om die werk of die inhoud

relevant te maak vir jou leerders. En hiermee

word nie bedoel: “Julle moet oplet, want dit kan

in die toets gevra word!” nie. Eerder: hoe kan jy

dit verbind met hul lewens en omstandighede?

Plaas jouself in hulle skoene … Was jy

nooit self as kind verveeld in sommige onder-

wysers se klasse nie? (Cowley: 47)

Almal het seker al die uitspraak gehoor: “As

jy nie behoorlik vir hulle beplan het nie, dan het

hulle vir jóú iets beplan.” Voeg dus altyd nóg

iets by as jy beplan. Dit is baie beter om te min

tyd te hê voor die klok lui, as om klaar te wees

met alles wat jy wou verduidelik, en … dan wil

die klok net nie lui nie. Almal weet dis ’n feit

soos ’n koei: Verveelde leerders = moeilikheid!

8. Moenie skreeu nie! Begin eers praat as hulle stil sit en gereed is.

Wag … Wag … tot almal stil is. Dit is seker

die heel belangrikste raad. As jy dit van die

begin af doen, weet hulle dit is hoe dit in jou

klas werk. Moenie jou mond oopmaak voor jy

nie doodse stilte het nie. Almal moet vir jou

kyk. Selfs al moet jy ’n paar minute met

gevoude arms staan. Hulle sal vir mekaar laat

weet of fluister: “Sjjj, sy wil vir ons iets sê.” OF

“Komaan, ouens, bly nou stil!” OF “Hei,

sjarrap!!” (Cowley: 44)

Jou geduld sal beloon word. En jy sal nie

hees raak voor die einde van die jaar nie.

Gebruik ’n gewone, normale stemtoon. Stil

onderwysers het stil klasse. Natuurlik moet jy

darem ook nie so sag praat dat niemand jou kan

hoor nie. (Cowley: 49)

So baie onderwysers kan onthou hoe hulle in

hul eerste paar maande al harder en hoër gepraat

(of geskel) het − tot hulle eendag, later in die

jaar, uitgevind het hulle stem is weg of hulle is

skielik skynbaar permanent heserig.

Om dus harder te praat om die leerders se

aandag te kry, is nie die beste tegniek nie,

want wat is die gevolg? Die leerders praat

ook harder. As jy wil hê hulle moet normaal

praat, moet jy as onderwyser normaal praat.

Verander wel jou stemtoon na gelang van jou

opdrag. As hulle hul boeke moet wegsit voor die

klastoets begin, moet dit ’n bevel wees. As jy ’n

vraag vra oor die held in die storie, moet dit in

’n uitnodigende, vriendelike toon wees, asof

julle besig is met ’n gesprek.

Natuurlik sal jy soms woedend word en

harder praat, maar dit moet jou besluit wees –

nie die leerders wat jou daartoe dryf nie. As jy

te veel gil en raas, raak die leerders immuun.

Loop maar in die gange van die skoolgebou

en jy sal agterkom: die onderwysers wat die

hardste raas, het die stoutste klasse.

9. Nuttige nie-verbale gebare Om die hele klas of sekere leerders se aandag te

kry, doen een van die volgende: Vou jou arms

en lyk verveeld of ongelukkig; sug; kyk by die

venster uit; maak keel skoon; klap hande; blaas

’n fluitjie; lui ’n klokkie.

Of maak asof jy ’n kruisie maak langs ’n

sekere leerder se naam, of gaan sit langs die

leerders wat gesels, met jou vinger op jou lippe.

Doen die volgende om te sorg dat ’n leerder

ophou met ’n geringe oortredinkie: Staan langs

die leerder sodat hy of sy wéét jy het dit agter-

gekom. Of kyk direk na die leerder en skud jou

kop, lig jou wenkbroue, wys vinger, wys na die

klaskamerreëls, of gebruik jou vingers as ’n

aftelling tot by nul.

Gaan staan by die geselsers of die groep wat

nie voluit werk nie. Dit is gewoonlik genoeg om

hulle in toom te hou.

Wys die leerders die klaskamer is jou omge-

wing waar jy op jou gemak is. (Bentley-Davies:

197)

10. Spreek ’n gedragskwessie onmiddellik aan

Maak seker jy hanteer so gou as moontlik ’n

geskil tussen jou en ’n leerder of tussen twee

leerders.

Wag tot jy klaar jou opdrag gegee het sodat

jy nie die les onderbreek nie. Vra dan ’n naïewe,

“onskuldige” vraag soos: “Hoe kan ek help?”

Moenie die leerder beskuldig van enigiets

nie. Maak asof jy baie omgee – selfs al is jy op

daardie oomblik smoorkwaad. Die leerder is

gewoonlik so oorbluf, want hy of sy verwag jy

sal woedend wees

En as jy, in die middel van jou opdragte of

jou les, móét optree, neem ’n positiewe houding

in. Sê: “Dit lyk asof jy ’n vraag het?” Liewer as:

“Hoekom LUISTER jy nie?!! Hoekom sit jy en

praat? Hè!?!”


11. Die aftelling begin … nou! Gee altyd ’n tydsbeperking. En hou daarby.

Leerders wíl grense hê. Hulle wíl presies weet

wat hulle moet doen. Daarom is dit noodsaaklik

om te sê hoe lank hulle met ’n taak besig moet

wees, byvoorbeeld: drie minute of die res van

die periode, of hierdie hele periode en voltooi

dit by die huis.

Sê voortdurend hoeveel tyd hulle nog oor

het. Net soos ons as grootmense beter en

vinniger werk as ons vóór ’n sekere spertyd

moet klaar wees, het kinders ook ’n tydsbeper-

king nodig om effektief te kan werk. (Cowley:

50−51)

12. Wie van julle …? As jy les gee of iets moet verduidelik, vra vrae

soos: “Is daar enigiemand wat …?” Of “Wie

van julle het al ...?” So betrek jy die leerders by

dit wat jy gaan vertel of verduidelik. Vra die

soort vrae wat geantwoord kan word met net die

opsteek van hande; anders word jou vraag

beantwoord met ’n laaang persoonlike storie

wat jy nie maklik kan stop nie.

Onthou ook die wagtyd voor jy iemand, wat

nié hand opgesteek het nie, vra om te antwoord.

Jou leerders moet weet hulle moet almal dink.

(Lemov: 235)

Betrek die mondeling by die les of onder-

werp. Volg die voorbeeld van Cynthia Loxton

van Florida Sekondêr in Ravensmead. Haar

leerders bied, as deel van hul mondelingtake, in

groepe van drie of vier, die gedigte of dele van

die voorgeskrewe letterkunde aan. (Hulle is

waarskynlik beter as baie onderwysers met hul

gebruik van PowerPoint.) En hul klasmaats

luister aandagtig − dalk om hulle maats daar

voor in die klas te probeer uitvang, maar eintlik

omdat hulle gefassineerd na hul maats luister.

Hulle weet ook dat hulle aan die begin van’n

periode gevra kan word om op die bord ’n

kopkaart te maak van die karakter of van die

deel uit die roman wat die vorige dag gelees is.

Nog ’n wenk om almal se aandag te behou,

is om aan die begin van jou verduideliking of

aanbieding die klas te waarsku dat jy aan die

einde van jou bespreking, sê maar, vyf leer-

ders gaan vra om terugvoering vir die res

van die klas te lewer. Die onsekerheid oor wie

die “ongelukkige ouens” gaan wees, laat

almal beter aandag gee. (Dixie: 99)

13. Die Eenwoordswepie (Engels:

One-Word-Whip)

Die volgende kan as ’n eerste aktiwiteit gebruik

word om vir jou as onderwyser terugvoering te

gee oor jou leerders.

As jy hulle een vir een groet, kry hulle die

kans om met een enkele woord te sê oor hoe

hulle op daardie oomblik voel. (Hopelik begin

die reeks woorde met “Opgewonde”, of “Nuus-

kierig”, maar sommige sal beslis ook wees:

“Moeg”, “Uitgeput”, “Vaak”.) Tel self of laat

een van die leerders tel hoeveel positiewe

byvoeglike naamwoorde gebruik is. Maak seker

almal in die klas weet wat elkeen beteken.

Sorg voor die tyd vir ’n lys ander, nuwer,

interessanter woorde wat hulle in hul woorde-

skatboekie kan neerskryf om op ’n ander dag te

gebruik. (Evanksi: 22)

14. Wees jý die lig Jy gaan in baie personeel- of ander vergaderings

sit waar almal gaan uitvaar oor hoe hopeloos of

onbeskof ’n leerder is of hoe oneffektief die top-

bestuur van die skool is.

Moenie in sinisme verval nie.

Wees jý die positiewe stem in die skare.

Hulle kan jou maar bestempel as naïef. Wie gee

om? Dit is so maklik om, as jong onderwyser,

ook ’n klakous te word omdat jy te veel luister

na die pessimiste in die personeel wat almal en

alles in die skool en die onderwys kritiseer.

Moet ook nooit ooit voor jou leerders neer-

halend praat (of skinder) van enige ander klas,

leerders, onderwysers of skoolpersoneel nie, nie

die huidige nie en ook nie diegene uit die

verlede nie.

Verwerk onder andere uit:

Jim Burke. 2008. Classroom Management, p.

14.

Sue Cowley. 2009. How to Survive Your First

Year in Teaching.

Vern Jones. 2011. Practical Classroom

Management.

Barbara L. Nourie. Feb. 1995. Ten More Truths

about Teaching. The Clearing House, pp.

177−180.

Sam Rangel. “25 Practical Tips for New

Teachers” by SuccessIntheClassroom.com.


Sorg vir ‘SMART’ lesbeplanning

Net soos ’n groep wat gereed is om te vertrek op ’n nuwe ekspedisie, net so

moet jou leerders ook ’n “kaart” hê van die eindbestemming waarheen julle

saam op pad is. Hulle moet ook weet wat die doel van die reis is en wat om

te verwag terwyl hulle reis. (Cowley: Guerilla Guide to Teaching: 308)

Wees ‘SMART’ Sê altyd vir jou leerders hoeveel minute hulle

het om ’n taak te doen. Hulle moet ook eers

hulle werk vir ’n maat wys om seker te maak

albei het dit reg of sodat hulle mekaar eers kan

help. Daarna deel hulle dit met die res van die

klas. (Van der Walt: 70−71)

S: Wees Spesifiek. Jy moet voor die tyd

presies weet wat jou leerders moet doen en

wat hulle behoort te bereik. Hulle moet óók,

net soos jy, presies weet wat jy in daardie

periode wil doen en voltooi.

M: Meetbaar. Jy moet kan sien of hulle

regtig die werk kan doen. Hoe gaan jy dit

meet, met ander woorde, assesseer?

A: Aksie-georiënteerd. Dit is die

leerders, en nie jy as onderwyser nie, wat die

hele tyd moet werk en aktief betrokke moet

wees.

R: Realisties. Dink byvoorbeeld: Hoe

lank is die periode? Wat weet my leerders

reeds? Hoe gaan hulle 40 minute besig bly

sonder dat ek alles afjaag?

T: Tydraamwerk. Hoeveel tyd is daar vir

elke opdrag? Vir jou verduidelikings? Vir

hulle terugvoering? Vir moontlike dissipline-

probleme? Hoe gaan jy dus jou tyd indeel?

Jou voorbereiding moet so wees dat iemand

anders dit net so sal kan oorneem as jy die

dag afwesig is. (Van der Walt: 65)

As dit ’n les is wat deur jou departements-

hoof of hoof of vakadviseur waargeneem gaan

word, help dit as jy op jou beplanningsblad vir

jouself die spesifieke tyd neerskryf, bv. “15 voor

10: Begin dadelik met terugvoering!” of “10:00

Nog vyf minute voor pouse.” (Dit moet

natuurlik so geskryf word dat jy dit maklik kan

raaksien as jy ongemerk afkyk.)

Dink na: Het die les gewerk? Skryf ná die les presies neer wat het gewerk of

wat jy met die volgende klasgroep of die volgen-

de jaar heeltemal anders moet doen. Kon jy alles

in die periode afhandel? Sorg altyd dat daar iets

is om te doen as die leerders vinniger gewerk het

as wat jy beplan het.

Stel altyd hoë verwagtinge. Daag jou leerders

uit! Vertel hulle dat die vermoë om vinnig en

logies te dink en effektief te kommunikeer en te

redeneer dikwels bepaal wie gaan die werk of

die bevordering kry. Daarom is elke mondeling-

aktiwiteit so belangrik. (Burke: 17)

Gee my vyf!

Nadat jy ’n konsep of die opdrag verduidelik

het, moet jy seker maak almal verstaan presies:

Laat hulle die volgende tekens gebruik as hulle

hand opsteek:

Al vyf vingers: “Ek ken dit so goed ek

kan dit vir die res van die klas verduidelik.”

Vier vingers (sonder die duim): “Ek

verstaan dit.” OF “Ek ken dit baie goed.”

Drie vingers (sonder die duim en wys-

vinger): “Ek verstaan een deel; nie alles nie.”

Twee vingers (net pinkie en ring-

vinger): “Ek het net ’n deeltjie verstaan.” OF

“Ek weet nie presies wat om te doen nie.”

Net die pinkie: “Ek verstaan niks of

omtrent niks nie. Verduidelik asseblief

weer.” (Hirst-Loucks & Loucks: 96)


Skep ’n positiewe klaskameratmosfeer

1. Glimlag soveel as wat jy kan. Lank

gelede was die raad vir nuwe onderwysers:

“Moenie glimlag tot die eerste vakansie nie!”

Maar dink terug aan jou eie skooldae. Het jý

misbruik gemaak van die onderwysers wat

vriendelik was of dié wat kon lag vir ’n

grappie?

Natuurlik moet jy dit nie oordryf en

pellie-pellie met die leerders probeer wees

nie. Onthou: Hulle het hulle eie maats.

2. Beweeg rond in jou klaskamer. Baie

onderwysers praat en beweeg feitlik net voor

in hul klaskamers, naby die bord en hul tafel,

maar onthou: die leerders heel agter het jou

ook nodig.

As jy stil staan agter die leerder of leerders

wat nie werk nie, help dit om die ander ook te

laat herfokus op wat hulle moet doen. (Dixie:

100)

3. Dink aan jou liggaamshouding. Sal jy

jou probleme wil bespreek met ’n skoolhoof

wat, beneuks, met arms gevou voor sy bors

staan? Of met ’n hoof wat vriendelik hand

uitsteek en jou in die kantoor innooi? Moet

dus nie self met jou arms voor jou bors gevou

rondloop nie.

4. Luister wat jou leerders sê. Dalk kan jy

die eerste vyf minute van die periode afstaan

om na nuus te luister. Oppas net: Veral jonger

leerders skinder graag oor hulle maats en dit

is beslis nie wat jy wil hê nie.

5. Vertel ’n soortgelyke persoonlike storie oor jouself. Jy kan (kortliks) vertel

van jou stokperdjies. Of jou belangstellings.

Of iets oor jou eie skooldae. Of ’n ervaring

uit jou vroeë onderwysloopbaan. Maar ont-

hou, moenie ’n gewoonte daarvan maak nie.

Beslis ook geen skinderstorie nie en ook geen

negatiewe opmerking oor die skool of selfs

oor ’n ander skool nie. 6. Sê elke dag iets moois vir ’n leerder.

Dit kan wees terwyl hulle in die klas instap of

uitstap of terwyl jy tussen die banke deur-

loop en na hulle werk kyk. Moet dit net nie

oordoen nie en sorg dat jy nie net fokus op

die goeie sportmanne of die slim outjies nie.

Merk op ’n klaslys af met wie jy gesels het.

7. Help om konflikte op te los. As dit in jou

klaskamer gebeur, moet jy net die fasiliteer-

der wees. Dit is ’n vaardigheid wat jou leer-

ders die res van hul lewens gaan nodig kry.

8. Noem die leerders op hul name. ’n Mens se naam definieer jou; daarom is dit

so belangrik om jou leerders op hul name te

noem. Jy kan afmerk hoeveel keer jy sekere

leerders se name noem of vra om te

antwoord. (Kronowitz: 192−200)

Terwyl jy deur die klas beweeg, kan jy

langs die leerder wat nie werk nie, se naam

die tyd neerskryf en dan wegstap. Dit impli-

seer dat jy dalk later gaan optree en die leer-

ders kom agter jy weet wie werk nie voluit of

die hele tyd nie. (Dixie: 100)

9. Doen jouself ’n guns: Prys iemand! ’n

Mens voel self beter as jy iets moois vir

iemand anders sê. Skryf dit in jou dagboek.

Dit kan vir ’n leerder, ’n kollega, ’n ouer

of selfs vir die hoof wees. (Whitaker &

Whitaker: 24) Of jy kan sê: “Ek sien die

groep daar in die hoek werk pragtig saam aan

die opdrag. Mooi so en dankie!”

Doen moeite om juis leerders te soek

wat nié die voorbeeldige topleerders is nie. Die ander sal omkyk en dit sal hulle hopelik

motiveer om ook “pragtig!” saam te werk.

(Dixie: 101)

10. Jou klaskamer moet vir jou en vir jou leerders mooi en aangenaam lyk. Gaan staan by jou deur en kyk na jou

klaskamer asof jy ’n vreemdeling is. Hoe

lyk dit? Is die banke, stoele, tafeltjies netjies?

Is die plakkate helder en nuut? Is al die

stapels papiere buite sig? Lyk jou tafel en die

tafeldoek netjies? Is daar plante? As jy ’n

leerder was, sou jy graag hier wou kom sit

en luister en deelneem? (Evanski: 1−2) As

jy nie omgee oor hoe jou klaskamer lyk nie,

waarom sal jou leerders dit probeer oppas?

Maak jou klaskamerdeur oop en kyk daarna

soos’n besoeker dit sal sien. Lyk dit verwel-

komend? Lyk dit na die soort plek waar

kinders, verveelde tieners, wat dalk nie lus is

om Afrikaans te kom leer nie, sal wil instap?

Vra raad.

Kies byvoorbeeld ’n kleur. Lemmetjiegroen

of dalk ligblou tafeldoeke en gordyne?

____________________


Julle is nou saam in die span

Laat jou leerders belangrik voel, en kry hulle aan jou kant.

Doen net ’n bietjie moeite.

Murlize van Heerden, Afrikaansonderwyser van Hoërskool Parel Vallei, voorheen van

Hoërskool Tygerberg, se wenke vir nuwe onderwysers. (Klasgids, Mei 2010: 29−31)

1. Skryf aan die begin van elke kwartaal ’n

briefie waarin jy jou leerders welkom heet.

2. En voor elke eksamen ’n briefie of ’n

boekmerkie of kaartjie (dalk met ’n

lekkertjie) om “Sterkte!” te sê.

3. Vir Valentynsdag bak ek altyd vir my

registerklas (ek gee ook vir hulle Afrikaans)

’n koekie met ’n briefie daarby.

4. ’n Leerder wat verjaar, kry iets lekkers en

word deur ’n maat gelukgewens.

5. Woon soveel moontlik van jou leerders se

buitemuurse bedrywighede by en lewer

kommentaar daarop in die klas − onder-

wysers stel tog in meer as net hul leerders se

punte belang.

6. Soms vat ek die leerders buitentoe en dan

gee ek klas onder die bome. Dit werk altyd!

7. Wanneer ons voorgeskrewe boeke lees, het

ons soms ’n Koffieklas. Die leerders bring

koekies en ek sorg vir koffie. Wat is

lekkerder as ’n goeie boek en ’n beker

koffie? (Dié idee is nie myne nie. Een van

my eie Afrikaansonderwysers by Hoërskool

Tygerberg, Louise Joubert, nou by Hoër

Meisieskool Bloemhof in Stellenbosch, het

dit met ons gedoen.)

8. Ek neem BAIE foto’s van al my leerders met

wat hulle ook al doen. Mondeling, plakkate,

werkstukke, groepwerk ... Ek plak die foto’s

in die klas op.

9. Toe ek nog laerskool gegee het, kon die

leerders, wanneer hul werk klaar was, buite

die klaskamer, in die gang in die Boekhoek

gaan sit en boek lees. Ek het sommer self ’n

Boekhoek geprakseer: ’n boekrak, mat en

kussings. En die leerders het dit as ’n

reusebeloning beskou, want hulle was nie

meer onder Juffrou se oë nie.

10. Ek maak ook gebruik van ’n Top 10-

stelsel. Elke keer, na hulle ’n toets geskryf

het, kom die tien beste presteerders se name

op die Top 10-kaart.

As ’n mens ’n groot genoeg bohaai daar-

oor maak, werk dit soos ’n bom. In 2009 het

’n leerder in my graadagtklas deur die loop

van die jaar gevorder van druip tot eerste op

die Top 10-lys.

“Laat my belangrik voel.”

Dit is die onsigbare plakkaat wat elke leerder dra. − Mary Kay Ash (Mcguey & Moore: 86)


Laat almal die hele tyd dink – en skryf

Vergeet van speletjies of groepbesprekings ... Laat almal dink en skryf.

1. Begin met Skryf-om-te-leer (Engels: Writing to learn)

Gee vir al die leerders, as hulle by die klas-

kamer instap, ’n kaartjie of ’n halwe A4-bladsy

as “Toegangskaartjie”. Dan kan hulle nie sê

hulle het nie papier nie of hoef hulle nie te soek

vir hul skryfboeke nie.

Gee opdragte soos: Wat onthou jy van dit wat ons gister gelees

het? Skryf vinnig ___ (getal) aspekte/feite

neer oor ...

Skryf ’n vraag oor gister se les/gedig/ hoof-

stuk wat dalk in die eksamen gevra kan

word.

Waarmee het jy gister by die huis gesukkel?

Skryf vinnig ten minste ___ sinne neer oor

die onderwerp op die bord.

Kyk na die kernwoord van vandag se les op

die bord. Skryf gou alles neer wat jy daarvan

weet of waaraan die woord jou laat dink.

Sê altyd presies hoe lank hulle moet skryf,

byvoorbeeld: “Julle het vier minute” of “Skryf

vyf sinne oor ...”

’n Paar leerders lees dan hul response hard-

op voor. Reageer daarop met ’n opmerking

of gebruik dit as die aanknopingspunt vir die

res van die les.

Een of twee leerders lees hul vrae en die res

van die klas probeer dit beantwoord.

Of neem die response in en vluglees dit om

te sien wat die klas reeds weet van die werk

wat in die periode bespreek gaan word.

Of lees ’n paar response voor sonder om die

leerders se name te noem. Dit is die ideale

manier om ’n klasbespreking mee te begin.

Of die groepe ruil hul response met ander

groepe uit en lees en bespreek dit.

