2 e-öğrenme sistemleri

Net Nesli retmenlere meydan okuyor

Snf retmenleri iin e-renme ders kitab

TENEGEN RETMENLER BALAYIN - NET NESLNE ULAMAK VE BU NESL ETMEK

SINIF RETMENLER N E-RENME DERS KTABI

BU KTAP VEYA KAYNAKLANDII PROJE LE LGL SORULARINIZ N:

MARIA HARTYANYI

PROMPT-G EDUCATONAL CENTRE FOR INFORMATCS

H-2100 GDLL, TESTVRVROSOK TJA 28.

TELEFON: +36/28/430695, E-POSTA: [email protected]

TENEGEN KONSORSYUMU TARAFINDAN YAYIMLANMITIR

YAZANLAR:

ISTVN DR. BESSENYE - ISERG (KISIM 1, 2, 3, 4,)

RIZA TAYFUN GEDK - BUNI (TRKE GR)

ISTVN KISS - PROMPT (KISIM 6)

GBOR LAJTOS - PROMPT (KISIM 5)

MRA HARTYNY - PROMPT (GR, KISIM 1, 2, 3, 4)

SELN YALINIZ- BUNI (TRKE GR )

DR. SELAM ERYILMAZ -GAZ NVERSTES (KISIM 7)

KAPAK TASARIMI, SAYFA DZEN VE REDAKSYON: ZSOLT LENGYEL, SZILVIA GERHT

TRK OKUTMAN : SELN YALINIZ

TRKEYE EVRENLER : SELN YALINIZ & FATMA GNSEL ZKAN & ALAR ZAYRANCI

BU KTAP 'TEACHERS CHALLENGED BY THE NET GENERATON' SML NGLZCE ESERDEN TRKEYE

UYARLANMITIR.

PROJE KOORDNATR : MRIA HARTYNYI

PROJE WEB STES: WWW.TENEGEN.EU

BU PROJE AVRUPA KOMSYONUNUN DESTEYLE FONLANMITIR.

PROJE NUMARASI: TENEGEN-LLP-LDV-TOI-2008-HU-016

BU KTAP SADECE YAZARLARININ GRLERN YANSITMAKTADIR VE KTAPTA YER ALAN HERHANG BR BLGDEN

YARARLANILARAK GEREKLETRLECEK HERHANG BR KULLANIMDAN KOMSYON SORUMLU TUTULAMAZ.

mailto:[email protected]

indekiler 4

NDEKLER

NDEKLER 4

GR 6

1 BLM - A ZERINDEN RENME 15

1 NET NESLI 17 2 SAYISAL YERLILER VE SAYISAL GMENLER 19

2 BLM - E-RENME BAKI 22

1 E-RENME VE ICT 24 2 E-RENME SSTEMLER 27 3 E-RENME PLATFORMLARI 29 4 GELECEN OKULU? 33 5 ZMLER 36 6 E-RENME STANDARTLARI 39 7 ETMDE MULTMEDYA 43 8 LETIIMDE MULTIMEDYA 48 9 E-RENME BECERILER 55

3 BLM - WEB 2.0 YNELIK EITIM 58

1 RSSI KULLANMA 61 2 SOSYAL MLEME 62 3 KONSEPT HARITASI 65 4 EITIME SOSYAL ALAR 69 5 SOSYAL IMLEME 70 6 ETMDE BLGSAYAR OYUNLARI 71 7 OKUL VE BLGSAYAR OYUNLARI 72

4 BLM - E-PORTFOLYO 77

1 E-PORTFYLERNDE ERK OLUTURMA 80

indekiler 5

5 BLM - MOODLEDA E-RENME ETKNLKLER 85

1 KULLANICI GR SAYFASI 87 2 STE YNETM 89 3 KULLANICI HESABI OLUTURMAK 91 4 DERS EKLEMEK 93 5 DERS ER EKLEMEK 95 6 NOTLAR VE STATSTKLER 100

6 BLM - EITIMDE ICT ARALARI 101

1 DIJITAL METIN 102 2 ELEKTRONIK DERS PROGRAMINDAKI RESIMLER, IZIMLER 104 3 RESIM TRLERI 106 4 BILGISAYAR ANIMASYONU 107 5 DIJITAL SES TEKNOLOJISI 108 6 DIJITAL VIDEO TEKNOLOJISI 109 7 ENTERGRASYON 110 8 ETKILEIMLILIK 111 9 EVIRIMII YAYINLAMA 112 10 E-RENME RETIM PROGRAMI SINOPSIS 115 11 MODEL SINOPSIS PLANI 119 12 SINOPSIS MODELI 122 13 RESIMLI TASLAK 124 14 PLANLAMA VE UYGULAMA 128

7 EXELEARNNG KONU ANLATIMI 134

1 EXELEARNNG NEDR? 134 2 LRN DOSYASINI EXELEARNNG LE YENDEN OLUTURMA 145 3 MOODLE -BR SCORM PAKETN EKLERKEN 159

Giri 6

GR

TENEGEN'E HO GELDNZ!

Tenegen Konsorsiyumu bu kitab, pedagojik uygulamalarn dijital ada domu rencilerin ihtiyalarn karlayacak ekilde uyarlama konusuyla ilgilenen, Avrupa'nn drt bir yanndaki retmenlere ve eitmenlere adamtr. ir Macar aratrcn aadakileri yazmasnn 10 yl sonra:

ocuklar gelecein akll BT sistemlerini kullanmaya hazrlamaya alrken, dnn bilgisayarlarnda alan zaman gemi yazlmlar ve nceki gnden kalan pedagojik yntemleri kullanmann pek bir manas olduunu sanmyorum.(Komenczy, 1999)

ICT (Biliim-letiim Teknolojileri) altyapsnda yaplan iyiletirmeler, e-renme alanndaki gelimeler ve retmenleri gnlk snf almalarnda ICT kullanmaya tevik eden retmen eitimlerine ramen Avrupa'daki okullarn imdiye kadar eitsel uygulamalarn hl deitiremediklerini syleyebiliriz.

Tenegen projesinde, retmenlerin rencilere "e-renme yntemlerini" geleneksel eitimi yntemleriyle retmek yerine, retmenleri (TEachers), Net Nesline (GENeration) eriip eitmeleri iin birbirleriyle balantya geirmemiz gerektii kanaatine vardk.

Arzu edilen istikamete doru ilerleyebilmek iin, retmen eitimi yntemlerinin yeniden deerlendirilmesi gerektii konusunda ikna olduk. retmenlerin geleneksel snflarda yazlm uygulamalarn kullanma konusunda eitilmesi, ileri dzey a zerinden alma (networking) yeterlilikleri gelitirilmesi iin hi de yeterli deildir. Tenegen projesiyle ilgili olarak stesinden gelmemiz gereken balca mesele buydu. retmenler iin geleneksel bildi datm yntemleri, renciler iin gnlk yaamn bir paras olan, a zerinden gerekletirilen renme ortam iine baaryla yerletirilmitir.

Ne kadar ilerledik? retmenlerle bir yl boyunca srdrlen evrimii ibirlii srasnda ne gibi deneyimler edinildi? Temel karmlar nelerdir?

Bu sorularn cevaplar bu kitapta yer almaktadr.

Mria Hartynyi

Proje Koordinatr

Giri 7

RETMENLERN BALANMASI NET NESLNE ULAMAK VE BU NESL ETMEK (2008-2010)

retim yntemleri, bilgi toplumumuz tarafndan srekli

deitirilmektedir. Bu devrim biz beensek de

beenmesek de gereklemektedir. Kendilerine Net Nesli

(Net Generation / n-Gen) denen ve gnlk yaamn bir

paras olarak nternet'ten edindikleri ve bilgisayarlarda

yer alan anlk bilgilere gvenen, renme ve iletiim

ekilleri farkl olan yeni bir renci nesli (1980-1990 yllar

arasnda doanlar) arasnda yayoruz. Bu renciler

daima baldrlar: Kendileri, 'saysal yerlilerdir' (digital

natives)? n-Gen'in ihtiyalarn sanal snflar (geleneksel

dersliklerin sanal modelleri) oluturarak karlamaya

altk, nemli miktarlarda saysal renme nesneleri

(LO'lar) oluturduk fakat bu sanal snf ve elektronik

renme desteine ramen n-Gen'in beklentilerini

karlamakta hl zorlanyoruz. En iyi niyetli abalarmz

bile n-Gen'in ihtiyalarn karlamaya yetmiyor.

Sorun nedir?

Kendileri de bu balant iindeki dnyadan faydalanyor

olsa da retmenler kendi rahat dersliklerinde kalma ve

geleneksel ders anlatma tarzlarn geleneksel pedagojik

aralar kullanarak srdrme eiliminde olmulardr. Bu

saysal balanrlktan istifade etmemektedirler.

Bu 24 ay uzunluundaki proje, be lkeden 11 ortan

ibirliiyle gerekletirilmektedir. Projenin temelini, daha

nce gerekletirilen iki baarl LdV projesinden aktarlan

sonular ve inovasyonu 'deerlendirmek" oluturmutur:

SLOOP ve NETIS.

SLOOP (Sharing Learning Objects in an Open Perspective /

renme Nesnelerinin Ak bir Perspektifle Paylalmas)

projesi e-renmede 2.0'daki temel konseptleri ortaya

koymaktadr; NETIS, Bilgi Toplumunda retme ve

renmenin yeni paradigmalarn destekleyen felsefi,

sosyolojik ve pedagojik temeli temin etmektedir.

Tenegen projesinin amac, VET retmenleri ve eitmenleri

iin bir 'balantllk' (connectivism) ortam oluturmak,

bilgiyi basite sanal derslikler ve LNS'ler (renme Ynetim

Sistemleri) zerinden basite 'takrir' etmek yerine n-Gen ile

balant halinde kalmann nemli avantajlarn gstermektir.

Proje, VET retmenlerine ynelik olarak daha nce NIVE

ve Prompt tarafndan gelitirilen e-Learning - the future of

the school (e-renme - okulun gelecei) evrimii

kursundan yararlanmtr.

Tenegen konsorsiyumu

Koordinatr:

Prompt-G Educational Centre for Informatics

Testvrvrosok tja 28. , Macaristan, Gdll (H-2100)

Tel.: +36-28-430-695, Faks: +36-28-415-434

E-posta: [email protected], Web: www.prompt.hu

Giri 8

Balantllk (connectivism) teorisi baznda

retmenlerin ileri dzey eitimi iin Tenegen

pedagojik modelinin, retmenlerin erenme 2.0

yeterliklerini gelitirmek amacyla ilenmesi

renme hedefleri ve kurs bileenleri arasnda

tutarll temin etmek zere Tenegen Yeterlik

erevesi (Tenegen Competency Framework) ve

buna dayal kurs tasarm.

dilde Tenegen Ders Kitab

retmenlerin e-renme yeterliklerini

gelitirmeye ynelik dilde hazrlanm evrimii

kurs. Geleneksel e-renme 1.0 kurs bileenlerini

ieren be modl (temel ierik, z

deerlendirmeler, devler, szlkeler, quizler,

geribildirimler, dosya havuzu vs.) ve retmenleri

evrimii toplulukta iletiim kurma, yazarlk, bilgi

paylamna ynlendiren ibirlii aralar (bloglar, e-

portfyler, dier web 2.0 aralar).

retmenler iin Tenegen modlleri ieren

ngilizce, Macarca, Trke a oluturma

(networking) platformu.

retmenlerin kendilerinin yaratt renme

Nesneleri dosya havuzu ve kendi yarattklar

evrimii kurslar.

Avrupa'daki retmenler ve eitmenlerle kurs pilot

almas, sonularn validasyonu, dorulanmas ve

yaylmas.

Son anketlere gre, Avrupa'daki okullar teknik ICT

altyaplarn son yllarda nemli lde gelitirmitir. VET

retmenlerinin temel ICT yeterlikleri konusunda da

temel ilerlemeler kaydedildiini renmi bulunuyoruz.

Bu olumlu eilimlere karn, en nde gelen lkelerde bile

e-renme yntemleri, okullarn pedagojik

programlarna beklenen dzeyde entegre edilememitir.

E-renme alanndaki daha geni gelimeler, ilk hedef

grubumuz olan VET retmenleri ve dolaysyla ncelikli

hedef grubumuz olan VET rencilerine ulam

grnmemektedir.

E-renme konusunda Avrupa'nn genelinde yaplan bir

izleme sreci sonunda, E-learning Page Potentials in E-

Learning in Lifelong Learning (Thematic Monitoring

Group 5, Sofia, Bulgaristan, Mart 2007) adl almada

yaynlanan sonulara ulalmtr. Bu almaya gre,

Lizbon hedeflerine ulamada e-renmenin etkinliiyle

ilgili olarak en nemli hususlardan biri, retmenlerin

teknolojik, pedagojik yeterliklerinin ilerletilmesidir

SORUNLAR

HEDEFLER

AMALAR

Projenin hedefi, bnyesinde retmenlerin sadece

almakla kalmayp gnmz e-renme yntemlerini -

ibirlii yaparak, iletiim kurarak, bilgi retip paylaarak -

deneyimleyecekleri ve NET Nesli iin balantl

kalmann neden bu kadar nemli olduunu

renecekleri TENEGEN a ortamn tesis etmek

olmutur.

