1 özlük haklari ve 6331 sayılı yasa eği̇ti̇m
TRANSCRIPT
İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ TEMEL EĞİTİM PROGRAMI
Hizmet BİR Ortak Sağlık Ve Güvenlik Birimi
DERS : İŞ, İŞÇİ ve İŞVEREN HAKLARI
KONULAR : 1- 6331 Sayılı kanunun getirdikleri 2- 4857 sayılı İş Kanunu 3- İşçi Hakları 4- İşveren Hakları 5- İş Kazaları 6-Ramak Kala Olaylar 7- Özlük dosyası 8- İş güvenliğinin Ana İlkeleri 9-Acil Durum Planı ve uygulamaları 10-İSG oluşturulması 11-Yasal prosedürler
SAĞLIKLI, FİZİKSEL
ve
SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE…
YAŞAMA HAKKI…
NEDEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ? • 2012 yılında ülkemizde 68 bin 618 iş kazası ve 673
meslek hastalığı vakası meydana geldi
• 1663 çalışanımız iş kazası ve meslek hastalığı sebebiyle hayatını kaybetti
• 2186 çalışanımız sürekli iş göremez hale geldi
• TÜRKİYE’de HER GÜN ORTALAMA;
–185 iş kazası meydana geliyor
–4 çalışan hayatını kaybediyor
–6 çalışan sürekli iş göremez hale geliyor
Her 3 dk bir iş kazası oluyor
90 dk 1 kişi sakat kalıyor
6 Saatte 1 kişi hayatını kaybediyor
NEDEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ?
Yukarıda anlattığımız ve ileride anlatacağımız,
Can ve mal kayıplarını önlemek için İŞ GÜVENLİĞİ….!!!
Hem de;
ÖNCE İŞ GÜVENLİĞİ
İŞ KAZALARI
15
ÇALIŞANIN KORUNMASI
KAYNAKTA KONTROL
ULAŞMAYI ÖNLEME
İŞÇİYİ KORUMA
Tehlikenin kaynağı
İşçi TEHLİKE
16
Kazaların Maliyetleri
•TEDAVİ •MAHKEME •SİGORTA PRİMLERİ •TAMİR
•İŞ GÜNÜ KAYBI •ÜRETİM KAYBI •İŞ GÜCÜ KAYBI •TOPLUMUN UĞRADIĞI KAYIPLAR
1-GÖRÜNEN GİDERLER (DOĞRUDAN)
2-GÖRÜNMEYEN (DOLAYLI)
İnsanlar kazaları isteyerek mi yapıyor
Kazalar Neden Meydana Gelir?
18
İnsanlar bir hatayı neden yaparlar? Kazayla Kasıtlı
Eğitimsizlik Bilgisizlik Dalgınlık Rahatlık Düşüncesizlik Yeteneksizlik
Dikkatsizlik Zorlama İsteyerek yapmak
Kazalar birdenbire ortaya çıkmaz!!!
* Bana bir şey olmaz... * Hep böyle yapıyoruz... * Güvenli görünüyordu... *Böyle bir kaza olacağını hiç tahmin edemezdim... * Daha önce hiç olmamıştı. * Acelem vardı.
20
Kaza Piramidi
1000 Güvensiz davranışlar
500 Kazaya ramak kalma
100 Küçük yaranma/kaza
10 Ciddi yaralanma/kaza
1 Ölümlü yaralanma/kaza
21
İş Kazası Nedenleri
• 1. Güvensiz Davranışlar
• 2. Güvensiz Ortam
• 3. İç ve Dış Denetimsizlik
22
• İş ekipmanını kullanılması konusunda eğitim almadan kullanmak
• Araç ve ekipmanları imalatçı talimatları doğrultusunda kullanmamak
• Acele etmek, tehlikeli yerlerden gitmek • İkaz ve uyarılara uymamak • Hatalı pozisyonlar • İşyeri ve iş disiplinine uymamak • İşin gerektirdiği Kişisel Koruyucu Ekipmanları’ları
kullanmamak • Etrafta dikkatsiz dolaşmak • Başkalarını meşgul etmek • İşleri yasal mevzuatlar ve talimatlar doğrultusunda
yapmamak • İş yerindeki tehlikeler hakkında bilgi sahibi olmamak
Güvensiz Davranışlar
23
Güvensiz Ortam
• Arızalı ve bakımsız ekipmanlar • Çalışma ortamının darlığı ve sıkışıklığı • Yetersiz uyarı ve ikazlar • İşe uygun eğitimli eleman çalıştırmama • Koruyucusuz ekipmanlar • Yetersiz havalandırma • Yetersiz aydınlatma • Tehlikeli ortam( tozlu, gazlı, gürültülü vb.) • Düzensiz ortam • Kaygan veya düzgün olmayan zemin • Gerekli yerlerde ve merdivenlerde yetersiz korkuluklar • Taşeron faaliyetleri
6331 sayılı KANUN NEDİR? • İş Sağlığı ve Güvenliği ilk kez müstakil bir
kanun olarak ele alındı. • Kuralcı yaklaşım yerini Önleyici yaklaşıma
bıraktı • İş yerleri, tehlike sınıflarına göre ayrıldı • Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, iş
yeri hekimi vb. uzmanlar görev alacak • İşverenler İş Sağlığı ve Güvenlik
Birimlerinden hizmet alabilecek • Tüm çalışanlar İş Sağlığı ve Güvenliği
eğitimleri alacak
• Her işletme Risk Değerlendirmesi yaptıracak
• Çalışanlar belli aralıklarla sağlık gözetimine tabi tutulacak
• İş kazaları ve Meslek hastalıkları kayıtları daha etkin hale getirilecek
• Yaşanan tüm önemli olaylar kayıt altına alınacak
• Elli ve daha fazla çalışanı olan işyerleri İş sağlığı ve Güvenliği kurulları oluşturacak
• İş yerlerinde acil durum planları hazırlanacak
KANUN TÜM ÇALIŞANLARI KAPSIYOR
• Türkiye’de SGK’ya tabi olan tüm çalışanlar
( çırak ve Stajyerler dahil ) kanun kapsamında değerlendirilmiştir.