2. Die 3-2-1-aftelling Gebruik dit aan die einde van ’n periode om ’n

sekere onderwerp of aspek op te som. Hulle

moet die volgende neerskryf: die DRIE belang-

rikste dinge of feite wat hulle geleer het of wat

hulle moet onthou; TWEE vrae wat hulle nog

wil vra of oor onseker is of wat hulle dink in die

toets gevra gaan word en EEN manier waarop

dit wat hulle vandag geleer het, verband hou

met dit wat hulle reeds weet.

3. Opsommingsin Hulle moet een sin skryf wat die belangrikste

feit of inligting van die les, afdeling of hoof-

stuk saamvat. As hulle sukkel met Afrikaans,

gee die eerste deel van die sin, byvoorbeeld:

“Een belangrike ding wat ek vandag geleer het,

oor (karakter) is: ...” (Jim Smith: 40)

4. Aflossinne Hulle werk in groepe van vier of vyf. Leerder

no. 1 in elke groep of ry skryf een sin as

samevatting van dit wat hulle in die periode

geleer of behandel het. Hy stuur die papier na

die volgende klasmaat wat ’n sin byvoeg en so

verder totdat al die leerders in die groep of die

ry ’n sin geskryf het. Nou vergelyk hulle hul

sinne met die sinne van die ander groepe of rye.

5. Toetsvraag

Hulle moet elkeen een of twee moontlike vrae

neerskryf wat dalk in die toets gevra gaan

word. Die antwoorde mag nie net ’n ja- of nee-

antwoord of ’n karakter se naam wees nie.

Kaartjies met die vraag voorop en die ant-

woord agterop werk goed. Die kaartjies word

ingeneem en die volgende periode uitgedeel. Onthou: Vra altyd vir die leerders: “Help dit jou om die werk te verstaan?

6. Eindig met Skryf-om-te-leer ’n Paar minute voor die klok lui, kry elke leer-

der ’n papierstrokie of ’n Uitgangskaartjie.

Gee opdragte soos: Skryf die drie belangrikste dinge neer wat

jy hierdie periode geleer het.

Ontwerp gou ’n kopkaart oor dit wat ons

vandag behandel (of gelees) het.

Kyk op die bord na die kernwoorde oor

vandag se werk. Skryf drie minute lank,

sonder ophou, oor een van die woorde.

Skryf ten minste___ vrae neer wat jy

steeds het, byvoorbeeld: Watter deel van die

wiskunde verstaan jy nog nie?

Dit is dus ’n metode wat alle leerders dwing om

dit wat in die klas gedoen is op te som, te sinte-

tiseer of te evalueer. Hulle moet dit verkieslik

op hul eie doen, maar dit kan ook in groepe


gedoen word. Dit is die ideale manier waarop jy

as onderwyser kan sien wie verstaan die werk.

By die deur gee die leerders vir jou hul

Uitgangskaartjies voor hulle die klas mag

verlaat. Onthou: Gee genoeg tyd! As hulle dit in

die laaste drie minute moet doen, is dit van geen

waarde nie. Hulle moet genoeg tyd hê om na te

dink. Laat hulle altyd in volsinne skryf. Jy wil

weet wie het opgelet, wie het die werk verstaan,

wie sal dit waarskynlik volgende week steeds

ken of vir wie kan jy die volgende dag vra om

iets vir die res van die klas te verduidelik.

(Lemov: 106) As hulle sukkel, help dit om die begin van

die sinne te gee. Hulle moet dit dan voltooi.

Berei dit vooraf voor. Dit is beslis nie iets wat jy

vinnig in daardie laaste paar minute van die

periode moet uitdink nie. Soos met alle onderrigstrategieë werk dit beter as ál die onderwysers in die skool dit gereeld in hul klasse doen.

7. Sê iets “Sê iets” (Engels: Say Something) is ’n een-

voudige, maar hoogs suksesvolle strategie om

lesers te help om te begryp wat hulle lees.

Soos met alle leesstrategieë werk dit beter as

die onderwyser dit eers demonstreer. Gebruik ’n

goeie leerder as demontrasiemaat en kies ’n

nuwe gedeelte wat nog nie gelees is nie.

Gee die volgende opdragte:

1. Kies vir jou ’n maat.

2. Sorg dat julle albei ’n afskrif het van dit wat

julle moet lees.

3. Merk vooraf die eerste plek waar julle gaan

stop en iets gaan sê oor wat in die gedeelte

staan.

4. Sorg ook vir ’n tweede en ’n derde stop-

plek. (Pas dit aan na gelang van die periode

of die gedeelte wat hulle moet deurgaan.)

5. Onthou: As jy stop om iets te sê, moet dit

gaan oor dit wat jy nou net klaar gelees het.

Natuurlik moet die gehalte van die bespre-

kings voortdurend gemonitor word. Soms moet

die strategie ook weer gedemonstreer word.

Nadat die leerders gekonfyt is in die strate-

gie, kan dit aangepas word na “Skryf iets”.

Waarom die Sê Iets-strategie? Dit is ’n vinnige

manier om seker te maak die leerders lees

denkend. Swak lesers, vir wie dit ’n nagmerrie

is om op te staan en hardop te lees of wat nie

graag aan die hele klas wil erken dat hulle nie

verstaan wat hulle lees nie, het meer

vrymoedigheid om so met ’n maat saam te

werk. Sulke leerders besef dikwels nie dat hulle

nie iets verstaan nie. As ’n leerder tydens die Sê

Iets-aktiwiteit nié iets het om te sê nie, is dit ’n

bewys dat hy of sy weer die stuk moet deurlees.

(Beers & Samuels: 232−234)

8. Begin van die periode Sorg altyd vir ’n manier om aan die begin van

die periode, dadelik, die leerders se aandag te

kry. Sluit aan by die vorige dag se werk of by

dit wat jy in die periode wil bereik, byvoor-

beeld:

Vyf vrae wat hulle dadelik skriftelik moet

beantwoord.

’n Kopkaart op die bord oor dit wat die

vorige dag gelees is of oor die karakter soos

hulle hom nou reeds ken. Wie kan iets kom

byvoeg?

’n Woord wat die inspirasie is vir ’n para-

graaf (sekere aantal woorde) wat hulle in

hulle Skryfjoernaal moet skryf. (Waterman:

29−30)

9. Vuis tot Vyf! Vra jou leerders aan die begin van die les, of in

die middel van die periode om aan te dui hoe

hulle voel op ’n skaal van zero tot vyf, met vyf

as “Wonderlik! Energiek! Reg om te leer, om te

werk!”; drie vir “Ag ... so-so, ek sal doen wat ek

moet doen,” en een of zero wat beteken: “Ek het

net te veel probleme om nou te konsentreer, my

kop is vol wharries...”

As die onderwyser vra, steek hulle hul hande

in die lug met die toepaslike getal vingers, met

’n vuis wat zero of nul aandui. (Evanski: 23)

10. Spreekkoor

’n Spreekkoor is nie net vir die Grondslagfase

nie. Ongelukkig word die gebruik van leerders

wat almal saam, soos papegaaie, iets lees of

opsê, geassosieer met oneffektiewe didaktiese

onderrig. Tog kan dit baie effektief gebruik

word en dit werk baie goed om seker te maak

almal neem deel.

Dit werk die beste as jy as onderwyser

belangrike inligting in ’n frase of ’n sin gee en

dit lyk asof al die leerders dit nie dadelik

verstaan nie. Verduidelik weer en laat almal

dan saam met jou byvoorbeeld die definisie

opsê. En weer … en nog ’n keer. (Marzano,

2007: 110)

Probeer dit maar, dit werk regtig!

_______________________


Sinvolle onderrigwenke − veral met ’n groot klas EAT-leerders

Moenie bang wees om soms die leerders in groepe te onderrig nie. Twee tot vyf leerders

wat saam werk, kan meer idees of meer voorbeelde noem en kan die werk beter begryp.

Baie leerders werk ook harder ter wille van die groep as op hul eie. Onthou net: Wissel

die groepe gereeld.

1. Jy (en jou leerders) moet presies weet wat is

“aanvaarbare” gedrag. Wys hulle daar-

op dat daar ’n verskil is tussen publieke

gedrag (voor ander mense) en private

gedrag. As hulle in die klaskamer is, is dit ’n

publieke ruimte waar sekere verwagtinge

gestel word.

2. Trek dadelik, aan die begin van die periode, hul aandag deur jou stemtoon

of die voorlees van ’n gedig of ’n raaisel of

’n grappie. Laat hulle wonder waarmee jy

vandag gaan begin. Wissel dus gereeld jou

inleiding af waarmee jy jou lesse begin.

3. Maak dit relevant. As hulle vra: “Nou

hoekom moet ons dít leer?” is dit duidelik

hulle verstaan nie die relevansie van die

werk nie. Gee die doel waarom hulle iets

moet doen. (En om te sê: “Dit gaan dalk in

die eksamen gevra word,” is nie wat hier

bedoel word nie.)

4. Maak van die begin af seker almal verstaan

die vakterminologie en al die opdrag-woorde, bv. verklaar; ontleed of bespreek.

5. Dring aan op absolute stilte en almal se aandag terwyl jy opdragte of instruksies gee. Behou oogkontak.

Gebruik maklike woorde en kort sinne.

Deel jou instruksies op in duidelik

verstaanbare dele.

Praat stadig en ferm.

Herhaal daarna die belangrike sinne.

6. Die leerders moet altyd kans kry om vrae te vra vóór jy die teken gee dat hulle

moet begin werk.

7. Oefen, oefen, oefen. Gee altyd genoeg

geleentheid om ’n nuwe vaardigheid in te

oefen. Byvoorbeeld: “Draai na jou maat en

noem twee redes waarom ... ” OF “Wys nou

vir jou maat aan jou linkerkant wat jy

geskryf het. Jy lees dus die werk van jou

maat regs van jou.”

8. Sorg dat hulle presies weet hoe hulle die werk moet sintetiseer, opsom of saamvat. Byvoorbeeld:

“Voor jy uit die klas uitstap, moet jy eers

twee belangrike dinge wat jy vandag

geleer het op hierdie papierstrokie

neerskryf.” OF

”Som in een sin op wat ons in hierdie

periode geleer het oor …” OF

“Voor die klok lui, is daar net genoeg tyd

dat ons die stappe wat gevolg moet word

of al die karaktereienskappe weer vir

mekaar kan noem.”

9. Selfs die interessantste lesing sal net onthou

kan word as daar sistematiese, deeglike hersiening plaasgevind het. (Crawford:

103; Brough: 79−80)

10. Die leerders wat gou klaar is, moet

iets hê om te doen of te lees: boeke,

tydskrifte, ensovoorts. (Crawford: 103)

Vra hulle terugvoering oor ’n taak. Hoe kan jy die taak verander, verbeter? Of hoe kan jy ’n sekere aspek anders, beter verduidelik? Wat was moeilik en hoe kan jy help dat hulle dit volgende keer beter doen? (Burke: 20)

Effektiewe kommunikasie hang saam met tydsberekening.

Wanneer gee jy die opdrag oor die huiswerk? Terwyl hulle besig is om boeke in te pak na die klok

gelui het? Wanneer gee jy die opdragte vir die taak wat hulle moet doen?

Onthou: Al die voorskrifte oor wat ’n passasier moet doen ás die vliegtuig dalk val, word gegee

terwyl die vliegtuig nog met al sy wiele op die aanloopbaan staan. Sodra die vlug begin, sal niemand

aandag gee aan die instruksies nie, want dan kyk jy óf by die venster uit óf jy is paniekbevange.

Gee dus altyd die instruksies terwyl jy ál die leerders se aandag het. (Leaman: 15)


Wat is die nut van nasien of terugvoering?

Na ’n ontleding van letterlik duisende klaskamerstudies in Amerikaanse skole

oor die impak van terugvoering op leerdervordering was die finale slotsom:

’n Onderwyser se terugvoering is “die kragtigste enkele aksie wat prestasie

bevorder.’’ (Nash: 65) Om vir leerders te skryf, “Goed”, beteken nie

veel as hulle nie weet wat die verwagtinge was

en of hulle sal kan verbeter nie.

As hulle besig is met ’n taak en jy wag eers

tot hulle klaar is om die punt of die terugvoering

te gee, help dit beslis veral nie die swakker

leerders om die volgende keer beter te skryf nie.

Nie eens as jy vriendelik vir die klas sê, terwyl

hulle besig is om te skryf: “Onthou, as julle ’n

probleem het, moenie aarsel om vir my te kom

vra nie.”

Die belangrikheid van terugvoering terwyl

die leerders besig is, kan vergelyk word met ’n

effektiewe tennisafrigter wat die vaardighede van

jou as speler probeer bevorder. Dwarsdeur die

les, kry jy wenke oor hoe jy byvoorbeeld die

raket moet vashou of oor hoe jy jou oog op die

bal moet hou. Dit is hierdie onmiddellike terug-

voering wat jou spel verbeter.

Sal die afrigter doodstil bly en dan ’n uur later

gaan sit en met jou bespreek wat jy alles ver-

keerd gedoen het? Daarom moet leerders, maar

ook onderwysers, riglyne kry terwyl hulle besig

is. (Canter: 138; 142)

Wat kan help, is ’n duidelike afmerklys

sodat almal van die begin af weet wat en veral

hoe hulle ’n taak of ’n werkstuk of ’n huiswerk-

opdrag moet doen. Dit help ook baie meer as

hulle eers sélf hul skryfstukke aan die hand van

die nasienmatriks beoordeel vóór hulle dit vir die

onderwyser met die rooi pen ingee.

Gee altyd vir die leerders, voor die einde

van die periode, kans om na mekaar te draai

en te gesels oor wat hulle geleer het. Nash (p.

69) vertel van ’n Engels-onderwyser wat aan die

begin en ook aan die einde van die periode

hierdie “turn and talk” strategie gebruik het

om uit te vind of al die leerders die werk voor die

einde van die periode duideliker kon verwoord.

Die onderwyser het uitgevind dat, as albei leer-

ders onseker is, hulle makliker hand opsteek

en raad vra. (Dit is iets wat ’n leerder gewoon-

lik nie graag individueel doen nie.) Hulle het nou

kans om saam te dink, te ontleed en om waarde-

volle terugvoering vir mekaar te gee.

Om ook oor na te dink ... 1. Laat hulle, in plaas van handopsteek, hulle

antwoorde op jou eerste vraag oor die werk

aan die begin van die periode in hul eie

woorde in hul werkboeke neerskryf. Dan is

almal betrokke – nie net die paar slimmes

wat gewoonlik hand opsteek nie. (Sotto: 206)

2. Jare lank is dinkskrums (“brainstorming”)

hoog aangeprys en dikwels gebruik. Almal

sit in klein groepies en dink saam aan alle

moontlike oplossings vir ’n sekere probleem

of vraag. Ongelukkig is die antwoorde wat

hulle so saam bedink gewoonlik nie veel

beter as dit wat ’n enkele leerder op haar eie

sou uitgewerk het nie. (Sotto: 212)

3. Soms voel die leerders ook daar is in elk

geval nie juis veel nut om ’n sekere saak lank

in groepe te sit en bespreek nie, want die

onderwyser weet mos in elk geval klaar wat

die antwoord is. (Sotto: When Teaching

becomes Learning: 216)

Waarom nie ’n lesing nie? Die antwoord is eenvoudig: Byna niemand kan

24 uur later iets meer as ’n fraksie van die

inligting onthou wat jy in ’n lesing gehoor het

nie.

Jy as onderwyser gaan daar voor in die klas

tekere, kyk na almal in die klas, beheer almal,

maar ... dikwels is dit net jy wat aan die einde

van die periode baie meer van die onderwerp

weet as voorheen.

Probeer dus liewer die voorstelle hierbo.

______________________


Banke in rye of tafeltjies in groepe? Banke in rye of tafeltjies in groepe − maak dit saak? Ja, navorsing het bewys dat die

uitleg van jou klaskamer ’n impak het op wat en hoeveel jou leerders leer. (Greg Ashman, TES Magazine 17 Oktober, 2014)

Voordele van groepwerk

Dit laat die groeplede na hulself kyk en

dwing hulle om te reflekteer.

Dit onwikkel elke lid se identiteit as hy of sy

’n sekere rol of doel het.

Hulle moet iemand anders se standpunt

probeer insien. So ontwikkel hulle (hope-lik)

empatie en deernis.

Dit bevorder elkeen se verantwoordelikheid.

Hulle kry kans om effektief te kommunikeer.

Dit help om verhoudings te bou, dalk met

klasmaats met wie hulle andersins nie sou

gesels nie. (Prentis & Parrot: 111)

Sommige onderwysers voel dit maak nie saak

waar hul leerders sit nie solank hulle net stil sit

en stil bly.

Vanaf ongeveer 1970 word aanbeveel dat

leerders in groepe moet werk. Baie klaskamers

is dus so gerangskik. Maar dit is nie ’n uitge-

maakte saak dat dit wel onderrig bevorder nie.

Een van die berugte gevolge is dat dit tot wan-

gedrag kan lei.

Baie navorsing is al hieroor gedoen, onder

andere deur prof. Kevin Wheldall van Australië.

Sy bevinding (nie juis verrassend nie) was dat,

as leerders individuele take moet doen, dit beslis

beter is as hulle in rye sit. Leerders bly – so het

talle studies bevind – ongeveer 70% van die

tyd gefokus as hulle deel is van ’n groep, teen-

oor 88% van die tyd as hulle in rye sit.

Natuurlik maak dit sin: As leerders in groepe

sit, is sommige met hul rugkant na die onderwy-

ser en kyk hulle in die gesigte van hul maats,

wat net te gretig is om hul aandag op te eis.

Groepe is dus dikwels problematies. Daar is

baie navorsing oor die probleem van leeglêery

of agteroorsit − daardie neiging van baie leer-

ders wat net wil sit en wag dat die ánder in die

groep die werk doen. Om dit uit te skakel is die

volgende twee voorwaardes nodig:

Groepwerk moet altyd ’n sekere doel hê,

byvoorbeeld hoër punte of ’n langer pouse

vir die groep wat wen.

Die groep se sukses moet afhang van elke lid

se bydrae. Elkeen moet dus presies weet wat

gedoen moet word en hoe dit gedoen moet

word.

Hoe maak jy seker almal in die

groep werk ewe hard?

’n Oplossing is: die groep mag nie self besluit

wie die terugvoering aan die klas gaan gee

nie. Wys self, net voor die terugvoering begin,

’n spesifieke leerder in elke groep aan. Dit

verseker dat elke lid van die groep die opdrag

moet verstaan.

Greg Ashman is ’n onderwyser by Ballarat

Clarendon College in Victoria, Australië.

As jy meer as 40 leerders in jou klas het, sien jy seker nie kans vir groepwerk nie. Volg hierdie wenke (Rebecca Adler, 2 Maart 2015 Edutopia Consulting Online Edition)

1. Sê een lid van elke groep gaan gevra word om op die ander groepe te gaan “spioeneer”.

2. Beklemtoon dat regte spioene hul werk stilletjies doen. Die leerders moet dus gaan “afkyk”, sonder

om die werk of konsentrasie van die lede van die ander groepe te onderbreek.

3. Gee ’n opdrag soos: “As een van die spioene by julle tafel kom, mag julle nie julle werk toehou of

keer dat sy inligting kry nie. Ignoreer die spioen en gaan voort met julle bespreking of werk.”

4. Op ’n sekere oomblik (deur die onderwyser bepaal) verlaat die “spioene” hul eie groepe en gaan na

die ander groepe om idees, antwoorde of voorbeelde na hul eie groep terug te neem. Vir sommige

leerders moet jy sê presies watter inligting hulle moet soek, byvoorbeeld: “Gaan kyk by Tafel 6.

Hulle het ’n interessante manier waarop hulle die opdrag ingedeel het. Dalk kan julle groep dit ook

so doen.”

Natuurlik werk hierdie strategie net as ál die groepe aan soortgelyke projekte werk en so hul eie werk

kan uitbrei of kan verbeter. Onthou ook: Die doel is nie om te kyk watter groep “wen” nie; jy wil hê

almal in die klas moet by mekaar leer. (Harris: 7)


Kommunikasievaardighede

Afmerklys Skryf in: 0 = Het dit glad nie gebruik nie. 1 = Gebruik dit, maar baie swak. 2 = Gebruik

dit redelik goed. 3 = Gebruik dit baie goed OF gebruik dit dikwels of toepaslik.

NAAM: _______________________

1. STEL JOUSELF IN OP DIE ANDER 1.1 Let op as iemand anders wil praat.

1.2 Respekteer, konsidereer die ander.

1.3 Fokus op die persoon wat praat.

1.4 Wag tot die ander persoon klaar praat.

1.5 Deel dan eers jou eie idees en/of gevoelens.

2. LUISTER NA DIE ANDER WAT PRAAT

2.1 Kyk na die spreker.

2.2 Moenie onderbreek nie. Sê “Verskoon my” as jy

wel moet onderbreek.

2.3 Vra die spreker om voort te gaan.

2.4 Sorg vir ’n oomblik stilte na die spreker klaar is.

3. BETREK ALMAL

3.1 Vra die ander wat stil bly om ook te praat.

3.2 Almal moet gelyke kans/beurte kry om te praat.

3.3 Vra vrae en aanvaar antwoorde.

3.4 Gebruik hulle name.

4. LAAT ALMAL GOED VOEL 4.1 Stel belang in wat die ander sê.

4.2 Bedank die ander.

4.3 Komplimenteer hulle.

4.4 Vertel wat jou gehelp het of wat jy geleer het

5. SLUIT AAN BY WAT DIE ANDER SÊ 5.1 Onthou wat die ander sê.

5.2 Gebruik die ander se woorde en idees.

5.3 Hoe verskil/stem dit ooreen met jou idees.

5.4 Beskryf dit wat jou raak.

5.5 Hoe voel of dink die ander groeplede?

5.6 Som die ander se gedagtes en gevoelens op.

5.7 Bespreek en los die probleme op.

TOTAAL


Sosiale vaardighede wat alle leerders moet kan bemeester

Net soos onderwysers op die vakinhoud wat moet fokus, moet hulle ook gereeld fokus op

sosiale vaardighede. Natuurlik sal dit die leerders nie slimmer maak of akademies beter

laat presteer nie, maar vaardighede, soos die volgende, sal jou leerders meer ontvanklik

maak om te leer en te konsentreer.

Alle hoërskoolleerders behoort die volgende te kan doen.

1. Sê altyd “asseblief”, “verskoon my” en “dankie” as jy met die onderwysers, maar ook met

jou maats praat.

2. Jy moet weet hoe hard of hoe sag jy moet praat – ook aan die begin van die periode en

nadat die klok gelui het vir die einde van die periode.

3. Luister wat iemand anders (die onderwyser, maar ook jou klasmaats) vir jou sê. Moenie

die persoon onderbreek of onnodig in die rede val nie.

4. Jy is verantwoordelik vir jou gedrag. Probeer dus woedeuitbarstings of enige lelike

aanmerkings onderdruk.

