1

ؾیؿتن زلت فطز،گط، تحلیل ؾح چبض اظ اؾتفبز ثب هلی هبفغ هفم ثطضؾی

1ػؿگطذبی هحوس اثزوتط

2ایایچ قفیؼی هچط

چىیس: ثب هطتج و هتی ط زض قزهی نحجت فطاای ث آى اظ و اؾت ایاغ هلی هبفغ

ثطذالف اهب .یبفت ولو ایي حض اظ ایكب تاىهی ثبقس الوللثیي ضاث ؾیبؾی ػلم

وینهی نحجت هلی هبفغ اظ و ظهبی زاضز لطاض اثبم زض اغ ایي هؼبی آى ضایح وبضثطز

ال ایي هلی هبفغ آیب وس؟هی تؼییي ضا آى وؿی چ چیؿت؟ هلی هبفغ و ثپطؾین ثبیؿتی ضا ؾ

تاىهی چگ وس؟هی تغییط ههبزیك ایي ظهبى گصض زض یب اؾت ثبثت ههبزیمی زاضای

احسب ؾبیط ضفتبض ثب تؼبهل زض یؿت قس تؼییي پیف اظ آب تبیح و الساهبتی گفت

گط هبفغ ثیي تاىهی قس؟چگ ذاس هلی لسضت افعایف ثمب هخت بثسیهی هؼب

ضا B ثب زقوی خبی ث A ثب زقوی تاىهی قس؟چگ لبئل تفبت هلی هبفغ حبون

اج ذاس؟ هلی هبفغ ثط هجتی الساهی اث ؾیبؾی ػلم ضظا ازثیبت زض هفم ایي ض -ثیي ض

آى ثب گطی ؾحی ثب وس پطیع آى زضثبض تفىط اظ آى ثطسگبىثىبض و اؾت قس هخت الولل

كبى تب اؾت اغ ایي اثؼبز هؼب ؾبظی ضقي زضن قتبض ایي اظ سف. وس ثطذضز

آى گیطیقىل پیچیس هفهی ثلى ؾبز هفم یه هلی هبفغ حمیمت زض زین

.اؾت ؾحی چس تیس ن زض فطآیسبی حبنل

گصاضی ؾیبؾت الولل،ثیي ضاث ؾیبؾی، ػلم هلی، هبفغ :ولیسی اغگبى

1 تطاى زاكگب الولل،، زاكىس حمق ػلم ؾیبؾی، گط ضاث ثیيزاكیبض -

asgrakha@ut.ac.ir 2 زاكگب تطاى ،ضاث ثیي الولل ،زاف آهذت وبضقبؾی اضقس -

manochehrshafei@yahoo.com :18/9/1394تبضید پصیطـ: -24/7/1394 تبضید زضیبفت

2

هلبه ف

ی، ؾبل ا هبفغ هل

ل، قوبض زم، ظهؿتبى

1394

:همسه

زض .یبفت اضتجبی هالب وضاى فیل زاؾتبى هلی هبفغ هفم يؼیت ثیي ثتاى قبیس

ثط وطزسهی لوؽ ضا آى اظ ثركی جزس فیل هكبس ث لبزض و افطازی زاؾتبى ایي

.وطزسهی تنیف قیپض ثبزثعى ؾتى، قىل ث ضا فیل ثزس وطز لوؽ و آچ اؾبؼ

تب و زاقتس اقبض ثبثت هيػی ث ذز هتفبت بیتنیف ثب حمیمت زض آب و

هبفغ زاؾتبى زض اهب ثجطس پی اذتالفكبى ثزى ثیز ث ثجیس ضا فیل ثتاس ثز الظم

ضا هالب زاؾتبى ثراین اگط و نضتی ث اؾت، خطیبى زض هتفبت وبهال هبخطایی هلی

وطزس لوؽ ضا هرتلفی حیابت بثیب افطاز اظ ایػس و ثگیین ثبیؿتی وین ثبظیؿی

ب و ث ب اؾت فیل اؾت قس لوؽ و آچ و قس گفت آ پصیطفتس ضا ىت ایي ن آ

ب فیل چطا و زاضس اذتالف ایي ؾط ثط حبل هلی هبفغ حمیمت زض. اؾت هتفبت زیگطی فیل ثب آ