• Bütün işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir
ortam oluşturulmak istenmektedir.
KURALCI DEĞİL ÖNLEYİCİ YAKLAŞIM
• Kaza olduktan sonra değil kaza olmadan önlem alınması sağlanacak
• Her işletme Risk Değerlendirmesi yapacak, riskli görülen hususlara karşı gerekli tedbirler alınacak
İş yerleri Tehlike Sınıflarına Ayrıldı
• Tüm işyerleri yapılan işin niteliğine göre tehlike sınıflarına ayrıldı. –Az tehlikeli –Tehlikeli –Çok Tehlikeli
Çalışma Bakanlığına Bildirim Zorunluluğu
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirir; bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, bu hususu Bakanlığın yetkili birimine bildirir.
SAĞLIK TARAMASI YAPILACAK
• Tüm çalışanların; ilk işe girişlerde, iş değişikliğinde, iş kazası veya sağlık nedeni ile verilen aralardan sonra ve belli periyotlarda sağlık muayeneleri yapılarak sağlık raporları düzenlenecektir.
Kaza ve Olay Kayıtları Tutulacak
• İş kazaları ve meslek hastalıkları 3 iş günü içinde SGK’ya bildirilecek.
• İşveren ramak kala olaylarının kayıtlarını tutacak.
Acil Durum Planları Hazırlanacak
• İlk yardım, yangın, kişilerin tahliyesi ve her türlü tehdit unsuruna karşı acil durum planları hazırlanacak.
• Acil durum ekipleri oluşturulacak • Acil durum tatbikatları yapılacak
Acil eylem planları hazırlanması ve uygulanması
* Yangın * Su baskını * Deprem * Fırtına * Parlama ve patlama * Asansörde mahsur kalma * Zehirlenme * Kimyasallara maruziyet
Yangın ile ilgili periyodik kontrol planı hazırlanması
* Yangın hortumları, yangın tüpleri, hidrantlar, duman dedektörleri, su motopompları, yangın dolapları, gaz dedektörleri vb. mevzuat temelli kontrol sistemi kurulması
* Yangın eğitim tatbikatı planlaması ve uygulanması gereklidir.
YANGIN TATBİKATLARI
Tüm İş Ekipmanlarının Kontrol ve Bakım Onarım Planlaması
• Ekipman bakım talimatları hazırlanması * Elektrik panoları bakım talimatı * Trafo bakım talimatı * Brulör bakım talimatı * Buhar jeneratörü bakım talimatı * Çamaşırhane cihazları bakım talimatı * Genleşme tankları bakım talimatı * Jeneratör bakım talimatı * Klima santralleri bakım talimatı * Motor bakım talimatı * Mutfak cihazları bakım talimatı * Sıcak su kazanları bakım talimatı
Takip ve kontrol formlarının hazırlanması * Arıza takip formları * Bakım onarım takip formları * Günlük araç kontrol formları * Havalandırma tesisatı muayene formu * Elektrik tesisatı kontrol raporu * Asansörler periyodik kontrol raporu * Kompresörler için teknik rapor * Teknik cihazlar periyodik kontrol planı * Periyodik kontrol sertifikalarının takibi
Çalışma Bakanlığı ile ilgili raporlama sisteminin oluşturulması
• Bakanlığa sunulacak yıllık değerlendirme raporunun hazırlanması
* Risk değerlendirmeleri * Ortam ölçümleri * İşe giriş muayeneleri * Periyodik muayeneler * Biyolojik analizler * Fizyolojik testler * Psikolojik testler * Eğitim çalışmaları * Diğer çalışmalar
İş Güvenliği Çalışan Temsilcisi
• İş güvenliği ile konularda işveren ile çalışanlar arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla çalışan temsilcileri atanacak. Temsilciler seçimle veya atama ile görevlendirilecek.
