11 ulusal kongre kitabı

11.ULUSALTURZMKONGRES25ARALIK2010,KUADASI Editr Yrd. Do. Dr. Osman Eralp OLAKOLU

Ankara, 2010

DETAY YAYINLARI 1. Bask ISBN Yaync Sertifika No

: 384 : Kasm 2010 : 978-605-5681-95-1 : 13188

Copyright Detay Anatolia Akademik Yaynclk Ltd. ti.Her hakk sakldr. Yazarndan ve yaynevinden yazl izin alnmakszn bu kitabn fotokopi veya dier yollarla ksmen veya tamamen oaltlmas, baslmas ve yaynlanmas yasaktr. Aksine davran, 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Trk Ticaret Kanunu gereince 2 yldan 6 yla kadar para cezasna evrilemeyen hapis, 10 bin TLden 150 bin TLye kadar para cezalar ile fotokopi ve basm aletlerine el konulmasn gerektirir.

Dizgi Kapak Bask ve Cilt

: Detay Yaynclk : Detay Yaynclk : Szkesen Matbaaclk

GENEL DAITIM ve STEME ADRES DETAY ANATOLIA AKADEMK YAYINCILIK LTD. T. Adakale Sokak No: 14/1 Kzlay/ANKARA Tel : (0.312) 434 09 49 Faks: (0.312) 434 31 42 Web: www.detayyayin.com.tr e-posta: [email protected]

NDEKLER

rgtsel Vatandalk Davran Cinsiyete Gre Farkllk Gsterir Mi? Otel letmeleri Asndan Bir Deerlendirme ....................................................................... 1 Do. Dr. Alptekin Skmen, Yasin Boylu Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas Sektr Bilanolar Yardmyla Oteller ve Lokantalar Sektrnn Finansman Kararlarnn ncelenmesi........................... 14 Yrd.Do.Dr. Erdin KARADENZ, r.Gr.Dr. Serkan Ylmaz KANDIR, Prof.Dr. Yldrm Beyazt NAL, Yrd.Do.Dr. mer SKENDEROLU Be Yldzl Otel letmelerinde Hrszlk Sorunsal: Antalya-Kundu rnei ..................... 26 Ar.Gr. Aylin AKTA ALAN, Yrd.Do.Dr. V. Rya EHTYAR, Ar.Gr. Ece MR rgtsel Balln gren Baarm zerindeki Etkisi: Antalyadaki A Grubu Seyahat Acentesi alanlar zerine Bir Aratrma ..................... 34 Prof. Dr. Ahmet AKTA, r. Gr. Burcu GK Trkiyeye Ynelik Turizm Talebini Etkileyen Faktrlerin Panel Veri Yntemiyle Analiz Edilmesi ..................................................................................................... 44 Yrd. Do. Dr. akir GRM, smet GER Eko-Gastronomi Ve Srdrlebilirlik .................................................................................... 57 Do. Dr. H. Rdvan YURTSEVEN, Ara. Gr. Ozan KAYA Otel letmeleri grenlerinin Bak Asyla Hizmetii Eitim Uygulamalarnn Deerlendirilmesi ........................................................................................ 66 Yrd.Do.Dr. Elbeyi PELT, Ebru DEMR Deiim Ynetiminde Dnmc Liderlik ve Hizmetkar Liderlik ..................................... 80 r. Gr. SAMET EVK, Prof. Dr. Meryem AKOLAN KOZAK Gvenlik Personelinin Yabanc Turistlere Ynelik Etik Yaklamlarnn Belirlenmesi zerine Bir Aratrma........................................................................................ 88 Ahmet NCEL, Do. Dr. Mehmet SARIIIK Balkesirde Yabanc Turistlerin Hastane Bavurularnn Deerlendirilmesi.................... 100 r.Gr. Banu YILDIZ niversite rencilerinin alma Hayatnda Karlaabilecekler Cinsiyete Dayal Ayrmcl Alglamalarna Ynelik Bir Aratrma .................................................. 111 Yrd. Do. Dr. Kamil UNUR, Yeliz ULUSAN Turizm rencilerinin Staj Sonras Sektrde alma Koullar Hakkndaki Dncelerinin ve Memnuniyetlerinin Belirlenmesi ............................................................. 115 Ar. Gr. Osman ULHA

