10 may...21 चचच त ल प स तक ..... 196 22 र श त ल/जग त ल...

10 MAY पासन सवर िठकाणी उपलबध..

िवतरणासाठी सपकर :

87886396889423333181

सपधार परी�तील सवारिधक पसतीच पसतक आजच खरदी करा

सवलतीचया दरात ऑनलाइन खरदीसाठी िकलक करा

https://www.shop101.com/SimplifiedBooks/simplified-diary-11/7579088247


Simplified Current diary / 5

AZwH«$‘{UH$m

1 राजकीयघडामोडी ................................................................................ 52 आर थिकघडामोडी ................................................................................193 कषीवपयायावरणघडामोडी ................................................................... 394 सरकषणघडामोडी ............................................................................... 505 अतररकषघडामोडी ...............................................................................587 ववजानआणणततरजानघडामोडी ........................................................... 627 परमखनमणका .................................................................................. 708 ननधनवाताया ....................................................................................... 759 कीडाघडामोडी .................................................................................... 7810 परसार ............................................................................................9011 राषटीयघडामोडी ................................................................................ 11212 आतरराषटीयघडामोडी ......................................................................... 11613 नवीनसनमतावआयोग ....................................................................12014 चचचतीलऐवतहाससकवसासवतकघडामोडी ...........................................12815 महतताचअहवाल/ननरचशाक ................................................................ 13316 महतताचररनववशष ............................................................................14517 शासकीययोजनावउपकम ................................................................15218 ससकषपतघडामोडी .................................................................................17119 महतताचवनलायनसया .......................................................................18720 नवीनसनमतावआयोग ...................................................................19521 चचचतीलपसतक ..................................................................................19622 रशातील/जगातीलपरहल ..................................................................200


राजकीय घडामोडी

राजकीय घडामोडी1

लोकसभाननवडणक2019

� 17 वी लोकसभा निवडणक � निवडणक घणारी यतरणा : भारतीय निवडणक आयोग� निवडणक टप : सात � एकण मतदार सघ : 543� बहमतासाठी आवशयक जागा : 272� महाराषटातील मतदारसघ : 48� निवडणक कालावधी : 11 एनरिल त 19 म 2019� मतमोजणी : 23 म 2019� महाराषटात चार टपपपाात निवडणक � ढील राजयात लोकसभा निवडणकीसोबत

नवधािसभा निवडणक :- 1 1 आधर रिदश1 2 नसककिम1 3 अरणाचल रिदश 1 4 ओनडशा � िोदणीकत मतदार : 900 दशलकष � ाच वराात मतदाराचया सखयत वाढ : 8.4 कोटी � 19-18 वयोगटातील मतदाराची सखया : 1.5 कोटी � मतदार कदर : 10 लाख (9 : 2014 लाख1� सवावानधक मतदार असणार मतदार सघ : मलकाजगिरी

(तलािणा)� सवाात कमी मतदार असणार मतदार सघ : लकषदी � या वळी ईवहीएमवर उमदवाराच छायानचतरही असल� एकण िोदनिकत कष : 2294 (2014 – 16871� राषटीय कष : सात � राजय कष : 52 � जगातील सवाात उच मतदाि कदर : ताशीगग (सीती

दरी, नहमाचल रिदश1 (ऊची : 15256 ट1� PWD अप : महाराषटातील नदवयाग मतदाराचया

मदतीसाठी निवडणक आयोगाि ह अ सर कल.

� सोशल मीनडया वयासीठ आनण भारतीय इटरिट आनण मोबाइल सघटिा यािी नहलयादाच निवडणक आयोगाला ऐकचछक ‘आचारसनहता’ सादर कली.

� निवडणक आयोग निवडणकीबाबत जागरकता सरवणयासाठी ‘दश का महा तपयौहार’ हा उकरम राबनवत आह.

� निवडणकीमधय सवाािा सामावि घणयासाठी निवडणक आयोग ‘ एकह ी मतद ा र स टत ा क ाम ा न प ’ (No Voter to be left behind1 ह घोरवाकय वारत आह.

� राजयातील सवावानधक मतदाि कदर असलला मतदार सघ : मावळ लोकसभा मतदार सघ (ण1

गौरी सावत :-� भारतीय निवडणक आयोगाि मबईतील ततीयथी

सामानजक कायवाकतती गौरी सावतची निवडणक दत महणि िमणक कली आह.

� यासह गौरी सावत ही पगहली ततीपपाथी गनवडणक दत ठरली आह.

� ती एकण 12 निवडणक दताकी एक असल.� 2014 मधय नहलयादा सववोचच नयायालयाचया

आदशािसार ततीयथीयािा मतदािाचा अनधकार नमळाला.

निवडणक खरच निरीकषक:-� निवडणक आयोगाि दोि माजी जयषठ सिदी

अनधकाऱयाची लोकसभा निवडणक काळात महाराषटर आगण तागमळनाडसाठी निवडणक खचावावर लकष ठवणयासाठी निरीकषक महणि नियकी कली आह.

� शलदर हााडा याची महाराषटासाठी तर मध महाजन याची तानमळिाडसाठी निरीकषक महणि नियकी करणयात आली आह.

वललोर ललोकसभा मतदारसघ :- � मतदारािा शाच आनमर दाखनवणयाच अिक रिकार

घडलयामळ 18 एनरिल 2019 रोजी वलोर लोकसभा

Simplified Current diary / 6 Simplified Current diary / 7

राजकीय घडामोडीमतदारसघात होणारी निवडणक रदद करणयात आली.

� राषटतीिी मानयता नदलयाि शाचया वारामळ मतदाि रदद कलला हा दशातील पगहला लोकसभा मतदारसाघ ठरला आह.

� तयामळ तनमळिाडमधील एकण 39 मतदारसघाकी 38 मतदारसघामधयच निवडणक ार डली.

निजामाबाद ललोकसभा मतदारसघ :- � 11 एनरिल 2019 रोजी तलगणामधील निझामाबाद

लोकसभा मतदार सघाि मतदाि कदरामधय सवावागधक साखपन ‘M3 ईवहीएम मशीन’ वापरन ‘गिनीज वरडवा रकॉडवा’ची नोद कली आह.

� या लोकसभा मतदार सघात एकण 185 उमदवार निवडणकीचया ररगणात उतरलयामळ M3 (माकक-31 ईवहीएम मशीनस वारणयाचा निणवाय घणयात आला.

� या िवीि रिकारचया M3 मशीिमधय 24 परकारचपा मतपगरिका तसच 284 परकारचपा गवगवध उमदवारााची मागहती ठवता यऊ शकत.

� कोणतयाही निवडणकीतील सबनधत जागसाठी अनधकतम 64 कषा अनधक उमदवार िसतील तवहा ईवहीएम वार योगय ठरतो. तथान, उमदवाराची सखया 64 अनधक असल तर अशावळी ारररक मतनतरका/मतटा याआधार नकवा M3 ईवहीएम मशीिदार मतदाि घयाव लागत.

EVM (Electronic Voting Machine) :-� पगहरपाादा वापर : करळ राजयातील परर या

नवधािसभा मतदारसघात 1982 सालचया ोट निवडणकीत 50 मतदाि कदरावर

� 1998 - नहलयादा राजय नवधािसभा निवडणकीत वार.

� 2004 चया साववानतरक निवडणकीमधय नहलयादाच सणवा दशात वार.

� 1988 साली लोकरितीनिधीतव कायदा, 1951 मधय ‘कलम 61A’ ह िवीि कलम टाकि निवडणक आयोगाला EVM वारणयाचा अनधकार दणयात आला.

� भारतानशवाय भताि आनण िाळमधयही भारताचा ईवहीएम वारला जातो.

� निनमवाती : भारत इलकटटरॉनिकस नलनमटड आनण इलकटटरॉनिकस करॉवोरशि ऑ इनडया

� ईवहीएम वारणयाची नशारस : गदनश िोसवामी सगमती

� एका ईवहीएम मधय कमाल मताची िोदणी : 3840 मत

� एका नमनिटात 5 कषा (तासाभरात 300 कषा अनधक1 अनधक मताची िोद ईवहीएम मधय करता यत िाही.

� एका ईवहीएम वर 16 उमदवाराचीच िाव िमद करता यतात. यारिकार कवळ चार ईवहीएम एकमकास जोडि 64 उमदवाराची िोद करता यत.

� एकमव वगशषट : भारतीय ईवहीएम कोणतयाही िटवककशी जोडता यत िाही नकवा िटवकक नकवा ररमोटदार नियनतरत करता यत िाही.

� उतकााती :- M1 (उतादि – 2006-1989, शवटचा वार – 14 वी लोकसभा1, M2 (उतादि – 12-20061, M3 (उतादि – 2013 ितर1

VVPAT :- � VVPAT - Voter-Verifiable Paper Audit

Trail� या मनशिमळ मतदारािा आण कोणतया कषाचया

उमदवाराला मतदाि कल होत तयाबाबतची एक सली नदसल.

� या मनशिचया सकरीिवर ही सली ‘सात सकद’ नदसल. ितर ती खालील बरॉक समधय डल.

� पगहरपाादा वापर : िोकसि नवधािसभा मतदारसघ (िागालड1 (2013)

� 2017 मधय राजयातील सणवा मतदार सघामधय (401 या मशीिचा वार करणार िोवा ह दशातील पगहल राजप ठरल आह.

� VVPAT चा वार करणार दशातील नहल मोठ राजय - िजरात

निवडणकीनवषयक घटिातमक तरतदी :- � भाग 15 मधील कलम 324 त 329 मधय तरतद � कलम 324 : निवडणक आयोगाची तरतद � कलम 325 : एकच सववासाधारण मतदार यादी


राजकीय घडामोडी� कलम 326 : रिौढ मतदािाचया आधारावर निवडणका

(18 वरष+1 � कलम 327 : निवडणकीबाबत ससदला तरतद

करणयाचा अनधकार � कलम 328 : निवडणकीबाबत राजय नवनधमडळाला

तरतद करणयाचा अनधकार � कलम 329 (अ) : ररसीमि नकवा जागा

वाटासबधी नयायालयात रिशि उकसथत करता यणार िाही.

� कलम 329 (ब) : निवडणकीबाबत रिशि उकसथत करता यतो.

निवडणकीर परकार :- � साववागरिक गनवडणक :- जवहा दशातील सववा िागररक

मतदाि करतात तवहा ती साववानतरक निवडणक असत. � पोट गनवडणक :- एखादा सदसयाि राजीिामा

नदलयामळ नकवा मतय झालयामळ तया ररक जागसाठी जी निवडणक घतली जात ती ोट निवडणक असत.

� मधपावधी गनवडणक :- कालावधी णवा होणयाधीच लोकसभा नकवा नवधािसभा बरखासत होऊ शकत. ररणामी िवीि सभागह असतीतवात यणयासाठी मधयावधी निवडणक घयावी लागत.

भारतीय निवडणक आयलोग :- � कायमसवरी आनण सवततर घटिातमक ससथा � घटिा कलम 324 (11 अतगवात सथाि � रचना :- बहसदसीय ससथा. मखय निवडणक

आयकासह तीि सदसय � निवडणक आयकाची िमणक राषटती करतात � कायवाकाल :- सहा वरष नकवा वयाची 65 वरष � पिार व भतता : सववोचच नयायालयाचया

नयायाधीशासमाि � नहल मखय निवडणक आयक : सकमार सन � एकमव मनहला मखय निवडणक आयक : वही. एस.

रमादवी � सधया मखय निवडणक आयक : सिील अरोरा सिील अरलोरा :- � नडसबर 2018 मधय मखय निवडणक आयकदी

िमणक � दशाच 23 व मखप गनवडणक आपकत

� राजसथाि कडरच 1980 चया बचच आयएएस अनधकारी

� यावती त सपटबर 2017 ासि निवडणक आयक होत.

� मानहती व रिसारण मतरालयात त कौशलय नवकास सनचव होत.

� नवतत मतरालय, काड उदोग मतरालय, नियोजि आयोगातही तयािी काम कल आह.

� त ाच वरष इनडयि एयरलाईनसच अधयकष व वयवसथाकीय सचालक होत.

� 1993-98 या कालावधीत राजसथािचया ततकालीि मखयमतयाच सनचव होत

� 2005-08 या कालावधीत त राजसथािच मखय सनचव होत.

� रिसार भारतीवर सलागार महणिही तयाची िमणक करणयात आली होती.

वपनाकीचदरघोष:परहललोकपाल

� निाकी चदर घोर याची 19 माचवा 2019 रोजी लोकालदी नियकी झाली.

� त सववोचच नयायालयाच निवतत नयायाधीश आहत.� ी. सी. घोर ह दशातील पगहल लोकाल ठरल

आहत.� राषटती रामिाथ कोनवद यािी तयाची िमणक कली.� कापवा : तरिधािाासि त सरकारी कमवाचाऱयायातचया

ातळीवरील भरषाचाराचया तकरारीचा छडा लावण � यासोबतच लोकाल सनमतीवर ढील वयकीची


राजकीय घडामोडीनयानयक व गर-नयानयक सदसय महणि नियकी झाली आह.

