Subliminal Reklamclk(bilin altna etki etme)

Tamamen subliminal Subliminal diye bir yntemden bahsediliyor gnlerdir. Filmlerin arklarn arasna gizli mesajlar koyuyorlarm. Normal alglarmz o mesaj fark etmiyor ama bilinaltlarmz lapin gibi atlyormu bu mesaja. Bu hadiseye subliminal deniyormu. Beatles yesi Paul Mc Cartney'in aslndan bundan 35 sene evvel trafik kazasnda ldn de bu yntemle renmiler. Beatles'in bir arksn tersten almlar, "Paul ise dead" diye bir mesaj km. (Bu tersten alma iini de hangi manyak akl ettiyse artk...) Mesela Led Zeppelin'in ayla bayla dinlediimiz 'Stairway to Heaven'nn iinden "Yaasn eytanmz, biz onun iin yayoruz" gibi abukluklar kyormu. Buyur buradan yak! Britney Spears'n bir arksnn iinden bile "Ben o kadar da kk deilim, bana her istediini yapabilirsin" gibi gayet ehvetengiz mesajlar km. " Hairway To Steven Az once ulusal capta yayin yapan bir televizyonun haber bulteninde Led Zeppelin'in Stairway To Heaven sarkisinin tersten calindiginda seytana ovguler duzen subliminal mesajlar icerdigini anlatan bir haber yayinlandi. Sakin ola cocuklariniza dinletmeyin boyle seyleri diye bangirdiyordu televizyon. Bu deli sacmasini yillar once ben de duymustum ama dogal olarak gulup gecmistim. O gunden bugune gulunclugunden hicbir sey kaybetmemis bu komplo teorisi neyse ki. Fakat zaman icinde bizim gozumuzden kacan seyler olmus. Megerse bu sadece buzdaginin gorunen kismiymis. Butun rock tarihi, aslinda seytanin gizli hukumranligi altinda faaliyet gosteren satilik ruhlar tarafindan yazilmis (Burada kucuk bir dipnot dusup sadece tek bir kisinin ruhunu satmayi beceremedigini, yine de hic olmazsa bizim nezdimizde rock tarihinde guzel bir yere sahip oldugunu belirtmek isterim). Web uzerinde bu konuda derli toplu bir kaynak yine her zamanki gibi Wikipedia'da bulunabiliyor. Judas Priest (ozellikle grup uyelerinin savunmasi) ve deliberate backmasking basligi altinda Pink Floyd orneklerine bir goz atin. Bu bana yetmedi derseniz bu adreste Yoko Ono'nun Lennon'i oldurdugunu nasil itiraf ettigini (Biliyordum! Hemen tutuklayin o kadini!) ya da Pokemon'un televizyonda gosteriminin yasaklanmasinin aslinda ne kadar dogru bir karar oldugunu goreceksiniz. Konuya bilimsel yaklasanlari da gormek mumkun ama hayir "Ben dunyamizi ele gecirmeye calisan bu iblislere karsi bir nefer olmak niyetindeyim" diyorsaniz, ne diyelim, o zaman size Exorcist olmak yakisir. AKP Adana Milletvekili Atilla Baolu, tketiciyi bilinalt reklama kar korumak amacyla bir yasa teklifi verdi. Baolunun gndeme getirdii reklam tr, televizyon izleyicisinin, hakknda bilgi sahibi olmad dahas grmedii, farketmedii bir reklam tr. Nasl m? Subliminal yntemle hazrlanan bu reklamlarda, bilinaltna gizli mesaj ve resimler gnderiliyor. Gzle grlmeyen bu mesaj ve resimler bilinaltna ulayor ve tketici zerinde normal bir reklamdan ok daha yksek oranda etki brakyor. SUBLMNAL REKLAMCILIK Subliminal reklamclk denen bilinaltn hedef alan bu tr reklamlar ilk kez 1950li yllarda Amerikada ortaya kt. James Vicary adl reklamclk uzman, sinema salonlarnda yapt bir deney sonucu patlam msr ve kola satlarnn arttn iddia etti. Bu deneyde film perdede oynarken, saliselik grntler halinde patlam msr ye ve Kola i sloganlar kyordu. Seyirci bu sloganlar bilinciyle alglayamad halde, bilinaltna hitap eden bu sloganlar sayesinde Kola satlarnn yzde 18.1, patlam msr satlarnn ise yzde 57.7 artt iddia edildi. Bilinalt reklamlar Amerika ve ngiltere gibi