هتفبت هيػی و احس هيع یه اظ ثركی هرتلف وكضبی بگط افطاز، ثطای

هخت تاسوی هرتلف هفبین ایي ثطای هكبث ایاغ زازى لطاض اؾت قجبت ثی

ایي قتبض ایي ظیف .قز هلی هبفغ اظ ثطزاقت زض اذتالف ضفغ قجبت گیطی قىل

ؾؼی هرتلف بیزیسگب وبیسى ثب ثبقس زاقت ؾیبؾی اسیك ػبلن زض ؾیطی و اؾت

.ثیبثس اؾبؾی پطوبضثطز اغ ایي ؾبظی آقىبض زضن ثطای ضای وس

ؾیؿتوی زلت گطی، فطزی، تحلیل ؾح چبض ث ضا ذز وبـ اثتسا وبض ایي ثطای

ضای هخز ظطیبت ضی ثط وتبی ثطضؾی ثب وقینهی ؾح ط زض وینهی تمؿین

-هی هتفبت تحلیل ؾح اظ گیطی ثط .ثیبثین هلی هبفغ اغ هؼبی ؾبظی آقىبض ثطای

ؾیؿتن ؾح زض بیت زض ؾبظز آقىبض ضا آب هیبى تبز بثطزاقت ثیي تفبت تاس

.یبفت زؾت اؾت قس آقىبض هرتلف ؾح زض و آچ هیبى خوؼی ث تاىهی

گطی فطزی تحلیل ؾح

ایي زض .زاضز خبى تؼطیف زض هحض ػاى ث فطز پساضبی ثط تىی فطزی تحلیل ؾح

ثبظ تؼطیف هطوع زض ضا ذز شي ؾبظزهی ضا هؼبیی ذز زیسگب اظ و اؾت فطز ؾح

یه گیطی قىل ،گطی تحلیل ؾح زض همبثل زض .زسهی لطاض هرتلف هفبین تؼطیف

اؾت گط ػمیس ایي زسهی تكىیل ضا گط گیطی قىل اؾبؼ افطاز اظ هكبث اوثطیت

3

ح ؾ

بض چ

اظز

تفباؾ

ثب ی

هلفغ

هبم

هف

ی ضؾ

ثط...