iv

11. ULUSAL TURZM KONGRES 2-5 ARALIK 2010, KUADASI

Turizm Meslek Lisesi rencilerinin znel yi Olu Dzeylerine likin Bir Uygulama; Kuadas rnei................................................................................. 128 Ylmaz AKGNDZ, r. Gr. vn BARDAKOLU Turizm Lisans Eitimi Veren Yksek retim Kurumu Yneticilerinin Liderlik Davranlarnn retim Elemanlarnn rgtsel Ballna Etkisi ................... 141 Dr. Arzu GRDOAN, Do. Dr. enol AVU Yiyecek ecek letmelerinde Gda Gvenlii: Adana ve Mersin llerinde Faaliyet Gsteren Restoran letmelerine Ynelik Bir Aratrma ve Sonular ............................... 154 Oya YILDIRIM, Derya KAYA, Do. Dr. Kemal BRDR Turizm letmelerinde Duygularn Ynetimi Sorunu ........................................................... 169 Dr. Erol DURAN, Do. Dr. Murat GM Srdrlebilir Turistik rn Olarak Trkmen Kltr: anakkale rnei.................... 180 Dr. Erol DURAN Liderlik Davranlar ve Tatmini Arasndaki liki: Marmarisde Faaliyet Gsteren Be Yldzl Otel letmelerinde Uygulama............................................................ 193 r. Gr. Taner DALGIN, Yrd. Do. Dr. Cafer TOPALOLU Troia Tarihi Milli Parkndaki Turizm Potansiyelinin Swot Analizi ile Deerlendirilmesi ..................................................................................................................... 203 Zhal NAYET, Yrd. Do. Dr. Cengiz AKBULAK Personel Glendiremenin Tkenmilik Sendromu zerine Etkileri: Seyahat Acentalarnda Bir Aratrma.................................................................................... 214 Zeynep ASLAN, Do. Dr. Orhan BATMAN Destinasyon Kalitesi: Ab Vatanda kinci Konut Sakinleri Alanya rnei ...................... 226 Prof. Dr. Kurban NLNEN, Dr. Hrriyet MEN Turizmin Trkiye Ekonomisindeki Yeri................................................................................ 239 r.Gr. Diler DEMRTA Kresel Ekonomik Krizin Trk Turizm Sektrne Etkileri................................................ 250 Yrd. Do. Dr. Aziz BOSTAN, r. Gr. Dr. Serap RT KELLEC, r. Gr. Nurcan SKLM Yiyecek ecek letme Yneticilerinin Liderlik Tiplerine Bak Alarnn Belirlenmesine Ynelik Bir Aratrma................................................................................... 262 Do. Dr. Mehmet SARIIIK, Osman TAAR, Aydn NAL niversite rencilerinin Staj Srasnda Yaadklar Sorunlar ve Stajdan Sonra Meslee Bak Alarn lmeye Ynelik Grgl Bir Aratrma ....................................... 275 r. Gr. Dr. Mehmet KALI, Yrd. Do. Dr. M.Ouzhan LBAN, Nurten AYDEMR Konaklama Sektrnde Duygusal Emek zerine Karlatrmal Bir Aratrma ............. 290 Yrd. Do. Dr. Umut AVCI, Yrd. Do. Dr. Burhan KILI