5. Vra verlof voor jy iemand anders se besitting neem of gebruik.

6. Moenie onvanpaste taal soos vloekwoorde of beledigings gebruik nie. Dit raak elke keer al

hoe makliker en later is jy bekend as iemand wat maklik lelik praat.

7. Gooi gebruikte sneesdoekies, papierservette, ensovoorts in die vuilgoeddrom – nie op die

vloer of in die skoolbank nie.

8. Sit mooi regop in jou skoolbank of op jou stoel, behalwe as jy siek voel.

9. Kom stil in die klas in as jy laat is of nadat jy die klas verlaat het sodat jy nie die ander

leerders steur nie.

10. Steek jou hand op as teken dat jy die onderwyser se aandag wil hê of as jy die antwoord

op ’n vraag weet of as die onderwyser jou moet kom help.

11. Wys dat jy aandag gee deur na die spreker se gesig te kyk.

12. Respekteer jou klasmaats se waardes, geloof en lewenservarings.

13. Gebruik die gepaste aanspreekvorme of die toepaslike name as jy met die onderwyser of

met jou klasmaats praat.

14. As die onderwyser nie in die klas is nie, moet jy voortgaan met jou werk en die

klasreëls nakom.

15. Doen of sê iets moois vir iemand anders. Maak seker die ouers weet watter vaardighede of goeie maniere jy en jou kollegas van die leerders verwag sodat hulle dit ook by die huis van hul kinders kan verwag en kan inoefen.

Bronne: Julia G. Thompson. 2011. Discipline Survival Guide for the Secondary Teacher, p 184 & p. 23

Melanie Moran. 27 Sept. 2011. “Top 10 Social Skills Students Need to Succeed”, Vanderbilt University.

[email protected].


Vyf breingim-idees VRAAG: Waarom is dit nodig? ANTWOORD: Die gemiddelde aandagspan van ’n tiener is 15 tot 20 minute. Die gemid-delde periode is 45 tot 50 minute. Dit is dus ’n uitdaging om almal die hele tyd gefokus te hou. Beplan dus breinvonke of breinbrekies (“brain breaks”) tussen die dele van jou les. Of ten minste ná die eerste 20 minute. Ons breins is ingestel op enigiets wat nuut of verras-send is, daarom gee ons dadelik aandag aan enige nuwe stimulus in ons omgewing wat dreigend klink of lyk of wat iets anders is. Dit is natuurlik ’n wonderlike voordeel, want ons oorlewing as spesies het nog altyd afgehang hiervan. Ons as onderwysers moet dit dus in ons klasse gebruik. (Desautels by wwww.edutopia.org., 14 Jan. 2015) Die volgende metodes of tegnieke help om bloed en suurstof na die brein te voer. Daarna sal die leerders (en hul onderwysers) opnuut kan fokus.

1. ’n Energie-opkikker

Sit lekker gemaklik op jou stoel. Laat sak jou

kop en jou skouers ... Plaas jou hande, met jou

vingerpunte teen mekaar, op die tafel of op die

bank. Asem diep en staaadig in ... Maak jou rug

reguit terwyl jy jou kop oplig en opkyk. Asem

weer staaadig uit terwyl jy jou kop stadig laat

sak en weer afkyk op jou hande op die bank.

Ontspan ... Herhaal dit ’n paar keer.

2. Asemhaling

Goeie, gekontroleerde asemhaling is baie be-

langrik – natuurlik ook vir onderwysers.

Probeer heel eerste die onderste deel van jou

longe vul. (’n Mens kan dit doen as jy staan, sit

of lê.)

Sit jou hande plat en liggies op die onderste

deel van jou ribbekas. Die vingerpunte van jou

twee hande moet net-net aan mekaar raak.

Haal stadig en natuurlik asem: in ... en uit ...

As jy asemhaal, moet jou maag uitdy aan die

begin van jou inaseming. Moenie jou borskas

beweeg nie.

Hou jou asem in so lank as moontlik …

Ontspan dan jou spiere en blaas jou asem

stadig en egalig uit. Dit is hierdie uitblaas wat

belangrik is vir ontspanning. (Wright: 5) OF:

Sit een hand naby jou neus (sonder om daaraan

te raak) en een hand op jou maag. As jy inasem,

moet jy voel hoe jou maag uitdy. As jy uitasem,

moet jy die warm lug teen jou hand voel. Fokus

een minuut lank hierop. As jy aan enigiets

anders as jou asem dink, moet jy dit as ’t ware

saam met jou asem uitblaas ... (Desautels)

3. Lui, groot 8’s

Gee die volgende opdrag:

Strek jou linkerarm voor jou uit met jou duim na

bo. Trek die vorm van ’n groot 8 in die lug. Die

agt moet plat op sy sy lê as jy dit namaak in

groot, stadige bewegings. Fokus met jou oë op

jou duim wat beweeg.

Sonder om jou kop te beweeg, maak jy drie

stadige, groot 8-vormige bewegings.

Herhaal dit nou met jou regterhand.

Daarna klem jy jou vingers saam en doen dit

nog drie keer. (Alastair Smith: 71)

4. Staan op en strek jou uit

Fisiese bewegings verbeter die leerders se kon-

sentrasie omdat dit hulle meer energie gee. Die

maklikste manier is om hulle een of twee keer

gedurende ’n periode te vra om op te staan en

hulle dan uit te strek. Doen dit veral as jy sien

hulle is traag of dooierig of slaperig. Hulle moet

vinnig opstaan, langs hulle bank of stoel staan,

’n paar eenvoudige strekoefening doen en

dadelik gaan sit. (Marzano, 2007: 111)

5. Musiek laat almal ontspan

By Tafelbergskool in Parow, ’n skool vir leer-

ders met lees- en/of leergestremdhede, gee die

onderwysers een keer in elke periode vir hul

leerders ’n breinbrekie (“brain break”).

Joleen de Villiers, die Afrikaansonderwyser,

speel vir haar EAT-leerders Afrikaanse musiek.

Almal moet hul penne neersit, diep asemhaal en

... net luister − of hul lywe saam met die ritme

beweeg of hulle kan saggies saamsing. Daarna

konsentreer almal beter. Tydens my klasbesoek

in 2015 was “Kaptein, span die seile!” die leer-

ders se gunsteling.


’n Gedragskode vir ons klas

Gee, indien moontlik, altyd jou instruksies of enige opdragte vóór jy die toets of werkvel

uitdeel. Hoekom? Want die meeste mense (en veral kinders) hou op luister as hulle iets

het om te lees. Onthou ook: leerders is meer geneig om reëls te volg wat hulle self

geformuleer het. Maak dus seker hulle kan sien jy waardeer hulle aandeel of

terugvoering. Hulle moet voel hulle was deel van die proses. (Holloman & Yates: 26)

Stap 1:

Gee die volgende instruksies: 1. Ek gaan vir julle elkeen ’n bladsy gee. Julle

moet twee verskillende lyste neerskryf: een

lys op die eerste bladsy; jou tweede lys skryf

jy die bladsy wat vasgekram is.

2. Op Lys 1 skryf jy al die dinge neer wat jy

vanjaar in hierdie klas wil doen om beter te

vaar, om goeie punte te behaal. Dink byvoor-

beeld aan: op jou eie lees, groepwerk, aante-

keninge kry om te leer ... Enigiets sodat jy in

die eksamen goed kan vaar.

3. Op Lys 2 (agteraan vasgekram) moet jy die

volgende neerskryf: Watter soos gedrag

verwag jy van die ander leerders in die

klas? Anders gestel: Hoe moet jou klasmaats

optree sodat dit vanjaar vir jóú lekker in die

klas sal wees?

4. Ek gaan julle net ___ minute gee om die twee

lyste in te vul. Moet vir niemand wys wat jy

skryf nie. Na ___ minute gaan ons dit saam

bespreek.

Stap 2:

Na almal klaar is met hulle lyste. 1. Vra vrywilligers om voor te lees wat hulle op

Lys 1 geskryf het, en daarna wat hulle op Lys

2 geskryf het.

2. Jy, of een van die leerders, kan dit op die

bord skryf.

3. Almal besluit nou saam oor ’n voorlopige

Gedragskode vir julle klaskamer. Dit be-

hoort net die dinge te bevat wat almal dink

sal help sodat almal kan leer en lekker kan

saamwerk.

Jy kan die Gedragskode hierna oortik of op ’n

plakkaat skryf. Almal moet dit die volgende dag

onderteken. (Maak, tydens die bespreking, eers

seker of daar enige besware van leerders is teen

die ondertekening van julle dokument.)

As jy ’n oproerige klas het, ignoreer eenvou-

dig die leerders wat nie wil deelneem nie, sodat

hulle nie die bespreking kan ontwrig nie. Maar

maak seker hulle weet baie goed dat disrespek

een van die grondliggende voorwaardes in jou

klas is en dat dit nie geduld kan word nie − en

gaan dan voort met die res van die leerders.

(Johnson, 2012: 72)

Jy kan ook die volgende byvoeg: “Julle besef

natuurlik dat ons klaskamerreëls, dit wil sê hier-

die riglyne, julle nie net in hierdie klas en in die

skool sal help nie, maar ook buite die skool. As

julle na skool, by die huis of byvoorbeeld op die

sportveld ook so optree, sal ander mense dit

dadelik agterkom.”

Dit is belangrik dat dit nie net woorde op ’n

bord of op ’n plakkaat bly nie. Die leerders moet

dit letterlik “inoefen” of dramatiseer, sodat

almal presies weet wat word byvoorbeeld

bedoel met “tree met respek op”. Jy kan sê:

“Die doel met hierdie gedragskode in hierdie klas

in hierdie skool is om julle te help om nou reeds,

in graad __, die regte keuses te maak. Maar julle

sal sien, dit gaan julle ook help om reg op te tree

en die regte keuses te maak, buite die

skoolterrein.” (Holloman & Yates: 27, 29)

Onthou: Jou leerders hou jou dop en kyk

hoe betoon jy, as volwassene, respek teenoor

die leerders, die ander onderwysers en die

skoolhoof. Dit wat jy as onderwyser, as volwas-

sene, sê en doen, moet die model wees wat hulle

moet navolg. (Holloman & Yates: 37) Waarom is

dit so belangrik? Want ons almal weet dat die

meeste leerders, as hulle wel ’n klas wil ontwrig

of wil begin gesels of iets onbeskofs wil sê, beslis

nie eers na die plakkaat met die lys reëls teen die

muur gaan kyk − en dan besluit om mooi soet te

wees nie. (Bluestein: 190)

_______________________


Die kommentaar van ’n paar Afrikaansonderwysers tydens Universiteit Pretoria se Lenteseminaar,

18 September 2015

Die vrae was:

Enige dissiplineprobleme en waarom? EN

Raad aan nuwe /ander Afrikaansonderwysers?

Marina Fourie – Uitzig Primary Probleme: Die leerders kom dikwels klas toe

sonder boeke en hulle het soms ook nie enige

skryfbehoeftes nie.

Raad: Entoesiasme is aansteeklik! My

motto is: “Afrikaans laat my voete dans!” en daarom sing en dans ons in my klas.

Cilan Isel – HTS Pretoria-Tuine Ek het nie probleme nie, want ek dra my passie

vir Afrikaans aan my leerders oor − of ek pro-

beer dit doen. Die leerders ken my klaskamer-

reëls en hulle weet ek is nie bang om ’n ouer

direk, daar voor in my klaskamer, te skakel

indien ’n leerder ’n tweede maal oortree het nie.

Raad: Die idioom, dat jy ’n perd tot by

die water kan bring, maar jy kan hom nie maak drink nie, is nie waar nie. Ek het ’n dosent gehad wat gesê het: “Voer die perd sout tot hy dors genoeg is en dan sal hy self begin drink!”

Elsabé Bester – Maragon Private Schools Olympus Probleme: Geen dissiplineprobleme nie: Ek is

georganiseerd, voorbereid, toeganklik, vriende-

lik, regverdig, konsekwent, lief vir my vak en

vir die kinders en het ’n goeie humorsin. O ja,

en ek werk met ’n “buddy system” en ek stel

hoë verwagtinge aan elkeen. My sêding is:

“Wees die beste jy!”

Raad: Leer om vir jouself te lag. Weet

jy gaan foute maak! Maar wees jouself ook genadig.

Marika Rossouw – Hoërskool Volksrust Probleme: Min probleme, want ons het ’n

waardestelsel in ons skool. Dit word deeglik

bespreek: Een waarde per dag. Op hierdie

manier word die gedrag intern gereguleer; dit is

nie eksterne motivering (d.w.s. reëls) nie.

Ek het wel soms probleme, want ek stel nie

altyd die perke behoorlik nie en omdat ek ’n

jong onderwyser is, is daar leerders wat my

prbeer “uittoets”.

Raad: Motiveer die leerders baie en

gee gedurig presiese terugvoering oor goeie gedrag. Kinders wil hê jy moet hulle goeie gedrag ook raaksien; nie net hul swak gedrag nie.

R.S. Paterson − Rosina Sodibane Probleme: Ek het min probleme, want ek gee

die hele tyd klas; van die eerste minuut tot aan

die einde van die periode. En ek sorg elke dag

vir iets interessants wat hulle moet weet. Ek

het wel soms probleme, want die nuwe leerders

het nog nie geleer dat ek vriendelik is, maar ek

is nie hulle vriend nie.

Raad: Wees te alle tye konsekwent ten

opsigte van dissipline.

C van Staden – Eric Louw Probleme: Ek het geen dissiplineprobleme nie,

want ek het goeie klaskamerbestuur en die leer-

ders weet daar word in my klas gewerk, maar

hulle weet nie altyd wat die modus operandi van

die dag gaan wees nie. Dus verskillende

onderrigstyle.

Raad: Beplan en wees voorbereid;

wees altyd een stappie voor die leer-ders. My motto is: “Wees slaggereed, maar hou die slagveld bloedloos.”


Werk saam met jou kollegas

Maak seker jy weet wat is julle skool se gedragskode. Wat is, volgens jou,

“goeie” gedrag en wat is “onaanvaarbare” gedrag? Stem jy en jou kollegas

presies ooreen wat dit betref? Julle moet almal konsekwent wees oor

byvoorbeeld vloekery. (Thody: 39−40)

Is daar gemeenskaplike prosedures

by julle skool oor sekere aspekte

soos die volgende? Huiswerkopdragte. Hoe moet dit nagesien

word? Elke dag? Moet die onderwyser deur

die klas loop en by die werk parafeer?

Moet al die onderwysers op ’n klaslys aan-

teken as leerders nie hul werk gedoen het

nie? Hoe word dit opgevolg?

Hoe moet jy optree of wat moet jy sê as die

klok aan die einde van die periode lui en die

leerders moet die klas verlaat?

As jy nie voor die tyd hiervan seker gemaak het

nie, sal jou leerders jou gou wys en ... dalk is dit

heeltemal verkeerd. Boonop moet jy onthou dat

alle nuwe leerders moet aanpas by verskillende

onderwysers wat dalk elkeen hul eie unieke stel

reëls het. Vir wie is hulle die bangste? (Nash:

20−21)

Al is dit net julle as vakspan, moet julle leer-

ders presies weet wat julle van hulle verwag.

Soos die graad 12-groep Afrikaans EAT-leer-

ders in Augustus 2015 tydens die mondelingmo-

derering by Hoërskool Milnerton gesê het: “as

’n mens instap by enige een van die Afrikaanse

onderwysers weet jy dadelik hoe jy moet optree.

Jy weet daar is nie tyd vir speletjies nie; in

daardie klasse moet jy die hele periode werk!”

Ron Nash (wat honderde skole in Amerika

besoek het) sê hy kan onomwonde verklaar:

Die onderwysers by die skole waar al die

vakonderwysers as ’n span saamwerk, is baie

gelukkiger en ook beter op die hoogte van

nuwe praktyke as die onderwysers van die

skole waar elke onderwyser sy of haar klas-

kamerdeur toemaak en hoop die leerders

vaar nie in die eksamen swakker as die

kollega se leerders in die klaskamer verder in

die gang nie.

Om dit te bereik, moet die kollegas mekaar se

klasse bywoon – nie om te kritiseer of te evalu-

eer nie, maar om by mekaar te leer.

Net so, beklemtoon Nash, moet dit nie net die

taalonderwysers wees wat sekere eise stel ten

opsigte van die skryfwerk van hul leerders nie.

Die taalonderwysers moet ook nou saamwerk

met al die kollegas wat inhoudsvakke gee sodat

almal besef wat verstaan word onder uitstekende

skryfwerk, byvoorbeeld paragrafering en die

uitskakel van oorloopsinne. (Nash: 86, 88)

As julle as skool ’n kultuur van respek en

verantwoordelikheid wil hê, moet almal dit

onderrig en dus ook demonstreer. As almal dit in

die eerste paar weke doen, sal al die leerders

weet hulle moet so optree om suksesvol te kan

wees en sal dit outomaties gebeur. (Braxton,

Brewe & Quirin) (Vergelyk ook die kommentaar

van Marika Rossouw van Hoërskool Volksrust

op p. 26.)

__________________________

Vraag en antwoord(e)

As jy ’n vraag vra, moet jy altyd wag vir ’n respons. Gee almal kans om te dink aan ’n antwoord. Nadat jy gewag het, noem jy die naam van die leerder wat moet reageer. Waarskuwing: Jy moet dit inoefen EN jy moet jou leerders leer hoe om te wag en stil te bly tot jy een van hulle by die naam noem. (Thompson: 219)


Hoërskoolonderwysers van Metro-Noord aan die woord in 2015

Grootste dissiplineprobleme Geselsery in die klas.

Sommige leerders toon geen respek vir die

onderwyser of vir hulle medeleerders nie.

Impulsiewe gedrag, bv. leerders wat ant-

woorde uitskree. In ons onafhanklike skool

is daar leerders met aandagafleibaarheid of

leerders wat hier is juis as gevolg van ’n

gebrek aan dissipline in hul vorige skole.

O, daar’s te veel ongeskikte, onmanierlike

kinders! Ek wonder altyd of hulle by hulle

huise ook so optree.

Die klasse is te groot. In ons skool het ons

oorvol klasse van 50 leerders en meer.

Word hulle dalk in die laerskool toegelaat

om vir driekwart van die periode nie te

luister nie? Dis die indruk wat ek van ons

graad 8’s kry.

Baie afwesighede. Hulle gebruik dit later as

verskoning vir huiswerk wat nie gedoen is

nie.

Sommige EAT-leerders is baie negatief

teenoor Afrikaans. Hulle voel dis onnodig

om dit te leer, want hulle het net 30% nodig

om te kan slaag.

Leerders wat sukkel Sommige van ons ouers stel skynbaar

glad nie belang nie; hulle kom haal nie

eers hul kinders se rapporte nie.

Ek het baie leerders in my klasse wat oorge-

plaas is en wat dus die nuwe jaar met ’n

groot agterstand begin. En van die ander

wéét hulle hoef vanjaar nie te leer nie, want

hulle gaan mos oorgeplaas word.

Die gaping tussen die laerskole se stan-

daard en dit wat ons in die hoërskool van

die gr. 8-leerders verwag, is te groot.

Elke jaar is daar meer leerders in gr. 8

wat nie verstaan wat hulle lees nie of wat

selfs glad nie kan lees nie. Is daar nie

iewers kundiges wat leiding kan gee oor hoe

ons dit moet hanteer nie?

Die ander onderwysers in ons skool vereis

nie dieselfde standaarde as ons taalonder-

wysers wat bv. spelling en taalgebruik betref

nie. Dit bemoeilik ons taak, want dit is net

ons wat die spel- en taalfoute merk.

As ons net kleiner klasse EN minder na-

sienwerk kon hê! Dan kan ’n mens jou

klasse interessanter maak en meer vasleg-

ging doen.

Ons leerders kom uit ’n plakkerskamp. Die

meeste is “ouma-kinders” of enkelouer-

kinders.

Ons ouers help skynbaar glad nie hul kin-

ders by die huis as hulle in graad 1 en 2

begin lees nie. Baie ouers besef nie (soos

ons wat self onderwysers is) dat hulle nie

net van die skool kan verwag om hulle kin-

ders te leer nie!

As ouers net meer wil belangstel en vir

hul kinders boeke koop wat hulle self kan

lees en geniet!

Tegnologie regeer deesdae die kinders se

lewens! Dis die groot probleem.

Met oueraande erken al die ouers dat hulle

kinders byna die heeltyd op sosiale media is.

– Fairbairn College

Optrede of maatreëls wat werk Speltoetse elke dag! Die woorde wat ge-

reeld verkeerd gespel word, het ek opgeplak

sodat die leerders dit kan sien.

Agterstallige werk: Ons bel die ouers en die

leerder moet die werk daardie selfde dag

inhaal; anders kry hy of sy nul. – Tygerberg

Ek gee nooit ’n nul nie. As die werk nie

gedoen is nie, moet die leerder die pouse in-

bly en dit dan doen of voltooi. As leerders

nie mondeling voorberei het nie, praat hulle

onvoorbereid oor hulself of oor hul troetel-

dier. Dus penaliseer ek hulle net daar. –

Bosmansdam

’n Mens wil graag leerders hê wat bereid is

om hard te werk, leerders met ’n sterk

werksetiek. Ongelukkig kry die leerders by

ons skool wat nie ’n das aanhet nie, meer

strafpunte as die leerders wat nie huiswerk

gedoen het nie! Dit maak my skoon raadop.

Karina Schreuder, Melkbos Privaat My raad is: Wees konsekwent. Kyk ELKE dag

of die huiswerk gedoen is. Ek plak ook

plakkertjies in hul boeke by spogwerk; hulle is

MAL daaroor!


Anita Voges, Afrikaans-vakhoof, Bosmansdam Wees georganiseerd

1. Ek het bokse met elke graad duidelik daar-

op: Die leerders sit self hul skryfwerk daarin

sodra hulle klaar is.

2. Ook ánder bokse met die grade op: Daarin

sit ek my notas vir elke klas, dit wat ek nog

moet uitdeel. As hulle afwesig was, moet

hulle self daarin gaan kyk vir die notas.

3. Die leerders moet elke dag, vóór hulle in-

kom in die klas, weet wat hulle in daardie

betrokke periode gaan doen.

4. Hou die verrassingselement ’n geheim, bv.

’n speletjie, musiek of ’n video.

5. Al my werk is op PP; ek kan dus maklik van

een element of aspek na ’n ander oorskakel.

Prys, prys, prys!

As hulle één oulike sin skryf, moet hulle dit

weet. Die meeste van ons leerders kom uit swak

of moeilike huislike omstandighede; tog doen

hulle hul deel. Ek dink dis omdat ons hulle aan

hulself laat glo en hulle menswaardigheid gee.