یه ث ذز ،ؾح ایي زض گط زیگط ػجبضتی ث قزهی گطفت وبض ث خبى تؼطیف ثطای و

اى ث بؾفیؿت ضی ثط اثتسا ؾح ز ایي ثطضؾی ثطای .قزهی تجسل فطز ػ تبضیری و

اى ث بهبضوؿیؿت ضی ثط ؾپؽ فطزگطایی ػ .قینهی هتوطوع گطی تحلیل اظ ػبلی و

پبؾد اؾت، قس زاز هبفغ هؿئل ث و بییپبؾد تطیيذبلم الیي اظ فطزی ؾح زض

وطزس ظض ثكط تبضیری تفىط هطاحل الیي زض و بؾفؿ .اؾت بؾفؿ فطزگطایب

و وطزس ػاى ضا ایي خبى هؼبی یبفتي زض ػهطاكبى ن آض هالل خؿتدی اظ پؽ

. یؿت زیگطاى ث اتمبل لبثل ثبقس زاقت خز هؼبیی اگط یب اؾت هؼی ثی یب خبى

ا زیسگب زض وچیي (51:1390ػبلن،) .اؾت چیع و هؼیبض اؿبى و گیسهی پطاتبگبضؼ

ث زیسگب ایي .ثبقس نحیح حبل ػیي زض هتىثط تاسهی ثبثت هؿئل یه اظ افطاز ثطزاقت

اؿبى قزهی هدط فطزی ویض خوؼی ػمبیس ثبضب اػتجبضی ثی ث هؿتمین ض

اػتجبض اضظـ تید زض وطز ضب پیكیی هحض الیبت ثبضبی ؾل چبضچة اظ ضا

ؾبذت ضا لایي ی زیگط ؾی اظ .زسهی افعایف ضا قرهی بیذاؾت خؿتدی

ثسى زاسهی ثطتط ػمبیس و حمیمی ػمبیس ضا آب زاسهی اوثطیت ذاؾت پطزاذت

ث هفهی ث ی( Murray,2010:19) .قزهی قجی بثع جیؼی يغ ث ثكط ظسگی آب

ایي و اؾت هؼتمس لی اؾت آى اظ پیطی زض وگبى ؾز و زاضز اقبض هلی هبفغ بم

اخوبع تید زض ؿتس آب اظ ثتط ثلى یؿتس ػمبیس ؾبیط اظ تطزضؾت لعهب ػمبیس

اؾت فطز اظ هؿتمل هيػی هلی هبفغ وچبى ثطزاقت ایي زض .گیطسهی قىل اوثطیت

گى ظهی قس مى انل ایي اؾت هوىي ذز توبیل اظ فطز پیطی نضت زض و

زاضس اخوبع آى ث اوثطیت و آچ اظ ثبیس ی زلیل ویي ث ؾبظس فطان ضا ی ثرتی

.وس پیطی

اظ پیطی زض ثكط ؾؼبزت و اؾت هؼتمس وطز خسا خبهؼ اظ ضا اؿبى آتیف همبثل زض

ایي اظ .وس تؼمیت ضا ذز بیذاؾت ثبیؿتی فطز ایى هؼبی ث اؾت جیؼت لبى

ثطاثط زض هبؼی خبهؼ لایي و حبلی زض ثبقس ذقحبل تاسهی اؿبى و اؾت طیك

هلی هبفغ هفم ث اختوبػی لایي ث اقبض ثب یع ا( Ibid:20) .اؾت ا ذقحبلی

همبثل زض یؿت فطز یبظ گی پبؾد هفم ایي و اؾت ثبض ایي ثط اهب قزهی عزیه

ثب اهب ؿتس هافك ظط ایي ثب یع وبلیىلؽ تطاؾیوبذؼ .زاضز لطاض فطز حمیمی هبفغ

4

هلبه ف

ی، ؾبل ا هبفغ هل

ل، قوبض زم، ظهؿتبى

1394

لیتطب ؾبظی هحسز ثطای يؼیف افطاز هفؼت خوغ ضا لایي وبلیىلؽ و تفبت ایي

آچ هضز ز ط زض. وسهی تؼطیف تطلی افطاز هبفغ ضا لایي تطاؾیوبذؼ زازسهی

هبفغ ثب تبز زض و اؾت گطی هبفغ اظ ایهدوػ و وگبى هبفغ كس گفت و

افطاز ایي ذا ثبقسهی ذز هبفغ ث زؾتیبثی زض افطاز ؾطوة آى سف زاضز لطاض افطاز

.قزهی زیگطی لطثبی آب اظ یىی ؾفیؿت ز ایي زیسگب زض .يؼیف یب ثبقس لی

ثط آى اظ خوؼیت اظ ثركی ؾطوة ثطای و اؾت پذ ایاغ نطفب هلی هبفغ ثبثطایي

ضا ذز حمیمی هبفغ ذاؾت تاؿتسهی افطاز آى فمساى زض و حبلی زض قزهی گطفت

.وس تؼمیت

ایي زض قس اضائ بیو ثتطیي اظ یىی ثبقسهی گطی تحلیل ؾح و زم ؾح زض

زسهی لطاض ذز بیثطضؾی هطوع زض ضا جم و اؾت هبضوؿیؿتی بیزیسگب اضتجب

و هرتلف جمبت هبفغ ثیي تبز اظ اؾت ایهدوػ ثكط ظیؿت و ؿتس اػتمبز ایي ثط

یع ؾیبؾت اؾبؼ ثطویي .قسسهی تمؿین ثضغا وبضگط جمبت ث هبضوؿیؿتی گب زض

ؾیبؾت زض اؾت هؿل جم وبیس زلت قزهی تحلیل جمبت هبفغ تبز ثطاؾبؼ

زض و ایجم ط زیگط ثیبى ث .قزهی تؼمیت و اؾت هؿل جم ایي هبفغ یع ذبضخ

هبفغ لعهب قزهی تؼطیف ا هبفغ ثطاؾبؼ هلی هبفغ ثگیطز لطاض جمبت ؾبیط ثط تؿل

. اؾت قس گدبس تؼطیف ایي زضى زض جمبت توبم هبفغ و یؿت ایي هؼبی ث هلی

هبفغ هسیطیت ثطای ایوویت هسضى بیزلت هدطی ل"هبضوؿیؿتی ظطی گب زض

هبفغ هبضوؿیؿتی زیسگب اظ (Marx & Engels,1967:82. )"اؾت ثضغاظی جم هكتطن

ظض ؾیبؾی ػطن زض و اؾت جمبتی هبفغ ؿت و آچ ساضز ذبضخی خز هلی

ویي ثط وسهی هبفغ ایي تؼمیت ث السام ذز حفظ سف ثب هؿل جم وسهی

ض ویي اظ .اؾت زاذلی جمبت تبز ازاه ثیبگط زلت یه ذبضخ ؾیبؾت ؾبذتبض اؾبؼ

هبفغ ثطؾس اختوبػی ؾح زض وبگ پبضچگی یه ث یچگب تاسوی هلی هبفغ

زیسگب زض اختوبػی ؾبذت و چطا ثگصاضز وبیف ث ضا اختوبػی بیگط جمبت توبم

.اؾت قس ثب وبضگط جم اظ زاض ؾطهبی جم وكی ثط هجبی ثط هبضوؿیؿتی

قسس ثطگعیس فطزی تحلیل ؾح وبیس ػاى ث هبضوؿیؿتی یؾفیؿت زیسگب ز

هبفغ حمیمت آچ قزهی بهیس هلی هبفغ و آچ ثیي تحلیل ایي زی ط زیسگب اظ

5

ح ؾ

بض چ

اظز

تفباؾ

ثب ی

هلفغ

هبم

هف

ی ضؾ

ثط...