• 2-50 işçi arası 1 temsilci • 51-100 işçi arası 2 temsilci • 101-500 işçi arası 3 temsilci
İş sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri
• Tüm çalışanlar İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimleri alacak,
• Eğitimler “Çalışanların İş Sağlığı ve
Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre ve Risk Değerlendirme sonuçlarına göre verilecek.
İSG Kurulları Oluşturulacak
• 50 ve üzeri çalışanı olan işletmelerde İş Sağlığı ve Güvenliği kurulu oluşturulacak.
• Kurul ayda bir defa veya acil durumlarda derhal toplanacak. Toplantı kararları kayıt altına alınacak
• İşveren kurul kararlarını aynen uygulamak zorundadır.
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM (KKD) TESLİMİ
• İşletmeler kişisel koruyucu donanımları, çalışan personellerine, KKD’nin kullanılabilirliğine göre her gün/hafta aralıklarla vermek ve ZİMMET DEFTERİNE KAYIT EDEREK ÇALIŞANIN İMZASINI ALMAK ZORUNDADIR.
• Bu kayıtlar personel işten çıksa bile 10 yıl boyunca firmada saklanmak zorundadır.
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM (KKD)
• Kişisel koruyucu donanımların çalışana verilmesine rağmen kullanılmamasından ve sonradan iş kazası ve meslek hastalığı meydana gelmesinden işveren sorumlu olmayacaktır.
50 İşçi ve Altı İşletmelerin Bugün Yapması gerekenler
1- Risk Değerlendirmesi 2- İSG Eğitim sistemi kurulması 3- Acil eylem planları hazırlanması ve
uygulanması 4- Ortam ölçümleri (gerekiyorsa)
yaptırılması
50 İşçi ve Üstü İşletmelerin Bugün Yapması Gerekenler
1- Risk Değerlendirmesi 2- İSG kurulu oluşturulması 3- İSG Eğitim sistemi kurulması 3- Acil eylem planları hazırlanması ve uygulanması 4- Tüm iş ekipmanları kullanım ve bakım onarım talimatları
hazırlanması, formların oluşturulması, İSG mevzuatına uygun periyodik bakım planlarının hazırlanması
5- Şirket İSG Yönetmeliği hazırlanması 6- Çalışanların özlük dosyalarının İSG mevzuatına uygun
hale getirilmesi 7- Çalışma Bakanlığı ile ilgili raporlama sisteminin
oluşturulması 8- Şirket içi İSG denetim mekanizması sistemi geliştirilmesi
50 İşçi ve Altı İşletmeler için İş Güvenliği Uzmanlığı ve İş Yeri Hekimliği Hizmeti Alma Tarihleri
• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıftaki işletmeler için: 01.01.2014 başlayacak.
• Az tehlikeli sınıftaki işletmeler için:
01.07.2016 da başlayacaktır.
İdari para cezaları
• iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için 5.000 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza uygulanmaya devam edilir.
• Diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2.500 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza uygulanmaya devam edilir.
• Risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3.200 Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için 4.851 Türk Lirası ceza uygulanmaya devam edilir.
• Bakanlığın öngördüğü İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimlerinin verilmemesi durumunda;
***Her bir çalışan için aylık 1.000 TL ceza verilir.
İşveren ,
• Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.
• Yapılmayan her bir eksiklik için: 2.000 Türk Lirası
• İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm (gürültü, toz vb.) , inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.
• Yapılmamasının cezası: 1.500 Türk Lirası
• Acil durum planlarının hazırlanmaması, • Acil durum ekiplerinin oluşturulmaması, • Acil durum tatbikatlarının periyodik olarak
yapılmaması, *** Her bir eksiklik için her ay 1.000’er TL
ceza kesilir.
• İşveren; Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler.
• İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler.
• Tutulmayan her bir kayıt için ceza: 1.500 TL
• İSG kurulu üyelerinin belirlenmemesi, aylık toplantılarının yapılmaması, kurul toplantılarının raporlanmaması, kurul kararlarının uygulanmaması
**** Her bir eksiklik için ceza: aylık 2.000 TL
İşveren, • Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı
kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar. (Ceza: 1.500 TL)
• İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlar. (Ceza:1.500 TL)
• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. (Ceza: 1.000 TL)
ÖZETLE; İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ SİSTEMİNİN VE HİZMETİNİN İŞYERİNİZDE
OLMAMASI HALİNDE (20 İşçisi olan bir işyeri için)
• İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI , İŞYERİNDE ÇALIŞTIRMAMA CEZASI ;VEYA ORTAK SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ (OSGB) İSG HİZMETİ ALMAMA CEZASI,
5.000 TL
• İŞYERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILMAMASI CEZASI ;
4.500 TL
• BAKANLIĞIN ÖNGÖRDÜĞÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN ÇALIŞAN PERSONELE VERİLMEME CEZASI ;
20 PERSONEL İÇİN 20.000 TL
• İŞYERİNDE, RİSKLERİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK ÖLÇÜM ,KONTROL VE ARAŞTIRMA YAPILMAMASI VE KAYDININ TUTULMAMASI CEZASI 1.500 TL
• İŞYERİNDE , ACİL DURUM PLANININ HAZIRLANMAMASI, EKİPLERİN OLUŞTURULMAMASI, TATBİKATLARIN YAPILMAMASI CEZASI 3.000 TL
• HER AY TOPLAM 34.000 TL İDARİ PARA CEZASI ÖDEMEKLE KARŞI KARŞIYA KALABİLİRSİNİZ.
