OLAF MOOIJ

1189.81237

“When I Was a chIld, my father alWays saId, ‘Well done boy!’ to hIs car after a long drIve, and gave It a frIendly punch.”

overzIcht_overvIeWover _about

currIculum vItea

1189.81237

door_by

anna berK

marIette dölle

pascalle mansvelders

hugo bongers

mIchIel romeyn

olaf mooIJ

1189.81237

haIrcars_2000-2005Haircars, final series, 2004Scale model 1:18 30x11x13 cmHaircars, 2000-2004Scale model 1:18 Odapark, Venray, 2008 Haircars, series 1, 2000Scale model 1:18Leo Kamen Gallery, TorontoPunk Trabant, 2005 400x160x290 cmCollection: Planet Art, Hengelo

hong Kong_2006Posters for Haircars exhibition in Hong Kong, 2006

Overview of Haircars at Festival Walk in Hong Kong, 2006

pIratenWagen_1997Piratenwagen 4, 1997350x150x190 cm (On the road.)Piratenwagen 4, 1997 350x150x190 cm | Beeldenbiennale Beerse, Belgium, 2005

1189.81237

soundsystem_2000-2002Soundsystem (large), 2002Photo: Diederik den DikkenboerSoundbike, 2000Collection: Veeger-van HeeswijckSoundshoe (m), 2001Size 42 | Collection: CBK Rotterdam. Soundshoe (f), 2001Size 38 | Collection: CBK Rotterdam. Soundsystem (medium), 2002

dJ mobIle_1999DJ Mobile, 1999470x195x195 cmHeineken Nightlife at Ahoy, Rotterdam, 2001DJ Mobile, 1999Video still from a TV commercial for Studio Brussel, 2009DJ Mobile, 1999Collection: VRT TV Brussel

braIncar_2005Braincar, 2005560x240x245 cmBraincar, 2005 (During the day.)Braincar, 2005 (Dreaming.)

1189.81237

cIrculatory_2009Circulatory, 2009340x230x210 cmArtZuid, International Sculpture Route 2009, Amsterdam

chesterfIeld_2003Chesterfield Car, 2003400x150x160 cmOld car, foam and vinyl-leatherCollection: Boijmans van BeuningenChesterfield Car, 2003 Collection: Boijmans van Beuningen

1189.81237

tent. _2009Exhibition ‘Before and After’ at TENT Rotterdam 2009Fossil 2, 2008290x140x105 cmVW Beetle parts, PU foam and resinFossil 1, 2007370x150x160 cmVW Beetle parts, PU foam and polyesterSnake Pit, 2007600x560x200 cm (variable)PolyesterBeetle Egg, 2006300x150x150 cmPolyester

Embryo, 2009180x145x157 cmSmall car, wood, paint and PU rubberCar Skin, 2008370x260x18 cm Latex rubber

fossIelen _XX

1189.81237

1189.81237

1189.81237

mens en auto: bloedbroeders_anne berK

‘Blij dat ik rij’. Ook al staan we steeds vaker stil, zolang we het stuur in handen hebben, koesteren we de illusie van de bewegings-vrijheid. Maar het aantal auto’s groeide van 139 duizend in 1950 tot ruim 6,8 miljoen nu. Dat kan toch niet zo doorgaan? Waar-om zijn mensen zo verknocht aan de auto? schreef de Volkskrant (21-01-2006). Psy-chologen en sociologen buigen zich over die vraag en politici voeren felle debatten. In 1991 verscheen Een wild dier. Over de auto als lustobject. Zou auteur Hans van de Braak de bepruikte Haircars van Olaf Mooij hebben gezien, waarin de bezitter versmelt met zijn mobiel?

Kunstenaars houden ons een spiegel voor. Ze zijn antennes op de wereld en daarin rijden heel wat auto’s rond. Dat maakt de auto tot onderwerp van de kunst. In een vi-deo doet Pippilotti Rist wat niemand durft: gekleed in een luchtig zomerjurkje slaat ze met een roos de autoruiten in. Joost Conijn trok met een houtgestookte auto naar Oost-Europa als pleidooi voor ‘slow travel’. De Duitse schilder Dirk Skreber schildert autowrakken in de tentoonstelling ‘Killer Wheels’. En vorig jaar organiseerde het Gorcums Museum de tentoonstelling met de veelzeggende titel ‘Automobiel, van heilige koe tot zondebok’. Ook Olaf Mooij was uitgenodigd in Gorinchem. Natuurlijk, want hij is een pionier in het genre. Al in 1996 veranderde hij aanhangwagens in mobile kunstwerken en dat was het begin van zijn autosculpturen. Daarbij gaat het niet zozeer om cultuurkritiek. De auto is een motief dat iedereen raakt, inclusief Mooij zelf, die graag autorijdt. ‘Een auto prikkelt de fantasie.’ Olaf Mooij (1958) groeide op in Rotterdam als zoon van de keramist Henk Mooij. Zijn vader maakte voornamelijk wandplas-tieken, vrij en in opdracht en dreef korte tijd een galerie, Kunstatelier de Stroom in Delfshaven, waar ook Karel Appel expo-seerde. Olaf kwam als kind al in aanraking met klei, maar het materiaal lag hem niet. ‘Het is niets. Te slap. Je moet een beeld vanuit het niets opbouwen. Ik werk liever met reeds bestaande materialen.’In 1976 schreef hij zich in voor de Willem de Kooning Academie in Rotterdam, waar hij les kreeg van Arie Berkulin, Heppe de Moore en Gust Romijn. Hij koos voor afde-ling beeldhouwen, of ‘ruimtelijke ideevor-ming’ zoals dat toen heette. Het was de tijd van de abstracte kunst en elke verwijzing naar de wereld was taboe. Een beeld moest zijn het logisch gevolg van hande-lingen met materiaal, ‘bevrijd’ van de (ideo-logische) ballast van het verhaal. Zo kreeg Mooij opdracht om de eigenschappen van sculptuur te onderzoeken, zoals ‘slap han-gen’, of ‘leunen’, in navolging van de Verb List (1969) van de minimalistische beeld-

houwer Richard Serra: ‘to roll, to crease, to fold, to store, to bend, to shorten, to twist,’ enz. Dat sculpturale onderzoek kwam zijn latere werk ten goede.Mooij koos voor het stapelen en herhalen. Hij goot bakjes vol met gips, die hij stapel-de tot ruimtelijke installaties. De licht- en schaduwwerking op de repeterende vormen boden een interessant schouw-spel, maar toch beviel het hem niet. De abstracte kunst was wel erg steriel. ‘Een beetje dood’, aldus Mooij. Hij zocht aanknopingspunten met het leven die hij vond in gebruiksvoorwerpen.

Hij stapelde teiltjes en wasmanden op elkaar en kwam vervolgens op het idee om ze op een aanhanger te laden. Mooij toer-de met deze Piratenwagens (1996) door de stad en dat trok de aandacht. ‘Ik kreeg contact met het publiek. Op één dag rond-rijden in Nederland had ik meer bezoekers dan in een galerie in twee jaar!’