فغ وطزى ضب ثب اؾت هدجض فطز بؾفؿت زیسگب زض و چطا .زاضز خز تبز اؾت هلی

-هی فطز هبفغ ثب تبز زض پلیؽ هبفغ وس ووه هبفغ اظ زیگطاى هسی ثط ث ذز

ػلی ثط پلیؽ يؼفبی ذسهت زض یب يؼفب ػلی الیب ذسهت زض هبفغ ایي حبل .ثبقس

فطز ثطای گعی ثتطیي فطزی هبفغ اظ پیطی قىل ط ث ثبقس گطفت لطاض آى الیبی

وس پبى هلی هبفغ هبضوؿیؿتی زیسگب زض .اؾت اتربة ثستطیي هلی هبفغ اظ پیطی

جم اذتیبض زض ضا لسضت و زاذلی وس ؾطوة ؾبذتبض و چطا اؾت جمبت ؾبیط هبفغ

هبفغ ؾح زض ثتاس جمبت ؾبیط هبفغ و قزهی ایي هبغ اؾت زاز لطاض زاض ؾطهبی

فطز انبلت وبیس ػاى ث یؾفیؿت زیسگب اؾبؼ ثطویي .قز تؼمیت هطح هلی

.ؿتس هلی هبفغ هفم خز وس فی ز ط هبضوؿیؿتی هحض جم زیسگب

زلت تحلیل ؾح

ضئبلیؿن ظطی،پطزاذت آى ثطضؾی ث تاىهی و ایظطی انیلتطیي زلت تحلیل ؾح زض

هرتلف ثبظیگطاى هبفغ اؾت ضلبثتی هبیتی زاضای خبى ضئبلیؿن ظطی زیسگب زض .اؾت

تب زلت ط آى زض و زاسهی اهي ب هحلی ضا خبى ظطی ایي .اؾت یىسیگط اظ تبز زض

هلی هبفغ و نضتی زض وس تویي ضا ذز ثمبی تاسهی هلی هبفغ تؼمیت ثط تىی ثب

.قس ذاس بثز بزلت ثگیطز لطاض ذبضخ ؾیبؾت ضیعی طح چبضچة اظ ذبضج زض

ثط ثبیؿتی ضا وكض یه ذبضخ ؾیبؾت" و اؾت هفهی هلی هبفغ ضظبخیوع زیسگب اظ

زس كبى ضظب گب (Rosenau,1964:35) ".زاز لطاض تكطیح اضظیبثی هضز آى اؾبؼ

وسهی تؼمیت ضا ذز هلی هبفغ خجطی نضت ث زلتی ط ثطزاقت ایي زض و اؾت ایي

هضز هبفغ ایي اؾبؼ ثط زلت یه ذبضخ ؾیبؾت و اؾت وبفی تؼمیت ایي اؾ ث

و اؾت ايح قس تؼییي پیف اظ اهطی هلی هبفغ ػلت ویي ث .ثگیطز لطاض ثطضؾی

ضا هبفغ هلل هیبى ؾیبؾت وتبة زض هضگتب .اؾت آى ثیبگط بزلت ذبضخ ؾیبؾت ضفتبض

هبفؼی اؾبؼ ثط ؾیبؾتوساضاى: یؿسهی اؾبؼ ایي ثط وسهی تؼطیف لسضت چبضچة زض

اضتجب زض هلی هبفغ تؼطیف ایي زض .وسهی السام اؾت قس تؼطیف لسضت ػاى ث و

حبفظ ضا هلی هبفغ و هبضوؿیؿتی زیسگب ثطذالف قسهی تؼطیف لسضت ثب هؿتمین

6

هلبه ف

ی، ؾبل ا هبفغ هل

ل، قوبض زم، ظهؿتبى

1394

ضا آى زاضز هلی هبفغ ث ؿجت گط ول گبی زیسگب ایي زاؿتهی هؿل جم لسضت

.زاسهی گصضزهی آى زضى زض و آچ ث تخ ثسى وكض هبفغ

(Thompson& Morgenthau,1985:5) التهبزی ظبهی چبضچة زض لسضت هفم اهب

هدوع زض وكض یه ظبهی التهبزی لسضت و ثتاس و الساهی ط قزهی تؼطیف

هبیت و آدب اظ .اؾت هلی هبفغ ضاؾتبی زض ػولی ثجركس ثجز ضا آى اؾتطاتػیه خبیگب

التهبزی لسضت لبلت زض لسضت افعایف اؾت آهیع ؾتیع ضلبثتی هبیتی الوللثیي ضاث

جبیس ض ویي اظ .زسهی افعایف ؾتیع ایي زض ضا آب ثمبی قبؽ بهلت تابیی ظبهی

ثجز ث لعهب بقبذم ایي ثجز و اؾت ایي ثط هجتی هفم ایي و قز تهض

هلی هفم و وطز اؾتجب ایگ تاىوی حتی .قزهی هدط هلت یه اػبی يؼیت

آى زلوكغلی تب ثلى زاضز هلت یه اػبی ؾطقت ث تخی آى ضئبلیؿتی گب زض

اؾت ایي ظطی ایي فطو پیف .اؾت الوللثیي ضاث ثبض ضلبثت فبی زض بهلت پیطظی

( scut bruchill,2005:47) زاضس تافك ثمب اضيی توبهیت ضی ثط خبهؼ اػبی توبم و

.اؾت هلی هبفغ ث زؾتیبثی زض خبهؼ وبیس احس نسای یه ػاى ث زلت تید زض

تؾ هلی هبفغ التع زیسگب اظثبقین. زاقت ئضئبلیؿتی ظطی ث یع گبی اؾت الظم

و وس ضفتبض ایگ ث تاسوی بزلت قزهی تحویل بزلت ث الوللثیي ؾیؿتن

التع هبس ؾبذتبضی بیضئبلیؿت زیسگب اظ و آدب اظ .ثگطیعس الوللیثیي ؾیؿتن تبثیط اظ

(Donnelly,2000:153. )زسهی قىل هبفغ ث آبضقی

اؾبؼ ثط ػول وسهی تجسیل هلتی ط ذاؾت الیي ث ضا اهیت ،الولل ثیي ؾیؿتن

زیسگب ایي زض .ثبقسهی آب ؾبظی ثطآضز اهیتی یبظبی قبذت هؼبی ث هلی هبفغ

اظ آى گیطی قىل فطآیس اؾت یبفت تملیل هلت زلت احس ثمبی ث هلی هبفغ یع

حمیمت زض قزهی تحویل ثبظیگط ث الوللثیي ؾیؿتن طیك اظ و زلت یب هلت طیك

.ؾبظزهی تجسیل احسب توبم هبفغ ث ضا اهیت ثمب الوللی ثیي ؾیؿتن

اهب پطزاظزهی هلی هبفغ گیطیقىل ثط ؾیؿتن تبثیط ثطضؾی ث ئضئبلیؿتی ظطی گطچ

زلت ب،گط افطاز، هتمبثل ػولىطز اظ و تیس ن زض اؾت ؾیؿتوی هب ظط هضز ؾیؿتن

ػاى ث الوللثیي ؾیؿتن ثط تىی گیطزهی قىل هلت -زلت ثیطی هحی وچیي

7

ح ؾ

بض چ

اظز

تفباؾ

ثب ی

هلفغ

هبم

هف

ی ضؾ

ثط...

