มหศจรรย

ปาสาค หนงสออานเพมเตม

กนทมา จารมา

โรงเรยนสวสดรตนาภมข

สำานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 13

มห ศจรรย ป าสาค

130

ป�ส�ค : ตกบข�วและเครองทำ�คว�มเยนในดนแดนด�มขว�น

Sat, 2009-10-31 00:00 | by editor

ผเขยน : พรพรรณ ศรคฒนพรหม

ทมา : โพสทเดย วนเสารท 31 ตลาคม พ.ศ. 2552

ตนสาคเปนพชตระกลปาลมซงเกดในทชมนำาจด สามารถพบไดโดยทวไปบรเวณ

รมหวย หนอง คลอง บง หรอตามสายคลองตางๆ เกอบทวทกจงหวด ในภาคใต (ชมพร ตรง

สราษฎรธาน สงขลา พทลง ยะลา ปตตาน และนราธวาส) สาคใหประโยชนทงทางตรงและ

ทางออมตอมนษยและสงแวดลอม อาท เปนแปงสาคทไดจากลำาตนทแตกเขากวางออน

(ตนสาคทมอายประมาณ 10 - 15 ป) ใบสาคสามารถนำามาเยบทำาจากมงหลงคา กานสาค

นำามาจกสานทำาเปนเสอ สวนรากสาคเปนยา สวนสรรพคณของอาหารจากแปงสาคคอเปน

ยาแกรอนใน

นอกจากน จากงานวจยของนกศกษาจากคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลา

นครนทร (มอ.) พบวาจากลกษณะภายนอกของแปงสาค ซงเปนผงละเอยดสขาว และม

คณสมบตทมความเปนไปไดสงในการนำามาใชเปนวตถดบในการผลตเครองสำาอางประเภท

แปงฝนโรยตว ในประเทศไทย แปงฝนโรยตวประกอบดวยผงทลคม (Talcum) เปนสวนใหญ

แตในสหรฐนยมใชแปงจากพช เชน แปงขาวโพดและแปงขาวเจา การใชแปงจากพชมขอด

กวาการใชผงทลคม เพราะผงทลคมเปนสารทไมสลายตว หากผบรโภคสดเอาผงทลคม

เขาไปในปรมาณมาก อาจเกด Solicosis ในปอดได

ในขณะทแปงจากพชสามารถสลายตวได ในปาสาคยงเปนระบบนเวศเฉพาะ

ซงเปนทอยอาศยของสงมชวตหลากหลายชนด รวมถงผกพนบานและสมนไพร โดยเฉพาะ

ดวงสาคทอาศยอยในตอสาคทถกตดลำาตนเพอนำาไปทำาแปง ดวงสาคมรสชาตถกปากคน

ทองถน ซงชาวบานสามารถนำาไปขาย เปนรายไดเสรมหรอบรโภคในครวเรอน

L a b S c h o o l P r o j e c t

มห ศจรรย ป าสาค

131

นอกจากนชาวบานยงอาศยภมปญญาทองถนอนๆ ในการใชประโยชนสงสดจาก

ตนสาค หากเปรยบเทยบกบพชชนดอนแลว สาคกคลายกบกลวยทมนษยสามารถใช

ประโยชนไดจากทกสวนของตนเลยทเดยว นอกจากคณประโยชนโดยตรงตอการบรโภค

หรอชวตประจำาวนของมนษยแลว คณคาทางสงแวดลอมของปาสาคคอ เปนพนทชมนำาทม

ระบบนเวศเฉพาะตว และใหความเยนกบโลกใบน จากการสมภาษณคณดวงใจ ชาญเสนาะ

เจาหนาทอาวโสสมาคมหยาดฝนซงเปนองคกรทเสรมสรางความเขมแขงของชมชนใน

การอนรกษสงแวดลอมและพงตนเองดานเศรษฐกจ มศนยประสานงานอยใน จ.ตรง ทำาให

ไดรบขอมลวาเมอไมนานมานมกลมนกศกษาอาสาสมครลงไปวดอณหภมเปรยบเทยบ

ระหวางปาสาคกบพนทรอบนอก พบวามความแตกตางกนเกอบ 10 องศาเลยทเดยว โดยพนท

ปาสาคมอณหภมตำากวา (หรอมความเยนกวา) เราลองนกดวาถาประเทศเรามพนทปาสาค

มากขนจะชวยใหโลกเรามอณหภมลดลงมากเพยงใด อยางไรกตาม ตนสาคไมสามารถ

เกดไดในทกสภาพพนท ฉะนนพนทภาคใตถอวาโชคดทสามารถเพาะปลกพชชนดนไดด

สาคทคนตางจงหวดไดบรโภคสวนใหญทำามาจากแปงมนสำาปะหลง เพราะตนสาคแททเกบ

เกยวไปทำาแปงสาคนนมไมเพยงพอกบความตองการของทองตลาด ดงนนเฉพาะคนในพนท

ภาคใตเทานนถงจะมโอกาสไดรบประทานแปงสาคแท

ในสวนของสภาพปญหาในปจจบนเกยวกบการลดลงของพนทปาสาคคอ การถก

บกรก ขดลอก ปลกยางพารามากขน เมอหนาแลงมาถงยางพาราผลดใบหมดจะทำาให

อากาศรอนมาก และแหง แลง เพราะการขดลอกทำาลายปาสาคทำาใหสญเสยความชมชน

ของผวดนไป กลบกนมมมองของภาครฐกลบมแนวคดพฒนา โดยมองวาปาสาคทำาใหนำา

ในลำาคลองไหลชา ทำาใหเกดนำาทวม นาขาวทตดกบปาสาคกไมสวยเนองจากมวชพชมาก

ทำาใหขาวมผลผลตนอย

มห ศจรรย ป าสาค

132

จากแนวคดเหลานจงกอใหเกดโครงการของรฐเขามาทำาการขดลอกปาสาคออกไป

จากลำาคลองและทชมนำา ผลทเหนหลงจากขดลอกคลองกคอนำาไหลเรวขนจรง แตไมดนนำา

เขาทนากลบไหลลงทะเลหมด และไมกกนำาไวใชหนาแลง ทงๆ ทปาสาคนนชวยอมนำาใหอย

ไดนาน ใหชมชนไดกนไดใช แถมยงชวยดนระดบนำาใหสงขนไหลเขาทนา กง หอย ป ปลา

ทอาศยในปาสาคในชวงฤดแลงกไดออกมามชวตอก เหลานเปนระบบนเวศทางธรรมชาต

ทดอยแลว เฉพาะผกทขนในปาสาคนน มอยถง 70 - 80 ชนด สมนไพรม 40-50 ชนด

สามารถนำามารกษาโรคพนบานได สตวอนๆ กมใหจบใหลากนไดอก ดงนนปาสาคน มน

มคามหาศาลทชมชนอาศยพงพามาแตปยาตายาย เพงมาถงคนรนหลงนเองทไมใสใจ

ปลอยใหมการทำาลายจนเกอบหมด

ดวยตระหนกถงคณประโยชนอนมหาศาลของปาสาค “สมาคมหยาดฝน” ตงอยท

ถนนบานโพธ ต.ทบเทยง อ.เมอง จ.ตรง ซงมบทบาทในการสงเสรมสนบสนนใหองคกรชมชน

เกดจตสำานกและตระหนกถงความสำาคญของทรพยากรในทองถน และสรางศกยภาพให

องคกรชมชนมขดความสามารถในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทองถน

โดยเฉพาะความหลากหลายทางชวภาพของทรพยากรชายฝง ปาชายเลนชมชน

และวถการประมงพนบาน รวมทงการสงเสรมอาชพของทองถนควบคกบการอนรกษ

ความหลากหลายทางชวภาพ จงรเรมจบมอกบประชาชนทองถนและอกหลายฝาย เพอสราง

เครอขายระดบหมบาน ตำาบลใน จ.ตรง และสราษฎรธาน (พศษฐ ชาญเสนาะ) ในการสง

เสรมการปลกและอนรกษปาสาค นบวาเปนการเคลอนไหวครงสำาคญของประชาชนทองถน

ทจะไดฟนฟระบบนเวศเพอการพงตนเองดานเศรษฐกจ เพราะคณประโยชนมากมายทได

จากตนสาค อกทงยงเปนการสรางเงอนไขเชงบวกเพอลดภาวะโลกรอนไดอกทางหนงดวย

ทมา : http://measwatch.org/writing/802

ป�ส�คกบดนตร

ขณะนมการแตงเพลงเกยวกบปาสาคขนมาหลายเพลง และเปดแพรหลาย

L a b S c h o o l P r o j e c t

มห ศจรรย ป าสาค

133

ทวไป ตามสถานวทยในทองถนและตามงานประเพณตางๆ ซงเนอหา กแสดงใหเหนถง

ความสำาคญของปาสาค ตอชวตและดลธรรมชาต

ตวอย�ง บทเพลงส�ค

ประโยชนมากมาย จากตนไมทอยชายคลอง

บางกขนรมบงหนอง ไดหนมองทกคนตองร

วาตนนนหนา ไมชอวาตนสาค

เดยวนเบาบางจงห เพราะคนดไมรคณคา

หลงคามงจาก หลายหลากมาจากสาค

ขนมมากมายไดร กสาคดวยกนนนหนา

เปนทอาศย ปลานอยใหญฟกไขออกมา

ชวยกนเถดครบทานจา ชวยกนมารวมใจประสาน

สบทอดกนมา ตงแตบรรพบรษ

อยาใหสาคมาหยด สะดดตรงจดลกหลาน

มาชวยตอเตม มาชวยสงเสรมเพาะพนธ

อยาใหสาคเรานน ตองสญพนธชวยกนเถดหนา

เมองตรงนางประหลาด ประกาศใหชนชาตร

วาเรารวมกนเปนหม เพอเชดชสาคนหนา

ใหโลกไดร วารนปใหสาคมา

สาคตองอยคฟา ดวยศรทธาเรารกสาค

คำ�ประพนธ โดย อม อตะปะละ

ตนสาค เปนภาษามลาย ประปรายอย ทางใตหลายจงหวด

สกลปาลม ชอบพนดนชนจด ขนเปนชดใหหนอ กออดแอ

"มปาคทไหน ทนนไมขาดนำา"

มห ศจรรย ป าสาค

134

มองดไกล ดงวา ปาตนจาก โคนใหญ รากลกหนา ตานกระแส

มยางกาวทกาน ออนใสแล เคยทาแผล รอยสว รอยนวนวล

สวนยอดปรงอาหาร ทานอรอย แตมสรอย บางถน คลายสงวน

สงคมหว กนหนอ กอปดมวน คำาเชญชวน จงไม นยมกน

ไสในตน เรยกวา แปงสาค เราตางร กนทว ทกทองถน

ลำาตนกาน สมยน สดแตจนต ใหประโยชน ทงสน ถามองเหน

แสดงภาพ เรออนรกษปาสาคในทองถน