De volgende stap was om het vervoers-middel zelf tot kunst te verheffen. Zo ontstond de Artbike Trailer with Artbikes (1999), de humoristische variatie op be-staande voertuigen, waarmee Mooij festi-vals en markten afreisde. Mensen reageer-den verbaasd als hij zijn trailer openklapte en zijn waren uitstalde. Het kwam bekend voor, was van een industriële perfectie, maar toch was er iets vreemds aan de hand. Waarom hadden deze fietsen zes sturen, vijf achterwielen of drie zadels?

Alleen jongens die graag wheelies maak-ten op hun mountainbikes, begrepen het meteen. Hier kon je de show mee stelen! Als Mooij had gewild had hij rijk kunnen worden met deze showbikes, net als de latere ontwerpers van de Chopper-bikes. Maar hoewel Mooij hier balanceert tussen vormgeving en kunst, is hij toch vooral kunstenaar. Ja, deze fietsen zijn gebruiks-voorwerpen. Je kunt erop rijden, maar als gebruiker word je je ook bewust van jezelf, van je eigen imponeergedrag. En die re-flectie maakt het tot kunst.

Toen er weer eens een auto passeerde met knetterharde muziek ontstond het idee voor de DJ-Mobiel (1999), die in 2001 werd genomineerd voor de Designprijs Rotterdam. Als je wilt imponeren, dan moet je het ook goed doen, vindt Mooij. In de DJ-Mobiel zitten de boxen dan ook niet ìn de auto, maar aan de buitenkant. De turbo-achtige ronde speakers zijn als een boeket achter op de auto gemonteerd en lopen naadloos over in de carrosserie. En dat maakte grote indruk.

Als Mooij met zijn DJ-Mobiel op weg was naar een festival, kwamen auto’s langszij om een foto te maken, soms met een file

als gevolg. Het zette hem aan het denken over de manier waarop mensen met auto’s omgaan. Een auto geeft vrijheid. Hij brengt je waar je heen wilt. Je stapt erin en hij is letterlijk een verlengstuk van je lichaam. Een har-nas en een cocon, die ruimte biedt aan intimiteiten. Geen wonder dat de auto, meer dan welk gebruiksvoorwerp dan ook, is beladen met emoties en dat zie je terug in de vormgeving: glanzend, biomorf en erotisch. De auto is een fetish.Toon me je auto en ik zeg je wie je bent. Mooij bracht de relatie tussen bestuurder en hun auto tot uitdrukking in zijn Haircars (2000-2004), waarbij verschillende typen modelauto’s, van een Mini-Cooper tot een Volkswagen, werden getooid met een bij-passende pruik. De auto versmolt met zijn bezitter, vanaf dat moment krijgt de auto een leven toegedicht.

‘Stel je voor dat een auto ziet waar hij rijdt? Dat hij zijn reizen kan herinneren?Die gedachte werd tastbaar in de fantasti-sche Braincar (2005). Overdag registreer-de de Braincar de landschappen die hij doorkruisten. En ‘s avonds als de Braincar op zijn bestemming was aangekomen, werden deze beelden van binnenuit op de enorme transparante hersenpan, die or-ganisch uit de carrosserie groeide, gepro-jecteerd. De auto was getransformeerd tot een intelligent wezen, met het vermogen om te herinneren en om te dromen….

Eenmaal op dit spoor liet Mooij zijn fanta-sie de vrije loop, waarbij hij steeds vrijer wordt in de vormgeving van zijn sculp-turen. Auto’s hebben immers ook span-nende vormen. Prachtig zijn de in half doorzichtig rubber gegoten carrosserieën die als kuikens in het ei lijken te wachten op het moment van hun geboorte. Mooij kan toveren. Hij verandert auto’s in we-zens met een eigen levenscyclus. Als een slang werpen ze hun zachte vleeskleurige huid af. Ze laten harde lege karkassen van polyester achter. Of ze veranderen in fos-sielen. Zo wordt de indrukwekkende Fossil 1 (2007) omsloten door een witte, strakge-spannen schaal van polyester. Hij ligt als een kever op zijn zij, hulpeloos, en laat zijn ingewanden zien: de zwarte binnenkant van de carrosserie. Rijden doen deze wezens niet meer. Ze zijn veranderd in indrukwekkende kunst-voorwerpen. Fetishen, opgeladen met emoties.

1189.81237

men and cars: blood brothers_anne berK

‘Delighted to be driving’. No matter that we spend more and more of our time stuck in traffic; as long as we have our hands on the wheel, we cherish the illusion of the freedom of movement. But the number of cars in the Netherlands has grown stead-ily: from just 139,000 in 1950 to over 6.8 million now. Surely things cannot continue like this? ‘Why are people so fond of their cars?’ asked the Dutch daily de Volkskrant (21 January 2006). Psychologists and so-ciologists are struggling with that question, while politicians carry on heated debates. Hans van de Braak published his book Een wilde dier – Over de auto als lustobject [A Wild Animal: On Cars as Sex Objects] in 1991. Could he have foreseen Olaf Mooij’s wigged Haircar series, in which the drivers fuse with their automobiles?

Artists hold mirrors to our faces. They are our antennae on the world – where there are lots of cars driving around. That makes the automobile a subject of art. Pippilotti Rist did in a video what no one else would dare to do: dressed in a light summer dress, she walked around smashing car windows with a weighty, long-stemmed rose. Joost Conijn drove a wood-burning car to Eastern Europe to make his case for ‘slow travel’. The German painter Dirk Skre-ber depicted car wrecks in his exhibition ‘Killer Wheels’. And last year, the Gorcums Museum in Gorinchem presented an exhi-bition with the evocative title ‘Automobiel, van heilige koe tot zondebok’ [The Auto-mobile: From Holy Cow to Scapegoat]. Be-ing a pioneer in the genre, Olaf Mooij was naturally among those invited to show his work in Gorinchem. He was already turning trailers into mobile artworks in 1996, and that marked the start of this car sculptures. For him, it is not even so much a matter of cultural criticism. The automobile is a motif that affects anyone who enjoys driving, including Mooij himself. ‘Cars tickle your imagination.’ Olaf Mooij grew up in Rotterdam, a son of the ceramicist Henk Mooij. His father made primarily wall sculptures, both for himself and on commission, and for some time he also ran a gallery – Artatelier de Stroom – in Delfshaven, where Karel Appel also showed some of his work. Already as a child, Olaf had come into contact with clay, but it never appealed to him as a material. ‘It’s worthless. It’s too limp. You have to create an image from nothing. I prefer to work with existing materials.’In 1976, Mooij applied at the Willem de Kooning Academie in Rotterdam, where he would study under Arie Berkulin, Heppe de Moore and Gust Romijn. He opted for the department of sculpture – or ‘spatial idea-forming’ as it was called in those days. It was the time of abstract art, when

any reference to the real world was taboo. A piece of sculpture was to be the logical consequence of whatever one did with the material, ‘liberated’ from the (ideological) ballast of any particular story. Mooij was as-signed to study the properties of sculpture, such as ‘loosely hanging’ or ‘leaning’, fol-lowing the example of the minimalist sculp-tor Richard Serra’s Verb List (1969): ‘to roll, to crease, to fold, to store, to bend, to shorten, to twist’ and so on. That sculptural research would benefit Mooi’s later work.Mooij opted for ‘stacking’ and ‘repeating’. He poured trays full of plaster of Paris, which he then piled up to form spatial in-stallations. The effect of light and shadows on the repetitive forms was interesting to look at, but it was not what he was after. Abstract art was awfully sterile. ‘It’s a bit dead,’ Mooij said. He was looking for sim-pler and more recognisable forms to use in his work.