गर-नयानयक सदसय :- 1. अचवािा रामसदरम (सशसतर सीमा बलाचया माजी

रिमख12. नदिश कमार जि (महाराषटाच माजी मखय सनचव13. महदर नसग4. इदरजीत रिसाद गौतमनयानयक सदसय :- 1. नया. नदली भोसल2. रिदी कमार मोहाती3. अनभलार कमारी4. अजय कमार नतराठी� गनवड सगमती : तरिधाि िरदर मोदी

(रिमख1,सरनयायाधीश रजि गोगोई, लोकसभचयाअधयकषा सनमतरा महाजि आनण कायदतजजञ मकलरोहतगी

पी.सी. घलोष :- � जनम : 28 म 1952 (कोलकता, कशचम बगाल1� नशकषण : बी.करॉम, एलएलबी� त राषटीय मािवानधकार आयोगाच सदसय होत.� 2017 -2013 : सववोचच नयायालयात नयायाधीश� त कोलकता उचच नयायालयाच नयायाधीश होत.� आधर रिदश उचच नयायालयाच मखय नयायाधीश

महणि घोर यािी काम ानहल. � निाकी चदर याचया राि घोर याचया घराणयातील

ाचवी नढी नयायदािात आह.� घोर याच वडील सभचदर ह कलकतता उचच

नयायालयाच मखय नयायाधीश होत. � घोर याच कटनबय रानहलल हरा चदर घोर ह सदर

नदवाणी अदालत, कलकतताच (18671 नहल भारतीय मखय नयायाधीश ठरल होत.

नया. रजिा परकाश दसाई सनमती:- � लोकाल अधयकषद व सदसयाचया दाची नशारस

करणयासाठी भारत सरकारदारा या आठ सदसयीय शोध सनमतीची सथािा करणयात आली होती.

� सगमतीच सदसप :- नया. सखा राम नसह यादव, अरधती भटाचायवा, रणजीत कमार, लनलत क

ािवार, शबबीर हसि, एस खाडवाला, सयवा रिकाश आनण नकरण कमार

ललोकपाल आनण ललोकायकत कायदा 2013 :- � राजयसभत मजर : 17 नडसबर 2013 � लोकसभत मजर : 18 नडसबर 2013 � राषटतीची सवाकषरी : 1 जािवारी 2014 (रिणव

मखजती1� अमल : 16 जानवारी 2014 � भरषाचार नवरोधी कायदा � लोकपाल : कदर सतरावर � लोकापकत : राजय सतरावर � लोकपाल रचना : एक अधयकष (लोकाल1 आनण

जासतीत जासत 8 सदसय अधयकषासाठी पातरता :

� सववोचच नयायालयाच निवतत सरनयायाधीश नकवा � सववोचच नयायालयाच निवतत नयायाधीश नकवा � भरषाचारनवरोधी धोरण, साववाजनिक रिशासि, दकषता,

नवमा आनण बनकग, कायदा आनण वयवसथाि यासबनधत नकमाि 25 वरष अिभव असणारा तजञ वयकी

सदसयासाठी पातरता :

� नपागपक सदसप : सववोचच नयायालयाच निवतत नयायाधीश नकवा उचच नयायालयाच निवतत मखय नयायाधीश

� िर-नपागपक सदसप : भरषाचारनवरोधी धोरण, साववाजनिक रिशासि, दकषता, नवमा आनण बनकग, कायदा आनण वयवसथाि यासबनधत नकमाि 25 वरष अिभव असणारा तजञ वयकी

� अधष सदसय नयानयक कषतरातील असावत.� गकमान %50 सदसप ह SC/ST/OBC/

अलसखयाक आनण मनहला असावत.अधयकषासाठी अपातरता :

.1 ससद तसच नवधािसभा सदसय

.2 कोणतयाही अराधासाठी दोरी असलली वयकी

.3 45 वरावाकषा कमी वय असलली वयकी

.4 चायत नकवा िगरानलकचा सदसय

.5 साववाजनिक सवति काढि टाकणयात आलली वयकी


आर थिकघडामोडी


आर थिक घडामोडी 2

महाराषटाचनवीनऔदोधगकधोरण

� 6 माचवा 2019 रोजी मखयमतरी दवदर डणवीस यािी जाहीर कल.

� अमलबाजवणी : 1 एगपरल 2019 � कालावधी : ाच वरवा (2019-241� ह महाराषटाच सहाव औदोनगक धोरण आह.� यावती महाराषटाि 1993, 1995, 2001, 2006

आनण 2013 मधय औदोनगक धोरण जाहीर कल होत.

� गमशन : 2025 यात राजयाची अथवावयवसथा एक नटटनलयि अमररकि डरॉलसवा यात वाढनवण

उददष :- � औदोनगक गतवणकीतील आघाडीच सथाि

अबानधत ठवण� सकम, लघ व मधयम उदोगािा रिोतसाहि दऊि

रोजगार निनमवातीची उचच ातळी कायम ठवण� रिादनशकदषटा सतनलत, यावावरण दषटा शाशवत

व सववासमावशक औदोनगक वाढीस रिोतसाहि दण.लकय :- � 2023-24 यात राजयाचया सकल उतननात

‘उतपादन’ कषरिाचा वाटा 25% यात आणण.� तयासाठी उतादि कषतराचया वाढीचा दर 12 त 13%

यात राखण � 10 लाख कोटी रपप एवढा नकमतीची गतवणक

आकनरवात करण � 2023-24 यात 40 लाख लोकासाठी रोजगाराचया

सधी निमावाण करणपरमख तरतदी :- � उभारणयात यणाऱया लघ, मधयम व मोठा उदोगािा

राजय वसत व सवा कराचा 100% रतावा ाच

वराासाठी नमळणार � िवयाि उभारणयात यणाऱया सकम-लघ-मधयम

उदोगािा नहलया तीि वराासाठी वीजदरात रिनत यनिट 50 पस त एक रपपा अशी सवलत दणयात यणार

� 50 कोटी रया यातची गतवणक असलल लघ व मधयम उदोग या नवनवध सवलतीसाठी ातर ठरतील.

� मागासभागातील औदोनगक नवकासाला चालिा दणयासाठी उसमानाबाद, वागशम, िडगचरोली, नादरबार या चार नजलहात यणाऱया रिकलािा सवावानधक सवलती नमळतील.

� महाराषटात जागनतक सतरावरील (सटट ऑ आटवा1 नशखर उदोजकता नवकास ससथा ही मबई महािगर कषतरात कळाबोली गज.रापिड यथ महाराषट राजय लघ उदोग नवकास महामडळाचया जागवर सथाि कली जाईल.

� महाराषट औदोनगक नवकास महामडळ आनण महािगरानलका यासारखया राजय/सथानिक रिानधकरणादार रिदशवाि व कनवहनशि कदर नवकनसत कली जात आहत. महाराषट औदोनगक नवकास महामडळ ससजज रिदशवाि व कनवहनशि कदर नवकनसत करल. ससजज रिदशवाि व कनवहनशि कदराचया नवकासासाठी राजय सरकार आवशयक त सहायय दईल.

जागनतक गतवणक परलोतसाहि पररषदरी सरापिा :

� जागनतक गतवणकदारािी गतवणक करणयास दाखनवललया सवारसयाचा लाभ घणयासाठी राजय शासि मखपमारिी पााचपा अधपकषतखाली जागनतक गतवणक रिोतसाहि रररदची सथािा करल.

� जयात नवनवध कषतरामधय गतवणक आकनरवात


कषीवपयायावरणघडामोडी


कषी व पयायावरण घडामोडी 3

भारतीयसररबन:आतरराषटीयमहतताचपाणळपररश

� भारतीय सदरबिला रामसार करारामधय ‘आतरराषटीय महतवाच ाणथळ रिदश’चा (Wetland of International Importance1 दजावा दणयात आला आह.

� ररॉयल बगाल टायगरच घर असलल सदरबि ह ‘यिसको जागनतक वारसा सथळ’ आनण ‘यिसको नजवावरण राखीव कषतर’ही आह.

� ह दशातील 27 व रामसार कषरि ठरल आह आनण 4,23,000 हकटसवा कषतरासह दशातील सवाात मोठ सारगकषत पाणथळ कषरि आह.

� आतरराषटीय महतवाच ाणथळ रिदशाचा दजावा नमळवणयासाठी लागणाऱया 9 की 4 निकर सदरबिि णवा कल आहत. (9 की कोणतही एक निकर णवा करण आवशयक1

सदरबि :- � भारत व बागलादश मधय सरलल जगातील सवाात

मोठ मगोव जगल� एकण 10,000 चौकीमी की 60% कषतर

बागलादशमधय आह.� दा, मघिा आनण बमहतरा िदीचा नतरभज रिदश.� जगातील सवाात मोठा हररत नतरभज रिदश� 1987 मधय यिसकोचया जागनतक वारसा यादीत

सथािरामसार करार :- � ाणथळ रिदशाचा सजञ वार आनण सरकषणास

रिोतसाहि दणारा आतरराषटीय करार.� इराणमधील शहर रामसार यथ 2 फबवारी 1971

रोजी हा करार सवीकारणयात आला आनण 1975 ासि तो अमलात आला.

� एकाच ररससथवर भर दणारा हा एकमव जागनतक करार आह.

� हा करार कयाचा अनधवास महणि ाणथळ ररससथाच सवधवाि आनण धोरणी वार ही दोि मखय उकददषट अधोरकखत करतो.

� रामसर कराराच तीि रिमख आधारसतभ ह धोरणी वार, रामसर यादी व आतरराषटीय सहकायवा ह आहत.

� 2 बवारीला हा करार सवीकारलयामळ तो नदवस ‘जािगतक पाणथळ कषरि गदवस’ महणि साजरा कला जातो.

भारतातील रामसार कषतर :- � भारतातील एकण 27 रिदशाचा या यादीत समावश

असि वबिाड कोल (करळ1 ह सवाात मोठ, तर रणका (नहमाचल रिदश1 ह सवाात लहाि आकाराच कषतर आह.

� जमम व काशमीर व नहमाचल रिदश याच रितयकी चार रिदश आहत. महाराषटातील एकही रिदश यात िाही.

भारतातील रामसार कषतरारी यादी :-

अ.कर. नाव राजप मानपता1 नचलका सरोवर ओनडशा 19812 कवलादव राजसथाि 19813 हररक जाब 19904 लोकटक मणीर 19905 साबर सरोवर राजसथाि 19906 वलर सरोवर जमम-काशमीर 19907 काजली जाब 20028 ससथमकोटा करळ 20029 अषमडी करळ 200210 कोलर आधर रिदश 2002


सरकषणघडामोडी

सरकषण घडामोडी4

धनषतोफाचीपरहलीतकडीलषकरातराखल

� धिर तोाची नहली तकडी 8 एनरिल 2019 रोजी भारतीय लषकरात दाखल झाली.

� मधय रिदशात जबलर यथ झाललया कायवाकरमात धिर तोा लषकराकड सदवा करणयात आलया.

� चीि आनण ानकसतािला लागि असणाऱया सीमवर धिर तोाची तिाती करणयात यणार आह.

� धिर ही भारतात निनमवाती करणयात आलली पगहली सवदशी बिावटीची तो आह.

तलोफरी वनशषट :- � 155 बाय 54 एमएम आटतीलरी गि � यािा दशी बोोसवा महणिही ओळखल जात. � बोोसवा तोाचया धततीवर धिरची निनमवाती� नवकास –ऑडतीिनस कटटी कोलकाता � निनमवाती – गि करज कटरी, जोधर� मारक ला : 40 नकलोनमटर (बोोसवाकषा 11

नकलोनमटर जासत1 � निनमवातीस सरवात : 2011� काम णवा : 2014� सवीनडश बोोसवा तोाची जागा घणार. � 1987मधय 414बोोसवा तोा सवीडिमधि आयात

करणयात आलया होतया. � तयातील 300 तोा सधया कायवारत आहत.

आयएनएसइफाळचजलावतरण

� नवशाखाटम वगावातील नतसरी नविानशका आयएिएस इ ाळच 20 एनरिल 2019 रोजी मबईतील माझगाव गोदीमधय जलावतरण करणयात आल.