lkelerde yasakland. Bilinalt reklamlar zerine aratrmalar yapan Metin elik, bize bilinalt reklamlarnda, izleyen kiinin, grmedii grntler, duymad sesler tarafnda nasl olup da ynlendirildiini bilimsel verileriyle anlatt. Bilinalt reklamlarnn gcn, rnn satn nasl etkilediini rnekleriyle ortaya koydu. nanlmas zor, hadi canm dedirtecek iddialarda bulundu. AKP Adana Milletvekili Atilla Baolu, tketiciyi bilinalt reklamlara kar korumak amacyla bir yasa teklifi sundu. Sizin de bu konuda almanz var. Nedir bilinalt reklam? Bilinalt dediimiz ey, bilincin binde 999unu oluturuyor. Yani siz u anda beni binde 1 seviyesinde gryorsunuz. Nasl yani? yle: Gzn fovea hareketleri sizin u anda grmediiniz eyleri de gryor. Gz devaml bir tarama iinde. Taryor ve ald bilgileri bilinaltna atyor. Bu sylediklerim bilimsel verilerdir. Biz, normal artlarda gzmzn fovea hareketleriyle beynimizde depolanan eylerin ok azn hatrlyoruz. Ama mesela markete gittiimizde 10 tane deterjan arasndan 1 tanesini ekip alyoruz. Yani grdmzn ve de duyduumuzun farknda olmadmz eylerin, bilin yzeyine karak bize o mal satn aldrmas sz konusu. Yani biz grmediimizi zannettiimiz eyleri aslnda gryoruz. Evet. Mesela hemen imdi bir test yapalm. Eviniz de ka pencere var? Bir saniye. 5 pencere var. Bu cevab vermek iin sol st keye bakarak dndnz. yle mi? Olabilir; saa da bakabilirdim yahut nme de. Belki. Ama bunu siz de deneyebilirsiniz. Kime sorarsanz sorun sol st keye bakarak dnecek ve cevap verecektir. Neden? nsan beyni sa ve sol beyin olmak zere ikiye ayrlr. Sa beyin resimleri, grafikleri depoluyor. Sol beyin ise saylar, formlleri isimleri vs. O halde sa st keye bakmam gerekmez miydi? apraz bir grme sistemimiz var. Sadaki klasr kullanmak iin sola, soldakini kullanmak iin saa bakarz. Bilinli yaplan reklamlarda bu bilgi mutlaka kullanlr. Bakn Gerek Hayatn kapa da bu ekilde. Bu hafzada kalmay m kolaylatryor? Tabii ki. Aslnda kimse, bu rnn reklamn grdm, gidip alaym demez. Ama ihtiyacmz olduunda gidip bilin altmzda sakl olan bilgilerin verdii komutla seim yaparz. Reklamverenler Derneinin yaptrd bir aratrmaya gre, Trkiyede televizyon izleyicilerinin yzde 77si televizyonlarda ok fazla reklam yaynlandn dnyor. Reklam ktnda kanal deitirdiklerini ya da bir ihtiyalarn giderdiklerini sylyor. Bu durumda gene de reklamlarn etkisi ok mu yksek? Bir reklamdan etkilenmek iin o reklam pr dikkat seyretmeniz gerekmiyor. Bir reklamla bir kere de olsa karlam olmamz yeterlidir. Tabii ki reklam stratejisi baarl reklamlar iin geerlidir bu. nemli olan marka bilinci oluturmak. Coca Colay dnn. Dnyada reklama en fazla bte ayran markadr. Coca Cola, her reklamyla markasn gndemde tutar. Ben zaten yeterince satyorum, reklam iin bu kadar para harcamama gerek yok diye dnmyor. nk reklam marka iin vazgeilmezdir. Bir rn marka haline getiren ey reklamdr. Bilinalt reklamlar ne zaman ve nasl yaplmaya baland? 1960l yllarda Amerikada takistoskop denilen bir cihaz sayesinde reklamclar, bilinaltna ynelmenin reklamn etkinliini artrmada daha ilevsel olduunu farkettiler. Nedir bu cihazn zellii? Mesela bu aletle filmlerin iine gizli kareler, gizli mesajlar atlyor. Biz bunlar gz seviyesinde gremiyoruz. Gremediimiz halde etkileniyor muyuz bu grntlerden? Evet etkileniyoruz hem de gzmzle grdklerimizden daha fazla. Nasl oluyor bu? Gz bunlar grmyor ama saniyenin 3 bin de biri gibi bir zaman aralnda bu grnt bilinaltna ulayor. Bu gizli mesajlar sayesinde, insanlarn bir rne ynelimleri