DEĞERLİ KATILIMCILARIMIZ,
• GÖRDÜĞÜNÜZ GİBİ CEZALAR OLDUKÇA AĞIR, NEREDEYSE KÜÇÜK BİR İŞLETMENİN SERMAYESİNDEN FAZLADIR.
• İŞYERİ OLAN VE SİGORTALI İŞÇİ ÇALIŞTIRAN TANIDIKLARINIZA LÜTFEN HABER VERİNİZ, CEZALI DURUMA DÜŞMEMEK İÇİN RİSK ANALİZLERİNİ YAPTIRSINLAR…
İŞÇİ ve
İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
SORUMLULUKLAR
İŞ GÜVENLİĞİ KURAL VE
TALİMATLARINA UYGUN ÇALIŞMA
DÜZENİNİ KORUMAK
EMNİYETSİZ DURUMLARI GİDERMEK
TEKNİK GÜVENLİK KONULARINDA ÇALIŞMALAR YAPILMASINI SAĞLAMAK
YASALAR ÇIKARMAK
DENETLEMEK
TEKNİK ÇALIŞMALARIN ALT YAPISINI OLUŞTURMAK
SORUMLULUKLAR
İŞVERENLERİN VE İŞÇİLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 4857 sayılı İş Kanunu Madde 77:
İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için;
gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği
önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki
riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek,
gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar.
İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği
konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.
İŞVERENLERİN VE İŞÇİLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 4857 sayılı İş Kanunu Madde 77:
64
HERGÜN AYNI ÇERÇEVEDEN BAKTIĞIMIZ VE SÜREKLİ TAKTIĞIMIZ BİR GÖZLÜK
OLMALIDIR.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
65
İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİNİN AMAÇLARI
1-Çalışanları korumak
2-Üretim güvenliğini sağlamak
3-İşletme güvenliğini sağlamak
H- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
I- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp ta eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde;
İŞVEREN VEYA VEKİLİ TARAFINDAN
İŞ AKİDLERİNİ
TAZMİNATSIZ OLARAK FESHEDEBİLİR.
SİGORTALININ KASDİ VE SUÇ SAYILIR HAREKETİ;
KASDİ VE ŞUÇ SAYILIR BİR HAREKETİ YÜZÜNDEN İŞ KAZASINA UĞRAYAN ,
MESLEK HASTALIĞINA TUTULAN VEYA HASTALANAN SİGORTALIYA GEÇİCİ İŞ GÖREMEMEZLİK GELİRİ VERİLMEZ.
SİGORTALIYA YALNIZ GEREKLİ SAĞLIK YARDIMLARI YAPILIR.
KAZALARIN NEDENLERİ
Kazaların çoğu, güvensiz davranış ve şartlardan veya bunların birleşmesinden meydana gelir.
İŞYERİNDE MEYDANA GELEN KAZADAN NELER ZARAR GÖRÜR ?
• İNSAN, • MAKİNE, • ALET - TEÇHİZAT, • MALZEME • ZAMAN.
İŞ KAZASI = EMNİYETSİZ DURUM X EMNİYETSİZ DAVRANIŞ
TEMEL İHTİYAÇLARIMIZI KARŞILAMAK
İMKANLARIMIZ DAHİLİNDE AİLEMİZİN, KENDİMİZİN BEKLENTİLERİNİ KARŞILAMAK ONLARA DAHA İYİ BİR YAŞAM SAĞLAMAK
HAYATTA KALMAK
YAŞLILIKTAN DOLAYI İŞ YAPABİLME GÜCÜMÜZÜ YİTİRDİĞİMİZ ZAMAN
İŞ YAPABİLME GÜCÜMÜZÜ ETKİLEYECEK KADAR SAKATLANDIĞIMIZ ZAMAN
Amaan neymiş iş güvenliği yaa eskiden iş güvenliği mi vardı. Canım sıkkın zaten akşam olsa da eve gitsem.
İş güvenliği kurallarının hepsine uyacağım çünkü onlar benim sağ salim eve geri dönebilmem için konulmuş kurallardır.
İŞ GÜVENLİĞİ KURALLARI SİZİN İÇİN KONMUŞTUR!
Ooff ayağım!! KEŞKE uysaydım iş güvenliği kurallarına
Bütün iş güvenliği kurallarına uydum ve sağ salim evime geri dönebildim
İŞ GÜVENLİĞİ KURALLARI SİZİN İÇİN KONMUŞTUR!
ÖNGÖR – ÖNLEM AL!
Hangisi Güvenli?
78
İŞ KAZASI NEDİR?
Sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen veya ruhen arızaya uğratan olaydır.