� जलावतरण वळी आयएिएस इाळच वजि ह

3027 टि एवढ होत. � नवनवध चाचणयाितर 2023 मधय ही यदधिौका

िौदलाचया सवत दाखल होणार आह.नवशाखापटटम वगाचतील नविानशका:- � आयएिएस नवशाखाटम � आयएिएस मोरमगावो � आयएिएस इाळ� आयएिएस ोरबदरइफाळरी वनशषट :- � सणवा भारतीय बिावटीची िौका� लाबी : 163 मीटर � रदी : 17.4 मीटर � वग : 30 िरॉट� रिोजकट 15B (15Bravo1 चा भाग � िाव मणीरची राजधािी इाळवरि ठवणयात आल.परलोजकट 15B :- � अतयाधनिक यदधिौकाचा ताा िौदलात सामील

करण हा या रिकलाचा उददश आह. या रिकलातगवात नहली िौका आयएिएस नवशाखाटमच एनरिल 2015 मधय जलावतरण करणयात आल. दसरी िौका आयएिएस मोरमगावोच सपटबर 2016 मधय जलावतरण करणयात आल.

ननभयायकषपणासताचीयशसवीचाचणी

� चाचणी नदिाक : 15 एनरिल 2019 � नठकाण : चादीर, ओनडशा� ही सहावी चाचणी होती. (नहली : 20131� सवदशी बिावटीच सबसोनिक करझ कषणासतर� ररचालि ला : 1000 नकलोमीटर � तयावर 300 नकलो वजिाची अणवसतर बसवता यतात.� निनमवाती : सरकषण सशोधि आनण नवकास ससथा


अतररकषघडामोडी

अतररकष घडामोडी 5नमशनशकती

� अवकाशात नरणारा उगह ाडणयाची कषमता 27 माचवा 2019 रोजी भारताि साधय कली आह. ‘नमशि शकी’ या िावाि ही मोहीम आखणयात आली होती.

� अशी कामनगरी करणारा भारत हा अमररका, चीन आनण रगशपाितर जगातील चयौथा दश ठरला आह.

� ानहलाच रियतिात भारताला ह यश रिापत झाल.� ‘लो ऑनबवाट’मधय नरणारा 300 नकलोमीटर

अतरावरील उगह उगहभदी कषणासतरादारा (ए-सट1 कवळ तीि नमनिटात ाडणयात आला.

� भारताची सरकषा, आनथवाक नवकास आनण भारताची ततरजञािातील रिगती जगाला दाखवि दण ह ‘नमशि शकी’ च मळ उददीष आह.

मलोनहमबदल :- � मोनहमच िततव : सरकषण सशोधि आनण नवकास

ससथा (DRDO1� A-SAT (Anti-Satellite1 रिणालीचा नवकास :

DRDO� चाचणी नठकाण : डरॉ. ए.ी.ज. अबदल कलाम बट,

ओनडशा� इसो व DRDO चा सयक उकरम � A-SAT कषणासतर रिणाली ही अगनी आनण

अडवहास एयर नड स नसकसटमच नमश सवर आह.� ह कषणासतर दोि घि ररॉकट बसटरसह तीि टपपयाच

कषणासतर आह.� इसोि 2008 ासि या मोनहमची तयारी सर कली

होती.� 2012 मधय ततकालीि सरकषणमतरी ए.क. अटिी

यािी या मोनहमला गती नदली.� थवीचया ककषत समार 300 त 400 नकलोमीटर

अतरावरील हरनगरी करणार उगह ाडण भारताला

आता शकय झाल आह. ललो अरच ऑनबचट :- � थवीचया कदराासि साधारणतः 2000 नकलोमीटर

नकवा 1200 मल यातचया अतराला लो अथवा ऑनबवाट अस महणतात.

� या ककषमधय मखयतः हवामािावर दखरख ठवणार उगह रिसथानत कल जातात.

इतराचया रारणया :- � अमररका :- 1958 � USSR :- 1964 � चीि :- 2007

यववकाकाययाकम

� शाळकरी मलासाठी इसोचा यवा वजञानिक कायवाकरम � Yuvika च पणवा रप :- YUva VIgyani

KAryakram� कदर सरकारचया ‘जप गवजान, जप अनसाधान’

मोनहमचया धततीवर सरवात � शाळकरी मलािा सस टकिरॉलरॉजीज, सस सायनस

आनण सस ऍकलिकशनसवर मलभत जञाि दऊि,


ववजानआणणततरजानघडामोडी

ववजान आणण ततरजान घडामोडी 7रसकषण कोररया : 5-जी मोबाइल नटवकया च अनावरणकरणारापरहलारश

� दनकषण कोररयाि 3 एगपरल 2019 रोजी राषटवयाी 5G िटवककच अिावरण कल आह.

� यासह राषटवयाी 5G िटवककच अिावरण करणारा दनकषण कोररया हा जिातील पगहला दश ठरला आह.

� 5G सवा सवाात रिथम सर करणयासाठी अमररका, चीि आनण दनकषण कोररयामधय सधावा होती. मातर दनकषण कोररयाि आलया नियोनजत तारख कषा (5 एनरिल1 दोि नदवस आधीच ही सवा सर कली.

5G बदल :- � 4G पकषा 20 पट विवान � सणवा नचतरट एका सकदाचया आत डाउिलोड होणार� रिचड रिमाणात वाढलली कषमता, कमी नवलब आनण

वगवाि गती.� 28GHz त 60GHz दरमयािची उचच-वारवारता

बड� 5G कवरज असलला जगातील नहला नजलहा :

शाघाय (चीि1

अधतवपरवतबधआठवडा

� आयोजक : भारत सरकार � कालावधी : 1 त 7 एनरिल 2019 � उददश : अधतव टाळणयासाठी सावधनगरी

बाळगणयाची जागरकता सरवण � सरवात : 1960 (जवाहरलाल िहर आनण राजकमार

अमता कौर याचया हसत1� भारताि जागनतक आरोगय सघटिचया मदतीि ‘वहीजि

2020: दषीचा अनधकार’ (Vision 2020: The Right to Sight1 ह अनभयाि सर कल आह.

भारतातडॉकटराचीकमतरता

� अमररकतील सटर फॉर गडसीज डापनगमकस, इकनॉगमकस अड पॉगलसीन (CDDEP) पढील गनरीकषण नोदगवल आहत.

� भारतात 6 लाख डरॉकटसवा आनण 2 दशलकष िसषसची कमतरता आह.

� अटीबायोनटकस उलबध असल तरी दखील बहतक वळा रगणािा त रवडत िाहीत.

� भारतामधय 10,189 लोकामाग एक डरॉकटर आह. जागनतक आरोगय सघटििसार ह रिमाण 1000:1 असायला हव.

� भारतात िसवा आनण रगण याच रिमाण 1:483 आह.

गीसमधयतीनवकततीचबाळजनालाआल

� तीि लोकाचया डीएिए ासि बाळ जनमाला आलयाच गीस आनण सि मधील डरॉकटराचया एका गटाि िोदवल आह.

� जनमाला आलल बाळ मलगा असि तयाला दोि मनहला आनण एका रराकडि आिवानशक घटक नमळाल आहत.

� डरॉकटरािी गभवाधारणसाठी मल ि होणाऱया मनहलच सतरीबीज, ालकाच शकराण आनण दसऱया मनहलच सतरीबीज वारल. याला IVF (in vitro fertilization1 ततरजञाि महणतात.

राषटीय मानससक आरोगय पनवयासन ससा (NIMHR)

� अग सशकीकरण नवभागाचया सनचव शकतला गमलीि यािी या ससथचया उभारणीची आधारनशला ठवली.


ववजानआणणततरजानघडामोडी� शताबदी एकसरिसची जागा घणार � 755 नकलोमीटर अतर 8 तासात णवा करणार

परमसशवायमहासगणक

� तरिधाि िरदर मोदी यािी 19 बवारी 2019 रोजी आयआयटी-बिारस नहद नवदाीठ, वाराणसी यथ रम नशवाय सगणकाच उदाटि कल.

� कषमता : 833 टराफरॉ � खचवा : 32.5 कोटी रय � िशिल सर कमपयनटग नमशि अतगवात निनमवाती� भारताचा नहला महासगणक ‘रम 8000’ च 1991

मधय अिावरण करणयात आल.

भारतातील अनय महासगणक :- � रितयर : भारतीय उषणकनटबधीय हवामािशासतर

ससथा, ण � नमनहर : राषटीय मधयम-शणी हवामाि अदाज कदर,

िोयडा � सकक कर : भारतीय नवजञाि ससथा, बगळर जगातील टॉप 5 महासगणक :- � सनमट – IBM, अमररका� सिव ताइहलाइट – चीि � नसएरा – अमररका� नतयािह-2ए – चीि � ABCI – जाि

अणलकडसरकरणातआललअपसवपोटयालस

अप/पोटवाल मागहतीनपाप बाध � टली-लरॉ मोबाइल अकलिकशि. 19 बवारी रोजी कदरीय कायदा व नयायमतरी रवी शकर

रिसाद यािी सर कल.लडीस पोटवाल � LADIS – Least Available Depth Information System. 15 बवारी 2019

रोजी भारतीय अतगवात जलमागवा रिानधकरणाि ह ोटवाल सर कल. राषटीय जलमागााचया

खोलीची ररअल टाइम मानहती दण.गडजीकॉप � ह मोबाइल अकलिकशि चननई ोनलसािी सर कल आहपोगलस-ई-आप � वाहतक उलघिाबददल ोनलसािा कळवाव या उददशाि ह अकलिकशि कोइमबतर शहर

ोनलसािी सर कल.रोशनी � अध लोकािा चलिी िोटा ओळखता यणयासाठी IIT रोरि ह अ नवकनसत कल.ई-औरधी � आयर सबनधत बाबीचया ऑिलाइि रवाणयासाठी नवकनसत नपाप बाध जन धन रकषक � सरकारचया नवततीय समावशिाचा भाग महणि, जितला आनथवाक सनवधाची मानहती

दणयासाठी, ह ॲ सर करणयात आल आह.या ॲच वनशषट महणज तयावर सववा बका

आनण नवततीय सवाची मानहती जितला तयाचया मोबाईलवर हवया तया नठकाणी नमळ

शकलFOCAL पोटवाल � मालवाहतक करणाऱया जहाजाची उलबधता तातकाळ समजावी यासाठी भारतीय अतगवात

जलमागवा रिानधकरणाि ह ोटवाल सर कल.


ववजानआणणततरजानघडामोडी

दीकषा पोटवाल � नशकषकािा नडनजटल वयासीठ तयार करि दणयासाठी कदरीय मािव ससाधि मतरालयाि दीकषा ोटवाल सर कल आह.

शपस पोटवाल � Scheme for Higher Education Youth in Apprenticeship and Skills (SHREYAS1

� कदरीय मािव नवकास मतरी रिकाश जावडकर यािी या ोटवालच अिावरण कल.� उददश : सामानय दवीधारकािा उदोग रिनशकषणाची सधी रिदाि करण

गशकषा वागहनी � सीबीएसईि ह िवीि अकलिकशि सर कल आह.बािलार गशकषा � राजय सरकार चानलत आनण अिदानित शाळावर ररअलटाइम मानहती रिदाि करणयासाठी

कशचम बगाल सरकारि ह ोटवाल सर कल.बोलो अप � गगलि या अकलिकशिच अिावरण कल.

� ह अ नवदाथयााचया नवशरतः गामीण भागामधय वाचि आनण समजि घणयाचया कौशलयामधय सधारणा करणयावर लकष कनदरत करत.

ई-धरती अप � 7 माचवा 2019 रोजी कदरीय गहनिमावाण आनण िागरी वयवहार मतरी हरदी री यािी या अच अिावरण कल.

� उददश : Conversion, Substitution आनण Mutation ह नतनही मोडलस ऑिलाइि उलबध करि दण.

सहलत � जमम-काशमीर मधील राजौरी नजलहयात निवडणकीसाठी जयषठ मतदारािा रिोतसानहत करणयासाठी ह अ सर करणयात आल आह.

वीर पररवार � कदरीय राखीव ोनलस बलाचया (CRPF1 54 वया ‘शौयवा नदिी’ राषटती रामिाथ कोनवद यािी ‘वीर ररवार’ या मोबाइल अकलिकशिच अिावरण कल.

� सवारत असतािा शहीद झाललया CRPF जवािाचया कटनबयासाठी ह अकलिकशि आह.माप सककल � भारती एयरटलि नकिी लडीज ऑगवािायझशिचया मदतीि ह अकलिकशि सर कल.

� उददश : मनहलािा कोणतयाही समसया नकवा भीतीचया कसथतीत मदत करणयासाठी.� तयामधय 13 भारामधय मनहलला कोणतयाही ाच कटबीयािा व नमतरािा अलटवा ाठनवता

यणार.दागमनी � अनतवषी, उषणतची लाट, वादळ, थडीचा कडाका याबाबतच हवामािाशी निगनडत

सववा अडट िागररकािा मोबाइलवर नमळावत, यासाठी भारतीय हवामािशासतर नवभागाि ‘दानमिी’ ह मोबाइल अ नवकनसत कल आह.