NDEKLER

v

Reklam Ne Syler, Tketici Ne Anlar? .................................................................................. 302 Ar. Gr. Dr. Yasin BLM, Prof.Dr. Atila YKSEL, r. Gr. Mebrure BOYDEMR BLM Turizm Eitimi Alan rencilerin Eitim Memnuniyetlerinin ve Gelecee Ynelik Bak Alarnn Belirlemesine Ynelik Bir Aratrma .......................................... 312 Ar.Gr. Furkan BALTACI, Ar.Gr. Engin NGREN Turizm Olgusunda Yerel Gndem 21 Uygulamalar zerine Bir Aratrma..................... 324 Prof. Dr. Yksel ZTRK, r. Gr. Nurettin AYAZ Fast-Food Yiyecek-ecek letmeleri ile Slow-Food Yiyecek-ecek letmeleri Arasndaki Tedariki Seim Kriterleri Kullanm Eilimleri Asndan Benzerliklerinin ve Farkllklarnn Aratrlmas (zmir Yresinde Bir Aratrma)..................................... 334 Prof. Dr. Cevdet AVCIKURT, Ar. Gr. Mehmet SARIOLAN, Beril AYLI, Uur SAYLAN Turizm ve G likisi: 1998-2007 Trkiye rnei............................................................... 345 Yrd. Do. Dr. Sabriye ELK UUZ Turizm Alannda Eitim Gren rencilerin Kariyer Hedefleri: n Lisans rencileri zerine Bir Aratrma ...................................................................... 351 r. Gr. Gney ETN GRKAN, Yrd. Do. Dr. Dilek DNMEZ, Prof. Dr. Derman KKALTAN Turizmde Tketici ikayetleri ve Yerli Turistlerin nternet Ortamndaki ikayetlerinin Satnalma Kararlarna Etkileri...................................................................... 364 Yrd.Do.Dr. imal AYMANKUY Alglanan rgtsel Adalet ve rgtsel Sinizm likisi: Ankaradaki 4 ve 5 Yldzl Otel letmeleri zerine Bir Aratrma ................................... 379 Yrd. Do. Dr. Mehmet ALTINZ, r. Gr. Serdar P, r. Gr. Ferda KERVANCI Otel letmeleri Tedarikilerle likilerini Hangi Faktrleri Dikkate Alarak Gelitiriyorlar?............................................................................................................ 398 Do. Dr. M. Selami YILDIZ, r. Gr. Yunus Emre TAGT, Caner GL Otel Yneticilerinin Bilgi Ynetimi Hakkndaki Alglarnn Demografik Deikenler Asndan ncelenmesi: Antalyadaki Be Yldzl Otellerde Bir Aratrma....................... 407 Prof. Dr. Bahar TANER, r. Gr. brahim Alpay YILMAZ Konaklama letmelerinde Kurumsal tibar Ynetimi Ve lek Gelitirilmesi: Ankarada Otel letmeleri zerine Uygulama ..................................................................... 418 Prof. Dr. Yksel ZTRK, r. Gr. Serdar P, r. Gr. Selen YILMAZ Akakoca Daki Kamp Ve Karavan Turizminin ncelenmesine Ynelik Nitel Bir Aratrma: Tezel Camping rnei ......................................................................... 437 Ayegl IIK, Yrd. Do. Dr. zzet KILIN Global Ekonomik Krizin Konaklama letmelerinin Finansman Kararlarna Etkileri: stanbul li Alan Aratrmas .................................................................................................. 445 Yrd. Do. Dr. Burhanettin ZENGN, Ara. Gr. Ltfi Mustafa EN, Osman TAAR