Daha nce gelitirilmi bulunan eitim programlarnn,

retmenlerin bilgi retimi ve a oluturmaya (net-

working) etkin biimde katlmasn baaramad

kanaatindeyiz. Bu husus, ICTnin Avrupa okullarnn

gnlk uygulamalarna (ve pedagojik programlarna)

entegre edilmesi nndeki balca engeldir

HEDEF GRUPLAR

Mesleki eitim ve yetikin eitiminde yer alan retmen ve eitimciler

VET okullarnn mdrleri

Yksek retim personeli

VET okullarnn rencileri

niversite rencileri

Avrupa e-renme salayclar

Giri 9

TENEGEN PROJESNN TANITIMI

Tenegen projesi erevesinde, konsorsiyum3 daha nceki iki LdV projesinin inovasyonlarn entegre ederek Macarca

modlleri yenilemeye girimitir. Bu projeler, NETwork for Teaching Information Society (NETIS) ve Sharing

Learning Objects in an Open Perspective (SLOOP) projeleri idi.

Canl bir evrimii ibirlii iin bir ak renme platformu oluturmak, retmenleri acllaryla birlikte heyecan

verici bir kefe kmaya dhil etmek istedik.

Canl bir evrimii ibirlii iin bir ak renme platformu oluturmak, retmenleri acllaryla birlikte heyecan

verici bir kefe kmaya dhil etmek istedik.

novasyon Transferi Olarak Tenegen - Girdiler ve ktlar

PROMPT

Prompt-G Educational Centre for Informatics HU

CNR

National Research Council (CNR) - Institute for Educational Technology IT

ISERG

Information Society Education and Research Group at the University of West Hungary HU

CAPDM

CAPDM Ltd., UK

BN

Balkesir niversitesi TR

JSZIGK

veges Jzsef Vocational and

Grammar School HU

NIVE

National Institute of Adult and

Vocational Education HU

BJMSZ

Bottyn Jnos Vocational

Secondary School HU

KGYGIVSZ

Krdy Gyula Secondary School HU

SZIGSZ

Szchenyi Istvn Secondary Grammar

and Comprehensive School HU

DEKRA

DEKRA Akademie GmbH DE

TENEGEN PROJESNN TANITIMI

ORTAKLIKLAR

Giri 10

Bir dier mhim boyut ise uydu: a kapsamnda renme (networked learning) teorisi boyutlar dorultusunda,

Tenegen iinde geleneksel bilgi datm yntemleri genilemelidir fakat e-renme 1.0 bileenleri gz ard

edilmemelidir:. e-renme 1.0 ve 2.0 bileenleri, Tenegen iinde birbirlerini tamamlamaldr.

E-renme 1.0 E-renme 2.0

Geleneksel bilgi datmnn teknoloji

destekli bir varyasyonu, ders kitaplar ve

snf ii retmenin sanal bir uzants.

Geleneksel renmenin saysal bir

versiyonu, renme pasif bir sre olarak

kalm ve yukardan veya dardan

ynetilmitir.

birlii ve rencinin faaliyetlerine

dayal enformasyon (malumat) alverii

ve bilgi (knowledge) retimi. Aktif

renme, elektronik aralarla

desteklenir. Katlmclar, renme /

retme srecine ierik salayc olarak

katlr.

retmenlerin balangtaki e-renme yeterliklerini lmek iin Macaristan, Trkiye ve Almanya'da 40 sorudan

oluan evrimii bir anket uygulanmtr. Sonular, varsaymlar genel olarak dorulamtr: retmenlerin

ounluu e-renme yntemleri konusunda eitimli deildir, evrimii ibirlii ve e-renme aralarnn pedagojik

potansiyelinin farknda deildirler, rencilerinin a zerinden alma/a oluturma (networking) tutumlarndan hi

haberleri yoktur.

Aadaki konsepti biliyor musunuz... Aadaki alanda eitimli misiniz...

Macaristan Anketinin sonular

Giri 11

Tenegen Yeterlik erevesi (Tenegen Competency Framework (TCF)) kapsamnda renme hedefleri, beceriler ve

yeterlikler ayrntl biimde tanmlanm ve devler hazrlanrken, renme ktlar gz nnde bulundurulmutur.

Uygulanan kurs bileenleri ve renme amalarnda son derece gl bir tutarllk elde etmek iin ngiliz ortamz

CAPDM'nin uzmanlar tarafndan tavsiye edilen standartlar kullandk ve Macar akreditasyon sisteminin kurs tasarm

ablonlarn uyguladk.

Gl kurs yapsnn, incelikle ilenmi temel ieriin ve renme srecini destekleyen mltimedya nesnelerinin,

ibirlii aralar ieren renci merkezli ortamn, bu ibirliini retmek iin gerekli fakat yeterli olmayan koullar

olduunun bilincindeydik.

TENEGEN PROJESNN MODLLER

Giri 12

Tenegen projemiz kapsamnda Trkiyede yrtlen pilot derslerimiz yaklak bir ay srd ve tm katlmclarn baars ile

sonuland. Projenin ilk gnlerinde konudan haberi olmayan veya ok az bilen eitimcilerimiz gn getike e-eitim

konusuna ilgi gstermeye baladlar. Bu ilgileri pilot derslerin balamas ile daha da artt. Bunda en byk sebep, web 2.0

aralar ile tanmann getirdii heyecan idi. Derslerinin nasl daha zenginletirilebilecei konusunda n bilgileri edindiler.

Klasik eitim metodlarn sorgulamaya baladlar. Projemizin bittii u gnlerde katlmclarmz, bu eitimin daha da ileriye

gtrlmesine ve bu konuda daha da fazla renmeye ok istekliler. Umarz yakn gelecekte bu konuda yeni projelere dahil

olur ve e-eitime ait bilgi ve becerilerimizi artrabiliriz.

Sayglarmla , Selin Yalnz

ngilizce Okutman

Balkesir niversitesi, Ayvalk Meslek Yksekokulu

Burada, Uzaktan Eitimin ne olduuna ilikin bilindik konular tekrar tekrar

yinelemek istemiyoruz. Sadece Uzaktan Eitim alannda Trkiyenin bulunduu

noktay resimlemek istiyoruz. lkemizde, kiisel koullarndan dolay rgn eitime

katlamayan bireylerin faydalanabilecei ve eitim alabilecei bir eitim yntemi

olarak kabul gren uzaktan eitim kavram ve teknolojisi; gnmzde bu alglan

formunun dna karak gerek nemi ve gerekse kanlmazl erevesinde,

internet-bilgisayar altyapsnn ve kullanmnn da olduka yaygnlamas ile birlikte,

yeniden sorgulanmaya balamtr.

Trkiye Siyasi Ynetim kurumlarnn ilgili birimleri , son yllarda, konunun

ehemmiyeti ve aciliyeti kapsamnda, Uzaktan Eitimin uygulama alanlar, teknolojisi, verimlilii ve de gelecei konusunda

pek ok akademik ve siyasi altaylar oluturmutur. Bu altaylar ya da komisyonlar tarafndan pek ok panel, sempozyum

ve konferanslar dzenlenip; gerek akademik platformlar ve gerekse ilgili dier sektrlerin srekli uyarlmas, harekete

geirilmesi misyonunu gerekletirmilerdir. Trkiye, Uzaktan Eitim alannda olduka baarl mesafeler katetmitir. Artk

pek ok niversitenin ve sektrel ya da kamu kurulularnn lisans-lisanst, hizmetii vb. alanlardaki Eitimleri uzaktan

eitim platformlarnda gerekletirilmeye balamtr. Durum byle olunca, uzaktan eitim de biliim teknolojileri, web 2.0

teknolojileri, multimedya teknolojileri ve yenilikleri de ileri dzeyde izlenmeye balamtr.

Uzaktan Eitim aralarnn ak kaynak kodlu olarak ta eriilebilir ve kullanlabilir olmas, tm Kurum ve Kuru lular, STKlar,

zel Okullar, Dershaneler ve niversiteler tarafndan ok dk maliyetli olarak uygulanabilirlii asndan; Uzaktan Eitim

alan rencilerin ders nesnelerine ve multimedya aralarna eksiksiz ulaabilirlii ve bilgi kaybna uramadan ve hatta daha

fazla bilgiye erierek renimini srdrebilirlii asndan; lme-deerlendirme standartlarnda bir olanakszlk yaanmadan

eitim verilebilirlii ve srekli uygulanabilirlii asndan, olduka tercih edilir bir konuma gelmitir. yle ki, Trkiyede baz

niversiteler kendi renim Nesnesi (LO) ktphanelerini oluturmaya balamtr. Dolays ile, Trkiyede pek ok eitmen,

okutman, retim grevlisi, Uzaktan Eitimin kanlmaz nemini imdiden fazlas ile kavram ve LMS platformlarnda

eitim verebilmenin, ders nesneleri oluturabilmenin, Kurslar ynetebilmenin, web2.0 zerinde iletiim ve sosyal

platformlarla ilikilendirebilmenin eitimini ve sertifikasn alabilmenin abasndadrlar.

TENEGEN Projesi kapsamnda yerini alan Trkiye, Uzaktan Eitime ve Yaam Boyu renime olduka hazr bir konumdadr!

Uzaktan Eitimi ve Yaam Boyu renimi Sonuna kadar destekliyor ve uyguluyoruz.

TeNeGEN Trkiye Grubu , Ayvalk Meslek Yksekokulu ,

Ofis FR Biliim letiim Mavirlik Ticaret Ltd.ti.

PLOT ALIMA

TRKIYEDE UZAKTAN EITIMIN DURUMU VE GELECEI

Giri 13

*Ide rhatja be a dokumentumbl

SONULAR: DILDE TENEGEN NETWORKING PLATFORMU

retmenlerin erenme 2.0 yeterliklerini gelitirmeye

ynelik dilde hazrlanm be evrimii modl

TC01 - E-renme Konseptleri

TC02 A zerinden renme

TC03 ICT aralarnn eitsel kullanm

TC04 Moodle kursunun hazrlanmas

TC05 zgr/Ak (Open) renme Nesnelerinin

Paylalmas

http://tenegen.eu/tmoodle

http://tenegen.eu/course

http://tenegen.eu/ders

TC01 - E-renme konseptleri

Bu modl retmenlere, teknoloji bazl retme/renmenin temel kavramlarn anlama ve uygulama konusunda yardmc

olacaktr (e-renmede gelinen en son nokta, e-renme trendleri). retmenler e-renme ortamnda gezinebilecek, ibirlii

yapabilecek ve tartmalar gerekletirebilecektir. evrimii renme ynetimi sistemlerinin balca zelliklerini, mevcut

standartlar tarif edebilecek ve pedagojik hedefleri dorultusunda arivleme yapmakta kullanacaklar uygun LMS'yi

seebileceklerdir. Kendi okullarnn yntemlerini ve pedagojik programn uygulayabileceklerdir. Web 2.0 aralarn tanyp

kategorize edebilecek ve pedagojik potansiyellerini kefedebileceklerdir.

Kavramsallatrmalar ve tarihe

E-renme zmleri, standartlar ve trendleri

renme Ynetim Sistemleri (LMS)

Eitsel Mltimedya

Net Neslinin sktrd retmenler

Web 2.0 aralar panorama

retmenlerin yeni rolleri

TC02 A zerinden renme

Net nesli nternet zerindeki eitli alar zerinde aktif biimde bilgi alveriinde bulunmaktadr. Bu modln ana amac,

eitimdeki bu potansiyelden sistematik olarak faydalanlmasdr. Modlde, a teorisi ve bir renme teorisi olarak balantl lk

(connectivism) tantlmaktadr. Modl, alarda interaktif 2.0 aralarnn kullanm aklanmaktadr. Bu modlde, retmenler

retmenler ibirliki a renmesi, ibirliki bilgi inas ve eitsel bilgi ynetiminin yollarn kefedecektir. E-portfyler

oluturacaklar ve bu e-portfylerin nasl kullanlacan ve renmeyi aa nasl organize edeceklerini reneceklerdir.

Ana fikirlerin tantlmas

A zerinden renmede e-portfyler

Eitime sosyal alar

Sosyal oyunlarn eitsel kullanm

Bloglarn eitsel kullanm

Sosyal imleme (Social bookmarking)

http://tenegen.eu/tmoodlehttp://tenegen.eu/coursehttp://tenegen.eu/ders

Giri 14

TC03 ICT aralarnn eitsel kullanm

Bu modlde katlmclar, bir e-renme mfredat planlanmasn ve interaktif bir mltimedya oluturma admlarnn

nasl planlanacan ve belgelere nasl geirileceini renecektir. Sinopsis ve resimli taslak ("storyboard") kelimelerinin

ne anlama geldiini ve bunlarn nasl hazrlandn reneceklerdir. Modln sonunda katlmclar, konularnn zel bir

ksm iin e-renme nesneleri oluturabilecek veya toplayabilecek, bu e-renme nesnelerini esas alarak bir e-

renme etkinlii planlayacaklardr.

erennme mfredat/etkinliinin sinopsis ve resimli taslak kullanlarak tasarlanmas

Medya unsurlar: zellikler, spesifikasyonn

Ergonomik boyutlar (Metin, Resim, Audio Video, Animasyon)

Uygulamalar kullanarak medya unsurlarnn toplanmas ve dzenlenmesi

E-renme materyalleri: unsurlarn entegrasyonu, evrimii yaynlama

TC04 Moodle iinde e-renme etkinlikleri

dokumentum tetszleges pontjn elhelyezhet, s formzst a Szvegdoboz-eszkzk lapon adhatja meg.+ Modln amac katlmclar bir ak kaynak renme ortamnda (LMS) almaya hazrlamaktr. Modl, renci taraf ve retmen taraf aktivitelerinin ayrntl ve uygulama odakl demonstrasyonunu ve ortamda nasl ynetileceiyle ilgili

tantm sunar. Katlmclar kullanclarn nasl ynetilecei, derslerin nasl oluturulaca, e-renme ierik ve

aktivitelerinin nasl entegre edilecei konusunda hazrlanrlar. Katlmclar kendi derslerini tasarlayp oluturabilecek,

renciler iin grev ve testler yaynlayabilecek, renme etkinliine nezaret edebilecek, ortak alma ve iletiim

oluturabilecek ve rencilerin etkinliklerini deerlendirmek iin yntemler kullanabileceklerdir. Bunu pedagojik amalar

asndan deerlendireceklerdir.

