Psychosociale aspecten van ernstige ongevallen bij kinderen

1. Inleiding

• Voorbeelden van schokkende gebeurtenissen– Marie, 11 jaar, vertelt in de klas dat haar

vriendinnetje Sofie gisteren aangereden werd door een auto en gestorven is. Ze was onderweg met Marie.

– Thijs, 4 jaar, en zijn mama gingen samen winkelen. Er kwam een gemaskerde man binnen met een pistool en de winkeljuf moest al het geld afgeven

Ze zijn altijd onverwacht en geven een gevoel van machteloosheid.

2. Posttraumatische stressreacties na ernstige ongevallen

• Posttraumatische stressreacties=’normale’ reacties na een ingrijpende gebeurtenis

Primaire stressreacties Herbeleving vb. woedeaanvallen,…

Vermijding van prikkels die bij het trauma horen

Verhoogde prikkelbaarheid

Secundaire stressreactiesVb. Bloedprikken kunnen al stressvol zijn

• Posttraumatische stressstoornis DSM-IV-TR: beschrijven criteria bij het

stellen van een

posttraumatische stressstoornis

• Prevalentie: 12,5% tot 86% ontwikkelen een PTSS2

• Protectieve factoren en risicofactoren– Protectieve factoren:

» Cognitieve competentie» Positieve schoolervaring» Sociale steun van personen buiten het gezin » Open en ondersteunend opvoedingsklimaat» Sociaal ingestelde persoonlijkheid» Stabiele relatie met minstens 1 ouder of verzorger

– Risicofactoren:» Reeds bestaande psychopathologie: vb. angststoornis» Door gevolgen van fysiek letsel zowel op korte als op lange

termijn vb. amputatie

• Leeftijdsspecifieke stressreacties– Peuters en kleuters: vb. angstig hechtgedrag– Lagere schoolkinderen: vb. schuldgevoelens en

gevoelens van machteloosheid – Adolescenten: erg meegaand en teruggetrokken

reageren, met een depressief reactiepatroon of juist agressief en opstandig gedrag

• Omgevingsreacties

Belangrijk om vrienden en vriendinnen, leerkrachten en klasgenootjes van een slachtoffer te betrekken in de verwerking!

3. Diagnostiek en behandeling van PTSS na ongevallen bij kinderen

• Diagnostiek van het kind en het gezin * Van belang informatie te verkrijgen over het

kind, de ouders en de verzorgers door vragenlijsten

* Ook psycho-educatie 1

• Begeleiding van kinderen en ouders tijdens een opname in het ziekenhuis– Rol van de psycholoog!

- opvang jonge kinderen: via ouderbegeleiding

- na ontslag: follow-uponderzoek aan te

bevelen

• Behandeling– Cognitieve gedragstherapie= effectief– Speltherapie– Farmacotherapie

4. Besluit

• Kinderen en schokkende gebeurtenis kans op posttraumatische stressreactie is groot

↓

vermijding

herbeleving

verhoogde

prikkelbaarheid

• Snelle deskundige opvang door psycholoog en psycho-educatie= belangrijk

• Na ontslag ziekenhuis is follow-uponderzoek aan te bevelen

• [Noten]1 voorlichting over de te verwachten stressreacties2 Posttraumatische stressstoornis

• [Literatuur]MORRIS M. Het verwerkingsproces. Administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn, (

WVC), geraadpleegd op 23.11.2008, 1 p.

MORRIS M. Wat is een schokkende gebeurtenis? Administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn, (WVC), geraadpleegd op 23.11.2008, 1 p.

VANDERPOL P. Kind Aanmelden. Happy Kids Foundation. http://images.google.be/imgres?imgurl=http://www.happykidsfoundation.nl/img/foto_kind.jpg&imgrefurl=http://www.happykidsfoundation.nl/kind.html&usg=__qmzQWvy6Ee9wlIV4AHLfdfDYrcU=&h=370&w=312&sz=19&hl=nl&start=4&sig2=mvsxnrmOKlSY2cRBsrzOhQ&tbnid=Q94WFf8k-S5SwM:&tbnh=122&tbnw=103&ei=zKgtSYG9HqWU0QS_kuSPCQ&prev=/images%3Fq%3Dkind%26gbv%3D2%26hl%3Dnl, geraadpleegd op 26.11.2008, 1 p.