79
Hangi Olaylar İş Kazası Kapsamına Girer
Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
80
İşveren tarafından görevli olarak başka bir yere veya işe gönderilmesi durumunda yolda ve çalışma
anında asıl işinin haricinde,
Hangi Olaylar İş Kazası Kapsamına Girer
81
Yeni doğum yapan kadınların çocuklarına süt vermek için gidiş-gelişlerindeki zaman süresinde,
Hangi Olaylar İş Kazası Kapsamına Girer
82
İşverence Sağlanan Taşıtlarda, taşıta binildiği andan inilinceye kadar geçen sürede,
Hangi Olaylar İş Kazası Kapsamına Girer
83
KAZA NEDİR?
84
KAZA :
Planlanmamış ve beklenmeyen Bir olay sonucunda
Sakatlanmaya ve zarara neden olan durumdur
85
RAMAK KALMA OLAYI NEDİR?
86
Olmamış fakat, olmaya çok yakın bir noktadan dönülmüş bir olaydır. Çok kez “ucuz atlattık” deriz. Herhangi bir yaralanma veya malzeme kaybına, hasara kıl payı farkla yol açmayan sıyırdı geçti olaylardır. Gerçek iş kazası gibi kabul edilmeli ve buna yol açan çalışma koşullar, uygunsuzluklar araştırılmalıdır.
87
RAMAK KALMA OLAYI YAŞANIR İSE?
Ramak kaldı bildirimi uygunsuzlukların giderilmesi ileride olabilecek ciddi
işkazalarının önüne geçer.
Ramak Kala Olaydan ders alınması ve aynı olayın tekrar edilmemesi için tüm çalışanlarlarla birlikte durum değerlendirilmeli, hatalar tartışılmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır…
RAMAK KALA VAKA
ÖRNEKLERİ
ÖRNEK 1
• Bir işçi forklift kullanarak kamyonun kasasına yedek parçaları yüklemek istemektedir. Fokrklifti kullanırken keskin bir dönüş yapan işçi,
aracı kaydırıyor. Forkliftin devrilme ihtimali her zaman var.
ÖRNEK 2
• Bir işçi ağır bir ekipmanı el arabasına koymaya çalışmaktadır. Aracın tekerleklerine herhangi bir
durdurucu takoz koymaksızın bu işlemi gerçekleştirmesi nedeniyle el arabası hareket etmeye başlar.
Parçayı ayağına düşürme ihtimali oldukça yüksektir.
ÖRNEK 3
• İşçi sütunlu matkap kullanarak bir parçaya delik açmaktadır. İşlem sırasında parçanın savrulmasıyla birlikte işçinin parçayı tutan sol elinin de savrulması her
zaman mümkündür.
ÖRNEK 4
• Bu işçi vinç vasıtasıyla ekskavatörün hidrolik silindirini taşımak istemektedir.
Hareket ettirilirken silindir aniden dengesiz bir şekilde salınım yapmaya başlar.
ÖRNEK 5
• İşçi hidrolik pompanın cıvatasını anahtar vasıtasıyla gevşetmek istemektedir. Bu amaçla anahtarın arkasına çekiç kullanarak vurmaktadır. Aniden anahtar kayar ve işçinin eli çekici vurduğu noktaya doğru kayar.
ÖRNEK 6
• Bu işçi tezgâh üzerinde tamir yapmaktadır. Bu esnada zemine ve tezgah üzerine yağ saçılmakta
ve dökülmektedir. Çalışırken aniden ayağı kayar ve düşer.
ÖRNEK 7
• Bu işçi ağır bir malzemeyi el arabasından alıp taşımak istemektedir.
Malzeme kaygan bir kapla ambalajlandığı için aniden elinden kayar ve ayağına düşer
Meslek hastalığı NEDİR?
98
Meslek hastalığı; Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir. Herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılabilmesi için meslek hastalığının klinik veya laboratuvar bulguları ile kesinleşmesi ve meslek hastalığına yol açan etkenin , iş yeri incelemesi ile kanıtlanması gerekir.
İbrahim Güloğlu - 30 Balinler Tekstil’in Kırklareli’deki
tesislerinde 2001-2006 yılları arasında kot kumlamada çalıştı ve silikozis hastalığına yakalandı…
Hacı Ünal - 24 İstanbul Mahmutbey’de kot kumlamada çalıştı ve silikozis hastalığına yakalandı…
Ruhat Yıldırak- 24 14-15 yaşlarında İstanbul Mahmutbey’de kot kumlama işine başladı ve 4 yıl çalıştı. Askere gitti, çürük raporu verdiler…
100
1. ) TÜM KAZALAR ÖNLENEBİLİR.
İŞ GÜVENLİĞİ ANA İLKELERİ
EĞER KAZALARI GEREKTİĞİ GİBİ İNCELERSEK;
HER KAZANIN BİR NEDENİ OLDUĞU VE BU SEBEPLERİN GEREK PARASAL ÖNLEMLER, GEREKSE EĞİTİM VE DİKKATLE YOK EDİLEBİLECEĞİNİ GÖRÜRÜZ.