He stacked small tubs and laundry baskets on top of each other and eventually came up with the idea of loading them onto a trailer. Mooij toured the city with these Pi-ratenwagens [Pirate Wagons] (1996), and that attracted quite some attention. ‘I made contact with the public. I had more ‘view-ers’ on one day of driving around in the Netherlands that I’d had over the course of two years in a gallery!’

The next step was to turn the vehicle itself into art. That is how the Artbike Trailer with Artbikes (1999) came about: a humoristic variation on existing vehicles that Mooij took to various festivals and fairs. People were amazed when he opened up his trail-er to display his wares. They seemed famil-iar and they were of industrial perfection, but there was still something strange about them. Why did these bicycles have six han-dlebars, five rear wheels or three seats?

Only those boys who were fond of doing wheelies on their mountain bikes under-stood it immediately. With those things, you could really steal the show! If he had wanted, Mooij could have become rich with these ‘show bikes’, just as the individuals did who later developed the chopper bikes. But while he balances here between design and art, he remains primarily an artist. Yes, these bikes are practical implements. You can ride around on them, but in doing so you become aware of yourself and what you are doing to make an impression on others. It is that reflection that makes it art.

It was hearing yet another car drive by with music blasting out of its windows that gave Mooij the idea for his DJ Mobile (1999), which was nominated for the Rotterdam Design Prize in 2001. As he sees it, if you’re going to try to impress people, you might

as well do it right. The DJ Mobile’s speak-ers are not located inside the car, but rather on the outside. The round, ‘turbo’ speakers are mounted like a bouquet on the back of the car and blend seamlessly into the bodywork. And that makes quite an impres-sion.

Whenever Mooij would travel to a festival in his DJ Mobile, people would drive up alongside him to take photographs, some-times even blocking traffic as a result. It got him thinking about how people relate to their cars. An automobile gives a person freedom. It takes you where you want to go. You step in and it literally becomes an extension of your body. It is a harness and a cocoon; it even leaves room for intima-cies. No wonder that cars – more than any other human contraptions – are so loaded with emotions. And you can see that in their design: shiny, biomorphic and erotic. The car is a fetish.

Show me your car and I will tell you who you are. Mooij gave expression to the relationship between cars and their driv-ers in his Haircars series (2000–2004), in which model cars of various makes, from Mini-Cooper to Volkswagen, were each matched with a particular wig. The car was fused with its driver, and from that moment on, the car was given a life. ‘Imagine that a car could see where it was driving? Or that it could remember it’s trav-els? That idea became tangible with Mooij’s fantastic Braincar (2005). In the daytime, the Braincar registered the landscapes it drove through. And in the evening, once it had reached its destination, those images were projected from the inside out onto a gigantic transparent brain that seemed to have grown organically out of the car’s bodywork. The car was transformed into an intelligent being with the ability to remem-ber and to dream….

Once he got rolling, Mooij gave his fantasy free range, becoming freer and freer in designing his sculptures. After all, real cars also often have exciting shapes. The car bodies cast in half-transparent rubber that resemble chicks in the egg, waiting for the moment of their hatching, are truly brilliant. Mooij does magic. He changes cars into creatures with a lifecycle of their own. As reptiles, they slough off their soft, flesh-coloured skin, leaving behind hard, empty carcasses of polyester. Or they morph into fossils, like his impressive Fossil 1 (2007), encompassed by a white, tightly stretched polyester shell. Lying helplessly on its side like a beetle, it shows its entrails: the black interior of the frame. These creatures can no longer be driven. They have been transformed into impressive objects of art: fetishes charged with emotions.

De Rotterdamse kunstenaar Olaf Mooij heeft vooral bekendheid verworven met zijn autosculpturen in de openbare ruimte. Bijna iedereen kent zijn Braincar, een auto waarvan de bovenkap is omgevormd tot grote hersenpan. Overdag rijdt de auto door een wijk, stad of straat, en ’s avonds droomt de auto van zijn dag door middel van videoprojecties op het matwitte her-senvlak.

Al vroeg in de jaren negentig zocht Mooij de straat als podium voor zijn werk. Ken-merkend voor zijn generatie, met kunste-naars als Joep van Lieshout en Jeroen Doorenweerd, was dat ze hun werk veel meer verbonden met de wereld buiten de muren van de tentoonstellingszalen. Dat leidde vaak tot verwarring: was het wel kunst dat ze maakten? Zo werd Mooij in 2001 genomineerd voor de Designprijs Rotterdam met zijn DJ Mobiel (1999), een verbouwde Ford Sierra met professionele geluidsinstallatie, tien speakers en een DJ booth. Maar voor de goede beschouwer is het altijd duidelijk geweest: het werk van Mooij is stevig geworteld in de beeldhouw-traditie. Aan de basis van de beeldhouwkunst ligt het vermogen van de kunstenaar om in

dode materie leven te suggereren. De beroemde Kus van Rodin is in feite een brok steen, maar wij kunnen niets anders zien (en voelen) dan een hartstochtelijke omhelzing. De auto’s van Olaf Mooij zijn niets meer dan carrosserie, maar worden door hem getransformeerd tot persoonlijk-heid, tot levende materie. Door toevoeging van overdreven kappen, haarstukken of uitvergrotingen van onderdelen komen speelse, karikaturale beelden tot stand. De humoristische beelden relativeren de hedendaagse verhouding van de mens tot de machines en apparaten die hem omringen. Het universele fenomeen van de objectliefde wordt op speelse wijze geridi-culiseerd, zoals in de Chesterfield Car, net zo uitnodigend als een echte Chesterfield bank (2004, collectie Museum Boijmans van Beuningen).

In zijn recente serie werken, die vrijwel vol-ledig tijdens de tentoonstelling ‘Before and After’ in TENT Rotterdam (februari 2009) werden gepresenteerd, lijkt Mooij te willen terugkeren naar de volstrekte autonomie van de sculptuur. Zijn autobeelden hebben geen gebruiksfunctie meer, maar doen al-leen nog herinneren aan het transportmid-del. De werken staan, liggen, hangen en leunen in de tentoonstellingsruimte.

Ze zijn zonder sokkel op de grond ge-plaatst en hebben zonder hun gebruiks-waarde een kwetsbare uitstraling. De huid, het oppervlak van de auto staat centraal. Het vel van wat een stationcar geweest zou kunnen zijn ligt geplooid op de grond. Een Volkswagenvorm ligt wankel op de vloer, zijn oppervlak bedekt met een zwarte steenachtige laag. Het werk presenteert zich als een fossiel overblijfsel van een ver verleden. Een kleine autovorm wordt omspannen door een geelachtig vlies waar het bijna uit lijkt los te breken; de sugges-tie van een geboorte is gewekt. In het spel tussen vorm en betekenis, tussen volume en oppervlak, tussen symboolfunctie en gebruiksfunctie zoekt Mooij precies het punt waarop ze samenvallen. Einde en begin, before and after: deze dode materie is biomorf, de verbeelding van levende wezens. De recente sculpturen van Mooij hebben een sterk tactiele uitstraling, ze no-digen uit om aan te raken en, ach waarom niet, om van te houden.