vi


Turizm letmelerinin Finansman Tekniklerini Kullanm: zmir li ve lelerinde Bir Uygulama .................................................................................... 459 Yrd. Do. Dr. Mehmet Akif NC, Ar. Gr. stemi MLEK, Ar. Gr. Muammer MESC, Erhan COKUN Stratejik Vizyon Balamnda Be Yldzl Otellerin Vizyon fadelerinin Deerlendirilmesi ..................................................................................................................... 478 Yrd. Do.Dr. zzet KILIN, Ara. Gr. Sleyman ARA, Emrah ZTRK Liderlik Tarzlar le Liderlerin Rekabet ve Deiim Ynl Stratejik Tercihleri Arasndaki liki: stanbuldaki 4 ve 5 Yldzl Otel letmelerinde Bir Aratrma ........... 490 Yrd. Do. Dr. Arif GNGR, r. Gr. Yunus Emre TAGT, Sedat ELK Turistleri Etkinliklere Ynelten Motivasyonlar: zmir li Yerel Ynetimler zerine Bir Aratrma............................................................................................................. 505 Ar. Gr. Aye ELK, Uzm. Zeynep GMEN Otel letmelerine likin Sosyal Alardaki Kullanc Yorumlarnn Deerlendirilmesi ..................................................................................................................... 517 Yrd. Do. Dr. Ali YAYLI, r. Gr. Murat BAYRAM 2009 Kresel Ekonomik Krizinin Trkiye Otelcilik Sektrne Etkileri: stanbul li Alan Aratrmas .................................................................................................. 528 Ar. Gr. Didar SARI, Prof. Dr. Muhsin HALS Turizm letmelerinde HACCP Uygulamalar: Marmara ve Ege Blgesi rnei ............. 542 Hasibe YAZIT, Derya DEMRDELEN Turizm Sivil Toplum Kurulular (STK) ve Turizm letmelerinin Bu STKna Bak zerine Bir Aratrma: Fethiye rnei...................................................................... 554 Okut. Cengiz GK, Yrd.Do.Dr. Yaar SARI grenler Asndan Psikolojik Szleme hlalleri ve rgtsel Ballk zerine Etkisi: Drt ve Be Yldzl Otel letmeleri rnei .............................................................. 564 Ceyda Melek CESEROLU, Yrd. Do. Dr. ule AYDIN TKELTRK, r. Gr. Bahattin HAMARAT Alglanan Adalette rgtsel Sessizlik Davrannn Kariyer Beklentisine Etkisi............... 577 Yrd. Do. Dr. Mahmut DEMR Tatil Satnalma Srecinde sel Bilginin Alternatiflerin Deerlendirilmesine Etkisi......... 590 Dr. irvan en DEMR Turistlere Ynelik Sular: Antalyaya Gelen Turistler zerinde Bir Aratrma............... 602 Prof. Dr. Cevdet AVCIKURT, Ara. Gr. Bayram AHN, Ara. Gr. Seda AHN Bir Destinasyon Olarak zmirde Turizm Sorunlar ve zm nerileri: Otel Yneticileri Tarafndan Bir Deerlendirme .................................................................. 620 Yrd. Do. Dr. Oktay EMR, Ar. Gr. Esra GL YILMAZ