temin ediliyor. Mesela bir iki reklamnda gzle gremediimiz you buy (satn al) konutu yer alyor. nsanlar okuyamadklar bir satn al mesajyla o rn satn almaya ynlendiriliyor yle mi? Evet. nanamyor gibi tepki veriyorsunuz ama bunlar kantlanm eyler. Nedir bunun kant? Gizli mesajl reklamlarn etkisiyle ilgili olarak yaplm deneyler var. Ayn rnn gizli mesaj iirenini gren deneklerin beyin dalgalaryla gizli mesaj iermeyenini gren deneklerin beyin dalgalar karlatrlyor ve arada ciddi bir fark olduu ortaya kyor. Bu deneyin yapld bir reklam rn var m? Mesela 5 Temmuz 1971 tarihli Timen arka kapanda km Gilbeys London Dry Gin reklam. Reklamda bardaktaki buzlar zerinde *** yazyor. Bu reklam sayesinde Gilbeysin 1.5 milyon dolarlk sat yapt tespit edilmi. Bunun zerine reklamla ilgili bir aratrma yaplm. Bu reklam deneklere gsterildiinde yzde 60 reklamn kendilerinde uyandrd etkiyi doyuma ulama, *** dknl, heyecanlanma, romantizm, duygular okayc gibi ifadelerle tanmlam. Reklamn gizli mesaj iermeyen versiyonu ise denekler tarafndan bu ekilde tanmlanmamtr. Bir de az nce szn ettiin beyin dalgalarn len yntem var. Gizli mesaj ieren reklama beyin daha fark ve fazla tepki veriyor. Bu tr reklamlar ok yaygn m? Yaygn. zellikle de Amerikada. Ayn zamanda yasak. Tespit edildiinde hemen yasaklanyor. Trkiyede pek ok Amerikan rnnn reklam gsteriliyor. Ayn gizli mesajlara biz de maruz kalyor muyuz. Elbette kalyoruz. Artk rnler gibi reklamlar da ulus ar dolayor. Sizin Trkiyede gsterilen reklamlara ilikin byle bir aratrmanz var m? Var. Yalnzca reklamlara ilikin deil filmlerde de bu tr gizli mesajlar kullanlyor. Benim bu ynde de bir takm aratrmalarm var Tespit ettiiniz reklam yada film oldu mu? Oldu. Bununla ilgili uyar giriimlerim de oldu fakat maalesef sonu alamadm nk bizde bilinalt reklamlarna ilikin ne tam anlamyla snrlandrc bir kanun dzenlemesi var ne de kamuoyu bu hususta aydnlatlm. AKP Adana Milletvekili Atilla Baolu bunu Mecliste gndeme getirdi. Sizin buna bir katknz oldu mu? Ben bununla ilgili seminerler de veriyorum fakat Atilla Beyle bir temasm olmad. Kendisi bu konuyu aratrrken benden haberdar olmu olabilir. Atilla Baolunun yasa teklifinde bilinalt reklamlaryla ilgili ok ar cezalar ngrlyor. Bu kadar etkili bir reklam m yani bilinalt reklamlar? Evet ok etkili reklamlar. Bu kesin. Mesela bir rnek vereyim. Camelin tek hrgl devesinin n bacanda dik duran bir erkek figr var. Dikkatli bakldnda bu erkek figrnn plak olduu grlecektir. Peki neden yasaklanmam? Camel bunu 1913 ylnda yapm. Bu ilmin 90 yl nce Amerikada km olduunu gsteriyor. Bunu, muhtemelen, artk logomuz diyerek kabul ettirmi olabilirler. Cameln yasaklanm reklam Camel satlarn yzde 5ten yzde 32ye karmt. Smooth character adndaki reklam kampanyasyla Camel 1990da sigara imeye balayan genler arasnda tercih edilme orann 1.5 yl iinde yzde 32ye kard. Camel bilinalt reklamn ok iyi kullanm bir marka. Deve figrn artk nerede grrsek grelim beyin bunu Camelle ilikilendiriyor. Gizli mesaj ieren bir reklam myd? Evet. Smooth character kampanyasnda Cameln devesi her biri cinsellik arm olan pek ok kla sokulmutu. Gizli mesajlar plak gzle okumamz imkansz m? Bazen olabilir. Bu yapl tekniine gre deiebiliyor. Bunlar boyutlu resim gibidir. Pek ok resmin iinde kill ya da *** yazar. Bazen dikkatli gzler bunu fark edebilirler. Mesela Timein Kaddafiyi kapak yapt saysnda gzn fovea hareketlerinin grebilecei ekilde kill (ldr) yazyordu. Bu plak gzle grlemeyecek bir mesajd.