101
2. ) İŞ GÜVENLİĞİ; ÜRETİM
VE KALİTE KADAR ÖNEMLİDİR.
ÜRETİM / KALİTE İŞ GÜVENLİĞİ
İŞ GÜVENLİĞİ ANA İLKELERİ
102
3. ) İŞ GÜVENLİĞİ KONUSUNDA;
HER ÇALIŞAN ÖRNEK DAVRANIŞLAR İÇİNDE OLMALIDIR.
İŞ GÜVENLİĞİ ANA İLKELERİ
103
4. ) HER ÇALIŞAN; İŞ
GÜVENLİĞİNDEN
SORUMLUDUR.
İŞ GÜVENLİĞİ ANA İLKELERİ
DUR !
104
5. )TÜM ÇALIŞANLAR; İŞ
GÜVENLİĞİNE İNANMALI
VE GELİŞTİRMEK İÇİN
ÇABA HARCAMALIDIR.
İŞ GÜVENLİĞİ ANA İLKELERİ
105
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN İŞLETME AÇISINDAN ÖNEMİ
Verimlilik Artar Maliyet Düşürülür
İşgücü Kaybını Önler Zaman Kaybını Önler
106
İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİNDE BAŞARI ŞARTLARI
1.İNANMAK, İNANDIRMAK 2.BİLGİLENMEK , BİLGİLENDİRMEK 3.UYGULAMAK, UYGULATMAK
107
ÖNEMLİ OLAN NOKTA
NEREDE ÇALIŞTIĞINIZ DEĞİL, NASIL
ÇALIŞTIĞINIZDIR.
KAZASIZ VE SAĞLIKLI GÜNLER DİLERİZ EĞİTİM PROGRAMIMIZA 10 DAKİKA ARA VERİYORUZ…!
6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KANUNU
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
SANAYİ DEVRİMİ
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
ÖNCE ÜRETİM
ÖNCE İNSAN
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Dünya Türkiye Her gün; 1 Milyon iş kazası olmakta, 4932 çalışan işle ilgili hastalıklar,1096 çalışan iş kazası nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Her gün; 172 iş kazası olmakta, 4 kişi iş kazası nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
İSG Verileri ve Maliyetleri
Her 3 dk bir iş kazası oluyor
90 dk 1 kişi sakat kalıyor
6 Saatte 1 kişi hayatını kaybediyor
İş sağlığı ve güvenliği ilk kez müstakil bir kanunda ele alındı.
İş Kanunu: 3008 sayılı, 1936 931 sayılı, 1967 1475 sayılı, 1971 4857 sayılı, 2003
30/06/2012: 6331 sayılı ve tarihli İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanunu
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
5 Bölüm
39 Madde
8 Geçici Madde
Temel amacımız İşyerlerinde; İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması Mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Kamu ve özel sektör gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun kapsamına alındı.
Kapsam Sayı sınırı olmaksızın,
Memur, işçi, işveren, çırak, stajyer tüm çalışanlar, Kamu ve özel sektöre ait bütün işler ve işyerleri,
Tarım vb. dahil tüm işkolları
İstisna TSK, genel kolluk kuvvetleri, MİT Müsteşarlığı, afet ve acil durum müdahale
faaliyeleri, ev hizmetleri, kendi nam ve hesabına çalışanlar
İşverenin Genel Yükümlülükleri
İşveren
Mesleki risklerin önlenmesi
Eğitim ve bilgi Organizasyon Hayati ve özel tehlike bulunan yerlere yönelik tedbir alma
Mevcut durumun iyileştirilmesi
Gerekli araç ve gereçlerin temini
Çalışanın işe uygunluğunu dikkate alma
Tedbirlere uyulup uyulmadığını izleme ve denetleme
Değişen şartlara uygunluğu sağlama (teknolojiyi izleme)
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
Uzman kişi veya kuruluşlardan hizmet alınması, çalışanların İSG alanındaki yükümlülükleri işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz .
Testi kırılmadan önce…
İş kazası olmadan önce önlem almaya yöneliktir.
Kuralcı bir yaklaşım yerine önleyici yaklaşım esas alındı.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Önleyici Yaklaşım .
Önleme, risklerin değerlendirilmesi ve yönetilmesiyle ilgili bir konudur. Riskler ise işbirliği halinde çalışan insanlar tarafından yönetilebilir…
.
123
ÇALIŞANIN KORUNMASI
KAYNAKTA KONTROL
ULAŞMAYI ÖNLEME
İŞÇİYİ KORUMA
Tehlikenin kaynağı
İşçi TEHLİKE
124
Kazaların Maliyetleri
•TEDAVİ •MAHKEME •SİGORTA PRİMLERİ •TAMİR
•İŞ GÜNÜ KAYBI •ÜRETİM KAYBI •İŞ GÜCÜ KAYBI •TOPLUMUN UĞRADIĞI KAYIPLAR
1-GÖRÜNEN GİDERLER (DOĞRUDAN)
2-GÖRÜNMEYEN (DOLAYLI)
İnsanlar kazaları isteyerek mi yapıyor
Kazalar Neden Meydana Gelir?