NDEKLER

vii

stanbulda Faaliyet Gsteren Seyahat Acentalarnn Otel letmeleriyle Karlatklar Pazarlama Etii le lgili Sorunlar zerine Bir Aratrma......................... 634 Prof. Dr. Celil AKICI, Do. Dr. smail KIZILIRMAK Turizmin Sosyo-Ekonomik-evresel Etkileri Ve Yerel Halkn Tutumu Arasndaki liki: Akakoca rnei........................................................................................................... 650 r. Gr. Zleyhan BARAN, r. Gr. Yunus Emre TAGT Srdrlebilir Turizm Yaklam inde stanbuldaki 5 Yldzl ok Uluslu Konaklama letmelerinin evre Duyarllnn Deerlendirilmesi .................................... 664 Prof. Dr. Mithat Zeki DNER, Ara. Gr. Sezgi GEDK Turizm rencilerinin Bak Asyla Akademisyen maj.................................................. 684 Yrd. Do. Dr. lker OLAKOLU, Ar. Gr. Hakan ATAY, Hatice YILDIRIM, erife YAZGAN CBS Tabanl Tanmaz Kltr ve Tabiat Varlklar Envanteri........................................... 696 Yrd. Do. Dr. Derya ZTRK, r. Gr. Erdem E. MARA, Yrd. Do. Dr. Aziz MAN, Yrd. Do. Dr. Yasemin MAN Antalyaya Tatile Gelen Trk, Alman ve Rus Ailelerin Tatil Kararlarnda Aile yelerinin Rol zerine Bir Aratrma ......................................................................... 708 Prof. Dr. Celil AKICI, r. Gr. Vedat YTOLU Mersin niversitesi Turizm letmecilii ve Otelcilik Yksekokulu rencileri Gzyle Turizm Sektr gc Sorunlar zerine Bir Aratrma..................................... 720 Prof. Dr. Celil AKICI, Yrd. Do. Dr. Kamil UNUR, Ara. Gr. Beril DNMEZ Turizmin evresel Etkileri Konusunda Yerel Halkn Tutumlar Kuadas rnei .......... 733 Neslihan DAL, Sultan BAYSAN Gnl Ne Kahve ster Ne Kahvehane, Gnl Holuk ster Kahve Bahane: Olgun Turistlerin Alg Yaplandrlar zerine Keifsel Bir alma................................ 743 Yrd. Do. Dr. Gknil Nur KOAK 10.Ulusal Turizm Kongresininrenci Alglar zerine Etkileri ........................................ 756 Yrd. Do. Dr. Kamil UNUR, r. Gr. Alper DURAN, r Gr. Erdin BALLI Otel letmelerinde Yneticilerin Liderlik Tarz zerine Bir Aratrma............................ 770 Do.Dr. Asm SALDAMLI, Do.Dr. nal H. ZDEN Otel letmelerinde Pazarlama Arac Olarak Veri Madenciliinin Kullanm ................... 784 Yrd.Do.Dr.Glnur KARAKA TANDOAN, Yrd.Do.Dr.Dilek TETK Replerin Hogeldiniz Toplantlarndaki Sat Performansnn Bireysel zellikler Asndan Kuadasna Gelen Turistler Tarafndan Deerlendirilmesi.............................. 794 Yrd. Do. Dr. Osman Eralp OLAKOLU, Ar. Gr. Ergn EFEND WELLNESS&SPA Yneticileri Profili Ve Eitim Programlar Deerlendirmesi ............. 803 Glseren ETN, Yrd. Do. Dr. Osman E. OLAKOLU

viii


Turizm letmelerinde novasyon: stanbul'daki 5 Yldzl Konaklama letmelerinde Bir Aratrma.................................................................................................. 817 Yrd. Do. Dr. mer L. MET, r. Gr. Ahmet VATAN Kuadas ve Didimdeki A Grubu Seyahat Acentalarnda alan grenleri Etik D Davrana Ynelten Faktrler................................................................................. 835 Yrd. Do. Dr. Zehra EGE, Betl AKYOL Trkiyede kinci Konut Kavram ve Ayvalkta kinci Konutlar zerinde Yaplan Aratrma Inda Bir Pazarlama Model nerisi ................................................................ 847 Yrd.Do.Dr.Ayhan GKENZ, Yrd.Do.Dr.Yakup DN, r.Gr.Hayri TAKIR Uluslararas Ticaret ve D Turizm likisi............................................................................ 873 Yrd. Do. Dr. Sabriye ELK UUZ, Yrd. Do. Dr. Ferhat TOPBA, Yrd. Do. Dr. smet KAYA Nevehir linde Bulunan Seyahat Acentalarnn TRSABtan Memnuniyet ve Beklentilerini Belirlemeye Ynelik Bir Alan Aratrmas .................................................... 879 Okutman Nihat EMEC, Do. Dr. Kemal BRDR Taraklnn Turizm Potansiyeli Nasl Gelitirilebilir? (Poster Bildiri)................................ 890 r. Gr. Serkan ENGL, Yrd. Do. Dr. Ouz TRKAY