before and after _marIette dölle

1189.81237

The Rotterdam artist Olaf Mooij is especially known for his car sculptures in the open air. Almost everyone is familiar with his Braincar, a vehicle whose top has the shape of a human brain. During the day, the car drives through neighbourhoods or down city streets, while in the evening its dreams about the day’s events are visualised through video projections on the matt white surface of its brain. Already in the early nineties, Mooij looked to the street as a stage for his work. It was characteristic of artists of his generation – including the likes of Joep van Lieshout and Jeroen Doorenweerd – to connect their work much more with the world outside the walls of the exhibition halls. But people often found that confusing: was it really visual art? In 2001, for example, Mooij’s DJ Mobile (1999) – a converted Ford Sierra with a professional sound system, ten speakers and a built-in DJ booth – was even nominated for the Rotterdam Design Prize. But to those with a keen eye it has always been clear: Mooij’s work is firmly rooted in the sculptural tradition. Sculpture has always been about the artist’s ability to suggest life in inanimate matter. Rodin’s famous The Kiss is simply a piece of rock, yet we cannot see (or

feel) anything but a passionate embrace. Olaf Mooij’s cars are nothing more than bodywork, yet he has transformed them into personalities, into living matter. With the addition of exaggerated hairstyles or hairpieces or the enlargement of certain parts, playful and caricatural images materialise. These humorous images put into perspective the relationship that contemporary human beings have with the various machines and gadgets that surround them. Mooij pokes fun at our universal infatuation with such objects with works like his Chesterfield Car (2004, Museum Boijmans van Beuningen collection), which looks just as inviting as any real chesterfield couch.

With his recent series of works – nearly all of which were exhibited in the show ‘Before and After’ at TENT Rotterdam (February 2009) – Mooij appears to want to return to the absolute autonomy of sculpture. His car pieces no longer have any practical function but are only reminiscent of the familiar mode of transport. The individual works stand, lie, hang or lean in the exhibition space. Placed on the ground without a pedestal, and lacking any functional value, they seem rather vulnerable. The car’s surface forms the focal point. The ‘skin’ of what

once could have been an estate car lies in folds on the ground. A Volkswagen form lies unsteady on the floor, its surface covered with a layer of black, stone-like material. The work presents itself as a fossilised remnant of a distant past. A tiny car form appears to be on the verge of breaking out of the yellowish membrane that envelops it, suggesting the notion of birth. Mooij seeks exactly that point within the interplay between form and meaning, between volume and surface, between symbolic function and practical use, where all those things converge. Beginning and end, before and after: this inanimate matter is biomorphic, a representation of living beings. Mooij’s recent sculptures have a strongly tactile quality; they are practically asking to be touched and – indeed, why not? – to be loved.

before and after _marIette dölle

1189.81237

Als je Olaf Mooij vraagt naar een werk van een collega-kunstenaar dat indruk op hem heeft gemaakt, noemt hij De Cyclop van Tinguely, ook wel Le Rêve de Jean genoemd. Meer nog dan een kunstwerk is deze gigantische reus met één oog een kunstenaarsavontuur dat is ontstaan in een bos bij Parijs tussen 1969 en 1994. Het was in deze gezamenlijke droom dat Jean Tinguely en Niki de Saint Phalle, geholpen door een aantal van hun kunstenaarsvrien-den, een statement naar de wereld gaven dat ons duidelijk moest maken dat een kunstwerk niet zozeer een voltooide creatie is, maar eerder een samengestelde droom. Een droom van mogelijkheden in een voortdurende staat van ontwikkeling.

De belevingswereld van beeldend kunste-naar Olaf Mooij lijkt nauw verweven met een vergelijkbare visie, en ook een droom. In de ontwikkeling van zijn werk zijn de jon-gensdromen, ontstaan in zijn kinderjaren mee veranderd en verwerkt. Als kind wilde hij uitvinder worden, hij werd kunstenaar. Het bleek een betere manier van commu-niceren, met zichzelf en met de wereld om hem heen. Zijn werken gaan er niet alleen over, ze zijn ook als dromen. Dromen die doordat ze beelden worden, waarheid

worden. Hoewel? “Dromen moet je niet waar willen maken”, zegt Mooij, “want het verlangen ernaar is mooier dan elke vorm van werkelijkheid”. En dus transformeert hij die werkelijkheid weer tot een droom, waardoor het dromen nooit op hoeft te houden.

Als kind hoorde hij hoe zijn vader praatte met diens auto. Als kunstenaar maakt hij objecten waarbij auto’s het voorstellings-vermogen van de beschouwer inspireren en deze zich op zijn beurt weer voor gaat stellen dat zijn eigen auto ook een gezicht heeft. Zich af gaat vragen welk gezicht dat dan zou kunnen zijn, welk kapsel daarbij zou passen. De gedachtewereld van Mooij wordt zo overgedragen op de denkwijze van de toeschouwer. De kunstenaar praat op deze wijze niet alleen met zijn auto’s, maar vooral ook met zijn publiek. Hij zoekt het contact door middel van zijn werken. Hij bouwt aan een droom en hij laat ons daarbij helpen. Zo werken wij mee aan het transformeren van zijn auto’s tot levende wezens. Tot typetjes die denken, dromen en sterven, zoals we zelf doen. En die ge-boren worden, weer, net als dromen.Mooij’s laatste werken gaan over de le-venscyclus van de auto.

En ooit wil hij nog graag een auto ma-ken in een eigen wolk. Zoals een mens eenzaam in zijn auto zit, zo zit de auto eenzaam in de wolk. Hij wil mensen blijven verrassen. Laten nadenken en glimlachen tegelijkertijd. Hij wil zijn dromen met ons delen.

Een aantal jaren geleden vervoerde hij regelmatig grote beelden op zijn aanhan-ger naar diverse expositieruimtes in Neder-land. Zo ontdekte hij dat het transport veel bekijks trok en eigenlijk al het begin van de tentoonstelling was. Hij besloot werk te gaan maken dat directer met het publiek in aanraking kwam dan enkel via musea en galerieën. Vanuit deze exposure ontston-den nieuwe ideeën en invalshoeken die resulteerden in nieuw werk.

Het Franse woord voor droom, rêve, doet denken aan het begrip reveler, onthullen. En dat is precies wat Mooij doet, hij onthult zijn dromen in zijn werk en maakt er een droom van in een droom in een droom. Een droom in voortdurende staat van ont-wikkeling.

Dromen in voortDurenDe staat van ontwikkeling Pascalle _ mansvelDers

1189.81237

If you ask Olaf Mooij to name a piece by another artist that has influenced his own work, he will mention Jean Tinguely’s Cyclops, also known as Le Rêve de Jean. More than an artwork, this giant one-eyed monster is an artist’s adventure. Tinguely built his Cyclops together with Niki de Saint Phalle and a number of their artist friends between 1969 and 1994 in a for-est near Paris. In sharing this ‘dream’, he wanted to make it clear to the world that a work of art is not so much a finished creation but rather a composite dream: a dream of possibilities in a continuous state of development.