ثط زی قىل زض و قزهی يطضی ػاهل گطفتي بزیس هخت ؾیؿتوی تحلیل ؾح

هبفغ ثب هطتج ؾیؿتن زض بگط افطاز گطفتي ظط زض يطضت .ؿتس هثط هلی هبفغ

-هی آى اضاز هلت ؾطقت ثط بظط چیع ط اظ پیف هلی هبفغ هفم و اؾت ایي هلی

-هی طثض بضؾبیی ثب ضا ظط هضز هفم هلی هبفغ گیطیقىل فطایس اظ آى حصف ثبقس

ث هلت یه زضى اختوبػبت ذضز جمبت لبلت زض هرتلف بیگط وچیي .ؾبظز

زض و زس قىل يؼیتی ث تاسوی هتبز هبفغ وچیي تع اظ ثطذضزاضی زلیل

قبذت ضؾویت ث هلی هبفغ زضثطگیطس هفبین تب ػاى ث اضيی توبهیت اهیت آى

زلت ب،گط افطاز، ثیي هتمبثل تؼبهل هحهل هلی هبفغ زیسگب، ایي زض ثبثطایي .قز

ثط بظط ولی ض ث اهب هتع آى زضثطگیطس یطبیهتغ ثبقسهی الوللیثیي ؾیؿتن

.اؾت هلت -زلت لسضت افعایف

ؾیؿتوی ؾح

ولو اؾت، الوللثیي ضاث ؾیبؾی ػلم زض ضایح ایولو هلی هبفغ ولو وچبى

تب گطفت فیعیه اظ و ضی ث اؾت پطوبضثطز ضایح ایولو ػلم توبم زض یع ؾیؿتن

هيػبت ػولىطز قی تنیف ثطای اغ ایي اظ هرتلف بیضقت اسیكوساى ،هسیطیت

ؾیبؾی ػلم زض ؾیؿتن اظ اؾتفبز .گیطسهی ثط ؾبظیهسل وچیي ذز ثطضؾی هضز

فطز فطز ثطضؾی اظ فطاتط ؾحی ث تاىهی و چطا اؾت اویت پط یع الوللثیي ضاث

توطوع آب ثیي تؼبهل قی ثط خساگب احسبی ثط تىی خبی ث ضفت پسیس یه اخعای

ث ؾیؿتن ولو اؾت فطاای اثبم زاضای و هلی اهیت اغ ثطذالف ذقجرتب .وطز

.اؾت قس تؼطیف ضقی

(Bertalanffy,1968:55). ؿتس هتمبثل ػولىطز زاضای و ػبنطی اظ اؾت هدوػ «ؾیؿتن»