E-renme etkinlii tasarlanmas

Moodle kurslar oluturma

Kaynaklar (Metin, Web Sayfas, Balant vs.) ekleme

Etkinlikler (Grev, Chat, Blog, Forum vs.) ekleme

Moodledaki roller

Kullanc hesaplarnn ynetimi

Snav (Assessment) aralar, renci kaytlar

Deerlendirme aralar

TC05 zgr/Ak (Open) renme Nesnelerinin Paylalmas

Bu modl katlmclara, yazlm gelitirme alannda baaryla benimsenmi bulunan ak felsefe/modelini anlama;

renme Nesneleri (LO'lar), LO standartlar ve LO dosya havuzlar konusunda en son gelimeleri renme; spesifik bir

renme nesnesi modeli olan openLO'nun zelliklerini tarif etme; LO retiminde paylamc/ibirliki bir yaklamn okullar

ve retmenler iin salad frsatlar kefetme konusunda yardmc olacaktr.

Okullarda retim ve renmenin gelitirilmesinde erenmenin kullanlmas: renme materyalleri, kritik bir nokta,

Yeniden kullanlabilirlik, uyarlanabilirlik, birlikte alabilirlik: renme Nesnesi modeli ve SCORM ve LOM standartlar.

Ak model: zgr (cretsiz)/ak kaynak yazlm ve ak ierik. Copyleft lisanslar.

openLO modeli: teknik, pedagojik ve hukuki boyutlar.

renme Nesnesi Dosya Havuzlar: balca saysal dosya havuzlarnn zelikleri ve karakteristikleri.

freeLOmler: LO'larn ibirliki biimde retilip paylald bir ortam.

A zerinden renme BLM 1 15

1 BLM - A ZERINDEN RENME

GIRI

A zerinden renme modl interaktif web 2.0 aralarnn pedagojik kullanmn denemek ve gelitirmek iindir.

Temalar:

e-portfolyolar Sosyal alar Bloglar Sosyal imleme (social bookmarking) Oyuna dayal renme

Modller eitli grevleri iermektedir. Giri ksmnda zorunlu grevler belirtilmitir, dier tm grevler gnllle dayal aktivitelerdir bunlar Eitmenle mutabk kalnarak seilmeli ve allmaldr. Zorunlu grevler unlardr:

yi yaplandrlm bir e-portfolyo oluturmak Bir sosyal aa katlm, rencilerin ve i arkadalarnn davet edilmesi ve a zerinde

bilgi paylam Eitimsel bir bloa rehberlik etmek (dersle ilgili yansmalar) Bir sosyal imleme arac olarak delicious sitesinin http://wikipedia.org/wiki/Delicious

(web sitesi)/http://www.delicious.com kullanlmas ve baz kaytlarn kaydedilmesi Oyunlarn pedagojik kullanm hakknda bir ders plan oluturulmas

Bu tip bir a zerinde, renciler arasndaki bilgi paylam ok daha iyi ekilde gelitirilir. renciler kendi elektronik portfolyolarnda muazzam miktarda mfredat saklarlar. renme bloklar, wikiler, forumlar, sosyal alar (bamsz olarak oluturulmu ierikler) ilave kaynak salarlar. renciler ayn zamanda baka kurulularn uzmanlaryla, rencileriyle ve eitmenleriyle ve deneyimli kiilerle balant kurabilirler. Baka kurululardan renciler tarafndan oluturulan ders zeti arivlerini youn olarak kullanabilirler. Eitmenler aa katlrlar ve kendi bilgilerini kendilerine ait olan e-portfolyolarnda saklarlar. renme, retmenin veya resmi ders notlarnn merkezi rollerine dayal deil bir ok zayf balara dayal kolektif bilgi ynetimi halini alr. Birka gl ban dnda, (eitmenlerin stratejik rehberlii hl nemli olarak kalabilecei iin), a ok eitli ve farkl zayf balardan hazrlanr. A gl olarak kalr: Eitmen sistemin dna karsa, kaydedilmi bilgi unsurlar ve harekete geirilebilecek olan zayf balar an kmesine veya zayflamasna izin vermez.

EVRIMII LITERATR A ZERINDEN RENME ANA FIKIRLER

A zerinden renmenin ksa gemii

A zerinden renme gnmzde daha belirgindir nk bu sistem varln belirli a yaplarnda bulur: cep telefonu ebekeleri, internet ve web. Her nesil nceki nesiller tarafndan nakledilen muhteem ilerlemeyi grmezden gelerek kendisini yeni ntelektel anlayn ve bilimsel ilerlemenin bekisi olarak grme eilimindedir.

http://www.tenegen.eu/ders/course/category.php?id=13http://wikipedia.org/wiki/Delicious


Eitime ynelik a modellerinin ilk referanslarndan bir tanesi Illichin (1970) renim alar tanmnda bulunabilir. Illich renim alarn nermektedir bylece rencilere tm eitim programlarn retmenler zerinden srekli olarak aktarmak yerine dnyaya alan bir ok yeni balantlar salayabiliriz. Illichn gr teknolojinin on yllarca nne gemitir. Yakn zamanda eitimin e tabanl yrtlmesiyle ilgili grler internet geliiminin ne kmasyla olgunlamtr. Literatrde, alarn eitimsel alan ierisinde nasl deerlendirildii konusunda be nemli aama belirtilmektedir:

a. Altyap geliimi;

b. Mevcut aratrma temeline sahip alanlar birletirme;

c. renmenin, bilginin ve biliin teorik ve dntrc grnmleri;

d. Sosyal a hizmetlerinin pratiklilii ve poplerlemesi;

e. Eitim ve renme srecini detaylandrmaya ynelik bir model olarak.

Facebook gibi a oluturma sitelerinin artndan dolay a konseptleri toplum iinde daha fazla n plana kmtr. Bu poplerleme maalesef a (network) teriminin, olas bir dizi anlam ieren ve bir dereceye kadar belirsiz bir terim haline gelmesine neden olmutur. Balangta okullarn fiziksel a kablo ebekesi veya birlikte alan okullarn organizasyonel alaryla ve niversitelerin almalaryla ilikiliyken, son a tartmalarnda oda sosyal yazlmn, bilginin ve renme aalarnn zerine evirmitir.

Bir renme teorisi olarak balantclk fiziksel a altyapsnn temeline, sosyal renme teorisinin geliimine ve biliin ve bilginin yaylm anlayna bal olarak gelitirilmitir. Giri blmnde tantld gibi renme alar daima insan bilgisinin geliimine elik etmitir. Ak ekilde kabul edilmedikleri zamanlarda dahi bilim, literatr ve teknoloji alanlarnn geliimine alttan bir destek yap olarak hizmet vermilerdir. Son birka on yldaki ilerlemeler, renme alarn n plana karmtr. Alar sadece fiziksel bilgi iletiim teknolojileri olarak deil ayn zamanda karmak zorluklar ele almak iin bilgi yayan imkanlar olarak da yanstlmtr. Balantclk bu geliimleri, rencilerin gnlk gereklerinin daha fazla yanstcs olan renmenin yeni grnlerinin ustalkla yaplmas gerekliliinde yanstr.

George Siemens


1 NET NESLI

Bu oturumu tamamladnzda aadakileri yapabileceksiniz.

Net Nesli fenomeninin anlalmasna ynelik olarak neden bu derece youn aratrmalarn yapldnn anlalmas,

rencilerin a oluturma tutumlarnn kefedilmesi, Bir web konferans sistemini temel alan bir evrimii tartmasna aktif olarak katlm.

Amerikal kurulu EDUCAUSE, 2005 ylnda "Educating the Net Generation" ("Net Neslinin Eitilmesi) *1+ konulu bir alma yaymlad. Bu alma, 16 ile 25 yalar arasndaki binlerce lise, yksek okul ve niversite rencisini kapsayan bir anketi temel almt. Sorular, bu neslin davran, renme ve bilgi kazanma alkanlklar asndan nceliklerden farkl olup olmad hususunda odaklanmt.

Ankete gre cevap, kesinlikle evet eklindeydi. Sonuca gre, 1982-1991 arasndaki bilgi anda doan 16 ile 25 aras ya grubunun nceki nesillere gre farkl renme davranlarna sahip olduklar belirlendi.

Bu blm, anketin sonularn zetlemekte ve yazarlar tarafndan formle edilen Net Neslinin ana zelliklerini vurgulamaktadr.

NESILSEL ZELLIKLER

Net Nesli, aadaki zelliklere sahiptir:

Yeni teknolojiden bylenmektedirler: her gn video oyunlar oynayarak ve internete bal kalarak saatlerce vakit geirdikleri iin, sezgisel olarak biliim teknolojisi cihazlarn kullanmakta ve internette dolamaktadrlar.

Teknolojik aletlerin nasl altn ok fazla umursamamaktadrlar ve ounluu bu konuyla ilgili bile deildirler.

ok miktarda metin okumaktan kanmaktadrlar, nceki nesillere gre daha ziyade grsel okur-yazarla sahiptirler.

Ayn anda birden fazla ortam ortaklaa kullanmaktadrlar: ayn anda TV izlemekte, cep telefonuyla konumakta ya da radyo dinlemektedirler oklu greve" ainadrlar.

Bilgiyi tketmede hzldrlar: bilgiyi ok hzl bir ekilde almaya alktrlar ve ivedi cevaplar beklerler.

Sosyallemelerinde teknolojiyi youn olarak kullanrlar: fiziksel, sanal ve kark (hibrid) topluluklara da katlma isteindedirler.

Hzl ve kolay bir ekilde yeni ilikiler kurabilmektedirler (genellikle kimliklerini gizlerler): Net, yeni ilikilere akl artrmaktadr.

Daima baldrlar: iletiim cihazlar (rnein, PDA, internet balantl dizst bilgisayar, cep telefonu, vb.) dierleri ile iletiim kuramadnda huzursuz olurlar.


NASIL RENIRLER?

Net Nesli, aadaki zelliklere sahiptir:

Dorusal dnmezler: "Elimizdekilerle bir eyler yapalm; nasl olsa bundan bir sonu doar".

renmede sonuca odakl ve sabrszdrlar: neden ve ne kadar parametreleri belirgin deilse alma isteksizlii gsterirler; sadece kurallar, prosedrler ve programlar tam olarak ak ve net bir ekilde tanmlandnda balarlar.

Yapacaklarnn sylenmesi yerine yaparak renmeyi tercih ederler. "Bu tercihte video oyunlar ile bym olmann oynad rol belirgin deildir, ancak keif yoluyla, yani kendi balarna ya da akranlar ile kefederek iyi renirler."

NTERNETIN INFORMEL RENCILERI

Net hakknda neler sylyorlar. Baz rencilerden alntlar:

"Birok yeni ey bulabiliyor ve kolaylkla renebiliyorum". "stediim eyi aratabiliyorum". "Srekli olarak balym ve dierleri ile problemlerimi tartabiliyorum. nternetteki bilgilerin tamamnn mutlaka doru olmadnn bilincindeler. Birbirleri ile

iletiim kurarken birbirlerinin fikirlerine sayg duyuyorlar ve bu, genellikle ebeveynlerine kyasla daha fazla oluyor. rnein bir salk problemleri varsa, bunu ebeveynlerine sormak yerine kendi net topluluklarnda sormalar ok daha muhtemel.

RETMENLER VE OKUL HAKKINDA NE DNYORLAR?

Biraz daha alnt:

"Teknoloji nemli, ancak asla retmenlerin yerine geemez". "retmenler hazrlkl ve iyi konumac (eitmen) olmaldrlar (!)". "retmenler olmadan motivasyon olmuyor". "Okullar, sunduklar topluluk nedeniyle olduka nemli"!