The way Olaf Mooij experiences the world as a visual artist appears to be closely linked to a similar vision – and also to a dream. As his work has developed, it has somehow changed and incorporated the boyish dreams of his childhood. As a child he wanted to be an inventor; he became an artist instead. Art, as it turned out for Mooij, was a better way to com-municate, both with himself and with the world around him. His works not only deal with dreams; they are also truly dream-like. In becoming sculptures, his dreams come true. And yet...‘You don’t really want

to make dreams come true,’ Mooij says, ‘because the desire for something is more beautiful than whatever it might turn out to be in reality.’ And so he transforms that reality back into dream, so that his dream-ing never has to come to an end.

As a boy, he used to overhear his father talking to his car. As an artist, Mooij makes objects that inspire people to imagine their own cars as also having a face, and to wonder what kind of face that might be and what kind of hairstyle would go with that. In that sense, Mooij’s realm of ideas becomes part of the viewers’ own way of thinking. The artist is talking not only to his cars, but in the first place also to his audi-ence. He seeks contact with us through his works. He constructs a dream and lets us help him do that. In this way, we participate in the transformation of his cars into living creatures – into ‘figures’ that think, dream and die, just as we do. And that are born, once again, just as dreams are.

Mooij’s most recent works present cars as embryos. And one day he would like to make a car in its own cloud. Just as drivers sit isolated in their cars, his car will stand isolated in a cloud of its own. He wants

to continue to surprise people, to make them think and smile at the same time. He shares his dreams with us.

Several years ago he often found himself transporting larger sculptures on a trailer to sites throughout the Netherlands. In the process, he realised that those pieces were receiving so much attention en route that the exhibition had effectively opened on the road. That was when he decided to start making works that would come more directly into contact with an audience than they could in museums and galleries alone. And that kind of exposure, in turn, brings him new ideas and lines of ap-proach that, in turn, lead to new works.

The French word for dream – rêve – calls to mind the word reveler, to reveal. And that is precisely what Mooij does: he reveals his dreams in his art, turning it into a dream in a dream in a dream. His works are dreams in a continuous state of development.

dreams In a contInuous state of developmentpascalle _ mansvelders

1189.81237

De geschiedenis van de westerse kunst kan beschouwd worden als een eeu-wenlang proces van zuivering. Als een ontwikkeling waarbij de kunst zich meer en meer ontdeed van nut en praktische gebruikswaarde. Kunst onttrok zich aan het domein van de religie, van de we-tenschap, van de staat en uiteindelijk maakte kunst zich los van iedere eis van doelmatigheid en utiliteit. Slechts zuivere contemplatie en reflectie is haar doel.

Het is dan ook meer dan een speldenprik als een beeldhouwer, opgeleid in de au-tonome scheppingstraditie, tevoorschijn komt met een automobiel waarop een (toegegeven, spectaculair vormgegeven) geluidsinstallatie is gemonteerd. Deze constructie dient ten minste twee prak-tische doelen: het vervoer van de ene plek naar de andere en het produceren van veel geluid. Dat ‘het ding’ beiderlei vormen van nut goed vervult doet ons te meer vragen stellen bij zijn kunstkarakter.

Het was Heidegger die (in Holzwege, 1950) een streng onderscheid maakte tussen een ‘ding’, een ‘werktuig’ en een ‘kunstwerk’. Het werktuig staat tussen beide andere categorieën in en kenmerkt zich door zijn dienstbaarheid. Bij het gebruik van een werktuig willen we zo weinig mogelijk aan het voorwerp zelf be-hoeven te denken. Het mag ons niet hin-deren, het moet ons als het ware onge-merkt ter wille zijn. Het werktuig, dus ook het voertuig, moet gewoon zijn werk doen en ons niet zijn aanwezigheid opdringen. We willen ons, rijdend op de snelweg of muziek voortbrengend, niet afvragen wat het voorwerp ‘eigenlijk’ is. Ons gaat het om de beweging of om de muziek. Het kunstwerk daarentegen maakt ons het wezen van het werktuig bewust. Het toont ons, zegt Heidegger, het wezen of de waarheid van het werktuig. Het toont

ons de karaktereigenschappen van het werktuig die in het gebruik nu juist niet opvallen.

Wat is het wezen of de waarheid van de auto? Dat lijkt in ieder geval niet te zijn dat die goed is vormgegeven. Schoon-heid of een mooie vorm zijn slechts aan-leiding tot kletspraatjes in de kantoortuin. Ook niet zijn technische capaciteiten of aerodynamica, dat zijn onderwerpen voor autobladen. Evenmin zijn geschiktheid voor het plegen van overspel of als bron van herinnering aan onze eerste seksuele avonturen, dat is stof voor film en roman. Neen, voor Olaf Mooij is de auto een gebruiksvoorwerp dat zich niet door zijn mechanische eigenschappen maar door zijn organisch karakter goed voegt in de biologische orde waartoe mens en dier behoren. De auto staat de mens meer nabij dan menig ander gebruiksvoorwerp. De auto hoort bij ons, zoals onze huis-dieren. De auto is gedomesticeerd en lijkt daarmee op het paard dat vroeger ons koetsje trok of de os de ploeg op het land.

Auto’s zijn een ‘conversation piece’, trekken en krijgen aandacht. Daarin heb-ben ze dezelfde rol als huisdieren, die notoire aandachttrekkers. En zoals de hond wordt gewassen, geföhnd en ge-trimd, zo wordt ook de auto gewassen en gepoetst. Olaf Mooij trekt de dierlijke karaktereigenschappen consequent door. Als de auto als huisdier wordt behandeld, dan kan deze ook een haardos hebben die in een bepaalde vorm wordt geknipt en geföhnd. Daarmee krijgt de auto een specifieke vorm, een eigen identiteit, trekt daarmee nog meer aandacht en wordt onvermijdelijk onderwerp van gesprek. De auto als bemiddelaar tussen kunste-naar en publiek.

De mens is altijd gefascineerd geweest door de hybride, het kruisingsproduct van twee verschillende vormen van be-staan. Men geloofde in en tekende de centaur, half mens, half paard. Men ont-wierp de schrijvende of schaakspelende pop, mens en machine tegelijk. Eind van de twintigste eeuw kwam het den-ken over de cyborg op, de hybride van mens en machine. In de cyborg wordt de tegenstelling tussen natuur en techniek opgeheven. Ook in de sculpturen van Olaf Mooij wordt de tegenstelling tussen natuur en techniek overwonnen, op een ander niveau gebracht. Het machinale en het dierlijke worden geïntegreerd. Zijn kunstwerken tonen het wezen van de auto als hybride van het werktuiglijke en het dierlijke.

De auto heeft een bewustzijn, kan akoes-tische en visuele signalen uit de omge-ving oppikken, opslaan en reproduceren. De auto heeft een huid die ruw of juist zacht kan aanvoelen, die afgestroopt, gelooid en bewaard kan worden. De auto heeft een skelet dat zich ontdaan van organen en vlezigheid aan ons als een abstracte, minimalistische sculptuur opdringt. De auto plant zich voort en muteert daarbij. Binnen de beschermde vliezen in de baarmoeder ontstaan nieuwe, aan de actuele omgevingseisen aangepaste soorten. In reeksen glazen potten wordt ons het verloop van het evo-lutieproces en het ontstaan van nieuwe mutanten getoond.

de auto als hybrIde _hugo bongers

1189.81237

The history of Western art can be seen as an age-long process of purging, a devel-opment in which art managed to rid itself more and more of any real purpose and practical value. Art withdrew itself from the domains of religion, science and state, ul-timately liberating itself from any demands of expediency and utility. Its aim has be-come nothing but the purest contemplation and reflection.