Fokus op skryfwerk

Stelwerktyd moet regtig kreatiewe skryfwerk-

tyd wees. Ek sê altyd vir my leerders: “Jy het tot

hier gekom en almal het vir jou gesê jy moenie

mors nie. Maar hiér knip ons en plak ons en

kleur ons in en ons versier ons Vraestel 3! Jy

moet self weer kreatief raak, net soos jou skryf-

werk!” Hulle hou daarvan, veral die meisies.

(“Bosmansdam se leerders se Skryfjoernale is werklik iets besonders.” − Adinda Vermaak)

Ons lees goeie opstelle voor en bespreek dit,

en ook dele uit boeke, byvoorbeeld van Deon

Meyer. Selfs Engelse skrywers, soos James

Patterson. Ons kyk na sy kort sinne en sy kort

hoofstukke. Omdat hy nie alles aan die leser

uitblaker nie, lei dit tot spanning.

Dissiplineprobleme

Ek het regtig nie dissiplineprobleme nie. Dalk is

dit omdat ek entoesiasties is oor Afrikaans. Ek

glo: Belangeloosheid lei tot swak dissipline. Ek herhaal gereeld en gee altyd ’n algemene

oorsig van dit wat ons gedoen het. En ek maak

grappies met die stouterds en betrek hulle sodat

hulle voel hulle word ook aanvaar.

Ten slotte: In my 27 jaar ervaring as onder-

wyser het ek al dikwels gesien: Onderwysers

wat op kinders skel en skree, verlaat die onder-

wys as gevolg van stres. Hulle kom nooit reg

nie.

Tessa Stevenson, Riverside College Ek glo aan die herhaaldelike implementering

van dit wat jy van die leerders verwag. Moenie

moed opgee nie!

1. MOENIE skreeu nie! Dan het jy klaar

verloor. ’n Ferm stemtoon en houding is

noodsaaklik én genoeg.

2. Maak jou klasse interessant en hou die taal

lewendig!

3. Ek spreek ná die periode die leerders wat

hulle onvanpas gedra het individueel aan.

Dan beklemtoon ek veral hul positiewe

eienskappe.

4. Ek gebruik juis die probleemleerders om

sekere takies vir my te doen.

5. Die korrekte plasing in die klas is noodsaak-

lik. Ek sit leerders wat probleme skep langs

die kante en voor in die klas.

6. Die leerders moet besef jy gee om vir hulle

almal en wil net die beste vir hulle hê.

DeVerra Vollgraaff, adjunkhoof, Edgemead Hoe voller die les ingepak is met “dinge” wat

die onderwyser geïnisieer het, hoe minder is

daar kans vir leerders om onhebbelikhede uit te

dink of streke uit te haal.

Ek begin graag ’n les met die dag se koerant,

Die Burger. (Die HoverCam werk fantasties –

amper soos die outydse oorhoofse projektor, net

veel eenvoudiger.) Ek lees/vertel een tot drie

nuusbrokkies uit die koerant – gewoonlik die

voorbladstories, terwyl dit voor in die klas

gewys word.

Die leerders se boeke móét reeds ooplê op

hul banke met die dag se datum en met die

woord “Koerantwerk” bo-aan. Woordeskat

(net ’n paar woorde) en miskien ’n taalbeginsel

word bespreek of verduidelik.

Direk daarna begin ons met die dag se werk.

Soms skryf ons 5 tot 7 minute oor ’n spesi-

fieke onderwerp.

Ek stap deur die klas en lees van hulle sinne.

Ek skryf dikwels een of twee van hul eie sinne

op die bord en ons bekyk dit saam taalkundig. Ek sit NOOIT in ’n klas nie. Ek beweeg op en

af en as hulle werk moet doen, gee ek elke 5 tot

10 minute terugvoering – of almal klaar is met

die stukkie werk of nie.

Lees: As ons moet lees, word dit ook interak-

tief gedoen; anders sit ’n klomp net en staar of


lê met hul koppe op hul arms en netnou slaap

die hele klas en ek lees op my eie voor.

Dissiplineprobleme

Ja, ek het ook soms probleme, maar daar is min

dinge soos ’n uiters goed voorbereide les om

swak dissipline mee te troef.

Nog ’n wenk: Begin elke dag nuut; moenie

aan die begin van die periode met enigeen in

die klas baklei nie.

Herhaal die opdragte soos jy deur die klas

loop en raak liggies aan ’n skouer as die boek

byvoorbeeld nog nie oop op die tafel lê nie.

Mondeling

Ek deel die klas in groepe van min of meer tien

leerders.

Elke groep kry ’n spesifieke datum wat hulle

in hul dagboeke moet skryf. ’n Week voor die

tyd is daar ’n “Herinner aan”.

Ek sorg altyd dat daar iets ekstra is om te

doen as te veel lede van die betrokke groep

daardie dag wanneer hulle groep mondeling

moet doen afwesig is. Gewoonlik iets interes-

sants om te lees – wat hulle dan vir hul eie lees-

werk op hul leeslys moet aanteken. Ek maak

baie gebruik van ou koerante. Hulle móét almal

ekstra lees.

Ek het al gesien: As ’n mens net een monde-

lingdatum vir die hele klas gee, wil niemand

eerste praat nie en omdat hulle weet die hele

klas sal nie in daardie een periode kan praat nie,

is die verskonings baie meer.

Dalene Morrison, Sunningdale Privaatskool

Die ouers se rol

As die ouers nie omgee oor hulle kind se skool-

werk nie, gee die kind gewoonlik ook nie om

nie. Ouers laat ook dikwels hulle kinders glo dat

dit die onderwyser se werk is om te sorg dat

hulle slaag. (Die ouers betaal mos die onderwy-

ser se salaris!) Daardie leerders aanvaar dus nie

genoeg verantwoordelikheid vir hul eie

opvoeding nie.

Aan die ander kant is daar weer ouers wat te

veel druk op hul kinders plaas wat kan veroor-

saak dat die kinders óf angstig óf opstandig

word.

Ek weet alle onderwysers sukkel, maar uit

ervaring weet ek baie Engelse kinders het

dikwels nie veel motivering om Afrikaans te

leer nie. Daarom wil hulle nie met die Afri-

kaansonderwyser saamwerk nie – en dit maak

ons stres net erger!

Soms gee ek vir hulle ’n uitdaging: die hele

klas moet saamwerk om te “wen”. As almal in

die klas byvoorbeeld al hulle huiswerk vir die

hele week voltooi het, kry die klas ’n beloning,

maar as een leerder nie saamwerk nie, kry hulle

dit nie.

Ek het ook al vir my graad 9-klas ’n

“manners challenge” gegee: Hulle moes ’n

week lank perfekte maniere demonstreer.

Dit werk met die regte motivering, maar, let

wel, ek moes dit ’n hele paar keer probeer voor

hulle uiteindelik almal saamgewerk het! ‘Nuwe’, redelik onervare EAT-onderwysers Tydens ’n byeenkoms op 15 Maart 2015 het

Wilna Marx, ervare, kundige Afrikaansonder-

wyser van Bosmansdam, vir die ander onder-

wysers in die groep vertel wat sy gedoen het toe

sy aan die begin van die jaar ’n senior klas moes

oorneem en toe besef het daar is leerders wat

baie negatief is oor Afrikaans.

Sy het die drie mees uitgesproke (moeilike)

swart seuns aan die einde van die eerste week

gevra om ’n paar minute na die periode agter te

bly. Sy het vir hulle gesê hulle sien seker sy

sukkel met sommige van die ander en sy wil

mooi vra of hulle haar nie kan help nie. Wat

hulle moes doen, was om as “klaskapteins” op

te tree. Hulle moes byvoorbeeld die huiswerk

in-neem en as sy by ’n bank een van die leerders

help, moes hulle kyk dat die ander stilbly en

voortgaan met die werk. En dit het gewerk!

“Twintig (of dalk veertig) jaar hierna gaan jy waarskynlik nie jou leerders kan onthou

nie, maar hulle sal jou nog steeds onthou. Hulle mag dalk nie jou lesse onthou nie,

maar hulle gaan nog goed onthou hoe jy hulle oor hulself laat voel het. Hulle gaan

veral jou kritiek en jou komplimente onthou, dikwels woordeliks.”

− LouAnne Johnson, Teaching Outside the Box, p. 271.


Die top tien strategieë om goeie gedrag

aan te moedig

Sue Cowley beveel in die tweede uitgawe van haar gewilde boek, Guerilla Guide to Teaching (pp. 150−151), die volgende

strategieë aan om te sorg dat leerders hulle mooi gedra. 1. Wag vir stilte. Sy herhaal hierdie wenk in elke boek wat sy skryf en met ’n goeie

rede, want dit is die enkele effektiefste ding wat onderwysers kan doen om hul leerders

sover te kry om hulle te gedra en om te sorg dat almal behoorlik aandag gee. Die maak nie

saak hoe lank jy aan die begin sukkel nie, moet nooit óóit begin praat as hulle nie almal stil

sit, vir jou kyk en gereed is om te luister wat jy sê nie.

2. Verwag net die beste. Kinders probeer gewoonlik voldoen aan ’n mens se

verwagtinge. Verwag dus altyd van hulle dat hulle sal werk en hulleself onberispelik gedra.

Lyk verbaas (of woedend) as dit nie gebeur nie.

3. Vertel hulle wat jy wil hê. Leerders moet altyd presies weet wat jy van hulle

verwag. Begin dus met: “Ek verwag van julle om stil te wees en te luister as ek praat.” Of

“Ek verwag van julle om in julle banke te bly tot ek verlof gee dat julle mag staan.”

4. Stel hulle voor die “keuse”. Gee aan jou leerders die verantwoordelikheid

om hulle behoorlik of toepaslik te gedra. Waarom? Want dit is immers húlle besluit. As

hulle daarna nie doen wat jy vra nie, moet hulle die gevolge dra.

5. Gebruik daardie dodelike kyk. Nie-verbale boodskappe is baie kragtige

wapens om hulle te dwing tot goeie gedrag. Hulle moet daardie kyk so goed ken dat ’n

enkele kyk ’n leerder se mond sal snoer.

6. Pas jou stem op. Ons stem en ons stemtoon veraai ons gevoelens. Leer hoe om

kalm en ontspanne te klink (selfs al is jy nie), want dan sal hulle beter en makliker vir jou

luister.

7. Prys een, moedig almal aan. ’n Vinnige of ’n enkele woordjie van lof vir die

leerder wat presies doen wat jy gevra het, eerder as om ’n ander (stout) leerder uit te skel,

sal die res van die klas aanmoedig om hulle ook so te gedra.

8. Stel duidelike grense. By die heel eerste ontmoeting moet jy hulle goed laat

verstaan wat jou grense is. Hulle moet weet wat jy in jou klas toelaat en wat is taboe.

9. Stel vir hulle mikpunte. Ons almal wil graag werk of mik vir iets. Sê vir hulle

presies hoe hulle moet optree en hoe hulle moet werk. Gee byvoorbeeld ’n opdrag soos:

“Ek verwag nou van almal om die volgende tien minute doodstil te werk, en ... dit begin

NOU!”

10. Leer om te lag! As jy humor in die klas gebruik, sal hulle agterkom jy is ook ’n

mens. Veral as jy vir jouself kan lag as jy ’n fout maak, sorg dit vir ’n goeie teenwig vir al

die kere wanneer jy streng moet wees.


Tien belangrike lewensvaardighede

Baie onderwysers, nie net in Suid-Afrika nie, dink die meeste leerders word

skynbaar nóóit by hul ouerhuise basiese maniere of hoflikheid geleer nie.

Die onderwysers moet dit dus vir hulle demonstreer en aanleer. Ronald Morrish (Charles: 92−93) beveel die volgende tien vaardighede aan.

1. Beleefdheid Léér hulle hoe om

ander te groet en ook hoe om altyd

“Asseblief” en “Dankie” te sê. Ook hoe om

te luister as iemand anders praat en hoe

om erkenning te gee as iemand iets goeds

gedoen het of hard probeer het.

Demonstreer dit en laat hulle dit daarna

“inoefen” om seker te maak almal in die

klas kan dit doen.

2. Plaasvervanger-onderwyser ’n Mens moet teenoor ander optree soos jy

wil hê hulle moet teenoor jou optree. Wys

jou leerders hoe om enige besoeker te ver-

welkom. Sê ook hulle moet aan die einde van

die betrokke periode vir die onderwyser

hande klap. Een van die leerders moet ook,

namens die klas, die onderwyser bedank

wat kom toesig hou het.

3. Vermy konflik Leer hulle hoe om

te reageer as hulle geterg word, maar

beklem-toon ook dat hulle daardie maats of

mede-leerders, wat moeilikheid kan

veroorsaak, moet vermy.

4. Selfdissipline Natuurlik is dit moei-

lik, maar hulle moet weet dat hulle presies

dieselfde moet optree en werk, selfs al is die

onderwyser nie in die klaskamer nie.

5. Konsentrasie Leer hulle hoe om

iemand te ignoreer wat hulle aandag pro-

beer aftrek. Laat hulle dit een keer inoefen.

Gesels self kliphard met ’n leerder reg langs

hulle. Die res van die groep moet steeds pro-

beer konsentreer en met hulle werk probeer

voortgaan. Dit is nie maklik nie, hoor!

6. Wees deel van die oplossing Leer jou leerders hoe hulle sélf hul maats kan

help om te leer, hoe hulle die terggees kan

laat stilbly. Hulle moet ook besef dat hulle

moet help sodat die klaskamer en die

skoolgebou en -terrein netjies en skoon

bly. Wens hulle geluk as hulle dit doen en, as

jy sien hulle ignoreer dit, vra waarom hulle

dan nie ook help nie.

7. Dink aan ander Alle kinders is

selfgesentreerd. Daarom moet hulle geleer

word om aan ander te dink. Hulle moet

probeer om elke dag ten minste één ander

leerder te help.

8. Uithouvermoë Leerders (net soos

volwassenes) hou nie daarvan om ’n moei-

like of ’n vervelige taak te voltooi nie, maar

wys hulle hoe belangrik dit is om enige taak

te voltooi.

9. Goeie rolmodelle Baie leerders

leer hul gedrag deur na hul ouer broers of

susters, maats, hul ouers en hul onderwysers

te kyk. Hulle moet egter altyd dink aan die

effek van hul eie woorde (beledigings of

skeltaal), hul lyftaal en hul gespreksonder-

werpe op hul jonger broers en susters en ook

op ander leerders. Is hulle dus self goeie

rolmodelle?

10. Ambassadeurs van die

skool Die leerders moet besef dat hulle

elkeen ’n ambassadeur van die skool is. As

hulle in die openbaar voorbeeldig en hoflik

optree, dink mense nie net meer van hulle

nie, maar ook meer van hul skool en van hul

gesinne.

Almal moet belangrik voel

Gee vir die (moeilike) leerders rolle in die klas, byvoorbeeld boeke uitdeel, bord afvee, afwesiges kontroleer, die huiswerk inneem en kontroleer, die plante in die klas versorg − enigiets waarvoor jy daardie leerders kan bedank en gewaardeer kan laat voel. (Bentley-Davies: 209) (Vergelyk Wilna Marx se wenk op p.30.)


Vyf maniere om jou leerders te ‘wen’

As jou verhouding met jou leerders goed is, sal hulle jou wíl help.

Versterk die verhouding op die volgende vyf maniere 1. Fokus voortdurend op die positiewe.

Kyk wat doen die leerders, veral die moei-

like leerders, reg, eerder as om hulle te

probeer uitvang as hulle iets verkeerds

doen. Hulle moet sien jy verstaan as hulle ’n

fout maak. Dit is altyd beter om te help as

om te kritiseer.

Almal, veral die probleemkinders, ver-

dien ’n knap onderwyser wat omgee en wat

weier om moed op te gee. Dink aan die

siekste pasiënte in die hospitaal: hulle het

dokters nodig wat weier om moed op te gee.

Maar natuurlik is ons menslik en raak

ons gefrustreerd. Whitaker & Breaux stel die

volgende voor (p.115): Skryf die name neer

van al die leerders oor wie jy regtig moede-

loos is en wat jy eintlik glad nie verder wíl

probeer help nie. Doen dan een positiewe

ding vir elkeen van hulle.

Moenie moed opgee nie! Vra jou kolle-

gas vir idees. Die belangrikste: Laat daardie

leerders besef jy gee om, jy glo in hulle en jy

gaan nie ophou om hulle te help nie.

2. Slaan elke keer ’n nuwe blaadjie om. Hanteer die fout of die oortreding positief en

beweeg aan. Moenie wrokke koester nie.

Wat belangrik is, is wat die leerder nóú

doen.

3. Dissipline bly steeds die fokus.

Natuurlik hou geen leerder daarvan om reëls

na te kom of om op ’n sekere manier op te

tree nie. Tog verstaan almal dat dissipline

deel is van enige onderwyser se pligte. Jare

later sal hulle jou onthou en hulle sal hul

kinders van jou vertel.

4. Wees self die rolmodel. Kinders leer

meer uit die manier waarop jy as volwassene

praat as wat hulle hoor wat jy sê. Tree altyd

bedagsaam en hoflik op. Luister aandag-

tig na wat hulle sê. Praat mooi en vriende-

lik. Help die stouterds en gee erkenning as

hulle iets goeds gedoen het.

5. Moet nooit ’n leerder verneder nie.

As jy leerders voor hul maats kritiseer oor

swak werk, sal hulle werk daarna dalk ver-

beter, maar hulle sal jou nooit vergewe nie.

As jy nie die leerder wil konfronteer nie

Prof. Ellen Kronowitz beveel die volgende tien stappe aan in haar boek, The Teacher’s Guide to Success, p. 175.

1. Begin deur vir die leerder te vertel van al

die positiewe eienskappe wat jy raaksien of van weet, byvoorbeeld haar talente, vaar-

dighede of haar sterk persoonlikheid.

2. Beskryf hierna die betrokke leerder se

negatiewe gedrag.

3. Vra bevestiging van die leerder. Moet glad

nie verskonings aanvaar nie. Vra net: “Is dit

wat gebeur het?” of: “Is dit wat jy gesê het?”

4. Moedig die leerder aan om self te noem wat

die gevolge gaan wees as sy voortgaan met

die soort gedrag. Skryf saam met die

leerder die lys gevolge onder mekaar neer

op ’n papier.

5. Moedig die leerder nou aan om te praat oor

die voordele as sy ophou met die gedrag.

Skryf die voordele of gevolge ook neer.

6. Vergelyk nou die twee lyste en bespreek

saam watter lys die produktiefste is.

7. Laat die leerder saam met jou dink aan

watter beter keuses sy kon gemaak het.

8. Bied jou hulp aan.

9. Teken saam ’n kontrak waarin julle albei

belowe om goeie keuses te maak en sal pro-

beer om dit uit te leef.

10. Vra die leerder ’n week later: “Hoe gaan

dit? Het jy jou deel van die kontrak nage-

kom? Dink jy ek het my deel nagekom?”

Bespreek indien nodig weer die kontrak.


Effektiewe onderrig kan gedragsprobleme voorkom My punt

op die

oomblik

Onderrigvaardigheid My punt

na twee

weke

My punt

na vier

weke

1 Ek groet die leerders as hulle by my klaskamer

instap.

2 Ek sorg vir ’n aktiwiteit waarmee hulle dadelik moet

begin sodra hulle gaan sit.

3 Die hoofdeel van my les is presies beplan en goed

gestruktureer; ook die tyd wat dit moet duur.

4 Ek stel belang in die leerstof en ek demonstreer my

geesdrif en passie. Ek dra dit oor aan die leerders.

5 Ek maak seker die leerders moet op verskillende

maniere reageer sodat ek hul aandag kan behou.

6 Ek weet die leerders verskil t.o.v. die manier waarop

hulle inligting inneem en onthou.

7 Ek maak seker my lesse is uitdagend, maar ook

opwindend OF groot pret OF interessant.

8 Ek maak seker dat al die leerders by die les betrek

word.

9 Ek sorg vir differensiasie in my lesse.

10 Ek prys die leerders en fokus op dit wat hulle goed

doen.

11 Ek noem my leerders op hul name.

12 Ek maak seker my aanbiedings verloop vinnig en

vlot; die een stap volg op die vorige.

13 Ek het al die nodige bronne/boeke/naslaanbronne

byderhand wat ek en/of die leerders kan gebruik.

14 Ek beklemtoon altyd dat ek van almal verwag om

goed te presteer. / Hulle weet ek het hoë verwagtinge

van almal in die klas.

15 Ek is aanpasbaar; ek kan my plan/lesplan verander of

aanpas in die beste belang van die leerders.

16 Ek wys hulle die hele tyd dat ek elke leerder in die

klas respekteer.

17 Ek sluit my les af met ’n goedgestruktureerde same-

vatting/terugvoering/opdrag om seker te maak hulle

het alles verstaan of mooi geluister.

Beoordeel jouself op ’n skaal van 1 tot 3:

1 = Ek moet hierdie vaardigheid verder ontwikkel of aanpas.

2 = Ek is oor die algemeen effektief.

3 = Ek is gelukkig of tevrede met hierdie vaardigheid.

Bron: Tony Swainston: Behaviour Management: Ideas in Action, p. 43.


Nog sewe praktiese wenke

1. Alle kinders hou van struktuur. Hou altyd in gedagte dat so baie (dalk die meeste

van die leerders in jou klas) uit wanordelike, on-

gestruktureerde omgewings kom waar daar meer

chaos as orde is. Verwaarloosde kinders smag

(sonder om dit te besef) na struktuur en leiding. 2. Probeer die volgende Die eerste leerder wat, nadat die les begin het,

’n onnodige steurnis is, moet staan. Terwyl jy

voortgaan met onderrig of terwyl die ander

leerders besig is om te werk, moet hierdie

leerder kyk wie praat. Sy kan slegs gaan sit as

sy iemand ánders aangewys het wat gesels. Die

laaste leerder(s) wat aan die einde van die

periode staan, moet dan op die een of ander

manier gestraf word. (Oosthuizen: 43)

Volg Muriel Solomon van Laerskool Balvenie se raad met haar “oorvol” klas graad 6-leerders

Op die bord is daar ’n skaal van 10 tot 0 onder

mekaar. Sy trek 1 punt af vir elke oortreding. As ’n leerder byvoorbeeld praat, merk sy die 10 af. Enige verdere oortreding van enige leerder lei tot afmerke verder af op die ry. Langs 5 staan: “Geen pouse; lees ’n boek.”

As daar leerders is wat voortgaan tot by 0 is

die straf: “Almal bly in vir detensie.” Almal in

die klas dra dus by tot die klasdissipline.