Sgvri Bence (Macar Aratrma Enstits ITHAKA Genel Mdr) tarafndan 2009 ylnda yaymlanan "Fanta Trend Report" ("Fanta Eilim Raporu") adl alma, Macar genlerinin a oluturma tutumlarn ele alyordu. 16-24 ya grubundaki genlerden toplanan verilere dayanan bu almaya gre, genler gnlk net srelerinin nemli bir blmn yeni bilgi aratrma, haber ve hatta renme ile geiriyor. Ancak ou retmenin, ocuklarn neti ounlukla oyun oynamak iin kullandna inandn da belirtiyor. "Business Hungary" (Kasm, 2008.) dergisinde yazarn Net Nesline ilikin sorularla ilgili dier bulgularn sonularn bir araya getirdii, Sgvrinin yaynn konu alan "Digital Generation" (Dijital Nesil) *2+ adl bir makale yaymland:

ri e re, birok er en iin internetteki dijital dene imler erek dene imlerin erini alma a balad e bir anlamda dijital aam erek aam haline eldi. rekli bil i bombardmanna uradklar iin, kltr e reklamlar arasndaki snr iderek bulankla or. Nihai sonucun ne olacan sor ulu or: 'Bunun erek aamla balantsn koparm bir nesle mi ol aacan oksa bunun tam tersi ekilde bu ocuklarn dn a ile srekli olarak balantda olan sper-iletiimciler haline mi eleceklerini bekle ip receiz.'"


2 SAYISAL YERLILER VE SAYISAL GMENLER

Kendileri Net Nesli, Millennialler, Y nesli veya Saysal Yerliler olarak eitli ekillerde anlmaktadrlar. Fakat bu gen insanlar grubuna kabaca, 1980 ile 2000 yllar arasnda doanlar ne ad verirseniz verin, eitimciler, pazarlamaclar ve politika belirleyiciler arasnda saysal teknolojilerin dnyay farkl bir adan gren yeni bir renciler, tketiciler ve vatandalar nesli ortaya kartt ynnde geni bir konsenss bulunmaktadr. nternetle birlikte bymenin, bunlarn eitime, ie ve politikaya yaklamlarn dntrd deerlendirilmektedir. (Economist online, ngiltere, Mart 2010 says

Nesiller' teorisi - aadaki tabloda gsterilmitir - 1990'larn balarnda Amerikal sosyologlar Neil Howe ve William Strauss tarafndan gelitirilmitir. Her neslin kendi karakteri vardr bu karakter kendileriyle en yakndan ilgili ekonomik, sosyal ve kltrel aktivite ve tutumlarla ekillenir.

SAYISAL YERLILER KIMDIR?

Yeni nesil iin en yaygn biimde kullanlan bu isim Amerikal yazar Marc Prensky tarafndan icat edilmitir.

Gnmzn bu yeni rencilerine ne ad vermeliyiz? Bazlar bunlara N-*Netin Nsi+-nesli veya D-*Dijitalin Dsi+-nesli diyor. Fakat benim kendileri iin bulduum en yararl isim Saysal Yerliler oldu. rencilerimiz gnmzde bilgisayarlarn, video oyunlarnn ve nternetin lisann ana dilleri' olarak kullanan yerlilerdir.

(http://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruck)

http://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruckhttp://www.youtube.com/user/Ueberwachungsdruck


... PEKI YA SAYISAL GMENLER?

"Dorudan doruya dijital dnyann iine domam ama hayatmzn daha ileri bir noktasnda yeni teknolojiye hayran olmu ve zelliklerinin ounu benimsemi olanlarmz onlarla karlatrldmzda Saysal Gmenler saylrz ve bu daima byle kalacak( prensky, 2001).

Bugnlerde Net Nesli, saysal yerliler ve gmenler hakknda binlerce alma mevcuttur ve bu almalarda ok farkl fikirler yer almaktadr. ngilizce evrimii dergi the Economist 2010 ylnn Mart aynda bir makale yaynlad ve okuyucular makaleyle ilgili yorum yapmaya davet etti. Yorum yapan kiiler arasnda net nesline dikkat eken ilk eitim aratrmaclarndan biri olan Don Tapscott da vard.

Bu fiili bir nesil ve beyinleri farkl nk beyin geliiminin en nemli belirleyicisi, ergenlik anda zamannz nasl geirdiinizdir. Toplumdaki btn kurumlar deitirebilecek byk bir gler. Bu aratrma 2009 yl ok satan kitabmda zetlenmektedir Grown Up Digital: How the Net Generation is Changing Your World."

Yorumlarn hepsi Donunkilerle rtmyordu. Kart grten gelen yorumlar arasnda unlar vard:

Saysal nesil denilen bu yeni neslin balca farkllklar unlar: intihalin bir hak, kopyalayp yaptrmann yazmak, eletirel olmayan dncenin haval, ilgi eksikliinin bir erdem, tutarsz dnmenin de haval, akllca davranmann salaklk, sk kfretmenin doal, nazik olmann aptalca, hayatta en nemli eyin BT olduunu sanyorlar. nsanlk adna ne harika bir nesil!

Saysal Yerli mitinin retmen mesleki geliimi asndan olduka zarar verici olduunu dnyorum nk bu, orta yal ve gvenleri bir ekilde sarslm retmenlere, kendi gen, sper usta rencileriyle asla ak atamayacaklarn sylyor. Aslna baklrsa, kendi deneyimlerime gre, yeni teknolojilerin kullanm asndan retmenlerin en ok sahip olmas gereken niteliklerin bilgisayar becerileriyle ok fazla ilgisi bulunmuyor, asl gerekli olan dnme becerileri ve zihinsel esneklik. rnein, bir Wikipedia makalesinin gvenilir olup olmadn anlama becerileri.

REFERANS ALIMALAR:

A Vision of Students today (Created by Michael Wesch in collaboration with 200 students at Kansas State University.)

Bessenyei Istvn. (2007): Learning and teaching in the Information Society (In: Information Society, red.: R. Pintr, Gondolat, j Mandtum, 2007)

Downes, Stephen (2005): E-learning 2.0 http://elearnmag.org/subpage.cfm?section=articles&article=29-1, accessed 10 June 2008)

Downes, Stephen (2006): Learning networks and connective knowledge (http://it.coe.uga.edu/itforum/paper92/paper92.html, accessed 17 November 2006)

Downes, Stephen (2008): What is connectivism is? (http://www.downes.ca/post/38653 , accessed 1. March 2008)


Educating the Net Generation, Diana G. Oblinger and James L. Oblinger, Editors, 2005 EDUCAUSE. http://www.educause.edu/educatingthenetgen/http://www.academiccolab.org/resources/documents/Good_Learning.pdf

http://www.iot.hu/index.php?option=com_content&view=article&id=283:a-halozat-alapu-tanulas-1resz&catid=77:modszertan&Itemid=152

http://www.wired.com/wired/archive/1.01/hyperlearning.html

Jukes, I., Dosaj, A. (2006).: Understanding Digital Children (DKs). Teaching and Learning in the New Digital Landscape. The InfoSavvyGroup http://edorigami.wikispaces.com/file/view/Jukes+-+Understanding+Digital+Kids.pdf

Jukes, Ian/Anita Dosaj (2003): Digital Tools for Digital Students. The InfoSavy Group. http://www.apple.com/au/education/digitalkids/disconnect/landscape.html

Kulcsr Zsolt. (without year): Network Learning, part 1.

Marc Prensky: Twenty-first century learning, teaching and technology

Nyri Kristf (2009): Virtulis pedaggia a 21. szzad tanulsi krnyezete. (Virtual education - the learning environment of the 21st century) OKI - PSZ http://www.ofi.hu/tudastar/iskola-informatika/nyiri-kristof-virtualis

Perelman, Lewis J. (1993): Schools Out. The hyperlearning revolution will replace public education (Wired Digital 03/04),

Pete Krisztin (vszm nlkl): Szbelisg. (Orality) http://ktnye.akti.hu/index.php/Szbelisg

Prensky, M. (2001a): Digital Natives, Digital Immigrants. MCB University Press, Vol.9 No. 6.. http://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20-%20Digital%20Natives,%20Digital%20Immigrants%20-%20Part1.pdf

Prensky, Marc. (2001b): Digital Natives, Digital Immigrants, Part II. Do They Really Think Different? MCB University Press, Vol.9. No. 6. http://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20-%20Digital%20Natives,%20Digital%20Immigrants%20-%20Part2.pdf

R. Hellinga: Digital generation, Business Hungary, November 2008., page 12. [The net generation, unplugged, The Economist, March 4. of 2010.

Related videos:

Sgvri B.: IT Generation, Technology in everyday life: communication, games, creative works, Fanta Trendreport, ITHAKA, 2008., www.ithaka.hu

Siemens, Georg (2005a): Connectivism: A Learning Theory for the Digital Age (http://www.elearnspace.org/Articles/connectivism.htm, accessed 1 June 2008)

Siemens, Georg (2005b): Connectivism: Learning as Network-Creation (http://www.learningcircuits.org/2005/nov2005/seimens.htm, accessed 7 June 2008)

Siemens, Georg (2006): Connectivism: Learning Theory or Pastime of the Self-Amused? (http://www.elearnspace.org/Articles/Connectivism_response.doc, accessed 28 June 2008)

Tapscott, Don (2009): Grown up digital http://www.grownupdigital.com/downloads/chapter.pdf

The Economist, March 4. of 2010. The net generation, unplugged,

Verhagen, Plon (2006): Connectivism: a new learning theory? (http://www.elearnspace.org/Articles/connectivism_self-amused.htm , accessed 30 June 2008)

E- renme bak BLM 2 22

2 BLM - E-RENME BAKI

E-RENME HAKKINDA

Alanyazna bakldnda farkl kavramlar ile karlalmaktadr. Aratrmaclar; eitim teknolojilerinin geliimine gre yeni kavramlar ortaya karmtr. Aydn (2002) a gre alanyaznda; web destekli retim (web based instruction), ezamanl retim (syncronize instruction), ezamansz retim (asyncronize instruction), sanal eitim (virtual education), bilgisayar destekli uzaktan eitim (computer based distance education), bilgisayar ortaml/destekli iletiim (computer-mediated communicaitons), internetle eitim nternete dayal/destekli eitim (nternet based/aided education), evrimii eitim (online education) kavramlar ile sk karlalmaktadr.

evrimii renme ile ayn kavramlar Bu kavramlardan yola karak alanyaznda geen ve benzeri biroklar zellikle 1990l yllarda ivme kazanan bilgisayar alarndaki gelimelere bal olarak ortaya km kavramlardr. Bu tr kavramlar, aslnda farkl uygulamalar iermelerine karn -basit bir anlatmla- bilgisayar alarndan renme-retme srelerinde yararlanlmas uygulamalarn ifade etmek iin kullanlmaktadr. Tm dnyada olduu gibi Trkiyede de uzmanlar kendi alglamalarna bal olarak bu kavramlardan birini seip kullanmaktadrlar. Gnmzde evrimii renme (online learning) ve e-renme (e-learning) kavramlar sk kullanld gzlenmektedir. Bu kavram aslnda ayndr. E-renmenin dier kavramlar da iine ald ve olayn felsefesini oluturduu varsaylmaktadr.

E- renme kavramnn ortaya kmas uzun yllara dayanmamaktadr. Bilgisayar Destekli Eitim ortamnn bilgisayar alar ile btnlemesi sonucunca e-renme kavram olumutur. Gnmzde TV, radyo ve CDROM larn bu ortamda olup olmad bilgisayar teknolojisine bak asna baldr. Bilgisayar donanm bileenleri ile hem TV hem de radyonun ilevini yerine getirmektedirler. nternet ortamnda teknoloji yardmyla televizyon izlemek ve radyo dinlemekde mmkndr. Bu balamda Internet ortam e-renme platformudur dersek hem radyo hem de televizyon bu platformun aralarndan biri haline gelebilir. Gnmzde gelitirilen e-renme sistemlerinde tv teknolojisinden de faydalanlmaktadr. CDROM destei e-renme ortamlarnda halen kullanlmaktadr. nternetin yayglamas ile internet tabanl eitim uygulamalar hz kazanmaya balam ve sanayi sonras bilgi toplumuna gei ile eitim gereksinimleri ve eitim kavram deimeye balamtr. Eitimle ilgili temel deiimlere bakacak olursak; renme ihtiyalar hzla eitlenerek artmakta ve bireylerin tm yaamlar boyunca talep edecekleri bir hizmet haline dnmektedir. renenler daha esnek, bireyselletirilmi ve eriimi kolay renme biimleri talep etmektedirler.

zkul (2003) a gre muazzam bilgi iletimi ve bilgiye eriim kapasiteleriyle yeni bilgi teknolojileri daha etkin ve yaygn eitim modellerinin gelitirilebilmesine olanak salamaktadr. Taylorn inceledii uzaktan eitim teknolojileri ile ilikilendirilmi uzaktan eitim modellerine baktmzda, 4. Nesil Esnek renme modelleri ile 5. Nesil Akll Esnek renme modellerinde internet teknolojisi kullanlmaktadr (Taylor, 2001). Bilgisayar destekli ve internet destekli eitimden sonra yeni nesil renme modelleri arasna e-renme girmitir. E-renme ile birey bilgi ynetimi iin gerekli bilgiye kendi kendine renerek sahip olabilmektedir (Mutlu ve ark., 2005).

evrimii renme ya da e-renme; internet teknolojileri, TV, hcre telefon vb. elektronik ortamlarda, eitimin materyalinin metin, ses, hareketli video, stil grafikleri, animasyon gibi elektronik aralarla datlmas ile gerekleen renme ve retim faaliyetine verilen addr.