RGTSEL VATANDALIK DAVRANII CNSYETE GRE FARKLILIK GSTERR M? OTEL LETMELER AISINDAN BR DEERLENDRME Do. Dr. Alptekin Skmen1 Yasin Boylu2 ZET amzda rgtler, gnlk hayatmzda nemli roller stlenmekte ve bir bakma toplum, rgtler bileiminden olumaktadr. Kreselleme ve rekabet gibi olgular, rgtleri farkl ve yeni araylara gtrmekte, bu durum da, beraberinde rgt alanlarnn daha farkl sorumluluk ve performans gstermelerini gerektirmektedir. Son yllarda ynetim literatrnde zerinde fazla allan konulardan birisi olan rgtsel vatandalk kavramnn da, igrenlerin rgt faaliyetlerinin etkinlii ve verimlilii asndan nem tad ifade edilmektedir. Bu kapsamda Ankaradaki otel iletmelerinin snr departmanlarnda gerekletirilen almada, rgtsel vatandalk davrannn otel igrenleri tarafndan ne derece benimsendii ve gsterilen davranlarn cinsiyete gre farkllk gsterip gstermedii incelenmi, birtakm yararl bulgulara ulalmtr. Buna gre, incelenen otel iletmelerinde alan igrenler, rgtsel vatandalk davranlar gstermekte ve bu davranlar igrenlerin cinsiyetine gre farkllamaktadr. Anahtar Kelimeler: rgtsel Vatandalk Davran, rgtsel Vatandalk Davran Boyutlar, Otel letmeleri 1.GR lk olarak Dennis Organ ve arkadalar tarafndan 1980li yllarda kullanlan rgtsel vatandalk davran (VD), rgtn biimsel dl sistemince ak ve dorudan tanmlanmayan, buna karn bir btn olarak ele alndnda rgtn faaliyetlerini verimli bir ekilde yerine getirmesine yardmc olan gnllle dayal davranlardr (Organ, 1988). Dier bir tanma gre rgtsel vatandalk davran, igrenin rgtn biimsel yolla belirledii zorunluluklarn tesine geerek istenenden daha fazlasn yapmasdr (Greenberg ve Baron, 2000). Tanmlarda ortak olan nokta, gnlllktr. Gnlllk kavram ile bu tr davranlarn bireyin rgt iindeki rolnn ve biimsel i tanmnn gerektirdii davranlar olmad ifade edilir (ba, 2000). Bu kapsamda gnlllk, igrenin kendisinden beklenen standart rol davranlarnn tesine gemesidir ve ekstra rol davranlar nem kazanr (Trker ve Artan, 2007). rgtn resmi dl sistemiyle balantl olmayan, igren deerleme sistemi tarafndan llmeyen ve igrenin kendisinden istenenin daha fazlasn yapmasna ynelik gnll rgt davrann ieren bir kavram olduu iin, kimi aratrmaclar tarafndan yi Asker Davran olarak ifade edilmitir (Organ, 1988; Turnipseed, 2002).

1 2

Bakent niversitesi Gazi niversitesi, Ticaret ve Turizm Eitim Fakltesi Turizm letmecilii Eitimi Blm