3.Onthou die volgende ... In ’n argument tussen ’n onderwyser en ’n leer-

der voor ander klasmaats wil die onderwyser

natuurlik graag wen, maar ... die leerder móét

wen. As onderwyser wil jy jou gesagsposisie

handhaaf, maar die leerders, veral tieners, wil

hulleself handhaaf binne die sosiale struktuur

van hulle en hul maats. Vir hulle is daar dus baie

mee rop die spel. Daarom sal so ’n leerder liewer

uit die klaskamer uitstap (as hy uitgejaag word)

eerder as om met die argument voort te gaan en

dit (voor sy klasmaats) te verloor. En wie het dan

gewen? Niemand. Die oplossing? Vermy ’n

gehoor. (Englehart, 103)

4. Daar moet ’n doel wees – vir jou én jou leerders

Jy en jou leerders moet altyd weet wat is die doel

wat in hierdie periode bereik moet word. Skryf

dit op die bord. En voor hulle uitstap, moet jy

vra: “Wat het jy in die periode geleer?” of

“Wat sal jy vir jou ma sê het jy vandag in die

Afirkaans-periode geleer?”

Gebruik die eerste paar minute van jou inlei-

ding om vir jou leerders te vertel waarheen dit

wat hulle gaan leer hulle gaan neem en wat hulle

moet kan doen of moet verstaan.

5. Etiket is noodsaaklik Prof. Jonathan Jansen, Rektor van die Universi-

teit van die Vrystaat, beklemtoon die belang-

rikheid van etiket. Volgens hom kan ’n mens

op universiteit sien watter studente kom van

skole waar hulle toegelaat is om sommer met

hulle voete op ’n stoel te sit en waar hulle nie in

die klaskamer moes regop sit en aandag gee nie.

Hulle het ’n “oneerbiedigheid” teenoor onderwy-

sers en lektore.

Onderrig en leer is soveel mak-iker as ál die

onderwysers in ’n skool dit van hul leerders

verwag. ’n Onderwyser wat sy leerders by die

klaskamerdeur inwag, stuur ’n boodskap aan die

leerders oor toewyding en koersvastheid. Prof.

Jansen beklemtoon dat skole en universiteite dit

nie alleen kan doen nie. “Ons het ouers nodig

wat die voorbeeld stel van hoe om op te tree ....”

(Jansen, “Goeie onderrig verg ook respek”,

7 Februarie 2012; Die Burger.)

6. Vir aandagafleibare leerders Staan naby die leerder wat nie aandag gee

nie, raak liggies aan sy skouer terwyl jy

voortgaan met jou les, verduideliking of

voorlesing.

Loop deur die klas en wys ongemerk vir die

leerders die plek waaroor jy praat of waar

julle op die oomblik in die boek lees.

Gee die instruksies in ’n sagte stem.

Noem die leerder se naam: “Sally, ek wil hê

jy moet die volgende beantwoord

7. Laat hulle by hul maats leer As ’n leerder ’n vraag beantwoord, vra altyd:

“Hoe het jy by jou antwoord uitgekom?” Die

ander leerders moet leer uit die “slim” leerder

se antwoord. (Dunn: 8−9) En as ’n leerder ’n

vraag vra, moet jy die vraag herhaal sodat ál

die leerders die vraag kan hoor. (Van der

Walt: 80)


Tree konstruktief op teenoor ‘moeilike’ leerders – dít is ware opvoeding

Die volgende reeks houdings of gedrag is tipies van die meeste onderwysers: KOLOM 1 Kritiseer Dreig Reageer sarkasties Isoleer die leerder Straf die leerder

KOLOM 2 Sug Preek Neem dit persoonlik op Keur dit af Bly stil

KOLOM 3 Versterk die gedrag Komplimenteer of prys Aanmoedig Gee raad Vra uit

Die lys in Kolom 1 is strafmaatreëls in reaksie

op leerdergedrag, terwyl die optrede in Kolom 3

meer toegeeflik van aard is. Waar pas jy in? Die

meeste onderwysers reageer gewoonlik soos in

Kolom 1. Maar dink aan die effek wat dit op ’n

leerder het wat reeds rebels is teenoor die hele

skoolopset.

As jy leerders straf, versterk jy hul negatiewe

siening van die skool. Hulle gedrag mag dalk

wel verbeter, maar net as hulle weet hulle word

dopgehou. As hulle die onderwyser as hul vyand

sien, sal hulle, as die onderwyser weg is of weg-

kyk, voortgaan met hulle “geknoeiery”. Hulle is

dan die “misdadigers” en die onderwysers die

“tronkbewaarders”. (O’Flynn & Kennedy:92)

As jy egter vir jou leerders sê wat jy voel en

dink, verminder jy nie jou gesag nie; dit kan juis

’n kragtige strategie wees om die moeilike leer-

ders te beheer. Sê dus liewer: “Gavin, die gekap

van jou pen op die tafel OF julle groepie se

geselsery daar in die hoek, frustreer my regtig,

want ek probeer die som verduidelik voor die

klok lui.” (O’Flynn & Kennedy: 97)

As die optrede onbeskof is, gerig op jou as

onderwyser, help dit om die leerder ná die

periode byvoorbeeld uit’n ander klas te gaan

haal sodat julle dit saam bespreek. Jy kan sê: “Jy

weet, as ek maak asof jou opmerking nie

belangrik is nie, gaan die ander leerders dink dis

hulle reg om óók so iets vir my te sê.” Dalk sê

die leerder: “Dit was net ’n grap.”

Dan kan jy instem dat hy of sy nie bewus was

van die volle implikasies van die woorde nie,

maar dit bly steeds ’n probleem. Hopelik vra die

leerder verskoning, maar dan moet jy sê jy is nie

heeltemal tevrede nie. Kyk of die leerder self

kan besef dat hy, aan die begin van die volgende

periode, voor die res van die klas, verskoning sal

moet vra. As jy twyfel, kan jy vra hy moet vir

jou sê presies hoe hy dit gaan doen. Laat die

leerder voel hy besluit “self” om die probleem

op te los.

Die volgende periode, nadat hy verskoning

gemaak het, moet jy hom bedank en prys. Ge-

bruik dan die geleentheid om vir die ander

leerders te verduidelik hoe dit voel om aan die

ontvangkant van sulke opmerkings te wees.

Daarna gaan jy voort met die les. (O’Flynn &

Kennedy: 100−101)

Die skrywers stel voor dat die volgende krite-

ria gebruik word om te bepaal of ’n intervensie

suksesvol was:

1. Gedrag: Sal die leerder se wangedrag

hierna stop? Of sal dit minder voorkom?

2. Selfbeeld: Is die selfbeeld van die leerder

opgebou deur die intervensie? Sal die selfbeeld

of selfvertroue van die onderwyser verbeter as

gevolg van die intervensie?

3. Verhouding: Het die onderwyser-leer-

der-verhouding verbeter? Sal die onderwyser se

verhouding met die res van die klas ook hierna

beter wees? ’n Meer positiewe, respekvolle,

samewerkende atmosfeer in die klaskamer? Sal

die leerder hierna minder negatief voel oor die

onderwysers en die skool?

4. Verantwoordelikhied: Sal die leerders

in die klas hierna besef hulle moet verantwoor-

delikheid neem vir hulle woorde of hul optrede?

5. Modellering: Het die onderwyser vir die

leerders gedemonstreer hoe ’n mens in sulke

omdstandighede behoort op te tree? (O’Flynn &

Kennedy: 102)

Natuurlik sal almal nie dadelik op presies die

regte manier kan optree nie. Dit moet deeglik

ingeoefen word.


Mediteer? Ja, almal moet dit doen

Enige onderwyser wat al ooit ’n kind gevra, gesmeek of omgekoop het om vir

’n ruk mooi stil te sit, weet daar is nie ’n kitsresep nie. Maar nuwe navorsing

bied ’n ander voorstel, naamlik: “Haal asem.” Nie jy nie – hulle!

Meditasie- of “nadink”- (mindfulness)

programme word, volgens Mandy

Oaklander in haar artikel, “Mini

Meditators”, in die gesaghebbende

Amerikaanse nuustydskrif, Time (16

Februarie 2015), al meer gebruik as

kragtige manier om ’n kind te kalmeer,

om sy of haar brein te stimuleer en om

die betrokke leerder selfs vriendeliker

teenoor klasmaats te maak.

Die gevolge is deurgaans positief – en

dit werk vir klein kindertjies, sowel as

vir hoërskoolseniors.

Dit is wat die navorsing sê:

Vriendeliker kinders

Graad 4- en graad 5-leerders wat aan so

’n meditasie- of nadink- en vriendskaps-

program deelgeneem het, het hulle beter

gedra, was minder aggressief en ook

gewilder as hul maats wat nié deel was

van die program nie. Dit het ook, selfs

maande later, gelei tot minder ADHD-

simptome by hiperaktiewe leerders

Hoër wiskundepunte Die groep wat aan die nadink- of “bewus-

wees”- program deelgeneem het se

wiskundepunte was 15% hoër as die

punte van hul klasmaats.

In ’n ander studie het 41% van die

“mediterende” laerskoolgroep ten minste

een simbool beter presteer in die gestan-

daardiseerde toets as hul klasmaats.

Beter selfbeheersing

Drie jaar nadat ’n transendentale medi-

tasieprogram by ’n disfunksionele laer-

skool toegepas is, het die skorsing van

leerders van 28% tot 4% gedaal. Dit het

selfs op die onderwysers ’n positiewe

uitwerking gehad. Hulle het nie meer, soos

voorheen, in groot getalle bedank en die

skool verlaat nie.

Beter gedrag

Net nege lesse van ’n meditasieprogram in

’n Britse skool het gelei tot minder gevalle

van depressie en stres en gevolglik tot

beter gedrag van die leerders van 12 tot

16 jaar, in vergelyking met die leerders

wat nié die program gevolg het nie.

Beter fokus:

Die onderwysers van ’n Amerikaanse

laerskool in Richmond, Kalifornië, het

agtergekom die groep leerders wat so ’n

program gevolg het, kon beter fokus, het

meer selfbeheersing getoon, het meer aan

klasbesprekings deelgeneem en het mekaar

met meer respek behandel as voor die

program.


’n Nuwe klaskamerbestuurstyl

In sy boek, Discipline Without Anger: A New Style of Classroom Management, erken

Doug Campbell dat sekere maatreëls, soos om die ouers te bel, dikwels nie meer werk

nie. Die ouers het tien teen een self probleme met hul kinders en boonop is daar baie

bewyse dat min leerders van die volgende dag af in engeltjies verander het. Hy beveel

die volgende vier stappe op pp. 36−41 aan.

Stap 1: Waarskuwing: (5 minute

Towerkrag) Die leerder wat uit sy beurt of onderlangs praat,

moet vyf minute lank doodstil bly. As hy weer

praat, volg Stap 2.

Hierdie tegniek kan gevolg word met ’n indi-

viduele leerder of met die hele klas. Die mees

algemene oortreding is leerders wat gesels.

Hierdie vyf minute kan die onderwyser dus kans

gee om self asem te skep.

Die volgende stap (Stap 2) moet egter nie vir

die hele klas gegee word nie, want natuurlik (of

hopelik) is almal nie skuldig nie.

Stap 2: Een-minuut-detensie na

die periode Die oortreders moet in hul banke bly sit na die

klok gelui het en mag nie beweeg nie. As hulle

bang is hulle gaan raas kry of gaan laat wees vir

’n toets omdat hulle te laat by die volgende klas

gaan opdaag, dan sê jy: “Maar julle het mos ge-

weet dit is Stap 2 van ons dissiplineplan.” Plaas

dus die verantwoordelikheid op die leerders.

Stap 3: Vyftien-minute-detensie Dit moet verkieslik toegepas word ná skool op

dieselfde dag as die oortreding of, indien nie

moontlik nie, dan die volgende dag na skool.

Stap 4: Verwyder uit die klas Die adjunkhoof of die persoon verantwoordelik

vir dissipline kom verwyder die leerder uit die

klas.

Waarom werk hierdie plan? 1. Tieners haat dit om hul vryheid te verloor.

Selfs ’n straf soos vyf minute waarin hulle

hul monde moet hou, voel baie ongemaklik.

2. Die straf is heel redelik. (As die reëls en die

gevolge van ’n gedragsplan nie sin maak nie

of as dit onredelik is, sal dit nooit werk nie.)

3. Die plan is maklik uitvoerbaar. As jy as on-

derwyser eers gewoond is daaraan, kan jy

dit gebruik, byna sonder om jou onderrig te

onderbreek. Jy skryf net vinnig die leerder

se naam op die klaslys of op die bord. (Baie

belangrik: Moet hulle nié oorsien nie, al

kom vra hulle ook hoe mooi verskoning.)

4. Dit is maklik om rekord hiervan te hou.

Omdat jy die naam of name neerskryf, kan

jy sien hoeveel keer daardie spesifieke

leerders oortree het en wat hulle reaksies is.

Sorg dat almal julle klas se Dissiplineplan kan

sien, sodat hulle nie kan sê hulle het nie geweet

wat die gevolge is nie. Byvoorbeeld:

Reëls 1. Almal bly stil as die onderwyser praat. 2. Geen beledigings of vloekwoorde nie. 3. Niemand staan op sonder toestemming nie. Gevolge 1. Vyf minute van doodse stilte. 2. Een-minuut-detensie (net na die periode) 3. Vyftien-minute-detensie (na skool of die

volgende dag) 4. Uit die klas − kantoor toe.

Sorg dat die ouers ook weet van die dissipline-

plan. Die reëls kan natuurlik aangevul word,

maar dit moenie ’n lang lys word nie.


Hoe sal jy die woord ‘respek’ omskryf? Dissipline, die belangrikste deel van klaskamerbestuur

Sal jy, sonder om in die woordeboek te kyk, die woord “respek” kan omskryf?

Kyk na die volgende lys, saamgestel uit die

response van 980 laerskoolleerders (naastenby

ons Senior Fase) in Chicago, Amerika. 63% van

hierdie leerders kry gratis middagetes by hul

skole (hulle kom dus uit behoeftige gesinne).

Die vraag aan die leerders was: “Noem

maniere waarop onderwysers respek betoon

teenoor jou of teenoor julle as leerders.”

Die top 12-antwoorde uit die meer as 2 900

response was:

12. Die onderwysers is nie sarkasties nie, rol nie

hul oë nie; dit wil sê: Jy weet hulle glo jou.

11. Hulle gee gou ons take gou terug.

10. Hulle is ná skool beskikbaar as jy iets wil

vra.

9. Hulle noem al die leerders op hulle name.

8. Hulle laat weet jou ouers as jy presteer het of

as jy iets goeds gedoen het.

7. Hulle klasse is interessant.

6. Hulle plak die leerders se werk in die klas-

kamer of in die gang op.

5. Hulle het ’n sin vir humor.

4. Hulle luister na jou, sonder om jou in die rede

te val.

3. Hulle respekteer jou persoonlike ruimte, hulle

raak bv. nie aan jou of gryp of ruk jou nie.

2. Hulle praat met ’n kalm stem, selfs al is hulle

kwaad. Hulle skreeu nie op ons nie.

Die omskrywing wat die meeste leerders

beskou het as ’n voorbeeld van respek was:

1. Die onderwyser praat privaat met ’n leerder

as daar ’n probleem is.

Koppel dissipline altyd aan selfdissipline, dit wil sê, die manier waarop ’n mens sélf oor die reëls of voorskrifte dink. Die kern van dissipline-ring is om leerders te leer om sélf te dink en sélf te besef wat is die regte en die beste manier om iets te doen. Dit wil sê, nie omdat hulle bang is vir straf nie. (Lemov: 146)

In ’n ondersoek waar ’n groep Amerikaanse na-

vorsers altesaam duisende ure lank lesse waar-

geneem het om te bepaal presies watter soort

wangedrag die meeste in klaskamers voorkom,

is tot hierdie gevolgtrekking gekom:

Die vyf probleemareas in “onproduktiewe”

klaskamers is die volgende:

Ontsettende tydvermorsing. (Massive time

wasting)

Die leerders is passief en leer nie werklik

enigiets nie. (Student passivitiy in learning)

Die leerders werk nie doelgerig nie. (Student

aimlessness)

Handopstekery wat nie help nie. (Helpless

handraising)

Onderwysers wat raas en neul, sonder enige

effek. (Ineffective teacher nagging)

(Charles: 121)

Probeer die volgende

Kondig vir jou leerders aan dat jy nie meer vir hul ouers briefies of e-posse of SMS’e gaan stuur as hulle hul wangedra het nie.

Dalk word jou woorde gevolg deur blydskap of selfs applous. Dan sê jy: “Júlle gaan die notas skryf. Julle is nou groot genoeg om dit self te skryf.” Maak seker

jy klink nie sarkasties nie. Laat dit klink asof jy hulle ’n guns bewys. Jy sal verbaas wees oor die gevolge. Die volgende keer wat ’n leerder iets doen wat erg genoeg is dat sy of haar ouers in kennis gestel

moet word, sê jy: “Ek weet jy besef jou ouers móét hiervan weet. So, kom sit en skryf hier by my tafel op hierdie nota alles wat gebeur het.”

Jy moet natuurlik die nota onderteken en ook aandui waar die ouers ook moet teken onder hul kind se handtekening, voor hulle dit die volgende dag saam met hul kind terugstuur skool toe. Nooit

weer sal ouers kan sê hulle kinders het nie oortree nie; die kinders het dit mos self in hul eie handskrif erken. (Whitaker & Breaux : 33)


Ontwrigtende gedrag is onafwendbaar

In hulle boek, Classroom Management (pp. 116−117), wys die skrywers, A.G. Kruger

en O.J. van Schalkwyk, daarop dat, al is onderwysers ook hoe effektief in die skep van

’n positiewe leeromgewing en al pas hulle verskillende onderrigmetodes toe, is

ontwrigtende gedrag van een of meer leerders onafwendbaar. En natuurlik kan dit nie

geïgnoreer word nie.

Hulle noem die volgende soorte gedragsprobleme wat kan voorkom:

Gee nie aandag nie / Let nie

op nie

Gesels onderlangs

Onderbreek die les

Wil nie stilbly nie

Maak grappies om aandag

te trek

Weier om te werk

Gebrek aan goeie maniere

Vandalisme

Tree aggressief op

Boeliegedrag

Onbeskof

Daag gesag uit

Opvlieënde gedrag

Natuurlik is al bogenoemde voorbeelde van

ontwrigtende gedrag nie ewe “erg” nie. Dit kan

trouens ingedeel word in geringe gedrags-

probleme, ernstige of ontwrigtende gedrag en

chroniese wangedrag.

Oorsake van gedragsprobleme

’n Onderwyser moet weet wat is die redes vir die

probleem om sodoende die korrekte dissiplinêre

maatreëls te kan toepas.

Fisiologiese faktore: Voorbeelde is swak

gesondheid of ’n gehoor- of sigprobleem,

ondervoeding, of die versteuring van fisiologiese

groei en ontwikkeling.

Sosiale faktore: Dit sluit in opsweping (hulle

hits mekaar aan); negatiewe portuurdruk (wil nie

uit voel tussen hul maats nie) of sosiale faktore

in die klaskamer self, byvoorbeeld ’n slordige,

vuil klaskamer, swak onderrigfasiliteite,

vervelige aanbieding, ’n onderwyser wat nie

voorberei het nie, ensovoorts.

Omstandighede by die ouerhuis: As

leerders by die huis geen goeie voorbeeld het om

na te volg nie en teenoor hul ouers onbeskof is,

sal die onderwyser moeilik die gedrag kan

verander. Ander huislike probleme, soos:

alkoholisme, gebrek aan geld, ’n onstabiele

gesinslewe, byvoorbeeld egskeiding of ouers wat

gedurig stry en baklei, geen dissipline of reëls by

die huis nie, geen rolmodelle nie; ouers wat nie

belangstel in hul kind se prestasie nie of, aan die

ander kant, te veel druk van ouers dat die kind

moet presteer.

Persoonlikheidseienskappe van die

leerders: aggressief, selfingenome of

hoogmoedig, egoïsties, koppig of halsstarrig

minderwaardigheidsgevoel, boeliegedrag,

dagdromery, parmantig of onbeskof.

Die onderwyser as faktor: Die onderwyser

kan self die oorsaak wees, byvoorbeeld as

gevolg van swak gesondheid, oorvermoeidheid,

swak voorbereiding of ondoeltreffende

klaskamerbestuur.

Skoolfaktore: ’n Negatiewe skoolklimaat

beïnvloed leerdergedrag op dieselfde wyse as die

klimaat of atmosfeer in die klaskamer. Die skool

se bestuur moet dus altyd daarna streef om ’n

skoolomgewing te skep waar dissipline, goeie

maniere en hoflikheid die norm is.


Waarom wíl leerders stout wees? Dit help as jy van die begin af weet wie die potensiële moeilikheidmakers of geselsers in

elke klas is. Soek dadelik redes om daardie leerders te prys. Herinner jou klas gereeld

aan die klaskamerreëls en die gevolge as hulle oortree. (Brough, Bergmann & Holt: 68)

Onthou: Die meeste kinders sal liewer bekend

wil staan as “moeilik”, eerder as “dom”.

Mense wat rof en onbeskof is, word dikwels

uitgebeeld as helde. Dink aan flieks of TV-pro-

gramme waar die held die een is wat die reëls

verbreek. ’n Held mag dus rebels wees, maar

moet net nie dom wees nie.

As leerders dus gebrandmerk word as “onno-

sel”, hou hulle op probeer en word hulle liewer

“oortreders”. (Ai, hoeveel van die Kaapse

gangsters kon op skool goed lees en spel?)

Hulle voel dan hulle het sélf gekies om liewer

onsuksesvol te wees en nou is hulle in beheer

van hulle eie situasie.

Dink aan die vernedering as ’n leerder (dik-

wels ’n seun) voor sy klasmaats stadig en stotte-

rend hardop moet lees. Die oplossing is om so

’n leerder liewer alleen, privaat, by jou as

onderwyser te laat lees of (indien moontlik) by

’n tutor wat kan help. (Curwin: 138−9)

Voorkom ’n magstryd As ’n stout of onbeskofte leerder en die onder-

wyser veg om beheer van ’n situasie, vererger

sake baie vinnig soos die spanning verhoog.

Albei dink dit sal ’n teken van swakheid wees

om toe te gee en nie een wil aansien verloor in

die oë van die res van die klas nie.

Daar is net drie opsies in ’n magstryd: óf

die onderwyser stop dit, óf die leerder stop

dit óf dit hou aan en vererger. Vir baie tieners

is oorgawe ’n teken van swakheid. Hoe gaan jou

maats (dalk lede van jou of van ’n ander bende)

jou swakheid interpreteer?

Jy, as onderwyser, moet dus die magstryd

beëindig. Die heel beste manier is natuurlik om

te weier om in die eerste plek deel te wees

daarvan.

Voorbeelde wat Richard Curwin in Meeting

Students where they Live (pp. 139−140) voor-

stel, is die volgende:

- “Ek gaan nie nou met jou argumenteer nie.

Ons kan dit later bespreek.”

- “Ek kan sien jy voel baie sterk hieroor. Kan

jy my vertel hoekom?”