126
İnsanlar bir hatayı neden yaparlar? Kazayla Kasıtlı
Eğitimsizlik Bilgisizlik Dalgınlık Rahatlık Düşüncesizlik Yeteneksizlik
Dikkatsizlik Zorlama İsteyerek yapmak
Kazalar birdenbire ortaya çıkmaz!!!
* Bana bir şey olmaz... * Hep böyle yapıyoruz... * Güvenli görünüyordu... *Böyle bir kaza olacağını hiç tahmin edemezdim... * Daha önce hiç olmamıştı. * Acelem vardı.
128
Kaza Piramidi
1000 Güvensiz davranışlar
500 Kazaya ramak kalma
100 Küçük yaranma/kaza
10 Ciddi yaralanma/kaza
1 Ölümlü yaralanma/kaza
129
İş Kazası Nedenleri
• 1. Güvensiz Davranışlar
• 2. Güvensiz Ortam
• 3. İç ve Dış Denetimsizlik
130
• İş ekipmanını kullanılması konusunda eğitim almadan kullanmak
• Araç ve ekipmanları imalatçı talimatları doğrultusunda kullanmamak
• Acele etmek, tehlikeli yerlerden gitmek • İkaz ve uyarılara uymamak • Hatalı pozisyonlar • İşyeri ve iş disiplinine uymamak • İşin gerektirdiği Kişisel Koruyucu Ekipmanları’ları
kullanmamak • Etrafta dikkatsiz dolaşmak • Başkalarını meşgul etmek • İşleri yasal mevzuatlar ve talimatlar doğrultusunda
yapmamak • İş yerindeki tehlikeler hakkında bilgi sahibi olmamak
Güvensiz Davranışlar
131
Güvensiz Ortam
• Arızalı ve bakımsız ekipmanlar • Çalışma ortamının darlığı ve sıkışıklığı • Yetersiz uyarı ve ikazlar • İşe uygun eğitimli eleman çalıştırmama • Koruyucusuz ekipmanlar • Yetersiz havalandırma • Yetersiz aydınlatma • Tehlikeli ortam( tozlu, gazlı, gürültülü vb.) • Düzensiz ortam • Kaygan veya düzgün olmayan zemin • Gerekli yerlerde ve merdivenlerde yetersiz korkuluklar • Taşeron faaliyetleri
İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına risk değerlendirmesi
yapılacak.
Bütün işyerlerine risk değerlendirmesi zorunluluğu getirilmektedir. Temel hedef; işyerinde çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyecek tehlikelerin önceden belirlenerek gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Risk Kontrol Tedbirlerinin Kararlaştırılması
Risk Analizi
Risklerin Belirlenmesi
Tehlikelerin Belirlenmesi
Risk değerlendirmesi
Genel bir önleme politikası geliştirilir
Risklerden Korunma İlkeleri
• Risklerden kaçınmak, • Risklerle kaynağında mücadele etmek, • Riskleri önlemek, önlenemiyor ise en aza
indirmek, • Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli
olanla değiştirmek, • Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma
tedbirlerine göre öncelik vermek. • Tutarlı ve genel bir önleme politikası
geliştirmek.
Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
İşyerlerinin tasarımı, iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçimini ve tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerinin önlenmesine yönelik tedbir alma
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
İŞVEREN
Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirebilir.
Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.
Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.
Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği
hizmetlerinin sunumu
Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi profesyoneller görev
yapacak.
• İş Güvenliği Uzmanı • İşyeri Hekimi • Diğer Sağlık Personeli (hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni veya çevre sağlık
teknisyeni)
İşyerleri, yapılan işin niteliğine göre tehlike sınıflarına ayrıldı.
Tehlike sınıfları tespitinde; işyerlerinin yaptığı asıl iş esas alınır.
İşyeri hekimi, her tehlike sınıfında çalışabilir.
A B Sınıfı
Uzman
• Çok tehlikeli
B C Sınıfı
Uzman
• Tehlikeli
C Sınıfı Uzman
• Az tehlikeli
Çalışanlar sağlık gözetiminden geçirilecek.
Bütün çalışanlar için •İşe giriş, •İş değişikliği •İş kazası ve meslek hastalığı durumunda sağlık gözetimi zorunluluğu
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlayamayacak.
Meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek.
İşyeri hekimi
İşveren
SGK
Sağlık hizmeti sunucusu (aile hekimi, poliklinik, tıp merkezi, özel hastane)
Yetkili sağlık hizmeti sunucusu (Hastane)
y İSG ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi amacıyla ve 155 sayılı ILO sözleşmesinin bir gereği olarak 2005 yılında kurulan Konsey yasal dayanağına kavuşmuştur. Kamu ve sosyal taraflardan paydaşları bir araya getiren geniş katılımlı bir platformdur.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu altı aydan fazla süren işlerin yapıldığı tüm
işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulacak.