In that light, it is nothing less than provoca-tion when a sculptor trained in the tradition of autonomous creation shows up with a car that he has outfitted with a sound system – no matter how spectacularly de-signed it might be. After all, such a mecha-nism serves at least two practical aims: transporting persons or things from one place to another and producing a large amount of sound. The fact that this ‘thing’ fulfils both of those purposes so effectively raises questions all the more about its character as art.

It was Heidegger, in his Holzwege (1950), who made a strict distinction between a ‘thing’, a ‘tool’ and a ‘work of art’. Tools occupy a position in between the other two categories and are characterised by their functionality. In using a tool, we want to have to think as little as possible about the object itself. It should in no way interfere with our work; indeed, it needs to accom-modate us imperceptibly, as it were. The tool, and thus likewise the vehicle, must simply fulfil its task without further impos-ing its presence upon us. When driving it down the motorway or using it to generate music, we do not want to have to wonder what that object ‘actually’ is. We are only interested in the transportation or the mu-sic it provides. The work of art, in contrast, makes us aware of the nature of the tool. It shows us, as Heidegger says, the essence or truth of the tool. It shows us exactly

those character traits of the tool that es-cape our attention during use.

What is the essence or the truth of a car? At any rate it seems it cannot be the qual-ity of its design; beauty or shapeliness only lead to twaddle in office lunchrooms. Nor can it be its technical capabilities or aerodynamics; those are topics for car magazines. Its suitability as a venue for acts of adultery or as a pool of memories of our first sexual adventures can likewise be ruled out; that is the stuff of films and novels. No, for Olaf Mooij the car is an implement that nevertheless belongs to the same biological order as humans and animals – not on the basis of its mechani-cal properties, but rather due to its organic character. The car is nearer to man than countless other implements. A car is sim-ply one of us, like a pet. The car has been domesticated and is therefore on a par with the horse that once pulled our car-riages or the ox that ploughed the fields.

Cars are conversation pieces: they draw and receive attention. In that sense, they have the same role as pets, those notori-ous attention-getters. And just as a dog is bathed, groomed and trimmed, so too a car is washed and waxed. Mooij takes the comparison with animal character traits further. If the car is treated as a pet, then it can likewise have a head of hair that is cut and groomed to a particular shape. In that way, given a specific form and an identity of its own, the car attracts even more at-tention and inevitably becomes a topic of conversation: the car as an intermediary between the artist and the public.

Humans have always been fascinated by hybrids, the products of a crossing of two different forms of existence. People used to believe in and draw images of centaurs: half man, half horse. People have designed

dolls that write or play chess: at once both human and machine. By the close of the twentieth century, the cyborg had become a hot topic: a man-machine hybrid. Cy-borgs eradicate the dichotomy between nature and technology. In Mooij’s sculp-tures, too, the dichotomy between nature and technology is overcome, elevated to another level. The mechanical and the animal are integrated. His artworks show the essence of the car as a hybrid of the automated and the animal.

The car has a consciousness; it is able to receive, store and reproduce acoustic and visual signals from its environment. The car has a skin that can feel rough – or soft – to the touch, a skin that can be stripped off, tanned and stored. The car has a skeleton that, once purged of its organs and tis-sues, thrusts itself upon us as an abstract, minimalist sculpture. The car propagates, mutating in the process. Inside the protec-tive membranes of the womb, new types appear, adapted to the current demands of its surroundings. In a series of glass jars, we are shown the process of evolution and the origin of new mutations.

the automobIle as a hybrIde _hugo bongers

1189.81237

Eerst denk je, het is een kinderlijke eigen-schap om materie terug te voeren naar een mens, een menselijke kant. Ik bedoel, je hebt de neiging om menselijke trekken aan iets toe te dichten, bijvoorbeeld de Eras-musbrug te zien als een grote schommel, toen deze door een constructiefout heen en weer ging. En het ING-gebouw langs de A10 werd al gauw in de volksmond de klapschaats, klompvoet, of de kruimeldief genoemd. Zo ontdekte ik bij mezelf dat nog steeds de neiging bestaat dit te doen, en vooral bij auto’s, waarschijnlijk vanuit de behoefte om mijn omgeving stripmatig te benade-ren, om het leven als een bijzonder avon-tuur te blijven zien: de politie agent is de cowboy, ik de indiaan, de leraar Duits stee-vast de NSB’er... en de Duitse lerares werd opwindend door haar voor te stellen voor haar spiegel in de slaapkamer met enorme hoge hakken en een rijzweep. (Dit was al-lemaal weer wat later.) En gelukkig groeide ik daar weer overheen.

Achterin de auto bij mijn ouders werd elk automerk feilloos herkend, zelfs van zeer grote afstand. Schijnbaar heeft een auto zo’n bepaalde vorm dat hij zich automa-tisch onderscheidt van de anderen. Ik zag als jongen de auto als zijnde een portret, een schilderij van iemand. En dichtte hem zelfs karaktereigenschappen toe die onder andere werd bepaald door de vorm van de koplampen en hoe de koplampen in de carrosserie geplaatst zijn.

Bijvoorbeeld mijn tante Corrie leek precies op een Ford Cortina. De Ford Cortina was een beetje een truttig Engels vormgegeven auto. Door de langzaam hangende motor-kap en de langwerpige grill en vooral de lichtblauwe kleur en haar karamel kleurige kunstleren banken, straalde ze iets streng truttigs uit maar zonder daadwerkelijke autoriteit. Aan de achterkant stonden de

ronde, rode achterlichten die door een chroomwerkje in drie gelijke vakjes werd verdeeld. Ja, ik zag mijn tante Corrie als een Ford Cortina.

Lang kon ik kijken naar haar zoals ze daar zat naast oom Frank op familiebezoek. Toen ik las dat er een race-uitvoering van de Cortina bleek te zijn, getuned door het Engelse racemerk Lotus en op het circuit van Silverstone de ene prijs na de andere in de wacht sleepte – zij was onverslaan-baar in haar klasse – ging langzaam mijn waardering voor mijn tante omhoog.Ik begon haar zelfs op een bepaalde ma-nier sexy te vinden. Gelukkig groeide ik hier snel overheen.

Alle Opel Kadetts, zonder uitzondering, zag je zitten aan formica klaptafeltjes voor hun Kip caravan. Steevast met beige korte broek, badstofsokken in grof grijsgestikte sandalen, met een hoofd van knappe-vent-die-mij-hier-weg-krijgt.

Vol respect werd er gekeken naar de Rover die als een fluwelen handschoen het asfalt afstofte en met een vanzelfsprekende arro-gantie langzaam haar garage inreed, afge-sloten door een hydraulische deur die haar weer afsloot van de andere weggebruikers.De clowntjes in het circus hadden het snel door: een kind ziet het autootje als een levend kameraadje. Tijdens de voorstelling in de piste werd, als het een goeie voor-stelling was, het autootje volledig gesloopt. Huilende kindertjes, en de clowntjes huilden nep mee; hun kameraadje lag in onderdelen uit elkaar in het zaagsel van de piste. Een merk had het autootje niet, wat enigszins geruststellend werkte. Disney ontdekte ook dat er veel kinderziel-tjes waren te winnen: Herbie de Volkswa-gen was een levend wezen van blik.