गशकषा सत � राजयातील नवदाथयाािा मदत करणयासठी हररयाणा राजयाि ह मोबाइल अकलिकशि सर कल

सरकषा � अरणाचल रिदश सरकारच अ. आतकालीि ररकसथतीत लोकािा मदत करणकल (Kool) � करळ सरकारच अ. करळ सरकारला नशकषणात दशातील नहल नडनजटल राजय बिनवण.गनपण � नदली ोनलस. ोनलसािा रिनशकषणामधय ई-नशकषण दण


परमखनमणका

परमख नमणका7सौमासवानमनानडबलएचओचामखयशासतज

� तयाची जागनतक आरोगय सघटिचया (WHO1 ‘मखय शासतरजञ’दी िमणक करणयात आली आह.

� यावती तया WHO चया उ महासचालक होतया.� मखय शासतरजञ ह िवनिनमवात द आनण नवभाग

(नडनजटल आरोगय1 आह.� या दावर िमणक होणाऱया तया पगहरपा भारतीप

ठरलया आहत.सौमया सवानमिारि :-

� जनम : 2 म 1959 (चननई1� नशकषण : एमबीबीएस, एमडी� भारतीय हररत करानतच जिक एम.एस. सवानमिाथि

याचया कनया � बालरोगतजञ असललया डरॉ. सवानमिाथि या कषय

आनण एचआयवही वर सशोधि कायवाकरम राबनवतात.� भारतीय वदकीय सशोधि रररदत सधया तया

महासचालक आनण भारतीय आरोगय सशोधि नवभागाचया सनचवही आहत.

जागनतक आरलोगय सघटिा :-

� सथािा : 7 एगपरल 1948 � सयक राषटाची नवशर ससथा � मखयालय : गजगनवहा (ससवतझवालड)� सदसय : 194� दनकषण-ववा आनशया रिादनशक कायावालय : िवी

नदली

डववडमालपास:जागवतकबकचअधयकष

� डकवहड मालास यािी 9 एनरिल 2019 रोजी जागनतक

बकचया अधयकषदाचा दभार सवीकारला.� अमररकच अधयकष डोिालड टटम यािी तयािा िामाकि

नदल होत.� त सधया टटम सरकारमधय अथवा खातयाच उमतरी

आहत. � ाच वरााचया कायवाकाळासाठी तयाची निवड झाली.� त आतरराषटीय िरवाचिा आनण नवकास बक

(IBRD1 आनण आतरराषटीय नवकास सघटिा (IDA1 या ससथाचया सचालक मडळाच अधयकष असतील.

� अधयकष ाराररकण अमररकि असतो.� तयािी नकरसटलीिा जरॉनजवावा याची जागा घतली.� नजम याग नकम यािी राजीिामा नदलयाितर जरॉनजवावा

याची कायवाकारी अधयकष महणि िमणक करणयात आली होती.

� जरॉनजवावा या जागनतक बकचया नहलया मखय कायवाकारी अनधकारी आहत.

अलपपरररय :-

� जनम : 8 माचवा 1956 (टसकी, नमनशगि, अमररका1� नबयर कसटयरनस बकत त मखय अथवातजञ होत.� एकनकमा गलोबल ही सशोधि ससथा तयािी सथाि

कली.� मालास ह िहमीच जागनतक बक, आतरराषटीय

िाणनिधी, जागनतक वयाार सघटिसारखया बहराषटीय नवततीय आनण वयाारी ससथाच टीकाकार रानहल आहत.

� मालास यािी रोिालड ररगि आनण जरॉजवा बश थोरल याचया सरकारामधय महतवाची द साभाळली.

� तयािा फच, सनिश आनण रनशयि भारा यतात. � ोबसवा, द वरॉल सटटीट जिवाल यासारखया

नियतकानलकासाठी मालास सतभलखि करतात.जागनतक बक :-


परमखनमणका� सथािा : जल 1945 (बटि वडस करॉनरनसमधय1� मखयालय : वरॉनशगटि डी.सी. (अमररका1� सदसय : 189 (IBRD1, 173 (IDA1� बोधवाकय : गररबीमक जगासाठी कायवारत� धयय : गरीबी निमवालि � सवावानधक कजवा घणारा दश : भारत (859 दशलकष

डरॉलसवा1, चीि (370 दशलकष डरॉलसवा1� रिमख ससथा : आतरराषटीय िरवाचिा आनण नवकास

बक (IBRD1 आनण आतरराषटीय नवकास सघटिा (IDA1

� सवावानधक मतदाि अनधकार : अमररका (15.85%1 (भारत 7 वा – 2.91%1

आततापययतर अधयकष :-

अ.क. अधपकष कापवाकाल 1 यजीि मयर 19462 जरॉि मककोय 1947-493 यजीि बलक 1949-634 जरॉजवा वड 1963-685 ररॉबटवा मकिामरा 1968-816 अलडि डबलय करॉसि 1981-867 बाबर करॉिएबल 1986-918 लईस टी रिसटि 1991-959 सर जमस वलसिो 1995-0510 रॉल वलोनवतझ 2005-0711 ररॉबटवा झोनलक 2007-1212 नजम योग नकम 2012-1913 नकरसटनलिा जानजवावा

(कायवाकारी1F e b - A p r 2019

गीतागोपीना:आयएमएफचापरहला मरहलामखयअयातज

� 1 जािवारी 2019 रोजी गीता गोीिाथ आतरराषटीय िाण निधीमधय (IMF1 मखय अथवातजञ महणि रज झालया.

� तया IMF मधय मखय अथवातजञ होणाऱया नहलया मनहला ठरलया आहत.

� यासोबतच तया IMF चया 11 वया मखय अथवातजञ ठरलया.

� ह द भरनवणाऱया तया रघराम राजि याचयाितर दसऱया भारतीय ठरलया

� तयािी मरॉरीस ओबसटलड याची जागा घतली.मखय अराचतजारी भनमका :-

� IMF चया सशोधि नवभागाच त सचालक असतात. धोरणातमक बाबीवर सवततर सला दणयाची जबाबदारी तयाचयावर असत.

� त IMF चया वररषठ िततव सघाचा भाग असतात आनण वयवसथाक मडळाला थट सला दतात.

� सशोधि नवभागातील समार शभर ीएचडी धारक अथवातजञाच त िततव करतात.

आततापययतर मखय अरचतज :-

अ.क. मखप अथवातज कापवाकाल1 एडवडवा बिवासटीि 1946-582 जाक ोलाक 1958-803 नवनलयम हड 1980-874 जकब फककल 1987-915 मायकल मसा 1991-016 किथ रोगरॉ 2001-037 रघराम राजि 2003-078 सायमि जरॉनसि 2007-089 ओनलकवहयर बलनकाडवा 2008-1510 मरॉरीस ओबसटलड 2015-1811 गीता गोीिाथ 2019 -

आतरराषटीय िाण नििी :-

सथािा :- 27 गडसबर 1945 (बटि वडस रररदमधय1मखयालय :- वॉगशागटन डी.सी. (अमररका)सदसय :- 189 कायवा :- जागनतक आनथवाक सहकायवा, सरनकषत आनथवाक

कसथरता, आतरराषटीय वयाार सलभ करण, उचच रोजगार आनण दीघवाकालीि आनथवाक वाढ रिोतसानहत


परसार

परसार10भारतरतनपरसार

� सथािा : 2 जािवारी 1954 � भारत सरकारतक नदला जाणारा सववोचच िागरी

रसकार � रसकाराची नशारस तरिधाि राषटतीकड करतात.� एका वरावात जासतीत जासत तीि जणािा नदला जातो.

(अवाद 1999 – 4 वयकीिा1� सवरप :- राषटती सवाकषरीत सिद, नळाचया

ािाच मडल. (रकिम नदली जात िाही1� भारतीय रिाधानयकरमात नवजतयािा ‘सातवा’ (7A1

करमाक नदला आह. � पगहल गवजत :- सी. राजगोालचारी, सववाली

राधाकषणि आनण सी.वही. रमि� आततायात 48 जणािा भारतरति दणयात आला. 14

जणािा मरणोततर दणयात आला.� मरणोततर भारतरतन पराप पगहल वपकती :- लाल

बहादर शासतरी� सवाात तरण गवजत :- सनचि तडलकर (40 वरष1

(नहला खळाड1� परसकारपराप अभारतीप :- खाि अबदल गार

खाि (19871, िलसि मडला (19901� एकमव िसनगवाकत भारतीय िागररक : मदर तरसा � सवाात वयसकर : महरती धोडो कशव कवष (100 वरष1� सवावात वयसकर (मरणोततर1 : सरदार वलभभाई

टल (116 वरष1� सवावानधक भारतरति : महाराषट (91, उततर रिदश (81� आततायात दोि वळा हा रसकार रदद करणयात

आला. (1977-80 आनण 1992-951� सरवातीला मरणोततर रसकार दणयाची तरतद

िवहती, 1966 मधय ती करणयात आली.� 2011 वती क सानहतय, नवजञाि, कला आनण

साववाजनिक सवा या कषतरात नदला जात होता. 2011 ासि कोणतयाही कषतरातील वयककला नदला जातो.

रारही िागरी परसकार पराप वयकती :- 11 सतय जीत र 11 नबकसमला खाि 21 भीमसि जोशी 31 भि हजाररकाभारतरति पराप मनहला :- 11 इनदरा गाधी (1971121 मदर टरसा (1980131 अरणा अस अली (1997141 एम एस सबबलकमी (1998151 लता मगशकर (20011भारतरति पराप पतपरिाि :- 11 जवाहरलाल िहर 21 लालबहादर शासतरी 31 इनदरा गाधी 41 मोरारजी दसाई 51 गलजारीलाल िदा 61 राजीव गाधी 71 अटल नबहारी वाजयी भारतरति पराप राषटपती :- 11 सववाली राधा कषणि 21 राजदर रिसाद 31 झाकीर हसि 41 वही. वही. नगरी 51 डरॉ. ए.ी.ज. अबदल कलाम 61 रिणव मखजती भारतरति पराप महाराषटातील वयकती :- 11 महरती धोडो कशव कवष (1958121 डरॉ. ाडरग वामि काण (1963131 आचायवा नविोबा भाव (1983141 डरॉ. बाबासाहब आबडकर (19901


परसार51 जमशदजी टाटा (1992161 लता मगशकर (2001171 . भीमसि जोशी (2008181 सनचि तडलकर (2014191 िािाजी दशमख (20191� 1992 साली सभारचदर बोस याचया िावाची

‘भारतरति’ रसकारासाठी घोरणा करणयात आली होती. रत िताजीचया मतयचा कठलाही रावा उलबध िसलयाि व तयाचया कटबीयाचया नवरोधामळ तयाच िाव माग घणयात आल. भारतरति घोनरत करिही रिदाि करणयात ि आलली ही एकमव वळ होती.

� राजयघटिचया कलम १८ (१1 अिसार रसकार हा िावाढ नकवा माग लावता यत िाही. बायोडाटामधय मातर भारतरति उलख कला जाऊ शकतो. लटरहड नकवा कवहनजनटग काडवामधय तयाचा उलख करता यतो.

2019 रा परसकार :- � माजी राषटती परणव मखजगी, जयषठ गायक भपन

हजारीका आनण जयषठ सामानजक कायवाकतष नानाजी दशमख यािा भारतरति रसकार जाहीर झाला आह.

� िािाजी दशमख आनण भि हजाररका यािा मरणोततर रसकार जाहीर करणयात आला आह.

परणव मखजवी :- � जनम :- 11 नडसबर 1935 (नमराती, कशचम

बगाल1� कष :- भारतीय राषटीय करॉगस (1969-86,

1989 – आजयात1 � नशकषण :- कलकतता नवदाीठाति एम.ए. आनण

एलएल.बी.� डपयटी अकाउटट-जिरलचया कायावालयात तयािी

ककक महणि काही काळ काम कल.� नवदािगर करॉलजमधय त रिाधयाक होत.� राजपसभा सदसप :- 1969, 1975, 1981,

1993 आनण 1999� लोकसभा सदसप :- 2004 त 2012 (जगीर

मतदारसघ1� 1986-89 : तयािी सवतःचा ‘राषटीय समाजवादी

करॉगस’ कष सथाि कला � राषटीय सवयसवक सघाला सबोनधत करणार त नहल

माजी राषटती ठरल.� परसकार :- दनवभरण (20081, बागलादश

नलबरशि वरॉर ऑिर (20131, िशिल ऑडवार ऑ द आयवहरी कोसट (20161

तयािी भषवलली पद :- � 1980-84 : राजयसभा ित � 1982-84 : कदरीय नवततमतरी � 1991-96 : नियोजि आयोगाच उाधयकष � 1995-96 : रराषट मतरी � 2004-06 : सरकषण मतरी � 2006-09 : रराषट मतरी � 2004-12 : लोकसभा ित � 2009-12 : कदरीय नवततमतरी� 2012-17 : भारताच 13 व राषटरपती तयारी परमख पसतक :-

� नमडटमवा ोल, नबयरॉनड सवावाइवल, ऑ द टटक, सागा ऑ सटटगल अड सकरीाईज , द इनडयि िशिल कागसचा शताबदी इनतहास, कागस अड मनकग ऑ द इनडयि िशि, थरॉटस अड ररफकशि, द डटामनटक नडकड: द इनदरा गाधी इयसवा, द टबवालट इयसवा, द कोनलशि इयसवा, चलज नबोर द िशि.