Kullanlan oklu ortam teknolojisi ile veri dei-tokuu ve ibirlii kolay salanmaktadr. renciler konumlandrmadan uzaktrlar, kendi imkanlar ile evrimii derslere e zamanl veya e zamansz olarak eriirler (zkul, 2003; Morrison, 2003; Wright, 2005; Gondon ve Lin, 2005; Watkins, 2005; Dabbagh ve Banan-Ritland, 2005).

ASTD (2001) ye gre, elektronik teknolojisi ile datlan ya da sahip olunan renme deneyimleri veya biimlendirilmi eitim ierii olarak tanmlanmaktadr. e-renme ortamlarnda eitim ortamnn yrtlmesi, ynetilmesi, desteklenmesi internet teknolojileri kullanlarak gereklemektedir (Morrison, 2003).


1 E-RENME VE ICT

1980 lerden sonra doan nesile net jenerasyonu - doumsal saysal deniyor. Bilgi toplumunda yetikin olmu olan ilk nesil bunlardr. Bilgi toplumu teknolojisini billin alt alglyorlar.

ICT ne demektir ?

ICT = Bilgi Teknolojisi + letiim Teknolojisi

Ksaltma "information and communication technology" nin ba harflerinden oluuyor daha basit ifade etmek gerekirse info-communication technologyden. Peki byle bir kavramn geliiminin arka plannda ne var ?


Teknolojik kesime, kreselleme

Sososyologlar 20inci yzyl teknolojik kesime ve kreselleme yzyl olarak tanmlyorlar. Erken dnem benzer teknolojiler aamal olarak saysal teknoloji tabanl bir aa dnt. Son ylllarda dijital video ve teleziyonlar kt, rnein analog telefon hatlar yerlerini yava yava dijital zmlere brakt.

Aadaki sanayi sektrleri :

bilgisayar teknolojisi ve bilgisayarl alar, baberleme (telefon , fax), ve grsel iitsel uygulamalar (TV, radyo, elendirici uygulamalar ).

saysallama sonucu giderek birlemekte.

Biz buna teknolojik kesime diyoruz. Cep telefonlar fotoraf ekmek iin , mzik dinlemek iin kullanlabiliyor. Kk haberleme cihazlaryla nternete balanabiliyor, TV seyredebiliyor radyo dinleyebiliyor telefon edebiliyoruz.

Haberleme Teknolojilerinin geliimi

19. cu yzyln sonlaryla 20 inci yzyln balarnda telgraf, telefon, radyo ve televizyon benzeri icatlarla bireyler arasnda iletiim devrim yaamtr. Bu icatlarn temelinde elektrik ve manyetik bilim alanlarnn bilimsel ktlar yatar.

Bilgisayar teknolojisinin geliimi - Neumann-prensipleriyle bilgisayar (1940-1955)

Goldstein ve Burks'un elektronik bilgisayar uygulamalarnn mantksal yapsyla ilgili prensipleri 1946 ylnda yaynlanmtr. lk kurulu program kontroll bilgisayar olan - UNIVAC (1951) sat iin belirgin bir ihtiyaca cevap vermeden yaplmtr.

kinci ve nc nesil bilgisayarlar (1960-1980)

lk transistr 1947 ylnda Bell Laboratuvarlarnda bulundu.Transistr ve demir halka sistemlerinin kullanmyla ikinci nesil bilgisayarlar , nceki bilgisayarlardan daha kk boyutta ve daha az snr halde , depolama kapasiteleri ve hzlar daha yksek olarak ortaya kt.

Yksek performansl kiisel bilgisayarlarn yaylmas ve dizst bilgisayarlarn ortaya kmas (1980'den gnmze until )

1958 ylnda de (IC) entegre devre icat oldu onunla birlikte de yeni bir dnem , mikroelektronik dnemi balad. Entegre devreler kullanlarak yaplan nc nesil bilgisayarlar dnemi geldi.. Saniyede milyonlarca ilem uygulamas desteklenmi oldu. Bilgisayarlarda kitlesel uygulamalar 1960 l yllarn sonunda balad ancak minyatrizasyon gerekiyordu, bu ok sratli oldu. VLSI (ok byk apta tmleim). uygulamalaryla 1971 de drdnc nesil bilgisayara gelindi. INTEL ilk mikro ilemciyi buldu: binlerce aktif devre birimlerinin temel ilevleri bir ipe sd. 1981'de IBM Intel 8088'e dayanan ilk kiisel bilgisayar PC (Personal Computer) i aklad.


Depolama kapasitesinin artrlmas

Bilgisayarlarn srati artarken, depolama kapasitesi snrlayc olmaya balad. Von Neumm prensipli bilgisayarlar ktnda data ve program kayt iin manyetik bilgi depolama zm kullanld. Manyetik dramlarla balayp 1951 de nc nesil sistemler iin manyetik teyplere geiten sonra drdnc nesil geni optik saklama kapasitesine ulald.

Bilgisayar alar

Bilgi iletiimde en byk srama 1970 li yllarda bilgisayar alarnn gelitirilmesiyle oldu.

Bu sayede 1990 lardan gnmze eposta, web gibi internet uygulamalar yaygn olarak kuruldu ve data transfer hznn art ve nternetin temel kapasitesi artt.

nternet teknolojilerindeki artc gelime gmnzde kreselleme dediimizi yaratt.

Kreselleme srelerin dnya apnda standardizasyonu (evrenselletirme) ve farkl alanlarda gnlk yaammzda yol at etkilerdir. Ekonomik, finansal ve kltrel (dilsel) kreselleme gnlk yaammza yn veriyor. (globalizacio.lap.hu).

Multimedya

Multimedya teknolojileri , saysallam multimedya bilgiyi ( resim, video, mzik) dnyann herhangi bir yerinden hzla ve yksek kalitede donanm destekli gnderip , almaya ,dinlemeye izin veriyor .

Gnmzde kablosuz teknolojiler merkezli haberleme sektrnde yayoruz . Cep telefonlar grlmemi hzda ve evrensel olarak benimsenmi durumda. Gelecek nesil iin e-renimde yeni bir konsept mmkn grnyor m-renme veya mobil grenme . Cep teknolojileri zerinden verilen eitimi kastediyoruz.

Sosyologlara gore, bilgi ve haberleme teknolojilerinde son 50 ylda meydana gelen deiiklikler insan yaamnda sanayi devrimi olarak nem tayor.

Bilgi toplumu dnya apnda bilgi modeli dir. nsan medeniyeti ve kltrnn tmn kapsar. 20 inci yzyln sonunda balayp yaylmtr. Balangc ise 1960 ve 1970 li yllardr. Bilgi toplumu , bilgi tabanl olduu, bilginin deer olduu, bilgi tabanl bir ekonomiye dayanr.

Bilgi toplumunda, yksek kalitede teknik yatrmlar ve srekli yenilenen bilgi teknolojileri bireylerin yaam boyu renmesini gerektirir ve eitim sisteminin yenilenmesi sorunu ivedilikle ne kar.

http://globalizacio.lap.hu/http://www.tenegen.eu/course/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=multimedia


2 E-RENME SSTEMLER

Bilgisayar Tabanl eitim (CBT) yeni bir fikir deil . 1967 ylnda bundan 40 yl nce Amerikan Biliim raporu dergisi *1+Apollo misyonuna katlan astronotlarn gerek greve kmadan once simlatrde alma yaptklarn yazd.1960 l yllarda, tren hizmetleri ve hava kuvvetleri pilotlar tarafndan da bilgisayar kontroll simlasyon programlar kullanld.

O gnlerde eitmenler, rencilerin bilgisayarda fazla zaman harcadklarndan yaknyorlard.

Harvard University profesr Anthony Oettinger 1967 ylnda dncelerini Bilgisayar korkulacak bir ey deil. Aslnda sorun rencileri bilgisayarlarn esiri olmaktan nasl kurtaracamzdr diye ifade etti .

nternetin yaygn kullanm ve multimedia systemlerinin geliimi eitim uygulamalarn dinamikletirdi. 1990 l yllarn banda Bilgisayar Tabanl Eitim CBT gnmzdeki e-renmeye tand. 2004 ylnda ana hedef e-renme 2.0 oldu ve artk gnmzde e-renme 3.0 dan sz ediliyor.

E- renme en bilinen tanmyla , eitim ve retim etkinliini artrmak iin bilgi iletiim teknolojilerini (BIT) kullanan bir eitim yntemidir.

Aadaki tableo e-renmeyle ilgili geliim srecindeki aamalar tanmlar.

Bilgisayar jenerasyonuyla ilgili zaman tanm yaklaktr. Bununla birlikte e-renme 1.0 ve e-renme 2.0 arasndaki ayrm silikdir. E-renme 1.0 da rencile okur dinler ve benimser. Etkileim iin simlasyon veya ok kullancl oyunlar dnda snrl seenekleri vardr. E-renme 2.0 da internet zerinde etkileimli bilgi paylam ve deiimi iin saysz ara bulunur. Kendi aralarnda organize olan topluluklar hzla gelimekte " eitmen" ve "renci" fark belirsizlemektedir.


E-renme sistemlerinin (LMS ve LCMS) altn a 1990 l yllarn bandan Web 2.0 aralarnn kmaya balamasna dayanr. ou kii eitmen merkezli " sandal snflar" dneminin bittiini iddia ediyor. Moodle bu tr erevelerin kullanmna iyi rnektir. 2010 ylnda dnyada 208 den fazla lkede 47 binden fazla geerli sitesi bulunmaktadr (moodle.org/stats/) .

2.0 e-renme sistemlerini entegre eden sistemleri kullanan kurulularn saysnn artt grlmtr.

2.0 renme sisteminin belli bal zellikleri aadaki gibidir.


3 E-RENME PLATFORMLARI

ok sayda e-renme platformu vardr (zaman zaman Sanal renme ortam Virtual Learning Environments veya VLEs olarak anlrlar ). Bu platformlar ilevleri ve yararlaryla geni bir karmaa ve eitlilik arzeder. zelliklerine bakldnda bir multimedya eitim CD siyle Moodle platformunu farkl e-renme zmleri olarak alglamak mmkn nk ikisi de zgn yazlm uygulamalardr. Bununla birlikte birincil olarak, farkl e-renme sistemleri ayn ihtiyalara baka herhangi bir yazlm gibi cevap verebilmelidir. rnein :

gvenilir ve istikrarl ilem, ulalabilirlik ve ergonomik ihtiyalara cevap veren ve bu konudaki yasalara uygun,

kullanc dostu arayzl , konforlu olmal kullanc faaliyetlerini izleyen aralara sahip olmal , otorite kurulabilmeli, kimlik dorulamas olabilmeli , barndrma bilgisayar ortamyla uyumlu olmal , ilem iin gereken sistem zelliklerini en altta tutmal , kolay kurulmal , evrimii kullanc destekli olmaldr, yazlm ve ierii gncelleme seenei verilmeli , verimlilik destei verilmeli,

Eitim yazlmnn temel zellikleri :

renme materyelini farkl biim ve formlarda verebilmeli , verilen bilginin uygulanmasnda ve kullanmnda kullancya destek vermeli ,

renme srecinin sonularn tayin etmeli ve eitmene geri bildirim vermeli.

Eski evrimd eitim programlar (CBT benzeri birinci nesil e-renme rnleri ) yukardaki ihtiyalarn ounu salyor. Bununla birlikte Multimedia CD ler etkileyici grnselerde ierikleri ok statikdir ierii gncellemek veya yenilemek zor olabilir. Tek kullanc multimedya yaklam geleneksel bir eitim yaklamn yanstyor: bilgiyi vermek, geniletmek ve edinilen bilgiyi lmek. Multimedia hazrlamak geleneksel eitimde bir film hazrlamaya benzetilebilir

Beklenen pedagojik hedeflere ulaan yksek kalitede multimedia CD rneklerinden fazlasyla bulmak zordur. Bununla birlikte istisnalar da vardr, rnek vermek gerekirse pek ok okul dil eitimi dizisi olan ve yllar once okullara girmi olan "Tell Me More" kullanyor.

Off-line sistemlerde interaktivite standart bir gereklilik. Teknik olarak kolaylkla uygulanabilir (yazlm dzeyinde) nk bir mouse kliki bile interaktivite saylr. Ancak gerek pedagojik hedeflerle interaktivite yaratmak zor olabilir.

nternette yer alan evrimii platformlar ikinci nesil bilgisayar tabanl renme yenilikleridir ve e-renme 1.0 olarak snflanrlar.

Bu tr geleneksel renme ortamlar genelde bilgisayar a zerinde kullanlmak iin gelitirilmitir. renme Sistemi baz kurumsal hizmetleri de barndrabilir rnein renci kaytlar ve snavlarn barndrabilir. Hizmetler iki ana grupta kategorize edilmelidir:

renme srecini ve renmeyle ilgili idari ileri desteklemek,

http://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=multimediahttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=Moodlehttp://www.tenegen.eu/course/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=compatibilityhttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=offlinehttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=CBThttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=CDShttp://www.tellmemore.com/#_blankhttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=online


ierik gelitirme, yaynlama ve gncellemeyi desteklemek.

renme srecini destekleyen alt sisteme renme Ynetim Sistemi /. Learning Management System LMS. LMS nin grevleri unlardr:

otoriteyle ilgili ynetim, ynetime giri, renci kayt etme ,presentation of lessons, deerlendirmeyle ilgili ynetim, rencilerin yapmas gerekenlerin takvimlendirilmesi uygulama iin seenek salama , kurs hocasnn faaliyetlerini desteklemek

o kurs dzenlemek , o kaytlar dzenlemek , o rencilerin faaliyet ve performansn kayt etmek , o rencilerin performans deerlendirmesini ynetmek , o kayt ve istatistik retmek ,

eitmen ve renciler arasndaki haberlemeyi desteklemek , kalite ynetimini desteklemek, rnei kurs deerlendirmesini rencilerin geri bildirimi

yoluyla yapmak.