İşverenin yükümlülükleri: İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun Kurul kararlarının uygulanması
Aynı çalışma alanındaki diğer işverenlerin bilgilendirilmesi
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu
Asıl İşveren Alt İşveren Açıklama
Yükümlü Yükümlü
Ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise; iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
Yükümlü Yükümlü Değil
Koordinasyonu sağlamak üzere kurula, alt işveren vekâleten yetkili bir temsilci atar.
Yükümlü Değil Yükümlü
Koordinasyonu sağlamak üzere kurula, asıl işveren vekâleten yetkili bir temsilci atar.
Yükümlü Değil (Toplam çalışan sayısının elliden fazla olması durumunda)
Koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.
Birden fazla işverenin olduğu yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda
koordinasyon sağlanacak.
Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, yönetim tarafından sağlanır.
Aynı çalışma alanını paylaşan işyerlerinde işverenler tarafından,
İşyerlerinde acil durum planları hazırlanacak.
Acil Durum Planlarının hazırlanması,
Tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişi görevlendirilmesi
Büyük endüstriyel kaza riski taşıyan işyerleri, güvenlik raporu ve kaza önleme
politika belgesi olmadan işe başlayamayacak.
İşyerleri işletmelerini güvenlik raporlarının içerik ve yeterliliği Bakanlıkça incelenmesinden sonra
açabilecek.
İşveren tüm çalışanlarını, iş sağlığı ve güvenliği ile çalışma hayatına dair hak ve sorumlulukları hakkında bilgilendirecek.
•Riskler
•Tedbirler
•Hak ve
sorumluluklar
•İSG kayıtlarına
erişim
Çalışanlar işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine aktif katılım sağlayacak.
Eğitim
Görüşlerin
alınması
Katılımlarının
sağlanması
Temsil edilme
Çalışan Temsilcisi
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
“Çalışan temsilcisinin görevi, çalışanların yönetim seviyesindeki karar alma sürecine katkıda bulunmalarını sağlamaktır.”
Çalışan Temsilcisi Sayısı Çalışan Sayısı Çalışan Temsilcisi Sayısı
2 -50 1 51 - 100 2
101 - 500 3 501 - 1000 4
1001 - 2000 5 2001 ve üzeri 6
"Tam katılım istişarenin ötesindedir – çalışanlar ve çalışan temsilcileri de karar alma sürecine katılmalıdırlar…”
Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek.
Hayati tehlike durumunda işyerlerinin tamamında veya bir bölümünde iş durdurulabilecek.
Maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan sektörler ve büyük
endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmamışsa iş durdurulacaktır.
Kanunun uygulanmasını kolaylaştırmak için etkin idari yaptırım uygulanacak.
İşverenin genel yükümlülüğü - 2.000 TL., İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri - İH ve İGU 5.000.TL. DSP 2.500.
TL.Her Ay Risk değerlendirmesi – 3.000.TL. Devamı 4.500.TL. İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi – 1.500 TL.2.000.TL. Sağlık Kuruluşları – 2.000.TL. Çalışanların eğitimi , Mesleki Eğitim – 1.000.TL. Her kişi İş sağlığı ve güvenliği kurulu – 2.000. TL. İşin durdurulması – 10.000.TL. Büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu –
50.000TL.,80.000TL. Yönetmelik hükümlerine aykırılık - her hüküm için tespit edildiği tarihten
itibaren aylık olarak 1.000. TL.
Kanunun bazı hükümleri aşamalı olarak hayat geçirilerek, gerekli alt yapının oluşması sağlanacak.
30 Haziran 2012 Yayım
1 Ocak 2013 Yürürlük
1 OCAK 2014 İSG
Profesyonelleri (6,7,8. maddeler)
50’den az çalışanı olan, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan
işyerleri
1 TEMMUZ 2016
İSG Profesyonelleri
(6,7,8. maddeler)
Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta
yer alan işyerleri
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Alt Düzenleme Çalışmaları*
1 İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği 29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
2 İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri 29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
3 İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki ve Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik
29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
4 İSG Tehlike Sınıfları Tebliği 26.12.2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
5 Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
Başbakanlığa gönderilmiştir.
6 İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik Taslağı Başbakanlığa gönderilmiştir.
* Yayınlanan 3 Yönetmelik, 1 Tebliğin dışında 2 si Başbakanlığa gönderilmiş olan 31 Yönetmelikle ilgili hazırlık çalışmaları devam etmektedir.
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK (29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
İş güvenliği uzmanlarının görev süreleri yeniden düzenlenmiştir. İş güvenliği uzmanlarının görevleri revize edilmiştir. Eğitim kurumlarının fiziki şartları yeniden düzenlenmiştir. Eğitim kurumlarındaki sorumlu müdürün görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir. Diğer sağlık personelinin eğitimleri ile ilgili hükümler düzenlenmiştir.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ (29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
OSGB’ lerdeki sorumlu müdürün görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamında Yayınlanan
Yönetmeliklerde Yapılan Değişiklikler
Önlemek, ödemekten daha ucuz ve insanidir.
HİZMET BİR OSGB 0542 801 60 60
Hizmet Bir OSGB sundu…