2


2. RGTSEL VATANDALIK DAVRANILARI VE BOYUTLARI rgt iinde igrenlerin gsterdii rgtsel vatandalk davranlarnn temel olarak iki ekilde ortaya kt grlmektedir (Baron, 1998; Baron, 2000; zdeveciolu, 2003; Basm ve een, 2006): Birinci tr VD, rgtsel yap, uygulamalar ve hedeflere aktif bir ekilde katlm ve katk eklinde ortaya kmaktadr. Bireylerin rgt iin aktif bir ekilde rgt hayatnn iinde yer almas gerekir. Bu tr davran, igrenlerin aktif, alkan ve retken olmasn gerektirir. kinci tr VD ise, zararl davranlardan kanma eklinde ortaya kar ve temel mant, rgte katkda bulunmaktan ziyade zarar vermemektir. gren rgt ii ve rgt d yaamnda, rgtne zarar verebileceini dnd her trl davrantan uzak durur. Nihayetinde gsterilen her iki davran tr de, rgt yararna arzulanr davranlardr. lgili literatr incelendiinde, rgtsel vatandalk davran boyutlarna ynelik net bir uzlamann olmad grlmektedir. Buna ynelik yaplan literatr incelemesi sonucunda 30un zerinde vatandalk davrannn tanmland belirtilmektedir (Podsakoff vd., 2000). Elde edilen verilerden, yaplan boyutlandrmalarn birbirine benzedikleri ve Organn (1988) tanmlamalaryla uyum iinde olduu da ifade edilmektedir (Lepine vd., 2002). Bu almada rgtsel vatandalk davran boyutlar, Organn snflandrmasna paralel olarak be boyutta ele alnacaktr (ba, 2000; Moorman, 1991; Moorman, 1993; Organ, 1998; Podsakof ve Mackenzie, 1994; Alison vd., 2001; Organ, 1997; Organ ve Lingl, 1995; zdeveciolu, 2003; Basm ve een, 2006): 1. Diergamlk/zgecilik (Altruism). rgt iinde i ile ilgili herhangi bir grev ya da sorunda dier bir alana veya alan grubuna yardm etmeyi ieren istee bal davranlardr. rnein, rgte yeni katlan bir igrene ara ve gereleri nasl kullanaca konusunda yardmc olmak veya rahatszlanan bir i arkadann grevini de stlenmek gibi. Vicdanllk (Conscientiousness). grenlerin kendilerinden beklenen asgari rol davrannn tesinde bir rol davran sergilemeleri ve ie devamllk, dzenli alma, dakiklik ve dinlenme zamanlarn yerinde kullanmalardr. rnein, hava artlarna veya nemsiz bir rahatszlna ramen igrenin grevine gelmesi, sk bir denetim olmamasna ramen le aras saatlerine zen gstermesi gibi. Sportmenlik (Sportsmanship). rgt iinde bireyleraras gerginlik yaratabilecek olumsuzluklardan uzak durmaktr. Sorunlar gereksiz yere bytmemeyi, ie ynelik yaknma ve ikayetten uzak durmay ve i arkadalarna saygsz davranmamay rnek olarak sayabiliriz. Nezaket (Courtesy). rgt iinde iblmnden kaynaklanan etkileim iindeki bireylerin olumlu iletiim kurmalarn ifade eder. Bakalarnn ilerini etkileyecek hareketler yapmadan veya kararlar almadan nce onlar bilgilendirmeye ynelik davranlar ierir. nceden bilgi verme, danma ve benzeri davranlar rnek olarak verilebilir. Sivil Erdem/rgtsel Katlm (Civic Virtue). Temel olarak rgt faaliyetlerine aktif ve gnll olarak katlm ierir. Burada igren, rgt etkileyen olaylara kar

2.

3.

4.

5.