LCMS Ierik ynetim sisteminin grevi: ierik yaynlama, kayt etme ve renme materyelinin bakmn destekler .

Aadaki ekil online e-renme erevesinin emasdr.

Karma sistemlerde, renciler, merkezi sunucudan eitim ieriini kendi bilgisayarlarna indirir ve aa balanmadan kullanr. renciler kendi bilgisayarlarnda alrken, data ( test sonular gibi) lokalde tutulur ve networke yeniden balanmaya altklarnda data merkezi veritabanna gider (system local ile adaki veritabanlarn her balantda senkronize eder ). Microsoft eitim kurslar bu tr karma sistemle alr Microsoft Sertifikal Partner program da byle alr. Bu rnekte renciye ok miktarda kurs dersleri verilir ve zel akredite edilmi snav merkezinde evrimii snav yaplr (belli bir lkede).


KATILIMCILAR VE GREVLER

Platformlarda desteklenen grevler LMS ve LCMS lerde ayrdr. Hangi ziyaretiler ve kurs katlmclar neyi grebilir ve hangi hizmetlere ulaabilir, hangi yetkilere sahip olabilir bunlar atanacak rol ve izinlere baldr. Yneticiler en st pozisyon ve yetkinlikte ziyaretiler ise en dk dzeydedir. Yetki datm system yneticisine aittir ancak giri prosedrleri ve girii (LMS) platformu destekler.

LMS , kurs eitmenlerini baz idari almalarn dnda brakr. rnein bulunmadklar zaman kayt etmek zorunda deillerdir ve rencilerin testlerini dzeltmek zorunda da deillerdir. Bunlar otomatik olarak yaplr.

Tenegende , e-renme ieriinin yazarna eitmen denir. rencilere yardm eden ve gzetim yapan retmene tutor denir. Bu yeni nvan stlendikleri geleneksel olmayan rol anlatmaya yeter. rnein, eitmen renci faaliyetlerini planlar ve mesleki yeterlilik ve kurs ieriinin geerliliinden sorumludur.

ster uzaktan eitim ister tam gn kurslar olsun, retmenin rol ok nemlidir. ICT nin retmenlerin grevini azaltan a teknolojileri olduunu dnmeden nce onlar on-line kurslarda nelerin beklediine bir gz atn:

renme hedefleri gzetilmelidir, mfredat ve altrmalar hedefler dorultusunda planlanmaldr,

Dersler, altrmalar ve testler hazrlanp nceden yklenmelidir, Verilen LMS de renci faaliyetleri planlanp organize edilmelidir , Srekli mevcudiyet gereklidir ! renci faaliyetleri takip edilmeli ve bireysel olarak

deerlendirilmelidir. Her kk eylemde bir geri bildirim olmaldr( yoksa motivasyonlar kaybolur).

Bu tr ortamda her renciyi bireysel olarak desteklemek zorunda olmak sz konusu olabilir. Bu gerek bir snfta mmkn olmayan bir eydir ve ok zaman alabilir ! bu dzeydeki faaliyeti destekleyen business modelini bulmak gerek bir zorluktur. Bu tr bir destei kim deyecek ?

Okullar iin e-renme erevesinin avantajlar nelerdir ? Bazlar retmenlere fazladan i karmaktan baka bir ey olmadn dnyor. Ancak, e-reme erevesi eiticileri bu uzun yolda destekleyecek somut seeneklere sahiptir rnein elektronik olarak saklanan dersler yaynlanabilir, dzeltilebilir ve istenen zamanda yeniden kullanlabilir zellikte tutulabilir. Bu yolla ortak bir havuz yaplp kullanlabilir. Meslektalar eitim materyellerini paylaabilir , birbirine destek olabilir ve mesleki bir topluluk iinde geliebilirler..

E-renme ereveleri tm dnyada pekok yksek eitim kurumunda yaygndr. Okutmanlar birok linkten dersleri ykleyip, snavlar ynetebilirler ve zel koullar uygulayabilirler Bu tr platformlar tipik e-renme 1.0 rnlerdir kurumsallam eitimin sanal modelidirler. Kat, eitmen ve ierik odakl, katlmclarn sisteme katks beklenmemektedir. Olsa olsa bilgi tabanl ieriin pasif tketicisidirler.

http://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=LMShttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=LCMShttp://www.tenegen.eu/course/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=LMShttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=instruktorhttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=tutorhttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=IKThttp://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=Learning+objectives


HABERLEME VE BRL

Offline zmlerin aksine,nternette, e-renme erevesinin byk avantaj katlmclar arasnda ibirlii ve haberleme potansiyeli yaratmasdr. Geleneksel haberleme frsatlar:

e-posta, chat, forum , ve video konferanstr.

Web teknolojileri gelitiinden bu liste ksa zamanda uzayacaktr (web 2.0 ve gelecek semantic web )

SONU OLARAK

erevenin gelitirilmesi 1990 l yllarda balad. lk zmler, bir ey yaratmadklar ancak geleneksel eitimin kt uygulamalarn tutup modern teknolojik ortama koyduklar iin eletirildi. Bu tr sonularn eskimesine izin verilmedi nk gnmzdeki sisteme dayanan kurululular ayakta kald srece destekledikleri fonksiyonlar da ayakta kalyor.

te yandan ve en nemlisi, modern ereveler ncekilere gre daha ak. birliini desteklemeye yatknlar ve web 2.0 teknolojilerinin en son aralarn entegre etmeye alyorlar. Moodle web2 uyumlu platformlarn bir rnei.

http://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=Hogyan+tudok+hozz%C3%A1sz%C3%B3lni?


4 GELECEN OKULU?

Soldaki resim olduka i karartc grnyor, zellikle bylesi snflarda zaman geirmi, bu tr eski sralara oturmu olanlar iin. Ama, retimin klasik tarzlarn srdrmek gittike zorlayor.

Bilgi toplumu yeni bir sosyal gerilimin de taycs, yle ki, ekonomik olarak gl ve zayf arasndaki snr gittike belirginleiyor. Dijital boluksa bir ulusun farkl sosyal snflar ( fakir yada belli aznlk topluluklarn geri kald ) veya farkl ekonomiler arasndaki boluktan var oluyor. Web kltrnn gelimesinde, veya korunmasnda, bilgisayar ve internet temini olduka nemli bir rol oynuyor, ama bu sadece teknolojik bir mesele deil. ABDnin nceki bakannn da dedii gibi: bilgisayarlar ve internet kiiyi asla daha nce tecrbe etmeyecei bir hzla fakirlikten ekip alabilir.


Bu yeni pedagojik ala ilgili olarak, geleneksel eitim koullarndan gelenlerin birok konuda pheci davranmasndan kayglanmayn. phesizki 21 inci yzylda bilgi ok sratli deimekte . Okul andaki ocuklar bir eyi hzla aradklarnda daha az kitap okumakta, bir referans kitabndan nce Webe bakmay tercih etmekte..

retmenler, eitim sistemine, multimedia, internet, e-renme, bilgisayar eklemenin nnde birok engel olduunu dnmekte.

Bu engellerden bazlar aadaki gibidir:

Bu grler itenlikle dorulanabilir ve pek ok durumda gerektir. 21 inci yzylda eitmenler, okullar ve ebeveynler yeni meydan okumalarla kar karyadr.Eitmenler yanlzca bu engellerler ve zorlamalarla mcedele etmek zorunda kalmayacaklar , bunun yansra renci ve ebeveynlere bunlarla mcadele edebilmeleri iin destek vermek durumunda olacaklardr. Genler arasnda artk ok bilgisayar bamls bulunmakta. Belkide bu, genlerin bilgisayar, tasarmclarn beklemedii biimde kullanmasndan kaynaklanmakta.

Genler bilgisayar kullanmna tmyle batabilir; yanlzca online var olan kiilikler gelitirebilir , tekli veya ok kullanlcl oyunlarda saatler harcayabilirler. Ancak bilgisayar oyunlar ve ortamlaryla ilgili olarak ebeveyn ve retmenler ne biliyor? Bilgisayar tabanl oyunlar ocuklarmz nasl etkiliyor ? Bilgisayar oyunlarn oynamann yararl ynleri varmdr? Ebeveynler ocuklara bilgisayar alyorlar nk onlarn ihtiyac olduklarn dndkleri bir eyi salyorlar .

Bununla birlikte bilgisayarlar iin;

kullanclar yzeysel yapyor (dnmeye gerek yok deneme ve yanlma var ), kullanclar havaya giriyor (Ben kullanabiliyorum ama annem babam kullanamyor ), saldrganlk yaratyor ; (sert oyunlar ve oyunlarn kontrolsz oynanmas ) diye iddialarda

vardr.

Eer E-renme metodlarnn kullanmyla pedagoji yeniden gzden geirilebilecekse, u soru ortaya kyor : okullarmza e-renmeyi yerletirecek yeterli kaynamz varm?

Okullarda yeterli bilgisayar varm ? Yeterli hzda internet balants varm ? Yeterli kalitede kaynak varm, webde yeterli renme materyeli varm ? Eitmenler e-renme uygulamalarna hazr ve istekli mi ?

Geen yllarda, geleneksel eitim kurumlarnda IT altyaps ciddi biimde artmtr. Bununla birlikte 2006 ylnda mesleki eitimde e-renme mfredat uygulanmas konusunda yaplan bir ankette orta renim okullarnn ounda bilgi teknolojilerinin kendisinin retilecei bilgisayarl snflar salanabiliyor.

Genelde bilgisayarl snflarda geleneksel konular retmek iin az seenek bulunmakta. Bu alanda baz iyiletirmeler gerekmekte.

retmenlerin ou bilgi iletiim teknolojileri kullanmyla ilgili temel uzmanlklara sahip. Son yllarda,Avrupadaki her eitmen temel bilgisayar eitmini tamamlad ve ounun yksek ICT nitelikleri var.

deal durum bilgisayar ve nternetin renciler iin yanlzca elence arac olmamas, eitmenler iin de ek i olmas. Bunun iin, e-renme gndelik renme asndan etkin ve


gereki bir ara haline geldi. Eitmenler iinde yeni renme ve eitme metodlarnn gelitirilmesinde yeni renme frsatlar iin bir gereksinim.

E-RENME GEREKTEN GELECEN OKULUMU?

E-renme ile geleneksel kitaplar online kitaplara dntrmekten te eyleri kastediyoruz.

Alarn ve nternetin geliimi ve saysal yeni haberleme aralaryla renmede yeni bir a balad. Yanlzca yeni renme konseptlerin tanmlanmas gerekmiyor , pedagoji, metodoloji, okul, renci, eitmen kavramlaryla ilgili tm bildiklerimiz gzden geirilerek gerektiinde yeniden yaplandrlmal.

Elbette, yzyllara dayanan saygn eitim sisemini bir gecede saysallatrmak

mmkn deil. Bunu istermiydik ? Web bize hi bir ey iin sipari tr tasarm yapmamay retti zellikle de eitim ve retim alannda. yi de bilgi ann sunduu frsatlar grmezden gelmeye alabilirmiyiz? retmenlerin, web in sunduu kaynaklar ve bilgi olmadan saysal dnyay control etmeleri mmkn mdr?


5 ZMLER

Elektronik renme ortam kurarken ok sayda ereve zmleri vardr.

ok uluslu IT firmalar (rnek olarak Microsoft, Cisco, IBM, SAP and Oracle) eitli karmaklkta e-renme zmleri sunuyorlar. Ayrca e-renme zmleri alannda uzman tedarikiler vardr. bu tedarikiler ok uluslu veya ulusal olabilirler. ulusal tedarikiler dil alanndaki yerel farkllklardan yararlanma eilimindedirler. Bu zel zm tedarikilerinin ounluu kapanma yolunda nk zm bir kuruluun tm gereksinimlerini karlayacak biimde tasarlanm.

Pazara ak kaynak topluluundan yeni katlanlar var. Bunlar kamusal fonlanm projeler veya akademik aratrma projelerinden gelme eiliminde.

Ak kaynak zmleriyle zel zmler arasnda byk ve akar fark vardr. Ak kaynak zmler web zerinde programclar topluluu veya a tarafndan gelitirilmekte. zel zmler tek bir laboratuarda sahiplerinin gereksinimleri dorultusunda gelitirilmektedirler.

Bir kurulu tarafndan her ne tr bir teknoloji ulgulanm olsada, her zaman denmesi gereken bir maliyet vardr. Bu maliyet; lisans, kurulum , bakm ve platformda alan kiilerin maalardr.