- “Ons het ’n oplossing nodig wat ons albei

gelukkig of tevrede gaan maak. Goed, dís

wat ek bereid is om te doen. Wat is jý bereid

om te doen?”

- “Ek kan sien dit beteken baie vir jou. Neem

’n paar minute en kyk of jy ’n oplossing kan

vind. Dan sal ek weer met jou praat.”

Keuses as oplossing vir gedrags-probleme

Dit mag nié ’n bedekte dreigement wees nie.

Deur die keuses moet die leerder sy waardigheid

kan behou en dit moet hom of haar hopelik

motiveer. Byvoorbeeld:

Gedragsbesluite: “Jy kan nóú jou werk

doen of ná skool, met my hulp. Wat kies

jy?”

Gevolge: “In die klaskamer beledig ons nie

mekaar nie. Jy kan vir Ethan ’n briefie skryf

en verskoning maak. Of jy kan vir hom ’n

guns bewys. Of jy kan iets positiefs vir die

klas doen. Wat kies jy?”

Probleemoplossing: “Ek weet jy en Jules

stem nie met mekaar saam nie. Kan jy aan

enige manier dink waarop jy julle verhou-

ding kan verbeter? Of wil jy hê ek moet iets

voorstel?” (Curwin: 140)

Waarom is hulle so onbeskof? Onbeskofte leerders wat die klas ontwrig, be-

skik nie oor sekere sosiale vaardighede nie.

Daarom word hulle die slagoffers van ’n dissi-

plinestelsel wat sê: “Moenie dit doen nie!” Die

probleem is dat hulle nie vertel word hoe o

toepaslik op te tree nie. ’n Junior leerder het vir

haar onderwyser gesê: “Almal sê my maniere is

nie goed nie, maar niemand sê vir my wat

‘maniere’ is nie.” (Brough, e.a.: 47)

In vorige geslagte was die waardes wat by

die huis, die skool, die media (en ook in die

kerk) geleer is, dieselfde. Dit is ongelukkig nie

meer vandag die situasie nie. Voorheen was

kougomkou in die klas of hardloop in die gange

oortredings. Die onderwysers het nie te kampe

gehad met (regte) bendes, bakleiery, vuur-

wapens en dwelmmisbruik nie. (Bluestein: 184)


As jy móét raas ...

As jy met ’n leerder raas, is jou emosies én die leerder s’n betrokke. Dink

aan jou stemtoon en jou lyftaal. Sorg vir kalmte deur jou stem. Praat dus

stadiger, verlaag die toonhoogte van jou stem en praat kalm en duidelik. Verwys na die skoolreëls en na julle klaskamer-

reëls. Wys op die gevolge as die leerder nié aan

die verwagtinge voldoen nie.

Byvoorbeeld:

Kry die leerder se aandag; noem sy of haar naam: “Jody, dis ’n waarskuwing.”

Verwys na die reël: “Die reël in hierdie

klas is dat almal stil, op hulle eie werk.”

Wys op die gevolge: “As jy aanhou om

die ander te steur met jou geselsery moet jy

die groep verlaat en hier voor by die tafel

kom sit en werk.”

Gaan dadelik voort met die aktiwiteit en prys die ander groeplede of die klas: “Paul en Susan, ek is bly julle is al

amper klaar met julle opstelle.”

As die leerder doen wat jy gevra het, wag ’n paar minute en prys hom.

Moet nooit ’n waarskuwing herhaal nie.

Onthou Die probleem is die gedrag; nie die leerder

nie.

- Tree vinnig op en probeer om nie die res van

die klas te steur nie.

- Wees altyd konsekwent. Moet dus nooit, as

jy in ’n goeie bui is, daardie selfde soort

gedrag oorsien nie. Die leerders sal dit

dadelik agterkom en hulle sal beslis misbruik

maak daarvan.

- Vertel altyd vir die leerder presies wat hy of

sy verkeerd gedoen het.

- Dink aan ten minste drie dinge waaroor jy

die leerder kan prys − vóór jy weer negatief

is of weer met hom of haar moet raas.

- Onthou: Jy is nie ’n mislukking as jy ’n kol-

lega of die hoof se hulp vra nie. (Thody: 41)

As jy iemand uit die klaskamer stuur: Doen dit met ’n duidelike en uitvoerbare

voor-waarde vir terugkeer na die klas,

byvoorbeeld: “Kom terug na vyf minute,” of

“Kom sê vir my as jy gereed is om terug te

kom.”

Verwys na julle klas se vasgestelde reëls, veral dit waaroor julle ooreengekom

het.

As jy ’n leerder onregverdig gestraf het, moet jy jou fout erken en verskoning

maak. (Clandfield & Prodromou: 42;

Cowley. 2009: 54)

Klein dingetjies of oortredings lei onvermy-

delik tot groter probleme. Dink aan die

“Stukkende-venster-teorie”. As ’n gebou

verlate is, met al die vensters stukkend, dan is

daar gewoonlik min verdere vandalisme.

Maar as daar net een gebreekte vensterruit is,

wat nié herstel word nie, dan sal baie ander

vensters deur vandale gebreek word, want dit

lyk asof dit gedoen mág word, sonder gevolge.

As onderwysers dink hulle is hulpeloos om die

leerders se swak gedrag te keer en hulle begin

toegewings maak, dan aanvaar die leerders dat

hulle selfs erger mag optree. (Canter: 143-4)

Die moeilikheidmakers …

Dink aan iets positiefs wat jy elke dag, twee weke lank, van elkeen van jou moeilikste of jou luiste leerders kan sê − en sê dit vir hulle! Dit kan wees oor enigiets wat hulle gedoen of gesê het − of oor iets verkeerds wat hulle nié (weer) gedoen het nie.


Leerderrespons / Gedragsrespons Leerder: ..................................................................... Graad: ......... Onderwyser: ...................................................................................................... Vak: .............................................................................. Datum: .......................

Leerder se kommentaar Ek het die volgende gedoen wat teen ons klas of teen die skool se reëls of gedragskode is: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ek het die volgende reël(s) verbreek of oortree: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ My verduideliking of verskoning: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Hoe kan ek sake regstel? OF Hoe kan ek help om die probleem te oorkom? OF Hoe kan ek hierna anders optree? _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

...................................

Onderwyser se kommentaar: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Versoek van die onderwyser: Sal dit hierna self oplos. Ondersteuning van die graadhoof. Ondersteuning van die skoolhoof

(Bron: Bill Rogers: Cracking the Hard Class: Strategies for Managing the Harder than Average Class.

Second edition. 2006. Paul Chapman Publishing, p. 202)


Werk altyd aan jou professionele beeld

Trek netjies en gemaklik aan, maar steeds professioneel; nooit uitlokkend nie.

Moenie probeer lyk soos ’n tiener nie.

Maak asof jy vol selfvertroue is, selfs al voel jy onseker.

Behandel al jou leerders hoflik. Nie almal op dieselfde manier nie, maar hoflik.

Ondersteun julle skool se sportspanne en kultuuraktiwiteite.

Leer hulle hoe om te studeer, hoe om notas te maak, hoe om te hersien, hoe om hul

dag te beplan.

Laat jou leerders praat. Onderwysers wat vrae vra, eerder as net lesings gee, het

minder dissiplineprobleme as hul kollegas wat net praat en praat – en dan raas.

Wees altyd betyds. Liewer te vroeg as een minuut te laat.

Alle leerders wat ledig is, begin raas of is stout. Sorg dat hulle werk het om te doen.

Moenie begin praat voor jy nie almal in die klas se aandag het nie.

Onthou: Ons onderrig nie ’n klas nie; ons onderrig individuele leerders.

Moenie vergeet nie: Dit wat jy in die klas sê, gaan daardie selfde aand by die huis

aan tafel oorvertel word.

Behandel al jou leerders met respek. Selfs die heel moeilikste leerders het

gevoelens wat seergemaak kan word. Moenie iets leliks sê (al is dit ook die

waarheid) wat hulle nooit gaan vergeet of vergewe nie.

Moenie vergeet van humor nie! Laat hulle soms saam lag en die lewe geniet.

Aanvaar dat alle leerders kan leer, selfs daardie leerders wat lyk asof ander al

moed opgegee het oor hulle. Juis hulle het jou nodig.

Aanvaar verantwoordelikheid vir jou leerders se prestasie of gebrek aan prestasie.

Maar leer hulle ook om sélf verantwoordelikheid daarvoor te aanvaar.

Sorg dat jy altyd ’n baie goeie antwoord gereed het as ’n leerder vra: “Nou hoekom

moet ons hierdie goed leer?”

Werk elke periode geduldig en met begrip aan jou leerders se gedrag. Leer hulle

hoe hulle nie net in jou klas nie, maar ook in die lewe moet optree en praat.

Moet nooit toelaat dat ’n leerder in jou teenwoordigheid vloek nie.

Spreek jou gereeld en ook baie heftig uit teen die misbruik van dwelms.

Begin en eindig elke periode met iets interessants, met iets verrassends.

Wees opgewonde en geesdriftig oor dit wat jy onderrig en dra jou geesdrif en passie

oor aan jou leerders.

Lees na oor die onderwys, oor jou vakrigting, bly op die voorpunt van jou

vakgebied.

As jy’n fout gemaak het, vra verskoning.

Bron: Julia G.Thompson: Discipline Survival Guide for the Secondary Teacher, pp.48−49.


Sue Cowley se top-strategieë om wangedrag te hanteer

Sue Cowley (Guerilla Guide to Teaching: 154−155) wys tereg daarop dat

die meeste onderwysers in elke periode te kampe het met die een of ander

mate van wangedrag. Die geheim is dat die onderwysers ’n hele aantal

strategieë gereed moet hê om enige probleem te hanteer.

As jou leerders sien jy kan regverdig én vinnig reageer, sal hulle gou besef

hulle moenie met jou mors nie.

1. Gebruik “Ek wil hê ...”

verklarings. Effektiewe

onderwysers vertel hulle leerders

presies wat hulle van hulle verwag.

“Sarie, ek wil hê jy moet asseblief

nou dadelik ophou praat sodat ek

verder kan verduidelik.”

2. Bly kalm. Natuurlik voel ’n

mens ontsteld of sleg oor wangedrag

in jou klas. Maar onthou altyd: ’n

kalm onderwyser kan ’n probleem

baie effektiewer hanteer. Die betrokke

leerder sal dus ook kalm bly.

3. Verwyder toeskouers. Natuurlik is jy lus om die kind voor

sy maats uit te trap, maar dit kan die

konfrontasie net vererger. Neem dus

die leerder eenkant, selfs buite die

klaskamerdeur, voor jy begin praat.

4. Vermy die lokaas. Leerders

wat hulle wangedra se doel is dikwels

juis dat die onderwyser kwaad moet

word. Moenie daarvoor val nie. Bly

kalm.

5. Bou ’n “muur”. ’n Goeie

manier om nie in die lokval te beland

nie, is om ’n denkbeeldige “muur” te

bou tussen jou en die wangedrag –

selfs al is dit teen jou as persoon

gemik. Wys die leerder (en die klas)

hoe kalm jy kan bly.

6. Laat hulle besluit. As jy

moet straf, herinner die leerders die

heeltyd daaraan dat hulle ’n keuse het.

Hulle kan self hul gedrag verander,

(byvoorbeeld stilbly), maar as hulle

besluit om weer te oortree, sal die

straf net erger wees.

7. Beklemtoon die gedrag.

As ’n leerder voel die straf is ’n per-

soonlike aanval of dit is onregverdig:

“Juffrou pik ook altyd op my!” dan

kan dit lei tot ’n konfrontasie. Be-

klemtoon baie duidelik dat jy teen die

gedrag is; nie teen die leerder self nie.

8. Volg dit op. Elke keer as jy ’n

straf aankondig, moet jy seker maak

dit word uitgevoer. Maak byvoorbeeld

seker die leerder gaan wel detensie-

klas toe.

9. Laat die straf tel. As die

leerder byvoorbeeld detensie gesit het,

moet jy na die tyd met haar praat oor

haar wangedrag.

____________________


Effektiewe strafmaatreëls

Beoordeel, as personeel, elkeen van die volgende strafmaatreëls in terme van effektiwiteit,

met 1 vir “Nutteloos” en 10 vir “Effektiefste”. Vergelyk daarna jou siening met die ander lede

van jou groep en dan ook met die res van die personeel. Bestudeer daarna die sienings van ’n groep of groepe leerders (wat dan in die laaste kolom ingevul moet word).

Straf Ek Ons groep

Almal Leer-ders

1. Berispe die leerder(s) in die klas voor sy/haar klasmaats.

2. Berispe die leerder privaat (byvoorbeeld in die gang OF

na die periode).

3. Berispe die leerder in die saal voor die hele skool.

4. Stuur die leerder na ’n ander klaskamer (“time out room”)

5. Stuur die leerder uit die klas, om in die gang te gaan

staan.

6. Stuur die leerder kantoor toe of na die gedragshoof.

7. Gee vir die leerder ekstra werk of strafwerk.

8. Gee vir die leerder uitskryfwerk.

9. Hou die leerder in vir pouse.

10. Die leerder moet na skool bly. / Detensie na skool.

11. Skuif die leerder na ’n ander plek in die klas, bv. voor by

die onderwyserstafel.

12. Skakel die leerder se ouers.

13. Die leerder moet die werk by die huis voltooi en dit die

volgende oggend voor skool bring.

14. Die leerder mag nie saamgaan op ’n uitstappie nie.

15. Die leerder mag bv. nie aan ’n wedstryd deelneem nie.

16. Die leerder moet op ’n Saterdag/Saterdae

gemeenskapsdiens OF arbeidsdetensie doen.

17. Die leerder moet instem om, saam met die betrokke

onderwyser, ’n kontrak te teken.

18. Voeg self by ...

19.

20.

Bron: Chris Lee. 2007. Resolving Behaviour Problems in Your School: A Practical Guide for Teachers and Support Staff, Paul Chapman Publishing, p. 62.


Wat sê die eintlike kenners van Metro-Noord?

(In die derde kwartaal van 2015)

Leerders wat betrokke is by buitemuurse bedrywighede, debat, netbal, hokkie, rugby, is

gewoonlik trots op hul skool, raak nie so maklik by verkeerde dinge betrokke nie en

weet ook hulle is rolmodelle vir die ander leerders. En hulle weet hulle moenie Vrydag-

aande uitrafel nie, want die volgende dag moet hulle op die veld draf met die skool se

sportdrag aan. “’n Betrokke leerling is ’n gelukkige leerling” was die uitspraak wat

mnr.G.F.D. Kellerman, hoof van die Hoërskool Bellville (1974−1983), gereeld herhaal

het. En ’n mens kan byvoeg: “... en is ook ’n trotse leerder.”

Graad 12’s se wenke vir onderwysers Begin die jaar so … Onderwysers moet van die begin af sorg dat

die leerders weet wat is die gevolge van hul

dade. – Chardonnay Erasmus, Cravenby Laat die leerders van Dag 1 af duidelik weet:

“Ek is die onderwyser! Jy is die leerder!” –

Aneeqah Hendricks, JG Meiring Kry van die begin van die periode af hulle

aandag. Maar onthou: Daar sal altyd ’n

leerder wees wat nie wil luister nie. – Chante

Andrews, The Settlers Jou eerste indrukke van ’n onderwyser is

baie, baie belangrik. ’n Mens onthou dit vir

altyd. – Carl Thomas, DF Malan Daardie eerste ontmoeting: Gee vir hulle die

plan wat jy gaan volg sodat hulle presies

weet wat jy in jou klaskamer van hulle

verwag. – Wesley Ceasar, JG Meiring Daar is so ’n groot gaping tussen gr. 7 en gr.

8. Daardie graadaggies is nog nie gefokus

nie. En dan is dit gewoonlik die jong onder-

wysers wat vir hulle moet klas gee! – Tiffany

Rhodes, Elsiesrivier Onderwysers moet van die begin af hulle

voet neersit. Hulle moet weet: In elke klas is

daar leerders wat kanse sal probeer vat of

wat hulle lewe vir hulle hel sal probeer

maak! –Raihaana Thiart en Carla Storm,

President Onderwysers moet bly by hulle dreigemente

– anders glo die leerders hulle nie. Kinders

kom gou agter dit word nooit uitgevoer nie.

Dan het die onderwyser klaar verloor! –

Ziziphoi Nacphayi, Durbanville, en baie

ander leerders Besef die onderwysers dat hulle vir ons rol-

modelle is? Party van ons wil sélf onderwy-

sers word. – Kirsten Manns, Range Moenie vooropgestelde idees hê van die

leerders wat aan die begin van die jaar in jou

klas instap nie. Stel belang in ál jou leerders

se lewens. Laat ook dié wat nie presteer nie,

belangrik voel. Die res van die klas kom dit

dadelik agter. – Loudi Uys, Stellenberg

Besef alle onderwysers dat die kinders hulle

volgens hulle kleredrag beoordeel? Hulle

moet altyd professioneel lyk. – Kaylinn

Africa, Tygerberg & Martinique van Wyk,

Bernadino Heights

Verhouding met die leerders Bly professioneel. Moet nooit té vriendelik

wees nie! – Astrid Claasen, Edgemead

’n Onderwyser moenie witbroodjies hê nie!

As jy nié een van hulle is, dink jy daar word

minder van jou verwag; jy hoe nie hard te

werk nie. − Carla Smith, Durbanville

Sommige onderwysers het “favourites” en

behandel van die ander leerders stief. Almal

kom dit gou agter. – Deznay Boes, Caroline

Bester, Goodwood Kollege, en ook ander

Kinders vind gou uit as ’n onderwyser van

hulle geskinder het. – Sibahle Dyongo,

Masibambane

Moenie vriendjie-vriendjie met die klas speel

nie; daar gáán iemand wees wat die water

gaan toets. – Shana-Lee Koopman, Goodwood

Kollege


Moet seblief nie die heeltyd kla nie! Praat

met ons, motiveer ons en prys ons! – Sibahle

Dyongo, Masibambane

Verstáán die probleemkinders in jou klas. − Annemarie Wüst, Stellenberg

Ek glo: Hoe jy ander behandel, so sal hulle

jou behandel. Motiveer dus die leerders! – Clarenzo Grootboom, Elsiesrivier

’n Goeie onderwyser weet daar is ’n tyd vir

alles. ’n Mens moet dit mos darem soms kan

geniet ook in die klas! – Zanielle van der

Horst, Table View

Daar moet tyd wees vir werk, maar ook tyd

vir speel. – Kirsten Daniels, Bosmansdam

Bly kalm! Dis my raad. En onderwysers

moet ons veilig laat voel, selfs dié wat suk-

kel met Afrikaans. Hulle moet ons almal laat

“chill”. – Larnelle Lewies, Edgemead

Die onderwys is die moeder van alle beroe-

pe. Dit is so belangrik dat die onderwysers

dadelik die grense stel. Ek dink dis goed dat

’n onderwyser sê: “Ons werk nou almal en as

hierdie opdrag klaar is, kan julle gesels.” – Vincentia Benting, Cravenby

Onderwysers moenie vergeet dat hulle ook

kinders was nie; dit lyk soms asof hulle dink

ons kan nie moeg word nie!– Shardone

Adonis, Ravensmead; Barend Engelbrecht,

Bosmansdam

Onderrigwenke Veral jong onderwysers moet weet hulle

moet gereeld kyk na die huiswerk en dit

opvolg as dit nie gedoen is nie. – Tamsen

Orange, Parow

’n Mens voel dadelik ’n onderwyser se

“positiewe energie” aan, soos in juffrou

Vollgraaff se Afrikaanse klas. – Dylan-Burton

Heynes, Edgemead

Hulle moet “practice what they preach”.

Hulle kan nie van die leerders verwag om te

werk − en dan kom die leerders agter hulle

het self nie voorberei nie. − Annemarie Wüst,

Stellenberg

Sommige onderwysers kom in ’n slegte bui

skool toe en kom haal dit dan op ons uit. – Quinita Arendse, Elsiesrivier

Maak die lesse meer opwindend en ook

interaktief. Laat die leerders deelneem! – Quisha George, Goodwood Kollege

Onderwysers word mos betaal. Dis hulle

werk; hulle moet ferm wees en sorg dat

almal werk. – Athenkosi Ntutweni, Milnerton

Veral nuwe onderwysers moet besef: Alle

kinders sal gesels (en lag) as hulle nie die

heeltyd werk nie. – Kenan Kotze, Edgemead

Onderwysers moet onthou: Ons is ’n heel

ander generasie as veral die ouer onder-

wysers. En ek dink daardie gaping raak al

groter. – Nina Faulhammer, Durbanville

Sorg vir die regte balans, soos mnr. Rede-

linghuys, wat gereeld grappies vertel. Die

leerders in sy klas is nooit verveeld nie. – Jonathan van Rheede van Oudtshoorn,

Stellenberg

Maak assebliéf soms grappies! – Tarah Julius,

Bloubergrant

Ek wens alle onderwysers was soos mnr.

Beneke (die skoolhoof). Hy gee vir ons in

graad 11 en 12 “Geography”. En ek en die

ander verstaan alles! Jy móét net vir hom

luister. Hy begin elke periode met ’n raaisel

of ’n kort grappie. Die seuns wat in ander

klasse lastig is, is doodstil in sy klas. Hy kyk

vir elke kind in die klas en ons wil die hele

tyd vir hóm kyk en luister hoe hy die werk

verduidelik. − Christopher Oakes, Tafelberg

Leerders kom dadelik agter of die onderwy-

ser voorberei het vir die les. – Nika Jordaan,

DF Malan

Ek dink party onderwysers moet iewers gaan

leer hoe om vrae te vra, sodat hulle ál die

leerders by die les kan betrek. – Andrea

Olivier, Stellenberg

Onderwysers verwag respek van hulle leer-

ders, maar ek dink hulle moet besef hulle

moet, op hulle beurt, ál die leerders in hulle

klasse respekteer. − Carey Hanie, Parow

Respek kom van albei kante af. ’n Mens kan

gou agterkom as ’n onderwyser sekere

kinders nie respekteer nie. – Shannon Kramm,

Milnerton Die kinders moenie die indruk kry die on-

derwyser kom net skool toe om aan die einde

van die maand salaris te ontvang nie. – Monray, Barnes, Elsiesrivier

Ek het al gesien: Onderwysers met passie vir

hul vakke sukkel nie met dissipline nie. –

Shaun Moodian, Ravensmead

Daar is onderwysers wat nooit verskoning

sal vra nie, al weet almal hy of sy was

verkeerd. – Eben Koen, Stellenberg

Moenie nét ’n onderwyser wees nie. Ons

moet in die klas ’n “team” wees. So, as die

onderwysers vir ons leer, moet hulle vir die

hele klas kyk. Ons moet voel: In hierdie klas

is ons ’n familie, want die onderwyser is my


pa of my ma. – Siyasanga Wondo,

Masibambane

Motiveer! Motiveer! Moedig die leerders die

hele tyd aan. – Kimo Moses, Parow

Sommige onderwysers dink nie wat hulle sê

nie. Ek dink, as hulle sien ’n leerder vaar

swak, moet hulle daardie kind uitroep en

byvoorbeeld sê: “Jy is ’n 80-persenter” – Shannen Buys, Parow

Ek dink ’n onderwyser moet die volgende

vier eienskappe hê: Weet waarvan hy praat.