Bu ortaya kt m yani? Evet kt ve bildiim kadaryla Time, sadece mahcup oldu! Baka bir rnek daha vereyim. Bunlar reklam deil ama gizli mesaj ieren rnekler. New York Timesta yaynlanm sava helikopterlerinden askerlerin atlad bir fotorafta muhtelif yerlere yerletirilmi *** yazs yerletirilmi. Resme gmlm ekilde bu yazlar. Peki sava helikopterinden atlayan asker grntlerinde *** yazmasnn manas nedir? Neden *** ya da kill yazyor bu gizli mesajlarda? yle. nsan beyninde bilinaltnn tepki verdii iki nemli olay var: Doum ve lm. Bunlara arketip deniyor. Beyin, bu iki olaya daha fazla tepki veriyor. Bu iki arketipe giren mesajlara daha duyarl. *** mesaj doum arketipinde, kill mesaj da lm arketipinde karlanyor. Kuzularn Sessizlii filminin afiinde de ayn eyi grebiliyoruz. Oradaki kelebek figrnn zerinde bir kuru kafa vardr. Bu fark ediliyor. Biraz daha dikkatli baknca o kuru kafann n eklinde resmedilmi 3 kadndan olutuunu grrsnz. Bu afite lm ve doum arketipleri birlikte kullanlmtr. Beyin bunu grd anda bu baka herhangi bir filmin afiinden ncelikli olarak yer ediyor. Bunlar Amerikada yasaklanyor dediniz. Ama szn ettiiniz rnler Amerikan yapm. Evet. Yasaklanyor ama orada da fark edilince yasaklanyor. Her reklam byle bir filtreden gemiyor. Siz televizyon reklamlar izliyor musunuz? zliyorum ama u anda u reklamda u var u reklamda u var diyemem. nk baz rnlerle ilgili aratrmalarm var bunun bilimsel olarak ispatna ulatk m zaten su duyurusunda bulunacaz. Daha geenlerde RTKe televizyonda yaynlanacak bir filmde gizli mesaj olduuna dair bilgi verdim ama RTK hi umursamad. Mesela reklamlarda pornografi kesin olarak yasak deniyor. Bu ilgili yasayla sabit. Sizce izlediimiz reklamlarn tamam bu kurala uygun mu? Deil. Kesinlikle deil. Ben unu kesin olarak syleyebilirim. Trkiyede yaynlanan reklamlar Amerika da bile yaynlanmaz. Pornografi yasak ama szmona. Pornografi nedir tanmlanm deil. Tamamen plak kadn ve erkek figrleri kullanlyor. Ha keza Pepsi Twist reklam. Ayn ekilde Fiatn reklam. stelik reklam filminde ocuk da kullanm Fiat. Peki ne yapalm. Reklam zdenetim kuruluna yahut tketici derneklerine ikayet etmek yeterli midir? Reklam zdenetim Kurulu, reklamclardan oluan bir kurul. Sonu alabilir misiniz bilemiyorum. Ama gene de rahatsz edici olduunu dndmz reklam ve yaynlar ikayet etmeliyiz. RTKn reklamlarla ilgili bir duyarl yok galiba. Olmaz tabii. Sonuta reklamlardan pay alyor. Ve haliyle ses karmyor. Bununla ilgili mutlaka bir tedbir alnmaldr ama alnacan hi sanmyorum nk ortada dnem rakamlar ba dndrc. Siz de bir reklamcsnz. Reklamlara ilikin bu kadar titiz bir baknz var. Nasl oluyor? Reklamla ilgili bilimsel olarak kantlanm baz gerekler var. Bunu biz de ciddiye alyoruz. Mesela kadnlara ynelik reklamda oval ve elips izgiler kullanmak, keskin izgiler kullanmamak. Ya da renkler. Krmz renk kadnlar zerinde daha fazla etki uyandran bir renktir. Mesela ayn deterjan sar, mavi ve sar mavi karm 3 ayr kutuya konuyor. Sar kutudan ykayanlar gzel ykyor, mavi kutudan ykayanlar gzel ykamyor diyor. Sar mavi karm kutudan ykayanlar ise mkemmel ykyor diyorlar. Yani renkler karar verme mekanizmalarnda bu kadar etkili. Mac Donaldsn sar krmz renkleri bilin altnda en ok yer eden renklerdir. 