भपि हजारीका :- � जनम :- 8 सपटबर 1926 (सादीया, आसाम1� गनधन :- 5 िोवहबर 2011 (मबई1� त रिनसदध सगीतकार, गायक, कवी, नचतरट निमावात,

गीतकार होत.� सधाकााथा महणि त ओळखल जात. � एक हाडी आवाजाचा गायक अशी तयाची खयाती

होती. � ऑल इनडया रनडयोमधय तयािी काही काळ काम

कल.� 1967-72 :- आसाम गवधानसभच सदसप � 2004 मधय तयािी गवाहाटी मतदार सघाति भारतीय

जिता कषाचया नतकीटावर निवडणक लढवली � परसकार :- दनवभरण (20121, दशी

(19771, दादासाहब ाळक रसकार (19921,


आतरराषटीयघडामोडी

आतरराषटीय घडामोडी12जगातीलसवाधतमोठाववमानाचीचाचणी

� 13 एनरिल 2019 रोजी जगातील सवाात मोठा नवमािाि कगलफोगनवापातील मोजाव वाळवाटावरन पगहल पशसवी उडाण कल.

� अमररकतील ‘सटटटोलरॉच नससटमस कावोरशि’ या खाजगी क िीि ह नवमाि बिनवल आह. (सकलड करॉमोनझटसचया भागीदारीि1

� 2.5 तासाचया रटकयात या नवमािाि ताशी 304 नकमी (189 मल रिती तास1 एवढा कमाल वग व 17 हजार टाची उची गाठली.

� सटटटोलरॉच या क िीची सथािा मायकरोसरॉफटच सहससथाक रॉल अलि यािी 2011 मधय कली.

वनशषट :- � नवमािचालक : इवहान थॉमस� नवमािाचा रग : पााढरा� िाव : Roc (सटटटोलाच बहमोथ1� वार : उगह रिकषणासाठी � खाची लाबी अमररकि टबरॉलचया मदािाहिही

मोठी (117 मीटर1.� बोइग 747 नवमािाची सहा इनजि.� वजि: ाच लाख ौड� 1.3 दशलकष ौड वजि वाहि िणयाची कषमता.� चाकाचया सहा जोडा.� िहमीचया नवमािारिमाण अ लयनमनियमऐवजी काबवाि

ायबरची बाधणी.� या चाकामधील अतर ख जासत असलयाि दोि

धावटटाची गरज.

होमोलझोनसससपरजातीचअवशष

� ननलाईनसमधील एका गहत मािवाचया ‘होमो

लझोिनसस’ या रिजातीच अवशर आढळल आहत.� ह अवशर ननलाईनसचया लझोि या सवावात मोठा

बटावरील गहत आढळल आहत. � 2007 मधय नतथ सववारिथम 67 हजार वराावतीचया

मािवाचया ायाची हाड साडली होती. � या अवशरामधय सात दात, दोि बोटाची हाड, दोि

ायाचया बोटाची हाड आनण माडीचया हाडाचा भाग याचा समावश आह. काही दाताच वय 50 हजार वरष इतक आह.

� उतकरातीचया टपपयात माणस अिक रामधि नवकनसत होत गला. तयामधय ढील टपपयाचा समावश होतो :

� होमो हगबगलस : हाताचा कशलति वार कर शकणारा

� होमो इरकटस : ाठीचा कणा ताठ ठवि चालणारा� होमो सगपपन : बकदधमाि माणस� होमो सगपपन सगपपन : अनधक बकदधमाि माणस

नरइनायतखान

� भारतीय वशाची दसऱया महायदधातील गपतचर � बलमसबरी, लडि यथ नतचा तळा उभारणयात आला

आह. (at 4 Taviton Street1� हा सनमाि नमळवणारी ती नहली भारतीय वशाची

मनहला ठरली आह.� भारतीय स ी सत हजरत इिायत खाि याचया तया

कनया होतया.� दसऱया महायदधात तया नबटिचया सशल ऑरशनस

एककझकयनटवचया एजट होतया.� 1944 मधय िाझीदार वयाचया 30 वया वरती तयाची

हतया करणयात आली.


आतरराषटीयघडामोडी

मलसशया आतरराषटीय फौजरारी नायालयाचासरसय

� मलनशया ‘आतरराषटीय ौजदारी नयायालयात’ (ICC1 सदसय महणि सहभागी झाला आह.

� मलगशपा हा ICC चा 124 वा सदसप दश ठरला आह. (123 वा : लसटाईि1

� रोम करारावर सवाकषरी करणारा सदसय हा ICC चा सदसय होतो. हा करार या नयायालयाचा मलभत व रिशासकीय दसतऐवज आह.

� 2017 मधय बरडी या नयायालयाति बाहर डणारा नहला दश ठरला आह.

ICC बदल :- � कायवारत : 1 जल 2002 (रोम करार 1998 िसार1� मखयालय : हग (िदलाड1� सदसय : 124� जगातील एकमव आतरराषटीय सथायी नयायानधकरण. � या नयायालयात सहार, मािवतानवरोधी गनह,

यदधसबधी गनह आनण हला करणयासबधी गनह या सदभावात आरोीचया नवरदध कारवाई कली जात.

� नयायालयाति बाहर डणार दश : बरडी (20171, ननलाईनस (20191

� भारताि रोम करारावर सही कली िाही तयामळ भारत या नयायालयाचा सदसय िाही.

महतवार :

� आतरराषटीय ौजदारी नयायालय (ICC1 आनण आतरराषटीय नयायालय (ICJ1 यात रक आह. ICJ ची सथािा 1945 साली झाली असि तयाचही मखयालय हग यथच आह. ICJ ह दशादशातील वाद नमटवत तर ICC ह लोकािा नशकषा दत.

इडो-पससरफकपरारसशकसवार2019

� Indo-Pacific Regional Dialogue (IPRD1� नठकाण : मािकशरॉ सटर, िवी नदली � कालावधी : 5-6 माचवा 2019 � आवतती : दसरी � सहभागी : 13 दश � ऑसटटनलया, बागलादश, किडा, चीि, इडोिनशया,

इसाइल, जाि, सशलस, नसगार, दनकषण कोररया, शीलका, यिायटड नकगडम आनण अमररका

� 2018 मधय IPRD ला सरवात झाली.� भारतीय िौदलाची ही रररद आह.� National Maritime Foundation दार

आयोजि कल जात.

आहार–आतरराषटीयअनआणणआररावतथ मळावा

� Aahar- the International Food and Hospitality Fair

� नठकाण : िवी नदली � कालावधी : 12-16 माचवा 2019 � आवतती : 34 वी � आयोजक : इनडया टटड रिमोशि ऑगवािायझशि

(ITPO1

जपानमधय‘ररवा’यानवीनशाहीयगाचीसरवात

� जािमधय 1 म 2019 ासि ररवा (Reiwa1 या िवीि शाही यगाची सरवात होणार आह.

� समाट अकीनहतोचया ‘Heisei’ या शाही यगाची जागा ‘ररवा’ शाही यग घईल.

� Rei चा अथवा आजञा असि Wa चा अथवा चागली असा आह.

� जािचया आधनिक इनतहासामधय चार यग आहत. Meiji era (1868-19121, Taisho era (1912-19261, Heisei era (1989-20191 आनण आता Reiwa era.

अमररकावइसाईलयनसोमधनबाहर

� ३१ नडसबर २०१८ रोजी अमररका आनण इसाईल ह दश अनधकतण यिसको (यिाइटड िशनस एजयकशिल, सायनटनक अड कलचरल ऑगवािायझशि1 मधि बाहर डल आहत.

� इसाईल बाबत होत असलला कषात ह यिसको सोडणयाच कारण असलयाच या दोनही दशािी महटल आह.


समलनवपररषरा...

समलन व पररषदा...1392वअखखलभारतीयमराठीसारहतसमलन

� नठकाण : पवतमाळ � कालावधी : 11-13 जािवारी 2019 � अधयकषा : डॉ. अरणाताई ढर � निवडणक ि होता ढर याची निवड करणयात आली

(नहलयादाच अशा रिकार निवड1� उदाटक : वशाली पड � सवागताधयकष : मदि यरावार (यवतमाळच

ालकमतरी1� उदाटिाचा माि नहलयादाच एका शतकऱयाचया

नवधवा तिीला दणयात आला. वशाली या आतमहतयागसत शतकऱयाचया तिी आहत.

� आयोजक : अकखल भारतीय मराठी सानहतय महामडळ

� या समलिासाठी दणयात यणाऱया अिदािात 2018 साली वाढ करणयात आली असि आता 50 लाख रय इतक अिदाि दणयात यत. (वती : 25 लाख रय1

� पगहल :- 1878 (ण1 (अधयकष :- म. गो. रािड1� तबबल 18 वराािी एक मनहला समलिाधयकषदी

नवराजमाि झालया. यावती डरॉ. नवजया राजाधयकष यािी 2001 मधय अधयकषद भरवल होत.

� डरॉ. ढर या पाचवपा मगहला सामलनाधपकष आहत.आतापययचया मनहला अधयकषा :-

नाव सामलन गठकाण वरवाकसमावती दशाड गवालहर 1961दगावा भागवत कराड 1975शाता शळक आळदी 1996नवजया राजाधयकष इदोर 2001अरणा ढर यवतमाळ 2019

दसऱयादा यवतमाळमधय :-

� ह समलि दसऱयादा यवतमाळमधय ार डल.� यावती ऑकटोबर 1973 मधय यवतमाळमधय ार

डल होत.� तयाच अधयकष आधनिक वाकलमकी ‘ग.नद.

माडगळकर’ ह होत. अलीकड पार पडलली समलि :-

88 व 2015 घमाि (जाब1 सदािद मोर89 व 2016 नरी-नचचवड शीाल सबिीस90 व 2017 डोनबवली अकषयकमार

काळ91 व 2018 बडोद (गजरात1 लकमीकात

दशमख92 व 2019 यवतमाळ अरणा ढर

99वअखखलभारतीयनाटयसमलन

� नठकाण : नािपर � कालावधी : 22-25 बवारी 2019 � अधयकष : परमानाद िजवी� दरवरती िाट रररददार भरवल जात � पगहल सामलन :- 1905 (ण1 (अधयकष :- ग.

शी. खाडष1अलीकड पार पडलली िाट समलि :-

कमााक वरवा गठकाण अधपकष 95 व 2015 बळगाव ययाज96 व 2016 ठाण गगाराम गवाणकर97 व 2017 उसमािाबाद जयत सावरकर98 व 2018 मलड कीतती नशलदार99 व 2019 िागर रिमािद गजवी


चचचतीलऐवतहाससकवसासवतकघडामोडी

चचचतील ऐततहाणसक व सासततक घडामोडी 14कोरहमाचालढाईला75वषचपणया

� 2019 मधय कोनहमाचया लढाईला 75 वरष णवा झाली.

� एनरिल 2019 मधय िागालडमधय 75 वा वधावाि नदि साजरा करणयात आला.

� नबटि आनण जािचया रितीनिधीिी या कायवाकरमात सहभाग घतला.

� ‘अगभवादन, सलोखा आगण पनजवानम’ या सकलिखाली हा कायवाकरम ार डला.

कलोनहमारी लढाई :-

� कोनहमाची लढाई दसऱया महायदधादरमयाि जािी सनय, आझाद नहद ौज व दोसत राषटाचया सनयामधय लढली गली होती. या लढाईत नबनटश व भारतीय सिि जाि व आझाद नहद ौजचा राभव कला.

� 4 एनरिल त 22 जि 1944 दरमयाि आधनिक भारताचया िागालड राजयातील कोनहमा शहराचया सीमवर लढली गलली ही लढाई जािचया ‘उगो मोनहमचा’ सववोचचनबद होता.

� या लढाईची तलिा अिकदा सटानलिगाडचया वढाशी करणयात यत.

� तीि टपपयात लढलया गललया या लढाईचया सरवातीस एनरिलचया वावाधावात जािि कोनहमा ररज ही जागा नजकि इाळकड जाणारा रसता ताबयात घतला.

� 16-18 एनरिलदरमयाि नबनटश व भारतीय सनयाची कमक आडवाटि कोनहमाला ोचली व तयािी जानयाचा रिनतकार करणयास सरवात कली. या रिनतहललयाितर जािी सनयाि कोनहमा ररज सोडली ण कोनहमा-इ ाळ रसता तयाचयाच ताबयात रानहला.