Ik sta naast Olaf Mooij in zijn Rotterdams atelier. Hij maakt de beelden die ik net be-schreven heb. De bijna kinderlijke blijheid die me overvalt is moeilijk te beschrijven. De serie autootjes voorzien van allerlei soorten kapsels zijn dan ook bijna kin-derachtig, maar als ze worden geplaatst tussen het andere werk krijgt het zijn eigen functie.De latere werken zijn door hun doorge-voerde abstracties hun eigen leven gaan leiden, wat resulteert in een vaak sublieme eigen vorm. Het knappe is dat bij de met purschuim bewerkte kale chassis van een auto een geheel eigen beeld wordt geschapen: het is in wezen een kleine ingreep in zijn oorspronkelijke vorm wat resulteert in een optimaal effect.De placenta met de embryo erin maakt weer zijn eigen beeld; het gebruik van het dunne materiaal versterkt het wonderlijke gegeven en wekt op een bepaalde manier ontroering op.

Kortom: de banale werkelijkheid van de auto wordt in de wereld van Mooij als poë-tisch schoonheid weer gegeven.

Het sterkste vind ik als Mooij de geestig-heid bijna heeft weggepoetst, dan komt er weer een nog wonderlijker beeld naar vo-ren. Ik vind Mooij hier op zijn top, bijvoor-beeld met zijn rubberen vel-auto; dit werk kan zich meten met het beste auto design van bijvoorbeeld Bertone of de kunstenaar Edward Kienholz.

auto _mIchIel romeyn

1189.81237

You might think that children are the only ones who see objects as being human or as somehow having a human side. But really we’re all apt to attribute human traits to certain things, or for example to have seen Rotterdam’s Erasmus Bridge as a kind of giant swing when it started swaying back and forth due to a design flaw. And of course people were quick to come up with nicknames for the new ING Bank head-quarters beside the A10 Motorway: clap skate, clubfoot or dust buster.

I’ve realised that I still tend to do that too – especially when it comes to cars – and that probably comes from my need to ap-proach the world around me as if I were living in a comic strip, to continue to see life as some kind of awesome adventure. The police officer is the cowboy, I am the Indian; our German teacher was always the Nazi. A female German teacher be-came exciting when I imagined her in front of her bedroom mirror with stiletto heels and a riding whip. (That was all a bit later.) Fortunately I managed to outgrow that.

From the backseat of my parents’ car, we could identify any automobile brand without fail – and from a long way off. Cars apparently have such specific shapes that they automatically distinguish themselves from all the others. As a boy I saw cars as being portraits, like paintings of individual people. And I even attributed character traits to them based on things like the shape of the headlights and how the head-lights were positioned in the bodywork.

My Aunt Corrie looked just like a Ford Cortina, for example. The Ford Cortina had a rather frumpy English design. With its gradually hanging bonnet and its elon-gated grill – but especially with its shade of light blue and its caramel-coloured fake leather seats – it gave the impression of

being severely priggish, although without having any real authority. On the back were these round red rear lights, each one divided into three equal sections by a little chrome frame. Yes, I saw my Aunt Corrie as a Ford Cortina. I could look at her end-lessly, the way she sat there next to Uncle Frank during our family visits.

When I read that the Cortina also came in a racing model, tuned by the English rac-ing brand Lotus, and that it won prize after prize at Silverstone Circuit – she was invin-cible in her class – the esteem I had for my aunt gradually increased. I even began to think of her as being somehow sexy. Luck-ily I got over that soon enough.

Every Opel Kadett that you’d see, without exception, would be sitting at a Formica folding table in front of its Kip caravan – in-variably wearing beige shorts, terry-cloth socks and massive grey stitched sandals, with a face that said: just-try-and-get-me-to-move.

It was with great respect that we would watch as the Rover dusted the asphalt like a velvet glove and then drove slowly, with a natural arrogance, into its garage, to be closed off by a hydraulic door, secluded once again from everyone else on the road.

The clowns at the circus were quick to understand: children see their little car as a living companion. During the show in the ring – if it was any good at least – the little car would be completely demolished. Kids would be sobbing, with the clowns pretending to cry along with them; their little companion scattered in pieces across the sawdust of the circus ring. Those cars were never of a particular brand, which somehow had a calming effect. Disney also discovered that it was a good way to

win over the hearts of little ones: Herbie the Volkswagen was a living creature made of metal.

I am standing beside Olaf Mooij in his Rot-terdam studio. He makes the sculptures that I have just described. The almost childlike joy that overcomes me is hard to describe. The series of little cars adorned with a variety of different hairdos are in-deed almost childish, but when considered alongside his other work, they clearly have their own role.

As Mooij has taken his abstractions further, his later works have started to lead lives of their own, resulting in what are often sublime forms. The amazing thing is that by adding PUR foam to a bare automobile chassis, he has managed to create an entirely new form: it is an optimal effect resulting from what was essentially a minor change to its original shape. The placenta containing the embryo is another image all its own; the use of the thin material reinforces the amazing theme, giving it a certain poignancy. In short: the banality of cars is given a poetic beauty again in Mooij’s world.

Mooij is at his strongest, I think, when he manages to polish away the wittiness almost entirely, as that draws out an even more amazing image. That is where I think he is at is best, for example with his car with the rubber skin. That piece can hold its own with the best cars designed by a Bertone or the artist Edward Kienholz.

car _mIchIel romeyn

1189.81237

99 00 01 02 03 04 05 06

07

08

0

9

1

0

1 1 8 9 8 1 2 3 7

1189.81237

olaf mooIJ | 23-06-1958rotterdam

aKademIe van beeldende Kunsten, rotterdam, 1977 - 1983

99 00 01 02 03 04 05 06

07

08

0

9

1

0

opdrachten en schetsontWerpen _commIssIons

1999 _ Beeld op het dak van de basisschool Het Galjoen, Den Haag.

2000 _ Beeld op het dak van Artcity, Winnipeg, Canada. _ Inrichting van de Schouwburg voor

“Geen Daden Maar Woorden” Rotterdam.

2001 _ Schetsontwerp voor een mobiele presentatie- ruimte, CBK Rotterdam.

_ Zap Mobiel voor “Zap Nation Tour", Rotterdam. _ Zap Talk Mobiel voor “September in Rotterdam”,

Rotterdam.

2002 _ Project “De Rode Ruiten Tram” voor de RET, CBK Rotterdam.

_ Beeld “De Malle Molen Van Deze Tijd” op rotonde in Enschede.

2003 _ Jongerenproject “Mobiel Extravaganza”, Delft. _ Vormgeving “On/Off Feest”, Lantaren, Rotterdam. _ Campingatelier op camping de Bonte Vlucht,

Utrecht. _ Jongerenproject “A Sweet Car Named...”,

Zaandam.

2004 _ Schetsontwerp voor een mobiele kunstruimte, Hendrik Ido Ambacht.

_ Decor voor theatervoorsteling “Less than Zero”, Rotterdam.

_ Schetsontwerp voor paaltje Deelgemeente Feyenoord, Rotterdam.

_ Hangobject voor het Veenlanden College, Vinkeveen.

_ Schetsontwerp voor een fontein Koopmans- plein, Assen.

_ Schetsontwerp voor een brugleuning, Hoorn.

2005 _ Schetsontwerp voor het Mathenesserplein, Rotterdam.