VANDERPOL P. Contact. Happy Kids Foundation. http://images.google.be/imgres?imgurl=http://www.happykidsfoundation.nl/img/foto_kind.jpg&imgrefurl=http://www.happykidsfoundation.nl/kind.html&usg=__qmzQWvy6Ee9wlIV4AHLfdfDYrcU=&h=370&w=312&sz=19&hl=nl&start=4&sig2=mvsxnrmOKlSY2cRBsrzOhQ&tbnid=Q94WFf8k-S5SwM:&tbnh=122&tbnw=103&ei=zKgtSYG9HqWU0QS_kuSPCQ&prev=/images%3Fq%3Dkind%26gbv%3D2%26hl%3Dnl, geraadpleegd op 26.11.2008, 1 p.

General Books. Campus Bookstore at Queen’s University. http://images.google.be/imgres?imgurl=http://www.campusbookstore.com/image.aspx%3Fisbn%3D9780890420249%26size%3DLarge&imgrefurl=http://www.campusbookstore.com/generalbooks/details/9780890420249-dsm-iv-tr-diagnostic-and-statistical-manual-of-mental-disorders-by-apa&usg=__wTuRsILpc6jT6fhBbEi53h_nYV0=&h=500&w=344&sz=19&hl=nl&start=4&sig2=6NNiuJd0X3tA4yVwB6I2DQ&tbnid=1-ZQOdiHyneULM:&tbnh=130&tbnw=89&ei=4aktSbO_L5q80wSdhqCLCQ&prev=/images%3Fq%3DDSM-IV-TR%26gbv%3D2%26hl%3Dnl, geraadpleegd op 26.11.2008, 1 p.

DEMUYNCK D. Onze klassen. Basisschoolvlam. http://www.basisschoolvlam.be/onzeklassen.html, geraadpleegd op 26.11.2008, 1 p.

Michielsen D. Kinderen slachtoffer. Steunpunt Algemeen Welzijnswerk. http://images.google.be/imgres?imgurl=http://www.steunpunt.be/_steunpunt/images/default/Boeken/coverkinderendef.jpg&imgrefurl=http://www.steunpunt.be/xcms/lang__nl-BE/mid__13879/ModeID__0/EhPageID__548/4986/default.aspx&usg=__Cvmoyfnd9IaJkCeO9RdVzJ2VCfg=&h=1849&w=1201&sz=145&hl=nl&start=1&sig2=3KEFLjN5FHxfU1tOULLPTg&tbnid=v8KJYUt-FtBqDM:&tbnh=150&tbnw=97&ei=eawtSebgO5uw0QS81NifCQ&prev=/images%3Fq%3Dkinderen%2Ben%2Bschokkende%2Bgebeurtenissen%26gbv%3D2%26hl%3Dnl%26sa%3DX, geraadpleegd op 26.11.2008, 1 p.

Kinderen. Driestroom. http://images.google.be/imgres?imgurl=http://www.driestroom.nl/write/Afbeeldingen_1/Kinderen%2520bij%2520muziektherapie.jpg&imgrefurl=http://www.driestroom.nl/Page.aspx%3Fpid%3D386&usg=__9QBlc5YCryFY0F5mIvakahPLqgg=&h=503&w=729&sz=249&hl=nl&start=3&sig2=3gOq0BneMhZkr9usk3QziA&tbnid=F466hIF-tiGbVM:&tbnh=97&tbnw=141&ei=TmouSaKABo3oQeT2nagE&prev=/images%3Fq%3Dkinderen%26gbv%3D2%26hl%3Dnl, geraadpleegd op 27.11.2008, 1 p.

DEMUYNCK D. Activiteiten. Basisischoolvlam. http://www.basisschoolvlam.be/activiteiten.html, geraadpleegd op 27.11.2008, 1 p.