� मचया मधयाासि 22 जि यात नबनटश आनण

भारतीय सनयाि हळहळ माघार घणाऱया जािी सनयाला माग रटत रसता काबीज कला. नतकडि इ ाळकडिही चालि आललया दोसत सनयाशी तयािी मल दगड 109 यथ सधाि साधल व इाळला डलला वढा मोडि काढला.

जाणलयनवालाबागहताकाड

� वसाहतवादी नबनटश सामाजयाचा भारतातील करर अधयाय व भारतीयाचया सवाततय लढातील सामनहक बनलदाि महणि जागनतक इनतहासात अजरामर असललया अमतसरचया जानलयिवाला बाग हतयाकाडाला नबटिचया तरिधाि थरसा म यािी ‘लागजरवाणा डाि’ (deep regret1 अस सबोधल.

� जानलयिवाला हतयाकाडाला 100 वरष णवा होत असलयाि नबटिि माी मागावी, अशी मागणी नबनटश ससदत सतताधारी, नवरोधी सदसयािी कली होती.

जानलयिवाला बाग हतयाकाड :-

� जाबमधील अमतसर शहरातील नबनटश लषकराि कललया हतयाकाडाच सथळ महणज जानलयिवाला बाग. या मदािाचया चोहो बाजस उच इमारती असि आत जाणयास एक नचचोळा मागवा आह.

� यथ 13 एनरिल 1919 रोजी रौलट कायदानवरदधचया म. गाधीचया सतयागहास रिनतसाद दणयाकररता समार 20,000 लोक जमल होत. सभत लाला हसराजसारख काही ित भारण करीत होत.

� तया वळी नबगनडयर-जिरल एडवडवा हरी डायर याि निवडक 90 सनिकाचया मदतीि एकदम गोळीबार कला. हा गोळाबार 10 नमनिट चाल होता आनण एकदर 1650 री झाडणयात आलया. तयात असखय लोक मतयमखी डल.


महतताचअहवाल/ननरचशाक


महतताच अहवाल/रनदचशाक 15राषटीयससामिककमवारीआराखडा

� NIRF-National Institutional Ranking Framework

� कदरीय मािव ससाधि नवकास मतरालयाि ही करमवारी एनरिल 2019 मधय जाहीर कली.

� आवतती : चौथी (यावती 2016, 2017, 20181एकण करमवारी (Overall Ranking):-

क. सासथा शहर राजप1 IIT चननई तनमळिाड 2 IISc बगळर किावाटक3 IIT िवी नदली नदली4 IIT मबई महाराषट5 IIT खरगर कशचम बगाल6 IIT कािर उततर रिदश7 JNU िवी नदली नदली8 IIT ररकी उततराखड9 IIT गवाहाटी आसाम10 BHU वाराणसी उततर रिदश

� 2018 चया करमवारीत IISc नहलया सथािी होत.

� नहलया 10 करमाकामधय 7 IIT ससथा आहत.नवदापीठारी करमवारी :

गवदापीठ शहर राजपभारतीय नवजञाि ससथा बगळर किावाटकजवाहरलाल िहर नवदाीठ

िवी नदली नदली

बिारस नहद नवदाीठ वाराणसी उततर रिदशहदराबाद नवदाीठ हदराबाद तलगणाकलकतता नवदाीठ कोलकता कशचम बगाल

जादवर नवदाीठ कोलकता कशचम बगालअणणा नवदाीठ चननई तानमळिाड अमत नवशव नवदाीठ कोइमबतर तानमळिाड मनणाल अकडमी ऑ हायर एजयकशि

मनणाल किावाटक

सानवतरीबाई ल नवदाीठ

ण महाराषट

अनभयानतरकी ससरा :- 1. IIT, मदरास2. IIT, नदली3. IIT, मबई4. IIT, खरगर5. IIT, कािरमहानवदालय करमवारी : 11 नमराडा हाऊस, नदली नवदाीठ 21 नहद करॉलज, नदली 31 रिनसडसी करॉलज, चननई 41 सट सटीि करॉलज, नदली51 लडी शीराम करॉलज रॉर नवमि, नदली6. णयातील गयवासि करॉलज 27 वया सथािीवयवसरापि ससरा :- 1. IIM, बगळर2. IIM, कोलकता3. IIM, अहमदाबाद� फामवासी : 11 जानमया हमददवा, नदली, 21 जाब

नवदाीठ, चनदगड� लॉ कॉलज : 11 िशिल लरॉ सकल ऑ इनडया

यनिवहनसवाटी, बगळर� आगककटकचर :11 IIT, खरगर� वदकीप महागवदालप : 11 अकखल भारतीय

वदकीय नवजञाि ससथा (AIIMS1, नदली� 2016 ासि ही करमवारी जाहीर कली जात


महतताचअहवाल/ननरचशाक� एकण 3127 सासथा यामधय सहभागी झालया � मापदाड : 11 अधयाि, नशकषण आनण ससाधि, 21

सशोधि आनण वयावसानयक अभयास, 31 दवी निकाल, 41 वयापती आनण समावशि 51 दषीकोि

� सानवतरीबाई ल ण नवदाीठाि सववासाधारण गटात 17 वा, तर नवदाीठाचया गटात दहावा कमााक पटकावला आह.

� गतवरती (20181 सववासाधारण गटात सानवतरीबाई ल ण नवदाीठाला 16 वा करमाक नमळाला होता.

� दशभरातील दहा सववोतकष नवदाीठामधय सथाि नमळवणार ण ह राजयातील एकमव नवदाीठ ठरल आह.

सलातरआणणववकासससकषपतअहवालMigration and Development Brief

� जाहीर करणारी ससथा : जािगतक बक � अहवालािसार 2018 मधय भारत सवावागधक रगमटनस

पराप करणारा दश ठरला.� रिवासी भारतीयािी 79 अबज डरॉलसवा (जवळास

5.5 लाख कोटी रय1 भारतात ाठवल. � रिवासी भारतीयािी 2016 मधय 62.7 अबज डरॉलसवा

तर 2017 मधय 65.3 अबज डरॉलसवा रनमटनस भारतात ाठवल होत.

� 2017 मधय 633 अबज डरॉलसवा असलल जागनतक रनमटनस 2018 मधय 689 अबज डरॉलसवावर ोहचल.

� भारतातील रनमटनसमधय 14% वाढ झाली.� दनकषण आनशयातील रनमटनसमधय 12% वाढ झाली.सवाचनिक रनमटनस पराप करणार दश :

क. दश रगमटनस1 भारत 79 अबज डरॉलसवा2 चीि 67 अबज डरॉलसवा3 मककसको 36 अबज डरॉलसवा4 नलीननस 34 अबज डरॉलसवा5 इनजपत 29 अबज डरॉलसवा

सटऑफरवरयापॉपलशनरीपोटया2019

� अहवाल जाहीर करणारी ससथा : सापकत राषटर लोकसाखपा गनधी (UNFPA)

� 2019 मधय भारताची लोकसखया : 1.36 अबज (136 कोटी)

� 2010-19 दरमपान भारताचा वागरवाक लोकसाखपा वाढीचा दर : 1.2%

� हा दर चीिचया वानरवाक लोकसखया वाढीचया दराचया द टीकषा जासत आह.

� सवावानधक लोकसखया : चीि (1.42 अबज1, भारत (1.36 अबज1

� जागनतक वानरवाक वदधीदर : 1.1%भारताबदल महतवपणच आकडवारी :- � 0-14 वरवा वयोगटातील लोकसखया रिमाण: 27%� 10-24 वरवा वयोगटातील लोकसखया रिमाण: 27%� 15-64 वयोगटातील लोकसखया रिमाण: 67%� 65 वरावाकषा जासत वयोगटातील लोकसखया : 6% � दर एक लाख जीवत जनमामाग माता मतय रिमाण :

174 (20151 � 2050 मधय 60 वरावाकषा जासत वयोगटातील

लोकसखया रिमाण : 20%घटक 1969 1994 2019 जगलोकसखया 541.5

दशलकष942.2 दशलकष

1.36 अबज

7.71 अबज

एकण जििदर

5.6 3.7 2.3 2.5

जनमाचया वळी आयमावाि

47 वरवा

60 वरवा 69 वरवा 72 वरवा

सयकत राषट ललोकसखया नििी (UNFPA) :- � सथापना : 1969 � 2019 मधय 50 वरवा णवा � मखपालप : नययरॉकक (अमररका1� लोकसखया आनण नवकास यावरील आतरराषटीय

रररदला 25 वरवा णवा


शासकीययोजनावउपकम

शासकीय योजना व उपकम 17परधानमतरीजीवन(JI-VAN)योजना

� JI-VAN च णवा र : जव इधि – वातावरण अिकल सल अवशर निवारण

� या योजि अतगवात एकीकत बायो इथिरॉल रिकलािा आनथवाक सहायय रवणयात यणार आह. कालावधी : 2018-19 त 2023-24

� एकण नवततीय खचवा : 1969.50 कोटी रय � या निधी की 1800 कोटी रय 12 वानणकजयक

रिकलािा सहायय करणयासाठी तर 150 कोटी 10 रिातयनकषक रिकलासाठी तर उववाररत 9.50 कोटी रय कदराला उचच ततरजञाि रिशासकीय आकार महणि नदल जातील.

� या योजि अतगवात वानणकजयक सतरावरचया 12 तर रिातयनकषक सतरावरचया 2 G इथिरॉलचया 10 रिकलािा दोि टपपयात नवततीय मदत नदली जाईल.

� 2 G इथिरॉल कषतराला रिोतसाहि आनण मदत करणयाच कायवा या योजि अतगवात करणयात यत आह.

� ईबीी कायवाकरम अतगवात, निधावाररत उकददष साधय करणयाबरोबरच जीवाशम इधिाचया जागी जव इधिाला रिोतसाहि दऊि इधि आयात कमी करणयाच सरकारच उकददष साधय करणयाला मदतही या योजिमळ होणार आह.

� या योजिचया लाभाथथीिी निनमवाती कलल इथिरॉल,तल नवणि कनयािा अनिवायवाण रवल जाणार आह.जयामळ ईबीी कायवाकरम अतगवात, निधावाररत टककयािी तयाच नमशण करता यईल.

� तल आनण िसनगवाक वाय मतरालयाि, 2022 यात, टटोल मधय 10 टकि इथिरॉल नमनशत करणयाच उकददष साधय करणयाच लकय ठवल आह.

सासयायोजना

� STARS :- Scheme for Translational and Advanced Research in Science

� राषटीय नवजञाि नदिी (28 बवारी 20191 कदरीय मािव ससाधि मतरी रिकाश जावडकर यािी या योजिची सरवात कली.

� उददश : नवजञाि रिकलािा निधीरवठा � निनध : 250 कोटी रय � समार 500 नवजञाि रिकलािा रिायोनजत करणयासाठी

या निनधचा वार कला जाईल� रिकलाची समनवयक ससथा : भारतीय नवजञाि

ससथा (IISc1

अटलआहारयोजना

� 7 माचवा 2019 रोजी महाराषट सरकारि ही योजिा सर कली.

� लाभाथती : बाधकाम कषतरातील कामगार � 5 रयामधय चागलया गणवततच अनन रनवणयात

यणार� लकय : नहलया टपपयात 20,000 कामगार

अटलबाधकामकामगारआवासयोजना

� महाराषटर सरकारची पोजना � शभारभ : 19 फबवारी 2019 � घोरवाकय : सनमान कषाचा, आनाद उदाचा!� महाराषटातील िोदीत (सनकरय1 बाधकाम कामगारािा

सवतःचया जागवर िवीि घर बाधणयासाठी नकवा असतीतवात असललया कचचया घराच ककया घरात रातर करणयासाठी दोि लाख रयाच अथवासाहायय

� बाधकाम कामगारासाठी असलली दशातील सवाात मोठी ‘आवास योजिा’


शासकीययोजनावउपकम� 2019-20 चया अथवासकलामधय या आयोगाची

घोरणा करणयात आली होती.� राषटीय गोकळ मोनहमतगवात हा आयोग सथाि

करणयात यणार आह.� दशातील गायीच सवधवाि करणयासाठी असणारा हा

आयोग शवद, करी नवदाीठ, काही सघटिा आनण राजय व कदर सरकारच सबनधत नवभाग याचया सयक सहकायावाि काम करणार आह.

� आयोगादार लहाि शतकरी व गामीण कसतरयािा लाभ करि दणयाच उकददष असि गायीचया कलयाणासाठी कललया नियमाची चोख अमलबजावणी दखील कली जाणार आह.

उजजवलाउतव

� 7 बवारी 2019 रोजी टटोनलयम आनण िसनगवाक वाय मतरालयाचया अतगवात आयोनजत करणयात आला.

� तरिधाि उजवला योजिची यशसवीता रिापत करणाऱया कामगारािा सनमानित करण हा या उतसवाचा हत होता.