_ Beeld voor het Jan Kortplein, Hilversum. _ Schetsontwerp voor kunstwerk “Over de Dijk”,

Middelburg. _ Schetsontwerp voor rotonde Beukelsweg,

Rotterdam.

2006 _ Schetsontwerp voor hekwerk bij school, Nieuwegein.

_ Plan van aanpak voor multiculturele stadstafel, Alkmaar.

_ Schetsontwerp voor MFA-oost, Maassluis.

2007 _ Beeld voor Brede school, Arnhem.

2008 _ Beeld voor Brede school, Melick. _ Schetsontwerp voor wijkgebouw, Beilen. _ Schetsontwerp voor project zwerfvuil, Assen. _ Schetsopdracht tijdelijk kunstwerk voor in de

binnenstad, Nieuwegein.

2009 _ Beeld voor Brede school, Almelo. _ Schetsontwerp voor Hoornwijck, Rijswijk.

2010 _ Schetsontwerp voor zorgwijk, Tegelen.

solo

1999 _ Galeria AELE (Galeria Evelyn Botella), “Piratenwagens”, Madrid, Spanje.

2001 _ Leo Kamen Galley, “Haircars”, Toronto, Canada. _ Nydesignroom, “Haircars”, New York, USA.

2002 _ BuroDijkstra presenteert, “Haircars en de DJ Mobiel”, Fanshop, Amsterdam.

2004 _ Galleria Trinta, Santiago de Compastella, Spanje.

2005 _ Vitrine CBK, “Van Haarauto tot Geluidsschoen”, Rotterdam.

2006 _ BuroDijkstra Art Gallery, “Start the car”, Rotterdam. _ Artstatment, “Model Haircars”, Hong Kong. _ Festival Walk, “Realsize Haircars and the DJ

Mobile”, Hong Kong. _ Hudson Museum, “When Nature Takes Over”,

Rotterdam.2007 _ BuroDijkstra Art Gallery, “What‘s On A Man’s

Mind”, Rotterdam. _ Museum Hilversum, ”I love Hillywood”, Hilversum.

2008 _ BuroDijkstra Privateviewingspace, “Brainstorm”, Amsterdam.

_ Galerie Petra Nosterheide Eycke, “What‘s On A Man’s Mind”, Nettetal, Duitsland.

_ Odapark, Lost in Wonder “What's On A Man's Mind”, Venray.

_ BuroDijkstra Art Gallery, “Objects, Sculptures and Prints”, Rotterdam.

_ Galerie de Meerse, “What's On A Man's Mind”, Hoofdorp.

2009 _ Galeria Evelyn Botella, “What's On A Man's Mind”, Madrid, Spanje.

_ Tent, “Before and After”, Rotterdam. _ Walzwerk, “Nichts ist wie es scheint”,

Pullheim, Keulen, Duitsland. _ BuroDijkstra Art Gallery, Preview Berlin, Duitsland.

2010 _ Dagmar De Pooter Gallery, “It is what it was/is”, Antwerpen, België.

_ BuroDijkstra Art Gallery “Relics of a Bygone Era”, Rotterdam.

_ BuroDijkstra Art Gallery, Art Amsterdam 2010, Amsterdam.

groep_group

1999 _ Ludwig Forum, presentatie Kunstcentrum Sittard, Aken, Duitsland.

_ Galeria Aele, ARCO, Madrid, Spanje. _ CBK Rotterdam, Uitwisseling Rotterdam-Hull,

Hull, Groot-Brittannië. _ Uitmarkt, presentatie DJ Mobiel met 2 Many DJ’s,

Rotterdam. _ September Rotterdam, 2000 Beats, Rotterdam.

2000 _ CBK Deventer, De Lach-en-de Kunst, Deventer. _ Leo Kamen Gallery, Four dutch artist, Toronto, Canada.

_ Stroom, Dubbel Talenten, Den Haag _ Gallery Art Mur, The Fashion Statement, Montreal, Canada.

2001 _ Zilt beelden route, Hoek van Holland. _ CBK ism Lantaren Venster, Rotterdams Fabrikaat,

Rotterdam. _ Ruimte Bezetten, Stadhuis Rotterdam.

2002 _ Galleria Aele (Galeria Evelyn Botella), ARCO Openspaces, Madrid, Spanje.

_ Galleria Aele (Galeria Evelyn Botella), ARCO, Madrid, Spanje.

_ Gallery Art Mur, Vehiculte, Montreal, Canada.

2003 _ Galleria Aele (Galeria Evelyn Botella), ARCO, Madrid, Spanje.

_ Campingateliers, Provincie Utrecht. _ “A Sweet Car Named...”, Zaandam.

2004 _ W139, presentatie voor Amsterdamprijs voor de Kunsten, Schouwburg, Amsterdam.

_ CBK, Het dak er af, Rotterdam. _ Cultuurnacht Den Haag.

2005 _ Bienale Beerse, België. _ Motel Mozaique, Slapen in een kunstwerk,

Rotterdam. _ Mijn Domein 1, Vlissingen. _ Galeria Aele (Galeria Evelyn Botella), Zomertentoonstelling, Madrid, Spanje.

2006 _ Galleria Aele (Galeria Evelyn Botella), ARCO, Madrid, Spanje.

_ Aningahof. Zwolle. _ De Wereld van Witte de With, Rotterdam. _ Todays Art Festival, Den Haag. _ Artstore, Rotterdam. _ VHGD, FLOSSdrive, Leeuwarden. _ TAC expo, Designweek, Eindhoven. _ Museum de Lakenhal, Brains Unlimited, Leiden. _ BuroDijkstra Art Gallery, One Year One Peace,

Rotterdam.

2007 _ Galerie Petra Nosterheide Eycke, Nederland 3D, Nettental, Duitsland.

_ BuroDijkstra Art Gallery, Art Amsterdam 2007, Amsterdam.

_ BuroDijkstra Art Gallery, De 99 tot 999 Euro Show, Rotterdam.

2008 _ BuroDijkstra Art Gallery, Art Amsterdam 2008, Amsterdam.

_ Beeldenbiënnale Beerse, België. _ Galerie de Meerse, Beeldentuin, Hoofddorp. _ Galerie de Meerse, Art in mobile, Hoofddorp. _ Aningahof, Zwolle. _ Internationale Ausstellung Nordart 2008,

Budelsdorf, Duitsland. _ Stedelijk Museum Schiedam, Kunst uit Huis IV

Otto L. Schaap, Schiedam. _ GAD Gallery, Harbourlights, Oslo.

2009 _ Hudson Museum, Tupajumi Goes Miami, Rotterdam.

_ BuroDijkstra Art Gallery, Art Amsterdam 2009, Amsterdam.

_ Gorcums Museum, AUTOmobiel – van Heilige Koe tot Zondebok, Gorinchem.

_ Co-Prosperity Sphere, Trendbeheer meets Proximity #4, Chigago, USA.

2010 _ Co-Prosperity Sphere, Tupajumi Foundation, Cabin Fever Show, Chigago, USA.

_ BuroDijkstra Art Gallery, 4 jaar BuroDijkstra, Rotterdam.

_ De Zwarte Ruiter, Dead Darlings Master Piece, Rotterdam.

_ Galeria Evelyn Botella, ARCO, Madrid, Spanje.