بیی ؿتس، یىسیگط ثب اضتجبت زاضای ؾیؿتن ػبنط و هؼبؾت ایي ث ایي ا ثط تبثیطگصاضی ت

زیسگب زض وچیي .ؾبظزهی ضا ؾیؿتن بیی تید آب هتمبثل ػولىطز زاضس ضا یىسیگط

هبیت و اؾت ول ایي اؾت ؾیؿتن اخعای خوغ ثب ول تفبت هؼبی ث ؾیؿتن گل

نضت سف ایي ثب ؾیؿتن زض ول ثط توطوع (Skytner,2005:49) .وسهی تؼطیف ضا اخعا

زضن ؾیؿتن ذطخی ػاى ث آى هحهل اخعا ثیي هتمبثل اضتجب اویت و گیطزهی

8

هلبه ف

ی، ؾبل ا هبفغ هل

ل، قوبض زم، ظهؿتبى

1394

ث و ؾبظزهی طثض ذط ایي ثب ضا هب ؾیؿتن زض گطایی ول زیس فمساى و حبلی زض .قز

ؾبیط اظ تط ثطخؿت ثؿیبض ضا آى اظ ثركی ؾیؿتن، اخعای ثیي هتمبثل ػولىطز هكبس خبی

.ثگیطین ظط زض ؾیؿتن بیثرف

ول یه ػاى ث زلت بگط افطاز، اظ هطوت اؾت ایهدوػ یع هب ظط هضز ؾیؿتن

ث هلی هبفغ وسهی ػول الوللثیي ؾیؿتن ػاى ث ذز هحی ثب اضتجب زض و

وچیي .ثبقسهی ؾیؿتن هحی اخعا هتمبثل ػولىطز هحهل ؾیؿتن ایي تید ػاى

ض ویي اظ (Bertalanffy,1968:55) ثگیطز قىل ضلبثت اؾت هوىي ؾیؿتن اخعای ثیي

قىل ضلبثت اؾت هوىي هرتلفی زالیل ث بگط افطاز ثیي یع هلت -زلت ؾیؿتن زض

هبفغ زض اذتالف زلیل ث یب لسضت اظ ذز ؾن افعایف هتخ تاسهی ضلبثت ایي ثگیطز،

بضئبلیؿت جمبت هبفغ بهبضوؿیؿت پلیؽ، فطز هبفغ بؾفیؿت وچبى .ثبقس

بیگط هبفغ ثیي یع ؾیؿتوی گب زض زیسسهی یىسیگط ثب تبز زض ضا بزلت هبفغ

.اؾت ضلبثت ثط هجتی آب ثیي هتمبثل ضاث زاضز خز تبز هرتلف

زس؟هی قىل هلی هبفغ ث چگ ؾیؿتن

هلت -زلت ؾیؿتن اخعای ثیي هتمبثل ػولىطز حبنل هلی هبفغ گفتین وچبى

ثط هجتی فطآیسی ایدبز ثب ؾیؿتن ثبثطایي .ثبقسهی الوللثیي ؾیؿتن یؼی آى هحی

ثب یىسیگط ثب تؼبهل ث ازاض ضلیت ثبظیگطاى آى زض و ؾبظزهی ضا فبیی هتمبثل ػولىطز

تبز زس كبى هدعا نضت ث آب اظ طیه ثطضؾی آى ثطذالف قسهی یىسیگط

هبفغ اقتطان آب هتبز هبفغ قسى عزیه هخت ؾیؿتن ػولىطز اؾت، هبفغ قسیس

.گطززهی ثبظیگطاى ایي ثیي

زاضز ذز ؾز افعایف ثطای تالـ طوؿی و اؾت نحیح اهط ایي فطزی ؾح زض

یه زض اهط ایي اهب اؾت هوىي طیك ط اظ زیگطاى ؾز اظ وبؾتي ایىبض ثطای ضا ثتطیي

وبف تید زض پصیطی آؾیت هؼطو زض ضا افطاز هكبث بیتالـ اظ تیس ن زض قجى

ثط تؿل یب زیگطی وكتي ثب وس تالـ فطزی ط اگط .زسهی لطاض آى افعایف خبی ث ؾز

-هی لطاض ثزى تؿل هضز قسى وكت هؼطو زض یع ذز ثیبضز چگ ث ضا ا اهال ا

ثسس افعایف ضا ذز ؾز تملت ثب ذز التهبزی ظسگی زض ثىقس افطاز اگط یب .گیطز

9

ح ؾ

بض چ

اظز

تفباؾ

ثب ی

هلفغ

هبم

هف

ی ضؾ

ثط...

وبف آب ؾز زیگطی تملت اؾ ث زیگط خبیی زض و ثبقس زاقت اتظبض ثبیؿتی

حض زض و وسهی ىت ایي پصیطـ ث ازاض ضا افطاز هتمبثل ػولىطز ض ویي اظ .ثیبثس

آظازی يؼیت ث ؿجت قرهی هبفغ ث زؾتیبثی چ اگط ذز ؾبظی هحسز ثب لبى

وس حفبظت آب هبفغ اظ اسهی هحسزیت ایي اهب ثز ذاس طثض هحسزیت ثب وبهل

حك ثتاس و زاضز خز اهىبى ایي گطفت لطاض تدبظ هضز آب حمق و نضتی زض

هبفغ ثط توطوع خبی ث و اؾت افطاز ؾز ث ایي ثبثطایي .ثبظیبثس ضا ذز قس پبیوبل

حتی .وس توطوع هكتطن هبفغ ضی ثط لؼیت ػسم ثط هجتی خبى زض ظسگی فطزی

آبضقی قطای ث ضا لبى حىهت زاضای خبی ،هطزم لتاغ یفتس یع اتفبلی چیي اگط

.زسیه تطخیح

خز هبفغ ؾط ثط اذتالفبتی تبزب وچبى هكتطن هبفغ ثط توطوع ایي هیبى زض اهب

زضى ؾبذتبضی تفبت ایي .احسبؾت تابیی تظیغ ؾیؿتن ؾبذتبض اظ بقی و زاضز

-هی اختوبػی بیگط ذضز چیي ن التهبزی جمبت گیطیقىل ثبػث هلت -زلت

اساف الیت زض ضا گطی هبفغ ؿتس ذز هبفغ ث هتفبت گطقی زاضای و قز

ؾبیط ثط تؿل ؾطهبی همساض قسى ثیكتط ذابى زاضؾطهبی جمبت .زسهی لطاض ذز

افعایف زجبل ث تطتیت ویي ث یع زیگط جمبت ؿتس هلت -زلت ؾیؿتن بیثرف

زض .ؿتس هلت - زلت ؾیؿتن ؾبذتبض چبضچة زض ثیكتط لسضت ث زؾتیبثی ذز ؾز

پبییي جمبت ثطای ثطذضزاس، ثؿیبضی تع اظ هلت -زلت ؾح زض هخز هبفغ ثیي ایي

آهظـ هبس وبالبیی ث ضایگبى حتی اضظاتط زؾتطؾی قبهل تاسهی هبفغ ایي

ؾطهبی ذابى زاضؾطهبی جمبت وچیي ثبقس، هبؾت قطای اظ ثطذضزاضی ثساقت

تویي ضا ذز ؾطهبی افعایف ثتاس تب ؿتس ؾیؿتن وتطل ثطای ثیكتط لسضت ثیكتط

.وس

وطا گیطیتهوین زض زاضؾطهبی جم لسضت هحسزیت ثب وبضگط جم لسضت افعایف

ث آى اذتهبل زاضؾطهبی جم هبلیبت افعایف زض تاسهی هؿئل ایي وچیي .اؾت

ضلبثت جم ز ثیي تبز گیطیقىل هخت هؿئل ایي .ثگصاضز تبثیط ػوهی وبالبی

خاهغ نؼت گیطیقىل ضظبی الیي اظ و قزهی ذز اختوبػی لسضت افعایف ثطای

زض و تبز ایي اظ بقی عی افعایف ثب ظهبى هطض ث اهب .اسثز آى قبس هرتلف

10

هلبه ف

ی، ؾبل ا هبفغ هل

ل، قوبض زم، ظهؿتبى

1394

وبضگط جمبت ؾطوة زض زیگط ؾی اظ ؾ یه اظ نبیغ تؼیلی وبضگطی بیاػتهبة

.ثیبثس ذز هبفغ اخوبع ثطای هكتطوی م ثبیؿتی و هیبثس زض گط ز ط هیبثس تدلی

Wright ث اثؿت ظهبی ضا آى گیطیقىل بهسهی جمبی هثجت هبلك ضا هلؼیت ایي

لسضت افعایفزاس. هی"زاضاىؾطهبی هبزی هبفغ وبضگطاى بیادوي لسضت ثیي اضتجب"