� जमम-काशमीर, छततीसगड आनण आसामला

एलीजी जोडणीत वदधी करणार नहल तीि राजय महणि मानयता दणयात आली.

रहरकणीमहाराषटाचीसधाया

� ‘नहरकणी महाराषटाची’ आनण ‘नजलहा वयवसाय नियोजि सधावा’ या दोि महतवाकाकषी योजिाच 9 बवारी 2019 रोजी मबई यथ उदाटि करणयात आल.

� जागनतक ातळीवर मनहला उदोजकाची सखया वाढनवणयासाठी तसच महाराषटातील मनहला उदोजकािा हकिाच वयासीठ नमळवि दणयासाठी “नहरकणी महाराषटाची” हा उकरम सर करणयात आला आह.

� ही सधावा कौशलय नवकास व उदोजकता नवभागामाकत घतली जाणार आह.

� याची सरवात लातर आनण चदरर यथि होणार आह. � नहरकणी महाराषटाची या योजिअतगवात रितयक

नजलहयातील बचतगटाचया सदसयािा, मनहलाचया कलिािा कौशलय रिनशकषणाति वयासीठ उलबध करि नदल जाणार आह.

चचचतीलमहतताचाशासकीययोजना

पोजनच नाव सरवात इतर मागहतीपरधानमारिी उजवला पोजना

1 म 2016 � घोरवाकय : सवचछ इधि, बहतर जीवि� लकय: 2021 यात 8 कोटी कटबािा गस जोडणी� बानलया, उततर रिदश यथि योजिला सरवात� उददश :- सवचछ इधिाचा रवठा करि मनहला व मलाचया

आरोगयाच रकषण करण� BPL कटबािा रितयक LPG किकशि माग 1600 रय आनथवाक

सहायय � कटबातील मनहलचया िाव गस जोडणी

सयौभागप पोजना 25 सपटबर 2017

� दसर िाव : रिधािमतरी सहज नबजली हर घर योजिा� उददश : 31 माचवा 2019 यात दशामधय साववानतरक घरगती

नवदतीकरणाच धयय साधय करण� एकण खचवा : 16,320 कोटी रय � िोडल ससथा : गामीण नवदतीकरण महामडळ


शासकीययोजनावउपकम

सवदश दशवान पोजना 2014-15 � उददश : सकलिा आधाररत दशातील यवाटि ररकरमाचा नवकास करण � दशातलया यवाटि ायाभत सनवधाचया नवकासासाठी यवाटि

मतरालयाची ही योजिा आह.

परसाद पोजना 2014-15 � PRASAD - Pilgrimage Rejuvenation and Spiritual, Heritage Augmentation Drive

� यवाटि मतरालयादार सरवात परवासी तीथवा दशवान पोजना

22 जािवारी 2019

� अनिवासी भारतीयािा वरावाति दोिवळा सरकारदारा रिायोनजत धानमवाक सथळािा यातरसाठी िणयात यणार.

परधानमारिी शम पोिी मानधन पोजना

15 बवारी 2019

� असघनटत कषतराशी सबनधत मजरासाठी शि योजिा.� अहमदाबाद यथि सरवात� 2019 चया अथवासकलात घोरणा � मानसक वति 15000 रयाकषा कमी असणाऱया मजरासाठी � 100 रय दर मनहनयाला भरलयास वयाचया 60 वरााितर मानसक

3000 रय नशिपरधानमारिी गकसान सनमान गनधी पोजना

2019 � गोरखर, उततररिदश यथि सरवात � ‘ीएम-नकसाि’ महणिही योजिा ओळखली जात.� लघ व नसमात शतकऱयािा वानरवाक 6000 रय नवतत सहायय � रकिम तीि टपपयामधय दणयात यणार (2000 रय रिती टपा1

सटासवा पोजना 28 बवारी 2019

� STARS : Scheme for Translational andAdvanced Research in Science

� उददश : नवजञाि रिकलािा आनथवाक मदत करणसापबर सरगकषत भारत पोजना

19 जािवारी 2018

� उददश : सायबर गनहयानवरयी जागरकता सरवण

TARE पोजना 24 जािवारी 2018

� TARE : Teacher Associateship for Research Excellence

अवसर पोजना 24 जािवारी 2018

� AWSAR :- Augmenting Writing Skills for Articulating Research

कसम पोजना 2 बवारी 2018

� कसमच णवा र : नकसाि ऊजावा सरकषा एवम उततम महाअनभयाि � उददश : सौर ाचया वारास रिोतसाहि दण आनण निजवाि जमीिीवर

नवकदरीत सौर ऊजावा रिकल सथाि करणयासाठी रिोतसाहि दण. खचवा : 1.4 लाख काटी रपप

� या योजिअतगवात गामीण भागात रितयकी 2 मगावट ऊजावा निनमवातीची कषमता असणाऱया सौर ऊजावा रिकलाच जाळ उभ करणयात यणार आह.


ससकषपतघडामोडी


सणकषपत घडामोडी 18फायग गाव

� ायग ह मणीरचया इाळ नजलहयातील चका या आनदवासी समदायाच गाव आह.

� 1 एनरिल 2019 रोजी दशातील पगहल काबवान पॉगजगटव िाव महणि या गावचा नवकास करणयात आला आह.

� एखाद गाव हररतगह वायचया सचयिाच रिमाण कमी करणयासाठी वातावरणातील काबवािच रिमाण कमी करत तया गावाला काबवाि रॉनजनटव टग नदला जातो.

िलोतर दाम करडटल (Notre-Dame de Paris)

� फानसचया ररस शहरातील सवावात रिाचीि आनण जगभरात रिनसदध चचवा

� एनरिल 2019 मधय या चचवाला आग लागि अखखी इमारत भसमसात झाली.

� या चचवाचया उभारणीला 1163 साली सरवात झाली आनण 1345 मधय याच काम णवा झाल.

� 1991 मधय यिसकोि या चचवाला जागनतक वारसा सथळाचा दजावा नदला होता.

पानिपत यदध सगहालय

� तरिधाि िरदर मोदी यािी करकषतर यथ एका कायवाकरमात ािीत यदध सगहालयाचया सथािची आधारशीला ठवली.

� ािीत लढाईमधील वीराचा सनमाि करण हा यामागचा हत आह.

� ािीतच नहल यदध 1526 मधय बाबर आनण इबाहीम लोदीयाचयामधय झाल.

बािकाम-ततरजािार वषच

� तरिधाि िरदर मोदी यािी ‘एनरिल 2019 त माचवा 2020’ ह ‘बाधकाम-ततरजञािाच वरवा’

(Construction –Technology year1 महणि घोनरत कल आह.

� िवी नदली यथ ार डललया ‘बाधकाम ततरजञािावरील’ रररदत ही घोरणा कली.

असतािाचया िावात बदल

� 20 माचवा 2019 रोजी कझाकसतािची राजधािी असतािाचया िावात बदल करणयात आला असि आता ह शहर ‘िरसलताि’ या िावाि ओळखल जाईल.

� कझानकसतािच जवळास 30 वरष अधयकष रानहललया ‘िर सलताि िजरबायव’ याच िाव या शहराला दणयात आल आह.

यशवतराव रवहाण राषटीय परसकार 2018

� 12 माचवा 2019 रोजी आरबीआयच माजी गवहिवार रघराम राजन यािा 2018 चया यशवतराव चवहाण राषटीय रसकाराि गौरनवणयात आल.

� 12 माचवा 2019 हा महाराषटच नहल मखयमतरी यशवतराव चवहाण याचा जयती नदि आह.

� रसकार दणारी ससथा : यशवतराव चवहाण रिनतषठाि

पररस पसतक मळा

� िाव : Paris Livre� कालावधी : 20 त 23 माचवा 2020 � भारत या मळात सनमाििीय अनतनथ दश असल.� 2022 चया िवी नदली जागनतक सतक मळात

फानस सनमाििीय अनतनथ दश असल.

जगातील सववोतकष नवमािरालि कद

� नहल सथाि : नसगार नवमाितळ � सातवयादा नहलया सथािी � जािमधील टोनकयो नवमाितळ दसऱया सथािी


महतताचवनलायनसया


महतताच वन लायनसया19� नडनजटल मतदार साकषरतला रिोतसाहि दणयासाठी

कोणतया राजयाि ‘आय-हल’ हा उकरम सर कला आह? – आसाम

� चीिचया मतवाकाकषी ‘बलट अड रोडस’ उकरमात सहभागी होणयाची घोरणा कोणतया दशाि कली आह? – इटली

� ोिचया सनदचछादत दी कोणाची िमणक करणयात आली आह? – अमीर खान

� सववा रिमख करी आवशयकतासाठी उाय रवणयासाठी कोणतया बकि ‘बडोदा नकसाि’ ह करी नडनजटल वयासीठ नवकनसत कल आह? – बक ऑफ बडोदा

� िीती आयोगाचया अटल इिोवशि नमशिि कोणतया कनिसोबत सामजसय कल आह? – अडोब

� ‘आतरराषटीय नडनजटल आरोगय ररसवाद’ कोणतया शहरात ार डला? – नवी गदली

� कोणता नजलहा हा 5G कवहरज असलला जगातील नहला नजलहा ठरला आह? – शााघाई (चीन)

� नहलयादाच मतदाि करणाऱया मतदारािा रिोतसाहि दणयासाठी कोणतया नजलहा रिशासिाि ‘सकल’ ह मोबाइल अकलिकशि नवकनसत कल आह? – बोिाईिाव (आसाम)

� कोणतया भारतीय करीडा सघटिि असोचमचा ‘उतकष करीडा सघटिा’ रसकार नजकला आह? – नशनल रापफल असोगसएशन ऑफ इागडपा

� िीती आयोगाचया अहवालािसार महतवाकाकषी नजलहयामधय नहल सथाि रिापत करणारा ‘हलाकाडी’ नजलहा कोणतया राजयातील आह? – आसाम

� इगलडचा माजी नकरकटट एनलसटर ककला नबटिचया रािीकडि कोणता सनमाि दणयात आला आह? – नाइटहड

� िवकलिा आनण उदोजकता महोतसव (FINE1 कोणतया शहरात ार डला? – िााधीनिर

� शासकीय रगणालयात ‘टटासकथीटर ऑनटवाक वालवह इमलिाटशि’ (TAVI1 सर करणार तगमळनाड ह दशातील नहल राजय ठरल आह.

� सापकत राषटरादारा सथापन करणपात आलरपा कोसटा ररका पथील ‘पगनवहगसवाटी ऑफ पीस’दारा भारताच उपराषटरपती एम. वपाकपा नापड पााना डॉकटरट पदवी दऊन ियौरगवणपात आल.

� राजयातील आनदवासी नजलहयामधील शाळामधय गोडी भारचा समावश करणयाचा निणवाय कोणतया राजयाि घतला आह? – मधप परदश

� भारत सरकारि 2025 यात अनभयानतरकी नियावातीच नकती दशलकष अमररकि डरॉलसवा लकय ठवल आह? – 200 दशलकष

� कोणत शहर इलककटटक कारसाठी वायरलस चानजाग सटशि सर करणार जगातील नहल शहर ठरणार आह? – ऑसलो (नॉवष)

� चकरीवादळाचा टका बसललया मोझाकमबकला मदत सामगी ोहोचवणयासाठी कोणती यदधिौका मबईहि ोटवा बरा यथ ाठवणयात आली होती? - आपएनएस मिर

� आतती कसथतीसथाक ायाभत सनवधा-2019 ही आतरराषटीय कायवाशाळा कोणतया शहरात ार डली? – नवी गदली

� ‘कोररयाची राणी – हो हााि ओक ऑफ कोररपा’ या सकलिवर भारत-कोररया सयकण टाल नतकीट जारी करणार आहत.

� आनशयाई नवकास बकचा (ADB1 2019-20 या नवततीय वरावासाठी वदधीदर अदाज : 7.2%

� माचवा 2019 मधय भारताचया दौऱयावर आलल डरॉ. इबानहमा कसोरी ोािा ह कोणतया दशाच तरिधाि आहत? – गिनी

� कोणाची LIC चया वयवसथाकीय सचालकदी


नवीनसनमतावआयोग


नवीन सममता व आयोग 20सगमती गवरपशकर ड सशोधि सलागार सनमती

� भाडवली बाजाराचया नवकासासाठी धोरण बिनवणयाचया िवीि दधतीच नवशलरण करणयासाठी जािवारी 2019 मधय सथाि .

उरा थोरात िल � 28 बवारी 2019 रोजी भारतीय ररझववा बकि उरा थोरात याचया अधयकषतखाली िल सथाि कल आह. उददश : ऑशोअर री माककटशी सबनधत समसयाच रीकषण करणयासाठी आनण धोरणातमक उायाची नशारस करण.