Gnmzdel ak kaynak ile zel zmlerin profesyonel dzeyleri karlatrlabilir. ok sayda e-renme arac , platformu ve hizmeti tedarikisi vardr. e-renme a dergisi 27 LCMS ile 150 LMS zm tedarikisini www.elearningage.co.uk/suppliers.aspx ( 1/4/2010tarihinde eriilmitir). The Tenegen Topluluu aadaki sisteme gre almtr.

http://www.elearningage.co.uk/suppliers.aspx


Sulinet Saysal renme Veritaban (sdt.sulinet.hu)

Macar Sulinet kuruluu 2007 de Comenius-Edumedia-dl almtr.. Multimedya, eitim teknolojileri ve media didaktii bilimsel kuruluu olan Pedagoji ve Enformasyon Cemiyeti tarafndan ICT destekli eitici media alannda sekin rnler iin verilmitir www.sulinet.hu/tart/cikk/Rca/0/31710/1. dl, Macar Eitim Topluluu Kamu Hizmetleri firmas ve Sulinet Program Ofisi temsilcileri tarafndan Berlinde alnd.

The SDT Saysal renme Veritaban bir saysal renme malzemesi havuzudur. Eitmenler ve orta renim - meslek okulu rencileri SDT'de yzlerce saysal renme materyeli bulabilmektedir ve eitmenler bu havuzu kendi eitsel saysal rnleriyle geniletmeye ve ibirliine davet ediliyorlar

Moodle (http://www.moodle.org/)

Moodle ilk olarak 1999 ylnda, Martin Dougiamas tarafndan tasarlanp datlmtr. Dougiamas Avusturalyal programc ve bilimsel aratrmacdr. Eitim ve ierik ynetimi salayan ak kaynak kodlu sistem olarak gerekletirilmitir. Amac , birinci nesil ereve sisteminin aksine yeni bir sistem gelitirerek renci ve eitmenler arasnnda ibirliini desteklemektir. Bu uygulamann bu kadar ksa zamanda nasl yaygnlatn incelemek ilgin olacaktr. Belkide mkemmel teknik zelliklerinden trdr bu.

az g kayna gerektirir ok dilde mevcuttur , uygulamak iin yanlzca bir tarayc gerekmektedir. uluslararas standartlar desteklemektedir (SCORM, IMS, vb.), ciddi bir yeniliki destei vardr , kurulumu ok basittir, data boyutunda dtaki bir veritabanna balanabilir , yabanc diller dahil iyi dokman destei vardr , web 2.0 hizmetlerini desteklemektedir (chat, forum, blog, Wikipedia)

http://sdt.sulinet.hu/http://www.sulinet.hu/tart/cikk/Rca/0/31710/1http://www.moodle.org/


Moodle kullanclar topluluuna srekli yeni enstitler katlmaktadr. Asl byme kullanc saysnda ve sitelerdeki elik eden sekille grlebilir moodle.org/stats/ ( 1/4/2010 tarihinde ulalmtr).

ILIAS (http://www.ilias.de/ios/ )

ILIAS web tabanl, bir e-renme platformudur ve LMS ile LCMS hizmetlerinin ikisini birden verir. Kln niversitesi nin koordinasyonunda gelitirilmitir (PHP, MySQL tabanl). 2000 yl eyll ayndan buna ak kaynak kodlu yazlm olarak datlmaktadr. Uygulama istatistiklerini kontrol etmek ilgin olabilir . Sourceforge (http://www.sourceforge.org/) istatistiklerini buradan grebilirsiniz - www.ohloh.net/p/ilias?ref=WidgetProjectThinBadge.

(01/04/2010 tarihinde eriilmitir ). ILIAS iin 95 kaytl ykleme vardr. Ilias'n kendi istatistikleri de vardr www.ilias.de/docu/goto_docu_lm_470.html (01/04/2010 tarihinde eriilmitir).

Blackboard (http://www.blackboard.com/)

E-renme rnnn ilk srm 2000 ylnda Blackboard CourseInfo LLC olarak markalanmtr.. Blackboard 2004 ylnda halka almtr. Blackboard software yazlm 60 dan fazla lkede 3700 eitim kuruluu tarafndan kullanlmaktadr ve sistem yneticilerinin tercihidir. zel bir yazlmdr ve beraberinde kayda deer yatrm maliteyi getirir.

http://www.ilias.de/ios/http://www.sourceforge.org/http://www.ohloh.net/p/ilias?ref=WidgetProjectThinBadgehttp://www.ilias.de/docu/goto_docu_lm_470.htmlhttp://www.blackboard.com/


6 E-RENME STANDARTLARI

Standardizasyonun genel amalarndan biri kayna kayt etmek. Ayns e-renmede de geerlidir. E-renme standartlarnn ana sonularndan biri " renme nesnesi" konseptine dayanr.

renme nesnesi bir kaynaktr, genelde saysal ve web tabanldr ve renmeyi desteklemek iin tekrar tekrar kullanlabilir. (en.wikipedia.org/wiki/Learning_object 01/04/2010 tarihinde eriildi.)

Birimleri kartrmadan bulabilmek ( kitaplarn birer ktphane kataloglarnda olmas gibi ve onlar saysal veritabanlarnda aadaki tanml sfatlaryla stoklamak iin saysal ierikleri elere ayrmann avantajlar vardr (kavramlar, altrmalar , grseller, vb..),

Aramay ve taraycyla gezinmeyi her zaman olarak ayarlayp , teki derslerin yeniden kullanmn destekleyip, farkl ihtiyalara cevap vermek iin

kiiletirilmi yaratmak, dier derslerin yeniden kullanlmasn desteklemek. eleri farkl ortam veya erevelerde kullanmak

RENME NESNELER

E-renme terminoloisinde - metodolojik aratrmalar sonucunda gelitirilmi " renme nesnesi konseptinin nde gelen rol vardr.

renme Nesnesi (LO) didactic ve metodoloji anlamnda derslerin temel esi olun tekrar blnemez . Bireysel anlam vardr ve bireysel alglanmaldr. Arada srada daha ok balkta daha ok konuda kullanlabilir ( saysal szle girie benzetilir ) rnekler: grafikler, resimler, animasyonlar, video klipler, snavlar, tanmlar, kavram tanmlar, altrmalar, formller vb.

Bu kavramn geliimi temel ihtiyatan domutur :

e-renme gelitirme maliyetlerini drme ihtiyac, saysal olarak saklanan varlklar bulup erimek, telif haklarn korumak iin e-renme rnleri tanmlama ihtiyac

renme Nesneleri Metadas LOM

Saysal dnyada, bilgisayarlarn bir resim ieriini veya saysal sesin ieriini arayamadn anlamak iin fazla deneyime gerek yok.

Eer saysal olarak stoklanm bir resim Internette bulunmas gerekiyorsa , ieriiyle ilgili baz tanmlar verilmelidir. Veritabannda birer resim ararken sanatnn ad, resim ad veya yapl tarihi resmin saysal versiyonunda saklandysa mmkndr. "resmin ad" ve "sanatnn ad name " metada rnekleridir yani datalarla ilgili datalar.

E-renme zmleri " renme nesnesi metadas " yaklamn kullanr. Bu yaklam aadaki gerekliliklere cevap vermeli:

Yeniden kullanlabilirlik tanml metadalarla birer durum iin gelitirilen LO'lar bir veritabannda saklanabilir. Bu tarz renme Nesneleri ilerde bulunup baka bir durumda kullanlabilir. LO lar yeni dersler iin kullanabiliriz.

Esneklik Los yardmyla belli birer hedef gruba ynelik dersler yaplabilir .

http://en.wikipedia.org/wiki/Learning_object


Aynlk LOlar yapldnda onlar birok renme platformunda basite organize edebilmek iin standartlar uygulanmaldr.

Yenileme gerektiinde; eski , sresi gemi tm dersler yeniden yazlmadan basite deitirilebilir .

Tasarruf yeniden kullanabilirlik renme ierii retim maliyetlerini dryor.

Yukardaki resimde bir eitmenin evrimii havuzda yaynlanan bir renme nesnesinin metadatasn gryorsunuz. Amerikada eitmenlerin eserlerini birbiriyle paylaabildii bir pazar yerinde kullanlmtr . Bu sitede tm dnyadan eitmenler kendi eserlerini , aralar hatta tm derslerini paylayordu. saysal ierii parasz olarak seip deerlendirip indirme frsat yaratyor.

STANDART KURULULARI

Havaclk Sanayi CBT Komitesi (AICC)

AICC (baknz httphttp://www.aicc.org/) firmalar iin bilgisayar destekli eitim metodlar uygulayan bir kurulutur. 1998 ylnda kurulmutur. Bilgisayar tabanl eitim paketleri gelitirilmesi ve arabuluculuu iin standart ve tavsiyeler gelitiriyor. Standartlar yalnzca havaclk endstrisinde deil dnyadaki teki endstrilerde de kullanlyor. AICC meru standartlar haline geldi.

Instructional Management Systems (IMS)

IMS e- renme alannda standart yenilik, iyi uygulama , st dzeyde eitim etkileri tescil etmeyi destekleyen bir kurulutur .

Bu standart IMS Global renme Konsorsiyumu tarafndan koyulmu ve srdrlmektedir - uluslararas kar amac gtmeyen bir kurulutur ve isteyen herkes serbeste katlabilir (www.imsglobal.org/aboutims.html). IMS standartlar aadaki alanlarda sklkla kullanlmaktadr:

testler, snavlar ierik gelitirme, metadata, renci bilgileri , firma bilgileri (renme metodolojisi, giri dzenlemeleri vb.).

http://www.tenegen.eu/ders/mod/glossary/showentry.php?courseid=23&concept=onlinehttp://www.aicc.org/http://www.imsglobal.org/aboutims.html


IEEE renme Teknoloji Standartlar Komitesi (LTSC)

Elektrik Elektronik Mhendisleri enstits kar amac gtmeyen bir ittifak olup farkl teknik alanlarda binlerce aktif yesi vardr. Baka iler arasnda, bilgisayar haberleme a standartlarnn balca gelitiricisi olmutur. E-renme sistemleri zerine uzmanlam meslek komitesi IEEE LTSC (renme Teknoloji Standartlar Komitesi - www.ieeeltsc.org:8080/Plone), 20 alma grubu ile komite standardizasyon iin aadaki e-renme ereve sisteminini tasarlamtr:

1. Genel yap, referans model, kavram szl

2. rencilerle ilgili hizmetler ( renci tanma, renci profilleri, renci faaliyetlerinin deerlendirilmesi)

3. erik balantl hizmetler saklama, sktrma, organize etme ve mfredatn srdrlmesi .

4. Data ve Metadata saklama yaps, sistemizasyon vb.

5. Tamamlayc uygulamalar- yazlm ortam

leri Datlm renme

ADL (Advanced Distributed Learning- leri Datlm renme ) Amerikan Savunma Bakanl ve Beyaz Bilim ve Teknoloji politikalar ofisi tarafndan 1997 ylnda kurulmutur. (www.adlnet.gov/Pages/Default.aspx).

Paylalabilir erik Nesnesi Referans Modeli - SCORM

ADLnin hedefleri mterinin kiiselletirilmi ihtiyalarna cevap verecek en st dzeyde elektronik eitimi vermektir. SCORM standartlar web tabanl ierik iin yapsal model olmak zere hazrlanmtr ve IEEELTSC ve IMS standartlarnn sonularn birletirmeye alyor. Yeniden kullanma kriterlerine odaklanyor.

Standart Sreci

E-renme pazar bydnden, online kullanlabilen renme malzemesi miktar da artmakta. erik gelitirme iin kullanlan ara says, ierik ynetimi iin uygulamalar ve ierik salama de artmaktadr. Metada iin ortak standartlar, renme nesneleri, ve renme mimarisi e-renmenin baars iin zorunludur. Son be yldr renme nesneleri iin benzer standartlar konusunda almalar tm dnyada sryor. Buna IEEE Learning Technology Standarts Komitesi ,in renme Nesnesi Metadata's, bilgisayar yoluyla kural koyma, ders sekanslar renci profili ve benzeri konularda akredite standartlar hazrlanmas dahildir.

http://www.ieeeltsc.org:8080/Plonehttp://www.adlnet.gov/Pages/Default.aspx


Standart gelitirme sreci yukarda saylan kurulularn alma biimlerinin tamamn kapsyor ve aadaki emada grlebilir.

Tm bu standartlar web' in kendisinin yap bloklar loan W3C XML standard zerine kurulmutur (burdan ISO SGMLstandartlar). XML in HTML hali standart kullanmann deerini gsterir ve pek ok kurulu bilirki yanlzca XML kullanmak yeterli bir standarttr, i.e. yanlzca paketleme veya tanm deil ierik iin standart kullanr.


7 ETMDE MULTMEDYA

Multimedya ile ilgili nemli zelliklerden bir tanesi: pek ok kanal kullanarak, ayn anda pek ok duyu organn hedef alan bilgileri iletir (rnein, dinleyerek ve grerek).

Aratrmalar, ayn anda pek ok alglama organn kullandmzda, birim zaman bana daha fazla bilgi ileyebildiimizi ve bu ekilde multimedya ile renmenin younluunun artabileceini gstermektedir. Ortalama olarak insanlar duyduklar bilgilerin %20sini, grdkleri bilgilerin %30unu ve hem grp hem duyduklar bilgilerin %50sini hatrlayabilirler. Fakat en iyi sonu (%80), ders srasnda grmemiz, duymamz ve hareket etmemiz gerektii zaman elde edilir.