1980 Moskova olimpiyatlarnda, Ruslar kendi oyuncularnn odalarn krmz, rakip takmn oyuncularnn odalarn ise mavi renkle klandrdlar. Neden? nk mavi, rehavete sevkeder, krmz ise canlandrr harekete sevkeder. Ayn ekilde ngiltere milli takm, 2 yl nceydi sanrm, Trkiyeye geldiinde biz beyaz forma giyeceiz siz de krmz forma giyin dediler. Bu o zaman da sz konusu edildi. Ama u: Beyaz safl temizlii temsil eder, krmz ise ateleyici, harekete geirici bir renktir. Onlar krmz formal Trk takm karsnda performanslarn artrdlar. Bunlar insan doasyla ilgili veriler. Peki reklamlar sz konusu olduunda bu tr bilgileri kullanmann ls nedir? Ahlaki l insan smrmemektir. Mesela portakal pek ok kltrde kadn temsil eder. Portakaln soyulmas da kadnn soyunmasn temsil eder. Pepsi Twistin reklamnda da soyulan bir limon soyunan bir kadn birlikte kullanlmtr. Bilinalt reklamlar hangi lkelerde yasak? Rusyada bu tr reklamlar ok yaygn fakat bununla mcadele eden 25. Kare diye bir oluum var. Bunlar bilinalt reklamlarn tespit ediyor ve yasaklanmas iin mcadele ediyorlar. Amerikada kesin olarak yasak. Bildiim kadaryla ngilterede de yasak. Bilinalt reklamlar insanlar bir nevi hipnoz ediyor. Trkiyede bugne kadar tartlmyordu bile. Mecliste de gndeme geldiine gre belki bundan sonra en azndan tartmaya balarz. Siz bu almanz bu ynde deerlendirmediniz mi? Ben bu konuda seminerler veriyorum. Bir dergi benim tezimle ilgilendi, hatta kapak yapt ama tam tersi bir yargya varmak iin kulland ve bilinalt reklamlarnn satn alma davrannda bir etkisi olmadn, etkili bir reklam olmadn syledi. Bilinalt reklam yasaklanmal ama bir reklam insan psikolojisini hesaba katarak hazrlanmal diyorsunuz Evet. Aksi taktirde, ne kadar konuulursa konuulsun baarsz bir reklam yapm olursunuz. Hatrlarsanz aganigili fndk reklamlar vard bir ara. Herkes de bu reklam konumutu. Ama fndk satlar artmam bilakis azalmt. Neden peki? nk bu reklamda *** imas kullanld. Fnd kim alr eve? Hanmlar alr. Kim satar? Erkekler satar. Hanmlar fndk almaktan utanr oldular. Bu yzden de fndk satlarnda azalma grld. 1975 ylnda Mallborann satlar dnce yeni bir reklam kampanyas tasarland ve sigara iicilerinin kolay kolay itii sigaray deitirmeyecei dnlerek yeni sigara iicilerine ulamay hedef alan bir reklam tasarladlar. 12-13-14 yandaki genler zerine bir aratrma yapyorlar. Bu ocuklar,o yalarda, kimseye minnet duymama, evden uzaklama, hesap vermeme gibi bir psikoloji iinde oluyorlar. Bunlar en iyi ifade eden ikonu bulmalyz diyorlar ve bunun en iyi ifade den ikonun gnein batmna doru giden bir kovboy olduunu tespit ediyorlar. Bu sizde neyi artrd? Red Kitin son sahnesini. Evet. Tam da bu ite. Red Kit, tam teekkr alaca srada ortadan kaybolur. Bir de bakarsnz ki gnein batna doru gitmektedir. Kimseye minneti yoktur yani. Bu reklam Mallboronn satlarn ciddi oranda artrd. Daha sonra sigara kartlar Red Kitin azndaki sigaray kaldrttlar.

Kaynak: http://www.izafet.com/genel-kultur/373437-subliminal-reklamcilik-bilinc-altina-etki-etme.html