حملی قزهی جم ایي اظ حهط حس ثی وكی ثط هبغ ایى زلیل ث وبضگط جم

وبف هخت همبثل زض زاضز وطا ث جم ایي ثطای ضا حمق وبض ؾبػت وبف هبس

(Wright,2000:958) .قزهی زاضؾطهبی جم ؾز

هخت هكرم م یه ث ضؾیسى اظ پؽ وبضگطاى لسضت افعایف wright زیسگب اظ اهب

. قس ذاس جم ز ایي ثیي وىبضی گیطیقىل طیك اظ زاضؾطهبی جم ؾز افعایف

(Ibid:960) وبف زاضؾطهبی جم هبفغ هدسزا وىبضی م اظ لسضت ایي گصض ثب اهب

ایم ػاى ث وىبضی م زض و اؾت جم ز ط ؾز ث ایي ثبثطایي .وسهی پیسا

زض ػوهب و اؾت زلیل ویي ث .وس تلف ثبقسهی یىسیگط هكتطن هبفغ ثیبگط و

ثب طف ز ط قزهی هطح وبضذب تؼیلی ذط و ظهبی وبضگطی بیاػتهبة ظهبى

.ضؾسهی تافك ث یىسیگط

تطیي گطایبالغ تطیيػولی ثتبم خطهی خول ایي افطاز ثیكتطیي ثطای قبزی ثیكتطیي

ث ضا خبهؼ افطاز ضفب ؾالهت ثتاس ثبیس هلی هبفغ .ثبقسهی هلی هبفغ تظین ثطای هسل

زض زضگیط اختوبػی جمبت بگط طیك ایي اظ وس تبهیي اؾت پصیط اهىبى و همساضی

ضی ثط افطاز خبهؼ جمبت ثبثطایي .وس وؿت ضا هسی ثط همساض ثیكتطیي ؾیؿتن

یيثیكتط زضثطگیطس هبفغ ایي و وسهی تافك قط ایي ثب هلی یب هكتطن هبفغ خز

اؾت ذضز گط بییقبذم ثب ؾز وؿت ایي آب ؾی اظ وچیي .ثبقس آب ثطای ؾز

قطای ثساقت، آهظـ ث زؾتطؾی ضفب، اهیت، .ؿتس هلوؼ ؾدف لبثل و

بقبذم ایي خول اظ... هلی زضآهس ؾطا تلیس التهبزی، ؾز هبؾت، اختوبػی

ذالن التهبزی ظبهی لسضت ولو ز زض ضا آب ذالن ثض تاىهی و ؿتس

ثیكتطیي ث ثبیؿتی ثلى ذبنی گط یب فطز ثطای تب لسضت ایي اضهغبى اهب .ؾبذت

-هی ذبضخی ؾیبؾت ػطن زض یع زلت ثیبثس اذتهبل خبهؼ اػبی اظ هوىي تؼساز

.ؾبظز ثطآضز ضا بقبذم ایي ثتاس و ثگیطز پیف زض ضا ضاجطزی ثبیؿت

11

ح ؾ

بض چ

اظز

تفباؾ

ثب ی

هلفغ

هبم

هف

ی ضؾ

ثط...