RGTSEL VATANDALIK DAVRANII CNSYETE GRE FARKLILIK GSTERR M? OTEL LETMELER AISINDAN

3

kendini sorumlu hisseder, toplantlara ve tartmalara katlr, deiim almalarnda aktif olarak yer alr ve kabul konusunda gayret gsterir. 3.RGTSEL VATANDALIK DAVRANII BELRLEYCLER VE RGT ZERNE ETKLER rgtsel vatandalk davran ile ilgili yaplan ilk aratrmalarda (Smith vd., 1983) bu tr davranlarn temelinde i tatmini olduu ortaya konulmu, daha sonraki yllarda dier belirleyicilerin tespit edilmesi gereklemitir. Buna gre rgtsel vatandalk davrannn rgtsel adalet ile ilikisi (Moorman, 1993; Podsakoff vd., 1996), kiilik ile olan ilikisi (Organ, 1990; Organ ve Lingl, 1995) ve motivasyon ile olan ilikisi (Tang ve brahim, 1998) incelenmitir. rgtsel vatandalk davranlar, bireyler arasnda dayanmay salayarak ve birliktelii artrarak rgtsel performansa katkda bulunur (Organ, 1988; Organ ve Lingl, 1995; Schappe, 1998). Bu tr davranlar, rgte uzun vadeli kalclk ve geliim iin gerekli uyum ve deiimi salar (Basm ve een, 2006). Yaplan aratrmalar sonucunda, rgtsel vatandalk davran gsteren igrenlerin dierlerine gre daha yksek performans sergiledikleri ortaya konulmutur (Moorman, 1993; Netemeyer vd., 1997). Bu tr davranlar, rgt yaamnda igrenlerin i tatminleri, motivasyon dzeyleri, performanslar, moralleri ve rgtsel ballklar ile yakndan ilgilidir (zdeveciolu, 2003). rgtsel vatandalk davran, bireylerin rgt iinde yardmlama eilimlerini artrr (Niehoff ve Moorman, 1993), sorumluluk duygularn gelitirir ve performans dzeylerini etkileyecek pozitif tutum iinde olmalarn salar (Fisher, 1990; Slaugher, 1997; Podsakoff vd., 2000). 4.METODOLOJ Bu aratrmann amac, yaadklar youn temas nedeniyle konuklarn ayn iletmeyi tekrar semesinde kritik roller stlenen snr birim igrenlerinin sergiledikleri rgtsel vatandalk davranlarnn belirlenmesidir. Bu amala aadaki sorulara cevap aranmtr. Otel letmelerinde alan snr birim igrenlerinin; a. rgtsel vatandalk davranlarna ynelik deerlendirmeleri nedir? b. Bu deerlendirmeler, cinsiyetler asndan farkllk gstermekte midir? Durum tespitine ynelik bu almann aratrma grubunu oluturan rneklem, Ankarada faaliyet gsteren be yldzl otel iletmelerinin snr birimlerinde alan igrenlerden olumutur. Aratrma alan olarak Ankarann seilme nedenleri; uygulamada kolaylk ve ulalabilirliktir. Aratrma, Ankarada o dnemlerde faaliyette bulunan toplam on adet be yldzl iletmeden, gerekli izinleri veren drdnde gerekletirilmitir. Snr birimlerinin seilmesinin temel nedeni, igrenlerin konuklarla yaadklar youn temas ve braktklar etkidir. lgili iletmelerde alan snr birim igrenlerinin says 337, aratrmaya katlan ve anket formunu baaryla dolduran igren says ise 147dir. Bu kapsamda seilen yargsal rneklem, aratrma evreninin yaklak % 44n oluturmaktadr. Aratrma verileri, 2009 yl ocak ve ubat aylarnda anket teknii kullanlarak toplanmtr.

4


Aratrmada kullanlan anket formu, Basm ve een (2006) tarafndan iki farkl lein birletirilmesiyle gelitirilen, Trkeye eviri almas yaplan ve iki farkl rneklem zerinde geerlilik ve gvenilirlik almas yaplan formdur. lgili anket formu, Organ (1988) tarafndan ortaya konulan rgtsel vatandalk boyutlaryla uyumlu olarak be temel boyuttan olumaktadr. Yazarlarca oluturulan anket formunda da, orijinaline sadk kalnarak 19 maddeye yer verilmi ve 6l Likert lei kullanlmtr. lein tarafmzdan farkl bir sektrde ve iletme trnde yaplmas nedeniyle geerlilik ve gvenilirlik almalar tekrardan yaplmtr. Elde edilen verinin faktr analizine uygun olup olmadna baklm, bu amala Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve Barlett testi yaplmtr. KMO rneklem uygunluu 0,82 olarak bulunmu, Barlett normal dalm test sonucu da anlaml kmtr (p

11 ulusal kongre kitabı

Documents