Moet atmosfeer kan skep. Moet glo in die

leerders in sy klas. En moet weet wat hy kan

doen sodat almal kan presteer. – Allison

Arendse, The Settlers

’n Onderwyser soos juffrou Pedro: Daar is

altyd orde in haar klas en ons luister en ons

help mekaar die heeltyd. – Dorgina

Fredericks, Bloubergrant

Kinders luister graag vir die onderwyser as

hulle weet daardie onderwyser luister ook vir

hulle. – Natasha White, JG Meiring

’n Mens weet dadelik of die onderwyser

voorberei het en of hy of sy passie het vir

byvoorbeeld die boek of die gedig. En dan

wil ’n mens stilbly en luister! – Felicity

Molapo, Fisantekraal As ’n mens die hele tyd lae punte kry, bv. vir

Geskiedenis, moet die onderwyser jou help

en presies verduidelik wat jy moet doen om

te kan presteer. – Lauren Booysen, Elswood

Onderwysers moenie lyk asof hulle die heel-

tyd kwaad is nie. Hulle moet wees soos juf-

frou Schoeman: ’n Mens wíl vir haar luister,

want sy is so entoesiasties! – Mlamli Tyuntu,

Bloubergrant

Die onderwys is die fondament van alle

beroepe. Die onderwysers moet die leerders

in gr. 9 reeds laat besef hulle moet fokus op

hulle toekoms. – Ashwin Arendse, Elsiesrivier

Die leerders moet weet wat is die onderwy-

ser se verwagtinge en reëls, maar hou seblief

soms ’n wortel voor hulle neus, byvoor-

beeld: “As hierdie werk klaar is, kan julle

gesels.” – Chante Voigt, Tygerberg

Die aard van die leerders Ek wens alle leerders kan besef: Jy kom

skool toe om te kom léér! – Kaylen Sauls,

Goodwood Kollege

Ek dink onderwysers moet aanvaar dat daar

altyd stout leerders sal wees wat gaan

probeer om al die aandag in te palm. – Kerishnee Schaeffer, Goodwood Kollege

Onderwysers moet van die begin af weet: die

meeste leerders het geen selfdissipline nie. – Danielle Gardiner, Milnerton

By die huis moet jy leer hoe om ander te

respekteer. Dis jou ouers se plig om jou te

leer hoe jy grootmense moet aanspreek en

hoe jy teenoor hulle moet optree. – Shafeeqah

Alkaster, President

’n Kind is ’n kind. As hy sien hy kan ’n kans

vat, sal hy dit doen. En party onderwysers

gee die kinders te veel kanse om op te mors – Carlo Veldsman, Florida

Daar’s ’n verskil tussen gr. 10−12-leerders

en gr. 8 & 9-leerders. Van gr. 10 af is jy

“amper volwasse”; jy besef die gevolge van

jou dade. En jy is meer gefokus om klaar te

maak met skool. Jy weet: As ek mooi oplet,

kan ek goed doen en as ek goed doen, kan ek

dalk ’n goeie werk kry. Maar gr. 8 & 9 ... Die

onderwysers moet weet dat die meeste van

hulle nog nie so kan redeneer nie. – Marcus

van Wyk, Tygerberg

Ek het al gesien sommige kinders wil die

onderwyser “spite”, want hulle kom agter die

onderwyser dink mos in elk geval sleg van

hulle. – Cassidy Schrauwen, Cape Town Studies

Ek werk vir myself; daarom vra ek in sekere

klasse of ek liewer voor kan sit sodat die

ander kinders nie my aandag kan aftrek nie.

– Corne Viljoen, President

Elke kind het sy eie persoonlikheid. Probeer

die kind verstaan. Hoekom tree hy of sy so

op? – Niccy Isaacs, Eben Dönges

Baie kinders is “engeltjies” by die huis, maar

as hulle tussen hulle maats by die skool is,

wil hulle “oorvat”. – Kim Paulse, Florida

Ek gaan sê wat my ma en my tannie altyd sê:

“Die mense in die tronke het begin as

bedorwe kinders.” Dit wil sê: respek moet by

die huis begin. – Robin Lang, Florida

Dit begin alles by die huis: Sekere kinders se

ouers respekteer nie die onderwysers nie, so

hoekom sal die kinders dit doen? – Meldaine

Rudolph, Florida

Ongedissiplineerde kinders is beslis die

ouers se skuld. – Jaco Engelbrecht, DF Malan

Ek wonder of onderwysers besef dat jy as

leerder “alleen” voel as jy in die hoërskool

is. ’n Mens dink die heeltyd aan die toekoms,

aan jou toekoms en aan die toekoms van

Suid-Afrika. Sal jy self iets kan verander? – Zena Hendricks, Edgemead


Dissipline Ek wonder altyd of die jong onderwysers dan

nie op universiteit leer hoe om ’n groot klas

leerders te hanteer nie. O ja, en ’n

onderwyser moet tog seblief nie ’n klomp

stories vertel nie. Ons stel regtig nie daarin

belang nie. – Michelle Ungerer, President

Sommige juffrouens is te saggeaard. Daar is

altyd kinders wat misbruik maak daarvan. – Caylin Jansen, Elswood

Die klasreëls moet in al die klasse dieselfde

wees. Dit sal die nuwe, jong onderwysers

baie help. – Monique van Wyk, Ravensmead

Daardie kyk! Dit werk sowaar. – Alicia van

Zyl, Durbanville

Hoekom kry sekere onderwysers dit reg om

almal te dissiplineer? Ek dink hulle moet met

hulle kollegas gesels en raad gee. – Rene

Minnies, Florida

Onderwysers moet dadelik dink: Wat is die

oorsaak van die swak gedrag? Is hulle in al

die ander onderwysers se klasse ook so

stout? – Marlene Bester, Bosmansdam

Ek dink die onderwysers moet by hulle

kollegas raad kry. Hoekom het mev. Steyn,

ons Afrikaansonderwyser, nie probleme met

dissipline nie? – Shafeeqah Arenson,

Goodwood Kollege

Swak dissipline is 50% die onderwysers se

skuld. Hulle moet professioneel en eties

optree. Hulle word mos betaal om ons as

leerders te help om suksesvol te wees. –

Bertram Ross, Florida

Ek het al gesien: die stout kinders vat meer

kanse met die juffrouens as met die menere. – Dewald van Rensburg, Table View

As die onderwysers voorbereid is (die kin-

ders kom dit gou agter) het hulle gewoonlik

nie probleme met dissipline nie. − Greame

Sheldon, Florida

Hulle moenie dink uitjaag uit die klas is ’n

oplossing nie; baie leerders verkies dit. – Vinashereigh Williams, Ravensmead

Daar is party onderwysers wat so streng is

dat niemand in die klas vrae wil vra nie. − Dayna van der Merwe, Table View

As ’n kind stil is in die klas moet hy nie stil

wees uit vrees nie, maar omdat hy respek het.

– Melissa Booysen, Masibambane

Party onderwysers raas omtrent die hele

periode! ’n Mens raak immuun; jy hoor dit

later nie meer nie. − Vuyani Vuyelwa,

Goodwood Kollege

Skreeu help nie! Roep daardie leerder of

leerders na die tyd in en praat dan met hulle. – Esté Ellis, Tygerberg

Moet asseblief net nie skreeu nie! – Nadine

Adams, Edgemead

Sommige onderwysers haal die stres van

hulle werk uit op die leerders wat voor hulle

in die klas sit. – Michelle Fransman,

Goodwood Kollege

Ek dink nie daar is enige straf wat iemand se

persoonlikheid kan verander nie. − Chanwin

Lehman, Goodwood Kollege

Onderwysers moet weet daar is leerders wat

glimlag, maar dis om die seer binne-in hulle

weg te steek. – Jamy-Leigh Liwaai,

Ravensmead Kinders sal net luister as die onderwyser vir

húlle luister. – Natasha White, JG Meiring

Wat is goeie straf? Waarvoor is ons almal

bang? Om ’n toespraak te maak! So, laat die

leerder wat oortree het, ’n toespraak maak

om die ánder leerders te motiveer om nié te

doen wat hy of sy gedoen het nie. − Silvia

Mattee, Eben Dönges

Goeie dissipline begin nie net in die klas-

kamer nie. Dit begin by die skool. Ek dink

alle hoofde moet streng wees, dan help dit

die onderwysers en so ook die leerders. – Jay-dene Joseph, Bernadino Heights

My ma is self ’n onderwyser en ek wil ’n

onderwyser word. Goeie maniere begin by

die huis. Sommige kinders kan daar net doen

wat hulle wil. Caryn Assur, Elswood

Onderwysers moet weet daar is leerders wat

glimlag, maar dis om die seer binne-in hulle

weg te steek. – Jamy-Leigh Liwaai,

Ravensmead Ons is kinders. Daar is altyd ’n rede waarom

’n leerder onbeskof is. Ek dink die onderwy-

ser moet dit probeer uitvind. – Sandrine

Mpazaybo, The Settlers

Onderwysers met geesdrif, wat hul vak met

passie onderrig, het gewoonlik nie probleme

met dissipline nie. − Kelly Rowland, Parow;

ook Tygerberg, President en ook ander skole

Susan du Plessis van Stellenberg (Afrikaans-

onderwyser en voorheen adjunkhoof), antwoord

dadelik: “Daar is drie maniere om dissiplinêre

probleme te vermy:

1. Jy moet ’n passie hê vir jou vak.

2. Jy moet elke dag voorbereid klas toe gaan

3. En jy moet deernis hê vir elke swak of stout

leerder in jou klas.


Wat van die onderpresteerders? Die skrywers van die boek, Get Their Attention!, het in ’n skool in Ierland

die onderpresteerders in Jaar 8 ondervra om uit te vind wat hulle houding

teenoor en verwagtinge van die skool is. Hulle was leerders wat nie net swak

presteer het nie, maar wat ook berug was vir hul ongedissplineerdheid.

Sommige van hulle is al dikwels uit die klas gejaag of was gereelde

stokkiesdraaiers.

Die skrywers wou probeer vasstel wat

hierdie leerders sélf dink is die redes

vir hul ontwrigtende of ongedissipli-

neerde gedrag. Toe hulle ingeroep en ondervra is, het hulle

almal beweer hulle wíl leer, wil goed vaar,

hulle wil die eksamens slaag, wil graag in hul

onderwysers se goeie boekies wees en hulle wil

skoolgaan geniet. (Baie van die onderwysers

was verbaas toe hulle dit later hoor, want in die

klasse het dit beslis nie so gelyk nie.)

Toe die leerders gevra is wat vir hulle

onaangenaam is in die skool was die volgende

die lys dinge wat vir hulle die moeilikste was

om te hanteer:

Om vir lang tye doodstil te bly.

Lees, veral as hulle in die klas moet hardop

lees. Vir baie was dit ’n bron van groot

verleentheid.

Die feit dat die hele klas gestraf word as net

’n paar leerders oortree het.

Hulle het gekla dat hulle nie kans kry om

hulle menings te stel nie.

Die feit dat hulle die grootste deel van die

skooldag so verveeld is.

Om nie die werk te verstaan wat die

onderwyser verduidelik nie en om dit dan te

moet doen.

Om byna die heeltyd te lewe onder die

dreiging van straf.

As hulle verkeerde antwoorde gee op die

onderwyser se vrae en dan skaam voel voor

die res van die klas.

Te veel huiswerk wat hulle dan soms nie

doen nie omdat dit te moeilik is en hulle

weet dit sal verkeerd wees.

Ander leerders wat hulle spot.

Hulle voel asof die onderwysers en die hele

skoolstelsel nie omgee oor hulle nie.

Vir hierdie soort leerders is skool nie

iets waarna hulle ooit uitsien nie. Dit

is eerder ’n veldslagwaaraan hulle

gedwing word deel te neem.

Wat kan jy as onderwyser doen? Jy moet die leerplan, die kurrikulum voltooi, jy

moet die hele klas voorberei vir die eksamen.

Jy kan nie alles los en net aan die swak of die

stout leerders in jou klas aandag gee nie.

Alle onderwysers besef reeds baie vroeg in

hulle loopbaan dat dit soms letterlik onmoont-

lik is om die onderpresteerders te prys. En soms

is daardie leerders so sinies oor hul skoolwerk

en oor die skool dat hulle glad nie daardie soort

aandag voor hul klasmaats wil hê nie.

Die effek op hierdie leerders is ’n voort-

durende afbreek van hulle selfbeeld, hulle

selfvertroue en motivering en ook van hul

ambisie.

Wat bly vir hulle oor? Om deel te vorm van

die groep wat hulle wangedra, want so kan

hulle hul behoefte bevredig aan mag, pret,

vryheid en om deel te wees van ’n groep. Daar

is baie bendes wat hulle sal verwelkom ...

Veral jong tieners besef nog nie die lang-

termyngevolge van hul gedrag of van hulle

doelbewuste besluit om hulle boeke by die huis

te “vergeet”nie. Baie van hulle sien hulself as

die slagoffers van die skoolstelsel.

Bron: Sean O’Flynn & Harry Kennedy: Get

Their Attention!: How to Gain Pupils’ Respect

and Thrive as a Teacher, pp. 117−120.


Jou stem is jou belangrikste wapen

Die onderwys is die beroep wat die hoogste eise aan ’n mens se stem stel. Onderwysers

moet elke dag ure lank praat, dikwels in moeilike akoestiese omstandighede. Maak dus

seker dat jy nie ernstige skade aan jou keel en jou stembande aanrig as gevolg van die

manier waarop jy praat en skel nie. Jy besef sekerlik: Geen stem, geen werk! Wees dus

bedag op enige teken van heesheid.

’n Ondersoek in Engeland het bevind dat 58% van alle onderwysers stemprobleme ontwikkel,

in vergelyking met 20% van mense in ander beroepe. Dit is omdat onderwysers omtrent 60%

van hul werkdag moet praat en boonop dikwels hard moet praat. Vir sommige onderwysers is dit ’n seer keel na ’n moeilike dag, maar vir baie onderwysers beteken dit ernstige skade aan hul stembande. (Hastings: 8)

Dink aan jouself as ’n “stem-atleet” en sorg vir

jou stem met dieselfde sorg en aandag wat atlete

aan hul liggame gee. Voorkoming is die sleutel

tot ’n gesonde stem.

Die volgende is baie belangrik Strek jou arms en waai hulle van voor na

agter om jou borskas te lig.

Haal diep asem en blaas dan jou asem stadig

uit op sssss en dan op sjjjj ...

Neurie liggies op mmmm. Voel die vibrasie

in jou ribbes, jou keel, neus en bors. Begin

saggies. Dan al harder. Jy kan dit doen selfs

terwyl jy stort of as jy in die motor op pad

skool toe is.

Voorkom probleme deur die volgende te

vermy: rook en te veel alkohol en kaffeïen.

Moenie fluister nie. Moet veral nie hard en

hoorbaar probeer fluister nie.

Moenie skreeu of gil nie.

Moenie onnodig keelskoonmaak nie.

As jy probleme bemerk, doen die volgende Praat min by die huis. Laat jou stem rus.

Drink gereeld water, ook terwyl jy klasgee.

Drink gedekaffeïneerde koffie of − moet

liewer glád nie deur die dag koffie drink nie.

(Grey: 150)

Drink liewer rooibostee, sonder melk, met ’n

bietjie heuning. (Trevor Noah se raad)

Eet elke paar uur vier of vyf groen

kappertjieblare vir keelseer.

Gaan spreek ’n spraakterapeut en kry raad.

In die klaskamer Staan regop, jou skouerblaaie agtertoe, jou

kop regop. Jy (en jou leerders) moet die

indruk kry: Jý as onderwysers is in beheer.

Hierdie klaskamer is jóú klaskamer.

Onthou om reëlmatig asem te haal. Haal

veral diep asem voor jy begin praat.

Leer hoe om jou stem (soos ’n akteur op die

verhoog) bo-oor hulle koppe te projekteer tot

heel agter in die klaskamer.

Moenie skreeu nie! Probeer liewer daardie

kyk, daardie dodelike, vernietigende staar.

Liewer ’n diep, lae stem as ’n hoë een. Om te

gil op jou leerders is sleg vir jou stem én vir

jou verhouding met jou leerders. (Grey: 150)

Onthou: Hoe sagter jy praat, hoe sagter moet

jou leerders wees om jou te kan hoor. Moet

dit natuurlik nie oordryf nie. As jy lank hard

fluister, kan dit jou stembande permanent

beskadig. (Cowley, 2011: 62) Bronne (behalwe dié hierbo genoem): Phyllida Furse,

stemafrigter van die Voice Care Network, Times

Educational Supplement Magazine, 14 Junie 2010.


Stres

Almal weet daar is in die tyd wat ’n onderwyser in ’n klaskamer deurbring

weinig, indien enige, geleentheid om te ontspan − nie eens vir ’n sekonde

nie. Die hele skooldag bestaan uit een lang, byna volgehoue tydperk van

senuspanning. (Alan Mendler: When the Teaching Gets Tough:

Smart Ways to Reclaim your Game, pp. 17−18)

Die volgende probleme word beskou as die hoofoorsake van stres en uitbranding van onderwysers: Merk, op ’n skaal van 1 tot 5, hoe jy oor elkeen van die volgende voel:

1. Ongehoorsame of ongemotiveerde leerders in die klas.

Dis nie ’n probleem nie. 1 2 3 4 5 Dis ’n bron van erge stres.

2. Geen waarderring van my kollegas, skoolhoof en ouers nie


3. Te min bronne OF Te groot klasse OF Te veel nasienwerk


4. Te min tyd vir myself


Oppas vir uitbranding

Alle mense ervaar ’n sekere hoeveelheid stres, maar ons weet almal waarom

onderwysers baie meer as ander mense oor hul werk en hul omstandighede

kla. Die volgende simptome is waarskuwingstekens van moontlike

uitbranding. (Khalsa:156; Wright: 3)

Raak gou geïrriteerd

Siekte

Spring gou op jou perdjie; is altyd op die

verdediging

Raak baie gou ongeduldig

Alkohol- en/of dwelmmisbruik

Ooreet

Gebrek aan eetlus

Probleme met slaap

Teruggetrokke; wil nie sosialiseer nie

Angs

Seksuele disfunksie

Gereeld afwesig

Negatiewe houding teenoor die skool

Lae selfbeeld

Voel gedurig moeg

Voel byna altyd gespanne

As enige van hierdie simptome voortdurend

deel van jou lewe is, dink daaraan dat enige

onderwyser (ook jy) aan uitbranding kan ly.

Dit begin gewoonlik ongemerk: Jy voel jy

kan nie meer alles hanteer nie. Of jy is in ’n

skool waar jy nie genoeg ondersteuning van

jou hoof of jou kollegas kry nie.

As onderwyser is jy sekerlik baie goed

met evaluering, want jy doen dit letterlik

elke dag, elke periode. Maar wanneer laas

het jy jouself geëvalueer? (Khalsa: 156)

WENK As jy saam met vriende of familie

uitgaan, vergeet van die take wat nog nie na-

gesien is nie. En moenie die hele aand die

ander verveel met onderwys- of skoolstories

nie! (Brandvik & McKnight: 262)


Hoe goed bestuur jy jou eie stres? Selfevaluering

Lees elke verklaring hieronder en besluit of dit op jou as onderwyser van toepassing is deur JA of NEE af te merk.

JA NEE 1. Ek voel ek het genoeg energie om my werk as onderwyser te doen.

2. Ek het effektiewe dissiplinêre maatreëls om my leerders te onderrig én om hulle selfbeeld uit te bou.

3. Ek sien daarna uit om al my leerders te sien en ek geniet dit om vir hulle klas te gee.

4. Ek gebruik doeltreffende tydsbestuurstrategieë; daarom kan ek al my verantwoordelikhede nakom (voorbereiding, nasien van take; verslae, buitemuurse bedrywighede, opstel van vraestelle, voorbereiding, ens.)

5. Ek kom goed reg met al my kollegas.

6. Ek kan met my kollegas en met die hoof praat oor my probleme en behoeftes.

7. Ek kry vriendelike en sinvolle ondersteuning van my kollegas en van die skool se bestuurspan.

8. Ek het stokperdjies of belangstellings waarvoor ek ná werk tyd maak.

9. My leerders is gemotiveerd en neem graag deel aan die leerproses.

10. My klasse is interessant en boeiend.

Uit: SiriNam S.Khalsa. 2007 Teaching Discipline & Self-Respect p. 160.

As jy JA kon antwoord op die meeste stellings hierbo, beteken dit jy bestuur jou stres

goed. As jy NEE geantwoord het op die meeste stellings, moet jy gaan sit en nadink hoe

jy sommige van die kwessies gaan hanteer voor hulle te oorweldigend is. Praat met ’n

ervare onderwyser en vra raad. Besluit ook watter stressors kan jy nie beheer nie en

moet jy eenvoudig maar net aanvaar en hanteer.

Vermy stres voor dit begin

Slaap! Een goeie nagrus laat ’n mens voel asof jy enigiets kan hanteer wat op jou pad

mag kom. Dit maak ’n mens ook meer geduldig.

Eet! Wat jy ook al doen, moenie by die skool aankom sonder dat jy geëet het nie

Maak jou plek mooi! Jy gaan baie tyd in jou klaskamer deurbring. Hoe mooier dit

lyk, hoe gemakliker en gelukkiger sal jy – en jou leerders voel.

Dink! Tel tot tien en dink eers mooi voor jy betrokke raak by struwelinge in die

personeel.


Jy kan jou stres beheer as jy ...

In die artikel, “Tools for managing stress” (Principal Leadership April 2014, pp. 26-30)

gee prof. Barbara Larrivee van die College of Education van California State University

die volgende wenke vir skoolhoofde. Dit is natuurlik ook van toepassing op onderwy-

sers. Navorsing toon al meer dat daar ’n kragtige bron van stresverligting reg voor ons

neuse is. Wat kan dit wees? Dit is letterlik om stadig en dieper asem te haal.

Volgens Time (16 November 2015) is reeds bewys dat asemhalingsoefeninge

bloeddruk kan help beheer, die hartritme verbeter, jou are meer soepel maak én kan help

met jou respons op stres.

Drie kits-stresontlaaiers

Ook die navorsers aan die Stanford

School of Medicine glo aan bogenoemde.

Hulle het ’n stresverminderingsprogram

met tien lewensvaardighede ontwerp.