डरॉ. आलोक शीवासतव � वनकलािा नवमा सरकषण रिदाि करणयासाठी योगय आनण सरनचत योजिची रचिा करणयासबधीचया समसयाच रीकषण करणयासाठी डरॉ. आलोक शीवासतव याचया अधयकषतखाली सनमतीची सथािा करणयात आली आह.

एम.ी. बझबरआ सनमती � आसाम करारातील (Assam Accord1 कलम 6 चया अमलबजावणीचा आढावा घणयासाठी (2 जािवारी 2019 रोजी सथाि1

य क नसनहा सनमती � सकम, लघ व मधयम उकरमासमोर (MSMEs1 यणाऱया अिक आवहािाचा आढावा घणयासाठी आनण तयाच िरतथाि करणयाच उाय सचवणयासाठी भारतीय ररझववा बकि ही तजञ सनमती सथाि कली. (2 जािवारी 2019 रोजी सथाि1

डरॉ. नजतदर िागाल कायवागट � 2013 त 2017 दरमयाि जवाहर िवोदय नवदालयाचया नवदाथयावािी कललया आतमहतयचया ररकसथतीचा आढावा घण ह या सनमतीच कायवा असल. 3 जािवारी 2019 रोजी मािव ससाधि नवकास मतरालयाि सथाि कल.

िदि िीलकणी िल � दशातील नडनजटल मटसची सरकषा मजबत करणयाच उाय सचनवणयासाठी. RBI ि 25 माचवा 2019 रोजी सथाि कली.

शकर ड सनमती � भाडवली बाजाराचया नवकासासाठी धोरण बिनवणयासाठी िवीि दधतीच नवशलरण आनण मदत करणयासाठी 8 जािवारी 2019 रोजी सथाि

उमश नसनहा सनमती � लोक रिनतनिनधतव कायदा 1951 चया कलम 126 व इतर कलमामधील सधारणा आनण बदल सचनवण. 10 जािवारी 2019 रोजी सथाि

अि सतथ तजञ सनमती � अि सतथ याचया िततवाखालील सनमतीि राषटीय नकमाि वति रिनतमाह 9,750 रय नकवा रिनतनदि 375 रय असाव असा सला नदला आह. सधया राषटीय नकमाि वति4,576 रय आह.


चचचतीलपसतक

चचचतील पसतक21 पसतक लखक व इतर मागहतीकदन: सिरस लाईफ अड मपगझक शरद दतत (डरॉकयमटरी नचतरट निमावात1िााधी : द रापटर भवािी भटाचायवा मोदी अिन आभास मालदानहयारसफन सवोरसवा मिोशी नसनहा रावलद इागडपन टकसटाईल सोसवाबक एवहलरॉि रॉदररगहमद गट गडसअपॉईटमट सलमाि अनिस सोजइागडपन गफसकल फडरलीजम लखक : डरॉ. वाय. वही. रडी (आरबीआयच माजी गवहिवार1.

सहलखक : डरॉ. जी. आर. रडी द फट ऑफ बटरफाइज ियितारा सहगलद कटटरी ऑफ फसट बॉइज अमतयवा सि Designing Destiny: The Heartfulness Way

कमलश टल

सबाका साथ सबाका गवकास मानहती ततरजञाि आनण रिसारण मतरालयाचया रिकाशि नवभागाच सतक तरिधाि िरदर मोदी याचया निवडक भारणाच सकलि अरण जटली याचया हसत 8 माचवा 2019 रोजी रिकाशि

एवहरी वोट काउाटस लखक : िवीि चावला माजी मखय निवडणक आयक माजी उराषटती हमीद असारी याचया हसत रिकाशि

Undaunted: Saving the Idea of India

लखक : ी. नचदमबरम माजी उराषटती हमीद असारी याचया हसत रिकाशि

‘Quality, Accreditation and Ranking – A Silent Revolution in the Offing in Indian Higher Education

सादक : डरॉ. एच. चतवषदी उराषटती एम वयकयया िायड याचया हसत रिकाशि

खनी वसाखी बदी घालणयात आलली जाबी कनवतच सतक जानलयिवाला बाग हतयाकाडावर आधाररत ह सतक आह.1919 मधय जाबी लखक िािक नसह यािी नलनहल या सतकाची इगजी आवतती लवकरच रिकानशत होणार आह.हावार करॉनलनस यािी तयाच भारातर कल.


रशातील/जगातीलपरहल

दशातील/जगातील पवहल22� वररषठ एनशयि कसती चकमयिनशमधय भारतासाठी

नहल सवणवादक टकावणारी नहली मनहला कसतीट कोण? - नवजपोत कयौर

� हनलकरॉपटर टकसी सवा दणार भारतातील नहल शहर कोणत? बािळर

� नडनजटल कायदशीर चलि जारी करणारा जगातील नहला दश कोणता? माशवाल आपलाड

� नरिझकर आनककटकचर रसकार नवजत नहल भारतीय वासतनवशारद कोण? बाळकषण दोरी

� िारी शकी रसकार नवजतया नयाय आनण कायदा कषतरातील नहलया मनहला कोण? िीता गमततल

� इडो-नतबटीयि बरॉडवार ोनलस ोसवामधय थट अनधकारी होणाऱया नहलया मनहला कोण? परकती

� आतरराषटीय सौर आघाडीची नहली बठक कोणतया दशात ार डली? भारत

� सणवाण सौरउजषवर चालणार दशातील नहल कदरशानसत रिदश कोणत? गदव

� मनहला उदोजकासाठी इिकयबटर जारी करणार नहल राजय कोणत? तलािणा

� नहली इडो-फच िरॉलज सनमट कोणतया शहरात ार डली? नवी गदली

� भारतातील नहली िशिल कोसटल ोनलनसग अकडमी कोठ सर करणयात आली आह? दवभमी (िजरात)

� राजय व नजलहा ातळीवर बहआयामी दरीदरय निदषशाक मोजणयासाठी कटब सवषकषण घणार दशातील नहल राजय कोणत? आाधर परदश

� 100% सौर ऊजावासकषम आरोगय कदर असलला दशातील नहला नजलहा कोणता? सरत

� दशातील नहल कीटक सगहालय कोणतया राजयात सर करणयात आल आह? तगमळनाड (कोईमबतर)

� BS-VI इधि मािकाचा सवीकार करणार दशातील नहल शहर कोणत? गदली

� सयक राषट राजकीय वयवहाराचया रिमखदी िमणक होणारी नहली मनहला कोण? रोजमरी डीकालवो

� 21 वया राषटकल करीडा सधषमधय नहल सवणवादक नजकणारी भारतीय खळाड कोण? साईखोम मीराबाई चान

� 21 वया राषटकल करीडा सधषमधय भारतासाठी नहल दक नजकणारा खळाड कोण? पी िरराजा

� मदचया मतयचया रिकरणाची ओळख होणयासाठी ‘Standard Operating Procedure’चा सवीकार करणार दशातील नहल राजय कोणत? करळ

� ववोततर भारतासाठी सथाि करणयात आललया िीती ोरमची नहली बठक कोणतया राजयात आयोनजत करणयात आली होती? गरिपरा

� ई-कचऱयाचा धोका हाताळणयासाठी जगातील नहली मायकरोकटरी सथाि करणारी भारतीय वशाची शासतरजञ कोण ? गवना सहजवला

� कोणतया IIT ससथि भारतातील नहली 5G रनडयो लबोरटरी सथानत कली आह? आयआयटी नदली

� राषटकल सधषमधय सवणवा दक नजकणारी नहली मनहला बरॉकसर कोण? मरी कोम

� सगीत शणीतील नलतझर रसकार नजकणारा नहला गर-शासतरीय नकवा जझ आनटवासट कोण? कगडटरक लमार

� नहली आतरराषटीय लघ व मधयम उकरम रररद कोणतया शहरात ार डली? नवी गदली

� ‘Madame Tussauds’ मधय सथाि रिापत करणार नहल बरॉलीवड नचतरट निमावात कोण? करण जोहर

� 100 अबज डरॉलसवा बाजार भाडवलाचा टपा ार करणारी नहली भारतीय आयटी किी कोणती? टाटा कनसलटासी सगववासस

� 100% ितिीकरणकषम उजषवर चालणार दशातील नहल समाटवा शहर कोणत? गदव


सरावपरशन....

सराव परशन....231) Am§Vaamï´>r` ZmUo[ZYrÀ`m A§XmOmZwgma ^maVr` AW©ì`dñWm 2019 {H$Vr Q>³¶m§Zr dmT>ob.

1) 7.4% 2) 7.8% 3)7.2% 4) 7.4% 2) ¶wamo{n`Z nwZ{Z©‘m©U Am{U {dH$mg ~±Ho$Mr (Eropean Bank for Reconstruction and

Development = EBRO) ñWmnZm Ho$ìhm Pmbr.1) 1990 2) 1989 3$) 2001 4>) 1991

3) amYoem‘ ‘monbdma `m§Mr ‘hmamï´> amÁ` añVo {dH$mg ‘hm‘§S>imÀ`m ì`dñWmH$s` g§MmbH$ nXmda {Z`wº$sH$aÊ`mV Ambr Amho. ‘mnbda `m§À`m H$mhr dmXJ«ñV Üd{Z{\$$Vr Am{U grS>r g‘moa Amë`mZ§Va ‘w»`‘§ÌrXodoÝÐ \$$S>Udrg m§Zr m àH$maUmMr Mm¡H$er H$aÊ`mgmR>r H$moUmÀ`m AÜ`jVoImbr VrZgXñ`r` g{‘VrMrñWmnZm Ho$br hmoVr ?1) Ý`m. gwYra ZmB©H$ 2) dg§V XodH$Vo 3) Om°Zr Omogo\$$ 4) gwYra nmZYao

4) AmR>dr OmJ{VH$ CÚmoOJVm n[afX H$moUm H$moUmÀ`m ^m{JXmarVyZ A`mo[OV Ho$br hmoVr.A) ^maV gaH$ma ~) Vob§JUm gaH$ma H$) {ZVr Am`moJ S>)A‘o[aH$Z gaH$ma 1) ~,H$, S> 2) A,~,H$ 3) A,H$,S> 4) A,~,S>

5) â`w{J{Q>ìh BH$Zm°{‘H$ Am°\$|$S>g© {~b 2018 `m {dYo`H$m~m~V `mo½` {dYmZo AmoiIm.A) Am{W©H$ KmoQ>mio H$ê$Z naXoemV OmUmè`m§Mr XoemVrb g§nÎmr Oá H$aÊ`mMo A{YH$ma m‘wio gaH$mabm

{‘iUma AmhoV.~) `m {dYo`H$mV Am{W©H$ J¡aì`dhma H$ê$Z {dXoemV ni H$mT>Umè¶mMr ì`m»`m ~°qH$J {Z`‘Z

H$m`Úmà‘mUo Agob Aer VaVyX Amho.n¶m©¶r CÎma -1) \$º$ A 2) \$º$ ~ 3) XmoÝhr 4) XmoÝhr Zmhr

6) Aa~r g‘wÐmV C^maÊ`mV òUmè`m N>ÌnVr {edmOr ‘hmamO ñ‘maH$m~m~VrV MwH$sMo {dYmZ AmoiIm.1) `m àH$ënm§VJ©V 210 ‘rQ>a C§MrMm {edmOr ‘hmamOm§Mm nwVim ~g{dÊ`mV òUma Amho.2) hm nwVim OJmVrb gdmªV C§M nwwVim R>aUma Amho.3) ho ñ‘maH$ 6.8 hoŠQ>ajoÌ Agboë`m ~oQ>mda C^maÊ`mV òUma Amho.4) ho ñ‘maH$ bmg©Z Am{U Q>~m©o hr H§$nZr XrS> dfmªV C^maUma Amho.

7) amÁ`mbm ‘m¡{IH$ H$H©$amoJ ‘wº$ amÁ` H$aÊ`mÀ`m CÔoemZo ..........`m H$mbmdYrV ‘m¡{IH$ Amamo½` VnmgUr‘mo{h‘oMo Am`moOZ Ho$bo hmoVo.1) 1 Am°ŠQ>mo~a 2017 Vo 31 Am°ŠQ>mo~a 2017 2) 1 {S>g|~a 2017 Vo 31 {S>g|~a 20173) 1 OmZodmar 2018 Vo 31 OmZodmar 2019 4) darc gd©

8) ‘Ü`àXoe gaH$maZo EH$ ^maV loð> ^maV `moOZoA§VJ©V Imbrbn¡H$s H$moUË`m amÁ`mgmo~V ^m{JXmar Ho$br.1) ‘hmamï´>, N>ÎmrgJS> 2) ZmJmb±S>, ‘{Unya3) JwOamV, CÎmaàXoe 4>) Aê$UmMb àXoe,Am§Y«àXoe

सवलती��या दरात ऑनलाइन खरदीसाठी यथ िकलक करा

एकदा नकक� अभयासा...



10 may...21 चचच त ल प स तक ..... 196 22 र श त ल/जग त ल...

Documents