Eitim amal multimedya multimedya yazlmlar eitim tasarmclarna, renciyi renme srecine youn biimde dahil edebilmek iin pek ok olanak sunar. Buna, kiisel eitim yolunu semek de dahildir. Mmkn olan btnlemi etkileim yelpazesini engelleyen ey bireysel vizyon ve yetenektir. Buna testler, sorun zme faaliyetleri, zel simlasyonlar ve animasyonlar, vs dahildir. Fakat hepsi, renen kiinin de eylemde bulunmasn gerektirmeli. Bilgisayar teknolojisinden elde edilmi olan etkileim terimi, yazlm sistemlerinin kulland belirli kullanc arabirimleri ve etkileimleri araclyla kurulan insan-bilgisayar iletiimine atfta bulunur. Bu terimin eitim amal multimedya szkonusu olduu zaman daha geni, zel bir anlam vardr nk etkileim - yani renen kiinin oynad rol gzlemciden katlmcya evirmek renim srecinin etkinliini gelitirmek asndan baskn bir etkendir.

Eitim amal multimedya stne younlaan ve 90larda yaanan e-renme geliimleriyle ilgili heyecana ramen beklenen etkiler halen ortaya km deil: multimedya zmleri zerine kurulu e-renme halen eitimi batan yaratlm deil. Eitim dnyas artk bu sevincin ve e-eitim heyecannn ilk evresini geride brakm durumda. Pek ok retmen artk eitim amal multimedya iin olan gerek talep ve bu tarz eitimin okullardaki renme srecini gelitirmekteki etkinlii hakknda pheci bir yaklam ierisinde. 90l yllarda youn biimde reklam yaplm olan multimedya cd geliimi, e-renme tekniklerini okullarn pedagojik ilkeleri ile btnletirmeyi baaramad. Bu konuda ba eken lkelerde bile.

MULTMEDYA LE YAANAN SORUN NEDR?

Macaristan kaynakl karlatrmal bir aratrmada (Nadasi, 2002), renme srecinde farkl medya tekniklerini kullanmann etkinlii u nemli sonular ortaya kard:

1. renme ya da retmedeki etkinlik asndan geleneksel ya da elektronik medyann birbirinden nemli lde iyi olmad kantland.

2. Her yntem belirli (ek) bir frsat sunuyor fakat bundan ancak iyi belirlenmi bir renme ortamnda faydalanlabilir kullanlan ynteme uygun bir ortamda.

3. renmenin ne kadar etkin olduu, eitim malzemesinin, yntemin sunulu biiminin belirli zelliklerine ne kadar uyum saladna bal.

4. Btn retme malzemeleri her yntemde etkin olarak sunulamyor.


5. Yntemin sunulu biimi seilerken, etkinlik asndan, renen kiinin yan, yeteneklerini, bilisel seviyesini ve retmenin elindeki aralar ne ekilde kullandn gz nnde bulundurmak ok nemli.

6. Mkemmel biimde detaylandrlm ve etkinlii halihazrda kantlanm bir yntem kt kullanlabilir.

Ulusal bir aratrmaya gre (K. Radnoti, 2006), Macar retmenlerin sadece %54 multimedyay derslere dahil etmenin yararl olacana inanyorlar. %21i bunun bazen yararl olabileceini ve %20si de multimedyay eitimde kullanmay hakl kartacak hibir ey olmadn dnyorlar.

Bu neden byle? Eitim amal multimedya ile ilgili belirli sorunlar m var?

Olumlu grler

nmzdeki yllarda multimedya, retme asndan radikal deiiklikler getirecek. zellikle de zeki renciler, geleneksel retme yntemlerinin tesine bu ekilde geebileceklerini kefettikleri zaman. Gerekten de baz durumlarda retmenler, bilgi ve anlay veren temel kaynaklar yerine daha ok renme yolu zerinde rehberler ya da akl hocalar gibi olabilirler. retmenler deil renciler retme ve renme srecinin ekirdei haline gelirler. Bu, eitimciler arasnda hassas ve yksek seviyede siyasi bir konudur. O yzden eitim alanndaki yazlm ou zaman geleneksel retmen temelli yntemlere potansiyel bir alternatif olarak deil fakat renme srecini zenginletiren bir konu olarak sunulur. (Tay Vaughan, 1994)

Olumsuz grler

lk etapta yaanan ve genelde abartmal reklam olarak tarif edilen hevesin ardndan, eitimle balantl e-ierie ynelik gerek talep ve bunun renme srecini gelitirebilecei ile ilgili artan pheler vardr. (Avrupa Komisyonu, 2002) renme, motivasyon zerine kuruludur ve retmenler olmasa bu motivasyon kaybolurdu. (Educating the Net Generation, 2005) Giriilmi olan youn abalara ramen e-renme sektr halen blnm durumdadr ve eitim srecinde ICTnin potansiyelini kullanabilmek ile ilgili pek ok yantlanmam soru vardr. Bilgi toplumunda Avrupann, ICTnin ve renmenin tam meyvesini toplayabilmesi iin sanayi, eitim, kamu sektr ve zel sektrdeki pek ok kar grubu arasnda geni bir ortaklk gelitirilmesi gerekmektedir. (Avrupadaki okullar zerinde ICTnin etkisi ile ilgili aratrmalar, European Schoolnet, 2006)

Olumlu grler

Ak ulu olmas ve yaz, grafikler, video ve ses arasnda esnek kombinasyonlar salamas sayesinde e-renme tasarm daha kolay hale gelmitir. Tasarmclarn, 1980lerin banda Weizenbaumun vizyonunda yer alan yaratclar olmalar gerekir. Merak ile kefetmeli ve bilgi ile almann ok al yntemleri tarafndan desteklenmeli. (B. Holmes ve J. Gardner)

Olumsuz grler


Tabii ki, kimya dersi gren bir renci, siklohekzann yapsn 3 boyutlu olarak grrse daha iyi anlayabilir. Fakat bunu yaparken rencinin geliimine ve algsna katkda bulunmak yerine ilerlemesinden kk bir yaptan karm oluruz. Uzayda birbiriyle balantl alarn konumlarn hayal edip anlamaya almaktansa renci oturur ve beyninin, kolayca anlayabilecei bir besin ile beslenmesini bekler. rencinin uzay algs gelimez ve uzayda bulunan atomlarn konumlarn hayal edebilme yetenei azalrsa, kristal bir kafesin yapsn kafasnda canlandrabilme ans da byk lde azalr (dikkatinizi soruna ekmek iin kimyadan bir rnek daha sunuyorum). renciler, lise eitimlerinin sonuna kadar pek ok seri retilmi zihinsel destek ve yapay bacak ile dayanabilirler tabii ki fakat renme ve retmede kullanlan bu yol normal kabul edilemez (G. Hanczar, 2007)

Eitim amal multimedyann geliiminde pedagojik ve psikolojik yntemlere zel vurgu yaplr. Multimedya yazmlmlar ayn zamanda ergonomik gereksinimlere de zellikle dikkat etmeli. Baz malzemelerin eitim amal multimedya olarak tanmlanp tanmlanamayacan belirlemek olduka kolaydr: malzemeler, anlayabilmeyi gelitirmek amacyla modern teknolojinin sunduu frsatlar devreye sokmuyorsa o zaman sadece basit birer tantma aracdrlar. Bu da u soruyu dourur: eitim amal multimedya ile ilgili beklentileri karlamak ne kadar zor?

ETM AMALI MULTMEDYANIN GELTRLMES BU NE DEMEK

OLUYOR?

Multimedyann doru biimde gelitirilmesi iin, iyi ynetilen bir proje erevesinin iinde pek ok uzmann ibirlii yapmas gerekir. Pedagojik hedeflere bal olarak projenin boyutu ve konusu, projenin ii genelde rehber tasarmclarn, ierik gelitiricilerinin, editrlerin, multimedya tasarmclarnn (grafikerler, animatrler), arabirim tasarmclarnn, video


yapmclarnn (kameramanlar, film editrleri), mzisyenlerin, ses mhendislerinin ve yazlm mhendislerinin katlmn gerektirebilecek bir takm iidir. Bu sebepten dolay gelitirme aamas geleneksel okul kitaplar retmede deneyim gerektirebilecei gibi hareketli film ve yazlm sektrlerinin sanatna da ihtiya duyabilir. Ortalama bir multimedya projesinin ana evreleri u ekildedir:

Planlama ve maliyet Tasarm ve yapm Testler Teslima

Tpk bir filmin yapmnda olduu gibi tasarm aamasnda yaratc planlar, msveddeler ve resimli senaryo taslaklar hazrlanmal. Medya unsurlar (resimler, grafikler, mzik, ses efektleri, anlatmlar ve video klipleri yksek kalite ile hazrlanmal. Birletirildii zaman son derece karmak olabilecek sistemin son hali yksek grsel ve anlaml sreklilik ieren interaktif bir sunum olmal.)

Bu gnlerde bilgisayarlar televizyona, kitaba ve kendilerine benzeyebilirler. Eitim ve ev pazarnda gnmzn ticari eilimleri onlar mmkn olduunca televizyon benzeri hale getirmek. Bu abalarn arkasndaki milyarlarca dolarn yk de batan karc olacaktr. Matbaann icadndan 150 yl sonra, 1600 ylnda, ngiliz adalarnda en ok satan iki kitabn ncil ve astroloji kitaplar olduunu hatrlaynca insann akl bana geliyor. Gerek devrimlerin ortaya kmas ok uzun zaman alyor nk Mc Luhann da dedii gibi, yeni bir alandaki ilk ierik ve deerler her zaman eski yaptlardan elde edilir. (Alan Kay, 1996)

lk bata sorulan soruya yant olarak, multimedya kavramnn ilk gelitirildii zamanlarda tamamen detaylandrlmad sylenebilir. Bu da baz sorunlar aklam olur. Bunun sebebi zellikle, konunun boyutunun ilk dnldnden daha byk olmasdr. phesiz, ekici, grsel olarak srkleyici animasyonlara sahip, eitici oyunlar ve pedagojik olarak onaylanm etkileimi ile eitim amal multimedya bu bilgi anda retmenlerin kullanacaklar aralarn arasnda nemli bir rol oynayacaktr. Fakat baz gerekleri de gz nnde bulundurmak gerekir:

Gelitirilmesi ok masrafldr Dk kaliteli multimedya yarardan ok zarar verebilir Btn ders konularn multimedya ile sunmak mmkn deildir

Bu, e-renim 2.0 devrinde, sadece eitim amal multimedyann bilgi toplumunun beklentilerini karlayabilecek ilgili pedagojik aralar sunabilecei yanlgsn atk. Bu sebepten dolay da artk, btn ders ieriini multimedya animasyonlar ve benzemeleri eklinde gelitirmemiz gerektii yanlgsn da geride brakm bulunuyoruz.

A haline getirilmi eitim iin kullanlan web 2.0 aralar ve online ortaklklar n plana kyor olsalar da multimedya halen nem tayor. Fakat e-renim alannn kral olarak deil, retmenlerin ilgili durumlarda kullanabilecekleri eitim aralar olarak.

Bu yeni eit dinamik medyay bugn yapmak kolay fakat ok pahal. Yine de btn lkenin anlayp yapabilecei bir yatrm tr. Ben halen bunun, renmeye ve dnmeye ak bir kltrde bymeye gerek bir alternatif olduunu dnmyorum. Fakat byle bir kltrde bu tr yeni medya herkesin ok daha derine, farkl yollara gitmesine ve bugn en iyi kitaplarla bile mmkn olmayan ekilde dnya hakknda fikir sahibi olmasna yardmc olur. Byle bir kltr olmadan, hzla yaklaan sradaki Karanlk a durdurmak iin bu tr


medyaya kesinlikle ihtiya var. (Alan Kay, 1996)

GELTRMEDE RETMENLERN ROL

Grdmz gibi, multimedyann gelitirilmesinde genelde film endstrisinden, yazlm sektrnden ve dier yaratc alanlardan uzmanlar rol oynarlar. Multimedyann gelitirilmesi kiisel bir atlm deildir (her ne kadar Leonardo da Vinci ayn anda hem bilim adam, hem mimar, hem yaratc tasarmc hem de air olmu olsa da!)

Fakat eitim amal multimedya, retmenlerin tecrbesi olmadan baarl olamaz. retmenler, rehber tasarmclar, yazarlar, pedagojik ya da yntem hakknda uzmanlar olarak gelitirme srecinde hazr bulunmallar.

E-renme 2.0da dikkat, zel pedagojik hedeflerle gelitirilmi kk elektronik eitim kaynaklarn renme objelerini paylama konusuna younlamtr. renme objeleri toplumsal alarda ve retmenlerin kendi kurduklar online toplumsal sitelerde yaynlanabilir ya da bu alanlarda paylalabilir. Web 2.0 malzemeleri, karmak yayn gelitirme yollar olan byk multimedya sistemlerinden olduka farkl bir kavram sunarlar. Artk retmenler deerli veri tabanlar yaratp ok sayda kk eitim malzemesi arivleyebilirler. Bu ekilde hem retmenl

2 e-öğrenme sistemleri

Documents