Drie vaardighede sorg vir onmiddellike

verligting:

Haal diep en stadig asem

Glimlag

Visualiseer hoe jy sukses behaal

As jy dit eers ’n paar keer ingeoefen het,

neem elkeen net 10 tot 60 sekondes en

siedaar! Jou stres het verdwyn of ... dit het

amper heeltemal verdwyn.

Kyk watter een werk die beste vir jou

en pas dit toe as die stout kind in graad 9E

wéér nie sy huiswerk gedoen het nie. Of

as die hoof vra waar is jou puntelyste.

Maagasemhaling

Die menslike liggaam is ontwerp vir self-

behoud. Deur dieper en stadiger asem te

haal, gee jy vir jou liggaam die teken dat

die bedreiging verby is en dat hy maar

kan kalmeer. Die maklikste manier van

stresbestuur is dus om jou vinnige, vlak

asemhaling (oor jy so woedend of so bang

is) te verander in diep, staaaadige asem-

haling. Dit verlig nie alleen stres nie,

maar kan help teen depressie, volgens

navorsing aan die Universiteit van Pavia

in Italië. (Oaklander: Time, p. 26)

Oefen om vir tussen 6 tot 12 sekondes

uit jou maag asem te haal, dan sal jou

brein outomaties die boodskap kry. Dit is

gewoonlik drie tot vier asemhalings.

Oefening

Doen die volgende elke dag as jy in die

motor op pad skool toe is, as jy voor die

TV of die rekenaar sit of as jy laatmiddag

met die hond gaan stap.

1. As jy inasem, verbeel jou dat jou maag

’n ballon is wat jy stadig met suurstof

vul.

2. Sit jou hande op jou maag terwyl jy

stadig inasem en kyk hoe jou hande

lig.

3. Kyk hoe jou hande sak as jy stadig,

rustig uitasem.

4. Haal ten minste drie keer so asem en

vestig jou aandag heeltyd op jou maag.

Glimlag

Jou glimlag lei tot die produksie van

endorfiene, dit wat help om pyn te verlig

en wat ’n gevoel van genot of vrede skep.

Navorsing het getoon dat as ’n mens ’n

regte breë glimlag op jou gesig het, dit wil

sê een wat ook die spiertjes om jou oë laat

werk, dan klop jou hart stadiger en dan

kan jy makliker herstel van ’n stresvolle

gebeurtenis. Jy lyk dus nie net gelukkig as

jy glimlag nie; jy voel ook gelukkig.

(Vergelyk met bl. 8.)


Visualiseer sukses

As jy in jou verbeelding “sien” hoe jy

sukses behaal, verminder dit ook die

spanning en dit laat jou kalmer voel.

Hoekom werk dit? Want jy kan nou aan

oplossings dink en jy kan beter beplan.

Maar onthou: Dit kan net werk as jy

presies weet wat jy wil doen of verbeter.

Dan kan jy makliker aan idees dink wat

tot sukses kan lei. Ook dít moet verskeie

kere ingeoefen word.

Voor skool

Dink aan of skryf een ding neer oor die

dag wat voorlê waaroor jy dankbaar is.

Dink aan een mooi, lekker ding wat jy

vandag vir jouself gaan doen.

Sê ten minste een vriendelike opmer-

king vir of komplimenteer iemand −

dalk jou gesin, een van jou kollegas of

natuurlik een van jou leerders.

Na skool

En saans? Saans kan jy die volgende

doen:

Maak ’n “Ek het dit gedoen”-lysie, in

plaas van ’n “Dit moet ek doen”-lysie.

Dink terug aan die dag en onthou drie

dinge of leerders of kollegas of dalk

selfs opstelle waaroor jy dankbaar is.

Onthou iemand anders se mooi woorde

of snaakse grappies.

Dink aan iets wat jy vandag vir iemand

anders gedoen of gesê het om daardie

persoon dalk’n bietjie beter te laat

voel.

Of probeer die volgende wenke uit The

Frazzled Teacher’s Wellness Plan:

As jy jou in ’n situasie bevind waar jy

skielik gestres voel, jou humeur begin

verloor, baie ontsteld is, bang is jy gaan ’n

stout kind verskreeu, doen dadelik die

volgende om jou emosies te beheer:

Die Vasdruk-aksie / The Squeezer

1. As jy sit of staan, laat jou arms

skielik “val” en laat hulle langs jou

sye bly hang.

2. Klem dan jou hande saam asof jy in

elke hand ’n suurlemoen probeer uit-

druk en hou jou hande vir drie

tellings so saamgeklem. Herhaal dit

twee keer.

3. Klem nou jou hande en ook jou arms

tot by jou skouers. Hou dit so vir drie

tellings.

4. Herhaal twee of drie keer.

As jy dit ’n paar keer oefen, sal jy ’n

deskundige word en al die spiere in jou

liggaam vir drie tellings kan saamtrek

en dan laat ontspan. Hoe meer jy dit

inoefen en hoe meer dele van jou lig-

gaam jy by die oefening insluit, hoe

groter is die stresverligting.

Die Asemhaler / The Breather

1. Sit of staan doodstil met jou oë

gesluit. Hou jou arms langs jou sye

of in jou skoot.

2. Haal diep asem deur jou neus. Hou

dit in vir drie tellings.

3. Blaas jou asem uit deur jou mond.

4. Herhaal twee of drie keer.

Jy kan die Vasdruk-aksie en die

Asemhaler kombineer. (Queen &

Queen: 66-67)

Uit: Oaklander: Time, 16 Nov. 2015,

p. 26.

Natuurlik kan of moet hierdie oefening ook met die leerders in die klas gedoen word. Laat hulle dit almal saam doen en dan vir hulself (of hul maats) vertel watter effek dit op hulle gevoel van spanning het. Die drie tot vyf minute wat jy hiervoor in jou klas gebruik se effek sal veel langer gevoel word. (Jensen: 58−59)


Sestien stappe op pad na ’n positiewe ingesteldheid

Niemand is die hele tyd ’n positiewe denker nie, maar hopelik help die

volgende wenke jou om positiewer te dink en meer optimisties te wees.

1. Kyk met empatie na jou kollegas én

jou leerders en wees stadig met

kritiek.

2. Dink aan alles waaroor jy dankbaar

kan wees.

3. Wys en sê gereeld vir jou kollegas

en jou leerders hoe baie jy hulle

waardeer.

4. Soek elke dag ’n manier om ’n

kollega én ’n leerder belangrik te laat

voel.

5. Sê iets positiefs vir ’n leerder wat

hom of haar swak gedra.

6. Moenie enigiets negatiefs oorvertel

van jouself of van ander mense nie en

veral nie van jou kollegas nie.

7. Moenie luister na negatiewe

praatjies en skinderstories oor ander

kollegas nie en as jy dit hoor, moet jy

dit beslis nie oorvertel nie.

8. Dra die soort klere wat jou goed,

netjies en professioneel laat lyk.

9. Sit in die pouses by kollegas wat

positief ingestel is oor die onderwys

en die skool. Vermy die klakouse op

die personeel.

10. Fokus, indien moontlik, daarop om

oplossings te vind vir enige probleme

wat opduik.

11. As jy bydra tot die skool of die

skoolhoof se sukses, sal jy nie tyd kry

om saam met ander te werk om die

skool of die skoolhoof te laat misluk

nie.

12. Benoem elke maand ’n leerder in

elke graad as jou “Leerder van die

Maand”.

13. Skryf na elke skooldag neer wat

daardie dag gewerk het en probeer

daarop voortbou.

14. Of: Begin ’n “bank” (lêer op jou

rekenaar) met al die aktiwiteite of

lesse wat gewerk het. Gebruik dit

weer, verander dit, pas dit aan – die

doel is om jou voorbereiding elke

jaar ’n bietjie makliker te maak.

15. Stel vir jouself doelwitte wat jy as

onderwyser en as persoon wil bereik.

16. Maak tyd om ’n kollega te help, te

laat lag of te troos. Julle is immer

saam in ’n span. (Paterson: 119)

17. Onthou: “Die omgee stop wanneer

jy by die skoolhek uitry.” Moenie jou

leerders se probleme saambring huis

toe nie. Jy kan nie die wêreld

verander nie. (Cowley: Guerille Guide,

Tweede uitgawe: 315)

18. As jy voel jy sien nie enige sigbare

tekens dat jou harde werk in die skool

enigsins help nie, kry vir jou ná skool

en in die naweke iets wat wel tasbare

resultate lewer. Soos ... plant iets in

die tuin, brei, hekel, maak kos, verf,

skuif meubels, was die vensters of die

motor, pak ’n kas reg, maak iets reg,

gaan stap met die kinders of die hond.

Enigiets. Die onmiddellike bevrediging wat

jy so sal ervaar en die verandering wat

jy kan sien, sal ’n effense balans

verskaf teenoor die werk wat jy elke

dag in jou klaskamer doen waar jy nie

noodwendig die resultate kan sien nie

en waar dit voel asof niemand dit

waardeer nie. (Bluestein: 251)


Eintlik is dit nie so erg nie

Wat sal jy antwoord as ...

Iemand vir jou sê: “Dit moet darem lekker wees om net tot halfdrie te werk.”

A Jy kners op jou tande en glimlag.

B Jy trek jou arm terug en slaan hom met jou swaar onderwyserstas wat vol is van al

die nasienwerk wat jy daardie dag by die huis moet doen.

C Jy glimlag en lig die persoon beleefd in dat, wanneer die leerders huis toe gaan, is

die onderwysers se werkdag nog glad nie klaar nie.

Iemand sê vir jou: “Watter ander werk het so baie vakansies? Dit moet darem

lekker wees om in die somer amper twee maande vakansie te hê.”

A Jy gil en hardloop uit die kamer uit.

B Jy lag asof dit die beste grap is wat jy nog ooit gehoor het.

C Jy vertel die persoon hoe jy selfs in die vakansies moet nasien en voorberei vir die

volgende kwartaal of jaar en jy vertel sommer ook van die winterskool en al die

ekstra klasse en tutorklasse.

Ouers spandeer twee jaar om kinders te leer loop en praat. En dan spandeer onderwysers

12 jaar om hulle te leer stilsit en stilbly.

Die een voordeel van die onderwys is dat jy ontdek dat daar kinders is wat erger is as

jou eie.

Jannie kom by die huis na sy eerste skooldag en sê vir sy ma: “Ek mors my tyd by die

skool. Ek kan nie lees nie. Ek kan nie skryf nie en hulle wil nie hê ek moet praat nie.”

Ma: “Wat was die eerste ding wat jy vandag in die skool geleer het?”

Sannie: “Hoe om te praat sonder om my lippe te beweeg.”

Jannie kom na skool by die huis en sê vir sy ma: “Wow! Vandag was ongelooflik great!

Die skoolhoof sal seker netnou bel en dan met ma-hulle kom praat.”

Sannie sê vir haar ma: “Juffrou sê ek gee nie genoeg aandag in die klas nie. Of ... ek

dink dis wat sy gesê het.”

Vraag: Wat noem jy ’n man wat aanhou praat terwyl niemand luister nie?

Antwoord: Meneer


Bronne Alber, Rebecca. 13 Maart 2012. “Five

Classroom Management Tips for Novice

Teachers” www.edutopia.org.

Beadle, Phil. 2010. How to Teach. Bancyfelin:

Crown House.

Beers, Kylene & Samuels, Barbara G. (ed.).

1998. Into Focus: Understanding and

Creating Middle School Readers. Norwood:

Christopher-Gordon Publishers.

Bentley-Davies, Caroline. 2010. How to be an

Amazing Teacher. Bancyfelin: Crown House.

Bluestein, Jane. 2010. Becoming a Win-Win-

Teacher: Survival Strategies for the Begin-

ning Educator. Thousand Oaks: Corwin.

Brandvik, Mary Lou; McKnight, Katherine S.

2011. The English Teacher’s Survival Guide:

Ready-to-Use Techniques & Materials for

Grades 7−12. San Francisco: Jossey-Bass.

Braxton, Jamie; Brewer, John & Quirin,

Michelle. Sept. 2010. “Five steps to teach

responsible behaviour”, Principal

Leadership, pp. 56−60.

Breaux, Elizabeth. 2009. How the Best Teachers

Avoid the Most Common Teaching Mistakes.

Larchmont, New York: Eye on Education.

Brough, Judith A.; Bergmann, Sherrel; Holt,

Larry C. 2006. Teach Me – I Dare You!

Larchmont: Eye on Education.

Burke, Jim. 2008. Classroom Management. New

York: Scholastic.

Campbell, Doug. 2012. Discipline Without

Anger: A New Style of Classroom Manage-

ment. Plymouth: Rowan & Littlefield.

Canter, Lee. 2010. Lee Canter’s Asssertive

Discipline: Positive Behaviour Management

for Today’s Classroom. Bloomington:

Solution Tree.

Charles, C.M. 2011. Building Classroom

Discipline. Tenth edition. Boston: Pearson.

Clandfield, Lindsay & Prodromou, Luke. 2007.

Dealing with Difficulties: Solutions,

Strategies and Suggestions for Successful

Teaching. Peaslake, Surrey: Delta Publishing.

Clegg, Biran. 2000. Instant Stress Management.

London: Kogan Page.

Cowley, Sue. 2011. Getting the Buggers to

Behave. Fourth edition. London:

Bloomsbury.

Cowley, Sue. 2007. Guerilla Guide to Teaching:

The Definitive Resource for New Teachers.

Second edition. London: Bloomsbury.

Cowley, Sue. 2009. How to Survive your First

Year in Teaching. Second edition. London:

Continuum.

Cramer, Kathryn D. & Wasiak, Hank. 2009.

Change the Way You See Everything through

Asset-Based Thinking for Teens.

Philadelphia: Running Press Books.

Crawford, Glenda B. 2004. Managing the

Adolescent Classroom. Thousand Oaks:

Corwin Press.

Cunningham, Gini. 2009. The New Teacher’s

Companion: Practical Wisdom for

Succeeding in the Classroom. Alexandria:

ASCD.

Curwin, Richard L. 2010. Meeting Students

Where They Live: Motivation in Urban

Schools. Alexandria: ASCD.

Desautels, Lori. “Energy and Calm: Brain

breaks and Focused-Attention Practices.”

14 Jan 2015. www.edutopia.org.

Dixie, Gererd. 2007. Managing your Classroom.

Second edition. London: Continuum.

Dunn, David. 2011. How to be an Outstanding

Primary School Teacher. London:

Bloomsbury.

Englehart, Joshua M. 2013. “Five Approaches to

Avoid when Managing the Middle-School

Classroom” in The Clearing House, Vol

86:03, pp. 103−108.

Evanski, Jerry. 2009. Classroom Activators:

More than 100 Ways to Energize Learners.

Second edition. Thousand Oaks. Corwin

Press.

Ferlazzo, Larry. 3 Sept. 2015. Positive, not

Punitive, Classroom-Management Tips.

www.edutopia.org

Gilbert, Ian. 2010. Why do I need a Teacher

when I’ve got Google?: The Essential Guide

to Big Issues for Every Twenty-First Century

Teacher. London: Routledge.

Grey, Duncan. 2006. Getting the Buggers to

Learn. London: Continuum.

Harris, Bryan. 2011. Battling Boredom: 99

Strategies to Support Student Engagement.

Larchmont: Eye on Education.


Hess, Natalie. 2001. Teaching Large Multilevel

Classes. Cambridge: Cambridge University

Press.

Hirst-Loucks, Carolyn & Loucks, Kim P. 2014.

Serious Fun: Practical Strategies to Motivate

and Engage Students. New York: Routledge.

Holloman, Hal, & Yates, Peggy H. 2010. What

Do You Say When …: Best Practice

Language for Improving Student Behavior.

New York: Routledge Eye on Education.

Jansen, Jonathan. 2014. How to Fix South

African Schools: Lessons from schools that

work. Johannesburg: Bookstorm.

Jensen, John. 2012. Effective Classroom

Turnaroud: Practice makes Permanent.

Lanham: Rowman & Littlefield Education. Johnson, LouAnne. 2011. Teaching Outside the

Box: How to Grab your Students by their

Brains. Second edition. San Francisco: Josey-

Bass.

Johnson, LouAnne. 2012. Kick-Start your Class:

Academic Icebreakers to Engage Students.

San Fancisco: Jossey-Bass.

Jones, Vern. 2011. Practical Classroom

Management. Boston: Pearson.

Keeling, Dave & Hogson, David. 2011. Invisible

Teaching: 1010 Ways to Create Energy,

Openness and Focus in the Classroom.

Bancyfelin: Crown House. Kelly, Melissa. About.com Guide

Khalsa, SiriNam S. 2007. Teaching Discipline &

Self-Respect: Effective Strategies, Anecdotes,

and Lessons for Successful Classroom

Management. Thousand Oaks: Corwin Press. Kronowitz, Ellen K. 2012. The Teacher’s Guide

to Success. Boston: Pearson.

Kruger, A.G. & Van Schalkwyk, O.J. 1997.

Classroom Management. Pretoria: Van

Schaik.

Larrivee, Barbara. April 2014. Principal

Leadership: pp. 26−30.

Leaman, Louisa. 2008. The Perfect Teacher:

How to Make the Very Best of your Teaching

Skills. London: Continuum.

Lee, Chris. 2007. Resolving Behaviour Problems

in Your School: A Practical Guide for

Teachers and Support Staff. London: Paul

Chapman Publishing.

Lemov, Doug. 1010. Teach like a Champion: 49

Techniques that put Students on the Path to

College. San Francisco: Josey-Bass.

Maiers, Angela. 2012. Classroom Habitudes:

Teaching Habits and Attitudes for 21st

Century Learning. Bloomington: Solution

Tree Press.

Marzano, Robert J. 2007. The Art and Science of

Teaching: A Comprehensive Framework for

Effective Instruction. Alexandria: ASCD.

McGuey, Gary & Moore, Lonnie. 2007. The

Inspirational Teacher. New York: Routledge

Eye on Education.

Mendler, Allen N. 2012. When the Teaching

Gets Tough: Smart Ways to Reclaim your

Game. Alexandria: ASCD.

Morgan, Nicola S. & Ellis, Gillian. 2011. A Kit

Bag for Promoting Positive Behaviour in the

Classroom. London: Jessica Kingsley

Publishers.

Muijs, Daniel & Reynolds, David. 2011.

Effective Teaching: Evidence and Practice.

Los Angeles: Sage.

Nash, Ron. 2013. Shake-Up Call: The Need to

Transform K-12 Classroom Methodology.

Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.

Nourie, Barbara Livingston. January 1995. “Ten

More Truths about Teaching.” The Clearing

House, pp. 177−180.

Oaklander, M. 16 November 2015. “Save your

breath.” Time, p. 26.

O’Flynn, Sean & Kennedy, Harry. 2003. Get

Their Attention!: How to Gain Pupils’

Respect and Thrive as a Teacher. London:

David Fulton Publishers.

Oosthuizen, I.J. (red.) 2006. Praktiese Wenke vir

Leerderdissipline. Pretoria: Van Schaik.

Paterson, Kathy. 2010. Teaching in Troubled

Times. Markham, Ontario: Pembroke

Publishers.

Prentis, Paul & Parrott, Chris. 2014. Reach

before you Teach: Ignite Passion and

Purpose in your Classroom. Thousand Oaks:

Corwin.

Queen, J. Allen & Queen, Patsy S. 2013. The

Frazzled Teacher’s Wellness Plan. Second

edition. Thousand Oaks: Corwin.

Rogers, Bill. 2011. Classroom Behaviour: A

Practical Guide to Effective Teaching

Behaviour Management and Colleague

Support. Third edition. London: Sage.

Rogers, Bill. 2006. Cracking the Hard Class:

Strategies for Managing the Harder than

Average Class. Second edition. London: Paul

Chapman Publishing.

Seganti, Craig. 2010. Classroom Discipline 101:

How to get Control of any Classroom. Ebook.


Smith, Alastair. 1996. Accelerated Learning in

the Classroom. Stafford: Network

Educational Press.

Smith, Jim. 2011. The Lazy Teacher’s Hand-

book: How Your Students Learn More when

you Teach Less. Bancyfelin: Crown House.

Sotto, Eric. 2007. When Teaching becomes

Learning: A Theory and Practice of Tea-

ching. Second edition. London: Continuum.

Stone Randi. 2002. Best Practices for High

School Classrooms: What Award-Winning

Secondary Teachers do. Thousand Oaks:

Corwin Press.

Swainton, Tony. 2007. Behaviour Management.

London: Network Continuum.

Thody, Angela, Gray, Barbara & Bowden,

Derek. 2004. The Teacher’s Survival Guide.

Second edition. London: Continuum.

Thompson, Julia G. 2011. Discipline Survival

Guide for the Secondary Teacher. San

Francisco: Jossey-Bass.

Torn, David & Bennett, Peter. 2011. Brilliant

Secondary School Teacher: What you Need

to Know to be a Truly Outstanding Teacher.

Harlow: Pearson.

Van der Walt, S.C., Evans, R. & Kilfoil, W.

2010. Learn2Teach: English Language

Teaching in a Multilingual Context. Pretoria:

Van Schaik.

Van Heerden, Murlize. Mei 2010. “Laat hulle

belangrik voel.” Klasgids, pp. 29−31.

Waterman, Sheryl Spencer. 2006. The Four

Most Baffling Challenges for Teachers and

How to Solve Them. Larchmont, New York.

Eye on Education.

Weaver, Laura, & Wilding, Mark. 2013. The

Dimensions of Engaged Teaching: A

Practical Guide for Educators. Bloomington:

Solution Tree Press.

Whitaker, Todd & Breaux, Annette. 2012.

Making Good Teaching Great: Everyday

Strategies for Teaching with Impact.

Larchmont, New York: Eye on Education.

Whitaker, Todd & Whitaker, Beth. 2013.

Teaching Matters: How to Keep your Passion

and Thrive in Today’s Classroom. Second

edition. New York: Routledge.

Wong, Harry K & Rosemary. 2014. “Start with

a plan and ditch the discipline.” Scholastic

Instructor: Back to School, pp. 38−39.

Wootan, Frederick C. & Mulligan, Catherine H.

2007. Not in my Classroom: A Teacher’s

Guide to Effective Classroom Management.

Avon: Adams Media.

Wright, Andrew. 1992. How to Improve Your

Mind. Cambridge: Cambridge University

Press.

Terugvoering van Afrikaansonderwysers en

graad 12-leerders van die Onderwysdistrik

Metro-Noord, Wes-Kaap Onderwysdepar-

tement, Junie tot September 2015.

[Byna al die gedrukte bronne hierbo kom

uit die uitgebreide versameling van

Edulis, die Onderwysbiblioteek van die

WKOD in Bellville.]

[email protected]

____________________________


klaskamerbestuur · 2019. 9. 23. · klaskamerbestuur −adinda vermaak (afrikaans-vakadviseur,...

Documents