ؾی اظ و الوللثیي ضاث ؾیؿتن زض اهیت وچیي اضيی توبهیت اظ هسی ثط

هلی هبفغ ػاى ث قزهی تحویل انلی سف ز ػاى ث ثبظیگطاى ث ؾیؿتن هحی

هلی هبفغ آضزى زؾت ث تؼمیت ثطای الظم بیقط پیف حمیمت زض و هلك

ثیي قس گفت wright تؾ و آچ هكبث فطآیسی یع الوللیثیي هحی زض .ؿتس

ذز لسضت افعایف هلی هبفغ یبفتي پی زض ثبظیگطاى .گیطزهی قىل ؾیؿتن ثبظیگطاى

هبس بییعی ثب تاسهی خؿتد ایي ؾیؿتن ثبض ضلبثت هبیت زلیل ث اهب ؿتس

اظ .طؾیس ظط ث همی عی ث ؿجت آهس زؾت ث ؾز بیت زض ثبقس وطا خگ

وسهی بییضی ایدبز ث السام توطیي یبزگیطی اثط زض ظهبى هطض ث ثبظیگطاى ض ویي

ؾز ثیي ایي زض الجت آبؾت ثطای عی ووتطیي ؾز ثیكتطیي ایدبز آى سف و

.ثز ذاس وچه بیلسضت اظ ثیف ؾیؿتن انلی ثبظیگطاى

یع ذبضخ ؾیبؾت زض ضا ذز هبفغ زاضؾطهبی جم هؼتمسس بهبضوؿیؿت و وبض

خبی جم یه ث جم ایي هبفغ ایي تؼمیت عی وبف ثطای اهب وسهی تؼمیت

ث خبی بیقطوت لبلت زض زاضیؾطهبی جمبت هبفغ آى زض و اؾت قس تجسیل

افعایف ظهبى زض بزلت یب ( Robinson,Harris,2000:11) .اؾت ذضز پیس یىسیگط

اظ طیك ایي اظ تب وس حفظ ضا لا هاظ ؾیؿتن زسهی تطخیح ذز ظبهی لسضت ذط

زض و زیگطی هثبل .وس پطیع بذاؾت بیخگ وچیي ظبهی بیضلبثت عی

و بییزلت آى ثطاؾبؼ و اؾت آظاز تدبضت ؾیؿتن گیطیقىل زاضز خز ظهی ایي

وبف زجبل ث هرتلف تدبضی بیتؼطف يغ ثب اسیكیسسهی ذز ؾز افعایف ث تب

قىل ثطای ضا خبی التهبز هؿیط تدبضی بیتؼطف حصف ثب ثزس زیگط ثبظیگطاى ؾز

.اسوطز واض وىبضی گیطی

ذزذا ثبظیگطاى تؼبهل و اؾت ایي زسهی ضخ ؾیؿتن ؾح زض و اتفبلی ثبثطایي

ث بیت زض اهب اؾت وطا پطعی ؾرت بیضلبثت ثب اثتسا زض اگطچ ث ذز ث هتىی

زضى زض وگبى و ضی ث .قزهی هدط هلی هبفغ تؼطیف زض اقتطان وطای

ضا آى ؾز ثركس ثجز ضا لسضت ػاهل ثتاس و ػبهلی ط و زاضس ظط اقتطان ؾیؿتن

ؾیؿتن ایي بیت زض اهب .اؾت هلی هبفغ ضاؾتبی زض ولیػ ثیبضز اضهغبى ث اوثطیت ثطای

هكرم كس ثیی پیف ػاهل خز وچیي ذز ذی غیط هبیت زلیل ث و اؾت

12

هلبه ف

ی، ؾبل ا هبفغ هل

ل، قوبض زم، ظهؿتبى

1394

هلی هبفغ ضاؾتبی زض ػول یه ػاى ث آى ضی ثط وگبى و الف السام آیب و ؾبظزهی

بثییپیف ثطذالف یب ثبقس زاقت وطا ث هثجتی تید تاسهی زاقتس اقتطان

.قس ذاس هلی هبفغ ثط آؾیت هخت

:گیطی تید

بیؾیؿتن زضى زض هتبز بیگط ضلبثت زضى اظ و اؾت فطآیسی هحهل هلی هبفغ

ثب تربنن اضز ذز ؾز افعایف سف ثب ضلیت هتبز بیگط ایي .گیطزهی قىل هلی

زض آى حفظ وچیي آب هبفغ تویي و یبثسیزضه بیت زض اهب قسهی یىسیگط

ذز هبفغ اظ ثركی ؾبذتي لطثبی ضلیت هبفغ اظ همساضی ث احتطام گط زض هست ثلس

بیگط بیذاؾت ثطگیطس زض اؾت هتىثط ههساق زض هلی هبفغ ض ایي اظ .ثبقسهی

هؼتمسس آى ث گطایبىالغ و وبض اهب اسپطزاذت یىسیگط ثب وىبضی ث و اؾت ضلیجی

ثطای ثبیؿتهی لسضت افعایف ایي اهب وسهی خل لسضت افعایف زض هلی هبفغ چىیس

ػبهل تب لسضت افعایف آضزبی زؾت هبؾت تظیغ. ثبقس آضز ؾز ؾیؿتن اػبی توبم

زض تجؼیى گیطیقىل حبلیى زض اؾت هلی هبفغ هفم ؾط ثط اقتطان وىبضی ازاه

.ثز ذاس زاذلی بیخگ وزتب امالة، ػبهل آى تيیح

13

ح ؾ

بض چ

اظز

تفباؾ

ثب ی

هلفغ

هبم

هف

ی ضؾ

ثط...

هبثغ فبضؾی:

هطوع تطاى، ،هیب بیؾس پبیبى تب آغبظ اظ: غطة ؾیبؾی فلؿف تبضید ،(1390) ػجسالطحوي ػبلن، -1

ذبضخ اهض ظاضت اتكبضات چبح

هبثغ اگلیؿی:

1-Donnelly,J.(2000), Realism and international relations, Cambridge

University Press

2-Murray,A.R.M.(2010),An Introduction to Political Philosophy (Routledge

Revivals). Routledge

3- Marx, K., & Engels, F. (1967), The communist manifesto (1848). Trans.

AJP Taylor. London: Penguin

4- Thompson, K. W., & Morgenthau, H. J. (1967), Politcs Among Nations:

the Struggle for Power and Peace

5- Skyttner, L. (2005), General systems theory: Problems, perspectives,

practice, World scientific

6-Robinson,W.I & Harris, J. (2000), Towards a global ruling class?

Globalization and the transnational capitalist class. Science & Society, 11-

54.a

همبالت

1- Burchill,S. (2005), The national interest in international relations theory

(Vol. 38). Basingstoke: Palgrave Macmillan

2- Rosenau,J.N. (1964), National Interest, in Sills, D.L. (ed.), International

Encyclopaedia of Social Sciences, Vol. II, (New York), pp. 34–40

3-Von Bertalanffy,L. (1969), General systems theory and psychiatryan

overview,General systems theory and psychiatry, 33-46

4-Wright, E. O. (2000), Working-class power, capitalist-class interests, and

class compromise, American Journal of Sociology, 957-1002